Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 5. Daire Kararı
Karar Tarihi:
2/16/2023
Karar No:
49
Esas No:
583
KARAR
Yeni birim fiyat
….. tarihinde sözleşmesi imzalanan ….. ihale kayıt numaralı ….. İnş. Ltd. Şti. yükleniminde bulunan “Belediyemiz Sınırları Dahilindeki İhtiyaç Duyulan Cadde ve Sokaklarda Yol, Park, Tretuar, Aydınlatma ile Muhtelif İnşaat İşleri Yapılması” yapım işinde;
A) İşin yürütülmesi aşamasında ortaya çıkan yeni iş kalemlerine ait yeni birim fiyatların mevzuata aykırı bir şekilde belirlenmesi sonucu …. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;
Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Sözleşmede bulunmayan veya fiyatı belirli olmayan işlerin fiyatının tespiti” başlıklı 22’nci maddesinde; 12’nci maddenin dördüncü fıkrasında; belirtilen proje değişikliği şartlarının gerçekleştiği hallerde, işin yürütülmesi aşamasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale dokümanında ve/veya teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin bedelleri ile sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedellerinin, ikinci fıkrada belirtilen usuller çerçevesinde yüklenici ile birlikte tespit edileceği belirtilmekte, bu şekilde hesaplanacak ilave işlerin bedellerinin birim fiyat sözleşmelerde yeni birim fiyatlar üzerinden yükleniciye ödeneceği ifade edilmektedir.
Anılan maddede yüklenicinin teklifi kapsamında yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kaleminin bulunmaması halinde; yeni birim fiyatın, yeni iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan birim fiyatın %90’ını geçemeyeceği de hüküm altına alınmıştır.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri uyarınca, işin devamı sırasında teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemleri ortaya çıktığı takdirde yeni birim fiyat tespiti gerekmekte olup yeni birim fiyatın belirlenme usul ve esasları da yine Şartname’de belirtilmiştir. Buna göre yüklenicinin teklifi kapsamında yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kaleminin bulunmaması halinde tespit edilen yeni birim fiyat, yeni iş kalemlerine ait resmi analiz ve rayiçler kullanılarak hesaplanan birim fiyatın %90’ını geçmemelidir.
İhale dosyasının incelenmesi sonucunda; işin yürütülmesi sırasında ortaya çıkan “parke, beton plak, adi kaldırım ve blokaj sökülmesi” ve “bordür sökülmesi” iş kalemlerine ilişkin resmi analiz ve rayiçler mevcut olduğu halde bu rayiç fiyatların dikkate alınmadığı, söz konusu iş kalemleri için mevzuat ile belirlenen üst sınırın üzerinde yeni birim fiyat belirlendiği ve bu fiyatlar üzerinden ödemelerin gerçekleştirilmesi suretiyle kamu zararına neden olunduğu tespit edilmiştir.
Oluşan kamu zararından; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 32 ve 33’üncü maddeleri gereğince ödeme emirleri ve ekli belgelerinde imzası bulunan harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlileri ile birlikte hakediş raporunda imzası bulunan görevliler sorumludur.
Savunmalar ve eki belgeler incelendiğinde, sorumlular tarafından sorguda belirtilen kamu zararı tutarına ilişkin olarak; kamu zararı tablosunda ….’ncı hakedişe kadar yapılan imalatların dikkate alındığının ve düzenlenen ….’nci ve kesin hakedişe ait verilerin kamu zararı tablosunda olmadığının görüldüğü ifade edilmiştir. Sorumlularca yapılan itiraz yerinde görülmüş ve kamu zararı tutarı yeniden hesaplanarak ….. TL olarak belirlenmiştir. Yapılan incelemede, söz konusu tutarın …. tarih ve ….sayılı makbuz ile tahsil edilmiş olduğu anlaşılmıştır.
Bu itibarla; ….. tarihinde sözleşmesi imzalanan ….. ihale kayıt numaralı ….. İnş. Ltd. Şti. yükleniminde bulunan “Belediyemiz Sınırları Dahilindeki İhtiyaç Duyulan Cadde ve Sokaklarda Yol, Park, Tretuar, Aydınlatma ile Muhtelif İnşaat İşleri Yapılması” yapım işinde; işin yürütülmesi aşamasında ortaya çıkan yeni iş kalemlerine ait yeni birim fiyatların mevzuata aykırı bir şekilde belirlenmesi hususu ile ilgili olarak; ….. TL kamu zararının
-….. TL’sinin ahiz …. İnş. Ltd. Şti.’den …. tarih ve …. numaralı Makbuz ile tahsil edildiğinden ilişilecek husus kalmadığına,
-Raporda kamu zararı olarak belirlenen …. TL yerine sorumluların söz konusu kamu zararı tutarına ilişkin olarak göndermiş oldukları savunmaların yerinde görülmesi sonucunda kamu zararı tutarının yeniden hesaplanarak …. TL olarak belirlenmesiyle oluşan fark tutarı …. TL için hesap ve işlemlerin yasal düzenlemelere uygunluğuna, bu tutarla ilgili olarak ilişilecek husus bulunmadığına;
İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.
B) Tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılan puanlama yöntemi sonucu …. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;
Yapılan incelemede, …. tarihinde sözleşmesi imzalanan ….. ihale kayıt numaralı ihaleye ait idari şartnamenin incelenmesi neticesinde; 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 40’ıncı maddesinin ikinci fıkrasında yer alan hüküm doğrultusunda ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirlenmesine karar verildiği görülmüştür.
İdari Şartnamenin ….’inci maddesinde ihalede “Teklif puanlaması” ve “Kalite ve teknik değer nitelik puanlaması” olmak üzere iki bölümde puanlama yapılacağı ve nihai olarak en yüksek puan alan istekliye ihalenin bırakılacağına yönelik düzenleme yapılmıştır.
Söz konusu maddede puanlama yöntemi özetle şu şeklide düzenlenmiştir:
Teklif Puanlaması: 30 tam puan üzerinden yapılacak olup, geçerli teklif veren istekliler arasında teklif edilen en düşük teklif fiyatı sahibi istekli 30 puan alacak, diğer isteklilere ait teklif puanları; TP = (TFmin x 30) / TF formülü ile hesaplanacaktır.
Kalite ve Teknik Değer Nitelik Puanlaması: Belirtilen iş kalemleri için isteklilerce teklif edilen fiyatların toplam tekliflerine oranının; aynı iş kalemlerinin yaklaşık maliyetteki bedellerinin toplam yaklaşık maliyete oranının %80 ile %125 aralığında kalması durumunda puan verilerek yapılacaktır.
Puanlama sonucunda ihale ….. TL fiyat teklifi veren ve ….’i özel pozdan oluşan …. kalemden ….’inden toplamda …. puan alan …. İnş. Ltd. Şti.’nin üzerine bırakılmıştır.
Sorumluların savunmalarında; işin maliyetinin ağırlığını oluşturan ve işin genelinde büyük önem arz eden iş kalemlerinde işin özelliği de göz önünde tutularak taahhüdün yapılamaması veya kalitenin düşürülmesi olasılığını önlemek, imalatların fen ve sanat kurallarına uygun yapılmasını sağlamak, yüklenicilerin işin ilk aşamasındaki iş kalemlerine yüksek fiyat vermesini engelleyerek iş için ayrılan ödeneğin ilk iş kalemleriyle bitirilmesini önlemek, imalatın son aşamasında yapılacak iş kalemlerinin yapılmasını ve işin yarım kalmadan bitirilmesini sağlamak kısacası idarenin ekonomik kayıp yaşamaması için bu yöntemin uygulandığı, …. iş kalemi içerisinden puanlamaya konu olan …. iş kaleminin seçiminde işin genelinde kullanılan büyük önem arz eden iş kalemlerinin seçildiği, ayrıca COVİD-19 salgının geleceğe ilişkin belirsizlik ortamı sebebiyle işi süresinde bitirebilecek iyi firmalar tespit edilmek suretiyle kaynakların etkili ve verimli kullanıldığı, idari şartnamede fiyat dışı unsur olarak belirlenen hususların Kamu İhale Genel Tebliği hükümlerine göre yerine getirildiği, ekonomik açıdan en avantajlı teklifin hangi yöntem kullanarak belirlenebileceği idarenin takdir yetkisi dahilinde olduğu ve kamu yararı gözetilerek böyle bir uygulamanın tercih edildiği belirtilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde; idarelerin bu Kanun’a göre yapacakları ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu belirtilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelerin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde;
“37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.
Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde, ihale dokümanında bu unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları belirlenir.” denilmektedir.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 61’inci maddesinde; ekonomik açıdan en avantajlı teklifin, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği belirtilmiş, “Fiyat dışı unsurlar ve bu unsurlara yönelik düzenleme” başlıklı 62’nci maddesinde ise ihale konusu işin özelliği göz önünde bulundurularak işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer, süre gibi unsurların fiyat dışı unsur olarak belirlenebileceği hüküm altına alınmıştır.
Anılan Yönetmelik’in 62’nci maddesinde; işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer, süre gibi unsurların fiyat dışı unsur olarak belirlenebileceği belirtilmiştir.
Ekonomik olarak en avantajlı teklifin belirlenmesinde fiyatın yanı sıra, fiyat dışı
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İhale işlem dosyası” başlıklı 21’inci maddesinin (c) bendinde; “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde; fiyat dışı unsurlara, bu unsurların parasal değerlerine veya nispi ağırlıklarına ve hesaplama yöntemine yönelik düzenlemenin gerekçelerinin yer aldığı açıklama belgesi” nin ihale işlem dosyası arasında yer alacağı düzenlenmiştir.
Yönetmelik’in “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 61’inci maddesinde; “(1) Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir.”
“Fiyat dışı unsurlar ve bu unsurlara yönelik düzenleme” başlıklı 62’inci maddesinde ise;
“(1)İhale konusu işin özelliği göz önünde bulundurularak işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer, süre gibi unsurlar fiyat dışı unsur olarak belirlenebilir.
(2) Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin, fiyat ile birlikte fiyat dışı unsurların da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde; fiyat dışı unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları ile hesaplama yöntemi ve bu unsurlara ilişkin değerlendirmenin yapılabilmesi için sunulacak belgeler idari şartnamede açıkça belirtilir.
(3) Fiyat dışı unsurlar, bir marka veya model esas alınarak rekabeti ortadan kaldırıcı bir şekilde belirlenemez.
(4) Fiyat dışı unsurlara, bu unsurların parasal değerlerine veya nispi ağırlıklarına ve hesaplama yöntemine yönelik düzenlemeyi yapan birim veya görevliler tarafından gerekçeli bir açıklama belgesi hazırlanır ve bu belge ihale onay belgesinin ekinde yer alır.”
hükümleri yer almaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Yapım işlerine ilişkin diğer hususlar” başlıklı 53.3.1’inci maddesinde ise;
“Kanunun 40 ıncı maddesi uyarınca, ekonomik açıdan en avantajlı teklif; sadece fiyat esasına göre belirlenebileceği gibi fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar dikkate alınarak belirlenebilmektedir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin hangi yöntem kullanılarak belirlenebileceği hususu tamamen idarenin takdirinde olup fiyat dışı unsurlar kullanılarak belirlenmesi durumunda aşağıdaki esaslara uyulması gerekmektedir…..” denilmektedir.
Sorgu konusu edilen ihalede; yaklaşık maliyeti oluşturan …adet iş kaleminden ihale dokümanında belirtilen … adet iş kalemi için “istekli tarafından teklif edilen o iş kalemi tutarının, isteklinin toplam teklif bedeline oranının; aynı iş kalemlerinin yaklaşık maliyetteki bedellerinin toplam yaklaşık maliyete oranının %80- %125 aralığında (%80 ve %125 dahil) kalması” durumunda isteklilere puan verileceğinin öngörüldüğü, bu puanlama kriteri ile ilgili iç kalemleri için teklif edilecek tutarın isteklinin toplam teklifi içerisindeki ağırlık oranının idarece hazırlanan yaklaşık maliyette aynı iş kaleminin toplam yaklaşık maliyetteki ağırlık oranı arasında uyumluluk arandığı görülmüştür.
Mevzuat hükümleri, dosya kapsamındaki bilgi ve belgeler ile sorumluların yapmış oldukları savunmalar incelendiğinde;
Denetçi Raporunda her ne kadar, ihalede fiyat dışı unsur olarak puanlama yönteminin kullanılması nedeniyle, ihalenin en düşük fiyat teklifi veren firma üzerinde kalmaması nedeniyle kamu zararına neden olunduğu iddia edilmişse de; idareler tarafından ihalelerde ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesinde fiyatın yanı sıra fiyat dışı unsurların kullanılabileceği hüküm altına alınmıştır. Yukarıda yer verilen Yönetmelik’in 62’inci maddesinde yer alan düzenlemede belirtilen fiyat dışı unsurlar örnek mahiyetinde olup, fiyat dışı unsurlar tahdidi olarak sayılmamış, işin özelliğine göre belirlenecek başka fiyat dışı unsurlara göre de değerlendirme yapılabileceği belirtilmiştir. Dolayısıyla; fiyat dışı unsurları ihalenin özelliği çerçevesinde belirleme yetkisine sahip olan idarenin kanunda örnek olarak sayılan fiyat dışı unsurlar dışında kalan başkaca unsurları kullanmasında mevzuata aykırı bir durum bulunmamaktadır. Bu çerçevede yapılacak işin özelliğine göre; fiyat dışı unsurların belirlenmesi idarenin takdirine bırakılmış olup ihaleye sunulan teklif fiyatları ile birlikte fiyat dışı unsurlar dikkate alınarak ihaledeki ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin belirlenmesine yönelik İdari Şartnamedeki düzenlemelerin yapılması mümkün bulunmaktadır.
Bu itibarla; …. tarihinde sözleşmesi imzalanan …. ihale kayıt numaralı ….İnş. Ltd. Şti. yükleniminde bulunan “Belediyemiz Sınırları Dahilindeki İhtiyaç Duyulan Cadde ve Sokaklarda Yol, Park, Tretuar, Aydınlatma ile Muhtelif İnşaat İşleri Yapılması” yapım işinde; Tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılan puanlama yöntemi kullanılması hususunda mevzuatına uygun olduğu anlaşılan ….. TL ile ilgili olarak ilişilecek husus bulunmadığına;
6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca işbu İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.
….. tarihinde sözleşmesi imzalanan ….. ihale kayıt numaralı ….. İnş. Ltd. Şti. yükleniminde bulunan “Belediyemiz Sınırları Dahilindeki İhtiyaç Duyulan Cadde ve Sokaklarda Yol, Park, Tretuar, Aydınlatma ile Muhtelif İnşaat İşleri Yapılması” yapım işinde;
A) İşin yürütülmesi aşamasında ortaya çıkan yeni iş kalemlerine ait yeni birim fiyatların mevzuata aykırı bir şekilde belirlenmesi sonucu …. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;
Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Sözleşmede bulunmayan veya fiyatı belirli olmayan işlerin fiyatının tespiti” başlıklı 22’nci maddesinde; 12’nci maddenin dördüncü fıkrasında; belirtilen proje değişikliği şartlarının gerçekleştiği hallerde, işin yürütülmesi aşamasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale dokümanında ve/veya teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin bedelleri ile sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedellerinin, ikinci fıkrada belirtilen usuller çerçevesinde yüklenici ile birlikte tespit edileceği belirtilmekte, bu şekilde hesaplanacak ilave işlerin bedellerinin birim fiyat sözleşmelerde yeni birim fiyatlar üzerinden yükleniciye ödeneceği ifade edilmektedir.
Anılan maddede yüklenicinin teklifi kapsamında yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kaleminin bulunmaması halinde; yeni birim fiyatın, yeni iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan birim fiyatın %90’ını geçemeyeceği de hüküm altına alınmıştır.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri uyarınca, işin devamı sırasında teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemleri ortaya çıktığı takdirde yeni birim fiyat tespiti gerekmekte olup yeni birim fiyatın belirlenme usul ve esasları da yine Şartname’de belirtilmiştir. Buna göre yüklenicinin teklifi kapsamında yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kaleminin bulunmaması halinde tespit edilen yeni birim fiyat, yeni iş kalemlerine ait resmi analiz ve rayiçler kullanılarak hesaplanan birim fiyatın %90’ını geçmemelidir.
İhale dosyasının incelenmesi sonucunda; işin yürütülmesi sırasında ortaya çıkan “parke, beton plak, adi kaldırım ve blokaj sökülmesi” ve “bordür sökülmesi” iş kalemlerine ilişkin resmi analiz ve rayiçler mevcut olduğu halde bu rayiç fiyatların dikkate alınmadığı, söz konusu iş kalemleri için mevzuat ile belirlenen üst sınırın üzerinde yeni birim fiyat belirlendiği ve bu fiyatlar üzerinden ödemelerin gerçekleştirilmesi suretiyle kamu zararına neden olunduğu tespit edilmiştir.
Oluşan kamu zararından; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 32 ve 33’üncü maddeleri gereğince ödeme emirleri ve ekli belgelerinde imzası bulunan harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlileri ile birlikte hakediş raporunda imzası bulunan görevliler sorumludur.
Savunmalar ve eki belgeler incelendiğinde, sorumlular tarafından sorguda belirtilen kamu zararı tutarına ilişkin olarak; kamu zararı tablosunda ….’ncı hakedişe kadar yapılan imalatların dikkate alındığının ve düzenlenen ….’nci ve kesin hakedişe ait verilerin kamu zararı tablosunda olmadığının görüldüğü ifade edilmiştir. Sorumlularca yapılan itiraz yerinde görülmüş ve kamu zararı tutarı yeniden hesaplanarak ….. TL olarak belirlenmiştir. Yapılan incelemede, söz konusu tutarın …. tarih ve ….sayılı makbuz ile tahsil edilmiş olduğu anlaşılmıştır.
Bu itibarla; ….. tarihinde sözleşmesi imzalanan ….. ihale kayıt numaralı ….. İnş. Ltd. Şti. yükleniminde bulunan “Belediyemiz Sınırları Dahilindeki İhtiyaç Duyulan Cadde ve Sokaklarda Yol, Park, Tretuar, Aydınlatma ile Muhtelif İnşaat İşleri Yapılması” yapım işinde; işin yürütülmesi aşamasında ortaya çıkan yeni iş kalemlerine ait yeni birim fiyatların mevzuata aykırı bir şekilde belirlenmesi hususu ile ilgili olarak; ….. TL kamu zararının
-….. TL’sinin ahiz …. İnş. Ltd. Şti.’den …. tarih ve …. numaralı Makbuz ile tahsil edildiğinden ilişilecek husus kalmadığına,
-Raporda kamu zararı olarak belirlenen …. TL yerine sorumluların söz konusu kamu zararı tutarına ilişkin olarak göndermiş oldukları savunmaların yerinde görülmesi sonucunda kamu zararı tutarının yeniden hesaplanarak …. TL olarak belirlenmesiyle oluşan fark tutarı …. TL için hesap ve işlemlerin yasal düzenlemelere uygunluğuna, bu tutarla ilgili olarak ilişilecek husus bulunmadığına;
İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.
B) Tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılan puanlama yöntemi sonucu …. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;
Yapılan incelemede, …. tarihinde sözleşmesi imzalanan ….. ihale kayıt numaralı ihaleye ait idari şartnamenin incelenmesi neticesinde; 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 40’ıncı maddesinin ikinci fıkrasında yer alan hüküm doğrultusunda ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirlenmesine karar verildiği görülmüştür.
İdari Şartnamenin ….’inci maddesinde ihalede “Teklif puanlaması” ve “Kalite ve teknik değer nitelik puanlaması” olmak üzere iki bölümde puanlama yapılacağı ve nihai olarak en yüksek puan alan istekliye ihalenin bırakılacağına yönelik düzenleme yapılmıştır.
Söz konusu maddede puanlama yöntemi özetle şu şeklide düzenlenmiştir:
Teklif Puanlaması: 30 tam puan üzerinden yapılacak olup, geçerli teklif veren istekliler arasında teklif edilen en düşük teklif fiyatı sahibi istekli 30 puan alacak, diğer isteklilere ait teklif puanları; TP = (TFmin x 30) / TF formülü ile hesaplanacaktır.
Kalite ve Teknik Değer Nitelik Puanlaması: Belirtilen iş kalemleri için isteklilerce teklif edilen fiyatların toplam tekliflerine oranının; aynı iş kalemlerinin yaklaşık maliyetteki bedellerinin toplam yaklaşık maliyete oranının %80 ile %125 aralığında kalması durumunda puan verilerek yapılacaktır.
Puanlama sonucunda ihale ….. TL fiyat teklifi veren ve ….’i özel pozdan oluşan …. kalemden ….’inden toplamda …. puan alan …. İnş. Ltd. Şti.’nin üzerine bırakılmıştır.
Sorumluların savunmalarında; işin maliyetinin ağırlığını oluşturan ve işin genelinde büyük önem arz eden iş kalemlerinde işin özelliği de göz önünde tutularak taahhüdün yapılamaması veya kalitenin düşürülmesi olasılığını önlemek, imalatların fen ve sanat kurallarına uygun yapılmasını sağlamak, yüklenicilerin işin ilk aşamasındaki iş kalemlerine yüksek fiyat vermesini engelleyerek iş için ayrılan ödeneğin ilk iş kalemleriyle bitirilmesini önlemek, imalatın son aşamasında yapılacak iş kalemlerinin yapılmasını ve işin yarım kalmadan bitirilmesini sağlamak kısacası idarenin ekonomik kayıp yaşamaması için bu yöntemin uygulandığı, …. iş kalemi içerisinden puanlamaya konu olan …. iş kaleminin seçiminde işin genelinde kullanılan büyük önem arz eden iş kalemlerinin seçildiği, ayrıca COVİD-19 salgının geleceğe ilişkin belirsizlik ortamı sebebiyle işi süresinde bitirebilecek iyi firmalar tespit edilmek suretiyle kaynakların etkili ve verimli kullanıldığı, idari şartnamede fiyat dışı unsur olarak belirlenen hususların Kamu İhale Genel Tebliği hükümlerine göre yerine getirildiği, ekonomik açıdan en avantajlı teklifin hangi yöntem kullanarak belirlenebileceği idarenin takdir yetkisi dahilinde olduğu ve kamu yararı gözetilerek böyle bir uygulamanın tercih edildiği belirtilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde; idarelerin bu Kanun’a göre yapacakları ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu belirtilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelerin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde;
“37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.
Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde, ihale dokümanında bu unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları belirlenir.” denilmektedir.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 61’inci maddesinde; ekonomik açıdan en avantajlı teklifin, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği belirtilmiş, “Fiyat dışı unsurlar ve bu unsurlara yönelik düzenleme” başlıklı 62’nci maddesinde ise ihale konusu işin özelliği göz önünde bulundurularak işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer, süre gibi unsurların fiyat dışı unsur olarak belirlenebileceği hüküm altına alınmıştır.
Anılan Yönetmelik’in 62’nci maddesinde; işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer, süre gibi unsurların fiyat dışı unsur olarak belirlenebileceği belirtilmiştir.
Ekonomik olarak en avantajlı teklifin belirlenmesinde fiyatın yanı sıra, fiyat dışı
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İhale işlem dosyası” başlıklı 21’inci maddesinin (c) bendinde; “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde; fiyat dışı unsurlara, bu unsurların parasal değerlerine veya nispi ağırlıklarına ve hesaplama yöntemine yönelik düzenlemenin gerekçelerinin yer aldığı açıklama belgesi” nin ihale işlem dosyası arasında yer alacağı düzenlenmiştir.
Yönetmelik’in “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 61’inci maddesinde; “(1) Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir.”
“Fiyat dışı unsurlar ve bu unsurlara yönelik düzenleme” başlıklı 62’inci maddesinde ise;
“(1)İhale konusu işin özelliği göz önünde bulundurularak işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer, süre gibi unsurlar fiyat dışı unsur olarak belirlenebilir.
(2) Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin, fiyat ile birlikte fiyat dışı unsurların da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde; fiyat dışı unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları ile hesaplama yöntemi ve bu unsurlara ilişkin değerlendirmenin yapılabilmesi için sunulacak belgeler idari şartnamede açıkça belirtilir.
(3) Fiyat dışı unsurlar, bir marka veya model esas alınarak rekabeti ortadan kaldırıcı bir şekilde belirlenemez.
(4) Fiyat dışı unsurlara, bu unsurların parasal değerlerine veya nispi ağırlıklarına ve hesaplama yöntemine yönelik düzenlemeyi yapan birim veya görevliler tarafından gerekçeli bir açıklama belgesi hazırlanır ve bu belge ihale onay belgesinin ekinde yer alır.”
hükümleri yer almaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Yapım işlerine ilişkin diğer hususlar” başlıklı 53.3.1’inci maddesinde ise;
“Kanunun 40 ıncı maddesi uyarınca, ekonomik açıdan en avantajlı teklif; sadece fiyat esasına göre belirlenebileceği gibi fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar dikkate alınarak belirlenebilmektedir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin hangi yöntem kullanılarak belirlenebileceği hususu tamamen idarenin takdirinde olup fiyat dışı unsurlar kullanılarak belirlenmesi durumunda aşağıdaki esaslara uyulması gerekmektedir…..” denilmektedir.
Sorgu konusu edilen ihalede; yaklaşık maliyeti oluşturan …adet iş kaleminden ihale dokümanında belirtilen … adet iş kalemi için “istekli tarafından teklif edilen o iş kalemi tutarının, isteklinin toplam teklif bedeline oranının; aynı iş kalemlerinin yaklaşık maliyetteki bedellerinin toplam yaklaşık maliyete oranının %80- %125 aralığında (%80 ve %125 dahil) kalması” durumunda isteklilere puan verileceğinin öngörüldüğü, bu puanlama kriteri ile ilgili iç kalemleri için teklif edilecek tutarın isteklinin toplam teklifi içerisindeki ağırlık oranının idarece hazırlanan yaklaşık maliyette aynı iş kaleminin toplam yaklaşık maliyetteki ağırlık oranı arasında uyumluluk arandığı görülmüştür.
Mevzuat hükümleri, dosya kapsamındaki bilgi ve belgeler ile sorumluların yapmış oldukları savunmalar incelendiğinde;
Denetçi Raporunda her ne kadar, ihalede fiyat dışı unsur olarak puanlama yönteminin kullanılması nedeniyle, ihalenin en düşük fiyat teklifi veren firma üzerinde kalmaması nedeniyle kamu zararına neden olunduğu iddia edilmişse de; idareler tarafından ihalelerde ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesinde fiyatın yanı sıra fiyat dışı unsurların kullanılabileceği hüküm altına alınmıştır. Yukarıda yer verilen Yönetmelik’in 62’inci maddesinde yer alan düzenlemede belirtilen fiyat dışı unsurlar örnek mahiyetinde olup, fiyat dışı unsurlar tahdidi olarak sayılmamış, işin özelliğine göre belirlenecek başka fiyat dışı unsurlara göre de değerlendirme yapılabileceği belirtilmiştir. Dolayısıyla; fiyat dışı unsurları ihalenin özelliği çerçevesinde belirleme yetkisine sahip olan idarenin kanunda örnek olarak sayılan fiyat dışı unsurlar dışında kalan başkaca unsurları kullanmasında mevzuata aykırı bir durum bulunmamaktadır. Bu çerçevede yapılacak işin özelliğine göre; fiyat dışı unsurların belirlenmesi idarenin takdirine bırakılmış olup ihaleye sunulan teklif fiyatları ile birlikte fiyat dışı unsurlar dikkate alınarak ihaledeki ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin belirlenmesine yönelik İdari Şartnamedeki düzenlemelerin yapılması mümkün bulunmaktadır.
Bu itibarla; …. tarihinde sözleşmesi imzalanan …. ihale kayıt numaralı ….İnş. Ltd. Şti. yükleniminde bulunan “Belediyemiz Sınırları Dahilindeki İhtiyaç Duyulan Cadde ve Sokaklarda Yol, Park, Tretuar, Aydınlatma ile Muhtelif İnşaat İşleri Yapılması” yapım işinde; Tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılan puanlama yöntemi kullanılması hususunda mevzuatına uygun olduğu anlaşılan ….. TL ile ilgili olarak ilişilecek husus bulunmadığına;
6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca işbu İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?