Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 4. Daire Kararı
Karar Tarihi:
1/10/2023
Karar No:
43
Esas No:
295
KARAR
TEMSİL AĞIRLAMA GİDERLERİ
Belediye Başkanlığı makamı tarafından dağıtılmak üzere alınan hediyelik eşyaların bedellerinin belediye bütçesinden ödenmesi hususunun sorgu konusu edildiği görülmüştür.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun;
“Belediye başkanının görev ve yetkileri” başlıklı 38 inci maddesinin birinci fıkrasının (o) bendinde, “Temsil ve ağırlama giderleri için ayrılan ödeneği kullanmak” yetkisi belediye başkanına verilmiştir.
“Belediyenin Giderleri” başlıklı 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde, temsil, tören, ağırlama ve tanıtım giderlerinin bütçeden ödeneceği, (p) bendinde ise ağırlama ve tanıtım giderlerinin belediye bütçesinden karşılanacağı öngörülmüştür.
İçişleri Bakanlığı’nın 25.04.1984 tarih ve 27302 sayılı onayı ile yürürlüğe giren Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil, Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesi’nin;
“Genel Kural” başlıklı 3 üncü maddesinde; temsil, ağırlama ve tören giderlerinin konu, kapsam ve miktarının tayininin belediye başkanının takdirine tabi olduğu, bu giderlerin yapılmasını gerektiren tören veya toplantıya belediye başkanının katılması şartının aranmayacağı,
“Temsil Giderleri” başlıklı 4 üncü maddesinde; temsil giderlerinin görevle ilgili olmak şartıyla; beldede başarılı çalışmaları görülenler için toplantılar düzenlemek, kupa ve benzeri teşvik uygulamalarında bulunmak, gerçek ve tüzel kişilere plaket, ödül ve hediye vermek, çiçek göndermek, beldede göreve başlayan veya ayrılan protokole dahil kişiler için toplantılar düzenlemek ve hediye vermek için yapılacağı,
“Diğer Tören Giderleri” başlıklı 10 uncu maddesinde ise; diğer maddelerde belirtilen giderler dışında kalan ve yapılması belde için de gerekli olan veya mahalli örf, adet ve sosyal yaşantı içinde gerekli sayılan etkinlik ve törenler için (nişan, nikah, ölüm gibi) harcama yapılabileceği,
Belirtilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; temsil, ağırlama ve tören giderlerinin konu, kapsam ve miktarının tayininin belediye başkanının takdirine tabi olduğu ve mahalli örf, adet ve sosyal yaşantı içinde gerekli sayılan etkinlik ve törenler için harcama yapılabileceği sonucu ortaya çıkmaktadır.
Her ne kadar Raporda “Tasarruf Tedbirleri” konulu 2021/14 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi hükümlerine aykırı hareket edildiği belirtilmiş ise de; temsil, ağırlama ve tören giderleri, belediye başkanının takdir yetkisiyle yapılan giderler kapsamında bulunduğundan, gerek 5393 sayılı Belediye Kanunu gerekse de Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil, Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesi hükümlerine aykırılık arz etmemektedir.
Savunmalardan, çay bardağı takımı ile logolu kadife kutunun, Ulusal Katılımlı Türkiye Rafting Yarışları, Demokrasi ve Milli Birlik Günü Etkinliği, Doğu Karadeniz Master Cup Futbol Turnuvası, Atmaca Festivali, Çocuk Şenliği, uluslararası katılımlı Off Road Yarışları, Engelliler Günü Etkinliği’nde ve beldenin kalkınmasında katkısı olanlar veya olacağı anlaşılanlar ile sanat, bilim, kültür ve spor dallarında beldeye gelen konuklara dağıtılmak üzere alındığı anlaşılmaktadır. Her ne kadar Raporda bunu kanıtlayan fotoğraf olmaması nedeniyle söz konusu harcamaların temsil, ağırlama ve tören giderleri kapsamında değerlendirilemeyeceği belirtilmiş ise de; Belediye Başkanlık makamı tarafından dağıtılmak üzere alınan hediyelik eşyaların dağıtımına ilişkin mevzuatında herhangi bir hüküm bulunmadığından ve bunların bedellerinin belediye bütçesinden ödenmesi belediye başkanının takdir yetkisi dahilinde bulunduğundan, yapılan …………. TL tutarında harcama, ilgili mevzuata aykırılık teşkil etmemekte dolayısıyla, kamu zararı olarak da nitelendirilmemektedir.
Bu itibarla, konu hakkında ilişilecek bir husus bulunmadığına,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55 inci maddesi uyarınca işbu İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere,
Oy çokluğuyla,
Karar verildi.
Azınlık Görüşü:
Üye …………. ve Üye …………. ’in karşı oy gerekçesi;
“Başkanlık makamı tarafından dağıtılmak üzere alınan hediyelik eşyaların bedellerinin belediye bütçesinden ödenmesi hususunun sorgu konusu edildiği görülmüştür.
İlk olarak, temsil, ağırlama ve tören giderleri tertibinden yapılan çay bardağı seti ve logolu kadife kutu alımında, 30.06.2021 tarihli “Tasarruf Tedbirleri” konulu 2021/14 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi hükümlerine aykırılık söz konusudur.
Buna ilaveten, 3152 sayılı İçişleri Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 11 inci maddesiyle İçişleri Bakanlığına verilen yetkiye istinaden çıkarılan 25.04.1984 tarih ve 27302 sayılı Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil, Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesinin mülga Sayıştay Kanununun 105 inci maddesi uyarınca Sayıştayın istişari görüşü alınmadan yürürlüğe girmiş olması nedeniyle söz konusu düzenlemenin şekil/usul unsuru bakımından hukuken geçerli bir norm olup olmadığının yanı sıra 5272 sayılı Belediye Kanunu ile yürürlükten kaldırılan 1580 sayılı Kanunun yürürlükte olduğu dönemde düzenlenmiş olması nedeniyle 5272 sayılı Kanunu yürürlükten kaldıran ve halen yürürlükte bulunan 5393 sayılı Kanuna uygun olarak düzenlenip düzenlenmediği tartışmalıdır.
Diğer taraftan, T.C. Anayasası’nın “Mahalli İdareler” başlıklı 127 nci maddesinde yer alan “Merkezi idare, mahalli idareler üzerinde, mahalli hizmetlerin idarenin bütünlüğü ilkesine uygun şekilde yürütülmesi, kamu görevlerinde birliğin sağlanması, toplum yararının korunması ve mahalli ihtiyaçların gereği gibi karşılanması amacıyla, kanunda belirtilen esas ve usuller dairesinde idari vesayet yetkisine sahiptir.” hükmü merkezi idarenin yapacağı düzenlemenin kanuna dayanması gerektiğini göstermektedir. Söz konusu Yönergenin dayanağı, 3152 sayılı Kanunun 11 inci maddesi olarak belirtilmiş ise de; bu hüküm 02.07.2018 tarihli ve 703 sayılı KHK’nın 18 inci maddesiyle yürürlükten kaldırılmış olup, Kanunun ismi de İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulu ile İl Yatırım ve Hizmetlerine İlişkin Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun şeklinde değiştirilmiştir. Kaldı ki bu Kanun’un söz konusu maddesi yürürlükte kaldığı sürede temsil ve ağırlama giderlerine ilişkin bir düzenleme yapılmadığı gibi söz konusu hüküm İçişleri Bakanlığına açıkça bu alanda düzenleme yapma yetkisi de vermemekteydi. Şu halde belediyelerin temsil ve ağırlama giderlerinin dayanağı olarak gösterdikleri Yönergenin açık ve kesin bir temeli bulunmamaktadır.
Ayrıca, söz konusu Yönergenin temsil giderlerinin dayanağı olarak kabul edilmesi hâlinde de, belediye başkanlarının bu harcamalara ilişkin ödenekleri keyfi ve sınırsız olarak kullanma yetkilerinin bulunduğu da ileri sürülemez. Takdir yetkisinin kamu yararı için kullanılması, buna ilişkin kararların gerekçeli olması ve yetki kullanımında eşitlik ilkesine riayet edilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, çay bardağı seti ve kadife kaplı kutuların nişan, düğün, nikah ve benzeri faaliyetler ile fuar ve yarışlarda belde sakinleri ile misafirlere hediye edildiği şeklindeki genel açıklama vergi mükelleflerinin ödediği vergilerle karşılanan bu giderlerin keyfi yapıldığı iddiasının karşılanması için yeterli görülmediğinden, Belediye Başkanlığı makamı tarafından dağıtılmak üzere alınan hediyelik eşyaların bedellerinin belediye bütçesinden ödenmesi sonucu oluşan kamu zararı tutarı olan …………. TL’nin sorumlularına ortaklaşa ve zincirleme ödettirilmesi uygun olur.”
Belediye Başkanlığı makamı tarafından dağıtılmak üzere alınan hediyelik eşyaların bedellerinin belediye bütçesinden ödenmesi hususunun sorgu konusu edildiği görülmüştür.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun;
“Belediye başkanının görev ve yetkileri” başlıklı 38 inci maddesinin birinci fıkrasının (o) bendinde, “Temsil ve ağırlama giderleri için ayrılan ödeneği kullanmak” yetkisi belediye başkanına verilmiştir.
“Belediyenin Giderleri” başlıklı 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde, temsil, tören, ağırlama ve tanıtım giderlerinin bütçeden ödeneceği, (p) bendinde ise ağırlama ve tanıtım giderlerinin belediye bütçesinden karşılanacağı öngörülmüştür.
İçişleri Bakanlığı’nın 25.04.1984 tarih ve 27302 sayılı onayı ile yürürlüğe giren Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil, Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesi’nin;
“Genel Kural” başlıklı 3 üncü maddesinde; temsil, ağırlama ve tören giderlerinin konu, kapsam ve miktarının tayininin belediye başkanının takdirine tabi olduğu, bu giderlerin yapılmasını gerektiren tören veya toplantıya belediye başkanının katılması şartının aranmayacağı,
“Temsil Giderleri” başlıklı 4 üncü maddesinde; temsil giderlerinin görevle ilgili olmak şartıyla; beldede başarılı çalışmaları görülenler için toplantılar düzenlemek, kupa ve benzeri teşvik uygulamalarında bulunmak, gerçek ve tüzel kişilere plaket, ödül ve hediye vermek, çiçek göndermek, beldede göreve başlayan veya ayrılan protokole dahil kişiler için toplantılar düzenlemek ve hediye vermek için yapılacağı,
“Diğer Tören Giderleri” başlıklı 10 uncu maddesinde ise; diğer maddelerde belirtilen giderler dışında kalan ve yapılması belde için de gerekli olan veya mahalli örf, adet ve sosyal yaşantı içinde gerekli sayılan etkinlik ve törenler için (nişan, nikah, ölüm gibi) harcama yapılabileceği,
Belirtilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; temsil, ağırlama ve tören giderlerinin konu, kapsam ve miktarının tayininin belediye başkanının takdirine tabi olduğu ve mahalli örf, adet ve sosyal yaşantı içinde gerekli sayılan etkinlik ve törenler için harcama yapılabileceği sonucu ortaya çıkmaktadır.
Her ne kadar Raporda “Tasarruf Tedbirleri” konulu 2021/14 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi hükümlerine aykırı hareket edildiği belirtilmiş ise de; temsil, ağırlama ve tören giderleri, belediye başkanının takdir yetkisiyle yapılan giderler kapsamında bulunduğundan, gerek 5393 sayılı Belediye Kanunu gerekse de Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil, Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesi hükümlerine aykırılık arz etmemektedir.
Savunmalardan, çay bardağı takımı ile logolu kadife kutunun, Ulusal Katılımlı Türkiye Rafting Yarışları, Demokrasi ve Milli Birlik Günü Etkinliği, Doğu Karadeniz Master Cup Futbol Turnuvası, Atmaca Festivali, Çocuk Şenliği, uluslararası katılımlı Off Road Yarışları, Engelliler Günü Etkinliği’nde ve beldenin kalkınmasında katkısı olanlar veya olacağı anlaşılanlar ile sanat, bilim, kültür ve spor dallarında beldeye gelen konuklara dağıtılmak üzere alındığı anlaşılmaktadır. Her ne kadar Raporda bunu kanıtlayan fotoğraf olmaması nedeniyle söz konusu harcamaların temsil, ağırlama ve tören giderleri kapsamında değerlendirilemeyeceği belirtilmiş ise de; Belediye Başkanlık makamı tarafından dağıtılmak üzere alınan hediyelik eşyaların dağıtımına ilişkin mevzuatında herhangi bir hüküm bulunmadığından ve bunların bedellerinin belediye bütçesinden ödenmesi belediye başkanının takdir yetkisi dahilinde bulunduğundan, yapılan …………. TL tutarında harcama, ilgili mevzuata aykırılık teşkil etmemekte dolayısıyla, kamu zararı olarak da nitelendirilmemektedir.
Bu itibarla, konu hakkında ilişilecek bir husus bulunmadığına,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55 inci maddesi uyarınca işbu İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere,
Oy çokluğuyla,
Karar verildi.
Azınlık Görüşü:
Üye …………. ve Üye …………. ’in karşı oy gerekçesi;
“Başkanlık makamı tarafından dağıtılmak üzere alınan hediyelik eşyaların bedellerinin belediye bütçesinden ödenmesi hususunun sorgu konusu edildiği görülmüştür.
İlk olarak, temsil, ağırlama ve tören giderleri tertibinden yapılan çay bardağı seti ve logolu kadife kutu alımında, 30.06.2021 tarihli “Tasarruf Tedbirleri” konulu 2021/14 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi hükümlerine aykırılık söz konusudur.
Buna ilaveten, 3152 sayılı İçişleri Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 11 inci maddesiyle İçişleri Bakanlığına verilen yetkiye istinaden çıkarılan 25.04.1984 tarih ve 27302 sayılı Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil, Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesinin mülga Sayıştay Kanununun 105 inci maddesi uyarınca Sayıştayın istişari görüşü alınmadan yürürlüğe girmiş olması nedeniyle söz konusu düzenlemenin şekil/usul unsuru bakımından hukuken geçerli bir norm olup olmadığının yanı sıra 5272 sayılı Belediye Kanunu ile yürürlükten kaldırılan 1580 sayılı Kanunun yürürlükte olduğu dönemde düzenlenmiş olması nedeniyle 5272 sayılı Kanunu yürürlükten kaldıran ve halen yürürlükte bulunan 5393 sayılı Kanuna uygun olarak düzenlenip düzenlenmediği tartışmalıdır.
Diğer taraftan, T.C. Anayasası’nın “Mahalli İdareler” başlıklı 127 nci maddesinde yer alan “Merkezi idare, mahalli idareler üzerinde, mahalli hizmetlerin idarenin bütünlüğü ilkesine uygun şekilde yürütülmesi, kamu görevlerinde birliğin sağlanması, toplum yararının korunması ve mahalli ihtiyaçların gereği gibi karşılanması amacıyla, kanunda belirtilen esas ve usuller dairesinde idari vesayet yetkisine sahiptir.” hükmü merkezi idarenin yapacağı düzenlemenin kanuna dayanması gerektiğini göstermektedir. Söz konusu Yönergenin dayanağı, 3152 sayılı Kanunun 11 inci maddesi olarak belirtilmiş ise de; bu hüküm 02.07.2018 tarihli ve 703 sayılı KHK’nın 18 inci maddesiyle yürürlükten kaldırılmış olup, Kanunun ismi de İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulu ile İl Yatırım ve Hizmetlerine İlişkin Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun şeklinde değiştirilmiştir. Kaldı ki bu Kanun’un söz konusu maddesi yürürlükte kaldığı sürede temsil ve ağırlama giderlerine ilişkin bir düzenleme yapılmadığı gibi söz konusu hüküm İçişleri Bakanlığına açıkça bu alanda düzenleme yapma yetkisi de vermemekteydi. Şu halde belediyelerin temsil ve ağırlama giderlerinin dayanağı olarak gösterdikleri Yönergenin açık ve kesin bir temeli bulunmamaktadır.
Ayrıca, söz konusu Yönergenin temsil giderlerinin dayanağı olarak kabul edilmesi hâlinde de, belediye başkanlarının bu harcamalara ilişkin ödenekleri keyfi ve sınırsız olarak kullanma yetkilerinin bulunduğu da ileri sürülemez. Takdir yetkisinin kamu yararı için kullanılması, buna ilişkin kararların gerekçeli olması ve yetki kullanımında eşitlik ilkesine riayet edilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, çay bardağı seti ve kadife kaplı kutuların nişan, düğün, nikah ve benzeri faaliyetler ile fuar ve yarışlarda belde sakinleri ile misafirlere hediye edildiği şeklindeki genel açıklama vergi mükelleflerinin ödediği vergilerle karşılanan bu giderlerin keyfi yapıldığı iddiasının karşılanması için yeterli görülmediğinden, Belediye Başkanlığı makamı tarafından dağıtılmak üzere alınan hediyelik eşyaların bedellerinin belediye bütçesinden ödenmesi sonucu oluşan kamu zararı tutarı olan …………. TL’nin sorumlularına ortaklaşa ve zincirleme ödettirilmesi uygun olur.”
Kararla ilgili sorunuz mu var?