Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 3. Daire Kararı
Karar Tarihi:
3/21/2023
Karar No:
162
Esas No:
444
KARAR
Gecikme cezası ve Revize birim fiyat
Birim fiyat teklif usulü ile ihale edilen, ………. ihale kayıt numaralı ………. Mühendislik yüklenimindeki “.......... Yapım İşi”nde;
A) İş süresinde bitirilmemesine rağmen gecikme cezası uygulanmaması suretiyle ………. TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasına ilişkin dosyada mevcut bilgi ve belgeler incelenmiştir.
Rapor’a konu yapım işine ait Sözleşme’nin “İşe başlama ve bitirme tarihi” başlıklı 9 uncu maddesinde; sözleşme imzalandığı tarihten itibaren 1 gün içerisinde yer teslimi yapılarak işe başlanacağı, sözleşme süresinin, işe başlama tarihinden itibaren 240 takvim günü olduğu belirtilmiştir.
Sözleşmenin “Süre Uzatımı Verilebilecek Haller ve Şartları” başlıklı 18 inci maddesinde ise, Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş olup, mücbir sebepler nedeniyle süre uzatımı verilebilecek haller; “doğal afetler, kanuni grev, genel salgın hastalık, kısmi veya genel seferberlik ilanı, gerektiğinde Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenecek benzeri diğer haller” olarak sayılmıştır.
Ayrıca yukarıda belirtilen hallerin mücbir sebep olarak kabul edilmesi ve yükleniciye süre uzatımı verilebilmesi için, söz konusu durumun;
a) Yüklenici’nin kusurundan kaynaklanmamış olması,
b) Taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması,
c) Yüklenici’nin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemesi,
ç) Mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde Yüklenici’nin İdare’ye yazılı olarak bildirimde bulunması,
d) Yetkili merciler tarafından belgelendirilmesinin zorunlu olduğu,
belirtilmiş ve yine Sözleşme’nin 25 inci maddesinde; işin Yüklenici tarafından süresinde bitirilmemesi durumunda, gecikilen her gün için, ilk Sözleşme bedelinin on binde altısı (% 0,06) oranında gecikme cezası uygulanmasına hükmedilmiştir.
Yapılan incelemede, 240 gün süre öngörülerek ………. tarihinde bitirilmesi kararlaştırılan yapım işi için, ………. tarihinde işyeri teslimi yapıldığı, iş devam ederken meydana gelen Covid 19 salgını sebebiyle, çelik ve sentetik çim malzeme tedarik ve lojistiğinde gecikmeler meydana geldiği, salgınının etkilerinin azaltılması amacıyla yapılan düzenlemeler sebebiyle Yüklenici’ye 90 günlük birinci süre uzatımının verildiği ve yeni iş bitim tarihinin ………. olarak belirlendiği,
Daha sonra, İçişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan 14.04.2021 tarih ve 6638 sayılı Kısmi Kapanma Tedbirleri Genelgesi nedeniyle, diğer iş kalemlerinin yapım ve montajında da sıkıntılar yaşanması üzerine, ilk süre uzatımının bitiş tarihi olan ……….’den başlayacak şekilde ………. tarihine kadar, 18 günlük ikinci süre uzatımının verildiği,
görülmüştür.
Ancak yeni iş bitim tarihi olan ……….’de, iş geçici kabule hazır hale getirilmemiş olduğu halde, Yüklenici tarafından İdare’ye süre uzatımı talebinde bulunulmamış ve ………. tarihinde düzenlenen 5 nolu hakediş üzerinden gecikme cezası kesilmemiş, bu sebeple kamu zararına sebebiyet verilmiştir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 32 ve 33 üncü maddeleri gereğince, oluşan kamu zararında; ödeme emri ve eki belgelerde imzası bulunan harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi ile hakediş raporunu düzenleyen ve onaylayanların sorumluluğu bulunmakla birlikte, kamu zararı tutarı olan toplam ………. TL’nin, ………. tarih ve ………. yevmiye kayıtlı ödeme emri belgesine ekli 6 numaralı hakediş raporu ile .......... Mühendislik’e yapılan ödemelerden mahsup edilmek suretiyle tahsil edildiği anlaşıldığından, ………. TL kamu zararı hususunda ilişilecek husus kalmadığına, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.
B) İşe ilişkin Sözleşme’ye aykırı olarak, miktarı artan imalat kalemleri için “revize birim fiyat” uygulanmaması suretiyle ………. TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasına ilişkin dosyada mevcut bilgi ve belgeler incelenmiştir.
Rapor’a konu işe ilişkin Sözleşme’nin “İş kalemi miktarının değişmesi” başlıklı 28 inci maddesinde; Sözleşme eki birim fiyat teklif cetvelinde yer alan herhangi bir iş kaleminin miktarında, işin devamı sırasında, % 20 oranını aşan bir artış meydana gelmesi ve aynı zamanda, toplam artış tutarının, Sözleşme bedelinin yüzde 1’ini geçmesi halinde, ilgili iş kalemine ait birim fiyatın, aşağıda gösterildiği şekilde revize edileceği ve bu iş kaleminin yüzde yirmi artışı aşan kısmına revize birim fiyat uygulanarak ödeme yapılacağı düzenlenmiştir.
R=F x [l-(AxF)/S]
S =Sözleşme bedeli (TL)
F =İş kaleminin sözleşme birim fiyatı (TL/....),
A =İş kaleminde meydana gelen artış miktarı (Adet, mt, m2 vb.),
R=Revize birim fiyat (TL/...)”
Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda anılan yapım işinde;
“Ø 14 - Ø 28 mm nervürlü beton çelik çubuğu, çubukların kesilmesi, bükülmesi ve yerine konulması” iş kaleminde meydana gelen iş artış yüzdesi % 45,89 iken, artış miktarının sözleşme bedeline oranının % 3,14,
“Her çeşit profil, çelik çubuk ve çelik saçlarla karkas (çerçeve) inşaat yapılması, yerine tespiti (yapı karkası, başlıklar, bağlantılar ve benzeri imalatlar) (solvent bazlı epoksi boya dahil)” iş kaleminde meydana gelen iş artış yüzdesi % 22,39 iken, artış miktarının sözleşme bedeline oranının % 5,38,
“Lama ve profil demirlerden çeşitli demir işleri yapılması ve yerine konulması” iş kaleminde meydana gelen iş artış yüzdesi % 90,28 iken, artış miktarının sözleşme bedeline oranının % 1,42,
“Mineral dolgulu kompozit alüminyum levhalar ile cephe kaplaması yapılması (ısı yalıtımı)” iş kaleminde meydana gelen iş artış yüzdesi % 88,23 iken, artış miktarının sözleşme bedeline oranının % 5,64,
“Tel çit üzeri koruyucu saha filesi gerilmesi ve yapımı” iş kaleminde meydana gelen iş artış yüzdesi % 425,70 iken, artış miktarının sözleşme bedeline oranının % 2,18,
olarak gerçekleştiği görülmüştür.
İş kalemlerinde meydana gelen bu artışlar sonucunda, Sözleşme’nin yukarıda anılan 28 inci maddesi doğrultusunda, teklif birim fiyatın revize edilmesi ve belirtilen formül üzerinden yapılan hesaplama neticesinde, ilgili iş kalemlerinde, yüzde yirmiyi aşan kısım için revize birim fiyat üzerinden ödemede bulunulması gerekmektedir.
Ancak yapılan incelemede, söz konusu işe ait 5 kalem imalatta, Sözleşme’de revize birim fiyat uygulanması için öngörülen şartlar gerçekleştiği halde, revize birim fiyat hesaplanmaması ve imalat tutarının tamamı için teklif birim fiyat üzerinden ödeme yapılması suretiyle kamu zararına sebebiyet verildiği,
Oluşan kamu zararında; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 32 ve 33 üncü maddeleri gereğince ödeme emri ve eki belgelerinde imzası bulunan harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi ile hakediş raporunu düzenleyen ve onaylayan kişilerin de sorumlu olduğu,
görülmekle birlikte, kamu zararı tutarı olan toplam ………. TL’nin, ………. tarih ve ………. yevmiye kayıtlı ödeme emri belgesine ekli 6 numaralı hakediş raporu ile .......... Mühendislik’e yapılan ödemelerden mahsup edilmek suretiyle tahsil edildiği anlaşıldığından, ………. TL kamu zararı hususunda ilişilecek husus kalmadığına, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.
Birim fiyat teklif usulü ile ihale edilen, ………. ihale kayıt numaralı ………. Mühendislik yüklenimindeki “.......... Yapım İşi”nde;
A) İş süresinde bitirilmemesine rağmen gecikme cezası uygulanmaması suretiyle ………. TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasına ilişkin dosyada mevcut bilgi ve belgeler incelenmiştir.
Rapor’a konu yapım işine ait Sözleşme’nin “İşe başlama ve bitirme tarihi” başlıklı 9 uncu maddesinde; sözleşme imzalandığı tarihten itibaren 1 gün içerisinde yer teslimi yapılarak işe başlanacağı, sözleşme süresinin, işe başlama tarihinden itibaren 240 takvim günü olduğu belirtilmiştir.
Sözleşmenin “Süre Uzatımı Verilebilecek Haller ve Şartları” başlıklı 18 inci maddesinde ise, Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş olup, mücbir sebepler nedeniyle süre uzatımı verilebilecek haller; “doğal afetler, kanuni grev, genel salgın hastalık, kısmi veya genel seferberlik ilanı, gerektiğinde Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenecek benzeri diğer haller” olarak sayılmıştır.
Ayrıca yukarıda belirtilen hallerin mücbir sebep olarak kabul edilmesi ve yükleniciye süre uzatımı verilebilmesi için, söz konusu durumun;
a) Yüklenici’nin kusurundan kaynaklanmamış olması,
b) Taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması,
c) Yüklenici’nin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemesi,
ç) Mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde Yüklenici’nin İdare’ye yazılı olarak bildirimde bulunması,
d) Yetkili merciler tarafından belgelendirilmesinin zorunlu olduğu,
belirtilmiş ve yine Sözleşme’nin 25 inci maddesinde; işin Yüklenici tarafından süresinde bitirilmemesi durumunda, gecikilen her gün için, ilk Sözleşme bedelinin on binde altısı (% 0,06) oranında gecikme cezası uygulanmasına hükmedilmiştir.
Yapılan incelemede, 240 gün süre öngörülerek ………. tarihinde bitirilmesi kararlaştırılan yapım işi için, ………. tarihinde işyeri teslimi yapıldığı, iş devam ederken meydana gelen Covid 19 salgını sebebiyle, çelik ve sentetik çim malzeme tedarik ve lojistiğinde gecikmeler meydana geldiği, salgınının etkilerinin azaltılması amacıyla yapılan düzenlemeler sebebiyle Yüklenici’ye 90 günlük birinci süre uzatımının verildiği ve yeni iş bitim tarihinin ………. olarak belirlendiği,
Daha sonra, İçişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan 14.04.2021 tarih ve 6638 sayılı Kısmi Kapanma Tedbirleri Genelgesi nedeniyle, diğer iş kalemlerinin yapım ve montajında da sıkıntılar yaşanması üzerine, ilk süre uzatımının bitiş tarihi olan ……….’den başlayacak şekilde ………. tarihine kadar, 18 günlük ikinci süre uzatımının verildiği,
görülmüştür.
Ancak yeni iş bitim tarihi olan ……….’de, iş geçici kabule hazır hale getirilmemiş olduğu halde, Yüklenici tarafından İdare’ye süre uzatımı talebinde bulunulmamış ve ………. tarihinde düzenlenen 5 nolu hakediş üzerinden gecikme cezası kesilmemiş, bu sebeple kamu zararına sebebiyet verilmiştir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 32 ve 33 üncü maddeleri gereğince, oluşan kamu zararında; ödeme emri ve eki belgelerde imzası bulunan harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi ile hakediş raporunu düzenleyen ve onaylayanların sorumluluğu bulunmakla birlikte, kamu zararı tutarı olan toplam ………. TL’nin, ………. tarih ve ………. yevmiye kayıtlı ödeme emri belgesine ekli 6 numaralı hakediş raporu ile .......... Mühendislik’e yapılan ödemelerden mahsup edilmek suretiyle tahsil edildiği anlaşıldığından, ………. TL kamu zararı hususunda ilişilecek husus kalmadığına, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.
B) İşe ilişkin Sözleşme’ye aykırı olarak, miktarı artan imalat kalemleri için “revize birim fiyat” uygulanmaması suretiyle ………. TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasına ilişkin dosyada mevcut bilgi ve belgeler incelenmiştir.
Rapor’a konu işe ilişkin Sözleşme’nin “İş kalemi miktarının değişmesi” başlıklı 28 inci maddesinde; Sözleşme eki birim fiyat teklif cetvelinde yer alan herhangi bir iş kaleminin miktarında, işin devamı sırasında, % 20 oranını aşan bir artış meydana gelmesi ve aynı zamanda, toplam artış tutarının, Sözleşme bedelinin yüzde 1’ini geçmesi halinde, ilgili iş kalemine ait birim fiyatın, aşağıda gösterildiği şekilde revize edileceği ve bu iş kaleminin yüzde yirmi artışı aşan kısmına revize birim fiyat uygulanarak ödeme yapılacağı düzenlenmiştir.
R=F x [l-(AxF)/S]
S =Sözleşme bedeli (TL)
F =İş kaleminin sözleşme birim fiyatı (TL/....),
A =İş kaleminde meydana gelen artış miktarı (Adet, mt, m2 vb.),
R=Revize birim fiyat (TL/...)”
Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda anılan yapım işinde;
“Ø 14 - Ø 28 mm nervürlü beton çelik çubuğu, çubukların kesilmesi, bükülmesi ve yerine konulması” iş kaleminde meydana gelen iş artış yüzdesi % 45,89 iken, artış miktarının sözleşme bedeline oranının % 3,14,
“Her çeşit profil, çelik çubuk ve çelik saçlarla karkas (çerçeve) inşaat yapılması, yerine tespiti (yapı karkası, başlıklar, bağlantılar ve benzeri imalatlar) (solvent bazlı epoksi boya dahil)” iş kaleminde meydana gelen iş artış yüzdesi % 22,39 iken, artış miktarının sözleşme bedeline oranının % 5,38,
“Lama ve profil demirlerden çeşitli demir işleri yapılması ve yerine konulması” iş kaleminde meydana gelen iş artış yüzdesi % 90,28 iken, artış miktarının sözleşme bedeline oranının % 1,42,
“Mineral dolgulu kompozit alüminyum levhalar ile cephe kaplaması yapılması (ısı yalıtımı)” iş kaleminde meydana gelen iş artış yüzdesi % 88,23 iken, artış miktarının sözleşme bedeline oranının % 5,64,
“Tel çit üzeri koruyucu saha filesi gerilmesi ve yapımı” iş kaleminde meydana gelen iş artış yüzdesi % 425,70 iken, artış miktarının sözleşme bedeline oranının % 2,18,
olarak gerçekleştiği görülmüştür.
İş kalemlerinde meydana gelen bu artışlar sonucunda, Sözleşme’nin yukarıda anılan 28 inci maddesi doğrultusunda, teklif birim fiyatın revize edilmesi ve belirtilen formül üzerinden yapılan hesaplama neticesinde, ilgili iş kalemlerinde, yüzde yirmiyi aşan kısım için revize birim fiyat üzerinden ödemede bulunulması gerekmektedir.
Ancak yapılan incelemede, söz konusu işe ait 5 kalem imalatta, Sözleşme’de revize birim fiyat uygulanması için öngörülen şartlar gerçekleştiği halde, revize birim fiyat hesaplanmaması ve imalat tutarının tamamı için teklif birim fiyat üzerinden ödeme yapılması suretiyle kamu zararına sebebiyet verildiği,
Oluşan kamu zararında; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 32 ve 33 üncü maddeleri gereğince ödeme emri ve eki belgelerinde imzası bulunan harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi ile hakediş raporunu düzenleyen ve onaylayan kişilerin de sorumlu olduğu,
görülmekle birlikte, kamu zararı tutarı olan toplam ………. TL’nin, ………. tarih ve ………. yevmiye kayıtlı ödeme emri belgesine ekli 6 numaralı hakediş raporu ile .......... Mühendislik’e yapılan ödemelerden mahsup edilmek suretiyle tahsil edildiği anlaşıldığından, ………. TL kamu zararı hususunda ilişilecek husus kalmadığına, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?