KARAR

Konu: İdari para cezasının sorumlulara rücu edilmemesi

3) 4. Maddesi ile, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’nun 21’inci maddesinin (a) bendine göre Belediyeye kesilen idari para cezasının, ceza tutarının sorumlularına rücu edilmeyerek belediye bütçesinden ödenmesi sonucu sebebiyet verilen ... TL kamu zararının; Üst Yönetici (Belediye Başkanı) ...’na münferiden ödettirilmesine hükmedilmiştir.

Bu karar, 26.10.2022 tarih ve 52400 sayılı Temyiz Kurulu Kararı ile tasdik edilmiştir.

Sorumluların ortak karar düzeltme dilekçesinde özetle:

“Belediye tarafından sulu mutlak tarım arazisinin kullanımı için Tarım ve Orman Bakanlığından gereken iznin alınmaması ve arazinin doğal durumunun bozulmasına yol açılması nedeniyle idari para cezası ödenmesinin kamu zararına sebebiyet verdiği için temyiz başvuru talebinin reddedilmiş olduğu,

Belediye tarafından yapılan bir idari işlem nedeniyle Valilik tarafından kesilen cezanın belediye tarafından cezanın ödenmesinin kamu kaynağında bir eksilme oluşturduğu, fakat, aynı idari işlem nedeniyle belediyenin gelirinde artışa sebep olunduğu, Daha önceki itirazlarda da belirtildiği üzere belediyenin elde ettiği gelirin, ödediği cezadan fazla olduğu, bu nedenle kamu zararının oluşmadığı,

Ayrıca, her ne kadar idari para cezası belediye bütçesinden karşılanmışsa da ilgili tutar genel bütçeye yatırılmış olup sonuçta kamuya ait bir kaynağın kamunun bir bütçesinden başka bir bütçesine aktarılmış olduğu, Kamu kaynağında bir azalmanın olmadığı, kamu kaynağının yer değiştirdiği, Söz konusu arazi üzerinde kullanılan insiyatif ile bu alanda rant tesislerinin yapılmış olduğu ve bu hizmete giren bu tesislerin şu anda Belediyeye önemli bir gelir getirmekte olduğu,

Ayrıntılı olarak açıklanacak olursa, ... Mahallesi’nde bulunan ... parsel numaralı taşınmazların ... ~ ... Karayolu üzerinde olduğu, Bu parsellere komşu parseller, bitişik parseller olan ... parsel numaralı taşınmaz da Belediye adına kayıtlı olduğu, ...ve 68 parsel numaralı taşınmazların maliklerinin talebi üzerine Belediye tarafından satın alındığı, ... ada … parselin ise ... dışında ve arsa niteliğinde olup Anayol bağlantısı olmadığı, Raporda belirtildiği sulu tarım arazisi niteliğinde olmadığı, Bu taşınmazlar evveliyatında da tarım yapılabilecek araziler vasfında olmadığından yol ticaretini geliştirmek ilçenin ve Başkanlığın bütçesine katkı sağlamak amacıyla alınmış olduğu, Arazilerin alımına müteakip vasfı arsa olan ... ada … parsel numaralı taşınmaz ile beraber doldurularak yeni işletmelerin açılabileceği hale getirildiği, Alanın düzeltilmesine müteakip de yap - işlet modeli ile 2018 yılında yerler kiraya verilmeye başlandığı, bugüne kadar 5 tane işletme açılmış olup 15.10.2020 tarihine kadar işletmelerden tahsil edilen kira bedelinin ise ...-TL olduğu, Bu hususta Tahsilat formlarının savunma dilekçelerinde sunulduğu, ... kapsamındaki tarım arazilerinin imara açılamadığı, Bu alana imar planı yapılması için iki bakanlıktan ortaklaşa kamu yararı kararı alınması gerektiği, Ancak mevcut tesislerde kamu yararından ziyade ticari faaliyet gösterileceğinden Bakanlıklardan kamu yararı kararının çıkacağına kanaat edilmediği, Ayrıca Belediyeye kesilen idari para cezasına itiraz edilmediği, Cezanın alt seviyeden ödendiği, Çünkü ...’den başlayıp ...’a kadar devam eden karayolunda Karayolları Genel Müdürlüğü yol yapım aşamasında 5403 Sayılı Toprak Koruma Kanunu’na göre izin alınmadığının Tarım İl Müdürlüğü yetkililerince kendilerine şifahen bildirildiği, Bu sebeple karayolunun bulunduğu güzergâhtaki taşınmazlar her ne kadar yol olarak kullanılsa da tapuda niteliği tarla olarak görünmekte ve vatandaş mülkiyetinde olduğu, Belediye Başkanlığı olarak Başkanlık adına kayıtlı taşınmazlarda dolgu yapılması için izin talebinde bulunulması halinde 5403 Sayılı Kanun'un 21. Maddesine göre idari yaptırım kararı uygulanması gerektiği, İdari yaptırım kararının uygulanması gereken alanın da ... ile ... arasını kapsadığı, Bu idari yaptırımın vatandaşa mı yoksa Karayollarına mı uygulanacağı konusunun ise halen muallakta olup konu ile ilgili olarak ... Tarım İl Müdürlüğü’nden bilgi alınabileceği, Olası bir başvuru durumunda belki de halen sonuçlanmayan başvuru niteliğinde kalacak olan bu işlemde her ne kadar ...TL ceza ödenmiş olsa da ... TL kira geliri elde edilmiş ve toplamda ... TL nin Belediye hesaplarına girmiş olduğu, Ayrıca Tarım İl Müdürlüğü’nün bu cezai işlemi kendiliğinden uygulamamış; 2019 seçimlerindeki siyasi rakibin şikayetine binaen uygulamış olduğu, Tüm bu hususlar gözetilerek ilçede yeni iş sahaları oluşturulması ve akabinde kamu gelirinin artması amacıyla bahsedilen işlemin yapıldığı,” ifade edilmiş olup;

Temyiz Kurulu Kararının düzeltilerek kaldırılması talep edilmiştir.

Başsavcılık Mütalaasında;

“İlamın 4’üncü maddesine ilişkin olarak temyiz talebinde özetle;

18.06.2021 tarih ve 62 no.lu İlamın 4’üncü maddesindeki 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu'nun 21'inci maddesinin (a) bendine göre Belediyeye kesilen idari para cezası belediye bütçesinden ödendiği halde, ceza tutarının sorumlularına rücu edilmemesi sonucu sebebiyet verilen ... TL kamu zararının tazmin kararının tasdikine ilişkin kararın düzeltilmesini talep etmektedir.

Sorumlular, belediye bütçesinden çıkan paranın genel bütçeye gelir olarak girdiğinden kamu kaynağında bir azalma olmadığını, kamu kaynağının yer değiştirdiğini, kamu gelirinde azalma değil artışa neden olunduğunu, ilçeye yeni iş sahaları oluşturulduğundan dolayı kamu zararına sebebiyet verilmediğinden bahisle kamu zararı oluşmadığından tazmin hükmünün tasdikine ilişkin kararın düzeltilmesini talep etmektedir.

Dosya üzerinde yapılan inceleme neticesinde;

Sorumluların karar düzeltme dilekçesinde dile getirdiği hususlar savunmaları ile temyiz dilekçelerinde dile getirdikleri hususlarla benzer olup, bunlar temyiz kurulu kararında yasal gerekçeleriyle tümüyle karşılandığından karar düzeltme talebinin reddedilerek karar düzeltilmesine mahal bulunmadığına karar verilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.”

Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ

Temyize konu Daire Kararında, belediye tarafından ... Mahallesinde bulunan ... parsel numaralı taşınmazlardaki 4.175,11m2’lik sulu mutlak tarım arazisinin kullanımı için Tarım ve Orman Bakanlığından gereken iznin alınmadığı, arazinin doğal durumunun bozulmasına neden olunduğu, bu durumun ... Valiliği tarafından tespit edilerek Belediyeye idari para cezası uygulandığı ve bu idari para cezasının da belediye bütçesinden ödenerek sorumlulara rücu edilmediği gerekçesiyle ... TL’nin tazminine hükmedildiği görülmektedir.

5018 sayılı Kanun’un “Kamu zararı” başlıklı 71 inci maddesinde kamu zararı: “kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.” şeklinde tanımlanmıştır.

Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in “Kamu zararının belirlenmesi” başlıklı 6 ncı maddesinde ise;

“Kamu zararının belirlenmesinde;



g) Kamu idaresinin yükümlülüklerinin mevzuatına uygun bir şekilde yerine getirilmemesi nedeniyle kamu idaresine faiz, tazminat, gecikme zammı, para cezası gibi ek malî külfet getirilmesi,



esas alınır.” hükmü yer almaktadır.



657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Kişisel sorumluluk ve zarar” başlıklı 12 nci maddesinde;

“Devlet memurları, görevlerini dikkat ve itina ile yerine getirmek ve kendilerine teslim edilen Devlet malını korumak ve her an hizmete hazır halde bulundurmak için gerekli tedbirleri almak zorundadırlar.

Devlet memurunun kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizliği sonucu idare zarara uğratılmışsa, bu zararın ilgili memur tarafından rayiç bedeli üzerinden ödenmesi esastır.

…” denilmektedir.

Devlete ve Kişilere Memurlarca Verilen Zararların Nevi ve Miktarlarının Tespiti, Takibi, Amirlerinin Sorumlulukları, Yapılacak Diğer İşlemler Hakkında Yönetmelik’in “Amaç” başlıklı 1 inci maddesinde;

“Bu yönetmelik memurların kasıt, kusur, ihmal ve tedbirsizlik sonucu idareye verdikleri zararlar ile kamu hukukuna tabi görevlerle ilgili olarak kişilerin uğradıkları zararların nevi ve miktarlarının tesbiti, takibi, amirlerin sorumlulukları, yapılacak işlemlerle ilgili usul ve esasları belirlemek amacıyla hazırlanmıştır.”

“Memurların Sorumlulukları ve Zararları Tazmin Mükellefiyeti” başlıklı 4 üncü maddesinde;

“Memurlar görevlerini dikkat ve itina ile yerine getirmek; Devlet malını korumak ve her an hizmete hazır halde bulundurmak için gerekli tedbirleri almakla görevli ve sorumludurlar.

Memurlar, bu görev ve sorumlulukların yerine getirilmemesi sebebiyle doğan zararları bu yönetmelikte belli edilen usul ve esaslar uyarınca tazminle mükelleftirler. Sayıştaya karşı sorumlu olanların sorumlulukları hakkında 832 sayılı Sayıştay Kanunu hükümleri saklıdır.”

“Amirlerin Sorumlulukları” başlıklı 9 uncu maddesinde;

“a) Amirler, emirlerindeki memurların, görevlerini dikkat ve itina ile yerine getirmelerini, Devlet malını korumak ve heran hizmete hazır halde bulundurmak için gerekli tedbirleri almalarını temin ve takip etmekle görevli ve sorumludurlar.

b) Memurlarca verilen zararların miktarının tesbiti ve ilgililerden bu yönetmelik veya genel hükümlere göre tahsili konusunda yapılacak işlemlerin zamanında ve eksiksiz yürütülmesinden, zararı veren memurların görevli bulundukları kurum ve kuruluşların o mahaldeki amirleri müteselsilen sorumludurlar.” hükümleri yer almaktadır.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediye başkanının görev ve yetkileri” başlıklı 38 inci maddesinde ise;

“Belediye başkanının görev ve yetkileri şunlardır:

a) Belediye teşkilâtının en üst amiri olarak belediye teşkilâtını sevk ve idare etmek, belediyenin hak ve menfaatlerini korumak.



c) Belediyeyi Devlet dairelerinde ve törenlerde, davacı veya davalı olarak da yargı yerlerinde temsil etmek veya vekil tayin etmek.



f) Belediyenin gelir ve alacaklarını takip ve tahsil etmek.” hükümleri yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre, belediye tarafından sulu mutlak tarım arazisinin kullanımı için Tarım ve Orman Bakanlığından gereken iznin alınmaması ve arazinin doğal durumunun bozulmasına yol açılması nedeniyle idari para cezası ödenmesi sonucu kamu zararına sebebiyet verilmiştir.

Her ne kadar sorumlular dilekçelerinde, arazi üzerine kurulan tesislerin belediyeye gelir sağladığını ve kamu kaynağında artış olduğunu söyleseler de; kamu zararının belirlenmesinde yükümlülüklerin mevzuatına uygun bir şekilde yerine getirilmemesi nedeniyle elde edilen gelirin değil; kamu idaresine idari para cezası gibi ek mali külfet getirilmesinin esas alınması gerekmektedir.

Öte yandan, belediye bütçesinden ödenen idari para cezasının sorumlularını tespit etmek ve ödenen ceza tutarını sorumlulara rücu etmek anılan mevzuat uyarınca belediye başkanının görevidir.

Bu itibarla, ... Valiliğince 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’nun 21 inci maddesinin (a) bendine göre belediyeye uygulanan idari para cezası ödendikten sonra sorumlulara rücu edilmemesi sonucu kamu zararına sebebiyet verildiğinden; sorumluların karar düzeltilmesine ilişkin talebinin reddi ile 62 sayılı ilamın 4. Maddesi ile verilen tazmin hükmünün tasdikine ilişkin 26.10.2022 tarih ve 52400 sayılı Temyiz Kurulu Kararının DÜZELTİLMESİNE MAHAL OLMADIĞINA, oybirliği ile,


Kararla ilgili sorunuz mu var?