Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 5. Daire Kararı
Karar Tarihi:
3/3/2022
Karar No:
94
Esas No:
511
KARAR
Hizmet alımı
….. Büyükşehir Belediyesi tarafından açık ihale usulü ile ….. TL bedelle ihale edilen ….. ihale kayıt numaralı …. Hizmet Kalemi ( …. saat) Kısmi Zamanlı …. yılı Eğitim Hizmet Alımı yükleniciden (malzemesi idareye ait olmak üzere) maske dikim faaliyeti olarak satın alınarak işin konusunun değiştirilmesi sonucu …. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “İlkeler” başlıklı 5 inci maddesinde;
“İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.”
4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun “İlkeler” başlıklı 4 üncü maddesinde;
“Bu Kanuna göre düzenlenecek sözleşmelerde, ihale dokümanında yer alan şartlara aykırı hükümlere yer verilemez. Bu Kanunda belirtilen haller dışında sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılamaz ve ek sözleşme düzenlenemez. Bu Kanun kapsamında yapılan kamu sözleşmelerinin tarafları, sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir. İhale dokümanı ve sözleşme hükümlerinde bu prensibe aykırı maddelere yer verilemez. Kanunun yorum ve uygulanmasında bu prensip göz önünde bulundurulur.”,
İlgili Kanunun 15 inci maddesinde;
“Sözleşme imzalandıktan sonra, sözleşme bedelinin aşılmaması ve idare ile yüklenicinin karşılıklı olarak anlaşması kaydıyla, aşağıda belirtilen hususlarda sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılabilir:
a) İşin yapılma veya teslim yeri.
b) İşin süresinden önce yapılması veya teslim edilmesi kaydıyla işin süresi ve bu süreye uygun olarak ödeme şartları.”
hükümleri yer almaktadır.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere eğitim hizmet alımı olarak ihale edilen bir işin konusunun değiştirilerek (malzemesi idareye ait olmak üzere) maske dikim hizmet alımı olarak satın alınması ihale mevzuatına aykırıdır. ….. ihale kayıt numaralı …. Hizmet Kalemi (…. saat) Kısmi Zamanlı …. yılı Eğitim Hizmet Alımında açılamayan branş saatleri maske dikim hizmet alımı şeklinde satın alınması 4734 sayılı ihale mevzuatında belirtilen rekabet ve eşit muamele ilkelerine aykırılık teşkil etmektedir.
Söz konusu ihalenin içeriği incelendiğinde …. Hizmet Kalemi (…. saat) Kısmi Zamanlı ….. yılı Eğitim Hizmet Alımı içinde maske dikim faaliyeti mevcut değildir. Kontrol Teşkilatı Hizmet Kabul Komisyonu Tutanağında da belirtildiği üzere pandemi sebebiyle bursiyer temin edilememesi sebebiyle söz konusu hizmet alımı maske dikim hizmetine dönüştürülerek söz konusu ihale devam ettirilmiş ve ….uncu hakediş itibarıyla …. TL ödenmiştir. Oysa söz konusu ihalenin bu şartlarda işin nevinin değiştirilerek alınması mevzuat açısından mümkün değildir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanununun Kamu Zararı başlıklı 71 inci maddesinin b bendinde;
“Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.”…
b)Mal alınmadan, iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılması…, Esas alınır.”
Taşınır Mal Yönetmeliğinin 12 ve 13 üncü maddelerinde;
“Kamu idarelerince bütün taşınırların ve bunlara ilişkin işlemlerin kayıt altına alınması esastır. Taşınır kayıtları, yönetim hesabı verilmesine esas olacak şekilde tutulur. Her bir kaydın belgeye dayanması şarttır. Bu çerçevede;
a)Önceki yıldan devren gelen taşınırlar ile içinde bulunulan yılda herhangi bir şekilde edinilen veya elden çıkarılan taşınırlar,
b) Taşınırlardaki kayıp, fire, yıpranma ve benzeri nedenlerle meydana gelen azalmalar,
c)Sayım sonucunda ortaya çıkan fazlalar, miktar ve değer olarak kayıtlara alınarak takip edilir.”,
”Kayıt zamanı, kayıt değeri ve değer tespit komisyonu” başlıklı 13 üncü maddede; “Taşınırlar, edinme şekline bakılmaksızın kamu idaresince kullanılmak üzere teslim alındığında giriş; tüketime verildiğinde, satıldığında, başka harcama birimlerine devredildiğinde, bağışlandığında veya yardım yapıldığında, çeşitli nedenlerle kullanılamaz hale geldiğinde, hurdaya ayrıldığında veya kaybolma, çalınma, canlı taşınırın ölümü gibi yok olma hallerinde çıkış kaydedilir.” denilmektedir.
Belirtilen mevzuat hükümlerinde de anlaşılacağı üzere maske dikim faaliyeti sonucu oluşan maskelerin depoya girişi için taşınır işlem fişi düzenlenmesi gerekmekte olup ayrıca maskelerin kullanıma verildiğinde de çıkışa ilişkin taşınır işlem fişi düzenlenmesi gerekmektedir. Ancak yapılan incelemelerde söz konusu taşınır işlem fişlerinin düzenlenmediği, ayrıca dikildiği iddia edilen maskelerin hangi amaçla kimlere teslim edildiğine dair de bir kanıtlayıcı evrak sunulmamıştır
Sorumluların savunmaları incelendiğinde pandemi sürecinde yapılan işlemlerin normal zamanlarda yapılan işlemler gibi değerlendirilmemesi gerektiği, salgın koşullarında yapılan topyekün mücadelede bu hizmet alımıyla bir kamu zararına sebebiyet verilmediği, yine salgın koşullarında esnek çalışan personelin bir kısmının da görev tanımının değiştirildiği ve bu hizmet alımının içeriğinin değiştirilmesi gibi düşünülmesi, ilgili hizmet alımının içinde giyim teknolojisi eğitiminin bulunduğu, idari şartname hükümlerine göre giyim teknolojisi eğitim saatinin arttırıldığı, normalleşme döneminde ise normal eğitim şeklinde dönüştürüldüğü, giyim teknoloji eğitimi sunacak eğitmenlerin bu hizmet işinde çalıştırıldığı, hizmet alımının yaptırılmaması halinde iş eksiliş tazminatının ödeneceği, taşınır işlem fişinin mücbir sebep sebebiyle düzenlenmediği ancak yapılan işlemlere ilişkin tutanakların savunma ekinde sunulduğu belirtilmiştir.
Sorumluların savunmalarında belirttikleri üzere pandemi koşulları mücbir sebep olarak sayılmakta olup 02 Nisan 2020 tarihli ve 31087 Sayılı Resmi Gazete’de Covid-19 (Corona Virüs) salgınının Kamu İhale Sözleşmelerine etkilerine ilişkin 2020/5 nolu Cumhurbaşkanlığı Genelgesi çıkarılmış olup bu genelgede Covid-19 salgını nedeniyle sözleşme konusu işin yerine getirilmesi geçici veya sürekli olarak, kısmen veya tamamen imkansız hale gelmişse idarelerin süre uzatımı verebileceği belirtilmiştir.
Ayrıca 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “Pazarlık usulü” başlıklı 21 inci maddesinin b bendinde; doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya yapım tekniği açısından özellik arz eden veya yapı veya can ve mal güvenliğinin sağlanması açısından ivedilikle yapılması gerekliliği idarece belirlenen hallerde veyahut idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması durumlarında ihtiyaçların daha hızlı alınması adına pazarlık usulü ile ihale yapılabileceği belirtilmiştir.
Tüm bu mevzuat ve açıklamalar doğrultusunda sorumluların salgın koşullarını öne sürerek acil ihtiyaç için ihalenin nevinin değiştirildiği, değiştirilmeseydi İdare tarafından ihale mevzuatı gereğince iş eksiliş tazminatı ödenebileceği şeklinde yaptığı savunma dayanaksız kalmaktadır.
Savunmalarda ayrıca giyim teknolojisi eğitim hizmet alımının nevinin değiştirilmediği iddia edilse de giyim eğitim hizmeti ile idare malı kumaş ile personel çalıştırılarak maske dikim hizmeti verilmesi aynı iş kapsamında olmadığı çok açık olup ihale mevzuatı ilkelerinden saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirlik ilkelerine aykırılık teşkil etmektedir.
Savunmalarda mücbir sebep sebebiyle taşınır işlem fişlerinin düzenlenmediği ve idarenin kendi tutanaklarıyla maske teslimlerinin yapıldığı ifade edilmiş olsa da taşınır mevzuatı gereği taşınır giriş çıkışlarında taşınır işlem fişinin düzenlenmesi zorunludur. Yine denetim esnasında söz konusu belge, tutanak, kanıtlayıcı evrak ilgililerden istenilmesine rağmen herhangi bir belge evrak sunulamamış olup savunma ile gönderilen, daha sonradan da tutanakların sunulması bu hizmet alımının gerçekte yaptırıldığına dair sağlıklı bir bilgi vermemektedir.
Bu itibarla; ….. Büyükşehir Belediyesi tarafından açık ihale usulü ile ….. TL bedelle ihale edilen ….. ihale kayıt numaralı …. Hizmet Kalemi ( …. saat) Kısmi Zamanlı …. yılı Eğitim Hizmet Alımı yükleniciden (malzemesi idareye ait olmak üzere) maske dikim faaliyeti olarak satın alınarak işin konusunun değiştirilmesi sonucu oluşan ve ayrıntısı aşağıda kamu zararı tablosunda gösterilen …. TL kamu zararının;
…. TL'sinin Harcama Yetkilisi (…..) ……, Gerçekleştirme Görevlisi (…..) ….., Diğer Sorumlular (….) ….., (….) ….. ve (…..) …….’a,
…. TL'sinin Harcama Yetkilisi (…..) ……, Gerçekleştirme Görevlisi (…..) ….., Diğer Sorumlular (….) ….., (….) ….. ve (…..) …….’a,
…. TL'sinin Harcama Yetkilisi (…..) ……, Gerçekleştirme Görevlisi (…..) ….., Diğer Sorumlular (….) ….., (….) ….. ve (…..) …….’e,
…..
müştereken ve müteselsilen,
6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,
İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.
….. Büyükşehir Belediyesi tarafından açık ihale usulü ile ….. TL bedelle ihale edilen ….. ihale kayıt numaralı …. Hizmet Kalemi ( …. saat) Kısmi Zamanlı …. yılı Eğitim Hizmet Alımı yükleniciden (malzemesi idareye ait olmak üzere) maske dikim faaliyeti olarak satın alınarak işin konusunun değiştirilmesi sonucu …. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “İlkeler” başlıklı 5 inci maddesinde;
“İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.”
4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun “İlkeler” başlıklı 4 üncü maddesinde;
“Bu Kanuna göre düzenlenecek sözleşmelerde, ihale dokümanında yer alan şartlara aykırı hükümlere yer verilemez. Bu Kanunda belirtilen haller dışında sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılamaz ve ek sözleşme düzenlenemez. Bu Kanun kapsamında yapılan kamu sözleşmelerinin tarafları, sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir. İhale dokümanı ve sözleşme hükümlerinde bu prensibe aykırı maddelere yer verilemez. Kanunun yorum ve uygulanmasında bu prensip göz önünde bulundurulur.”,
İlgili Kanunun 15 inci maddesinde;
“Sözleşme imzalandıktan sonra, sözleşme bedelinin aşılmaması ve idare ile yüklenicinin karşılıklı olarak anlaşması kaydıyla, aşağıda belirtilen hususlarda sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılabilir:
a) İşin yapılma veya teslim yeri.
b) İşin süresinden önce yapılması veya teslim edilmesi kaydıyla işin süresi ve bu süreye uygun olarak ödeme şartları.”
hükümleri yer almaktadır.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere eğitim hizmet alımı olarak ihale edilen bir işin konusunun değiştirilerek (malzemesi idareye ait olmak üzere) maske dikim hizmet alımı olarak satın alınması ihale mevzuatına aykırıdır. ….. ihale kayıt numaralı …. Hizmet Kalemi (…. saat) Kısmi Zamanlı …. yılı Eğitim Hizmet Alımında açılamayan branş saatleri maske dikim hizmet alımı şeklinde satın alınması 4734 sayılı ihale mevzuatında belirtilen rekabet ve eşit muamele ilkelerine aykırılık teşkil etmektedir.
Söz konusu ihalenin içeriği incelendiğinde …. Hizmet Kalemi (…. saat) Kısmi Zamanlı ….. yılı Eğitim Hizmet Alımı içinde maske dikim faaliyeti mevcut değildir. Kontrol Teşkilatı Hizmet Kabul Komisyonu Tutanağında da belirtildiği üzere pandemi sebebiyle bursiyer temin edilememesi sebebiyle söz konusu hizmet alımı maske dikim hizmetine dönüştürülerek söz konusu ihale devam ettirilmiş ve ….uncu hakediş itibarıyla …. TL ödenmiştir. Oysa söz konusu ihalenin bu şartlarda işin nevinin değiştirilerek alınması mevzuat açısından mümkün değildir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanununun Kamu Zararı başlıklı 71 inci maddesinin b bendinde;
“Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.”…
b)Mal alınmadan, iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılması…, Esas alınır.”
Taşınır Mal Yönetmeliğinin 12 ve 13 üncü maddelerinde;
“Kamu idarelerince bütün taşınırların ve bunlara ilişkin işlemlerin kayıt altına alınması esastır. Taşınır kayıtları, yönetim hesabı verilmesine esas olacak şekilde tutulur. Her bir kaydın belgeye dayanması şarttır. Bu çerçevede;
a)Önceki yıldan devren gelen taşınırlar ile içinde bulunulan yılda herhangi bir şekilde edinilen veya elden çıkarılan taşınırlar,
b) Taşınırlardaki kayıp, fire, yıpranma ve benzeri nedenlerle meydana gelen azalmalar,
c)Sayım sonucunda ortaya çıkan fazlalar, miktar ve değer olarak kayıtlara alınarak takip edilir.”,
”Kayıt zamanı, kayıt değeri ve değer tespit komisyonu” başlıklı 13 üncü maddede; “Taşınırlar, edinme şekline bakılmaksızın kamu idaresince kullanılmak üzere teslim alındığında giriş; tüketime verildiğinde, satıldığında, başka harcama birimlerine devredildiğinde, bağışlandığında veya yardım yapıldığında, çeşitli nedenlerle kullanılamaz hale geldiğinde, hurdaya ayrıldığında veya kaybolma, çalınma, canlı taşınırın ölümü gibi yok olma hallerinde çıkış kaydedilir.” denilmektedir.
Belirtilen mevzuat hükümlerinde de anlaşılacağı üzere maske dikim faaliyeti sonucu oluşan maskelerin depoya girişi için taşınır işlem fişi düzenlenmesi gerekmekte olup ayrıca maskelerin kullanıma verildiğinde de çıkışa ilişkin taşınır işlem fişi düzenlenmesi gerekmektedir. Ancak yapılan incelemelerde söz konusu taşınır işlem fişlerinin düzenlenmediği, ayrıca dikildiği iddia edilen maskelerin hangi amaçla kimlere teslim edildiğine dair de bir kanıtlayıcı evrak sunulmamıştır
Sorumluların savunmaları incelendiğinde pandemi sürecinde yapılan işlemlerin normal zamanlarda yapılan işlemler gibi değerlendirilmemesi gerektiği, salgın koşullarında yapılan topyekün mücadelede bu hizmet alımıyla bir kamu zararına sebebiyet verilmediği, yine salgın koşullarında esnek çalışan personelin bir kısmının da görev tanımının değiştirildiği ve bu hizmet alımının içeriğinin değiştirilmesi gibi düşünülmesi, ilgili hizmet alımının içinde giyim teknolojisi eğitiminin bulunduğu, idari şartname hükümlerine göre giyim teknolojisi eğitim saatinin arttırıldığı, normalleşme döneminde ise normal eğitim şeklinde dönüştürüldüğü, giyim teknoloji eğitimi sunacak eğitmenlerin bu hizmet işinde çalıştırıldığı, hizmet alımının yaptırılmaması halinde iş eksiliş tazminatının ödeneceği, taşınır işlem fişinin mücbir sebep sebebiyle düzenlenmediği ancak yapılan işlemlere ilişkin tutanakların savunma ekinde sunulduğu belirtilmiştir.
Sorumluların savunmalarında belirttikleri üzere pandemi koşulları mücbir sebep olarak sayılmakta olup 02 Nisan 2020 tarihli ve 31087 Sayılı Resmi Gazete’de Covid-19 (Corona Virüs) salgınının Kamu İhale Sözleşmelerine etkilerine ilişkin 2020/5 nolu Cumhurbaşkanlığı Genelgesi çıkarılmış olup bu genelgede Covid-19 salgını nedeniyle sözleşme konusu işin yerine getirilmesi geçici veya sürekli olarak, kısmen veya tamamen imkansız hale gelmişse idarelerin süre uzatımı verebileceği belirtilmiştir.
Ayrıca 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “Pazarlık usulü” başlıklı 21 inci maddesinin b bendinde; doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya yapım tekniği açısından özellik arz eden veya yapı veya can ve mal güvenliğinin sağlanması açısından ivedilikle yapılması gerekliliği idarece belirlenen hallerde veyahut idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması durumlarında ihtiyaçların daha hızlı alınması adına pazarlık usulü ile ihale yapılabileceği belirtilmiştir.
Tüm bu mevzuat ve açıklamalar doğrultusunda sorumluların salgın koşullarını öne sürerek acil ihtiyaç için ihalenin nevinin değiştirildiği, değiştirilmeseydi İdare tarafından ihale mevzuatı gereğince iş eksiliş tazminatı ödenebileceği şeklinde yaptığı savunma dayanaksız kalmaktadır.
Savunmalarda ayrıca giyim teknolojisi eğitim hizmet alımının nevinin değiştirilmediği iddia edilse de giyim eğitim hizmeti ile idare malı kumaş ile personel çalıştırılarak maske dikim hizmeti verilmesi aynı iş kapsamında olmadığı çok açık olup ihale mevzuatı ilkelerinden saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirlik ilkelerine aykırılık teşkil etmektedir.
Savunmalarda mücbir sebep sebebiyle taşınır işlem fişlerinin düzenlenmediği ve idarenin kendi tutanaklarıyla maske teslimlerinin yapıldığı ifade edilmiş olsa da taşınır mevzuatı gereği taşınır giriş çıkışlarında taşınır işlem fişinin düzenlenmesi zorunludur. Yine denetim esnasında söz konusu belge, tutanak, kanıtlayıcı evrak ilgililerden istenilmesine rağmen herhangi bir belge evrak sunulamamış olup savunma ile gönderilen, daha sonradan da tutanakların sunulması bu hizmet alımının gerçekte yaptırıldığına dair sağlıklı bir bilgi vermemektedir.
Bu itibarla; ….. Büyükşehir Belediyesi tarafından açık ihale usulü ile ….. TL bedelle ihale edilen ….. ihale kayıt numaralı …. Hizmet Kalemi ( …. saat) Kısmi Zamanlı …. yılı Eğitim Hizmet Alımı yükleniciden (malzemesi idareye ait olmak üzere) maske dikim faaliyeti olarak satın alınarak işin konusunun değiştirilmesi sonucu oluşan ve ayrıntısı aşağıda kamu zararı tablosunda gösterilen …. TL kamu zararının;
…. TL'sinin Harcama Yetkilisi (…..) ……, Gerçekleştirme Görevlisi (…..) ….., Diğer Sorumlular (….) ….., (….) ….. ve (…..) …….’a,
…. TL'sinin Harcama Yetkilisi (…..) ……, Gerçekleştirme Görevlisi (…..) ….., Diğer Sorumlular (….) ….., (….) ….. ve (…..) …….’a,
…. TL'sinin Harcama Yetkilisi (…..) ……, Gerçekleştirme Görevlisi (…..) ….., Diğer Sorumlular (….) ….., (….) ….. ve (…..) …….’e,
…..
müştereken ve müteselsilen,
6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,
İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?