Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 3. Daire Kararı
Karar Tarihi:
4/27/2023
Karar No:
145
Esas No:
449
KARAR
Taşıt Kiralama Bedelinin Kasko Sigortası Değerinin %2’sini Aşması ve Teknik Şartnamedeki Model Yılı Kriterinin Sağlanmadığı
…A.Ş.’ye … TL ye ihale edilen “… ”nde;
A)İhale kapsamında kiralanan bazı taşıtların mevzuat ve teknik şartnamesine aykırı olarak aylık kiralama bedellerinin kasko sigortası değerinin %2’sini aşması sonucu … TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasıyla ilgili olarak dosyada mevcut bilgi ve belgeler değerlendirilmiştir.
05.01.1961 tarihli ve 237 sayılı Taşıt Kanununa dayanılarak 17.03.2006 tarihli ve 2006/10193 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerin;
“Temel Amaç” başlıklı 5 inci maddesinde;
“Kamu hizmetlerinin gerektirdiği taşıt ihtiyacının hizmet alımı yoluyla karşılanmasının temel amacı, kamudaki taşıt giderlerinin asgari seviyeye indirilmesi ve kaynakların savurganlığa yol açılmadan, bütçe olanaklarıyla uyumlu bir biçimde kullanımının sağlanmasıdır.”
“Genel Esaslar” başlıklı 6 ncı maddesinde ise;
“…
(2) (İlave Fıkra: 02/10/2014 tarih ve 29137 sayılı R.G. – 15/09/2014 tarih ve 2014/6814 sayılı B.K.K.) Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bu idarelere bağlı döner sermayelerin (Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği ile TBMM Genel Sekreterliği hariç) hizmetleri için ihtiyaç duyulan binek, station-wagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up tipi taşıtların (fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek ve pick-up’lar hariç) hizmet alımı yöntemiyle ediniminde;
a) Şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil), taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacaktır.
…
(4) (İlave Fıkra: 02/10/2014 tarih ve 29137 sayılı R.G. – 15/09/2014 tarih ve 2014/6814 sayılı B.K.K.) İkinci fıkra çerçevesinde hizmet alımı yöntemiyle edinilemeyen taşıtlar ile Kanuna bağlı (1) ve (2) sayılı cetvellerde yer alan makam ve hizmetler için edinilecek taşıtların temininde satın alma yöntemi tercih edilecektir.”
hükümleri yer almaktadır.
237 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde;“Traktör, arozöz, motorla işleyen her çeşit ziraat ve inşaat makineleri, hava taşıtları ve zırhlı ambulanslar ile münhasıran askeri maksatlar için kullanılan ve ordunun silah ve teçhizatından madut bulunan taşıtlar bu kanun hükümlerine tabi değildir.” şeklinde yer alan hüküm ile hangi taşıtların Kanun kapsamı dışında olduğu, 3 üncü maddesinde de taşıt ve taşıt çeşitlerine ilişkin tariflerin yer aldığı görülmektedir.
Aynı Kanunun “Kurumların Edinebilecekleri Taşıtlar” başlıklı 7 nci maddesinde;
“Kurumların taşıt ihtiyaçlarını hizmet alımı suretiyle karşılamaları esastır. Bu şekilde temini mümkün olmayan, ekonomik bulunmayan veya sağlık, savunma ve güvenlik gibi nedenlerle hizmet alımı suretiyle karşılanması uygun görülmeyen taşıtlar diğer yollarla edinilebilir.
Kullanılacak bu taşıtların, muayyen ve standart tipte, lüks ve gösterişten uzak, memleket yollarına elverişli ucuz ve ekonomik olanlarından temin olunması şarttır.”
hükmüne yer verilmiştir.
Dolayısıyla Taşıt Kanununda hangi taşıtların kapsam dışında olduğu, hangi taşıtların ne şekilde kiralanabileceği, kapsam dâhilinde olup çeşitli nedenlerle (ekonomik bulunmama gibi) kiralanamayan taşıtların genel esaslara göre satın alınabileceği yönünde düzenlemeler yapılmıştır.
… Belediyesi Destek Hizmetleri Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından ihale edilen “… İşi”na ait Teknik Şartnamesinin “Çalıştırma Esasları ve Genel Koşullara İlişkin Hususlar” başlıklı 9.1 inci maddesinde
“9.1.1. Bakanlar Kurulu tarafından yayınlanan Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerin 6.maddesine "şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil) taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2'sini aşmayacaktır" hükmü bulunmaktadır. Bu hükme istinaden ihale konusu araçlardan binek, station-wagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up (fiilen arazi üzerinde çalışan binek ve pick-uplar hariç) tipi araçlardan teklif edilen fiyatlar belirtilen esaslar çerçevesinde belirlenen kasko değerinin %2'sini aşmayacaktır.”
hükmü yer almaktadır.
Buna göre; hem adı geçen Esas ve Usullerin 6 ncı maddesinde, hem de söz konusu işe ait Teknik Şartnamenin 9 uncu bölümünde fiilen arazi üzerinde çalışan binek ve pick-up’lar kapsam dışında tutulduğundan Rapora konu edilen fiilen arazi üzerinde çalışan 30 adet kamyonet ve 1 adet minibüsün aylık kiralama bedellerinin kasko sigorta değerinin %2’sini aşmasının mevzuata uygun olduğu görülmektedir.
Sonuç olarak, Rapora konu edilen hususlarla ilgili … TL kamu zararı oluşmadığından yapılacak işlem bulunmadığına, savunmaya ekli belgelerden … tarihli ve … sayılı Muhasebe İşlem Fişi ile sorumlulardan tahsil edilen … TL’nin yüklenici firmaya iadesine, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy çokluğuyla karar verildi.
Azınlık Görüşü:
Daire Başkanı … ile Üye …’ın karşı oy gerekçesi;
“Sorguda; … A.Ş.’ye … TL ye ihale edilen “… İşi ”nde; İhale kapsamında kiralanan bazı taşıtların, Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerin 6 ncı maddesinin 2 nci fıkrasına aykırı olarak, aylık kiralama bedellerinin kasko sigortası değerinin %2’sini aşmak suretiyle ödemede bulunulması sonucu toplam … TL kamu zararı oluştuğu iddia edilmiştir.
Sorguda sorumluluk atfedilen kamu görevlileri;
"… Belediyemizin … yılı denetimleri sonucunda; Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı tarafından ihale edilen … İKN'li "… İşi"nde araçlara ait aylık kira bedellerinin kasko sigorta değerinin %2 sini aştığından dolayı, ilgide kayıtlı yazı ekinde sorgu takımının 2 Nolu Sorgusunda hesaplanan, toplam … TL'lik Kamu Zararı, haksız kazanç ve sebepsiz zenginleşme olduğundan; Mali Hizmetler Dairesi Başkanlığı tarafından … tarih ve … yevmiye numaralı muhasebe işlem fişi ile (Ekte sunulmuştur.) ilgili firma olan … A.Ş.'nin alacaklarından kesilerek kamu zararı giderilmiştir.
NETİCE VE TALEP : Yukarıda açıklandığı üzere … yılı denetimleri sonucunda; 2 Nolu Sorgu konusu … TL'lik tutar tahsil edildiğinden, Kamu zararının kaldırılması hususunu arz ve talep ederiz." şeklinde savunma yapmışlardır.
Raporun sonuç kısmında konuyla ilgili olarak;
Sorumlular savunmalarında sorgunun A bendi ile ilgili olarak tahsilat bildirmiş olsalar da tarafımızca yapılan yeniden incelemede; EKAP üzerinden indirilen … İşi’ne ait Teknik Şartnamenin Çalıştırma Esasları ve Genel Koşullara İlişkin Hususlar bölümünde, ihale konusu araçlardan binek, station-wagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up (fiilen arazi üzerinde çalışan binek ve pick-uplar hariç) aylık kiralama bedeli (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil) taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2'sini aşmayacağı hükmüne yer verildiği görülmüştür.Dolayısıyla sorguda belirtilenin aksine söz konusu işin Teknik Şartnamesinin ilgili maddesi de Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller hakkındaki Bakanlar Kurulu Kararının 6’ncı maddesi doğrultusunda hazırlanmış olup fiilen arazi üzerinde çalışan binek ve pick-up’ların kapsam dışında olduğu hüküm altına alınmıştır.
Yapılan incelemede söz konusu iş kapsamında kiralanan 30 adet kamyonet, 1 adet minibüsün kiralama bedellerinin kasko sigorta değerlerinin %2’sini aştığı, ancak bu araçların fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek ve pick-up’lar olduğu anlaşıldığından, sorgunun A bendinde belirtilen … TL ile ilgili olarak hesap ve işlemlerin yasal düzenlemelere uygunluğuna hükmedilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.” şeklinde görüş bildirilmiş ise de;
237 sayılı Taşıt Kanununa dayanılarak hazırlanmış olan 17.03.2006 tarihli ve 2006/10193 sayılı Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller hakkındaki Bakanlar Kurulu Kararı’nın;
“Genel Esaslar” başlıklı 6 ncı maddesinde;
“…
(2) (İlave Fıkra: 02/10/2014 tarih ve 29137 sayılı R.G. – 15/09/2014 tarih ve 2014/6814 sayılı B.K.K.) Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bu idarelere bağlı döner sermayelerin (Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği ile TBMM Genel Sekreterliği hariç) hizmetleri için ihtiyaç duyulan binek, station-wagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up tipi taşıtların (fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek ve pick-up’lar hariç) hizmet alımı yöntemiyle ediniminde;
a) Şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil), taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacaktır.”şeklinde düzenleme yapılmıştır.
Söz konusu hükümde; kural olarak arazi binek ve pick-up tipi araçlar için aylık kiralama bedelinin kasko sigorta değerinin % 2 sini aşamayacağı düzenlemişken, fiilen arazi üzerinde çalışan bu tip taşıtlar için böyle bir sınırlama getirilmemiş, anılan taşıtlarla ilgili olarak istisnai bir düzenleme yapılmış bulunmaktadır. Dolayısıyla bu taşıtların fiilen arazi üzerinde çalıştığı delillendirilmeksizin kasko sigorta değerinin % 2 sinden fazla aylık kiralama bedeli ödenemeyecektir.
Raporda; işin Teknik Şartnamesindeki “fiilen arazi üzerinde çalışan binek ve pick-uplar hariç ifadesinden” hareketle bu taşıtlar için sorguda hesaplananan … TL kamu zararıyla ile ilgili olarak hesap ve işlemlerin yasal düzenlemelere uygunluğuna hükmedilmesi talep edilmiş ise de söz konusu taşıtların arazide çalıştıkları delillendirilmediğinden, bu talebin kabulü hukuken mümkün değildir.
Bu itibarla, arazi binek ve pick-up tipi araçlar için kasko sigorta değerinin % 2 sini aşmak suretiyle yapılan aylık kira bedeli ödemeleri sonucu oluşan ve tahsil edilen …TL kamu zararı ile ilgili olarak ilişilecek husus kalmadığına karar verilmesi gerekir.”
B)İhale kapsamında çalıştırılan bazı araçların işin teknik şartnamesinde belirtilen model yılı kriterlerini sağlamadığı halde yükleniciden sözleşme hükümlerine göre ceza kesintisi yapılmaması sonucu … TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasıyla ilgili olarak dosyada mevcut bilgi ve belgeler değerlendirilmiştir.
İşe ait Teknik Şartnamenin “Araç ve Ekipmanların Teknik Özellikleri” başlıklı 9.5 inci maddesinde ihale kapsamında çalışacak olan araç, makine ekipmanlarının teknik özellikleri belirlenmiş olup temin edilecek araçlar ve model yıllarının ne olması gerektiği özet olarak aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Aracın Niteliği Model Yılı (En Az)
Kontrol Aracı 2019
Mini Damperli Kamyon 2015
Çift Kabin Kamyonet 2019
İlaçlama Aracı 2015
5 Tonluk Arazöz 2009
10 Tonluk Arazöz 2009
20 Tonluk Arazöz 2009
2 m3’lük Yol Süpürme Aracı 2009
4 m3’lük Yol Süpürme Aracı 2009
6 m3’lük Yol Süpürme Aracı 2009
Loder (Yükleyici) 2012
Aynı işe ait Sözleşmenin;
“Cezalar ve Sözleşmenin Feshi” başlıklı 16 ncı maddesinde;
“ 16.1. İdare tarafından uygulanacak cezalar aşağıda belirtilmiştir:
16.1.1. İşin tekrar eden kısımlarının sözleşmeye uygun olarak gerçekleştirilmemesi halinde, her bir aykırılık için ayrı ayrı uygulanmak üzere sözleşme bedelinin Onbinde 1 tutarında ceza kesilecektir. Bu aykırılıkların 5 'den fazla olması halinde ayrıca 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilebilecektir. Ancak 4735 sayılı kanunun 25. maddesinde sayılan yasak fiil ve davranışlarda bulunulduğunun tespit edilmesi hallerinde, aykırılık bir defa gerçekleşmiş olsa dahi 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilebilecektir.
16.1.2. 16.1.1 nci maddede belirtilen haller dışında kalan
Aşağıda belirtilen haller durumunda ceza uygulanacaktır.
1. Araçlardan çalışma güzergâhlarına veya araç park yerlerine giderken sızıntı suyu akmaması için gerekli olan tamirat ve conta değişimi yapılmadığı veya tedbir alınmadığı takdirde,
2. Yüklenici araçların ve ekipmanların aksatılmadan periyodik olarak bakımlarını aksatması halinde,
3. Araçların arkasındaki yön işareti veren ışıklı okların olmaması halinde,
4. Teknik şartnamede yer alan araç ve ekipmanlardan birinin eksik çalıştırılması durumunda,
5. Yüklenici, kullanılan alet ve ekipmanları zamanında temin etmemesi halinde,
durumlarda en az on gün süreli yazılı ihtar yapılarak gecikilen her takvim günü için sözleşme bedelinin Onbinde 1 tutarında ceza uygulanacaktır. Ancak söz konusu aykırılığın işin niteliği gereği giderilmesinin mümkün olmadığı hallerde, 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme idarece feshedilebilecektir. Sözleşmenin feshedilmemesi halinde ise sözleşme bedeli üzerinden yukarıda belirtilen oranda ceza uygulanacaktır.
16.1.3. Kesilecek cezanın toplam tutarı, hiçbir durumda, sözleşme bedelinin % 30'unu geçemez. Toplam ceza tutarının, sözleşme bedelinin % 30'unu geçmesi durumunda, bu orana kadar uygulanacak cezanın yanı sıra 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilecektir.
…”
hükümlerine yer verilmiştir.
“Kontrol Teşkilatının Görev ve Yetkileri” başlıklı 18 inci maddesinde, işin sözleşme ve eklerine uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin, İdare tarafından görevlendirilen Kontrol Teşkilatı aracılığıyla denetleneceği ve kontrol teşkilatının, Genel Şartnamenin dördüncü bölümünde belirtilen yetkileri kullanarak görevlerini yerine getireceği belirtilmektedir.
Sözleşmenin “Yüklenicinin Tazmin Sorumluluğu” başlıklı 31 inci maddesinde ise; Yüklenicinin, taahhüdü çerçevesinde kusurlu veya standartlara uygun olmayan malzeme seçilmesi, verilmesi veya kullanılması, tasarım hatası, uygulama yanlışlığı, denetim eksikliği, taahhüdün sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmemesi ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan doğrudan sorumlu olacağı belirtilmektedir.
Teknik şartname ve sözleşme hükümlerinin birlikte değerlendirilmesi sonucunda yüklenicinin teknik şartnamede belirtilen özelliklere sahip araç ve ekipmanlarla taahhüdünü yerine getirmesi gerektiği anlaşılmakta olup taahhüdünü teknik şartnamede belirtilen araç ve ekipmanlarla yerine getirmediği takdirde sözleşmenin 16.1.1’inci maddesi gereğince yükleniciye her bir aykırılık için ayrı ayrı uygulanmak üzere sözleşme bedelinin onbinde 1’i tutarında ceza kesilmesi gerekmektedir.
Puantaj cetvelleri, araç teslim tutanakları ve araçlara ait ruhsat bilgileri üzerinden yapılan incelemede, iş kapsamında çalıştırılan bazı araçların model yılları teknik şartnamede belirtilen model yıllarından düşük olduğu halde yükleniciye teknik şartnameye aykırı araç çalıştırması sebebi ile sözleşme hükümleri gereğince ceza kesintisi yapılmadığı tespit edilmiştir.
Dolayısıyla, yüklenicinin sözleşme ve şartname hükümlerine aykırı araç çalıştırması nedeniyle hakedişlerden gecikme cezası kesintisi yapılmadan ödeme yapılması sonucunda; 10.12.2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 71 inci maddesinde; “kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması” şeklinde tanımlanan kamu zararına sebebiyet verilmiş olmakla birlikte,
Rapora konu edilen … TL kamu zararının … tarihli ve … numaralı Muhasebe İşlem Fişi ile gelir kaydedildiği görüldüğünden Rapora konu edilen husus ile ilgili olarak ilişilecek husus kalmadığına, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy çokluğuyla karar verildi.
Azınlık Görüşü:
… …’ın karşı oy gerekçesi;
“Raporda; İhale kapsamında çalıştırılan bazı araçların işin teknik şartnamesinde belirtilen model yılı kriterlerini sağlamadığı halde yükleniciden sözleşme hükümlerine göre ceza kesintisi yapılmadığı gerekçesiyle oluştuğu iddia edilen … TL kamu zararının tazminine karar verilmesi talep edilmiş, dayanak olarak ise Hizmet alım işinin sözleşmesinin “Cezalar ve Sözleşmenin Feshi” başlıklı 16’ncı maddesinin, 16.1. İdare tarafından uygulanacak cezalar bölümü 16.1.2.16.1.1 nci başlığı altında düzenlenen;
4. Teknik şartnamede yer alan araç ve ekipmanlardan birinin eksik çalıştırılması durumunda, hükmü gösterilmiştir.
Oysa yukarıdaki hükümde, teknik şartnamede yer verilen araç sayısından daha az aracın çalıştırılması durumu düzenlenmiştir. Dolayısıyla bu hükme istinaden, teknik şartnamesinde belirtilen model yılı kriterlerini sağlamayan araçlar için ceza kesilemez. Bu gerekçeye dayalı olarak raporda kamu zararı olarak hesaplanan ve tahsil edilen … TL’nin ilgililerine iade edilmesi gerekir.”
…A.Ş.’ye … TL ye ihale edilen “… ”nde;
A)İhale kapsamında kiralanan bazı taşıtların mevzuat ve teknik şartnamesine aykırı olarak aylık kiralama bedellerinin kasko sigortası değerinin %2’sini aşması sonucu … TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasıyla ilgili olarak dosyada mevcut bilgi ve belgeler değerlendirilmiştir.
05.01.1961 tarihli ve 237 sayılı Taşıt Kanununa dayanılarak 17.03.2006 tarihli ve 2006/10193 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerin;
“Temel Amaç” başlıklı 5 inci maddesinde;
“Kamu hizmetlerinin gerektirdiği taşıt ihtiyacının hizmet alımı yoluyla karşılanmasının temel amacı, kamudaki taşıt giderlerinin asgari seviyeye indirilmesi ve kaynakların savurganlığa yol açılmadan, bütçe olanaklarıyla uyumlu bir biçimde kullanımının sağlanmasıdır.”
“Genel Esaslar” başlıklı 6 ncı maddesinde ise;
“…
(2) (İlave Fıkra: 02/10/2014 tarih ve 29137 sayılı R.G. – 15/09/2014 tarih ve 2014/6814 sayılı B.K.K.) Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bu idarelere bağlı döner sermayelerin (Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği ile TBMM Genel Sekreterliği hariç) hizmetleri için ihtiyaç duyulan binek, station-wagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up tipi taşıtların (fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek ve pick-up’lar hariç) hizmet alımı yöntemiyle ediniminde;
a) Şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil), taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacaktır.
…
(4) (İlave Fıkra: 02/10/2014 tarih ve 29137 sayılı R.G. – 15/09/2014 tarih ve 2014/6814 sayılı B.K.K.) İkinci fıkra çerçevesinde hizmet alımı yöntemiyle edinilemeyen taşıtlar ile Kanuna bağlı (1) ve (2) sayılı cetvellerde yer alan makam ve hizmetler için edinilecek taşıtların temininde satın alma yöntemi tercih edilecektir.”
hükümleri yer almaktadır.
237 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde;“Traktör, arozöz, motorla işleyen her çeşit ziraat ve inşaat makineleri, hava taşıtları ve zırhlı ambulanslar ile münhasıran askeri maksatlar için kullanılan ve ordunun silah ve teçhizatından madut bulunan taşıtlar bu kanun hükümlerine tabi değildir.” şeklinde yer alan hüküm ile hangi taşıtların Kanun kapsamı dışında olduğu, 3 üncü maddesinde de taşıt ve taşıt çeşitlerine ilişkin tariflerin yer aldığı görülmektedir.
Aynı Kanunun “Kurumların Edinebilecekleri Taşıtlar” başlıklı 7 nci maddesinde;
“Kurumların taşıt ihtiyaçlarını hizmet alımı suretiyle karşılamaları esastır. Bu şekilde temini mümkün olmayan, ekonomik bulunmayan veya sağlık, savunma ve güvenlik gibi nedenlerle hizmet alımı suretiyle karşılanması uygun görülmeyen taşıtlar diğer yollarla edinilebilir.
Kullanılacak bu taşıtların, muayyen ve standart tipte, lüks ve gösterişten uzak, memleket yollarına elverişli ucuz ve ekonomik olanlarından temin olunması şarttır.”
hükmüne yer verilmiştir.
Dolayısıyla Taşıt Kanununda hangi taşıtların kapsam dışında olduğu, hangi taşıtların ne şekilde kiralanabileceği, kapsam dâhilinde olup çeşitli nedenlerle (ekonomik bulunmama gibi) kiralanamayan taşıtların genel esaslara göre satın alınabileceği yönünde düzenlemeler yapılmıştır.
… Belediyesi Destek Hizmetleri Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından ihale edilen “… İşi”na ait Teknik Şartnamesinin “Çalıştırma Esasları ve Genel Koşullara İlişkin Hususlar” başlıklı 9.1 inci maddesinde
“9.1.1. Bakanlar Kurulu tarafından yayınlanan Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerin 6.maddesine "şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil) taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2'sini aşmayacaktır" hükmü bulunmaktadır. Bu hükme istinaden ihale konusu araçlardan binek, station-wagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up (fiilen arazi üzerinde çalışan binek ve pick-uplar hariç) tipi araçlardan teklif edilen fiyatlar belirtilen esaslar çerçevesinde belirlenen kasko değerinin %2'sini aşmayacaktır.”
hükmü yer almaktadır.
Buna göre; hem adı geçen Esas ve Usullerin 6 ncı maddesinde, hem de söz konusu işe ait Teknik Şartnamenin 9 uncu bölümünde fiilen arazi üzerinde çalışan binek ve pick-up’lar kapsam dışında tutulduğundan Rapora konu edilen fiilen arazi üzerinde çalışan 30 adet kamyonet ve 1 adet minibüsün aylık kiralama bedellerinin kasko sigorta değerinin %2’sini aşmasının mevzuata uygun olduğu görülmektedir.
Sonuç olarak, Rapora konu edilen hususlarla ilgili … TL kamu zararı oluşmadığından yapılacak işlem bulunmadığına, savunmaya ekli belgelerden … tarihli ve … sayılı Muhasebe İşlem Fişi ile sorumlulardan tahsil edilen … TL’nin yüklenici firmaya iadesine, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy çokluğuyla karar verildi.
Azınlık Görüşü:
Daire Başkanı … ile Üye …’ın karşı oy gerekçesi;
“Sorguda; … A.Ş.’ye … TL ye ihale edilen “… İşi ”nde; İhale kapsamında kiralanan bazı taşıtların, Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerin 6 ncı maddesinin 2 nci fıkrasına aykırı olarak, aylık kiralama bedellerinin kasko sigortası değerinin %2’sini aşmak suretiyle ödemede bulunulması sonucu toplam … TL kamu zararı oluştuğu iddia edilmiştir.
Sorguda sorumluluk atfedilen kamu görevlileri;
"… Belediyemizin … yılı denetimleri sonucunda; Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı tarafından ihale edilen … İKN'li "… İşi"nde araçlara ait aylık kira bedellerinin kasko sigorta değerinin %2 sini aştığından dolayı, ilgide kayıtlı yazı ekinde sorgu takımının 2 Nolu Sorgusunda hesaplanan, toplam … TL'lik Kamu Zararı, haksız kazanç ve sebepsiz zenginleşme olduğundan; Mali Hizmetler Dairesi Başkanlığı tarafından … tarih ve … yevmiye numaralı muhasebe işlem fişi ile (Ekte sunulmuştur.) ilgili firma olan … A.Ş.'nin alacaklarından kesilerek kamu zararı giderilmiştir.
NETİCE VE TALEP : Yukarıda açıklandığı üzere … yılı denetimleri sonucunda; 2 Nolu Sorgu konusu … TL'lik tutar tahsil edildiğinden, Kamu zararının kaldırılması hususunu arz ve talep ederiz." şeklinde savunma yapmışlardır.
Raporun sonuç kısmında konuyla ilgili olarak;
Sorumlular savunmalarında sorgunun A bendi ile ilgili olarak tahsilat bildirmiş olsalar da tarafımızca yapılan yeniden incelemede; EKAP üzerinden indirilen … İşi’ne ait Teknik Şartnamenin Çalıştırma Esasları ve Genel Koşullara İlişkin Hususlar bölümünde, ihale konusu araçlardan binek, station-wagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up (fiilen arazi üzerinde çalışan binek ve pick-uplar hariç) aylık kiralama bedeli (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil) taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2'sini aşmayacağı hükmüne yer verildiği görülmüştür.Dolayısıyla sorguda belirtilenin aksine söz konusu işin Teknik Şartnamesinin ilgili maddesi de Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller hakkındaki Bakanlar Kurulu Kararının 6’ncı maddesi doğrultusunda hazırlanmış olup fiilen arazi üzerinde çalışan binek ve pick-up’ların kapsam dışında olduğu hüküm altına alınmıştır.
Yapılan incelemede söz konusu iş kapsamında kiralanan 30 adet kamyonet, 1 adet minibüsün kiralama bedellerinin kasko sigorta değerlerinin %2’sini aştığı, ancak bu araçların fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek ve pick-up’lar olduğu anlaşıldığından, sorgunun A bendinde belirtilen … TL ile ilgili olarak hesap ve işlemlerin yasal düzenlemelere uygunluğuna hükmedilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.” şeklinde görüş bildirilmiş ise de;
237 sayılı Taşıt Kanununa dayanılarak hazırlanmış olan 17.03.2006 tarihli ve 2006/10193 sayılı Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller hakkındaki Bakanlar Kurulu Kararı’nın;
“Genel Esaslar” başlıklı 6 ncı maddesinde;
“…
(2) (İlave Fıkra: 02/10/2014 tarih ve 29137 sayılı R.G. – 15/09/2014 tarih ve 2014/6814 sayılı B.K.K.) Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bu idarelere bağlı döner sermayelerin (Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği ile TBMM Genel Sekreterliği hariç) hizmetleri için ihtiyaç duyulan binek, station-wagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up tipi taşıtların (fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek ve pick-up’lar hariç) hizmet alımı yöntemiyle ediniminde;
a) Şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil), taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacaktır.”şeklinde düzenleme yapılmıştır.
Söz konusu hükümde; kural olarak arazi binek ve pick-up tipi araçlar için aylık kiralama bedelinin kasko sigorta değerinin % 2 sini aşamayacağı düzenlemişken, fiilen arazi üzerinde çalışan bu tip taşıtlar için böyle bir sınırlama getirilmemiş, anılan taşıtlarla ilgili olarak istisnai bir düzenleme yapılmış bulunmaktadır. Dolayısıyla bu taşıtların fiilen arazi üzerinde çalıştığı delillendirilmeksizin kasko sigorta değerinin % 2 sinden fazla aylık kiralama bedeli ödenemeyecektir.
Raporda; işin Teknik Şartnamesindeki “fiilen arazi üzerinde çalışan binek ve pick-uplar hariç ifadesinden” hareketle bu taşıtlar için sorguda hesaplananan … TL kamu zararıyla ile ilgili olarak hesap ve işlemlerin yasal düzenlemelere uygunluğuna hükmedilmesi talep edilmiş ise de söz konusu taşıtların arazide çalıştıkları delillendirilmediğinden, bu talebin kabulü hukuken mümkün değildir.
Bu itibarla, arazi binek ve pick-up tipi araçlar için kasko sigorta değerinin % 2 sini aşmak suretiyle yapılan aylık kira bedeli ödemeleri sonucu oluşan ve tahsil edilen …TL kamu zararı ile ilgili olarak ilişilecek husus kalmadığına karar verilmesi gerekir.”
B)İhale kapsamında çalıştırılan bazı araçların işin teknik şartnamesinde belirtilen model yılı kriterlerini sağlamadığı halde yükleniciden sözleşme hükümlerine göre ceza kesintisi yapılmaması sonucu … TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasıyla ilgili olarak dosyada mevcut bilgi ve belgeler değerlendirilmiştir.
İşe ait Teknik Şartnamenin “Araç ve Ekipmanların Teknik Özellikleri” başlıklı 9.5 inci maddesinde ihale kapsamında çalışacak olan araç, makine ekipmanlarının teknik özellikleri belirlenmiş olup temin edilecek araçlar ve model yıllarının ne olması gerektiği özet olarak aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Aracın Niteliği Model Yılı (En Az)
Kontrol Aracı 2019
Mini Damperli Kamyon 2015
Çift Kabin Kamyonet 2019
İlaçlama Aracı 2015
5 Tonluk Arazöz 2009
10 Tonluk Arazöz 2009
20 Tonluk Arazöz 2009
2 m3’lük Yol Süpürme Aracı 2009
4 m3’lük Yol Süpürme Aracı 2009
6 m3’lük Yol Süpürme Aracı 2009
Loder (Yükleyici) 2012
Aynı işe ait Sözleşmenin;
“Cezalar ve Sözleşmenin Feshi” başlıklı 16 ncı maddesinde;
“ 16.1. İdare tarafından uygulanacak cezalar aşağıda belirtilmiştir:
16.1.1. İşin tekrar eden kısımlarının sözleşmeye uygun olarak gerçekleştirilmemesi halinde, her bir aykırılık için ayrı ayrı uygulanmak üzere sözleşme bedelinin Onbinde 1 tutarında ceza kesilecektir. Bu aykırılıkların 5 'den fazla olması halinde ayrıca 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilebilecektir. Ancak 4735 sayılı kanunun 25. maddesinde sayılan yasak fiil ve davranışlarda bulunulduğunun tespit edilmesi hallerinde, aykırılık bir defa gerçekleşmiş olsa dahi 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilebilecektir.
16.1.2. 16.1.1 nci maddede belirtilen haller dışında kalan
Aşağıda belirtilen haller durumunda ceza uygulanacaktır.
1. Araçlardan çalışma güzergâhlarına veya araç park yerlerine giderken sızıntı suyu akmaması için gerekli olan tamirat ve conta değişimi yapılmadığı veya tedbir alınmadığı takdirde,
2. Yüklenici araçların ve ekipmanların aksatılmadan periyodik olarak bakımlarını aksatması halinde,
3. Araçların arkasındaki yön işareti veren ışıklı okların olmaması halinde,
4. Teknik şartnamede yer alan araç ve ekipmanlardan birinin eksik çalıştırılması durumunda,
5. Yüklenici, kullanılan alet ve ekipmanları zamanında temin etmemesi halinde,
durumlarda en az on gün süreli yazılı ihtar yapılarak gecikilen her takvim günü için sözleşme bedelinin Onbinde 1 tutarında ceza uygulanacaktır. Ancak söz konusu aykırılığın işin niteliği gereği giderilmesinin mümkün olmadığı hallerde, 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme idarece feshedilebilecektir. Sözleşmenin feshedilmemesi halinde ise sözleşme bedeli üzerinden yukarıda belirtilen oranda ceza uygulanacaktır.
16.1.3. Kesilecek cezanın toplam tutarı, hiçbir durumda, sözleşme bedelinin % 30'unu geçemez. Toplam ceza tutarının, sözleşme bedelinin % 30'unu geçmesi durumunda, bu orana kadar uygulanacak cezanın yanı sıra 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilecektir.
…”
hükümlerine yer verilmiştir.
“Kontrol Teşkilatının Görev ve Yetkileri” başlıklı 18 inci maddesinde, işin sözleşme ve eklerine uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin, İdare tarafından görevlendirilen Kontrol Teşkilatı aracılığıyla denetleneceği ve kontrol teşkilatının, Genel Şartnamenin dördüncü bölümünde belirtilen yetkileri kullanarak görevlerini yerine getireceği belirtilmektedir.
Sözleşmenin “Yüklenicinin Tazmin Sorumluluğu” başlıklı 31 inci maddesinde ise; Yüklenicinin, taahhüdü çerçevesinde kusurlu veya standartlara uygun olmayan malzeme seçilmesi, verilmesi veya kullanılması, tasarım hatası, uygulama yanlışlığı, denetim eksikliği, taahhüdün sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmemesi ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan doğrudan sorumlu olacağı belirtilmektedir.
Teknik şartname ve sözleşme hükümlerinin birlikte değerlendirilmesi sonucunda yüklenicinin teknik şartnamede belirtilen özelliklere sahip araç ve ekipmanlarla taahhüdünü yerine getirmesi gerektiği anlaşılmakta olup taahhüdünü teknik şartnamede belirtilen araç ve ekipmanlarla yerine getirmediği takdirde sözleşmenin 16.1.1’inci maddesi gereğince yükleniciye her bir aykırılık için ayrı ayrı uygulanmak üzere sözleşme bedelinin onbinde 1’i tutarında ceza kesilmesi gerekmektedir.
Puantaj cetvelleri, araç teslim tutanakları ve araçlara ait ruhsat bilgileri üzerinden yapılan incelemede, iş kapsamında çalıştırılan bazı araçların model yılları teknik şartnamede belirtilen model yıllarından düşük olduğu halde yükleniciye teknik şartnameye aykırı araç çalıştırması sebebi ile sözleşme hükümleri gereğince ceza kesintisi yapılmadığı tespit edilmiştir.
Dolayısıyla, yüklenicinin sözleşme ve şartname hükümlerine aykırı araç çalıştırması nedeniyle hakedişlerden gecikme cezası kesintisi yapılmadan ödeme yapılması sonucunda; 10.12.2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 71 inci maddesinde; “kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması” şeklinde tanımlanan kamu zararına sebebiyet verilmiş olmakla birlikte,
Rapora konu edilen … TL kamu zararının … tarihli ve … numaralı Muhasebe İşlem Fişi ile gelir kaydedildiği görüldüğünden Rapora konu edilen husus ile ilgili olarak ilişilecek husus kalmadığına, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy çokluğuyla karar verildi.
Azınlık Görüşü:
… …’ın karşı oy gerekçesi;
“Raporda; İhale kapsamında çalıştırılan bazı araçların işin teknik şartnamesinde belirtilen model yılı kriterlerini sağlamadığı halde yükleniciden sözleşme hükümlerine göre ceza kesintisi yapılmadığı gerekçesiyle oluştuğu iddia edilen … TL kamu zararının tazminine karar verilmesi talep edilmiş, dayanak olarak ise Hizmet alım işinin sözleşmesinin “Cezalar ve Sözleşmenin Feshi” başlıklı 16’ncı maddesinin, 16.1. İdare tarafından uygulanacak cezalar bölümü 16.1.2.16.1.1 nci başlığı altında düzenlenen;
4. Teknik şartnamede yer alan araç ve ekipmanlardan birinin eksik çalıştırılması durumunda, hükmü gösterilmiştir.
Oysa yukarıdaki hükümde, teknik şartnamede yer verilen araç sayısından daha az aracın çalıştırılması durumu düzenlenmiştir. Dolayısıyla bu hükme istinaden, teknik şartnamesinde belirtilen model yılı kriterlerini sağlamayan araçlar için ceza kesilemez. Bu gerekçeye dayalı olarak raporda kamu zararı olarak hesaplanan ve tahsil edilen … TL’nin ilgililerine iade edilmesi gerekir.”
Kararla ilgili sorunuz mu var?