Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 1. Daire Kararı
Karar Tarihi:
5/12/2022
Karar No:
84
Esas No:
10863
KARAR
Döner sermaye ek ödeme
… Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi Yürütme Kurulu kararları ile Döner Sermaye İşletme Müdürü …’a, döner sermaye ek ödemesi yapıldığı görülmüştür.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Döner sermaye” başlıklı 58’inci maddesinin;
(c) fıkrasında:
“Tıp ve diş hekimliği fakülteleri ile sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinin hesabında toplanan döner sermaye gelirleri bakiyesinden, bu yerlerde;
1) Gelir getiren görevlerde çalışan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine… ek ödeme …
2) Diğer öğretim elemanlarına ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi personel ile aynı Kanunun 4 üncü maddesinin (B) bendine göre sözleşmeli olarak çalışan personele … aylık ek ödeme yapılır. …” hükmü,
(f) fıkrasında;
“Rektör, rektör yardımcısı ve genel sekreterlere gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, üniversite yönetim kurulunun uygun gördüğü birimin döner sermaye hesabından yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılır. …
Döner sermaye gelirinin elde edildiği birimlerin dekan, başhekim ve enstitü ve yüksekokul müdürleri ile bunların yardımcılarına, gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, görev yaptıkları birimin döner sermaye gelirlerinden yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılır. …” hükmü ve
(g) fıkrasında:
“…
Bu maddenin (c) ve (f) fıkraları kapsamında bulunanlar dışındaki 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memurlar ile aynı Kanunun 4 üncü maddesinin (B) fıkrasına göre sözleşmeli olarak çalışan personele 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 9 uncu maddesi kapsamında ödeme yapılır ve bunlara bu madde uyarınca ayrıca ek ödeme yapılmaz.” hükmü
yer almaktadır.
Aynı maddenin (i) fıkrasına göre, yapılacak ek ödemenin oranları ile bu ödemelerin esas ve usulleri Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkartılacak yönetmelikle belirlenmektedir. Bu hükme dayanılarak çıkarılan Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmeliğin 4’üncü maddesinin ikinci fıkrası ile 9’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında da, 2547 sayılı Kanunun 58’inci maddesinin (c) ve (f) fıkraları kapsamında bulunanlar dışında 657 sayılı Kanuna tabi memurlar ile sözleşmeli personele döner sermaye ek ödemesi yapılamayacağı belirtilmiştir.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri uyarınca, yükseköğretim kurumlarında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memurlar ile aynı Kanun’un 4’üncü maddesinin (B) bendine göre sözleşmeli olarak çalışan personele; tıp ve diş hekimliği fakülteleri ve sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinde çalışanlar ile anılan 58’inci maddenin (f) fıkrasında sayılan yönetici kadrolarında bulunanlar hariç, döner sermaye gelirlerinden ek ödeme yapılmaması gerekir.
Savunmalarda, daha önce 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 58’inci maddesinin (c) bendinde yer alan “(döner sermaye işletme müdürlüğü ve döner sermaye saymanlık personeli dahil)” ibaresinin 666 sayılı KHK’nın 1’inci maddesiyle yürürlükten kaldırıldığı, daha sonra Anayasa Mahkemesinin 27/12/2012 tarihli ve Esas: 2011/139 Karar: 2012/205 sayılı kararı ile, yapılan bu değişikliğin 6223 sayılı Yetki Kanunu kapsamında olmadığından Anayasaya aykırı olduğu gerekçesi ile iptal edildiği, iptal kararından sonra çıkarılan 20.08.2016 tarihli ve 6745 sayılı Kanun’un 76’ncı maddesi ile 375 sayılı KHK’nın ek 9’uncu maddesinin üçüncü fıkrasının ikinci cümlesinin “Bu fıkra kapsamındaki idarelerin döner sermaye saymanlık hizmetlerini yürüten personele bu fıkrada yer alan mevzuat uyarınca döner sermaye gelirlerinden herhangi bir ad altında ödeme yapılmaz.” şeklinde değiştirildiği, bu değişiklikle kanun koyucunun iptal edilen konuda yeni bir düzenleme yaptığı, yapılan bu düzenlemede fıkra kapsamındaki kamu idarelerinin döner sermaye saymanlık hizmetlerini yürüten personele döner sermaye gelirlerinden ödeme yapılamayacağının hükme bağlandığı, döner sermaye işletme müdürlüğü personeli için ise kısıtlama getirilmediği, bu nedenle döner sermaye işletmesi müdürüne döner sermaye gelirlerinden ödeme yapılmasının mevzuata aykırı olmadığı belirtilmektedir.
2547 sayılı Kanunun 58’inci maddesinin (c) fıkrasında yer alan “(döner sermaye işletme müdürlüğü ve döner sermaye saymanlık personeli dahil)” ibaresini yürürlükten kaldıran 666 sayılı KHK’nın 1’inci maddesinin Anayasa Mahkemesince iptal edilmesinden sonra kanun koyucu tarafından bu konuda yeni bir düzenleme yapılmamıştır. 6745 sayılı Kanun’un 76’ncı maddesi ile 375 sayılı KHK’nın ek 9’uncu maddesinin üçüncü fıkrasının ikinci cümlesinde yapılan değişiklik, savunmada iddia edildiğinin aksine Anayasa Mahkemesinin iptal kararı ve kararın konusu ile ilgili değildir. Söz konusu cümlenin yer aldığı 375 sayılı KHK’nın ek 9’uncu maddesi, Anayasa Mahkemesi kararının verildiği 27.12.2012 ve Resmi Gazete’de yayımlandığı 10.10.2013 tarihlerinden önce, 02.11.2011 tarihli ve 28103 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 666 sayılı KHK’nın birinci maddesi ile 375 sayılı KHK’ya eklenmiştir. Söz konusu cümlenin 02.11.2011 tarihinde yayımlanan ilk hali, “Bu fıkra kapsamında yer alan idarelerin döner sermaye saymanlık hizmetlerini yürüten personele sözkonusu mevzuat uyarınca döner sermaye gelirlerinden herhangi bir ödeme yapılmaz.” şeklinde iken, 6745 sayılı Kanun’un 76’ncı maddesiyle, “Bu fıkra kapsamındaki idarelerin döner sermaye saymanlık hizmetlerini yürüten personele bu fıkrada yer alan mevzuat uyarınca döner sermaye gelirlerinden herhangi bir ad altında ödeme yapılmaz.” şeklinde değiştirilmiştir. Görüldüğü üzere, değişiklik Anayasa Mahkemesi kararının konusu ile ilgili olmadığı gibi, cümlenin ilk ve son halinde döner sermaye işletme müdürlüğü personeline ilişkin bir hüküm de bulunmamaktadır. Cümlenin her iki halinde de döner sermaye saymanlık hizmetlerini yürüten personele döner sermaye gelirlerinden herhangi bir ad altında ödeme yapılamayacağı belirtilmektedir. Cümlede yapılan değişiklik bazı ifadelerin değiştirilmesi ile sınırlı olup işin özüne ilişkin değildir. Bu nedenlerle, Anayasa Mahkemesinin iptal kararından sonra cümlede yapılan bu değişiklik döner sermeye işletme müdürüne yapılan ödemenin dayanağı olarak kabul edilemez. Bir personele herhangi bir ödemenin yapılabilmesi için mevzuatta o ödemenin yapılabileceğine ilişkin açık bir düzenlemenin olması gerekir. Diğer taraftan; Anayasa Mahkemesinin iptal kararı nedeniyle 2547 sayılı Kanunun 58’inci maddesinin (c) fıkrasının 666 sayılı KHK ile değişmeden önceki haline dönmüş olduğundan bahsetmek de mümkün değildir.
Bu itibarla, , 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi olan Döner Sermaye İşletme Müdürü …’a, döner sermaye ek ödemesi yapılması sonucu oluşan toplam … TL kamu zararının Harcama Yetkilisi … (Rektör yardımcısı), Gerçekleştirme Görevlisi … (İşletme Müdür Vekili), Diğer Sorumlular … (Rektör), … (Rektör yardımcısı), … (Öğretim Üyesi) ve …’a müştereken ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,
Anılan Kanun’un 55’inci maddesi uyarınca işbu ilamın tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.
… Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi Yürütme Kurulu kararları ile Döner Sermaye İşletme Müdürü …’a, döner sermaye ek ödemesi yapıldığı görülmüştür.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Döner sermaye” başlıklı 58’inci maddesinin;
(c) fıkrasında:
“Tıp ve diş hekimliği fakülteleri ile sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinin hesabında toplanan döner sermaye gelirleri bakiyesinden, bu yerlerde;
1) Gelir getiren görevlerde çalışan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine… ek ödeme …
2) Diğer öğretim elemanlarına ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi personel ile aynı Kanunun 4 üncü maddesinin (B) bendine göre sözleşmeli olarak çalışan personele … aylık ek ödeme yapılır. …” hükmü,
(f) fıkrasında;
“Rektör, rektör yardımcısı ve genel sekreterlere gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, üniversite yönetim kurulunun uygun gördüğü birimin döner sermaye hesabından yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılır. …
Döner sermaye gelirinin elde edildiği birimlerin dekan, başhekim ve enstitü ve yüksekokul müdürleri ile bunların yardımcılarına, gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, görev yaptıkları birimin döner sermaye gelirlerinden yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılır. …” hükmü ve
(g) fıkrasında:
“…
Bu maddenin (c) ve (f) fıkraları kapsamında bulunanlar dışındaki 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memurlar ile aynı Kanunun 4 üncü maddesinin (B) fıkrasına göre sözleşmeli olarak çalışan personele 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 9 uncu maddesi kapsamında ödeme yapılır ve bunlara bu madde uyarınca ayrıca ek ödeme yapılmaz.” hükmü
yer almaktadır.
Aynı maddenin (i) fıkrasına göre, yapılacak ek ödemenin oranları ile bu ödemelerin esas ve usulleri Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkartılacak yönetmelikle belirlenmektedir. Bu hükme dayanılarak çıkarılan Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmeliğin 4’üncü maddesinin ikinci fıkrası ile 9’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında da, 2547 sayılı Kanunun 58’inci maddesinin (c) ve (f) fıkraları kapsamında bulunanlar dışında 657 sayılı Kanuna tabi memurlar ile sözleşmeli personele döner sermaye ek ödemesi yapılamayacağı belirtilmiştir.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri uyarınca, yükseköğretim kurumlarında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memurlar ile aynı Kanun’un 4’üncü maddesinin (B) bendine göre sözleşmeli olarak çalışan personele; tıp ve diş hekimliği fakülteleri ve sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinde çalışanlar ile anılan 58’inci maddenin (f) fıkrasında sayılan yönetici kadrolarında bulunanlar hariç, döner sermaye gelirlerinden ek ödeme yapılmaması gerekir.
Savunmalarda, daha önce 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 58’inci maddesinin (c) bendinde yer alan “(döner sermaye işletme müdürlüğü ve döner sermaye saymanlık personeli dahil)” ibaresinin 666 sayılı KHK’nın 1’inci maddesiyle yürürlükten kaldırıldığı, daha sonra Anayasa Mahkemesinin 27/12/2012 tarihli ve Esas: 2011/139 Karar: 2012/205 sayılı kararı ile, yapılan bu değişikliğin 6223 sayılı Yetki Kanunu kapsamında olmadığından Anayasaya aykırı olduğu gerekçesi ile iptal edildiği, iptal kararından sonra çıkarılan 20.08.2016 tarihli ve 6745 sayılı Kanun’un 76’ncı maddesi ile 375 sayılı KHK’nın ek 9’uncu maddesinin üçüncü fıkrasının ikinci cümlesinin “Bu fıkra kapsamındaki idarelerin döner sermaye saymanlık hizmetlerini yürüten personele bu fıkrada yer alan mevzuat uyarınca döner sermaye gelirlerinden herhangi bir ad altında ödeme yapılmaz.” şeklinde değiştirildiği, bu değişiklikle kanun koyucunun iptal edilen konuda yeni bir düzenleme yaptığı, yapılan bu düzenlemede fıkra kapsamındaki kamu idarelerinin döner sermaye saymanlık hizmetlerini yürüten personele döner sermaye gelirlerinden ödeme yapılamayacağının hükme bağlandığı, döner sermaye işletme müdürlüğü personeli için ise kısıtlama getirilmediği, bu nedenle döner sermaye işletmesi müdürüne döner sermaye gelirlerinden ödeme yapılmasının mevzuata aykırı olmadığı belirtilmektedir.
2547 sayılı Kanunun 58’inci maddesinin (c) fıkrasında yer alan “(döner sermaye işletme müdürlüğü ve döner sermaye saymanlık personeli dahil)” ibaresini yürürlükten kaldıran 666 sayılı KHK’nın 1’inci maddesinin Anayasa Mahkemesince iptal edilmesinden sonra kanun koyucu tarafından bu konuda yeni bir düzenleme yapılmamıştır. 6745 sayılı Kanun’un 76’ncı maddesi ile 375 sayılı KHK’nın ek 9’uncu maddesinin üçüncü fıkrasının ikinci cümlesinde yapılan değişiklik, savunmada iddia edildiğinin aksine Anayasa Mahkemesinin iptal kararı ve kararın konusu ile ilgili değildir. Söz konusu cümlenin yer aldığı 375 sayılı KHK’nın ek 9’uncu maddesi, Anayasa Mahkemesi kararının verildiği 27.12.2012 ve Resmi Gazete’de yayımlandığı 10.10.2013 tarihlerinden önce, 02.11.2011 tarihli ve 28103 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 666 sayılı KHK’nın birinci maddesi ile 375 sayılı KHK’ya eklenmiştir. Söz konusu cümlenin 02.11.2011 tarihinde yayımlanan ilk hali, “Bu fıkra kapsamında yer alan idarelerin döner sermaye saymanlık hizmetlerini yürüten personele sözkonusu mevzuat uyarınca döner sermaye gelirlerinden herhangi bir ödeme yapılmaz.” şeklinde iken, 6745 sayılı Kanun’un 76’ncı maddesiyle, “Bu fıkra kapsamındaki idarelerin döner sermaye saymanlık hizmetlerini yürüten personele bu fıkrada yer alan mevzuat uyarınca döner sermaye gelirlerinden herhangi bir ad altında ödeme yapılmaz.” şeklinde değiştirilmiştir. Görüldüğü üzere, değişiklik Anayasa Mahkemesi kararının konusu ile ilgili olmadığı gibi, cümlenin ilk ve son halinde döner sermaye işletme müdürlüğü personeline ilişkin bir hüküm de bulunmamaktadır. Cümlenin her iki halinde de döner sermaye saymanlık hizmetlerini yürüten personele döner sermaye gelirlerinden herhangi bir ad altında ödeme yapılamayacağı belirtilmektedir. Cümlede yapılan değişiklik bazı ifadelerin değiştirilmesi ile sınırlı olup işin özüne ilişkin değildir. Bu nedenlerle, Anayasa Mahkemesinin iptal kararından sonra cümlede yapılan bu değişiklik döner sermeye işletme müdürüne yapılan ödemenin dayanağı olarak kabul edilemez. Bir personele herhangi bir ödemenin yapılabilmesi için mevzuatta o ödemenin yapılabileceğine ilişkin açık bir düzenlemenin olması gerekir. Diğer taraftan; Anayasa Mahkemesinin iptal kararı nedeniyle 2547 sayılı Kanunun 58’inci maddesinin (c) fıkrasının 666 sayılı KHK ile değişmeden önceki haline dönmüş olduğundan bahsetmek de mümkün değildir.
Bu itibarla, , 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi olan Döner Sermaye İşletme Müdürü …’a, döner sermaye ek ödemesi yapılması sonucu oluşan toplam … TL kamu zararının Harcama Yetkilisi … (Rektör yardımcısı), Gerçekleştirme Görevlisi … (İşletme Müdür Vekili), Diğer Sorumlular … (Rektör), … (Rektör yardımcısı), … (Öğretim Üyesi) ve …’a müştereken ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,
Anılan Kanun’un 55’inci maddesi uyarınca işbu ilamın tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?