Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 2. Daire Kararı
Karar Tarihi:
5/26/2022
Karar No:
109
Esas No:
35714
KARAR
… Belediyesinde çalışan personele, yasal sınırların üzerinde çeşitli adlar altında sosyal denge tazminatı ödendiği görülmüştür.
375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek 15 inci maddesinde;
“Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il özel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine sosyal denge tazminatı ödenebilir. Sosyal denge tazminatının ödenebilecek aylık tutarı, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununa göre yapılan toplu sözleşmede belirlenen tavan tutarı geçmemek üzere ilgili belediye ve il özel idaresi ile ilgili belediye ve il özel idaresinde en çok üyeye sahip kamu görevlileri sendikası arasında anılan Kanunda öngörülen hükümler çerçevesinde yapılabilecek sözleşmeyle belirlenir.”
4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununun “Mahalli idarelerde sözleşme imzalanması” başlıklı 32 nci maddesinin birinci fıkrasında;
“27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 15 inci maddesi hükümleri çerçevesinde sosyal denge tazminatının ödenmesine belediyelerde belediye başkanının teklifi üzerine belediye meclisince, il özel idaresinde valinin teklifi üzerine il genel meclisince karar verilmesi halinde, sözleşme döneminde verilecek sosyal denge tazminatı tutarını belirlemek üzere ilgili mahalli idarede en çok üyeye sahip sendikanın genel başkanı veya sendika yönetim kurulu tarafından yetkilendirilecek bir temsilcisi ile belediyelerde belediye başkanı, il özel idaresinde vali arasında toplu sözleşme sürecinin tamamlanmasını izleyen üç ay içerisinde sözleşme yapılabilir. Bu sözleşme bu Kanunun uygulanması bakımından toplu sözleşme sayılmaz ve bu kapsamda Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurulamaz.”
Denilmiş;
Aynı Kanunun “Uyuşmazlık hali” başlıklı 33 üncü maddesinde toplu sözleşme görüşme süreci sonunda toplu sözleşme imzalanamaması halinde, toplantı tutanağı imzalanmasından veya görüşmelerin uzlaşmazlıkla sonuçlandığının tespit tutanağı ile belirlenmesinden itibaren üç işgünü içerisinde sözleşmenin ilgili bölümlerini imzalamaya yetkili olanlar tarafından imzalamaya yetkili oldukları bölümler için Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurulabileceği; “Kamu Görevlileri Hakem Kurulu” başlıklı 34 üncü maddesinin altı ve yedinci fıkralarında ise Kurul kararlarının kesin olup, toplu sözleşme hükmünde oldukları ve Resmi Gazetede yayımlanacağı,
hüküm altına alınmıştır.
2020 ve 2021 yılları için kamu görevlilerinin geneline ve hizmet kollarına yönelik mali ve sosyal hakları belirlemek üzere gerçekleştirilen toplu sözleşme görüşmelerinde sözleşme imzalanamaması nedeniyle tarafların başvurusu üzerine, 28.08.2019 tarih ve 2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararı 01.09.2019 tarih ve 30875 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Söz konusu Kararın “Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklar” başlıklı Üçüncü Kısmının “Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme” hükümlerini düzenleyen Dördüncü Bölümünün “Sosyal denge tazminatı” başlıklı 1 inci maddesinde;
“Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il özel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine, 4688 sayılı Kanunun 32 nci maddesinde yer alan usul ve esaslar çerçevesinde ödenebilecek sosyal denge tazminatı aylık tavan tutarı en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) %100’üdür. Sosyal denge tazminatının verilmesi yönünde yapılabilecek sözleşmelerde, tavan tutarı aşmamak kaydıyla ödenebilecek tazminatın aylık tutarı, görev yapılan birim ve iş hacmi, görevin önem ve güçlüğü, görev yerinin özelliği, çalışma süresi, kadro veya görev unvanı ile derecesi gibi kriterlere göre farklı olarak belirlenebilir.”
hükmü bulunmaktadır.
Bu çerçevede; 2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının yukarıya alınan hükmü gereğince belediyelerde görevli kamu görevlilerine sosyal denge tazminatı olarak ödenebilecek aylık tavan tutar Devlet memuru aylığının ek gösterge dahil % 100’ü olup, bu tutarın aşılması mümkün değildir.
… Belediyesi ile … arasında … tarihinde imzalanan …-… dönemlerine ilişkin olarak imzalanan Toplu İş Sözleşmesinin “İyileştirme Zammı” başlıklı 28 inci maddesinde;
“(1) 4688 sayılı yasanın 32 inci maddesi uyarınca 27.6.1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 15 inci maddesi hükmünü yerine getiren tüm çalışanların almakta oldukları aylıklarına ilaveten her ayın maaş günü sosyal denge tazminatı adı altında en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dâhil) tavan tutarının %100’ü kadar ödenir.
a) Aylık sosyal denge tazminatına ek olarak Ramazan Bayramı’nda en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dâhil) tavan tutarın %100’ü ek olarak ödenir.
b) Aylık sosyal denge tazminatına ek olarak Kurban Bayramı’nda en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dâhil) tavan tutarın %100’ü ek olarak ödenir.
c) Aylık sosyal denge tazminatına ek olarak Temmuz 2019, Ağustos 2019, Eylül 2019, Ekim 2019, Kasım 2019, Aralık 2019, Ocak 2020, Şubat 2020 ve Mart 2020 tarihlerinde gıda giderleri, eğitim masrafları, çalışan memur arkadaşların ekonomik olarak refah seviyesinin yükseltilmesi vb sebeplerden dolayı en yüksek Devlet Memuru aylığının (ek gösterge dahil) tavan tutarın % 50’si ek olarak ödenir.” düzenlemesi yapılmıştır.
Bu düzenlemeye istinaden, aylık sosyal denge tazminatına ek olarak bayram yardımları ile gıda, eğitim vs. yardımı adlarıyla personele yapılan ödemeler sebebiyle, mevzuatın öngördüğü sosyal denge tazminatı tavan tutarının aşıldığı görülmüştür.
Sorumluların savunmalarında, konuyla ilgili olarak Anayasanın 90 ıncı maddesi, Uluslararası Çalışma Örgütünün (ILO) 98 sayılı Sözleşmesi ve uluslararası sözleşmelerle çelişecek şekilde yasal düzenleme getirmek suretiyle kamu görevlilerinin toplu iş sözleşmesi yapma hakkının kısıtlanmasının Anayasaya aykırı olduğu ifade edilmiş ise de; Uluslararası Çalışma Örgütünün 1949 yılında kabul edilen 98 sayılı Örgütlenme ve Toplu Pazarlık Hakkı Sözleşmesinin 6 ncı maddesinde “Bu Sözleşme, Devlet memurlarının durumları ile alakalı değildir ve hiç bir surette, onların haklarına veya statülerine halel getirmez” şeklinde hüküm bulunduğu;
Anayasanın 90 ıncı maddesinde belirtilen “…Usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası antlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine başvurulamaz. (Ek cümle: 7/5/2004-5170/7 md.) Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası antlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası antlaşma hükümleri esas alınır.” hükmüne dayanılarak yukarıda açıklanan Uluslararası Çalışma Örgütünün kararı ile Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu hükümleri arasında uyuşmazlık bulunduğu iddiasının geçerli olmadığı;
Değerlendirilmiştir.
Anayasanın “Toplu İş Sözleşmesi ve Sözleşme Hakkı’’ başlıklı 53 üncü maddesinde yapılan değişiklik ile madde;
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.
Toplu iş sözleşmesinin nasıl yapılacağı kanunla düzenlenir. Memurlar ve diğer kamu görevlileri, toplu sözleşme yapma hakkına sahiptirler. Toplu sözleşme yapılması sırasında uyuşmazlık çıkması halinde taraflar Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurabilir. Kamu Görevlileri Hakem Kurulu kararları kesindir ve toplu sözleşme hükmündedir. Toplu sözleşme hakkının kapsamı, istisnaları, toplu sözleşmeden yararlanacaklar, toplu sözleşmenin yapılma şekli, usulü ve yürürlüğü, toplu sözleşme hükümlerinin emeklilere yansıtılması, Kamu Görevlileri Hakem Kurulunun teşkili, çalışma usul ve esasları ile diğer hususlar kanunla düzenlenir”
şeklinde düzenlenmiştir.
Bu hak ile ilgili olarak Anayasa değişikliğine uygun şekilde 4688 sayılı Kanun ile gerekli yasal zemin oluşturulmuştur. Düzenlemeye uygun olarak memurlar toplu sözleşme yapabilmekte, belediyelere de ayrıca sosyal denge tazminatını belirleme yetkisi verilmektedir. Buna göre; kanun gereği mahalli idareler sosyal denge sözleşmesi yapabilmektedir.
4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununun Geçici 14 üncü maddesinde;
“15/3/2012 tarihinden önce 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 15 inci maddesi kapsamındaki idareler ile ilgili sendikalar arasında toplu iş sözleşmesi, toplu sözleşme, sosyal denge sözleşmesi ve benzeri adlar altında imzalanan sözleşmelerin uygulanmasına, söz konusu sözleşmelerde öngörülen sürelerin sonuna kadar devam edilebilir. Anılan sözleşmelerin uygulanmasına devam edildiği dönem için 32 nci madde hükümleri çerçevesinde ayrıca sözleşme yapılamaz. Söz konusu sözleşmeleri 31/12/2015 tarihinden önce sona eren veya mevcut sözleşmeleri bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra karşılıklı olarak feshedilen kapsama dahil idareler, sözleşmelerinin sona eriş veya fesih tarihini izleyen bir ay içinde sözleşmelerin sona erdiği veya feshedildiği tarih ile bu Kanunda öngörülen toplu sözleşme dönemi sonuna kadarki dönemle sınırlı olmak üzere üçüncü fıkra hükümleri dikkate alınmaksızın 32 nci madde hükümleri çerçevesinde sözleşme yapabilir. Ancak 32 nci madde uyarınca toplu sözleşmede belirlenen tavan tutarın, unvanlar itibarıyla ilgili personele söz konusu sözleşmeler uyarınca yapılmakta olan ortalama aylık ödemenin altında kalması halinde; üçüncü fıkra hükümleri dikkate alınmaksızın 32 nci madde hükümleri esas alınarak 31/12/2015 tarihine kadar uygulanabilecek sözleşmelerde bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte uygulanan sözleşme uyarınca unvanlar itibarıyla ilgili personele ödenen ortalama aylık tutar tavan olarak esas alınabilir. Bu şekilde yapılacak ödemeler kazanılmış hak sayılmaz.”
denilmektedir.
2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının “Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme” başlıklı Dördüncü Bölümünün 6 ncı maddesinde, yukarıya alınan 4688 sayılı Kanunun geçici 14 üncü maddesindeki “31/12/2015” ibaresinin “31/12/2021” şeklinde uygulanacağı ve bu hüküm çerçevesinde yapılacak ödeme tutarının hiçbir şekilde Dördüncü Bölümün 1 inci maddesinde yer alan sosyal denge tazminatı oranı ile belirlenecek tutarı aşamayacağı hüküm altına alındığından, 31.12.2021 tarihinden önce sözleşme süreleri sona eren idareler bu tarihe kadar yeni bir sözleşme imzalayabilecekler ancak yeni yapılan sözleşme ile toplu sözleşmede belirlenen tavan sınır aşılamayacaktır.
Savunmalarda ayrıca, yemek yardımı ile ilgili olarak, 25 Ağustos 2021 tarih ve 31579 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2022 ve 2023 Yıllarını Kapsayan 6 ncı Dönem Toplu Sözleşmenin Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme Bölümünün “Yerel yönetimlerde çalışan kamu görevlilerine yemek yardımı başlıklı” 16 ncı maddesine göre yemek hizmeti verilemeyen kurumlarda, kumanya yardımı verilmesi gerektiği belirtilse de, ilgili mevzuat 2022 ve 2023 yıllarında yapılacak uygulamaları düzenlemekteyken, sorgu konusu yapılan ödemeler, 2020 yılında yapılmıştır. Diğer taraftan, yemek yardımının belediyede çalışan personel sayısı nedeniyle kapasiteyi karşılayacak nitelikte bir yemekhane yapılmasının mümkün olmadığı ve yemek yardımı ile belediye personelinin yasal hakkının personele verildiği belirtilmişse de, yemek yardımının 11.12.1986 tarih ve 19308 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde yapılması gerekmekte olup, söz konusu Yönetmeliğin “Yardım şekli” başlıklı 3 üncü maddesinin ilk fıkrasında yiyecek yardımının sadece yemek verme şeklinde yapılacağı; nakden veya kupon, kart gibi başka ödeme araçları ile yapılamayacağı esasa bağlanmıştır. Nitekim 2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının çeşitli maddelerinde Yiyecek Yardımı Yönetmeliğine atıf yapılmış olup, bu hükümler dışında tavan sınırın aşılarak ayrıca yemek yardımı şeklinde ödeme yapılması mümkün bulunmamaktadır.
Buna göre; Belediyede çalışan personele, yasal sınırların üzerinde, sosyal denge tazminatına ek olarak bayram yardımları ile gıda, eğitim vs. yardımı adı altında sosyal denge tazminatı ödenmesinden dolayı yukarıda açıklanan sebeplerle toplam …. TL kamu zararı oluşmuştur.
Konu sorumluluk yönünden değerlendirildiğinde;
Kamu zararı; rapor maddesinde açıklandığı üzere, mevzuatta öngörülen sınırlara aykırı sözleşme imzalanması sebebiyle doğmuştur. 4688 sayılı Kanunun, “Mahalli idarelerde sözleşme imzalanması” başlıklı 32 nci maddesine göre, belediyelerde belediye başkanının teklifi üzerine belediye meclisince, mahalli idarede en çok üyeye sahip sendikanın genel başkanı veya sendika yönetim kurulu tarafından yetkilendirilecek bir temsilcisi ile belediyelerde belediye başkanı arasında toplu sözleşme yapılabilecektir. Bu hükme istinaden, … Belediyesi ile … arasında … tarihli …-… dönemlerine ilişkin olarak imzalanan “Toplu İş Sözleşmesi” Belediye Başkanı tarafından imzalanmıştır. Bu itibarla, mevzuata aykırı sözleşmeleri imzalayan Belediye Başkanı, imzaladığı bu sözleşmeden kaynaklanan kamu zararından sorumludur; sözleşmede imzası bulunan belediye başkan yardımcısının sorumluluğu yoktur.
Harcama yetkililerinin harcama sürecindeki görev ve sorumlulukları ise 5018 sayılı Kanunun 32 nci ve 33 üncü maddelerine göre, ödeme emri belgesini düzenlemekle görevlendirilmiş gerçekleştirme görevlisinin, düzenlediği belge ile birlikte harcama sürecindeki diğer belgelerin doğruluğundan ve mevzuata uygunluğundan harcama yetkilisi ile birlikte sorumlu tutulması gerektiği belirtildiğinden, ödeme evrakı üzerinde imzası bulunan gerçekleştirme görevlisi ve harcama yetkilisinin de sorumluluğu bulunmaktadır.
Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, … Belediyesinde çalışan personele, yasal sınırların üzerinde çeşitli adlar altında sosyal denge tazminatı ödenmesinden dolayı sebebiyet verilen toplam … TL kamu zararından;
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi …ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e, … TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ye,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a … TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ya,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’na,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ya,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ye,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ya,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ya,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ya,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ya,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ye,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ya,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ya,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e, … TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ya,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ya,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ya,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e … TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ya … TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ye,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’
Müştereken ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleriyle birlikte ödettirilmesine,
İşbu ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy çokluğu ile;
Azınlık Görüşü:
Başkan …’ın sorumluluk yönünden ayrışık görüşü:
“Raporda; mevzuata aykırı hükümler içeren sözleşmeden kaynaklanan kamu zararından Harcama Yetkilisi ve Gerçekleştirme Görevlileri ile birlikte bu sözleşmeyi imzalayan Belediye Başkanlarının sorumlu tutuldukları görülmüştür.
Kamu zararı; rapor maddesinde ve yukarıda açıklandığı üzere, mevzuata aykırı olarak mevzuatta öngörülen sınırları aşan hükümlere yer veren sözleşmenin imzalanmasından doğmuştur.
Ödeme emri belgesini harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi olarak imzalayan kamu görevlilerinin, sözleşmenin imzalanması aşamasıyla kamu zararının doğması ile ilgili herhangi bir işlemleri, eylemleri bulunmamaktadır. Anılan kamu görevlileri, tekemmül etmiş ancak içerik olarak Kanunun öngördüğü sınırları aşan sözleşmeden kaynaklanan idare borcunu yerine getirmiş, kamu görevlilerinin bu sözleşmeden doğan haklarını sözleşmede öngörülen zamanda ve öngörülen miktar kadar ödemişlerdir. Bu görevlilerin idare adına Üst Yönetici (Belediye Başkanı) tarafından imzalanan sözleşmenin gereklerini yerine getirmemek gibi bir seçenekleri de bulunmamaktadır. Deyim yerindeyse bu konuda takdir yetkisine değil, bağlı yetkiye sahiptirler.
Bu itibarla, kamu zararı oluştuğu yönündeki görüşe katılmakla birlikte, idare adına Belediye Başkanları tarafından imzalanan ve kapsamı Kanunda öngörülen sınırları aşan sözleşmeden kaynaklanan ve idarenin yükümlüklerini yerine getirmek için düzenlenen ödeme emri belgelerini harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi olarak imzalayan kamu görevlilerinin, bu sözleşmeden doğan kamu zararından sorumlulukları bulunmamaktadır. 4688 sayılı Kanunun, “Mahalli idarelerde sözleşme imzalanması” başlıklı 32 nci maddesine istinaden sözleşmeyi imzalayan Belediye Başkanı, yasal sınırların üzerinde çeşitli adlar altında sosyal denge tazminatı ödenmesinden dolayı tek başına sorumlu tutulmalıdır.”
Üye …’in sorumluluk yönünden ayrışık görüşü:
“Raporda; oluşan kamu zararından Harcama Yetkilisi ve Gerçekleştirme Görevlileri ile Belediye Başkanı, Belediye Başkan Yardımcısının birlikte sorumlu tutulmalarına karar verilmesi talep edilmiştir.
Kamu zararı; mevzuata aykırı sözleşme imzalanmasından doğmuştur. Sözleşmenin imzalanması ile idari işlem tamamlanmış ve sözleşmenin taraflarının hak ve borçları belirlenmiştir. Ödeme emri belgesini harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi olarak imzalayan görevlilerin, sözleşmenin imzalanması aşamasında herhangi bir işlemleri yoktur. Anılan kamu görevlileri, içerik olarak mevzuata aykırı olmakla birlikte, tekemmül etmiş sözleşmeden kaynaklanan idare borcunu yerine getirmiş, bu sözleşmeden kaynaklanan hakları, sözleşmede öngörülen zamanda ve miktarda ilgililerine ödemişlerdir. Bu görevlilerin, idare adına Belediye Başkanı ve Belediye Başkan Yardımcısı tarafından imzalanan sözleşmenin gereklerini yerine getirmemek gibi bir seçenekleri bulunmamaktadır.
Bu itibarla, kamu zararı oluştuğu görüşüne katılmakla birlikte, idare adına imzalanan mevzuata aykırı sözleşmeden kaynaklanan ve idarenin yükümlüklerini yerine getirmek için düzenlenen ödeme emri belgelerini, harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi olarak imzalayan kamu görevlilerinin, bu sözleşmeden kaynaklanan kamu zararından sorumlulukları bulunmamakta olup, sözleşmeyi imzalayan Belediye Başkanı ve Belediye Başkan Yardımcısı sorumlu tutulmalıdır.”
375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek 15 inci maddesinde;
“Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il özel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine sosyal denge tazminatı ödenebilir. Sosyal denge tazminatının ödenebilecek aylık tutarı, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununa göre yapılan toplu sözleşmede belirlenen tavan tutarı geçmemek üzere ilgili belediye ve il özel idaresi ile ilgili belediye ve il özel idaresinde en çok üyeye sahip kamu görevlileri sendikası arasında anılan Kanunda öngörülen hükümler çerçevesinde yapılabilecek sözleşmeyle belirlenir.”
4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununun “Mahalli idarelerde sözleşme imzalanması” başlıklı 32 nci maddesinin birinci fıkrasında;
“27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 15 inci maddesi hükümleri çerçevesinde sosyal denge tazminatının ödenmesine belediyelerde belediye başkanının teklifi üzerine belediye meclisince, il özel idaresinde valinin teklifi üzerine il genel meclisince karar verilmesi halinde, sözleşme döneminde verilecek sosyal denge tazminatı tutarını belirlemek üzere ilgili mahalli idarede en çok üyeye sahip sendikanın genel başkanı veya sendika yönetim kurulu tarafından yetkilendirilecek bir temsilcisi ile belediyelerde belediye başkanı, il özel idaresinde vali arasında toplu sözleşme sürecinin tamamlanmasını izleyen üç ay içerisinde sözleşme yapılabilir. Bu sözleşme bu Kanunun uygulanması bakımından toplu sözleşme sayılmaz ve bu kapsamda Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurulamaz.”
Denilmiş;
Aynı Kanunun “Uyuşmazlık hali” başlıklı 33 üncü maddesinde toplu sözleşme görüşme süreci sonunda toplu sözleşme imzalanamaması halinde, toplantı tutanağı imzalanmasından veya görüşmelerin uzlaşmazlıkla sonuçlandığının tespit tutanağı ile belirlenmesinden itibaren üç işgünü içerisinde sözleşmenin ilgili bölümlerini imzalamaya yetkili olanlar tarafından imzalamaya yetkili oldukları bölümler için Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurulabileceği; “Kamu Görevlileri Hakem Kurulu” başlıklı 34 üncü maddesinin altı ve yedinci fıkralarında ise Kurul kararlarının kesin olup, toplu sözleşme hükmünde oldukları ve Resmi Gazetede yayımlanacağı,
hüküm altına alınmıştır.
2020 ve 2021 yılları için kamu görevlilerinin geneline ve hizmet kollarına yönelik mali ve sosyal hakları belirlemek üzere gerçekleştirilen toplu sözleşme görüşmelerinde sözleşme imzalanamaması nedeniyle tarafların başvurusu üzerine, 28.08.2019 tarih ve 2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararı 01.09.2019 tarih ve 30875 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Söz konusu Kararın “Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklar” başlıklı Üçüncü Kısmının “Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme” hükümlerini düzenleyen Dördüncü Bölümünün “Sosyal denge tazminatı” başlıklı 1 inci maddesinde;
“Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il özel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine, 4688 sayılı Kanunun 32 nci maddesinde yer alan usul ve esaslar çerçevesinde ödenebilecek sosyal denge tazminatı aylık tavan tutarı en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) %100’üdür. Sosyal denge tazminatının verilmesi yönünde yapılabilecek sözleşmelerde, tavan tutarı aşmamak kaydıyla ödenebilecek tazminatın aylık tutarı, görev yapılan birim ve iş hacmi, görevin önem ve güçlüğü, görev yerinin özelliği, çalışma süresi, kadro veya görev unvanı ile derecesi gibi kriterlere göre farklı olarak belirlenebilir.”
hükmü bulunmaktadır.
Bu çerçevede; 2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının yukarıya alınan hükmü gereğince belediyelerde görevli kamu görevlilerine sosyal denge tazminatı olarak ödenebilecek aylık tavan tutar Devlet memuru aylığının ek gösterge dahil % 100’ü olup, bu tutarın aşılması mümkün değildir.
… Belediyesi ile … arasında … tarihinde imzalanan …-… dönemlerine ilişkin olarak imzalanan Toplu İş Sözleşmesinin “İyileştirme Zammı” başlıklı 28 inci maddesinde;
“(1) 4688 sayılı yasanın 32 inci maddesi uyarınca 27.6.1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 15 inci maddesi hükmünü yerine getiren tüm çalışanların almakta oldukları aylıklarına ilaveten her ayın maaş günü sosyal denge tazminatı adı altında en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dâhil) tavan tutarının %100’ü kadar ödenir.
a) Aylık sosyal denge tazminatına ek olarak Ramazan Bayramı’nda en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dâhil) tavan tutarın %100’ü ek olarak ödenir.
b) Aylık sosyal denge tazminatına ek olarak Kurban Bayramı’nda en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dâhil) tavan tutarın %100’ü ek olarak ödenir.
c) Aylık sosyal denge tazminatına ek olarak Temmuz 2019, Ağustos 2019, Eylül 2019, Ekim 2019, Kasım 2019, Aralık 2019, Ocak 2020, Şubat 2020 ve Mart 2020 tarihlerinde gıda giderleri, eğitim masrafları, çalışan memur arkadaşların ekonomik olarak refah seviyesinin yükseltilmesi vb sebeplerden dolayı en yüksek Devlet Memuru aylığının (ek gösterge dahil) tavan tutarın % 50’si ek olarak ödenir.” düzenlemesi yapılmıştır.
Bu düzenlemeye istinaden, aylık sosyal denge tazminatına ek olarak bayram yardımları ile gıda, eğitim vs. yardımı adlarıyla personele yapılan ödemeler sebebiyle, mevzuatın öngördüğü sosyal denge tazminatı tavan tutarının aşıldığı görülmüştür.
Sorumluların savunmalarında, konuyla ilgili olarak Anayasanın 90 ıncı maddesi, Uluslararası Çalışma Örgütünün (ILO) 98 sayılı Sözleşmesi ve uluslararası sözleşmelerle çelişecek şekilde yasal düzenleme getirmek suretiyle kamu görevlilerinin toplu iş sözleşmesi yapma hakkının kısıtlanmasının Anayasaya aykırı olduğu ifade edilmiş ise de; Uluslararası Çalışma Örgütünün 1949 yılında kabul edilen 98 sayılı Örgütlenme ve Toplu Pazarlık Hakkı Sözleşmesinin 6 ncı maddesinde “Bu Sözleşme, Devlet memurlarının durumları ile alakalı değildir ve hiç bir surette, onların haklarına veya statülerine halel getirmez” şeklinde hüküm bulunduğu;
Anayasanın 90 ıncı maddesinde belirtilen “…Usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası antlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine başvurulamaz. (Ek cümle: 7/5/2004-5170/7 md.) Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası antlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası antlaşma hükümleri esas alınır.” hükmüne dayanılarak yukarıda açıklanan Uluslararası Çalışma Örgütünün kararı ile Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu hükümleri arasında uyuşmazlık bulunduğu iddiasının geçerli olmadığı;
Değerlendirilmiştir.
Anayasanın “Toplu İş Sözleşmesi ve Sözleşme Hakkı’’ başlıklı 53 üncü maddesinde yapılan değişiklik ile madde;
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.
Toplu iş sözleşmesinin nasıl yapılacağı kanunla düzenlenir. Memurlar ve diğer kamu görevlileri, toplu sözleşme yapma hakkına sahiptirler. Toplu sözleşme yapılması sırasında uyuşmazlık çıkması halinde taraflar Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurabilir. Kamu Görevlileri Hakem Kurulu kararları kesindir ve toplu sözleşme hükmündedir. Toplu sözleşme hakkının kapsamı, istisnaları, toplu sözleşmeden yararlanacaklar, toplu sözleşmenin yapılma şekli, usulü ve yürürlüğü, toplu sözleşme hükümlerinin emeklilere yansıtılması, Kamu Görevlileri Hakem Kurulunun teşkili, çalışma usul ve esasları ile diğer hususlar kanunla düzenlenir”
şeklinde düzenlenmiştir.
Bu hak ile ilgili olarak Anayasa değişikliğine uygun şekilde 4688 sayılı Kanun ile gerekli yasal zemin oluşturulmuştur. Düzenlemeye uygun olarak memurlar toplu sözleşme yapabilmekte, belediyelere de ayrıca sosyal denge tazminatını belirleme yetkisi verilmektedir. Buna göre; kanun gereği mahalli idareler sosyal denge sözleşmesi yapabilmektedir.
4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununun Geçici 14 üncü maddesinde;
“15/3/2012 tarihinden önce 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 15 inci maddesi kapsamındaki idareler ile ilgili sendikalar arasında toplu iş sözleşmesi, toplu sözleşme, sosyal denge sözleşmesi ve benzeri adlar altında imzalanan sözleşmelerin uygulanmasına, söz konusu sözleşmelerde öngörülen sürelerin sonuna kadar devam edilebilir. Anılan sözleşmelerin uygulanmasına devam edildiği dönem için 32 nci madde hükümleri çerçevesinde ayrıca sözleşme yapılamaz. Söz konusu sözleşmeleri 31/12/2015 tarihinden önce sona eren veya mevcut sözleşmeleri bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra karşılıklı olarak feshedilen kapsama dahil idareler, sözleşmelerinin sona eriş veya fesih tarihini izleyen bir ay içinde sözleşmelerin sona erdiği veya feshedildiği tarih ile bu Kanunda öngörülen toplu sözleşme dönemi sonuna kadarki dönemle sınırlı olmak üzere üçüncü fıkra hükümleri dikkate alınmaksızın 32 nci madde hükümleri çerçevesinde sözleşme yapabilir. Ancak 32 nci madde uyarınca toplu sözleşmede belirlenen tavan tutarın, unvanlar itibarıyla ilgili personele söz konusu sözleşmeler uyarınca yapılmakta olan ortalama aylık ödemenin altında kalması halinde; üçüncü fıkra hükümleri dikkate alınmaksızın 32 nci madde hükümleri esas alınarak 31/12/2015 tarihine kadar uygulanabilecek sözleşmelerde bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte uygulanan sözleşme uyarınca unvanlar itibarıyla ilgili personele ödenen ortalama aylık tutar tavan olarak esas alınabilir. Bu şekilde yapılacak ödemeler kazanılmış hak sayılmaz.”
denilmektedir.
2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının “Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme” başlıklı Dördüncü Bölümünün 6 ncı maddesinde, yukarıya alınan 4688 sayılı Kanunun geçici 14 üncü maddesindeki “31/12/2015” ibaresinin “31/12/2021” şeklinde uygulanacağı ve bu hüküm çerçevesinde yapılacak ödeme tutarının hiçbir şekilde Dördüncü Bölümün 1 inci maddesinde yer alan sosyal denge tazminatı oranı ile belirlenecek tutarı aşamayacağı hüküm altına alındığından, 31.12.2021 tarihinden önce sözleşme süreleri sona eren idareler bu tarihe kadar yeni bir sözleşme imzalayabilecekler ancak yeni yapılan sözleşme ile toplu sözleşmede belirlenen tavan sınır aşılamayacaktır.
Savunmalarda ayrıca, yemek yardımı ile ilgili olarak, 25 Ağustos 2021 tarih ve 31579 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2022 ve 2023 Yıllarını Kapsayan 6 ncı Dönem Toplu Sözleşmenin Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme Bölümünün “Yerel yönetimlerde çalışan kamu görevlilerine yemek yardımı başlıklı” 16 ncı maddesine göre yemek hizmeti verilemeyen kurumlarda, kumanya yardımı verilmesi gerektiği belirtilse de, ilgili mevzuat 2022 ve 2023 yıllarında yapılacak uygulamaları düzenlemekteyken, sorgu konusu yapılan ödemeler, 2020 yılında yapılmıştır. Diğer taraftan, yemek yardımının belediyede çalışan personel sayısı nedeniyle kapasiteyi karşılayacak nitelikte bir yemekhane yapılmasının mümkün olmadığı ve yemek yardımı ile belediye personelinin yasal hakkının personele verildiği belirtilmişse de, yemek yardımının 11.12.1986 tarih ve 19308 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde yapılması gerekmekte olup, söz konusu Yönetmeliğin “Yardım şekli” başlıklı 3 üncü maddesinin ilk fıkrasında yiyecek yardımının sadece yemek verme şeklinde yapılacağı; nakden veya kupon, kart gibi başka ödeme araçları ile yapılamayacağı esasa bağlanmıştır. Nitekim 2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının çeşitli maddelerinde Yiyecek Yardımı Yönetmeliğine atıf yapılmış olup, bu hükümler dışında tavan sınırın aşılarak ayrıca yemek yardımı şeklinde ödeme yapılması mümkün bulunmamaktadır.
Buna göre; Belediyede çalışan personele, yasal sınırların üzerinde, sosyal denge tazminatına ek olarak bayram yardımları ile gıda, eğitim vs. yardımı adı altında sosyal denge tazminatı ödenmesinden dolayı yukarıda açıklanan sebeplerle toplam …. TL kamu zararı oluşmuştur.
Konu sorumluluk yönünden değerlendirildiğinde;
Kamu zararı; rapor maddesinde açıklandığı üzere, mevzuatta öngörülen sınırlara aykırı sözleşme imzalanması sebebiyle doğmuştur. 4688 sayılı Kanunun, “Mahalli idarelerde sözleşme imzalanması” başlıklı 32 nci maddesine göre, belediyelerde belediye başkanının teklifi üzerine belediye meclisince, mahalli idarede en çok üyeye sahip sendikanın genel başkanı veya sendika yönetim kurulu tarafından yetkilendirilecek bir temsilcisi ile belediyelerde belediye başkanı arasında toplu sözleşme yapılabilecektir. Bu hükme istinaden, … Belediyesi ile … arasında … tarihli …-… dönemlerine ilişkin olarak imzalanan “Toplu İş Sözleşmesi” Belediye Başkanı tarafından imzalanmıştır. Bu itibarla, mevzuata aykırı sözleşmeleri imzalayan Belediye Başkanı, imzaladığı bu sözleşmeden kaynaklanan kamu zararından sorumludur; sözleşmede imzası bulunan belediye başkan yardımcısının sorumluluğu yoktur.
Harcama yetkililerinin harcama sürecindeki görev ve sorumlulukları ise 5018 sayılı Kanunun 32 nci ve 33 üncü maddelerine göre, ödeme emri belgesini düzenlemekle görevlendirilmiş gerçekleştirme görevlisinin, düzenlediği belge ile birlikte harcama sürecindeki diğer belgelerin doğruluğundan ve mevzuata uygunluğundan harcama yetkilisi ile birlikte sorumlu tutulması gerektiği belirtildiğinden, ödeme evrakı üzerinde imzası bulunan gerçekleştirme görevlisi ve harcama yetkilisinin de sorumluluğu bulunmaktadır.
Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, … Belediyesinde çalışan personele, yasal sınırların üzerinde çeşitli adlar altında sosyal denge tazminatı ödenmesinden dolayı sebebiyet verilen toplam … TL kamu zararından;
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi …ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e, … TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ye,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a … TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ya,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’na,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ya,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ye,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ya,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ya,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ya,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ya,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ye,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ya,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ya,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e, … TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ya,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ya,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ya,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e … TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’a,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ya … TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ye,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e,
… TL’sinin Üst Yönetici …, Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’
Müştereken ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleriyle birlikte ödettirilmesine,
İşbu ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy çokluğu ile;
Azınlık Görüşü:
Başkan …’ın sorumluluk yönünden ayrışık görüşü:
“Raporda; mevzuata aykırı hükümler içeren sözleşmeden kaynaklanan kamu zararından Harcama Yetkilisi ve Gerçekleştirme Görevlileri ile birlikte bu sözleşmeyi imzalayan Belediye Başkanlarının sorumlu tutuldukları görülmüştür.
Kamu zararı; rapor maddesinde ve yukarıda açıklandığı üzere, mevzuata aykırı olarak mevzuatta öngörülen sınırları aşan hükümlere yer veren sözleşmenin imzalanmasından doğmuştur.
Ödeme emri belgesini harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi olarak imzalayan kamu görevlilerinin, sözleşmenin imzalanması aşamasıyla kamu zararının doğması ile ilgili herhangi bir işlemleri, eylemleri bulunmamaktadır. Anılan kamu görevlileri, tekemmül etmiş ancak içerik olarak Kanunun öngördüğü sınırları aşan sözleşmeden kaynaklanan idare borcunu yerine getirmiş, kamu görevlilerinin bu sözleşmeden doğan haklarını sözleşmede öngörülen zamanda ve öngörülen miktar kadar ödemişlerdir. Bu görevlilerin idare adına Üst Yönetici (Belediye Başkanı) tarafından imzalanan sözleşmenin gereklerini yerine getirmemek gibi bir seçenekleri de bulunmamaktadır. Deyim yerindeyse bu konuda takdir yetkisine değil, bağlı yetkiye sahiptirler.
Bu itibarla, kamu zararı oluştuğu yönündeki görüşe katılmakla birlikte, idare adına Belediye Başkanları tarafından imzalanan ve kapsamı Kanunda öngörülen sınırları aşan sözleşmeden kaynaklanan ve idarenin yükümlüklerini yerine getirmek için düzenlenen ödeme emri belgelerini harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi olarak imzalayan kamu görevlilerinin, bu sözleşmeden doğan kamu zararından sorumlulukları bulunmamaktadır. 4688 sayılı Kanunun, “Mahalli idarelerde sözleşme imzalanması” başlıklı 32 nci maddesine istinaden sözleşmeyi imzalayan Belediye Başkanı, yasal sınırların üzerinde çeşitli adlar altında sosyal denge tazminatı ödenmesinden dolayı tek başına sorumlu tutulmalıdır.”
Üye …’in sorumluluk yönünden ayrışık görüşü:
“Raporda; oluşan kamu zararından Harcama Yetkilisi ve Gerçekleştirme Görevlileri ile Belediye Başkanı, Belediye Başkan Yardımcısının birlikte sorumlu tutulmalarına karar verilmesi talep edilmiştir.
Kamu zararı; mevzuata aykırı sözleşme imzalanmasından doğmuştur. Sözleşmenin imzalanması ile idari işlem tamamlanmış ve sözleşmenin taraflarının hak ve borçları belirlenmiştir. Ödeme emri belgesini harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi olarak imzalayan görevlilerin, sözleşmenin imzalanması aşamasında herhangi bir işlemleri yoktur. Anılan kamu görevlileri, içerik olarak mevzuata aykırı olmakla birlikte, tekemmül etmiş sözleşmeden kaynaklanan idare borcunu yerine getirmiş, bu sözleşmeden kaynaklanan hakları, sözleşmede öngörülen zamanda ve miktarda ilgililerine ödemişlerdir. Bu görevlilerin, idare adına Belediye Başkanı ve Belediye Başkan Yardımcısı tarafından imzalanan sözleşmenin gereklerini yerine getirmemek gibi bir seçenekleri bulunmamaktadır.
Bu itibarla, kamu zararı oluştuğu görüşüne katılmakla birlikte, idare adına imzalanan mevzuata aykırı sözleşmeden kaynaklanan ve idarenin yükümlüklerini yerine getirmek için düzenlenen ödeme emri belgelerini, harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi olarak imzalayan kamu görevlilerinin, bu sözleşmeden kaynaklanan kamu zararından sorumlulukları bulunmamakta olup, sözleşmeyi imzalayan Belediye Başkanı ve Belediye Başkan Yardımcısı sorumlu tutulmalıdır.”
Kararla ilgili sorunuz mu var?