Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 6. Daire Kararı
Karar Tarihi:
1/12/2023
Karar No:
42
Esas No:
896
KARAR
Alacakların Hak Düşürücü Süre İçerisinde Talep Edilmemesi
Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda;
Denetçi tarafından, ... Belediyesinin 667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname ile kapatılan vakıf, dernek, vakıf yükseköğretim kurumu ve özel öğretim kurumlarına ait alacaklarını hak düşürücü süre içerisinde ilgili kurumlardan talep etmemesi sonucu kamu zararına neden olunduğu iddia edilmişse de;
23.07.2016 tarihli ve 29779 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 667 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin “Kapatılan kurum ve kuruluşlara ilişkin tedbirler” başlıklı 2’nci maddesinde,
“(1) Milli güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen Fethullahçı Terör Örgütüne (FETÖ/PDY) aidiyeti, iltisakı veya irtibatı belirlenen;
a) Ekli (I) sayılı listede yer alan özel sağlık kurum ve kuruluşları,
b) Ekli (II) sayılı listede yer alan özel öğretim kurum ve kuruluşları ile özel öğrenci yurtları ve pansiyonları,
c) Ekli (III) sayılı listede yer alan vakıf ve dernekler ile bunların iktisadi işletmeleri,
ç) Ekli (IV) sayılı listede yer alan vakıf yükseköğretim kurumları,
d) Ekli (V) sayılı listede yer alan sendika, federasyon ve konfederasyonlar,
kapatılmıştır.
(2) Kapatılan vakıfların her türlü taşınır ve taşınmazları ile her türlü mal varlığı, alacak ve hakları, belge ve evrakı Vakıflar Genel Müdürlüğüne bedelsiz olarak devredilmiş sayılır. Kapatılan vakıf yükseköğretim kurumlarının sağlık uygulama ve araştırma merkezleri ve kapatılan diğer kurum ve kuruluşlara ait olan taşınırlar ile her türlü mal varlığı, alacak ve haklar, belge ve evrak Hazineye bedelsiz olarak devredilmiş sayılır, bunlara ait taşınmazlar tapuda resen Hazine adına, her türlü kısıtlama ve taşınmaz yükünden ari olarak tescil edilir. Birinci fıkrada sayılanların her türlü borçlarından dolayı hiçbir şekilde Hazineden bir hak ve talepte bulunulamaz. Devire ilişkin işlemler ilgili tüm kurumlardan gerekli yardımı almak suretiyle ilgisine göre Maliye Bakanlığı veya Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yerine getirilir.” denilmiş ve anılan KHK eki III sayılı listede kapatılan vakıf ve dernekler ile bunların iktisadi işletmelerine yer verilmiştir.
17.08.2016 tarihli ve 29804 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 670 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin “Devir işlemlerine ilişkin tedbirler” başlıklı 5’inci maddesi ise,
“(1) 20/7/2016 tarihli ve 2016/9064 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla ülke genelinde ilan edilen olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan Kanun Hükmünde Kararnameler gereğince kapatılan ve Vakıflar Genel Müdürlüğüne veya Hazineye devredilen kurum, kuruluş, özel radyo ve televizyonlar, gazete, dergi, yayınevi ve dağıtım kanallarının her türlü taşınır, taşınmaz, malvarlığı, alacak ve hakları ile belge ve evraklarının (devralınan varlık); her türlü tespit işlemini yapmaya, kapsamını belirlemeye, idare etmeye, avans dahil her türlü alacak, senet, çek ve diğer kıymetli evraka ilişkin olarak dava ve icra takibi ile diğer her türlü işlemi yapmaya, devralınan varlıklarla ilgili olup kanaat getirici defter, kayıt ve belgelerle tevsik edilen borç ve yükümlülükleri tespite ve hiçbir şekilde devralınan varlıkların değerini geçmemesi, ek mali külfet getirmemesi, kefaletten doğmaması ve Fethullahçı Terör Örgütü (FETÖ/PDY)’ne aidiyeti, iltisakı veya irtibatı olmayan kişilerle gerçek mal veya hizmet ilişkisine dayanması şartıyla bu varlıkların değerlendirilmesi suretiyle bunları uygun bir takvim dahilinde ödemeye, kapatılan kurum ve kuruluşların taahhüt ve garanti ettiği ancak vermediği mal ve hizmet bedellerinin ödemesini durdurmaya veya ödemeye, tahsili mümkün olmadığı anlaşılan veya tahsilinde ve takibinde yarar bulunmayan hak ve alacaklar ile taahhüt ve garantilerin tahsilinden vazgeçmeye, her türlü sulh işlemini yapmaya, devralınan varlıklarla ilişkili kredi veya gerçek bir mal veya hizmet ilişkisine dayanan borçlar nedeniyle konulmuş ve daha önce kaldırılmış takyidatları kredinin veya borcun ödenebilmesini sağlamak amacıyla kaldırıldığı andaki koşullarla tekrar koydurmaya ve ihyaya, menkul rehinleri dikkate almaya, devralınan varlıklara konulan takyidatların sınırlarını belirlemeye ve kaldırmaya, finansal kiralama dahil sözleşmelerin feshine veya devamına karar vermeye, devralınan varlıkların idaresi, değerlendirilmesi, elden çıkarılması için gerekli her türlü tedbiri almaya, gerektiğinde devralınan varlıkların tasfiyesi veya satışı amacıyla uygun görülen kamu kurum ve kuruluşlarına devretmeye, devir kapsamında olmadığı belirlenen varlıkları iadeye, kapatılanların gerçek kişiye ait olması halinde devralınacak varlıkların kapsamını belirlemeye, tereddütleri gidermeye, uygulamaları yönlendirmeye, bütün bu işlemleri yapmak amacıyla usul ve esasları belirlemeye, vakıflar yönünden Vakıflar Genel Müdürlüğü, diğerleri yönünden Maliye Bakanlığı yetkilidir.
…
(4) Birinci fıkra kapsamında tespite konu edilebilecek borç ve yükümlülüklere ilişkin olarak hak iddiasında bulunanlarca bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altmış günlük hak düşürücü süre içerisinde ilgili idaresine kanaat getirici defter, kayıt ve belgelerle müracaat edilir. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra yapılacak kapatma işlemlerinde ise altmış günlük süre kapatma tarihinden itibaren başlar.
(5) Borçların ödenmesinde; malvarlığının aynından doğan vergi borçları, rehinli alacaklar, çalışanların sigorta primleri, kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, fon kesintisi, pay gibi borçlar, enerji, iletişim ve su kullanım borçları, çeşidine bakılmaksızın beşyüz Türk Lirasını geçmeyen borçlar ve diğerleri şeklinde sıralama esas alınır…”,
şeklindedir.
Bu düzenlemelere göre, ... Belediyesinin 667 sayılı KHK ile kapatılan ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile Hazineye devredilen vakıflar ile ilgili hak ettiği gelirleri tahsil edebilmesi için 670 sayılı KHK’nın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 60 günlük hak düşürücü süre içerisinde en geç 15.10.2016 tarihine kadar Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne başvurması gerekmektedir.
667 sayılı KHK ile kapatılan ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile Hazineye devredilen kurumlardan;
-... ... Hizmet Vakfına ait borcun (... TL) 2016 yılı ait bina ve arsa emlak vergisi borcu,
-... ... Eğitim ve Kültür Vakfına ait borcun (... TL) 2016 yılı çevre temizlik vergisi ile 2016 yılı bina emlak vergisi borcu,
-... Kültür ve Eğitim Vakfına ait borcun (... TL) 2016 bina ve arsa emlak vergisi borcu,
-... Özel Eğitim Kurumları AŞ’ye ait borcun (... TL) 2015 ve 2016 yılı çevre temizlik vergisi ile bina emlak vergisi borcu,
-... ... ... Dayanışma ve Yardımlaşma Derneğine ait borcun 2016 yılı bina emlak vergisi borcu (... TL),
-... Üniversitesine Ait Borcun (... TL) 2015 ve 2016 yılı inşaat para cezası,
olduğu ve söz konusu yasal süre içerisinde kapatılan kurumlara ilişkin bilginin ... tarihli ve E. ... sayılı yazı ile Cumhuriyet Başsavcılığından istenildiği, Başsavcılığın ... tarihli ve …-BM ... /... sayılı yazısı ile soruşturmanın gizliliği nedeniyle bilgi vermediği, Vakıflar Bölge Müdürlüğü ile 60 günlük süre içerisinde taşınmazlarının emlak değerleri üzerinden yazışmaların yapıldığı, yine Belediye tarafından ... tarihli ve E. ... sayılı yazı ile ... Valiliğinden (Defterdarlık Milli Emlak Müdürlüğü) söz konusu kurum ve kuruluşların kuruma tahakkuk etmiş olan vergi borçlarının ödenmesi hususunun talep edildiği görülmüştür.
Dolayısıyla, kapatılan ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile Hazineye devrolunan kurumlara ait söz konusu borçların devirden önce gerçekleştiği, dolayısıyla bu alacaklara ilişkin tahakkukların 2016 yılında yapıldığı, sorumluların Belediye alacağının takip ve tahsili için gerekli tarh, tahakkuk ve tebliğ belgelerini düzenledikleri, alacağın tahsili için gerekli girişimlerin sürdürüldüğü ve bahse konu alacakların zamanaşımına uğramadığı hususları göz önünde bulundurulduğunda sorgu konusu edilen hususlarda sorumlulara atfedilecek bir kasıt veya kusur bulunmadığından kamu zararının oluşmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, kamu zararı oluşmayan ... TL ile ilgili olarak ilişilecek husus bulunmadığına 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.
Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda;
Denetçi tarafından, ... Belediyesinin 667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname ile kapatılan vakıf, dernek, vakıf yükseköğretim kurumu ve özel öğretim kurumlarına ait alacaklarını hak düşürücü süre içerisinde ilgili kurumlardan talep etmemesi sonucu kamu zararına neden olunduğu iddia edilmişse de;
23.07.2016 tarihli ve 29779 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 667 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin “Kapatılan kurum ve kuruluşlara ilişkin tedbirler” başlıklı 2’nci maddesinde,
“(1) Milli güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen Fethullahçı Terör Örgütüne (FETÖ/PDY) aidiyeti, iltisakı veya irtibatı belirlenen;
a) Ekli (I) sayılı listede yer alan özel sağlık kurum ve kuruluşları,
b) Ekli (II) sayılı listede yer alan özel öğretim kurum ve kuruluşları ile özel öğrenci yurtları ve pansiyonları,
c) Ekli (III) sayılı listede yer alan vakıf ve dernekler ile bunların iktisadi işletmeleri,
ç) Ekli (IV) sayılı listede yer alan vakıf yükseköğretim kurumları,
d) Ekli (V) sayılı listede yer alan sendika, federasyon ve konfederasyonlar,
kapatılmıştır.
(2) Kapatılan vakıfların her türlü taşınır ve taşınmazları ile her türlü mal varlığı, alacak ve hakları, belge ve evrakı Vakıflar Genel Müdürlüğüne bedelsiz olarak devredilmiş sayılır. Kapatılan vakıf yükseköğretim kurumlarının sağlık uygulama ve araştırma merkezleri ve kapatılan diğer kurum ve kuruluşlara ait olan taşınırlar ile her türlü mal varlığı, alacak ve haklar, belge ve evrak Hazineye bedelsiz olarak devredilmiş sayılır, bunlara ait taşınmazlar tapuda resen Hazine adına, her türlü kısıtlama ve taşınmaz yükünden ari olarak tescil edilir. Birinci fıkrada sayılanların her türlü borçlarından dolayı hiçbir şekilde Hazineden bir hak ve talepte bulunulamaz. Devire ilişkin işlemler ilgili tüm kurumlardan gerekli yardımı almak suretiyle ilgisine göre Maliye Bakanlığı veya Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yerine getirilir.” denilmiş ve anılan KHK eki III sayılı listede kapatılan vakıf ve dernekler ile bunların iktisadi işletmelerine yer verilmiştir.
17.08.2016 tarihli ve 29804 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 670 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin “Devir işlemlerine ilişkin tedbirler” başlıklı 5’inci maddesi ise,
“(1) 20/7/2016 tarihli ve 2016/9064 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla ülke genelinde ilan edilen olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan Kanun Hükmünde Kararnameler gereğince kapatılan ve Vakıflar Genel Müdürlüğüne veya Hazineye devredilen kurum, kuruluş, özel radyo ve televizyonlar, gazete, dergi, yayınevi ve dağıtım kanallarının her türlü taşınır, taşınmaz, malvarlığı, alacak ve hakları ile belge ve evraklarının (devralınan varlık); her türlü tespit işlemini yapmaya, kapsamını belirlemeye, idare etmeye, avans dahil her türlü alacak, senet, çek ve diğer kıymetli evraka ilişkin olarak dava ve icra takibi ile diğer her türlü işlemi yapmaya, devralınan varlıklarla ilgili olup kanaat getirici defter, kayıt ve belgelerle tevsik edilen borç ve yükümlülükleri tespite ve hiçbir şekilde devralınan varlıkların değerini geçmemesi, ek mali külfet getirmemesi, kefaletten doğmaması ve Fethullahçı Terör Örgütü (FETÖ/PDY)’ne aidiyeti, iltisakı veya irtibatı olmayan kişilerle gerçek mal veya hizmet ilişkisine dayanması şartıyla bu varlıkların değerlendirilmesi suretiyle bunları uygun bir takvim dahilinde ödemeye, kapatılan kurum ve kuruluşların taahhüt ve garanti ettiği ancak vermediği mal ve hizmet bedellerinin ödemesini durdurmaya veya ödemeye, tahsili mümkün olmadığı anlaşılan veya tahsilinde ve takibinde yarar bulunmayan hak ve alacaklar ile taahhüt ve garantilerin tahsilinden vazgeçmeye, her türlü sulh işlemini yapmaya, devralınan varlıklarla ilişkili kredi veya gerçek bir mal veya hizmet ilişkisine dayanan borçlar nedeniyle konulmuş ve daha önce kaldırılmış takyidatları kredinin veya borcun ödenebilmesini sağlamak amacıyla kaldırıldığı andaki koşullarla tekrar koydurmaya ve ihyaya, menkul rehinleri dikkate almaya, devralınan varlıklara konulan takyidatların sınırlarını belirlemeye ve kaldırmaya, finansal kiralama dahil sözleşmelerin feshine veya devamına karar vermeye, devralınan varlıkların idaresi, değerlendirilmesi, elden çıkarılması için gerekli her türlü tedbiri almaya, gerektiğinde devralınan varlıkların tasfiyesi veya satışı amacıyla uygun görülen kamu kurum ve kuruluşlarına devretmeye, devir kapsamında olmadığı belirlenen varlıkları iadeye, kapatılanların gerçek kişiye ait olması halinde devralınacak varlıkların kapsamını belirlemeye, tereddütleri gidermeye, uygulamaları yönlendirmeye, bütün bu işlemleri yapmak amacıyla usul ve esasları belirlemeye, vakıflar yönünden Vakıflar Genel Müdürlüğü, diğerleri yönünden Maliye Bakanlığı yetkilidir.
…
(4) Birinci fıkra kapsamında tespite konu edilebilecek borç ve yükümlülüklere ilişkin olarak hak iddiasında bulunanlarca bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altmış günlük hak düşürücü süre içerisinde ilgili idaresine kanaat getirici defter, kayıt ve belgelerle müracaat edilir. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra yapılacak kapatma işlemlerinde ise altmış günlük süre kapatma tarihinden itibaren başlar.
(5) Borçların ödenmesinde; malvarlığının aynından doğan vergi borçları, rehinli alacaklar, çalışanların sigorta primleri, kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, fon kesintisi, pay gibi borçlar, enerji, iletişim ve su kullanım borçları, çeşidine bakılmaksızın beşyüz Türk Lirasını geçmeyen borçlar ve diğerleri şeklinde sıralama esas alınır…”,
şeklindedir.
Bu düzenlemelere göre, ... Belediyesinin 667 sayılı KHK ile kapatılan ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile Hazineye devredilen vakıflar ile ilgili hak ettiği gelirleri tahsil edebilmesi için 670 sayılı KHK’nın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 60 günlük hak düşürücü süre içerisinde en geç 15.10.2016 tarihine kadar Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne başvurması gerekmektedir.
667 sayılı KHK ile kapatılan ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile Hazineye devredilen kurumlardan;
-... ... Hizmet Vakfına ait borcun (... TL) 2016 yılı ait bina ve arsa emlak vergisi borcu,
-... ... Eğitim ve Kültür Vakfına ait borcun (... TL) 2016 yılı çevre temizlik vergisi ile 2016 yılı bina emlak vergisi borcu,
-... Kültür ve Eğitim Vakfına ait borcun (... TL) 2016 bina ve arsa emlak vergisi borcu,
-... Özel Eğitim Kurumları AŞ’ye ait borcun (... TL) 2015 ve 2016 yılı çevre temizlik vergisi ile bina emlak vergisi borcu,
-... ... ... Dayanışma ve Yardımlaşma Derneğine ait borcun 2016 yılı bina emlak vergisi borcu (... TL),
-... Üniversitesine Ait Borcun (... TL) 2015 ve 2016 yılı inşaat para cezası,
olduğu ve söz konusu yasal süre içerisinde kapatılan kurumlara ilişkin bilginin ... tarihli ve E. ... sayılı yazı ile Cumhuriyet Başsavcılığından istenildiği, Başsavcılığın ... tarihli ve …-BM ... /... sayılı yazısı ile soruşturmanın gizliliği nedeniyle bilgi vermediği, Vakıflar Bölge Müdürlüğü ile 60 günlük süre içerisinde taşınmazlarının emlak değerleri üzerinden yazışmaların yapıldığı, yine Belediye tarafından ... tarihli ve E. ... sayılı yazı ile ... Valiliğinden (Defterdarlık Milli Emlak Müdürlüğü) söz konusu kurum ve kuruluşların kuruma tahakkuk etmiş olan vergi borçlarının ödenmesi hususunun talep edildiği görülmüştür.
Dolayısıyla, kapatılan ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile Hazineye devrolunan kurumlara ait söz konusu borçların devirden önce gerçekleştiği, dolayısıyla bu alacaklara ilişkin tahakkukların 2016 yılında yapıldığı, sorumluların Belediye alacağının takip ve tahsili için gerekli tarh, tahakkuk ve tebliğ belgelerini düzenledikleri, alacağın tahsili için gerekli girişimlerin sürdürüldüğü ve bahse konu alacakların zamanaşımına uğramadığı hususları göz önünde bulundurulduğunda sorgu konusu edilen hususlarda sorumlulara atfedilecek bir kasıt veya kusur bulunmadığından kamu zararının oluşmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, kamu zararı oluşmayan ... TL ile ilgili olarak ilişilecek husus bulunmadığına 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?