Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 7. Daire Kararı
Karar Tarihi:
11/9/2023
Karar No:
12
Esas No:
589
KARAR
SGK tarafından verilen idari para cezasının belediye bütçesinden karşılanması:
Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) gönderilmesi gereken bilgi ve belgelerin zamanında bildirilmemesi nedeniyle SGK tarafından verilen idari para cezasının belediye bütçesinden karşılanması ve buna sebep olanlara rücu edilmemesi suretiyle kamu zararına neden olunduğu iddiasında yapılan incelemede;
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “Bilgi ve Belge İsteme Hakkı, Bilgi ve Belgelerin Kuruma Verilme Usûlü” başlıklı 100’üncü maddesinde;
“5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlar, döner sermayeli kuruluşlar ile diğer gerçek ve tüzel kişiler doğrudan, münferit olarak bilgi ve belge istenmesi hariç olmak üzere kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar ise Kurumla yapılacak protokoller çerçevesinde, Devletin güvenliği ve temel dış yararlarına karşı ağır sonuçlar doğuracak hâller ile özel hayat ve aile hayatının gizliliği ve savunma hakkına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla özel kanunlardaki yasaklayıcı ve sınırlayıcı hükümler dikkate alınmaksızın gizli dahi olsa Kurum tarafından kişilerin sosyal güvenliğinin sağlanması, 6183 sayılı Kanuna göre Kurum alacaklarının takip ve tahsili ile bu Kanun kapsamında verilen diğer görevler ile sınırlı olmak üzere istenecek her türlü bilgi ve belgeyi sürekli ve/veya belli aralıklarla vermeye, bilgilerin elektronik ortamda görüntülenmesini sağlamaya, görüntülenen bu bilgilerin güvenliğini sağlamaya, muhafaza etmek zorunda oldukları her türlü belge ile vermek zorunda oldukları bilgilere ilişkin mikrofiş, mikrofilm, manyetik teyp, disket ve benzeri ortamlardaki kayıtlarını ve bu kayıtlara erişim veya kayıtları okunabilir hale getirmek için gerekli tüm sistem ve şifreleri incelemek için ibraz etmeye mecburdurlar.
Bu madde kapsamında ilgili kişi, kurum ve kuruluşlar Kurumun belirleyeceği süre içerisinde söz konusu talebe cevap vermek ve gereken kolaylığı göstermekle yükümlüdürler…”,
Aynı Kanunun “Kurumca Verilecek İdarî Para Cezaları” başlıklı 102’inci maddesinde;
“Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle diğer kanunlarda aşağıda belirtilen fiiller için idari para cezası öngörülmüş olsa dahi ayrıca bu Kanunun;
…
i) Kurum tarafından bu Kanunun 100 üncü maddesi kapsamında Kurum tarafından istenen bilgi ve belgeleri belirlenen süre içinde mücbir sebep olmaksızın vermeyen kamu idareleri, bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulmuş kurum ve kuruluşlar ile diğer gerçek ve tüzel kişiler hakkında, aylık asgari ücretin beş katı tutarında, geç verilmesi halinde ise aylık asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır.
…
İdarî para cezaları ilgiliye tebliğ ile tahakkuk eder. Tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde Kuruma ya da Kurumun ilgili hesaplarına yatırılır veya aynı süre içinde Kuruma itiraz edilebilir. İtiraz takibi durdurur. Kurumca itirazı reddedilenler, kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde yetkili idare mahkemesine başvurabilirler. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde, idari para cezası kesinleşir.
İdarî para cezalarının, Kuruma itiraz edilmeden veya yargı yoluna başvurulmadan önce tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde peşin ödenmesi halinde, bunun dörtte üçü tahsil edilir. Peşin ödeme idari para cezasına karşı yargı yoluna başvurma hakkını etkilemez…”,
657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Amir durumda olan devlet memurlarının görev ve sorumluluklar” başlıklı 10’uncu maddesinde;
“Devlet memurları amiri oldukları kuruluş ve hizmet birimlerinde kanun ve diğer mevzuatla belirlenen görevleri zamanında ve eksiksiz olarak yapmaktan ve yaptırmaktan ... sorumludurlar.
...”,
Kanun’un “Kişisel Sorumluluk ve Zarar” başlıklı 12’nci maddesinde;
“Devlet memurları, görevlerini dikkat ve itina ile yerine getirmek ve kendilerine teslim edilen Devlet malını korumak ve her an hizmete hazır halde bulundurmak için gerekli tedbirleri almak zorundadırlar.
Devlet memurunun kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizliği sonucu idare zarara uğratılmışsa, bu zararın ilgili memur tarafından rayiç bedeli üzerinden ödenmesi esastır...”,
Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in “Kamu Zararının Belirlenmesi” başlıklı 6’ncı maddesinde;
“Kamu zararının belirlenmesinde;
...
g) Kamu idaresinin yükümlülüklerinin mevzuatına uygun bir şekilde yerine getirilmemesi nedeniyle kamu idaresine faiz, tazminat, gecikme zammı, para cezası gibi ek malî külfet getirilmesi,
...
esas alınır.”
hükümleri yer almaktadır.
Buna göre; kamu görevlisi olarak çalışan memur veya işçilerin görevlerini zamanında yapmamaları sonucu oluşan idari para cezası ya buna sebep olan kişilerce karşılanmalı ya da bütçeden ödenerek ilgilisinden tahsil edilmelidir.
... Belediyesi tarafından … Turizm Otomotiv Petrol Ürünleri İnş.Tem.Hiz.San.Tic.Ltd.Şti.’ye ihale edilen iş kapsamında ... Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğü’nde görev yapan …, ... Sosyal Güvenlik Merkezine başvurarak meslek hastalığı yönünden sürekli iş göremezlik talebinde bulunmuştur.
... Sosyal Güvenlik Merkezi, …r Turizm Şirketi’ne bildirimde bulunarak ilgili kişinin belgelerin taraflarına iletilmesini istemiştir. Şirket tarafından Sosyal Güvenlik Merkezine verilen cevapta ilgili belgelerin ... Belediyesi uhdesinde saklandığı belirtilmiştir.
Şirket tarafından verilen cevap üzerine Sosyal Güvenlik Merkezi söz konusu yazıya 15 gün içinde cevap verilmesini, yazıya geç cevap verilmesi halinde 5510 sayılı Kanun’un 102’nci maddesi gereğince aylık asgari ücretin iki katı tutarında, yazıya hiç cevap verilmediği takdirde ise aylık asgari ücretin beş katı tutarında idari para cezası uygulanacağını ... Belediyesi’ne 12.11.2021 tarihinde bildirmiştir.
... Belediyesi tarafından ihale edilen iş kapsamında Fen İşleri Müdürlüğü’nde görev yapan ve sürekli iş göremezlik talebinde bulunan ….’e ait ilgili belgeler için Sosyal Güvenlik Merkezi’ne herhangi bir cevap verilmemiş olup, ilgili merkez tarafından aylık asgari ücretin beş katı olan 17.887,00 TL tutarında idari para cezası uygulandığı 09.03.2022 tarihinde Belediye’ye bildirilmiştir.
Belediye tarafından ilgili yazıya cevap verilmemesi nedeniyle SGK tarafından idareye uygulanan idari para cezası Fen İşleri Müdürlüğü tarafından 15 gün içinde ödendiğinden dolayı %25 indirimli olarak, toplamda 13.415,25 TL, 23.03.2022 tarihinde ödenmiştir.
SGK tarafından verilen idari para cezasının tamamının belediye bütçesinden karşılanmış olduğu görülmüş olup, ... Belediyesi 2022 yılı hesabının incelenmesi sonucunda bildirimde bulunma sorumluluğu olan görevlilere, ödenen idari para cezası tutarının rücu edildiğine dair herhangi bir belgeye de rastlanmamıştır.
Kurum yükümlülüklerinin mevzuata uygun bir şekilde yerine getirilmemesi nedeniyle ödenen idari para cezası tutarı, kurum bütçesine ek mali külfet niteliğinde olduğundan söz konusu tutarın ödenmesi sonucu kamu zararına sebebiyet verildiği tespit edilmiştir.
Savunmalarda söz konusu kamu zararının tahsil edildiği belirtilmiş ancak harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisinin sorumluluğuna itiraz edilmiştir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 8’inci maddesinde; her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu olduğu ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorunda olduğu,
Kanun’un 32’nci maddesinde; harcama yetkililerinin, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumlu olduğu,
Kanun’un 33’üncü maddesinde ise gerçekleştirme görevlilerinin; harcama talimatı üzerine, işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürüttükleri ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumlu oldukları belirtilmiştir.
Belgelerin incelenmesinde, idari para cezalasının belediye bütçesinden ödendiği, ödeme sonrasında cezanın ödenmesine neden olan personelin tespiti ve hakkında Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre işlem yapılması amacıyla gerekli işlem ve bildirimlerin yapılmaması suretiyle gerçekleştirme görevlileri ile harcama yetkililerinin kamu zararına sebep oldukları anlaşılmıştır.
Bununla birlikte; oluşan kamu zararından 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 32 ve 33’üncü maddeleri gereğince söz konusu idari para cezasının ödenmesini ödeme emri belgesine bağlayan harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlilerinin, bu cezaların ödenmesine sebep olanlara rücu etmemeleri sebebiyle oluşan kamu zararından sorumlulukları bulunmaktadır.
Netice itibariyle; bilgi ve belgelerin zamanında bildirilmemesi nedeniyle SGK tarafından verilen idari para cezasının belediye bütçesinden karşılanması ve buna sebep olanlara rücu edilmemesi suretiyle sebep olunan … TL kamu zararının 09/08/2023 tarih ve 0231362HV019800 referans numaralı dekont ile tahsil edildiği ve 09/08/2023 tarih ve 9867 numaralı muhasebe işlem fişi ve 17/08/2023 tarih ve 10304 numaralı muhasebe işlem fişi ile muhasebe kayıtlarına alındığı anlaşıldığından, ilişilecek husus kalmadığına,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca İşbu İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.
Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) gönderilmesi gereken bilgi ve belgelerin zamanında bildirilmemesi nedeniyle SGK tarafından verilen idari para cezasının belediye bütçesinden karşılanması ve buna sebep olanlara rücu edilmemesi suretiyle kamu zararına neden olunduğu iddiasında yapılan incelemede;
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “Bilgi ve Belge İsteme Hakkı, Bilgi ve Belgelerin Kuruma Verilme Usûlü” başlıklı 100’üncü maddesinde;
“5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlar, döner sermayeli kuruluşlar ile diğer gerçek ve tüzel kişiler doğrudan, münferit olarak bilgi ve belge istenmesi hariç olmak üzere kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar ise Kurumla yapılacak protokoller çerçevesinde, Devletin güvenliği ve temel dış yararlarına karşı ağır sonuçlar doğuracak hâller ile özel hayat ve aile hayatının gizliliği ve savunma hakkına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla özel kanunlardaki yasaklayıcı ve sınırlayıcı hükümler dikkate alınmaksızın gizli dahi olsa Kurum tarafından kişilerin sosyal güvenliğinin sağlanması, 6183 sayılı Kanuna göre Kurum alacaklarının takip ve tahsili ile bu Kanun kapsamında verilen diğer görevler ile sınırlı olmak üzere istenecek her türlü bilgi ve belgeyi sürekli ve/veya belli aralıklarla vermeye, bilgilerin elektronik ortamda görüntülenmesini sağlamaya, görüntülenen bu bilgilerin güvenliğini sağlamaya, muhafaza etmek zorunda oldukları her türlü belge ile vermek zorunda oldukları bilgilere ilişkin mikrofiş, mikrofilm, manyetik teyp, disket ve benzeri ortamlardaki kayıtlarını ve bu kayıtlara erişim veya kayıtları okunabilir hale getirmek için gerekli tüm sistem ve şifreleri incelemek için ibraz etmeye mecburdurlar.
Bu madde kapsamında ilgili kişi, kurum ve kuruluşlar Kurumun belirleyeceği süre içerisinde söz konusu talebe cevap vermek ve gereken kolaylığı göstermekle yükümlüdürler…”,
Aynı Kanunun “Kurumca Verilecek İdarî Para Cezaları” başlıklı 102’inci maddesinde;
“Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle diğer kanunlarda aşağıda belirtilen fiiller için idari para cezası öngörülmüş olsa dahi ayrıca bu Kanunun;
…
i) Kurum tarafından bu Kanunun 100 üncü maddesi kapsamında Kurum tarafından istenen bilgi ve belgeleri belirlenen süre içinde mücbir sebep olmaksızın vermeyen kamu idareleri, bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulmuş kurum ve kuruluşlar ile diğer gerçek ve tüzel kişiler hakkında, aylık asgari ücretin beş katı tutarında, geç verilmesi halinde ise aylık asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır.
…
İdarî para cezaları ilgiliye tebliğ ile tahakkuk eder. Tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde Kuruma ya da Kurumun ilgili hesaplarına yatırılır veya aynı süre içinde Kuruma itiraz edilebilir. İtiraz takibi durdurur. Kurumca itirazı reddedilenler, kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde yetkili idare mahkemesine başvurabilirler. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde, idari para cezası kesinleşir.
İdarî para cezalarının, Kuruma itiraz edilmeden veya yargı yoluna başvurulmadan önce tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde peşin ödenmesi halinde, bunun dörtte üçü tahsil edilir. Peşin ödeme idari para cezasına karşı yargı yoluna başvurma hakkını etkilemez…”,
657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Amir durumda olan devlet memurlarının görev ve sorumluluklar” başlıklı 10’uncu maddesinde;
“Devlet memurları amiri oldukları kuruluş ve hizmet birimlerinde kanun ve diğer mevzuatla belirlenen görevleri zamanında ve eksiksiz olarak yapmaktan ve yaptırmaktan ... sorumludurlar.
...”,
Kanun’un “Kişisel Sorumluluk ve Zarar” başlıklı 12’nci maddesinde;
“Devlet memurları, görevlerini dikkat ve itina ile yerine getirmek ve kendilerine teslim edilen Devlet malını korumak ve her an hizmete hazır halde bulundurmak için gerekli tedbirleri almak zorundadırlar.
Devlet memurunun kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizliği sonucu idare zarara uğratılmışsa, bu zararın ilgili memur tarafından rayiç bedeli üzerinden ödenmesi esastır...”,
Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in “Kamu Zararının Belirlenmesi” başlıklı 6’ncı maddesinde;
“Kamu zararının belirlenmesinde;
...
g) Kamu idaresinin yükümlülüklerinin mevzuatına uygun bir şekilde yerine getirilmemesi nedeniyle kamu idaresine faiz, tazminat, gecikme zammı, para cezası gibi ek malî külfet getirilmesi,
...
esas alınır.”
hükümleri yer almaktadır.
Buna göre; kamu görevlisi olarak çalışan memur veya işçilerin görevlerini zamanında yapmamaları sonucu oluşan idari para cezası ya buna sebep olan kişilerce karşılanmalı ya da bütçeden ödenerek ilgilisinden tahsil edilmelidir.
... Belediyesi tarafından … Turizm Otomotiv Petrol Ürünleri İnş.Tem.Hiz.San.Tic.Ltd.Şti.’ye ihale edilen iş kapsamında ... Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğü’nde görev yapan …, ... Sosyal Güvenlik Merkezine başvurarak meslek hastalığı yönünden sürekli iş göremezlik talebinde bulunmuştur.
... Sosyal Güvenlik Merkezi, …r Turizm Şirketi’ne bildirimde bulunarak ilgili kişinin belgelerin taraflarına iletilmesini istemiştir. Şirket tarafından Sosyal Güvenlik Merkezine verilen cevapta ilgili belgelerin ... Belediyesi uhdesinde saklandığı belirtilmiştir.
Şirket tarafından verilen cevap üzerine Sosyal Güvenlik Merkezi söz konusu yazıya 15 gün içinde cevap verilmesini, yazıya geç cevap verilmesi halinde 5510 sayılı Kanun’un 102’nci maddesi gereğince aylık asgari ücretin iki katı tutarında, yazıya hiç cevap verilmediği takdirde ise aylık asgari ücretin beş katı tutarında idari para cezası uygulanacağını ... Belediyesi’ne 12.11.2021 tarihinde bildirmiştir.
... Belediyesi tarafından ihale edilen iş kapsamında Fen İşleri Müdürlüğü’nde görev yapan ve sürekli iş göremezlik talebinde bulunan ….’e ait ilgili belgeler için Sosyal Güvenlik Merkezi’ne herhangi bir cevap verilmemiş olup, ilgili merkez tarafından aylık asgari ücretin beş katı olan 17.887,00 TL tutarında idari para cezası uygulandığı 09.03.2022 tarihinde Belediye’ye bildirilmiştir.
Belediye tarafından ilgili yazıya cevap verilmemesi nedeniyle SGK tarafından idareye uygulanan idari para cezası Fen İşleri Müdürlüğü tarafından 15 gün içinde ödendiğinden dolayı %25 indirimli olarak, toplamda 13.415,25 TL, 23.03.2022 tarihinde ödenmiştir.
SGK tarafından verilen idari para cezasının tamamının belediye bütçesinden karşılanmış olduğu görülmüş olup, ... Belediyesi 2022 yılı hesabının incelenmesi sonucunda bildirimde bulunma sorumluluğu olan görevlilere, ödenen idari para cezası tutarının rücu edildiğine dair herhangi bir belgeye de rastlanmamıştır.
Kurum yükümlülüklerinin mevzuata uygun bir şekilde yerine getirilmemesi nedeniyle ödenen idari para cezası tutarı, kurum bütçesine ek mali külfet niteliğinde olduğundan söz konusu tutarın ödenmesi sonucu kamu zararına sebebiyet verildiği tespit edilmiştir.
Savunmalarda söz konusu kamu zararının tahsil edildiği belirtilmiş ancak harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisinin sorumluluğuna itiraz edilmiştir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 8’inci maddesinde; her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu olduğu ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorunda olduğu,
Kanun’un 32’nci maddesinde; harcama yetkililerinin, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumlu olduğu,
Kanun’un 33’üncü maddesinde ise gerçekleştirme görevlilerinin; harcama talimatı üzerine, işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürüttükleri ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumlu oldukları belirtilmiştir.
Belgelerin incelenmesinde, idari para cezalasının belediye bütçesinden ödendiği, ödeme sonrasında cezanın ödenmesine neden olan personelin tespiti ve hakkında Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre işlem yapılması amacıyla gerekli işlem ve bildirimlerin yapılmaması suretiyle gerçekleştirme görevlileri ile harcama yetkililerinin kamu zararına sebep oldukları anlaşılmıştır.
Bununla birlikte; oluşan kamu zararından 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 32 ve 33’üncü maddeleri gereğince söz konusu idari para cezasının ödenmesini ödeme emri belgesine bağlayan harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlilerinin, bu cezaların ödenmesine sebep olanlara rücu etmemeleri sebebiyle oluşan kamu zararından sorumlulukları bulunmaktadır.
Netice itibariyle; bilgi ve belgelerin zamanında bildirilmemesi nedeniyle SGK tarafından verilen idari para cezasının belediye bütçesinden karşılanması ve buna sebep olanlara rücu edilmemesi suretiyle sebep olunan … TL kamu zararının 09/08/2023 tarih ve 0231362HV019800 referans numaralı dekont ile tahsil edildiği ve 09/08/2023 tarih ve 9867 numaralı muhasebe işlem fişi ve 17/08/2023 tarih ve 10304 numaralı muhasebe işlem fişi ile muhasebe kayıtlarına alındığı anlaşıldığından, ilişilecek husus kalmadığına,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca İşbu İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?