Projelerine Aykırı İmalat

Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi ve duruşmaya katılan … …’ın dinlenmesi sonucunda;

… ... ... ... Ltd. Şti. yükleniminde bulunan … TL Sözleşme bedelli “… Kentsel Sit Alanı İçerisinde … Ada … Parselin Restorasyonu Yapım İşi”nde, V.0434/A2 Poz no’lu “Enjeksiyona Hazır Hale Getirilen Yüzeylerde Hidrolik Bağlayıcılı Kireç Enjeksiyonu İle Çatlakların ve/veya Boşlukların Doldurulması (5 Ton Dahil ve Üstü)” imalatının restitüsyon ve restorasyon projelerine aykırı olarak yapılması sonucu kamu zararına neden olunduğu iddiası ile ilgili olarak;

Restorasyona konu taşınmaz … tarihinde çıkan yangın sonucunda kullanılamaz hale gelmiş, … Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun …. tarih ve … sayılı Kararı ile taşınmazın rölövesi, … tarih ve … sayılı Kararı ile de yangın sonrası güncel rölövesi uygun bulunmuştur. Kurulun … tarih ve … sayılı Kararıyla onayladığı restitüsyon ve restorasyon projelerine göre Başkanlıkça ihalesi yapılan taşınmaz, yangın raporunda 2 katlı evin ikinci katı ve çatısının tamamen yandığı ve yangın sonrası yıkılmış durumda olması nedeniyle projeye uygun olarak üst kat ve ara katta rekonstrüksiyon yapılması, alt katın ise restorasyon projelerine göre sağlamlaştırılıp onarılması uygun görülmüştür.

… tarihinde söz konusu yapının restorasyonuna yönelik yapılan ihale … ... ... ... Ltd. Şti. yükleniminde kalmıştır. İşe ait Sözleşme ise … tarihinde imzalanmış ve … tarihinde iş yeri teslimi yapılarak işe başlanılmıştır.

Sorumluların savunmaları ve savunma ekinde sunulan belgelerden;

İdare tarafından yapı ile alakalı onarım ve restorasyon işlerini kapsayan yapının ihale hazırlık aşamasında yaklaşık maliyet hazırlanırken, Proje Müellifi tarafından hazırlanan ve kendilerine iletilen Kurul onaylı projeler ve restorasyon raporu ile İnşaat Mühendisliği Raporunun dikkate alındığı ve yerinde yapılan incelemelerde yapıda yıkılmalar olduğundan bazı mahallerine girilemediği ve sıvaları raspa edilemediği için beden duvarlarındaki tahribatların tespit edilemediği gerekçesiyle yaklaşık maliyet ve birim fiyat teklif cetvelinde bulunan V.0434/A2 “Enjeksiyona Hazır Hale Getirilen Yüzeylerde Hidrolik Bağlayıcılı Kireç Enjeksiyonu İle Çatlakların Ve/Veya Boşlukların Doldurulması (5 Ton Dahil Ve Üstü)” pozuna ait 28.500,00 kg miktarın tahmini olarak girildiği,

Yapım işine ait uygulamalar esnasında, sıvalar raspa edildikten sonra ortaya çıkan moloz taş duvarların ve yapının durumunun değerlendirildiği, yapının tamamlandığı tarihlerdeki yapım tekniği ve zaman içerisinde geçirdiği müdahaleler neticesinde aldığı hasarın boyutunun ortaya çıktığı,

anlaşılmıştır.

… Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığında görevli Koruma ve Restorasyon Uzmanı … … ve Proje Müellifi … … …’ın V.0434/A2 Poz No’lu “Enjeksiyona Hazır Hale Getirilen Yüzeylerde Hidrolik Bağlayıcı Kireç Enjeksiyonu İle Çatlakların Ve/Veya Boşlukların Doldurulması (5 Ton Dahil ve Üstü)” imalatının restitüsyon ve restorasyon projelerine aykırı olduğu görüşü yer almaktadır.

Ancak, … Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun … tarih ve … sayılı Kararı ile uygun bulunan restorasyon projeleri ve ekleri incelendiğinde, yapının taşıyıcı elemanlarına müdahaleleri içeren İnşaat Mühendisliği Raporunun 4.2.2’nci maddesinde, “… yapının yığma taş duvar elemanlarının yer yer sıva elemanları kaldırıldıktan sonra çürütülerek alınması, özgün yığma duvar malzemesi ile yeniden örülerek derzlenmesi ve/ veya aşağıda belirtilen uygun onarım yöntemleri, restorasyon projesi doğrultusunda hazırlanan müdahaleler ile yapılmalıdır.” denilerek yapıda yapılacak restorasyon müdahaleleri ve 4.2.3’üncü maddesinde ise, “Hidrolik Bağlayıcılı Malzeme Enjeksiyonu Yapılması” başlığı altında, yapıda rölöve aşamasında, sıva raspası öncesinde görülemeyen alanlarda, sıva raspası ve temel taşıyıcıları için muayene çukurlarının açılmasından sonra taşıyıcı duvarların durumunun gözden geçirilerek enjeksiyon uygulamasının ne şekilde yapılacağı belirtilmiştir.

V.0434/A2 “Enjeksiyona Hazır Hale Getirilen Yüzeylerde Hidrolik Bağlayıcılı Kireç Enjeksiyonu İle Çatlakların Ve/Veya Boşlukların Doldurulması (5 Ton Dahil Ve Üstü)” pozunun tarifi, “(Poz no: V.0107/D) hidrolik kireç bağlayıcılı kireç şerbetinin tarifine uygun olarak düşük hızlı matkap yardımıyla karıştırılarak homojen hale getirilmesi, enjeksiyon makinesinin en fazla 2 bar basınçta en alt sıradaki hortumdan başlanarak enjeksiyon verilmesi, enjeksiyon malzemesinin başka bir hortumdan taşana kadar enjeksiyona devam edilmesi, yeni hortuma geçmeden enjeksiyon yapılan hortumun kapatılması, enjeksiyon yapılacak yüzeydeki tüm hortumlarda enjeksiyon işlemi tamamlandıktan ve malzeme mukavemetini aldıktan sonra yüzeyde kalan hortumların kesilmesi, enjeksiyon yapılan alanda 50 m2´de 1 ve toplamda en az 3 adet olmak üzere enjeksiyon öncesi ve sonrası tahribatsız yöntemlerle boşlukların ve uygulama sonrası doldurma işleminin kontrolünün yapılması, her türlü malzeme ve işçilik, beher yaş karışımın kg bedeli:

ÖLÇÜ: V.0107/D Hidrolik Kireç Bağlayıcılı Enjeksiyon Şerbeti Kg cinsinden tutanakla hesaplanır. V.0107/D harcının yoğunluğu 1780kg/m3’tür.”,

şeklindedir.

Yine sorumluların savunmalarından, yukarıda belirtilen poz tarifine göre enjeksiyon uygulamasının kontrol teşkilatının gözetimi altında yaptırıldığı ve buna göre;

Enjeksiyon yapılacak duvarların derzleri statik açıdan yapıyı riske sokmayacak şekilde belirli aralıklar ile yıkanarak çoğunlukla mekanik yöntemler ile temizlendiği, enjeksiyon yapılacak duvarların yapıyı statik açıdan riske sokmayacak şekilde temel seviyesine kadar belirli aralıklarla kazılıp, enjeksiyon imalatı en alt kot olan temel seviyesinden başlanılarak yukarı doğru yapıldığı,

Duvarların genişliğine göre açılan deliklere şaşırtmalı olarak enjeksiyon hortumlarının uçları dışarıda kalacak şekilde yerleştirilerek, kenarları yapıya uygun harç ile kapatılıp sızdırmazlık sağlanmasının ardından enjeksiyon imalatına başlanıldığı,

Enjeksiyon imalatı sırasında enjeksiyon şerbeti verilen hortumun çevresindeki diğer hortumlardan şerbetin dışarı taşması ile mevcut hortuma enjeksiyon şerbeti verilmesinin durdurulduğu,

Enjeksiyon işlemi sonrası enjeksiyon hortumları kesilerek üzerinin uygun harç ile kapatıldığı,

Kullanılan enjeksiyon şerbeti miktarının günlük hazırlanan varil bazındaki beher yaş karışımın ağırlığı, poz tarifinde anlatıldığı gibi hesaplanarak günlük tutanak altına alındığı, tutanaklarla imza altına alınan karışıma ait toplam miktarın 108.302,32 kg olarak tespit edildiği,

Enjeksiyon imalatı tamamlandıktan sonra şantiye sahasına inen tüm doğal hidrolik kireç torbalarının, video kaydı eşliğinde sayılarak ve doğal hidrolik kireç torbalarının irsaliyelerinden toplam miktar kontrol edilerek tespit edilen toplam kuru kg ağırlığı V.0107/D pozunun analizindeki hesap yöntemi kullanılmak sureti ile yeniden hesaplandığı ve 108.649,075 kg sonucuna ulaşıldığı, düşük olan miktarın hakedişe girdiği,

Uygulama esnasında yapılan varil bazındaki hesaplanan beher yaş karışımın miktarı ile doğal hidrolik kireç kuru malzemenin toplam miktarı üzerinden hesaplanan yaş karışımın miktarlarının hesabında, her iki yöntemde de eşdeğer ağırlığa ulaşıldığı, bunun da hesaplanan enjeksiyon miktarının doğruluğunu gösterdiği,

Kurul onaylı Proje eki İnşaat Mühendisliği statik raporunda belirtilen hususlara uygun olarak mukavemet değeri yüksek olan doğal hidrolik kireç katkılı enjeksiyon malzemesi ile uygulama yapıldığı,

Statik raporda belirtildiği şekilde, enjeksiyon uygulamasına başlanılmadan önce 4 farklı noktadan temel gözlem çukurlarının açıldığı, zemin cinsinin kaya olduğunu gözlemlendiği,

İdarenin talebi ile sahada yapılan teknik inceleme ve alınan numunelere ait analiz sonuçlarının, … … Üniversitesinin hazırladığı Rapor ve eklerinde belirtilen V.0434/A2 pozun analizinde mukavemet değeri yüksek olan doğal hidrolik kireç katkılı enjeksiyon malzemesi kullanılmasının yapıya yük getirmekten ziyade güçlendirme anlamında katkısının doğruluğunu desteklediği, ayrıca yine aynı Raporda bulunan statik önerilerde yapının zemin katında bulunan enjeksiyon yapılmayan diğer moloz taş duvarlara da enjeksiyon ile güçlendirme yapılmasının önerildiği ve bu önerinin yapılan enjeksiyon imalatının doğruluğunu kanıtlar nitelikte olduğu,

İdarece hazırlanan “… Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurul Müdürlüğüne” gönderilen … Raporunda, enjeksiyon uygulamasının, Koruma Kurulunca onaylı proje ve inşaat mühendisliği raporunda sıva raspası ve temel için muayene çukurlarının açılması işlemleri sonrası yapılması öngörülen müdahaleler arasında yer aldığı ve raporda tarif edildiği şekilde uygulama yapıldığının tespit edildiği, restorasyon uygulamaları sırasında ortaya çıkarılan yeni bulgular ve Fen İşleri Dairesi Başkanlığınca sunulan rapordaki önerilerin de Koruma Bölge Kurulunca değerlendirilerek uygun bulunması halinde Revize Uygulama Projelerinin hazırlanabileceğinin belirtildiği, … Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun Kararında söz konusu raporların uygun bulunduğu ve bu doğrultuda revize restorasyon projelerinin hazırlanarak kurula gönderilmesinin istenildiği,

Kültür ve Turizm Bakanlığı … Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Kararında, “… ada … parseldeki, 2. Grup tescilli taşınmaz kültür varlığına yönelik hazırlanan revize restorasyon projesi ve buna bağlı çalışmaların, Koruma Yüksek Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı dikkate alınarak hazırlandığı ve … tarih ve .. sayılı kararımız doğrultusunda, binanın kagir duvarlarındaki örgü zayıflıkları ve zamanla meydana gelmiş bozulmaların etkisinin giderilmesi amacıyla sağlamlaştırma yöntemlerinin değiştirilmesine yönelik öneriler içerdiği görüldüğünden uygun bulunduğuna (olumlu)” denildiği,

YİKOB tarafınca elde edilen sorgu eki teknik raporların hazırlanmasında, yerinde herhangi bir tespit yapılmadığı, inşaat mahalline herhangi bir yetkili gelmediği, sahada ölçüm, analiz, teknik inceleme gibi işlemlerin yapılmadığı, ilgili kurumlarca düzenlenen rapor ve belgelerin olay mahalli görülmeden hazırlanmasının mümkün olmadığı,

Kentin önemli bir merkezinde bulunan metruk yapının tekrar kent yaşantısına fonksiyonel katılımının sağlanmasına yönelik restorasyonunun kural ve kaideleri ile 2863 sayılı Kültür Varlıklarını Koruma Kanunu’nun ilgili ilke ve kararlarına uygun olarak yapılmasının esas alındığı, bu doğrultuda zemin katta gerekli olan güçlendirme (enjeksiyon) işleminin tamamlanmadan diğer imalat ve üst katın inşasına başlanılmasının statik anlamda tehlike oluşturmasının önüne geçilebilmesi için güçlendirme imalatının işin başında yapılmasının teknik olarak zorunlu olduğu,

anlaşılmıştır.

Yukarıda yer verilen hususlar bir bütün olarak değerlendirildiğinde, söz konusu enjeksiyon imalatının … Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunca onaylı projelere, inşaat mühendisliği ve restorasyon raporlarına uygun olarak gerçekleştirildiği, revize restorasyon projelerinin oluşturulduğu ve projelerin … Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunca uygun bulunarak onaylandığı görüldüğünden, bahse konusu enjeksiyon imalatı uygulaması sonucunda kamu zararının oluşmadığı anlaşılmıştır.

Bu itibarla, kamu zararı oluşmayan … TL ile ilgili olarak ilişilecek husus bulunmadığına, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.