Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 7. Daire Kararı
Karar Tarihi:
12/7/2023
Karar No:
20
Esas No:
592
KARAR
Büyükşehir Belediyesinin düzenli depolama tesisine dökülen atık miktarından daha fazla miktar için ödeme yapılması:
“2022 Kurban Satış ve Kesim Alanlarının Temizlenmesi Hizmet Alım İşi”nde yükleniciye, …Büyükşehir Belediyesinin düzenli depolama tesisine dökülen atık miktarından daha fazla miktar için ödeme yapıldığı ve bu suretle kamu zararına neden olunduğu iddiası ile ilgili olarak yapılan incelemede;
... Belediyesi “2022 Kurban Satış ve Kesim Alanlarının Temizlenmesi Hizmet Alım İşi”ni, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22’nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine göre doğrudan temin usulü ile almıştır. Teknik şartnamenin 1’inci maddesinde yapılacak iş, ... ilçe sınırları içinde bulunan kurban alanlarındaki hayvansal atık ve gübrenin ..’de bulunan … Büyükşehir Belediyesine ait depolama sahalarına taşıma işi olarak ifade edilmiştir. Mezkûr teknik şartnamenin 8’inci maddesinde hakediş raporlarının kantar fişleri üzerinden yapılacağı, 9’uncu maddesinde kantar fişlerinin kalibrasyon belgesi olan kantarlardan veya döküm alanındaki kantarlardan alınan fişler üzerinden tonaj olarak yapılacağı belirtilmiştir.
Teknik şartnamede, ... İlçesinden Döküm Alanına Gübre Nakli (Ton);
“... ilçe sınırları içerisinde bulunan kurban kesim yerlerinden hayvansal atık ve gübrelerin toplanması, araçlara yüklenmesi, ... Büyükşehir Belediyesinden ruhsatlı döküm alanlarına (..) nakledilmesi, kantara girerek tartılması, döküm alanına boşaltılması, döküm bedeli ve genel giderleriyle yüklenici karı dahil ton gübrenin nakledilmesi fiyatıdır. Kantar fişlerindeki net ağırlıkların toplamı üzerinden ödeme yapılır. Satış ve Kesim Alanları temizlendikten sonra Yüklenici firma doğabilecek sağlık problemlerine karşı bu alanları kireçleyerek teslim edecektir.”
İfadelerine yer verilerek, birim fiyat tarifi yapılmıştır.
Bu kapsamda, İdare tarafından yukarıdaki teknik şartname hükümleri doğrultusunda piyasa fiyat araştırması yapılmış ve … İnş. Taah. Nak. Hafriyat Asfalt ve Petrol Ürünleri San. Tic. Ltd. Şti. ile 28.06.2022 tarihinde 169.200,00 TL tutarında sözleşme imzalanmıştır. Bu sözleşme birim fiyatlı olup, yüklenici tarafından ton başına 84,60 TL teklif edilmiştir. İş kapsamında toplanacak toplam kurban atığı miktarı 2.000,00 ton olarak öngörülmüştür.
İdare tarafından Büyükşehir Belediyesine ait .. Düzenli Depolama Tesisine döküm izni alınan 15 aracın 24.06.2022 – 24.07.2022 tarihleri arasında yaptıkları dökümlere ilişkin bilgiler depolama tesisini işleten … Çevre Yönetimi Sanayi ve Ticaret Şirketinden istenmiş ve … tarafından gönderilen 27.01.2023 tarihli ve 51445791-622.03-587 sayılı yazıda döküm tesisine sadece 3 adet aracın döküm yaptığı görülmüştür.
Yargılama konusu hususta ve rapor dosyasında yapılan inceleme neticesinde, hizmet alımı işi kapsamında özel bir firmada elektronik kantarda tartım yapıldığı ve ödemelerde bu kantar fişlerinin esas alındığı, toplam 2.000,00 ton kurban atığı için yükleniciye ödeme yapıldığı, buna karşılık … Düzenli Depolama Tesisine 328,75 ton (328.750 kg) döküm yapıldığı dikkate alındığında hakedişe konu olan miktarın fazla olduğu görülmüştür.
Sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda özetle;
-Kantar kontrolünün teknik şartnamenin 9’uncu maddesi dikkate alınarak döküm alanına daha yakın olan, … adresinde faaliyet gösteren kalibrasyon belgeli özel kantar firmasında yapıldığı, kontrol teşkilatında olan personelin işin süresi boyunca kantarın bulunduğu yerde her tartıyı kontrol ederek onayladığı, hakediş evraklarının onaylı kantar fişleri esas alınarak düzenlendiği, tüm kantar fişlerinin teknik şartnameye uygun olduğu,
-Tartılan araçların …de bulunan … Büyükşehir Belediyesine ait döküm alanı haricinde izinsiz yerlere döküm yapabilme ihtimaline karşılık teknik şartnamenin 4’üncü maddesinde “İzinsiz alanlara yapılan dökümlerden dolayı tüm sorumluluk ve cezai işlem yüklenici firmaya aittir.” Denilerek, sorumluluğun yüklenici uhdesinde bırakıldığı,
-Sorguda, kalibrasyon belgesi olan kantar kayıtları dikkate alınmaksızın sadece … Düzenli Depolama Tesisi kayıtları üzerinden hesaplama yapıldığı,
-İşin, teknik şartnamede bahsi geçen maddelere uygun olduğu, kamu zararı bulunmadığı ve mevzuatın öngördüğü şekilde ödemelerin yapıldığı, ifade edilmiştir.
Kamu zararına sebep olan husus, İdarenin ödemelerde esas aldığı kantar kayıtları ile yüklenici tarafından döküm yapılan … Düzenli Depolama Tesisi kayıtlarının önemli ölçüde birbirinden farklı olmasıdır. Sorumlular tarafından söz konusu tesisin döküm kayıtlarına itiraz edilmemiştir, ancak yüklenicinin özel kantar firmasındaki tartımdan sonra kurban atıklarının başka bir yere döküldüğü ya da farklı bir şekilde değerlendirildiği ihtimali üzerinde durulmuştur.
Öncelikle işe ait teknik şartnamenin 1’inci maddesinde yapılacak işin, "... ilçe sınırları içinde bulunan kurban alanlarındaki hayvansal atık ve gübrenin ..’de bulunan ..Büyükşehir Belediyesine ait depolama sahalarına taşıma işi" olduğu; 4’üncü maddesinde izinsiz alanlara yapılacak olan dökümlerden dolayı tüm sorumluluk ve cezai işlemin yüklenici firmaya ait olduğu; 10’uncu maddesinde ... ilçesinde kurban kesim alanlarının ..’deki ruhsatlı döküm alanlarına mesafenin 50 km alınacağı; birim fiyat tarifinin de yine ..’deki ruhsatlı döküm alanı baz alınarak yapıldığı, sözleşmenin 11’inci maddesinde ise "döküm sahasına giriş yapan her aracın kantar fişinin o gün içinde kontrol teşkilatına teslim edileceği" belirtilmiştir. Bu bağlamda, işin ve ödemenin teknik şartnameye ve sözleşmeye uygun olarak yapılmasında esas alınması gereken kayıtların … Düzenli Depolama Tesisi kayıtları olduğu aşikardır. Bu nedenle, sorumluların savunmaları yerinde görülmemiştir.
Burada esas olan tartının hangi kantar ile yapıldığı değil, döküm sahasına giriş yapan araçların kantar fişlerinin esas alınarak ödeme yapılıp yapılmamasıdır.
Ayrıca sorumluların iddia ettiği gibi yüklenici kurban atıklarını ruhsatsız ve teknik şartnamede belirtilen mesafeye göre daha yakın bir alana dökme ya da atıkların farklı şekilde değerlendirilme ihtimallerinde ise yüklenici yine haksız bir menfaat/kazanç elde etmiş olacaktır. Bu çerçevede 2022 Kurban Satış ve Kesim Alanlarının Temizlenmesi Hizmet Alım İşi”nde yükleniciye, …Büyükşehir Belediyesinin düzenli depolama tesisine dökülen atık miktarından daha fazla miktar için ödeme yapıldığı ve bu suretle kamu zararına sebebiyet verildiği değerlendirilmiştir.
Yukarıda açıklanan gerekçelerle .. TL tutarındaki kamu zararının Harcama Yetkilisi …. (Temizlik İşleri Müdürü), Gerçekleştirme Görevlisi ve Kontrol Teşkilatı Üyesi … (Zabıta Memuru), Kontrol Teşkilatı Üyeleri … (Zabıta Memuru) ile … (Kadrolu İşçi)’na;
müştereken ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53 üncü maddesi gereğince işleyecek faizleriyle birlikte ödettirilmesine;
ayrıca izinsiz alanlara yapılan dökümlerin idari yönden de soruşturulmasını teminen konunun Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına yazılmasına;
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca ilamın tebliğinden itibaren altmış gün içinde temyiz başvurusu ve aynı Kanunun 56’ncı maddesi uyarınca ilamın tebliğinden itibaren 5 yıl içinde yargılamanın iadesi başvurusu yolları açık olmak üzere oy çokluğuyla,
Azınlık Görüşü;
Üye … azınlık görüşünde;
“Raporda, 2022 Kurban Satış ve Kesim Alanlarının Temizlenmesi Hizmet Alımı işinde, yükleniciye, Teknik Şartnamede belirtilen döküm alanına dökülen atık miktarından daha fazla miktar için ödeme yapıldığı iddia edilerek söz konusu döküm alanına fiilen dökülen atık miktar (328,75 ton) ile özel firma kantar fişlerine göre hesap edilen miktar (2.000,00 ton -ki bu miktar iş kapsamında toplanması ve döküm alanına nakledilmesi öngörülen toplam kurban atığı miktarıdır) arasındaki fark esas alınarak kamu zararı tutarı hesap edilmişse de;
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22’nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine göre doğrudan temin usulü ile alımı yapılan hizmet işi, Teknik Şartnamenin 1’inci maddesinde “... ilçe sınırları içinde bulunan kurban alanlarındaki hayvansal atık ve gübrenin ...’de bulunan ... Büyükşehir Belediyesine ait depolama sahalarına taşıma işidir.” şeklinde tarif edilmiştir.
Aynı şartnamenin 8’inci maddesinde hakkediş raporlarının kantar fişleri üzerinden yapılacağı, 9’uncu maddesinde kantar fişlerinin kalibrasyon belgesi olan kantarlardan veya döküm alanındaki kantarlardan alınan fişler üzerinden tonaj olarak yapılacağı, 10.maddesinde ise ... ilçesindeki kurban kesim alanlarından Anadolu yakasında bulunan ... Büyükşehir Belediyesinden ruhsatlı döküm alanlarına …) döküm mesafesinin 50 km olarak sabit alınacağı belirtilmiştir.
Yine Teknik Şartnamede birim fiyat tarifi, “... ilçe sınırları içerisinde bulunan kurban kesim yerlerinden hayvansal atık ve gübrelerin toplanması, araçlara yüklenmesi, ... Büyükşehir Belediyesinden ruhsatlı döküm alanlarına (…) nakledilmesi, kantara girerek tartılması, döküm alanına boşaltılması, döküm bedeli ve genel giderleriyle yüklenici karı dahil ton gübrenin nakledilmesi fiyatıdır. Kantar fişlerindeki net ağırlıkların toplamı üzerinden ödeme yapılır. Satış ve Kesim Alanları temizlendikten sonra Yüklenici firma doğabilecek sağlık problemlerine karşı bu alanları kireçleyerek teslim edecektir.” şeklinde yapılmıştır.
Toplanan kurban atıklarının nakledileceği alanın ... Büyükşehir Belediyesine ait … Düzenli Depolama Tesisi olduğu açık bir şekilde belirtilmesine ve birim fiyat teklifinde nakliye giderinin de maliyet unsuru olmasına rağmen yüklenici tarafından başka yere döküm yapılması halinde yükleniciye uygulanacak yaptırıma ilişkin herhangi bir düzenlemeye şartname ve sözleşmede yer verilmemiştir. Sözleşmede ceza sadece şartnamede belirtilen sayıda ve nitelikte aracın sahada hazır bulunmaması durumu için öngörülmüştür. Konu ile ilgili olabilecek tek düzenleme ‘İzinsiz alanlara yapılan dökümlerden dolayı tüm sorumluluk ve cezai işlem yüklenici firmaya aittir.’ şeklinde ifade edilen Teknik Şartnamenin 4.maddesidir. Aslında bu maddede yer alan izinsiz alanlardan nerenin kastedildiği de açık olmayıp sorumluların da ifadesi ile sorumluluğu yüklenicin uhdesine bırakan genel bir ifadedir. …’deki döküm alanı dışında bir yere döküm yapılması halinde yükleniciye idarenin uygulayacağı bir yaptırım öngörülmemiştir.
Denetçinin de Raporda belirttiği ...’deki döküm alanını işleten … Çevre Yönetimi Sanayi ve Ticaret Şirketi tarafından Denetim Ekibine sunulan yazı ve eki kantar fişleri incelendiğinde, toplam atığın sadece 328,75 tonuna tekabül eden miktarın 3 kamyon aracılığıyla 9-12.07.2022 tarihlerinde adı geçen döküm alanına dökümünün yapıldığı görülmektedir. Bu durumda hizmet alımı işi kapsamında kurban kesim alanlarından toplanarak nakledilmesi gereken atıkların başka alanlara da dökümün yapıldığı anlaşılmaktadır. Sorumluların da savunmalarında bu hususa ilişkin bir itirazları bulunmamaktadır.
Hakedişlere esas kantar fişi olarak, kalibrasyon belgesi olan kantarlarda veya döküm alanındaki kantarlardan alınan fişlerin kabul edileceği Teknik Şartname hükmüdür. İdare yükleniciyi taşıyacağı atıkları sadece döküm alanındaki kantarlarda tartması konusunda sınırlandırmamış kalibrasyon belgesi olan özel firma kantarlarının kullanılabilmesi imkanı da tanınmıştır. Nitekim toplanan tüm atıklar özel firma kantarlarında tartılmıştır. Bu durum sorumluların savunmalarında da teyit edilerek, kontrol teşkilatındaki bir personelin tüm tartım işlemlerini kontrol ettiği, onaylı kantar fişlerine göre hakedişlerin düzenlendiği açıklanmıştır. Savunma ekinde sunulan kantar fişleri ve genel nakliye icmali incelendiğinde iş kapsamında toplanması gereken toplam atık miktarının ( ki bu fiş ve icmallerde ...’deki döküm tesisine dökülen atıkların özel firma kantarlarında da tartıldığına ilişkin kantar fişleri de yer almaktadır) toplandığı görülmektedir.
Kontrol Teşkilatı, atıkların toplandıktan sonra tartılması hususunda kontrolleri yapmış ancak dökülmesi gereken alana nakledilmesine ilişkin herhangi bir kontrol yapmamıştır. Sözleşmenin 11.1 maddesinde “Döküm sahasına giriş yapan her aracın kantar fişi o gün içinde kontrol teşkilatına teslim edilecektir.” denilmesine rağmen bu sürecin yerine getirilmediği anlaşılmaktadır.
Muayene ve Kabul Komisyonu da hizmet alımı işi sözleşme hükümlerine göre yerine getirilmediği halde yapılan işin sözleşme ve eklerine uygun olduğuna ve kabule engel olabilecek eksik, kusur ve arızaların bulunmadığına dair Kabul Tutanağını düzenleyerek işin kabulünü yapmıştır.
Bu durumda toplanan atıkların sadece bir kısmının şartnamede belirtilen döküm alanına dökümünün yapıldığı ve birim fiyatı oluşturan unsurlardan birinin de nakliye gideri olduğu göz önünde bulundurulduğunda, döküm alanına nakil kontrol edilmeden sadece kantar fişleri esas alınarak ödeme yapıldığı ve böylelikle yükleniciye fazla ödemede bulunulduğu açıktır.
Ancak hal böyleyken, Kontrol Teşkilatı kontrolünde yapılan tartımlar sonucunda düzenlenen onaylı kantar fişlerindeki toplam atık miktarının sözleşmeye göre toplanması gereken atık miktarına eşit olduğu dikkate alındığında sadece şartnamede belirtilen döküm alanına dökülen atık miktarı esas alınarak, kalan atıkların toplanması, nakli ve kesim alanlarının temizliği yapılmamış kabul edilerek kamu zararı hesaplanması ve bu tutar üzerinden kamu zararına hükmedilmesi isabetli olmayacaktır.
Diğer taraftan işin sözleşmesine uygun olarak yürütülüp yürütülmediğini denetlemeyen Kontrol Teşkilatı ile iş sözleşmeye göre yerine getirilmediği halde kabulünü yapan Muayene ve Kabul Komisyonunun durumu ise haklarında yürütülmesi gereken idari soruşturmanın konusudur.”
Demiştir.
“2022 Kurban Satış ve Kesim Alanlarının Temizlenmesi Hizmet Alım İşi”nde yükleniciye, …Büyükşehir Belediyesinin düzenli depolama tesisine dökülen atık miktarından daha fazla miktar için ödeme yapıldığı ve bu suretle kamu zararına neden olunduğu iddiası ile ilgili olarak yapılan incelemede;
... Belediyesi “2022 Kurban Satış ve Kesim Alanlarının Temizlenmesi Hizmet Alım İşi”ni, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22’nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine göre doğrudan temin usulü ile almıştır. Teknik şartnamenin 1’inci maddesinde yapılacak iş, ... ilçe sınırları içinde bulunan kurban alanlarındaki hayvansal atık ve gübrenin ..’de bulunan … Büyükşehir Belediyesine ait depolama sahalarına taşıma işi olarak ifade edilmiştir. Mezkûr teknik şartnamenin 8’inci maddesinde hakediş raporlarının kantar fişleri üzerinden yapılacağı, 9’uncu maddesinde kantar fişlerinin kalibrasyon belgesi olan kantarlardan veya döküm alanındaki kantarlardan alınan fişler üzerinden tonaj olarak yapılacağı belirtilmiştir.
Teknik şartnamede, ... İlçesinden Döküm Alanına Gübre Nakli (Ton);
“... ilçe sınırları içerisinde bulunan kurban kesim yerlerinden hayvansal atık ve gübrelerin toplanması, araçlara yüklenmesi, ... Büyükşehir Belediyesinden ruhsatlı döküm alanlarına (..) nakledilmesi, kantara girerek tartılması, döküm alanına boşaltılması, döküm bedeli ve genel giderleriyle yüklenici karı dahil ton gübrenin nakledilmesi fiyatıdır. Kantar fişlerindeki net ağırlıkların toplamı üzerinden ödeme yapılır. Satış ve Kesim Alanları temizlendikten sonra Yüklenici firma doğabilecek sağlık problemlerine karşı bu alanları kireçleyerek teslim edecektir.”
İfadelerine yer verilerek, birim fiyat tarifi yapılmıştır.
Bu kapsamda, İdare tarafından yukarıdaki teknik şartname hükümleri doğrultusunda piyasa fiyat araştırması yapılmış ve … İnş. Taah. Nak. Hafriyat Asfalt ve Petrol Ürünleri San. Tic. Ltd. Şti. ile 28.06.2022 tarihinde 169.200,00 TL tutarında sözleşme imzalanmıştır. Bu sözleşme birim fiyatlı olup, yüklenici tarafından ton başına 84,60 TL teklif edilmiştir. İş kapsamında toplanacak toplam kurban atığı miktarı 2.000,00 ton olarak öngörülmüştür.
İdare tarafından Büyükşehir Belediyesine ait .. Düzenli Depolama Tesisine döküm izni alınan 15 aracın 24.06.2022 – 24.07.2022 tarihleri arasında yaptıkları dökümlere ilişkin bilgiler depolama tesisini işleten … Çevre Yönetimi Sanayi ve Ticaret Şirketinden istenmiş ve … tarafından gönderilen 27.01.2023 tarihli ve 51445791-622.03-587 sayılı yazıda döküm tesisine sadece 3 adet aracın döküm yaptığı görülmüştür.
Yargılama konusu hususta ve rapor dosyasında yapılan inceleme neticesinde, hizmet alımı işi kapsamında özel bir firmada elektronik kantarda tartım yapıldığı ve ödemelerde bu kantar fişlerinin esas alındığı, toplam 2.000,00 ton kurban atığı için yükleniciye ödeme yapıldığı, buna karşılık … Düzenli Depolama Tesisine 328,75 ton (328.750 kg) döküm yapıldığı dikkate alındığında hakedişe konu olan miktarın fazla olduğu görülmüştür.
Sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda özetle;
-Kantar kontrolünün teknik şartnamenin 9’uncu maddesi dikkate alınarak döküm alanına daha yakın olan, … adresinde faaliyet gösteren kalibrasyon belgeli özel kantar firmasında yapıldığı, kontrol teşkilatında olan personelin işin süresi boyunca kantarın bulunduğu yerde her tartıyı kontrol ederek onayladığı, hakediş evraklarının onaylı kantar fişleri esas alınarak düzenlendiği, tüm kantar fişlerinin teknik şartnameye uygun olduğu,
-Tartılan araçların …de bulunan … Büyükşehir Belediyesine ait döküm alanı haricinde izinsiz yerlere döküm yapabilme ihtimaline karşılık teknik şartnamenin 4’üncü maddesinde “İzinsiz alanlara yapılan dökümlerden dolayı tüm sorumluluk ve cezai işlem yüklenici firmaya aittir.” Denilerek, sorumluluğun yüklenici uhdesinde bırakıldığı,
-Sorguda, kalibrasyon belgesi olan kantar kayıtları dikkate alınmaksızın sadece … Düzenli Depolama Tesisi kayıtları üzerinden hesaplama yapıldığı,
-İşin, teknik şartnamede bahsi geçen maddelere uygun olduğu, kamu zararı bulunmadığı ve mevzuatın öngördüğü şekilde ödemelerin yapıldığı, ifade edilmiştir.
Kamu zararına sebep olan husus, İdarenin ödemelerde esas aldığı kantar kayıtları ile yüklenici tarafından döküm yapılan … Düzenli Depolama Tesisi kayıtlarının önemli ölçüde birbirinden farklı olmasıdır. Sorumlular tarafından söz konusu tesisin döküm kayıtlarına itiraz edilmemiştir, ancak yüklenicinin özel kantar firmasındaki tartımdan sonra kurban atıklarının başka bir yere döküldüğü ya da farklı bir şekilde değerlendirildiği ihtimali üzerinde durulmuştur.
Öncelikle işe ait teknik şartnamenin 1’inci maddesinde yapılacak işin, "... ilçe sınırları içinde bulunan kurban alanlarındaki hayvansal atık ve gübrenin ..’de bulunan ..Büyükşehir Belediyesine ait depolama sahalarına taşıma işi" olduğu; 4’üncü maddesinde izinsiz alanlara yapılacak olan dökümlerden dolayı tüm sorumluluk ve cezai işlemin yüklenici firmaya ait olduğu; 10’uncu maddesinde ... ilçesinde kurban kesim alanlarının ..’deki ruhsatlı döküm alanlarına mesafenin 50 km alınacağı; birim fiyat tarifinin de yine ..’deki ruhsatlı döküm alanı baz alınarak yapıldığı, sözleşmenin 11’inci maddesinde ise "döküm sahasına giriş yapan her aracın kantar fişinin o gün içinde kontrol teşkilatına teslim edileceği" belirtilmiştir. Bu bağlamda, işin ve ödemenin teknik şartnameye ve sözleşmeye uygun olarak yapılmasında esas alınması gereken kayıtların … Düzenli Depolama Tesisi kayıtları olduğu aşikardır. Bu nedenle, sorumluların savunmaları yerinde görülmemiştir.
Burada esas olan tartının hangi kantar ile yapıldığı değil, döküm sahasına giriş yapan araçların kantar fişlerinin esas alınarak ödeme yapılıp yapılmamasıdır.
Ayrıca sorumluların iddia ettiği gibi yüklenici kurban atıklarını ruhsatsız ve teknik şartnamede belirtilen mesafeye göre daha yakın bir alana dökme ya da atıkların farklı şekilde değerlendirilme ihtimallerinde ise yüklenici yine haksız bir menfaat/kazanç elde etmiş olacaktır. Bu çerçevede 2022 Kurban Satış ve Kesim Alanlarının Temizlenmesi Hizmet Alım İşi”nde yükleniciye, …Büyükşehir Belediyesinin düzenli depolama tesisine dökülen atık miktarından daha fazla miktar için ödeme yapıldığı ve bu suretle kamu zararına sebebiyet verildiği değerlendirilmiştir.
Yukarıda açıklanan gerekçelerle .. TL tutarındaki kamu zararının Harcama Yetkilisi …. (Temizlik İşleri Müdürü), Gerçekleştirme Görevlisi ve Kontrol Teşkilatı Üyesi … (Zabıta Memuru), Kontrol Teşkilatı Üyeleri … (Zabıta Memuru) ile … (Kadrolu İşçi)’na;
müştereken ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53 üncü maddesi gereğince işleyecek faizleriyle birlikte ödettirilmesine;
ayrıca izinsiz alanlara yapılan dökümlerin idari yönden de soruşturulmasını teminen konunun Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına yazılmasına;
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca ilamın tebliğinden itibaren altmış gün içinde temyiz başvurusu ve aynı Kanunun 56’ncı maddesi uyarınca ilamın tebliğinden itibaren 5 yıl içinde yargılamanın iadesi başvurusu yolları açık olmak üzere oy çokluğuyla,
Azınlık Görüşü;
Üye … azınlık görüşünde;
“Raporda, 2022 Kurban Satış ve Kesim Alanlarının Temizlenmesi Hizmet Alımı işinde, yükleniciye, Teknik Şartnamede belirtilen döküm alanına dökülen atık miktarından daha fazla miktar için ödeme yapıldığı iddia edilerek söz konusu döküm alanına fiilen dökülen atık miktar (328,75 ton) ile özel firma kantar fişlerine göre hesap edilen miktar (2.000,00 ton -ki bu miktar iş kapsamında toplanması ve döküm alanına nakledilmesi öngörülen toplam kurban atığı miktarıdır) arasındaki fark esas alınarak kamu zararı tutarı hesap edilmişse de;
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22’nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine göre doğrudan temin usulü ile alımı yapılan hizmet işi, Teknik Şartnamenin 1’inci maddesinde “... ilçe sınırları içinde bulunan kurban alanlarındaki hayvansal atık ve gübrenin ...’de bulunan ... Büyükşehir Belediyesine ait depolama sahalarına taşıma işidir.” şeklinde tarif edilmiştir.
Aynı şartnamenin 8’inci maddesinde hakkediş raporlarının kantar fişleri üzerinden yapılacağı, 9’uncu maddesinde kantar fişlerinin kalibrasyon belgesi olan kantarlardan veya döküm alanındaki kantarlardan alınan fişler üzerinden tonaj olarak yapılacağı, 10.maddesinde ise ... ilçesindeki kurban kesim alanlarından Anadolu yakasında bulunan ... Büyükşehir Belediyesinden ruhsatlı döküm alanlarına …) döküm mesafesinin 50 km olarak sabit alınacağı belirtilmiştir.
Yine Teknik Şartnamede birim fiyat tarifi, “... ilçe sınırları içerisinde bulunan kurban kesim yerlerinden hayvansal atık ve gübrelerin toplanması, araçlara yüklenmesi, ... Büyükşehir Belediyesinden ruhsatlı döküm alanlarına (…) nakledilmesi, kantara girerek tartılması, döküm alanına boşaltılması, döküm bedeli ve genel giderleriyle yüklenici karı dahil ton gübrenin nakledilmesi fiyatıdır. Kantar fişlerindeki net ağırlıkların toplamı üzerinden ödeme yapılır. Satış ve Kesim Alanları temizlendikten sonra Yüklenici firma doğabilecek sağlık problemlerine karşı bu alanları kireçleyerek teslim edecektir.” şeklinde yapılmıştır.
Toplanan kurban atıklarının nakledileceği alanın ... Büyükşehir Belediyesine ait … Düzenli Depolama Tesisi olduğu açık bir şekilde belirtilmesine ve birim fiyat teklifinde nakliye giderinin de maliyet unsuru olmasına rağmen yüklenici tarafından başka yere döküm yapılması halinde yükleniciye uygulanacak yaptırıma ilişkin herhangi bir düzenlemeye şartname ve sözleşmede yer verilmemiştir. Sözleşmede ceza sadece şartnamede belirtilen sayıda ve nitelikte aracın sahada hazır bulunmaması durumu için öngörülmüştür. Konu ile ilgili olabilecek tek düzenleme ‘İzinsiz alanlara yapılan dökümlerden dolayı tüm sorumluluk ve cezai işlem yüklenici firmaya aittir.’ şeklinde ifade edilen Teknik Şartnamenin 4.maddesidir. Aslında bu maddede yer alan izinsiz alanlardan nerenin kastedildiği de açık olmayıp sorumluların da ifadesi ile sorumluluğu yüklenicin uhdesine bırakan genel bir ifadedir. …’deki döküm alanı dışında bir yere döküm yapılması halinde yükleniciye idarenin uygulayacağı bir yaptırım öngörülmemiştir.
Denetçinin de Raporda belirttiği ...’deki döküm alanını işleten … Çevre Yönetimi Sanayi ve Ticaret Şirketi tarafından Denetim Ekibine sunulan yazı ve eki kantar fişleri incelendiğinde, toplam atığın sadece 328,75 tonuna tekabül eden miktarın 3 kamyon aracılığıyla 9-12.07.2022 tarihlerinde adı geçen döküm alanına dökümünün yapıldığı görülmektedir. Bu durumda hizmet alımı işi kapsamında kurban kesim alanlarından toplanarak nakledilmesi gereken atıkların başka alanlara da dökümün yapıldığı anlaşılmaktadır. Sorumluların da savunmalarında bu hususa ilişkin bir itirazları bulunmamaktadır.
Hakedişlere esas kantar fişi olarak, kalibrasyon belgesi olan kantarlarda veya döküm alanındaki kantarlardan alınan fişlerin kabul edileceği Teknik Şartname hükmüdür. İdare yükleniciyi taşıyacağı atıkları sadece döküm alanındaki kantarlarda tartması konusunda sınırlandırmamış kalibrasyon belgesi olan özel firma kantarlarının kullanılabilmesi imkanı da tanınmıştır. Nitekim toplanan tüm atıklar özel firma kantarlarında tartılmıştır. Bu durum sorumluların savunmalarında da teyit edilerek, kontrol teşkilatındaki bir personelin tüm tartım işlemlerini kontrol ettiği, onaylı kantar fişlerine göre hakedişlerin düzenlendiği açıklanmıştır. Savunma ekinde sunulan kantar fişleri ve genel nakliye icmali incelendiğinde iş kapsamında toplanması gereken toplam atık miktarının ( ki bu fiş ve icmallerde ...’deki döküm tesisine dökülen atıkların özel firma kantarlarında da tartıldığına ilişkin kantar fişleri de yer almaktadır) toplandığı görülmektedir.
Kontrol Teşkilatı, atıkların toplandıktan sonra tartılması hususunda kontrolleri yapmış ancak dökülmesi gereken alana nakledilmesine ilişkin herhangi bir kontrol yapmamıştır. Sözleşmenin 11.1 maddesinde “Döküm sahasına giriş yapan her aracın kantar fişi o gün içinde kontrol teşkilatına teslim edilecektir.” denilmesine rağmen bu sürecin yerine getirilmediği anlaşılmaktadır.
Muayene ve Kabul Komisyonu da hizmet alımı işi sözleşme hükümlerine göre yerine getirilmediği halde yapılan işin sözleşme ve eklerine uygun olduğuna ve kabule engel olabilecek eksik, kusur ve arızaların bulunmadığına dair Kabul Tutanağını düzenleyerek işin kabulünü yapmıştır.
Bu durumda toplanan atıkların sadece bir kısmının şartnamede belirtilen döküm alanına dökümünün yapıldığı ve birim fiyatı oluşturan unsurlardan birinin de nakliye gideri olduğu göz önünde bulundurulduğunda, döküm alanına nakil kontrol edilmeden sadece kantar fişleri esas alınarak ödeme yapıldığı ve böylelikle yükleniciye fazla ödemede bulunulduğu açıktır.
Ancak hal böyleyken, Kontrol Teşkilatı kontrolünde yapılan tartımlar sonucunda düzenlenen onaylı kantar fişlerindeki toplam atık miktarının sözleşmeye göre toplanması gereken atık miktarına eşit olduğu dikkate alındığında sadece şartnamede belirtilen döküm alanına dökülen atık miktarı esas alınarak, kalan atıkların toplanması, nakli ve kesim alanlarının temizliği yapılmamış kabul edilerek kamu zararı hesaplanması ve bu tutar üzerinden kamu zararına hükmedilmesi isabetli olmayacaktır.
Diğer taraftan işin sözleşmesine uygun olarak yürütülüp yürütülmediğini denetlemeyen Kontrol Teşkilatı ile iş sözleşmeye göre yerine getirilmediği halde kabulünü yapan Muayene ve Kabul Komisyonunun durumu ise haklarında yürütülmesi gereken idari soruşturmanın konusudur.”
Demiştir.
Kararla ilgili sorunuz mu var?