Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 6. Daire Kararı
Karar Tarihi:
3/30/2023
Karar No:
127
Esas No:
907
KARAR
Personel Ödemesi
Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda;
.... (....) Genel Müdürlük kadrosunda görev yapan ....’in 06.03.2017 tarihinde hali hazırda doğal üyesi olduğu .... Yönetim Kurulu üyeliğine atandığı, sonrasında 27.03.2017 tarihinde 1’inci dereceli Genel Müdürlük kadrosundan alınmasına ve yerine başkası atanmasına rağmen Yönetim Kurulu Üyeliği ücreti ile dolu olan Genel Müdürlük kadrosu ücreti karşılaştırılarak fazla olan Genel Müdürlük ücreti farkının zam ve tazminat olarak kendisine ödendiği görülmüştür.
2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un “Yönetim Kurulu” başlıklı 7’nci maddesinde,
“Yönetim Kurulu bir başkanla beş üyeden oluşur.
Büyük Şehir Belediye Başkanı Yönetim Kurulunun başkanıdır. Belediye Başkanının bulunmaması halinde, Genel Müdür Yönetim Kuruluna başkanlık eder.
Genel Müdür ile genel müdür yardımcılarından hizmette en eski olanı, hizmette eşitlik halinde yaşlı bulunan Yönetim Kurulunun tabii üyesidirler. Yönetim Kurulunun diğer üç üyesi İstanbul Büyük Şehir Belediye Başkanının teklifi ve Çevre ve Şehircilik Bakanının onayı ile atanır.
Yönetim Kuruluna atanan üyelerin hizmet süresi 3 yıldır. Süresi dolanlar yeniden atanabilirler. Bir üyeliğin herhangi bir sebeple boşalması halinde, yerine atananlar daha önceki üyenin süresini tamamlarlar. Yönetim Kuruluna atanacak olanların İSKİ'nin konusuna giren teknik işlerde, yöneticilikte veya işletmecilikte uzmanlaşmış bulunmaları ve uzmanlıklarına uygun yükseköğrenim görmüş olmaları gerekir.
Üyeler, Devlet memurlarına ilişkin mevzuatta yer alan istisnalar dışında, özel ya da kamu sektöründe başka bir görev alamazlar. Genel, katma ve özel bütçeli idarelerin, kamu iktisadi teşebbüslerinin kadrolarından yönetim kuruluna getirilenler asıl görevlerinden maaşsız izinli sayılırlar. Bu kimselerin memuriyetleri ile buna ait her türlü hak ve yükümlülükleri saklıdır. İzinli oldukları müddet, terfi ve emekliliklerinde fiili hizmet olarak hesaba katılacağı gibi bunlardan izinli oldukları sırada terfi hakkını kazananlar, başkaca hiçbir işleme gerek kalmaksızın terfi ettirilirler.
Yönetim Kurulu üyelerinin ücretleri izinli sayıldıkları kurumlarda ellerine geçen ücretlerden daha az olursa, aradaki fark tazminat olarak kendilerine ödenir.”
denilmektedir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Kadroların tespiti” başlıklı 33’üncü maddesi ile kadrosuz memur çalıştırılamayacağı kurala bağlamıştır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca Su ve Kanalizasyon İdarelerinin Yönetim Kurullarının doğal ve atanan üye olmak üzere iki tür üyeliği bulunmakta ve Genel Müdür kurulun doğal üyesi olmaktadır. Atanan üyeler ise 3 yıllığına genel, katma ve özel bütçeli idarelerin, kamu iktisadi teşebbüslerinin kadrolarından atanabilmekte ve görev yaptıkları asıl kadrodan ücretsiz izinli sayılarak bu üyelerin memuriyetleri ile buna ait her türlü hak ve hükümlülükleri saklı kalarak kadrolarıyla ilişkileri devam etmektedir. Bununla birlikte, 657 sayılı Kanun hükümlerine göre kadrosuz memur çalıştırılamayacağından bir memur görevden alındığında eğitim ve öğrenim durumuna göre müktesebi olan başka bir kadroya atamasının gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Sorgu konusu olayda ilk olarak .... Belediye Başkanlığı’nın …. tarih ve …. sayılı yazısı ile .... Yönetim Kurulunda Genel Müdür olarak doğal üyelik görevi yapan ....’in Yönetim Kurulu’na 3 yıl süre ile asaleten atanması talep edilmiş ve İçişleri Bakanlığı tarafından bu talep uygun görülüp onaylanmıştır. Daha sonra hali hazırda .... 1’inci dereceli Genel Müdürlük kadrosunda görev yaparken .... Belediye Başkanlığı tarafından, …. tarih ve …. sayılı yazı ile Genel Müdürlük kadrosundan alınarak yerine ....’un atanması işlemi için İçişleri Bakanlığına başvurulmuş, İçişleri Bakanlığının …. tarih ve …. sayılı yazı ile uygun bulmasıyla .... 1’inci dereceli .... Genel Müdür kadrosundan alınmış ve yerine aynı tarihli onay ile .... atanmıştır. Genel Müdürlük görevinden alınan ilgiliye Yönetim Kurulu Üyeliği ücretinden fazla olan Genel Müdür kadrosu ücretinin zam ve tazminat farkları ödenmeye devam edilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve sorgu konusu olay birlikte değerlendirildiğinde Genel Müdürlük kadrosundan başka bir kadroyla ilişkilendirilmeden alınan ve yerine başkasının atanması suretiyle eski kadrosu doldurulan başka bir değişle Genel Müdür kadrosuna başka biri atanarak bu kadro ile ilişiği kesilen ve görevden alma esnasında başka bir kadroyla ilişkilendirilmediğinden ücretsiz izinli sayılacağı bir kadrosu olmayan ....’e 2560 sayılı Kanun’un 7’nci maddesi gerekçe gösterilerek Genel Müdür kadrosu uhdesindeymiş gibi Yönetim Kurulu Üyeliği ücretleri ile Genel Müdür kadrosunun ücretleri karşılaştırılarak eksik olan tutarın ödenmesi mevzuata aykırıdır. 2560 sayılı Kanun’un 7’nci maddesine göre atanan üyelerin asıl görevlerinin kadrolarında ücretsiz izinli sayılacağı belirtildiğinden bu kadro ile ilişiği kesilmemektedir. Ancak .... Genel Müdürlük kadrosundan alınırken yerine başkası atanarak bu kadro ile ilişiği kesildiğinden dolu kadro olan Genel Müdür kadrosunda ücretsiz izinli sayılması mümkün değildir. İlgilinin özlük dosyasında bulunan belgeler ile Hizmet Takip Programına göre ....’in …. Bakanlığında İnşaat Mühendisi olarak görev yaparken 18.08.2010 tarihinde …. İl Özel İdaresi Genel Sekreteri olarak atanmış, daha sonra 28.08.2014 tarihinde .... Genel Müdürlüğüne atanmıştır. Bu durumda öğrenim durumu itibariyle ihraz etmiş unvanı olan Mühendislik kadrosunun kazanılmış hakkı olduğu anlaşılmaktadır. Görevden alma işleminde ilgilinin ilk olarak Mühendislik kadrosuna atanması oradan ücretsiz izinli sayılarak Yönetim Kurulu Üyeliğine getirilmesi gerekirdi. Dolayısıyla .... Belediye Başkanlığı tarafından …. tarih ve …. sayılı yazıda asli kadrosu olan İnşaat Mühendisliği kadrosuyla ilişkilendirilmeden Genel Müdürlük kadrosundan alınan ilgiliye Yönetim Kurulu Üyeliği ücreti ile İnşaat Mühendisi kadrosunun ücreti karşılaştırılarak ödeme yapılması yerine ....’un uhdesinde bulunan Genel Müdürlük Kadrosu ücreti ile karşılaştırma yapılarak aradaki farkın ödenmesi sonucu …. TL kamu zararına neden olunmuştur.
Sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda ....’in Genel Müdürlük görevinden önce ….İl Özel İdaresinde Genel Sekreter olarak görev yaptığı, bu nedenle Genel Sekreter veya Genel Müdür kadrosuyla ilişkilendirilmesi gerektiği ifade edilse de; 657 sayılı Kanun’un “Derece yükselmesinin usul ve şartları” başlıklı 68’inci maddesinin (B) bendinde 4 ve daha üst derecelerindeki kadrolara, derece yükselmesindeki süre kaydı aranmaksızın atanmanın usul ve esaslarının düzenlendiği, yine aynı maddede bu maddeye göre atananların atandıkları kadro aylıkları, başka görevlere atanma halinde kazanılmış hak olarak sayılmayacağı belirtildiğinden ilgili …. İl Özel İdaresinde Genel Sekreter olarak görev yapmış olsa da bu kadronun hakları kendisi için kazanılmış hak oluşturmayacaktır. Bu sebeple ilgilinin Genel Sekreter kadrosuyla ilişkilendirilmesi 657 sayılı Kanun’un 68’inci maddesine göre mümkün değildir.
Sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda mevzuatta öngörülmeyen ödemenin idarece hataya düşülmesi sonucunda yapıldığı bu nedenle 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 71’inci maddesine göre bir değerlendirmenin yapılamayacağı, konunun iptal davası hükümlerine göre çözümlenmesi gerektiği, iptal davası süresi de geçtiğinden ahizlerden sorgu konusu bedellerin tahsil edilemeyeceği bu nedenle yapılan ödemelerin hukuka uygun hale geldiği, ahizin sorumluluğunun olmadığı yerde harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlilerinin de sorumluluğundan bahsedilemeyeceği ifade edilip Uyuşmazlık Mahkemesinin 18.10.2021 tarih ve E.2020/686, K.2021/487 sayılı kararı gerekçe gösterilse de;
5018 sayılı Kanun’un “Kamu zararı” başlıklı 71’inci maddesinde kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması şeklinde tanımlanmış ve kamu zararının belirlenmesinde “mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması” esas alınacak durumlar arasında sayılmıştır. Somut olay kamu zararı atama yazısında kişinin mevzuata aykırı olarak ücretsiz izinli sayılacağı bir kadroyla ilişkilendirilmeyip başkasına ait olduğu bilinen dolu kadronun haklarının ilgiliye ödenmesi sonucu oluştuğundan 5018 sayılı Kanun hükümleri kapsamında “mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması” söz konusudur. 71’inci maddede kontrol, denetim, inceleme, kesin hükme bağlama veya yargılama sonucunda tespit edilen kamu zararı, zararın oluştuğu tarihten itibaren ilgili mevzuatına göre hesaplanacak faiziyle birlikte ilgililerden tahsil edileceği belirtildiğinden ve yine Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “Kamu zararının tespiti ve tahsilinde zamanaşımı” başlıklı 19’uncu maddesinde kamu zararından doğan alacaklarda zamanaşımı süresi, zamanaşımını kesen ve durduran genel hükümler saklı kalmak kaydıyla, on yıl olduğu, zamanaşımı süresinin, kamu zararının oluştuğu kabul edilen tarihi takip eden malî yılın başında işlemeye başladığı ve onuncu yılın sonunda bittiği ifade edildiğinden zaman aşımına uğrayan ve hukuka uygun hale gelen bir ödeme bulunmamaktadır.
Bununla birlikte 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun “Sorumlular ve sorumluluk halleri” başlıklı 7’nci maddesinde bu Kanun’un sorumlular ve sorumluluk halleri uygulamasında 5018 sayılı Kanun ve Sayıştay denetimi ile ilgili diğer kanunlarda belirtilen sorumlular ve sorumluluk halleri esas alınacağı ifade edildiğinden ve 5018 sayılı Kanun’un “Harcama Talimatı ve Sorumluluk” başlıklı 32’nci maddesinde harcama yetkililerinin, Giderlerin Gerçekleştirilmesi” başlıklı 33’üncü maddesinde gerçekleştirme görevlilerinin sorumluluğu düzenlediğinden Sayıştay tarafından yapılan denetimler sonucu ortaya çıkan kamu zararından asıl sorumlu ahiz değil harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlileridir.
Ayrıca Uyuşmazlık Mahkemesinin 18.10.2021 tarih ve E. 2020/686, K.2021/487 sayılı kararı incelendiğinde ise bahse konu uyuşmazlığın sorgu konusu ile ilgili olmadığı anlaşılmıştır.
Yine sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda Sayıştay’ın meseleye idari yargı mercii gibi baktığı, bu durumun Anayasa’nın 160’ıncı maddesine aykırı olduğu, bir konu idare hukukunun alanına giriyorsa ve Danıştay tarafından tarif edilmişse, Sayıştay’ın yeni bir yorum yapma görevi ve yetkisinin bulunmadığı ifade edilmişse de;
6085 sayılı Kanun’un “Tanımlar” başlıklı 2’nci maddesinde Sayıştay denetimi düzenlilik ve performans denetimi olarak belirtilmiş, düzenlilik denetimi ise mali denetim ve uygunluk denetimi olarak ifade edilmiştir. Uygunluk denetiminin tanımı ise “Kamu idarelerinin gelir, gider ve mallarına ilişkin hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygunluğunun incelenmesine ilişkin denetim” şeklinde yapılmıştır. Anayasanın 160’ıncı maddesine göre ise vergi, benzeri mali yükümlülükler ve ödevler hakkında Danıştay ile Sayıştay kararları arasındaki uyuşmazlıklarda Danıştay kararları esas alınacaktır. Sorgu konusu olay bir kamu idaresi olan ....nin mevzuata uygun olmayan giderleri olduğundan ve Danıştay ile Sayıştay’ın yetki alanının kesiştiği vergi, benzeri mali yükümlülükler ve ödevlerle ilgili bir husus olmadığından uygunluk denetimi kapsamında Sayıştay’ın yetki alanındadır.
Konunun sorumluluk yönünden değerlendirilmesine gelince;
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun;
“Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8’inci maddesinde, “Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır.”,
“Harcama Talimatı ve Sorumluluk” başlıklı 32’nci maddesinde, “Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır.
Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, Ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.”,
“Giderlerin Gerçekleştirilmesi” başlıklı 33’üncü maddesinde, “Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekir. Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır.
Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.”,
hükümlerine yer verilmiştir.
14.06.2007 tarihli ve 5189 sayılı Sayıştay Genel Kurul Kararı’nın “Sorumlular” başlıklı III’üncü kısmında ise,
“5018 sayılı Kanunun 11’inci maddesinde;
Bakanlıklarda müsteşar, diğer kamu idarelerinde en üst yönetici, il özel idarelerinde vali ve belediyelerde belediye başkanı üst yöneticidir...
…
Üst yöneticiler işlerin gidişatından harcama yetkililerinin ve diğer görevlilerin bilgilendirmeleri ve raporları ile bilgi sahibi olmaktadırlar. Bununla birlikte üst yöneticilerin özel kanunlardan doğan Sayıştaya karşı mali sorumlulukları olabileceği gibi, münferit bir olayda sorumluluklarına hükmedilmeleri de gerekebilir. Bu husus, meselenin Sayıştay yargısında görüşülmesi sırasında hükme bağlanacak bir konudur.”,
denilmektedir.
Bu hükümler bağlamında, sorgu konusu kamu zararı ....’in görevden alınırken Mühendis kadrosuyla ilişkilendirilmemesi ve Mühendis kadrosu yerine Genel Müdür kadrosunun hakları dikkate alınarak kendisine ödeme yapılması sebebiyle meydana geldiğinden Harcama Yetkilisi ve Gerçekleştirme Görevlilerinin yanında ilgilinin Mühendis kadrosuyla ilişkilendirilmeden görevden alındığı talep yazısını hazırlayarak ve onaylayarak harcama sürecine dâhil olan .... Belediyesi Başkanı ...., Genel Müdür Yardımcısı ...., .... Belediyesinde görevli Bilgisayar İşletmeni .... ile İnsan Kaynakları Daire Başkanı .... kamu zararından sorumludur.
Sonuç olarak; öğrenim durumu itibariyle ihraz etmiş olduğu Mühendis kadrosuyla ilişkilendirilmeden Genel Müdürlük kadrosundan alınan ve yerine başkası atanarak eski kadrosu doldurulan ....’e Yönetim Kurulu Üyeliği ücretiyle Mühendislik kadrosu ücretinin karşılaştırılarak aradakı farkın tazminat olarak ödenmesi gerekirken dolu olan Genel Müdür kadrosu ücreti dikkate alınarak aradaki farkın tazminat olarak ödenmesi sonucu oluşan kamu zararı tutarı …. TL’nin;
…. TL’sinin Harcama Yetkilisi (İnsan Kaynakları Şube Müdürü) .... ve Gerçekleştirme Görevlisi (Eğit. Hiz. Şube Müdürü) .... ile Diğer Sorumlular (.... Genel Müdür Yardımcısı) ...., (.... Belediyesi Başkanı) ...., (.... Belediyesi İnsan Kaynakları Daire Başkanı) ...., (.... Belediyesi Bilgisayar İşletmeni) ....’ya,
…. TL’sinin Harcama Yetkilisi (İnsan Kaynakları ve Eğitim Daire Başkanı) .... ve Gerçekleştirme Görevlisi (Eğit. Hiz. Şube Müdürü) .... ile Diğer Sorumlular (.... Genel Müdür Yardımcısı) ...., (.... Belediyesi Başkanı) ...., (.... Belediyesi İnsan Kaynakları Daire Başkanı) ...., (.... Belediyesi Bilgisayar İşletmeni) ....’ya,
…. TL’sinin Harcama Yetkilisi (İnsan Kaynakları ve Eğitim Daire Başkanı) .... ve Gerçekleştirme Görevlisi (İnsan Kaynakları Şube Müdürü) .... ile Diğer Gerçekleştirme Görevlileri (.... Genel Müdür Yardımcısı) ...., (.... Belediyesi Başkanı) ...., (.... Belediyesi İnsan Kaynakları Daire Başkanı) ...., (.... Belediyesi Bilgisayar İşletmeni) ....’ya,
müştereken ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereğince hüküm tarihinden itibaren işleyecek faizi ile ödettirilmesine anılan Kanun’un 55’inci maddesi uyarınca İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy çokluğuyla karar verildi.
Karşı Oy
Üye .... ve Üye ....’ın karşı oy gerekçeleri:
Öğrenim durumu itibariyle ihraz etmiş olduğu Mühendis kadrosuyla ilişkilendirilmeden Genel Müdürlük kadrosundan alınan ve yerine başkası atanarak eski kadrosu doldurulan ....’e Yönetim Kurulu Üyeliği ücretiyle Mühendislik kadrosu ücretinin karşılaştırılarak aradakı farkın tazminat olarak ödenmesi gerekirken Dolu olan Genel Müdür Kadrosu ücretleri dikate alınarak aradaki farkın zam ve tazminat olarak ödenmesi sonucu ....TL kamu zararına sebebiyet verilmiştir.
Ancak kamu zararı ilgilinin görevden alınması sırasında yapılan işlemlerden değil kadro dolu olduğu halde bu kadro haklarının ikinci bir kişiye ödenmesinden kaynaklandığından oluşan kamu zararında görevden alma işlemlerini gerçekleştiren ve onaylayan .... Belediyesi Başkanı ...., Genel Müdür Yardımcısı ...., .... Belediyesinde görevli Bilgisayar İşletmeni .... ile İnsan Kaynakları Daire Başkanı ....’nun sorumluluğu bulunmamaktadır. Oluşan kamu zararından ödemeyi gerçekleştirmek için ödeme emri belgelerini hazırlayan ve onaylayan Gerçekleştirme Görevlileri ve Harcama Yetkilileri sorumludur.
Bu sebeple …. TL kamu zararının ilgiliye ödemenin yapıldığı ödeme emirlerini hazırlayan ve onaylayan Harcama Yetkilileri ve Gerçekleştirme Görevlilerine müştereken ve müteselsilen ödettirilmesi şeklinde karar verilmesi gerektiği düşüncesiyle çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda;
.... (....) Genel Müdürlük kadrosunda görev yapan ....’in 06.03.2017 tarihinde hali hazırda doğal üyesi olduğu .... Yönetim Kurulu üyeliğine atandığı, sonrasında 27.03.2017 tarihinde 1’inci dereceli Genel Müdürlük kadrosundan alınmasına ve yerine başkası atanmasına rağmen Yönetim Kurulu Üyeliği ücreti ile dolu olan Genel Müdürlük kadrosu ücreti karşılaştırılarak fazla olan Genel Müdürlük ücreti farkının zam ve tazminat olarak kendisine ödendiği görülmüştür.
2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un “Yönetim Kurulu” başlıklı 7’nci maddesinde,
“Yönetim Kurulu bir başkanla beş üyeden oluşur.
Büyük Şehir Belediye Başkanı Yönetim Kurulunun başkanıdır. Belediye Başkanının bulunmaması halinde, Genel Müdür Yönetim Kuruluna başkanlık eder.
Genel Müdür ile genel müdür yardımcılarından hizmette en eski olanı, hizmette eşitlik halinde yaşlı bulunan Yönetim Kurulunun tabii üyesidirler. Yönetim Kurulunun diğer üç üyesi İstanbul Büyük Şehir Belediye Başkanının teklifi ve Çevre ve Şehircilik Bakanının onayı ile atanır.
Yönetim Kuruluna atanan üyelerin hizmet süresi 3 yıldır. Süresi dolanlar yeniden atanabilirler. Bir üyeliğin herhangi bir sebeple boşalması halinde, yerine atananlar daha önceki üyenin süresini tamamlarlar. Yönetim Kuruluna atanacak olanların İSKİ'nin konusuna giren teknik işlerde, yöneticilikte veya işletmecilikte uzmanlaşmış bulunmaları ve uzmanlıklarına uygun yükseköğrenim görmüş olmaları gerekir.
Üyeler, Devlet memurlarına ilişkin mevzuatta yer alan istisnalar dışında, özel ya da kamu sektöründe başka bir görev alamazlar. Genel, katma ve özel bütçeli idarelerin, kamu iktisadi teşebbüslerinin kadrolarından yönetim kuruluna getirilenler asıl görevlerinden maaşsız izinli sayılırlar. Bu kimselerin memuriyetleri ile buna ait her türlü hak ve yükümlülükleri saklıdır. İzinli oldukları müddet, terfi ve emekliliklerinde fiili hizmet olarak hesaba katılacağı gibi bunlardan izinli oldukları sırada terfi hakkını kazananlar, başkaca hiçbir işleme gerek kalmaksızın terfi ettirilirler.
Yönetim Kurulu üyelerinin ücretleri izinli sayıldıkları kurumlarda ellerine geçen ücretlerden daha az olursa, aradaki fark tazminat olarak kendilerine ödenir.”
denilmektedir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Kadroların tespiti” başlıklı 33’üncü maddesi ile kadrosuz memur çalıştırılamayacağı kurala bağlamıştır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca Su ve Kanalizasyon İdarelerinin Yönetim Kurullarının doğal ve atanan üye olmak üzere iki tür üyeliği bulunmakta ve Genel Müdür kurulun doğal üyesi olmaktadır. Atanan üyeler ise 3 yıllığına genel, katma ve özel bütçeli idarelerin, kamu iktisadi teşebbüslerinin kadrolarından atanabilmekte ve görev yaptıkları asıl kadrodan ücretsiz izinli sayılarak bu üyelerin memuriyetleri ile buna ait her türlü hak ve hükümlülükleri saklı kalarak kadrolarıyla ilişkileri devam etmektedir. Bununla birlikte, 657 sayılı Kanun hükümlerine göre kadrosuz memur çalıştırılamayacağından bir memur görevden alındığında eğitim ve öğrenim durumuna göre müktesebi olan başka bir kadroya atamasının gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Sorgu konusu olayda ilk olarak .... Belediye Başkanlığı’nın …. tarih ve …. sayılı yazısı ile .... Yönetim Kurulunda Genel Müdür olarak doğal üyelik görevi yapan ....’in Yönetim Kurulu’na 3 yıl süre ile asaleten atanması talep edilmiş ve İçişleri Bakanlığı tarafından bu talep uygun görülüp onaylanmıştır. Daha sonra hali hazırda .... 1’inci dereceli Genel Müdürlük kadrosunda görev yaparken .... Belediye Başkanlığı tarafından, …. tarih ve …. sayılı yazı ile Genel Müdürlük kadrosundan alınarak yerine ....’un atanması işlemi için İçişleri Bakanlığına başvurulmuş, İçişleri Bakanlığının …. tarih ve …. sayılı yazı ile uygun bulmasıyla .... 1’inci dereceli .... Genel Müdür kadrosundan alınmış ve yerine aynı tarihli onay ile .... atanmıştır. Genel Müdürlük görevinden alınan ilgiliye Yönetim Kurulu Üyeliği ücretinden fazla olan Genel Müdür kadrosu ücretinin zam ve tazminat farkları ödenmeye devam edilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve sorgu konusu olay birlikte değerlendirildiğinde Genel Müdürlük kadrosundan başka bir kadroyla ilişkilendirilmeden alınan ve yerine başkasının atanması suretiyle eski kadrosu doldurulan başka bir değişle Genel Müdür kadrosuna başka biri atanarak bu kadro ile ilişiği kesilen ve görevden alma esnasında başka bir kadroyla ilişkilendirilmediğinden ücretsiz izinli sayılacağı bir kadrosu olmayan ....’e 2560 sayılı Kanun’un 7’nci maddesi gerekçe gösterilerek Genel Müdür kadrosu uhdesindeymiş gibi Yönetim Kurulu Üyeliği ücretleri ile Genel Müdür kadrosunun ücretleri karşılaştırılarak eksik olan tutarın ödenmesi mevzuata aykırıdır. 2560 sayılı Kanun’un 7’nci maddesine göre atanan üyelerin asıl görevlerinin kadrolarında ücretsiz izinli sayılacağı belirtildiğinden bu kadro ile ilişiği kesilmemektedir. Ancak .... Genel Müdürlük kadrosundan alınırken yerine başkası atanarak bu kadro ile ilişiği kesildiğinden dolu kadro olan Genel Müdür kadrosunda ücretsiz izinli sayılması mümkün değildir. İlgilinin özlük dosyasında bulunan belgeler ile Hizmet Takip Programına göre ....’in …. Bakanlığında İnşaat Mühendisi olarak görev yaparken 18.08.2010 tarihinde …. İl Özel İdaresi Genel Sekreteri olarak atanmış, daha sonra 28.08.2014 tarihinde .... Genel Müdürlüğüne atanmıştır. Bu durumda öğrenim durumu itibariyle ihraz etmiş unvanı olan Mühendislik kadrosunun kazanılmış hakkı olduğu anlaşılmaktadır. Görevden alma işleminde ilgilinin ilk olarak Mühendislik kadrosuna atanması oradan ücretsiz izinli sayılarak Yönetim Kurulu Üyeliğine getirilmesi gerekirdi. Dolayısıyla .... Belediye Başkanlığı tarafından …. tarih ve …. sayılı yazıda asli kadrosu olan İnşaat Mühendisliği kadrosuyla ilişkilendirilmeden Genel Müdürlük kadrosundan alınan ilgiliye Yönetim Kurulu Üyeliği ücreti ile İnşaat Mühendisi kadrosunun ücreti karşılaştırılarak ödeme yapılması yerine ....’un uhdesinde bulunan Genel Müdürlük Kadrosu ücreti ile karşılaştırma yapılarak aradaki farkın ödenmesi sonucu …. TL kamu zararına neden olunmuştur.
Sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda ....’in Genel Müdürlük görevinden önce ….İl Özel İdaresinde Genel Sekreter olarak görev yaptığı, bu nedenle Genel Sekreter veya Genel Müdür kadrosuyla ilişkilendirilmesi gerektiği ifade edilse de; 657 sayılı Kanun’un “Derece yükselmesinin usul ve şartları” başlıklı 68’inci maddesinin (B) bendinde 4 ve daha üst derecelerindeki kadrolara, derece yükselmesindeki süre kaydı aranmaksızın atanmanın usul ve esaslarının düzenlendiği, yine aynı maddede bu maddeye göre atananların atandıkları kadro aylıkları, başka görevlere atanma halinde kazanılmış hak olarak sayılmayacağı belirtildiğinden ilgili …. İl Özel İdaresinde Genel Sekreter olarak görev yapmış olsa da bu kadronun hakları kendisi için kazanılmış hak oluşturmayacaktır. Bu sebeple ilgilinin Genel Sekreter kadrosuyla ilişkilendirilmesi 657 sayılı Kanun’un 68’inci maddesine göre mümkün değildir.
Sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda mevzuatta öngörülmeyen ödemenin idarece hataya düşülmesi sonucunda yapıldığı bu nedenle 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 71’inci maddesine göre bir değerlendirmenin yapılamayacağı, konunun iptal davası hükümlerine göre çözümlenmesi gerektiği, iptal davası süresi de geçtiğinden ahizlerden sorgu konusu bedellerin tahsil edilemeyeceği bu nedenle yapılan ödemelerin hukuka uygun hale geldiği, ahizin sorumluluğunun olmadığı yerde harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlilerinin de sorumluluğundan bahsedilemeyeceği ifade edilip Uyuşmazlık Mahkemesinin 18.10.2021 tarih ve E.2020/686, K.2021/487 sayılı kararı gerekçe gösterilse de;
5018 sayılı Kanun’un “Kamu zararı” başlıklı 71’inci maddesinde kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması şeklinde tanımlanmış ve kamu zararının belirlenmesinde “mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması” esas alınacak durumlar arasında sayılmıştır. Somut olay kamu zararı atama yazısında kişinin mevzuata aykırı olarak ücretsiz izinli sayılacağı bir kadroyla ilişkilendirilmeyip başkasına ait olduğu bilinen dolu kadronun haklarının ilgiliye ödenmesi sonucu oluştuğundan 5018 sayılı Kanun hükümleri kapsamında “mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması” söz konusudur. 71’inci maddede kontrol, denetim, inceleme, kesin hükme bağlama veya yargılama sonucunda tespit edilen kamu zararı, zararın oluştuğu tarihten itibaren ilgili mevzuatına göre hesaplanacak faiziyle birlikte ilgililerden tahsil edileceği belirtildiğinden ve yine Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “Kamu zararının tespiti ve tahsilinde zamanaşımı” başlıklı 19’uncu maddesinde kamu zararından doğan alacaklarda zamanaşımı süresi, zamanaşımını kesen ve durduran genel hükümler saklı kalmak kaydıyla, on yıl olduğu, zamanaşımı süresinin, kamu zararının oluştuğu kabul edilen tarihi takip eden malî yılın başında işlemeye başladığı ve onuncu yılın sonunda bittiği ifade edildiğinden zaman aşımına uğrayan ve hukuka uygun hale gelen bir ödeme bulunmamaktadır.
Bununla birlikte 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun “Sorumlular ve sorumluluk halleri” başlıklı 7’nci maddesinde bu Kanun’un sorumlular ve sorumluluk halleri uygulamasında 5018 sayılı Kanun ve Sayıştay denetimi ile ilgili diğer kanunlarda belirtilen sorumlular ve sorumluluk halleri esas alınacağı ifade edildiğinden ve 5018 sayılı Kanun’un “Harcama Talimatı ve Sorumluluk” başlıklı 32’nci maddesinde harcama yetkililerinin, Giderlerin Gerçekleştirilmesi” başlıklı 33’üncü maddesinde gerçekleştirme görevlilerinin sorumluluğu düzenlediğinden Sayıştay tarafından yapılan denetimler sonucu ortaya çıkan kamu zararından asıl sorumlu ahiz değil harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlileridir.
Ayrıca Uyuşmazlık Mahkemesinin 18.10.2021 tarih ve E. 2020/686, K.2021/487 sayılı kararı incelendiğinde ise bahse konu uyuşmazlığın sorgu konusu ile ilgili olmadığı anlaşılmıştır.
Yine sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda Sayıştay’ın meseleye idari yargı mercii gibi baktığı, bu durumun Anayasa’nın 160’ıncı maddesine aykırı olduğu, bir konu idare hukukunun alanına giriyorsa ve Danıştay tarafından tarif edilmişse, Sayıştay’ın yeni bir yorum yapma görevi ve yetkisinin bulunmadığı ifade edilmişse de;
6085 sayılı Kanun’un “Tanımlar” başlıklı 2’nci maddesinde Sayıştay denetimi düzenlilik ve performans denetimi olarak belirtilmiş, düzenlilik denetimi ise mali denetim ve uygunluk denetimi olarak ifade edilmiştir. Uygunluk denetiminin tanımı ise “Kamu idarelerinin gelir, gider ve mallarına ilişkin hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygunluğunun incelenmesine ilişkin denetim” şeklinde yapılmıştır. Anayasanın 160’ıncı maddesine göre ise vergi, benzeri mali yükümlülükler ve ödevler hakkında Danıştay ile Sayıştay kararları arasındaki uyuşmazlıklarda Danıştay kararları esas alınacaktır. Sorgu konusu olay bir kamu idaresi olan ....nin mevzuata uygun olmayan giderleri olduğundan ve Danıştay ile Sayıştay’ın yetki alanının kesiştiği vergi, benzeri mali yükümlülükler ve ödevlerle ilgili bir husus olmadığından uygunluk denetimi kapsamında Sayıştay’ın yetki alanındadır.
Konunun sorumluluk yönünden değerlendirilmesine gelince;
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun;
“Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8’inci maddesinde, “Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır.”,
“Harcama Talimatı ve Sorumluluk” başlıklı 32’nci maddesinde, “Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır.
Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, Ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.”,
“Giderlerin Gerçekleştirilmesi” başlıklı 33’üncü maddesinde, “Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekir. Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır.
Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.”,
hükümlerine yer verilmiştir.
14.06.2007 tarihli ve 5189 sayılı Sayıştay Genel Kurul Kararı’nın “Sorumlular” başlıklı III’üncü kısmında ise,
“5018 sayılı Kanunun 11’inci maddesinde;
Bakanlıklarda müsteşar, diğer kamu idarelerinde en üst yönetici, il özel idarelerinde vali ve belediyelerde belediye başkanı üst yöneticidir...
…
Üst yöneticiler işlerin gidişatından harcama yetkililerinin ve diğer görevlilerin bilgilendirmeleri ve raporları ile bilgi sahibi olmaktadırlar. Bununla birlikte üst yöneticilerin özel kanunlardan doğan Sayıştaya karşı mali sorumlulukları olabileceği gibi, münferit bir olayda sorumluluklarına hükmedilmeleri de gerekebilir. Bu husus, meselenin Sayıştay yargısında görüşülmesi sırasında hükme bağlanacak bir konudur.”,
denilmektedir.
Bu hükümler bağlamında, sorgu konusu kamu zararı ....’in görevden alınırken Mühendis kadrosuyla ilişkilendirilmemesi ve Mühendis kadrosu yerine Genel Müdür kadrosunun hakları dikkate alınarak kendisine ödeme yapılması sebebiyle meydana geldiğinden Harcama Yetkilisi ve Gerçekleştirme Görevlilerinin yanında ilgilinin Mühendis kadrosuyla ilişkilendirilmeden görevden alındığı talep yazısını hazırlayarak ve onaylayarak harcama sürecine dâhil olan .... Belediyesi Başkanı ...., Genel Müdür Yardımcısı ...., .... Belediyesinde görevli Bilgisayar İşletmeni .... ile İnsan Kaynakları Daire Başkanı .... kamu zararından sorumludur.
Sonuç olarak; öğrenim durumu itibariyle ihraz etmiş olduğu Mühendis kadrosuyla ilişkilendirilmeden Genel Müdürlük kadrosundan alınan ve yerine başkası atanarak eski kadrosu doldurulan ....’e Yönetim Kurulu Üyeliği ücretiyle Mühendislik kadrosu ücretinin karşılaştırılarak aradakı farkın tazminat olarak ödenmesi gerekirken dolu olan Genel Müdür kadrosu ücreti dikkate alınarak aradaki farkın tazminat olarak ödenmesi sonucu oluşan kamu zararı tutarı …. TL’nin;
…. TL’sinin Harcama Yetkilisi (İnsan Kaynakları Şube Müdürü) .... ve Gerçekleştirme Görevlisi (Eğit. Hiz. Şube Müdürü) .... ile Diğer Sorumlular (.... Genel Müdür Yardımcısı) ...., (.... Belediyesi Başkanı) ...., (.... Belediyesi İnsan Kaynakları Daire Başkanı) ...., (.... Belediyesi Bilgisayar İşletmeni) ....’ya,
…. TL’sinin Harcama Yetkilisi (İnsan Kaynakları ve Eğitim Daire Başkanı) .... ve Gerçekleştirme Görevlisi (Eğit. Hiz. Şube Müdürü) .... ile Diğer Sorumlular (.... Genel Müdür Yardımcısı) ...., (.... Belediyesi Başkanı) ...., (.... Belediyesi İnsan Kaynakları Daire Başkanı) ...., (.... Belediyesi Bilgisayar İşletmeni) ....’ya,
…. TL’sinin Harcama Yetkilisi (İnsan Kaynakları ve Eğitim Daire Başkanı) .... ve Gerçekleştirme Görevlisi (İnsan Kaynakları Şube Müdürü) .... ile Diğer Gerçekleştirme Görevlileri (.... Genel Müdür Yardımcısı) ...., (.... Belediyesi Başkanı) ...., (.... Belediyesi İnsan Kaynakları Daire Başkanı) ...., (.... Belediyesi Bilgisayar İşletmeni) ....’ya,
müştereken ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereğince hüküm tarihinden itibaren işleyecek faizi ile ödettirilmesine anılan Kanun’un 55’inci maddesi uyarınca İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy çokluğuyla karar verildi.
Karşı Oy
Üye .... ve Üye ....’ın karşı oy gerekçeleri:
Öğrenim durumu itibariyle ihraz etmiş olduğu Mühendis kadrosuyla ilişkilendirilmeden Genel Müdürlük kadrosundan alınan ve yerine başkası atanarak eski kadrosu doldurulan ....’e Yönetim Kurulu Üyeliği ücretiyle Mühendislik kadrosu ücretinin karşılaştırılarak aradakı farkın tazminat olarak ödenmesi gerekirken Dolu olan Genel Müdür Kadrosu ücretleri dikate alınarak aradaki farkın zam ve tazminat olarak ödenmesi sonucu ....TL kamu zararına sebebiyet verilmiştir.
Ancak kamu zararı ilgilinin görevden alınması sırasında yapılan işlemlerden değil kadro dolu olduğu halde bu kadro haklarının ikinci bir kişiye ödenmesinden kaynaklandığından oluşan kamu zararında görevden alma işlemlerini gerçekleştiren ve onaylayan .... Belediyesi Başkanı ...., Genel Müdür Yardımcısı ...., .... Belediyesinde görevli Bilgisayar İşletmeni .... ile İnsan Kaynakları Daire Başkanı ....’nun sorumluluğu bulunmamaktadır. Oluşan kamu zararından ödemeyi gerçekleştirmek için ödeme emri belgelerini hazırlayan ve onaylayan Gerçekleştirme Görevlileri ve Harcama Yetkilileri sorumludur.
Bu sebeple …. TL kamu zararının ilgiliye ödemenin yapıldığı ödeme emirlerini hazırlayan ve onaylayan Harcama Yetkilileri ve Gerçekleştirme Görevlilerine müştereken ve müteselsilen ödettirilmesi şeklinde karar verilmesi gerektiği düşüncesiyle çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
Kararla ilgili sorunuz mu var?