Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı
Karar Tarihi:
3/13/2024
Karar No:
53126
Esas No:
56555
KARAR
Yapım işinde; bazı imalatlar yapılmadığı halde bedelinin ödenmesi;
348 sayılı Ek İlamın 2. maddesiyle; Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı tarafından 4374 sayılı Kamu İhale Kanununun 20 nci maddesine göre belli istekliler arasında ihale usulüyle ihale edilerek … TL+KDV bedelle … - … ortaklığı ile ... tarihinde anahtar teslimi götürü bedel sözleşme imzalanan … ihale kayıt numaralı “… Yapım İşi” kapsamında yapılması öngörülen bazı imalatların yapılmadığı halde bedellerinin ödendiği gerekçesiyle … TL’nin tazminine ilişkin hüküm tesis edilmiştir.
Sorumlu [(Geçici ve Kesin Kabul Tutanakları Üzerinde İmzası Bulunan) Diğer Sorumlu-Geçici ve Kesin Kabul Heyetleri Üyesi sıfatlarıyla temyiz talep eden Elektrik Teknikeri …], (aynı ek ilam maddesi ile ilgili olarak temyiz talep eden diğer sorumlunun kendi gündem sırasında görüşülen dosyasındaki temyiz dilekçesinde de tamamen aynı olmak üzere), temyiz dilekçesinde özetle; tarafınca imzalanan hakediş raporunun mevzuata ve fiili duruma uygun düzenlenmiş olup, tazmin hükmünün gerek usulden ve esastan gerekse sorumluluk yönünden mevzuata aykırılık teşkil ettiğini, öncelikle eksik imalat yapıldığı halde eksik olan kısma ilişkin tutarın hakedişten düşülmeden ödeme yapılması sonucu kamu zararının doğduğu hususlarını kabul anlamına gelmemek kaydı ile;
A- Bütçeden yapılacak harcamalar konusunda 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda öngörülen harcama sürecinde tek ve tam yetkili olan ve harcama sürecindeki tüm işleri gözetlemek ve denetlemekle yükümlü olan ve ödeme belgesinde imzası bulunan Harcama Yetkilisinin fiili durumu bilmeyeceği gerekçesiyle sorumlu tutulmamasının hukuka ve hakkaniyetle bağdaşmayacağını, 5018 sayılı Kanunun “Harcama yetkisi ve yetkilisi" başlıklı 31 inci maddesinde; “Bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisidir.” hükmü ile “Harcama Talimatı ve sorumluluk” başlıklı 32 nci maddesinde;
“Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, suresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır.
Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.”
Hükümlerinin bulunduğunu, 5018 sayılı Kanunda, giderin yapılmasından ödeme aşamasına kadar tüm işlemlerin harcama yetkilisinin gözetim ve denetimi altında, onun emir ve talimatı ile yürütülmesi öngörüldüğünden Harcama Yetkilisinin sorumluluğunun bulunduğunun izahtan vareste olduğunu, 5018 sayılı Kanunun 71 inci maddesinde kamu zararının, “Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.” olarak tarif edildiğini, bu çerçevede, kamu zararından ve mali sorumluluktan bahsedilebilmesi için her somut olayda, kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemin bulunması; mevzuata aykırı karar, işlem veya eylem sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması ve kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması durumu ile mevzuata aykırı karar, işlem veya eylem arasında bir illiyet bağının olması şartlarının birlikte aranması gerektiğini, Harcama Yetkilisinin harcama sürecine tümüyle vakıf olan ve gözetimi ve denetiminde yürüyen bu süreçten; bir zarar var ise tazmin hükmünde sorumlu tutulması gerekmekte olup; imalat eksikliği olduğunu bilmesi mümkün olmadığından bahisle sorumlu tutulmamasının hukuka aykırı olduğunu,
B- Yargılama Dairesinin 2 nolu ek raporunda “… olmak üzere toplam … TL kamu zararının diğer sorumlu …’ye/a yasal faizi ile ödettirilmesine...” yönündeki tazmin hükmünün fiili duruma ve hukuka aykırı olduğunu, şöyle ki;
1. sırada yer alan malzemelerin yerine monte edilmeyen 839-101 poz nolu Dahili tip hat transformatör, 840-101 poz nolu 3-5 W. tek taraflı hoparlör, 844-203 poz nolu 2x250 W. power amplifikatör ve 844-101 poz nolu 100 W. amplifikatörlere ilişkin tutarların hakedişten düşülmeden yükleniciye ödeme yapılmasından dolayı kamu zararı oluştuğundan bahsedildiğini;
Sorgu aşamasındaki savunmasında da belirttiği üzere söz konusu kalemlerin binanın açılış aşamasında yüklenici firma tarafından imalat noktalarına takılacak olduğunu ve taşınmazların teslim edilmiş olduğunu, sorgu konusu ihale dışında iki ayrı tamamlama ihalesinin farklı yüklenicilerin uhdesinde olup, yeni imalatların yapım aşamasında elektronik cihazların zaman içinde çalınması, başka yere taşınması veya hasar görmesinin pek muhtemel olduğunu, zira bahse konu yapım işi dışında aynı yere iki ayrı tamamlama ihalesi yapılmasının yansıra binanın açılışı ihale tarihinden 3-4 yıl sonra bile gerçekleşemediğini, yargılama raporunda da malzemelerin yer aldığı ancak montajının yapılmadığının hususu yer almakta olduğunu, bu nedenle kamu zararının oluşmasının mümkün olmadığını, söz konusu kalemler ile ilgili tazmin hükmünde …-TL yönünden ilişilecek bir husus bulunmadığına karar verilmesi gerekirken aksi yöndeki Dairenin tazmin hükmünün bozulması gerektiğini,
2. Eksik yapılan EÖ-016 poz nolu IP Kamera Kayıt ve Görüntüleme Cihazı. EÖ-017 poz nolu 1/3 Lens (dahili) IP Kamera ve EÖ-018 poz nolu 1/3 Lens (harici) IP Kamera imalatlarına ilişkin tutarların hakedişten düşülmeden yükleniciye ödeme yapılmasından dolayı kamu zararı oluştuğundan bahsedildiğini;
Sorgu aşamasındaki savunmasına ilaveten tüm imalatların alt yapıları yapılmış olup, söz konusu kalemlerin binanın açılış aşamasında yüklenici firma tarafından tamamlanacak olduğunu, sorgu konusu ihale dışında iki ayrı tamamlama ihalesi farklı yüklenicilerin uhdesinde olup, yeni imalatların yapım aşamasında elektronik cihazların zaman içinde çalınması, taşınması veya hasar görmesinin pek muhtemel olduğunu, bu nedenle söz konusu cihazların o aşamada yerine montajının yapılmaması talimatı verildiğini, zira binanın açılışının kısa zamanda mümkün olmadığını, tespiti mümkün olmayan eksik malzeme olduğu iddiasıyla kamu zararının oluşmasının mümkün olmadığını, bu kapsamda söz konusu kalemlerle ilgili tazmin hükmünde …-TL yönünden ilişilecek bir husus bulunmadığına karar verilmesi gerekirken aksi yöndeki Dairenin tazmin hükmünün de bozulması gerektiğini,
3. Eksik yapılan 845-202 poz nolu 21-40 db kazançlı Televizyon Kollektif Anten Santralleri ve UHF/VHF anteni imalatlarına ilişkin tutarların hakedişten düşülmeden yükleniciye ödeme yapılmasından ve yer alan elektronik cihazların bina içerisinde bulunmadığı ve teslim ve test formlarının bulunmadığı bu nedenle kamu zararı oluştuğundan bahsedildiğini;
Sorgu aşamasındaki savunmasına ilaveten tüm imalatların alt yapıları yapılmış olup, söz konusu kalemlerin binanın açılış aşamasında yüklenici firma tarafından tamamlanacak olduğunu, sorgu konusu ihale dışında iki ayrı tamamlama ihalesi farklı yüklenicilerin uhdesinde olup yeni imalatların yapım aşamasında elektronik cihazların zaman içinde çalınması veya hasar görmesinin pek muhtemel olduğunu, Nitekim binanın açılışının kabul işleminden sonra neredeyse 5-6 yılının geçtiğini, tespiti mümkün olmayan eksik malzeme olduğu iddiasıyla kamu zararının oluşmasının mümkün olmadığını, ayrıca teslim ve test formları bulunmakta olduğunu, Yapı İşleri Daire Başkanlığında bunların bulunması gerektiğini, bunun Daire amirinin görev yetki ve sorumluluğunda olması gerektiğini, bu kalemler yönünden tazmin hükmünde …-TL yönünden ilişilecek bir husus bulunmadığına karar verilmesi gerekirken aksi yöndeki Dairenin tazmin hükmünün de bozulması gerektiğini,
4. Eksik yapılan 833-596 poz nolu Yangın İhbar Detektörü ve 833-555 poz nolu Anolog Adresli Yangın İhbar Butonu, 833-592 poz nolu Dahili Tip Flaşör Elektronik Yangın İhbar Sirenlerini 6 tanesi ve 833-500 poz nolu Analog Adresli Optik Duman Detektörü imalatlarına ilişkin tutarların hakedişten düşülmeden yükleniciye ödeme yapılmasından ve yer alan malzemeler bina içerisinde veya dışarısında bulunmadığı ve teslim ve test formlarının bulunmadığı bu nedenle kamu zararı oluştuğundan bahsedildiğini;
Projede yer alan malzemelerin tam ve eksiksiz olarak projeye uygun olarak yerlerine monte edildiğini, kabul işlemlerinin ardından yaklaşık 3 yıl geçtiğini ve bu süreçte iki ayrı tamamlama ihalesi ve iki ayrı yüklenici tarafından tadilat ve imalatlar yapıldığını, bu aşamada yapılan imalatların zarar görmesi veya monte edilen cihazların/malzemelerin zarar görmesi veya yok olmasının pek muhtemel olduğunu, Nitekim binanın açılışının kabul işleminden sonra neredeyse 5-6 yılının geçtiğini, tespiti mümkün olmayan eksik malzeme olduğu iddiasıyla kamu zararının oluşması mümkün olmadığını, ayrıca teslim ve test formları bulunmakta olduğunu, Yapı İşleri Daire Başkanlığında bunların bulunması gerektiğini, bunun Daire amirinin görev yetki ve sorumluluğunda olması gerektiğini, bu kapsamda …-TL yönünden ilişilecek bir husus bulunmadığına karar verilmesi gerekirken aksi yöndeki Dairenin tazmin hükmünün de bozulması gerektiğini,
5. Eksik yapılan 819-201 poz nolu 20 Çifte Kadar Yanmaz Plastik Telefon Dağıtım Kutu imalatlarına ilişkin tutarın hakedişten düşülmeden tutarların yükleniciye ödeme yapılmasından ve bina içinde yer almadığı bu nedenle kamu zararı oluştuğundan bahsedildiğini;
Miktarı artırılan malzeme olan 20 çiftlik Plastik Telefon Dağıtım Kutuları içlerinde fazla krone bağlantısı olmasından dolayı, Yanmaz Plastik Telefon Dağıtım Kutularının yerine Elektrik Panolarının içlerine tam ve eksiksiz olarak bağlantılar yapılarak, montaj edildiğini, Yargılama Dairesine sunulan fotoğraflardan da görüleceği üzere bahse konu bağlantıların 20 çiftlik Plastik Telefon Dağıtım Kutuları yerine Yanmaz Plastik Telefon Dağıtım Kutularının içlerine montaj edildiğini, kaldı ki; kabul işlemlerinin ardından yaklaşık 3 yıl geçtiğini ve bu süreçte iki ayrı tamamlama ihalesi ve iki ayrı yüklenici tarafından tadilat ve imalatlar yapıldığını, bu aşamada yapılan imalatların zarar görmesi veya monte edilen cihazların/malzemelerin zarar görmesi veya yok olmasının pek muhtemel olduğunu, bu kapsamda montajının yapıldığının ispatlanamadığı iddiasını kabul etmesinin mümkün olmadığını, söz konusu kalemler yönünden tazmin hükmünde …-TL yönünden ilişilecek bir husus bulunmadığına karar verilmesi gerekirken aksi yöndeki Dairenin tazmin hükmünün de bozulması gerektiğini,
6. Eksik yapılan 880-1101 poz nolu 7U Duvara Monta Edilebilir Kabinet ve 880-1203 poz numarası ile verilen 20U Dikili Tip Kabinet imalatına ilişkin tutarların hakedişten düşülmeden yükleniciye ödeme yapılmasından ve yer alan elektronik cihazların bina içerisinde bulunmadığı ve teslim ve test formlarının bulunmadığı bu nedenle kamu zararı oluştuğundan bahsedildiğini;
Miktarı artırılan malzemeler projeye uygun olarak tam ve eksiksiz olarak bağlantılar yapılarak montaj edildiğini, Yargılama Dairesine sunulan fotoğraflardan da görüleceği üzere bahse konu elektronik cihazların mevcut olduğunu, kaldı ki; kabul işlemlerinin ardından yaklaşık 3 yıl geçtiğini ve bu süreçte iki ayrı tamamlama ihalesi ve iki ayrı yüklenici tarafından tadilat ve imalatlar yapıldığını, bu aşamada yapılan imalatların zarar görmesi veya monte edilen cihazların/malzemelerin zarar görmesi veya yok olmasının pek muhtemel olduğunu, nitekim binanın açılışının neredeyse kabul işleminden sonra 5-6 yılının geçtiğini, tespiti mümkün olmayan eksik malzeme olduğu iddiasıyla kamu zararının oluşmasının mümkün olmadığını, ayrıca teslim ve test formları bulunmakta olduğunu, Yapı İşleri Daire Başkanlığında bunların bulunması gerektiğini, bunun Daire amirinin görev yetki ve sorumluluğunda olması gerektiğini, bu kapsamda bahse konu kalemler yönünden tazmin hükmünde …-TL yönünden ilişilecek bir husus bulunmadığına karar verilmesi gerekirken aksi yöndeki Dairenin tazmin hükmünün de bozulması gerektiğini,
Ayrıca belirtmek gerekir ki; Yargılama Dairesinin şahsının da bulunduğu diğer sorgularda örneğin ek sorgu 3; “… kaldı ki eksik olduğu belirtilen bu imalatlar bir yerden başka bir yere taşınıp, kullanılabilir imalatlar olduğundan rapordaki gerekçelere istinaden oluşan kamu zararı ve sorumluluk tespiti yapılması mümkün görünmemektedir. ...” denildiğini, yukarıda sorgu konusu malzemelerin de aynı mahiyette olduğunu, kaldı ki; … Yapım İşinden sonra İdare tarafından iki ayrı tamamlama ihalesine çıkıldığı ve iki ayrı yükleniciye ihale edildiğinin Yargılama Dairesi tarafından da kabul edilen bir husus olduğunu, bu kapsamda tazmin hükmüne esas olan söz konusu imalatların hangi ihale kapsamında yapılmadığının tespitinin mümkün görünmediğini, aynı yerler için 3 farklı ihale ve 3 ayrı yüklenicinin olduğu dikkate alındığında sorumluluk tespitinin de mümkün olmadığını, kontrollük görevi ile tazmin hükmüne neden olan imalatlar arasında nedensellik bağı kurulmasında hukuka aykırılık bulunduğunu, ayrıca Çevre ve Şehircilik Bakanlığının görevlendirildiği uzmanların 1 hafta gibi kısa bir sürede birçok ihale konusu -ki birden fazla olup çok kapsamlı yerlerdir- yerin fiili tespitini yaparak raporlandırmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, zira bilinmektedir ki; Rektörlüğün Mahkemeye yaptırmış olduğu sadece Merkezi Ameliyathane için bile tespit süresinin 6 ay sürdüğünü, Bakanlık uzmanlarının ise Ameliyathane dahil birçok yerin 1 hafta içinde yerinde tespitini yaptığını, bunun anlaşılır bir durum olmadığını, hukuken delil kabul edilemeyecek bir tespit olup afaki ve soyut olduğunu, sağlıklı olmayan ve eksik tanzim edilen işbu rapora itibar edilmesi ve tazmin hükmüne esas teşkil etmesinin hukuken mümkün olmadığını, yine kontrollük görevini uzmanlık alanı sınırlı olarak yerine getirmek zorunda olduğunun mevzuat gereği olduğunu, bu anlamda da söz konusu ihalede gerçekleşen imalatların eksiksiz ve gereği gibi yerine getirildiğini, söz konusu imalatların tamamen sahada mahallinde görüldüğünü, ayrıca bu imalatların bir yerden başka bir yere taşınır imalatları olduğunu ve geçen uzun süre dikkate alındığında aksinin ispatının mümkün olmadığını, yapılan elektrik kalemlerine yönelik ödemelerin gerçekleşmesinde de mevzuata aykırılık ve kamu zararı bulunmadığını, 05.09.1979 tarihli ve 16745 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bayındırlık İşleri Kontrol Yönetmeliğinin 1 inci maddesinde aynen: “Devlet ve kuruluşları. Katma Bütçeli Daireler, İl Özel İdareleri, Belediyeler ve Kamu İktisadi Kuruluşları ve tüm Kamu Kuruluşlarınca Yaptırılan her türlü yapı, tesis, onarım, bakım, imalat, ameliyat, etüt ve proje işlerinin kontrolü bu Yönetmelik hükümlerine göre yapılır.”, 3 üncü maddesinde aynen: "Kontrol örgütü: İşveren makam veya vekili ile kontrol amiri, işin büyüklük ve önemine göre yeterli sayıda kontrol şefleri, kontrol mühendisleri, kontrol yardımcıları ve sürveyanlar ile diğer yardımcı elemanlardan oluşabilir. (Bu unvanlar T.C. Sayıştay Başkanlığı Ege Üniversitesi 2018 Yılı Sayıştay Düzenlilik Denetim Raporu 66 yetkili makamın onayı ile verilen görevleri belirler. Kadro ve şema unvanlarıyla bağlı değildir.)”, 4 üncü maddesinde aynen: “Kontrol genel adı altında yönetim ve denetim yapan görevliler. Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesinin ilgili hükümlerine uygun olarak ve aşağıda yazılı sıraya göre birbirlerinin emir denetim ve gözetimi altında görevlerini yürütürler. (...) 4.4. Kontrol Mühendisi: (Mühendis. Mimar) Kontrol şefine bağlıdır. Bir kontrol mühendisine birden fazla işin kontrollüğü verilebilir. Kontrol mühendisliği görevi idarece zorunlu görülen hallerde işveren makamının onayı ve kontrol görevlisi unvanı ile Teknikerlere yaptırılabilir 4.5. Kontrol Yardımcısı: Gereksinime ve işin önemine göre Mühendis, Mimar, Tekniker ve Teknisyen olup kontrol mühendisine bağlıdır." 10'uncu maddesinde aynen: Kontrol mühendisi, kendisine verilen işleri, sözleşme ve eklerine, şartnamelere, uygulama projelerine, fen ve sanat kurallarına ve iş programına uygun olarak yürütülüp süresinde bitirilmesini sağlamak için (aşağıda belirtilen işleri) kendisi çalışarak, işin büyüklük göre emrine verilen kontrol yardımcıları, sürveyanlar ile diğer personelin hikmet yararlanarak yapmakla görevli ve sorumludur.”, 11 inci maddesinde ise Kontrol Yardımcısının görev, yetki ve sorumlulukları belirtilmiş olup; “11.1. Kontrol mühendisinin yardımcısı olup, kontrol mühendisi tarafından kendisine verilen ölçme hesap proje ve denetim işlerini kontrol mühendisinin sorumluluğu altında yapar. Sürveyanların çalışmalarını izler ve kontrol eder. 11.2. Görevlendirildiği takdirde kendisi tarafından ölçülen ve düzenlenen röleve, ataşman, tutanak, kesit, proje ve benzeri evrakı paraf ederek, incelenip imza edilmek üzere kontrol mühendisine verir. 11.3. Müteahhide yazışmada bulunamaz, 11.4. Kontrol mühendisince kendisine özel olarak verilen yetkileri aynen kullanır ve neticeleri kontrol mühendisine bildirir. 11.5. Kontrol yardımcısı kendisine verilen görevlerin iyi bir şekilde yapılıp sonuçlandırılmasından sorumludur.” hükümlerinin yer aldığını, 05.06.2018 tarihli ve 30442 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Kamu Yapıları Denetim Hizmetleri Yönetmeliği’nde de aynı düzenlemelere yer verildiğini, yine tekniker ve teknisyenlerin “yardımcı denetim elemanı" olarak tanımlandığını, denetim mühendisi ve denetim mühendisi yardımcısına bağlı olarak çalışmalarının öngörüldüğünü, yukarıda anılan mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, teknisyen ve teknikerlere yapım işlerinin kontrolü konusunda oldukça sınırlı yetkiler verildiğini, teknisyen ve teknikerlerin kontrol mühendisinin yardımcısı olarak bu personelin sorumluluğu (gözetimi) altında çalışmalarının öngörüldüğünü, tarafına verilen Kontrol Teşkilatı üyeliği görev ve yetkileri çerçevesinde mevzuata uygun olarak yapılmış olmakla birlikte işbu görevlendirme Bayındırlık İşleri Kontrol Yönetmeliğinin ilgili hükümlerine aykırı olarak yapılmış olduğundan Kontrol Teşkilatının eksik ve hatalı kurulduğunu, bu nedenledir ki; görev yetkisinin sınırları içinde hiçbir hata, kusur ve ihmalinin bulunmadığını belirtmek istediğini, kaldı ki; Üniversite ile ilgili 2018 Sayıştay Düzenlilik Denetim Raporunda; “Üniversitede yeterli sayıda kontrol mühendisi bulunduğu halde, çoğunlukla mühendis ve mimarlar yerine yetkileri ve teknik bilgileri sınırlı olan tekniker ve teknisyenlerin kontrol teşkilatında ve geçici/kesin kabul komisyonlarında görevlendirilmelerinin söz konusu yapım işinin kontrollüğünde ve kabul işlemlerinde önemli zafiyetler oluşmasına sebep olduğu, söz konusu mevzuata aykırı görevlendirmelerden dönemin Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanının sorumlu olduğu değerlendirilmiştir” denildiğini, yukarıda açıklamaya çalıştığı üzere tarafınca mevzuatın öngördüğü yetki ve sorumluk kapsamında yükümlülüklerini yerine getirdiğini, tarafına kusur izafe edilmesinin mümkün olmadığından kamu zararına sebebiyet verdiği hususunun da kabulünün mümkün olmadığını, kamu zararı bulunmadığından mevzuata aykırı tazmin hükmünün kaldırılması gerektiğini, yukarıda ayrıntılı olarak izah edildiği üzere; tazmin hükmünün,
1. Eksik imalat ve malzeme olmadığı halde sağlıklı olmayan ve eksik tanzim edilen raporun tazmin hükmüne esas teşkil etmesi hukuken mümkün olmayıp, kamu zararı bulunmadığından ilişilecek bir husus bulunmadığından esastan kaldırılmasına,
2. Aynı yerler için 3 farklı ihale ve 3 ayrı yüklenicinin olduğu dikkate alındığında tazmin hükmüne esas olan söz konusu imalatların hangi ihale kapsamında yapılmadığının tespiti mümkün olmadığından sorumluluk tespiti de mümkün olmayıp, kamu zararından sorumlu olmadığından tazmin hükmünün kaldırılmasına,
3. İlgili mevzuat hükümleri uyarınca teknisyen ve teknikerlere yapım işlerinin kontrolü konusunda oldukça sınırlı yetkiler verildiğini, teknisyen ve teknikerlerin kontrol mühendisinin yardımcısı olarak bu personelin sorumluluğu (gözetimi) altında çalışmalarının öngörüldüğünü, Diğer Sorumlu (Kontrol Teşkilat Üyesi/Kabul Heyeti Üyesi) sıfatıyla Yasanın öngördüğü görev ve sorumluluğu çerçevesinde görev yetkisinin sınırları içinde hiçbir hata, kusur ve ihmali bulunmadığından, sorumluluk yönünden uhdesinden kaldırılmasına,
Karar verilmesini Kurulumuza arz etmiştir.
(Temyiz talep eden her iki sorumlunun dilekçesi için de geçerli) Başsavcılık mütalaasında özetle; sorumlunun hakkında verilen tazmin hükümlerinin savunmasına benzer gerekçelerle, eksik imalat ve malzeme olmadığı halde sağlıklı olmayan ve eksik tanzim edilen raporun tazmin hükmüne esas teşkil etmesi nedeniyle kamu zararı bulunmadığı, aynı yerler için 3 farklı ihale ve 3 ayrı yüklenicinin olduğu dikkate alındığında tazmin hükmüne esas olan söz konusu imalatların hangi ihale kapsamında yapılmadığının tespitinin mümkün olmadığından sorumluluk tespiti yapılamayacağından kamu zararından sorumlu olmadığından tazmin hükmünün kaldırılmasını, ilgili mevzuat hükümleri uyarınca teknisyen ve teknikerlere yapım işlerinin kontrolü ve kabulü konusunda oldukça sınırlı yetkiler verildiğinden bahisle diğer sorumlu (Kontrol Teşkilat Üyesi/Kabul Heyeti Üyesi) sıfatıyla yasanın öngördüğü görev ve sorumluluğu çerçevesinde görev yetki sınırları içinde hiçbir hata kusuru ve ihmali bulunmadığından sorumluluk yönünden uhdesinden kaldırılmasını talep ettiği ifade edildikten sonra; dosya üzerinde yapılan inceleme neticesinde; sorumlunun savunmasında dile getirdiği hususlar Daire Kararında yasal gerekçeleriyle tüm yönleriyle karşılandığından ve Kararda sorumluluk tespiti yasal gerekçesiyle açıklandığından temyiz talebinin reddedilerek Daire Kararının tasdik edilmesinin uygun olacağı mütalaa olunmuştur.
İşbu dosyayla duruşma talebinde bulunan sorumlu … ile Sayıştay Savcısının sözlü açıklamalarının dinlenmesinden ve dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Konunun Esası Yönünden İnceleme:
Temyize konu işbu ek ilam maddesinde tazmin hükmü, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından görevlendirilen uzmanların düzenlediği raporların incelenmesi sonucunda; adı geçen işte iş kapsamında yapılması öngörülen bazı imalatların yapılmadığı halde bedelinin ödenmesi suretiyle kamu zararına sebebiyet verildiği gerekçesiyle verilmiştir.
Bu tazmin gerekçesi de işe ait sözleşmenin “Sözleşmenin Türü ve Bedeli” başlıklı 6. maddesi, (ihale dokümanlarını ve öncelik sıralarını düzenleyen) 8. maddesi, (bir iş kaleminin proje plan ve kesitlerinde yer aldığının idaresince de tespit edilmesi halinde, bu iş kalemlerine ait imalatların sözleşme bedeli dahilinde yapılmasının kabulünün gerektiğine yönelik) Yüksek Fen Kurulunun 29.02.2012 tarihli ve 2012/13 numaralı Kararı, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin eki olan Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Sözleşme ve eklerine uymayan” işler başlıklı 23 üncü maddesi ve “Hatalı, kusurlu ve eksik işler” başlıklı 24 üncü maddesi hükümlerine dayandırılmıştır.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından fiili tespit yapmak üzere görevlendirilen uzmanlar tarafından düzenlenen raporlarda;
- Projenin bir parçası olan Zayıf Akım Planı ve Zayıf Akım Kolon Şemasında belirtilen ve 08.07.2015 tarihli hakediş dosyasında 839-101 poz numarası ile verilen Dahili Tip Hat Transformatörün ve 840-101 poz numarası ile verilen 3-5W tek taraflı Hoparlörün sayılarının (6’şar adet) artırılmasına rağmen yerlerinde takılı olmadığı; ayrıca 844-203 poz numarası ile verilen 2x250W Power Amplifikatörün ve 844-104 poz numarası ile verilen 100W Amplifikatörlerin Rack Kabinetlere monte edilmediği,
- Projenin bir parçası olan Cctv ve Hırsız Alarm Planı ve Zayıf Akım Kolon Şemasında belirtilmiş olmasına karşın EÖ-016 poz no.lu IP Kamera Kayıt ve Görüntüleme Cihazının, EÖ-017 poz no.lu 1/3” Lens (dahili) IP Kameraların ve sayısı artırılan EÖ-018 poz nolu 1/3” Lens (harici) IP Kameraların bina içerisinde/dışarısında bulunmadığı ve bu elektronik cihazlara ait teslim ve test formlarının da olmadığı,
- Zayıf Akım Planı ve Zayıf Akım Kolon Şemasında belirtilmiş olmasına rağmen 845-202 poz no.lu 21-40 db kazançlı Televizyon Kollektif Anten Santrallerinin Rack Kabinetlere monte edilmediği ve bina içerisinde bulunmadığı; ayrıca Zayıf Akım Kolon Şeması’nda, müteahhit tarafından bina çatısına monte edileceği belirtilen UHF/VHF antenin yerinde bulunmadığı ve bu elektronik cihazlara ait teslim ve test formlarının olmadığı görülmüş olup, söz konusu imalatların eksik yapıldığı,
- Zayıf Akım Kolon Şeması ve Yangın Algılama ve Uyarı Planında belirtilmiş olmasına karşın 180 adet 833-596 poz no.lu Asma Tavana Monte Edilecek Yangın İhbar Detektörünün ve 833-555 no.lu Analog Adresli Yangın İhbar Butonlarından 7 tanesinin eksik olduğu, miktar artırımı yapılan 833-592 no.lu Dahili Tip Flaşörlü Elektronik Yangın İhbar Sirenlerinden 6 tanesinin ve 833-500 no.lu Analog Adresli Optik Duman Detektörlerinden 30 tanesinin eksik olduğu ve Yangın İhbar Sistemine ait test formu ve çalışır halde teslim alma formu olmadığı,
- Zayıf Akım Planı ve Zayıf Akım Kolon Şeması belirtilmiş olmasına karşın miktar artışı yapılan 819-201 poz no.lu 20 Çifte Kadar Yanmaz Plastik Telefon Dağıtım Kutularının bina içerisinde bulunmadığı,
- Zayıf Akım Planı ve Zayıf Akım Kolon Şeması belirtilmiş olmasına karşın miktar artışı yapılan 880-1101 poz no.lu 7U Duvara Monte Edilebilir Kabinetlerden 11 tanesinin ve 880-1203 poz numarası ile verilen 20U Dikili Tip Kabinetlerden 5 tanesinin bina içerisinde bulunmadığı ve bu demirbaşlara ait teslim formunun da olmadığı
Hususları tespit edilmiş, bu tespitler doğrultusunda Sayıştay 2. Dairesince;
- Yerine monte edilmeyen 839-101 poz no.lu Dahili Tip Hat Transformatör, 840-101 poz no.lu 3-5W tek taraflı Hoparlör, 844-203 poz no.lu 2x250W Power Amplifikatör ve 844-104 poz no.lu 100W Amplifikatörlere ilişkin tutarların hakedişten düşülmeden yükleniciye ödeme yapılması nedeniyle … TL,
- Eksik yapılan EÖ-016 poz no.lu IP Kamera Kayıt ve Görüntüleme Cihazı, EÖ-017 poz no.lu 1/3” Lens (dahili) IP Kamera ve EÖ-018 poz no.lu 1/3” Lens (harici) IP Kamera imalatlarına ilişkin tutarların hakedişten düşülmeden yükleniciye ödeme yapılması nedeniyle … TL,
- Eksik yapılan 845-202 poz no.lu 21-40 db kazançlı Televizyon Kollektif Anten Santralleri ve UHF/VHF anteni imalatlarına ilişkin tutarların hakedişten düşülmeden yükleniciye ödeme yapılması nedeniyle … TL,
- Eksik yapılan 833-596 poz no.lu Yangın İhbar Detektörü ve 833-555 poz no.lu Analog Adresli Yangın İhbar Butonu, 833-592 no.lu Dahili Tip Flaşörlü Elektronik Yangın İhbar Sirenlerini 6 tanesinin ve 833-500 no.lu Analog Adresli Optik Duman Detektörü imalatlarına ilişkin tutarların hakedişten düşülmeden yükleniciye ödeme yapılması nedeniyle … TL,
- Eksik yapılan 819-201 poz no.lu 20 Çifte Kadar Yanmaz Plastik Telefon Dağıtım Kutu imalatına ilişkin tutarın hakedişten düşülmeden yükleniciye ödeme yapılması nedeniyle … TL;
- Eksik yapılan 880-1101 poz no.lu 7U Duvara Monte Edilebilir Kabinet ve 880-1203 poz numarası ile verilen 20U Dikili Tip Kabinet imalatına ilişkin tutarın hakedişten düşülmeden yükleniciye ödeme yapılması nedeniyle … TL
Olmak üzere toplam 35.189,86 TL kamu zararı oluştuğuna karar verilerek tazmin hükmü (Wireless Cihazı ile 880-585 no.lu 48 Portlu UTP Cat6 Patch Panel, 880-724 poz no.lu 12 Core ST/MM Fiber kapasiteli Patch Panel ve 3 adet 880-730 poz no.lu 24 Core SC/MM Fiber kapasiteli Patch Panel, 880-584 poz no.lu 24 Portlu UTP Cat6 Patch Panel imalatlarına ilişkin bir ödeme olmadığı anlaşıldığından bu imalatlar ile ilgili olarak hesaplanan toplam … TL için ise ilişilecek bir husus bulunmadığına dair beraat hükmü) tesis edilmiştir.
Plan ve şemalar içinde yer almakta olup, projenin bir parçası olan imalatların sözleşme bedeline dahil olduğu ve yüklenici tarafından yapılması gerektiği konusunda bir tereddüt bulunmamakla beraber, sorumlular tarafından, sadece temyize konu yapım işinden sonra iki farklı yüklenici ile iki farklı tamamlama ihalesi yapıldığı için yeni imalatların ve tadilatların yapıldığı, söz konusu kalemlerin Binanın açılış aşamasında yüklenici firma tarafından tamamlanacağı, temyiz konusu ihale dışında iki ayrı tamamlama ihalesi farklı yüklenicilerin uhdesinde olup, yeni imalatların yapım aşamasında elektronik cihazların zaman içinde çalınması, taşınması veya hasar görmesinin pek muhtemel olduğu, bu nedenle söz konusu cihazların o aşamada yerine montajının yapılmaması talimatının verildiği, iki ayrı tamamlama ihalesinin yanı sıra Binanın açılışının ihale tarihinden 3-4 yıl sonra gerçekleştiği için de kamu zararı tespitinin yapılamayacağı ileri sürülmüş, bu imalatların yapıldığına dair herhangi bir kanıtlayıcı belge ya da mahkeme (bilirkişi) tespiti ise Başkanlığımıza sunulmamıştır. Dolayısıyla, mevcut bilgi ve belgeler ışığında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından fiili tespit yapmak üzere görevlendirilen uzmanlar tarafından düzenlenen raporlara itibar edilerek kurulan tazmin hükmünde konunun esası yönünden hukuki bir isabetsizlik söz konusu değildir.
Sorumluluk Yönünden İnceleme:
Bahse konu kamu zararı, Kontrol Teşkilatında görevli kişiler ile yüklenicinin imzaladığı hakediş raporunun ödeme emri belgesine bağlanarak ödenmesi sonucu ortaya çıkmış olup, hakediş raporları ile buna ekli yapılan işler listesi, imalatların pursantaj oranlarını gösteren cetveller vb. belgeleri düzenleyen, imzalayan, onaylayan kişilerin sorumluluğu bulunmaktadır. Nitekim 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun “Giderin gerçekleştirilmesi” başlıklı 33 üncü maddesinde:
“Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekir. ...
Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.
…
Gerçekleştirme görevlileri, bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumludurlar…”
Denilmek suretiyle ödemeye esas hakediş raporları ile diğer belgeleri düzenleyen kişilerin sorumluluğundan bahsedilmektedir.
Benzer olarak Yapım İşleri Genel Şartnamesinde geçici ve kesin kabul işlemleri ile ilgili olarak ayrıntılı hükümler konulmuş olup, yapılan işlemlerden Geçici ve Kesin Kabul Komisyonu üyelerinin de sorumluluğu bulunmaktadır. Nitekim Şartnamenin “Geçici kabul” başlıklı 41 inci maddesine göre; geçici kabul komisyonu, gerçekleştirilen işlerin nev’ini, niteliğini, sözleşme ve ekleri ile teknik gereklere ve iş sırasında onaylanan değişikliklere uygunluğunu ve kabule hazır olup olmadığını, yüklenici veya vekili ile birlikte inceleyeceği hüküm altına alındığından işin projesine, mahal listelerine uygun olarak yapılmadığı halde yapılmış gibi gösterilmesi sonucu uğranılan zarardan söz konusu Komisyon üyeleri sorumludur.
Ancak, söz konusu yapım işinde, ödeme emri belgesi üzerinde imzası bulunan Harcama Yetkilisi ve Gerçekleştirme Görevlisinin, işe ait şartnameler ve sözleşme gibi dokümanlar da göz önünde bulundurularak, uzmanlık ve teknik bilgi ile fiili fiziki incelemeye dayanılarak hazırlanan ve onaylanan hakediş raporu ve eki belgelerden, iş kapsamında imalatların yapılıp yapılmadığını kontrol etme, yapılmayan veya hatalı imalatı ödeme emri belgesi ve eki belgelerden tespit etme imkânı bulunmadığından yukarıda bahsedilen kamu zararından sorumlulukları bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Dolayısıyla, Ek İlamda da bu yöndeki değerlendirmelerle sorumluluk tespitinde kurulan illiyet bağının 5018 sayılı Kanunun 71 inci maddesi ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 7 nci maddesinin üçüncü fıkrası hükmüne uygun olduğu görülmektedir.
Sonuç itibarıyla, ihale kapsamında olan söz konusu imalatların yapılmamasına (ya da eksik yapılmasına) rağmen bu imalatlar için ihale bedeli bünyesinde yükleniciye ödeme gerçekleştirilmesi, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 71 inci maddesi kapsamında kamu zararına sebebiyet verdiğinden ve bu kamu zararından yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda sorumluluklarına hükmedilen kamu görevlilerinin sorumlu tutulmasında sorumluluk hukuku bağlamında bir isabetsizlik görülmediğinden; temyiz talebinde bulunan sorumluların iddia ve itirazlarının reddedilerek 348 sayılı Ek İlamın 2. maddesiyle verilen … TL’nin tazminine ilişkin hükmün TASDİKİNE, oy birliğiyle,
6085 sayılı Kanunun 57 nci maddesi gereği bu Kararın yazılı bildirim tarihinden itibaren onbeş gün içerisinde Sayıştay’da karar düzeltilmesi yolu açık olmak üzere,
Karar verildiği 13.03.2024 tarih ve 56555 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
348 sayılı Ek İlamın 2. maddesiyle; Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı tarafından 4374 sayılı Kamu İhale Kanununun 20 nci maddesine göre belli istekliler arasında ihale usulüyle ihale edilerek … TL+KDV bedelle … - … ortaklığı ile ... tarihinde anahtar teslimi götürü bedel sözleşme imzalanan … ihale kayıt numaralı “… Yapım İşi” kapsamında yapılması öngörülen bazı imalatların yapılmadığı halde bedellerinin ödendiği gerekçesiyle … TL’nin tazminine ilişkin hüküm tesis edilmiştir.
Sorumlu [(Geçici ve Kesin Kabul Tutanakları Üzerinde İmzası Bulunan) Diğer Sorumlu-Geçici ve Kesin Kabul Heyetleri Üyesi sıfatlarıyla temyiz talep eden Elektrik Teknikeri …], (aynı ek ilam maddesi ile ilgili olarak temyiz talep eden diğer sorumlunun kendi gündem sırasında görüşülen dosyasındaki temyiz dilekçesinde de tamamen aynı olmak üzere), temyiz dilekçesinde özetle; tarafınca imzalanan hakediş raporunun mevzuata ve fiili duruma uygun düzenlenmiş olup, tazmin hükmünün gerek usulden ve esastan gerekse sorumluluk yönünden mevzuata aykırılık teşkil ettiğini, öncelikle eksik imalat yapıldığı halde eksik olan kısma ilişkin tutarın hakedişten düşülmeden ödeme yapılması sonucu kamu zararının doğduğu hususlarını kabul anlamına gelmemek kaydı ile;
A- Bütçeden yapılacak harcamalar konusunda 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda öngörülen harcama sürecinde tek ve tam yetkili olan ve harcama sürecindeki tüm işleri gözetlemek ve denetlemekle yükümlü olan ve ödeme belgesinde imzası bulunan Harcama Yetkilisinin fiili durumu bilmeyeceği gerekçesiyle sorumlu tutulmamasının hukuka ve hakkaniyetle bağdaşmayacağını, 5018 sayılı Kanunun “Harcama yetkisi ve yetkilisi" başlıklı 31 inci maddesinde; “Bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisidir.” hükmü ile “Harcama Talimatı ve sorumluluk” başlıklı 32 nci maddesinde;
“Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, suresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır.
Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.”
Hükümlerinin bulunduğunu, 5018 sayılı Kanunda, giderin yapılmasından ödeme aşamasına kadar tüm işlemlerin harcama yetkilisinin gözetim ve denetimi altında, onun emir ve talimatı ile yürütülmesi öngörüldüğünden Harcama Yetkilisinin sorumluluğunun bulunduğunun izahtan vareste olduğunu, 5018 sayılı Kanunun 71 inci maddesinde kamu zararının, “Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.” olarak tarif edildiğini, bu çerçevede, kamu zararından ve mali sorumluluktan bahsedilebilmesi için her somut olayda, kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemin bulunması; mevzuata aykırı karar, işlem veya eylem sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması ve kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması durumu ile mevzuata aykırı karar, işlem veya eylem arasında bir illiyet bağının olması şartlarının birlikte aranması gerektiğini, Harcama Yetkilisinin harcama sürecine tümüyle vakıf olan ve gözetimi ve denetiminde yürüyen bu süreçten; bir zarar var ise tazmin hükmünde sorumlu tutulması gerekmekte olup; imalat eksikliği olduğunu bilmesi mümkün olmadığından bahisle sorumlu tutulmamasının hukuka aykırı olduğunu,
B- Yargılama Dairesinin 2 nolu ek raporunda “… olmak üzere toplam … TL kamu zararının diğer sorumlu …’ye/a yasal faizi ile ödettirilmesine...” yönündeki tazmin hükmünün fiili duruma ve hukuka aykırı olduğunu, şöyle ki;
1. sırada yer alan malzemelerin yerine monte edilmeyen 839-101 poz nolu Dahili tip hat transformatör, 840-101 poz nolu 3-5 W. tek taraflı hoparlör, 844-203 poz nolu 2x250 W. power amplifikatör ve 844-101 poz nolu 100 W. amplifikatörlere ilişkin tutarların hakedişten düşülmeden yükleniciye ödeme yapılmasından dolayı kamu zararı oluştuğundan bahsedildiğini;
Sorgu aşamasındaki savunmasında da belirttiği üzere söz konusu kalemlerin binanın açılış aşamasında yüklenici firma tarafından imalat noktalarına takılacak olduğunu ve taşınmazların teslim edilmiş olduğunu, sorgu konusu ihale dışında iki ayrı tamamlama ihalesinin farklı yüklenicilerin uhdesinde olup, yeni imalatların yapım aşamasında elektronik cihazların zaman içinde çalınması, başka yere taşınması veya hasar görmesinin pek muhtemel olduğunu, zira bahse konu yapım işi dışında aynı yere iki ayrı tamamlama ihalesi yapılmasının yansıra binanın açılışı ihale tarihinden 3-4 yıl sonra bile gerçekleşemediğini, yargılama raporunda da malzemelerin yer aldığı ancak montajının yapılmadığının hususu yer almakta olduğunu, bu nedenle kamu zararının oluşmasının mümkün olmadığını, söz konusu kalemler ile ilgili tazmin hükmünde …-TL yönünden ilişilecek bir husus bulunmadığına karar verilmesi gerekirken aksi yöndeki Dairenin tazmin hükmünün bozulması gerektiğini,
2. Eksik yapılan EÖ-016 poz nolu IP Kamera Kayıt ve Görüntüleme Cihazı. EÖ-017 poz nolu 1/3 Lens (dahili) IP Kamera ve EÖ-018 poz nolu 1/3 Lens (harici) IP Kamera imalatlarına ilişkin tutarların hakedişten düşülmeden yükleniciye ödeme yapılmasından dolayı kamu zararı oluştuğundan bahsedildiğini;
Sorgu aşamasındaki savunmasına ilaveten tüm imalatların alt yapıları yapılmış olup, söz konusu kalemlerin binanın açılış aşamasında yüklenici firma tarafından tamamlanacak olduğunu, sorgu konusu ihale dışında iki ayrı tamamlama ihalesi farklı yüklenicilerin uhdesinde olup, yeni imalatların yapım aşamasında elektronik cihazların zaman içinde çalınması, taşınması veya hasar görmesinin pek muhtemel olduğunu, bu nedenle söz konusu cihazların o aşamada yerine montajının yapılmaması talimatı verildiğini, zira binanın açılışının kısa zamanda mümkün olmadığını, tespiti mümkün olmayan eksik malzeme olduğu iddiasıyla kamu zararının oluşmasının mümkün olmadığını, bu kapsamda söz konusu kalemlerle ilgili tazmin hükmünde …-TL yönünden ilişilecek bir husus bulunmadığına karar verilmesi gerekirken aksi yöndeki Dairenin tazmin hükmünün de bozulması gerektiğini,
3. Eksik yapılan 845-202 poz nolu 21-40 db kazançlı Televizyon Kollektif Anten Santralleri ve UHF/VHF anteni imalatlarına ilişkin tutarların hakedişten düşülmeden yükleniciye ödeme yapılmasından ve yer alan elektronik cihazların bina içerisinde bulunmadığı ve teslim ve test formlarının bulunmadığı bu nedenle kamu zararı oluştuğundan bahsedildiğini;
Sorgu aşamasındaki savunmasına ilaveten tüm imalatların alt yapıları yapılmış olup, söz konusu kalemlerin binanın açılış aşamasında yüklenici firma tarafından tamamlanacak olduğunu, sorgu konusu ihale dışında iki ayrı tamamlama ihalesi farklı yüklenicilerin uhdesinde olup yeni imalatların yapım aşamasında elektronik cihazların zaman içinde çalınması veya hasar görmesinin pek muhtemel olduğunu, Nitekim binanın açılışının kabul işleminden sonra neredeyse 5-6 yılının geçtiğini, tespiti mümkün olmayan eksik malzeme olduğu iddiasıyla kamu zararının oluşmasının mümkün olmadığını, ayrıca teslim ve test formları bulunmakta olduğunu, Yapı İşleri Daire Başkanlığında bunların bulunması gerektiğini, bunun Daire amirinin görev yetki ve sorumluluğunda olması gerektiğini, bu kalemler yönünden tazmin hükmünde …-TL yönünden ilişilecek bir husus bulunmadığına karar verilmesi gerekirken aksi yöndeki Dairenin tazmin hükmünün de bozulması gerektiğini,
4. Eksik yapılan 833-596 poz nolu Yangın İhbar Detektörü ve 833-555 poz nolu Anolog Adresli Yangın İhbar Butonu, 833-592 poz nolu Dahili Tip Flaşör Elektronik Yangın İhbar Sirenlerini 6 tanesi ve 833-500 poz nolu Analog Adresli Optik Duman Detektörü imalatlarına ilişkin tutarların hakedişten düşülmeden yükleniciye ödeme yapılmasından ve yer alan malzemeler bina içerisinde veya dışarısında bulunmadığı ve teslim ve test formlarının bulunmadığı bu nedenle kamu zararı oluştuğundan bahsedildiğini;
Projede yer alan malzemelerin tam ve eksiksiz olarak projeye uygun olarak yerlerine monte edildiğini, kabul işlemlerinin ardından yaklaşık 3 yıl geçtiğini ve bu süreçte iki ayrı tamamlama ihalesi ve iki ayrı yüklenici tarafından tadilat ve imalatlar yapıldığını, bu aşamada yapılan imalatların zarar görmesi veya monte edilen cihazların/malzemelerin zarar görmesi veya yok olmasının pek muhtemel olduğunu, Nitekim binanın açılışının kabul işleminden sonra neredeyse 5-6 yılının geçtiğini, tespiti mümkün olmayan eksik malzeme olduğu iddiasıyla kamu zararının oluşması mümkün olmadığını, ayrıca teslim ve test formları bulunmakta olduğunu, Yapı İşleri Daire Başkanlığında bunların bulunması gerektiğini, bunun Daire amirinin görev yetki ve sorumluluğunda olması gerektiğini, bu kapsamda …-TL yönünden ilişilecek bir husus bulunmadığına karar verilmesi gerekirken aksi yöndeki Dairenin tazmin hükmünün de bozulması gerektiğini,
5. Eksik yapılan 819-201 poz nolu 20 Çifte Kadar Yanmaz Plastik Telefon Dağıtım Kutu imalatlarına ilişkin tutarın hakedişten düşülmeden tutarların yükleniciye ödeme yapılmasından ve bina içinde yer almadığı bu nedenle kamu zararı oluştuğundan bahsedildiğini;
Miktarı artırılan malzeme olan 20 çiftlik Plastik Telefon Dağıtım Kutuları içlerinde fazla krone bağlantısı olmasından dolayı, Yanmaz Plastik Telefon Dağıtım Kutularının yerine Elektrik Panolarının içlerine tam ve eksiksiz olarak bağlantılar yapılarak, montaj edildiğini, Yargılama Dairesine sunulan fotoğraflardan da görüleceği üzere bahse konu bağlantıların 20 çiftlik Plastik Telefon Dağıtım Kutuları yerine Yanmaz Plastik Telefon Dağıtım Kutularının içlerine montaj edildiğini, kaldı ki; kabul işlemlerinin ardından yaklaşık 3 yıl geçtiğini ve bu süreçte iki ayrı tamamlama ihalesi ve iki ayrı yüklenici tarafından tadilat ve imalatlar yapıldığını, bu aşamada yapılan imalatların zarar görmesi veya monte edilen cihazların/malzemelerin zarar görmesi veya yok olmasının pek muhtemel olduğunu, bu kapsamda montajının yapıldığının ispatlanamadığı iddiasını kabul etmesinin mümkün olmadığını, söz konusu kalemler yönünden tazmin hükmünde …-TL yönünden ilişilecek bir husus bulunmadığına karar verilmesi gerekirken aksi yöndeki Dairenin tazmin hükmünün de bozulması gerektiğini,
6. Eksik yapılan 880-1101 poz nolu 7U Duvara Monta Edilebilir Kabinet ve 880-1203 poz numarası ile verilen 20U Dikili Tip Kabinet imalatına ilişkin tutarların hakedişten düşülmeden yükleniciye ödeme yapılmasından ve yer alan elektronik cihazların bina içerisinde bulunmadığı ve teslim ve test formlarının bulunmadığı bu nedenle kamu zararı oluştuğundan bahsedildiğini;
Miktarı artırılan malzemeler projeye uygun olarak tam ve eksiksiz olarak bağlantılar yapılarak montaj edildiğini, Yargılama Dairesine sunulan fotoğraflardan da görüleceği üzere bahse konu elektronik cihazların mevcut olduğunu, kaldı ki; kabul işlemlerinin ardından yaklaşık 3 yıl geçtiğini ve bu süreçte iki ayrı tamamlama ihalesi ve iki ayrı yüklenici tarafından tadilat ve imalatlar yapıldığını, bu aşamada yapılan imalatların zarar görmesi veya monte edilen cihazların/malzemelerin zarar görmesi veya yok olmasının pek muhtemel olduğunu, nitekim binanın açılışının neredeyse kabul işleminden sonra 5-6 yılının geçtiğini, tespiti mümkün olmayan eksik malzeme olduğu iddiasıyla kamu zararının oluşmasının mümkün olmadığını, ayrıca teslim ve test formları bulunmakta olduğunu, Yapı İşleri Daire Başkanlığında bunların bulunması gerektiğini, bunun Daire amirinin görev yetki ve sorumluluğunda olması gerektiğini, bu kapsamda bahse konu kalemler yönünden tazmin hükmünde …-TL yönünden ilişilecek bir husus bulunmadığına karar verilmesi gerekirken aksi yöndeki Dairenin tazmin hükmünün de bozulması gerektiğini,
Ayrıca belirtmek gerekir ki; Yargılama Dairesinin şahsının da bulunduğu diğer sorgularda örneğin ek sorgu 3; “… kaldı ki eksik olduğu belirtilen bu imalatlar bir yerden başka bir yere taşınıp, kullanılabilir imalatlar olduğundan rapordaki gerekçelere istinaden oluşan kamu zararı ve sorumluluk tespiti yapılması mümkün görünmemektedir. ...” denildiğini, yukarıda sorgu konusu malzemelerin de aynı mahiyette olduğunu, kaldı ki; … Yapım İşinden sonra İdare tarafından iki ayrı tamamlama ihalesine çıkıldığı ve iki ayrı yükleniciye ihale edildiğinin Yargılama Dairesi tarafından da kabul edilen bir husus olduğunu, bu kapsamda tazmin hükmüne esas olan söz konusu imalatların hangi ihale kapsamında yapılmadığının tespitinin mümkün görünmediğini, aynı yerler için 3 farklı ihale ve 3 ayrı yüklenicinin olduğu dikkate alındığında sorumluluk tespitinin de mümkün olmadığını, kontrollük görevi ile tazmin hükmüne neden olan imalatlar arasında nedensellik bağı kurulmasında hukuka aykırılık bulunduğunu, ayrıca Çevre ve Şehircilik Bakanlığının görevlendirildiği uzmanların 1 hafta gibi kısa bir sürede birçok ihale konusu -ki birden fazla olup çok kapsamlı yerlerdir- yerin fiili tespitini yaparak raporlandırmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, zira bilinmektedir ki; Rektörlüğün Mahkemeye yaptırmış olduğu sadece Merkezi Ameliyathane için bile tespit süresinin 6 ay sürdüğünü, Bakanlık uzmanlarının ise Ameliyathane dahil birçok yerin 1 hafta içinde yerinde tespitini yaptığını, bunun anlaşılır bir durum olmadığını, hukuken delil kabul edilemeyecek bir tespit olup afaki ve soyut olduğunu, sağlıklı olmayan ve eksik tanzim edilen işbu rapora itibar edilmesi ve tazmin hükmüne esas teşkil etmesinin hukuken mümkün olmadığını, yine kontrollük görevini uzmanlık alanı sınırlı olarak yerine getirmek zorunda olduğunun mevzuat gereği olduğunu, bu anlamda da söz konusu ihalede gerçekleşen imalatların eksiksiz ve gereği gibi yerine getirildiğini, söz konusu imalatların tamamen sahada mahallinde görüldüğünü, ayrıca bu imalatların bir yerden başka bir yere taşınır imalatları olduğunu ve geçen uzun süre dikkate alındığında aksinin ispatının mümkün olmadığını, yapılan elektrik kalemlerine yönelik ödemelerin gerçekleşmesinde de mevzuata aykırılık ve kamu zararı bulunmadığını, 05.09.1979 tarihli ve 16745 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bayındırlık İşleri Kontrol Yönetmeliğinin 1 inci maddesinde aynen: “Devlet ve kuruluşları. Katma Bütçeli Daireler, İl Özel İdareleri, Belediyeler ve Kamu İktisadi Kuruluşları ve tüm Kamu Kuruluşlarınca Yaptırılan her türlü yapı, tesis, onarım, bakım, imalat, ameliyat, etüt ve proje işlerinin kontrolü bu Yönetmelik hükümlerine göre yapılır.”, 3 üncü maddesinde aynen: "Kontrol örgütü: İşveren makam veya vekili ile kontrol amiri, işin büyüklük ve önemine göre yeterli sayıda kontrol şefleri, kontrol mühendisleri, kontrol yardımcıları ve sürveyanlar ile diğer yardımcı elemanlardan oluşabilir. (Bu unvanlar T.C. Sayıştay Başkanlığı Ege Üniversitesi 2018 Yılı Sayıştay Düzenlilik Denetim Raporu 66 yetkili makamın onayı ile verilen görevleri belirler. Kadro ve şema unvanlarıyla bağlı değildir.)”, 4 üncü maddesinde aynen: “Kontrol genel adı altında yönetim ve denetim yapan görevliler. Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesinin ilgili hükümlerine uygun olarak ve aşağıda yazılı sıraya göre birbirlerinin emir denetim ve gözetimi altında görevlerini yürütürler. (...) 4.4. Kontrol Mühendisi: (Mühendis. Mimar) Kontrol şefine bağlıdır. Bir kontrol mühendisine birden fazla işin kontrollüğü verilebilir. Kontrol mühendisliği görevi idarece zorunlu görülen hallerde işveren makamının onayı ve kontrol görevlisi unvanı ile Teknikerlere yaptırılabilir 4.5. Kontrol Yardımcısı: Gereksinime ve işin önemine göre Mühendis, Mimar, Tekniker ve Teknisyen olup kontrol mühendisine bağlıdır." 10'uncu maddesinde aynen: Kontrol mühendisi, kendisine verilen işleri, sözleşme ve eklerine, şartnamelere, uygulama projelerine, fen ve sanat kurallarına ve iş programına uygun olarak yürütülüp süresinde bitirilmesini sağlamak için (aşağıda belirtilen işleri) kendisi çalışarak, işin büyüklük göre emrine verilen kontrol yardımcıları, sürveyanlar ile diğer personelin hikmet yararlanarak yapmakla görevli ve sorumludur.”, 11 inci maddesinde ise Kontrol Yardımcısının görev, yetki ve sorumlulukları belirtilmiş olup; “11.1. Kontrol mühendisinin yardımcısı olup, kontrol mühendisi tarafından kendisine verilen ölçme hesap proje ve denetim işlerini kontrol mühendisinin sorumluluğu altında yapar. Sürveyanların çalışmalarını izler ve kontrol eder. 11.2. Görevlendirildiği takdirde kendisi tarafından ölçülen ve düzenlenen röleve, ataşman, tutanak, kesit, proje ve benzeri evrakı paraf ederek, incelenip imza edilmek üzere kontrol mühendisine verir. 11.3. Müteahhide yazışmada bulunamaz, 11.4. Kontrol mühendisince kendisine özel olarak verilen yetkileri aynen kullanır ve neticeleri kontrol mühendisine bildirir. 11.5. Kontrol yardımcısı kendisine verilen görevlerin iyi bir şekilde yapılıp sonuçlandırılmasından sorumludur.” hükümlerinin yer aldığını, 05.06.2018 tarihli ve 30442 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Kamu Yapıları Denetim Hizmetleri Yönetmeliği’nde de aynı düzenlemelere yer verildiğini, yine tekniker ve teknisyenlerin “yardımcı denetim elemanı" olarak tanımlandığını, denetim mühendisi ve denetim mühendisi yardımcısına bağlı olarak çalışmalarının öngörüldüğünü, yukarıda anılan mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, teknisyen ve teknikerlere yapım işlerinin kontrolü konusunda oldukça sınırlı yetkiler verildiğini, teknisyen ve teknikerlerin kontrol mühendisinin yardımcısı olarak bu personelin sorumluluğu (gözetimi) altında çalışmalarının öngörüldüğünü, tarafına verilen Kontrol Teşkilatı üyeliği görev ve yetkileri çerçevesinde mevzuata uygun olarak yapılmış olmakla birlikte işbu görevlendirme Bayındırlık İşleri Kontrol Yönetmeliğinin ilgili hükümlerine aykırı olarak yapılmış olduğundan Kontrol Teşkilatının eksik ve hatalı kurulduğunu, bu nedenledir ki; görev yetkisinin sınırları içinde hiçbir hata, kusur ve ihmalinin bulunmadığını belirtmek istediğini, kaldı ki; Üniversite ile ilgili 2018 Sayıştay Düzenlilik Denetim Raporunda; “Üniversitede yeterli sayıda kontrol mühendisi bulunduğu halde, çoğunlukla mühendis ve mimarlar yerine yetkileri ve teknik bilgileri sınırlı olan tekniker ve teknisyenlerin kontrol teşkilatında ve geçici/kesin kabul komisyonlarında görevlendirilmelerinin söz konusu yapım işinin kontrollüğünde ve kabul işlemlerinde önemli zafiyetler oluşmasına sebep olduğu, söz konusu mevzuata aykırı görevlendirmelerden dönemin Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanının sorumlu olduğu değerlendirilmiştir” denildiğini, yukarıda açıklamaya çalıştığı üzere tarafınca mevzuatın öngördüğü yetki ve sorumluk kapsamında yükümlülüklerini yerine getirdiğini, tarafına kusur izafe edilmesinin mümkün olmadığından kamu zararına sebebiyet verdiği hususunun da kabulünün mümkün olmadığını, kamu zararı bulunmadığından mevzuata aykırı tazmin hükmünün kaldırılması gerektiğini, yukarıda ayrıntılı olarak izah edildiği üzere; tazmin hükmünün,
1. Eksik imalat ve malzeme olmadığı halde sağlıklı olmayan ve eksik tanzim edilen raporun tazmin hükmüne esas teşkil etmesi hukuken mümkün olmayıp, kamu zararı bulunmadığından ilişilecek bir husus bulunmadığından esastan kaldırılmasına,
2. Aynı yerler için 3 farklı ihale ve 3 ayrı yüklenicinin olduğu dikkate alındığında tazmin hükmüne esas olan söz konusu imalatların hangi ihale kapsamında yapılmadığının tespiti mümkün olmadığından sorumluluk tespiti de mümkün olmayıp, kamu zararından sorumlu olmadığından tazmin hükmünün kaldırılmasına,
3. İlgili mevzuat hükümleri uyarınca teknisyen ve teknikerlere yapım işlerinin kontrolü konusunda oldukça sınırlı yetkiler verildiğini, teknisyen ve teknikerlerin kontrol mühendisinin yardımcısı olarak bu personelin sorumluluğu (gözetimi) altında çalışmalarının öngörüldüğünü, Diğer Sorumlu (Kontrol Teşkilat Üyesi/Kabul Heyeti Üyesi) sıfatıyla Yasanın öngördüğü görev ve sorumluluğu çerçevesinde görev yetkisinin sınırları içinde hiçbir hata, kusur ve ihmali bulunmadığından, sorumluluk yönünden uhdesinden kaldırılmasına,
Karar verilmesini Kurulumuza arz etmiştir.
(Temyiz talep eden her iki sorumlunun dilekçesi için de geçerli) Başsavcılık mütalaasında özetle; sorumlunun hakkında verilen tazmin hükümlerinin savunmasına benzer gerekçelerle, eksik imalat ve malzeme olmadığı halde sağlıklı olmayan ve eksik tanzim edilen raporun tazmin hükmüne esas teşkil etmesi nedeniyle kamu zararı bulunmadığı, aynı yerler için 3 farklı ihale ve 3 ayrı yüklenicinin olduğu dikkate alındığında tazmin hükmüne esas olan söz konusu imalatların hangi ihale kapsamında yapılmadığının tespitinin mümkün olmadığından sorumluluk tespiti yapılamayacağından kamu zararından sorumlu olmadığından tazmin hükmünün kaldırılmasını, ilgili mevzuat hükümleri uyarınca teknisyen ve teknikerlere yapım işlerinin kontrolü ve kabulü konusunda oldukça sınırlı yetkiler verildiğinden bahisle diğer sorumlu (Kontrol Teşkilat Üyesi/Kabul Heyeti Üyesi) sıfatıyla yasanın öngördüğü görev ve sorumluluğu çerçevesinde görev yetki sınırları içinde hiçbir hata kusuru ve ihmali bulunmadığından sorumluluk yönünden uhdesinden kaldırılmasını talep ettiği ifade edildikten sonra; dosya üzerinde yapılan inceleme neticesinde; sorumlunun savunmasında dile getirdiği hususlar Daire Kararında yasal gerekçeleriyle tüm yönleriyle karşılandığından ve Kararda sorumluluk tespiti yasal gerekçesiyle açıklandığından temyiz talebinin reddedilerek Daire Kararının tasdik edilmesinin uygun olacağı mütalaa olunmuştur.
İşbu dosyayla duruşma talebinde bulunan sorumlu … ile Sayıştay Savcısının sözlü açıklamalarının dinlenmesinden ve dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Konunun Esası Yönünden İnceleme:
Temyize konu işbu ek ilam maddesinde tazmin hükmü, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından görevlendirilen uzmanların düzenlediği raporların incelenmesi sonucunda; adı geçen işte iş kapsamında yapılması öngörülen bazı imalatların yapılmadığı halde bedelinin ödenmesi suretiyle kamu zararına sebebiyet verildiği gerekçesiyle verilmiştir.
Bu tazmin gerekçesi de işe ait sözleşmenin “Sözleşmenin Türü ve Bedeli” başlıklı 6. maddesi, (ihale dokümanlarını ve öncelik sıralarını düzenleyen) 8. maddesi, (bir iş kaleminin proje plan ve kesitlerinde yer aldığının idaresince de tespit edilmesi halinde, bu iş kalemlerine ait imalatların sözleşme bedeli dahilinde yapılmasının kabulünün gerektiğine yönelik) Yüksek Fen Kurulunun 29.02.2012 tarihli ve 2012/13 numaralı Kararı, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin eki olan Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Sözleşme ve eklerine uymayan” işler başlıklı 23 üncü maddesi ve “Hatalı, kusurlu ve eksik işler” başlıklı 24 üncü maddesi hükümlerine dayandırılmıştır.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından fiili tespit yapmak üzere görevlendirilen uzmanlar tarafından düzenlenen raporlarda;
- Projenin bir parçası olan Zayıf Akım Planı ve Zayıf Akım Kolon Şemasında belirtilen ve 08.07.2015 tarihli hakediş dosyasında 839-101 poz numarası ile verilen Dahili Tip Hat Transformatörün ve 840-101 poz numarası ile verilen 3-5W tek taraflı Hoparlörün sayılarının (6’şar adet) artırılmasına rağmen yerlerinde takılı olmadığı; ayrıca 844-203 poz numarası ile verilen 2x250W Power Amplifikatörün ve 844-104 poz numarası ile verilen 100W Amplifikatörlerin Rack Kabinetlere monte edilmediği,
- Projenin bir parçası olan Cctv ve Hırsız Alarm Planı ve Zayıf Akım Kolon Şemasında belirtilmiş olmasına karşın EÖ-016 poz no.lu IP Kamera Kayıt ve Görüntüleme Cihazının, EÖ-017 poz no.lu 1/3” Lens (dahili) IP Kameraların ve sayısı artırılan EÖ-018 poz nolu 1/3” Lens (harici) IP Kameraların bina içerisinde/dışarısında bulunmadığı ve bu elektronik cihazlara ait teslim ve test formlarının da olmadığı,
- Zayıf Akım Planı ve Zayıf Akım Kolon Şemasında belirtilmiş olmasına rağmen 845-202 poz no.lu 21-40 db kazançlı Televizyon Kollektif Anten Santrallerinin Rack Kabinetlere monte edilmediği ve bina içerisinde bulunmadığı; ayrıca Zayıf Akım Kolon Şeması’nda, müteahhit tarafından bina çatısına monte edileceği belirtilen UHF/VHF antenin yerinde bulunmadığı ve bu elektronik cihazlara ait teslim ve test formlarının olmadığı görülmüş olup, söz konusu imalatların eksik yapıldığı,
- Zayıf Akım Kolon Şeması ve Yangın Algılama ve Uyarı Planında belirtilmiş olmasına karşın 180 adet 833-596 poz no.lu Asma Tavana Monte Edilecek Yangın İhbar Detektörünün ve 833-555 no.lu Analog Adresli Yangın İhbar Butonlarından 7 tanesinin eksik olduğu, miktar artırımı yapılan 833-592 no.lu Dahili Tip Flaşörlü Elektronik Yangın İhbar Sirenlerinden 6 tanesinin ve 833-500 no.lu Analog Adresli Optik Duman Detektörlerinden 30 tanesinin eksik olduğu ve Yangın İhbar Sistemine ait test formu ve çalışır halde teslim alma formu olmadığı,
- Zayıf Akım Planı ve Zayıf Akım Kolon Şeması belirtilmiş olmasına karşın miktar artışı yapılan 819-201 poz no.lu 20 Çifte Kadar Yanmaz Plastik Telefon Dağıtım Kutularının bina içerisinde bulunmadığı,
- Zayıf Akım Planı ve Zayıf Akım Kolon Şeması belirtilmiş olmasına karşın miktar artışı yapılan 880-1101 poz no.lu 7U Duvara Monte Edilebilir Kabinetlerden 11 tanesinin ve 880-1203 poz numarası ile verilen 20U Dikili Tip Kabinetlerden 5 tanesinin bina içerisinde bulunmadığı ve bu demirbaşlara ait teslim formunun da olmadığı
Hususları tespit edilmiş, bu tespitler doğrultusunda Sayıştay 2. Dairesince;
- Yerine monte edilmeyen 839-101 poz no.lu Dahili Tip Hat Transformatör, 840-101 poz no.lu 3-5W tek taraflı Hoparlör, 844-203 poz no.lu 2x250W Power Amplifikatör ve 844-104 poz no.lu 100W Amplifikatörlere ilişkin tutarların hakedişten düşülmeden yükleniciye ödeme yapılması nedeniyle … TL,
- Eksik yapılan EÖ-016 poz no.lu IP Kamera Kayıt ve Görüntüleme Cihazı, EÖ-017 poz no.lu 1/3” Lens (dahili) IP Kamera ve EÖ-018 poz no.lu 1/3” Lens (harici) IP Kamera imalatlarına ilişkin tutarların hakedişten düşülmeden yükleniciye ödeme yapılması nedeniyle … TL,
- Eksik yapılan 845-202 poz no.lu 21-40 db kazançlı Televizyon Kollektif Anten Santralleri ve UHF/VHF anteni imalatlarına ilişkin tutarların hakedişten düşülmeden yükleniciye ödeme yapılması nedeniyle … TL,
- Eksik yapılan 833-596 poz no.lu Yangın İhbar Detektörü ve 833-555 poz no.lu Analog Adresli Yangın İhbar Butonu, 833-592 no.lu Dahili Tip Flaşörlü Elektronik Yangın İhbar Sirenlerini 6 tanesinin ve 833-500 no.lu Analog Adresli Optik Duman Detektörü imalatlarına ilişkin tutarların hakedişten düşülmeden yükleniciye ödeme yapılması nedeniyle … TL,
- Eksik yapılan 819-201 poz no.lu 20 Çifte Kadar Yanmaz Plastik Telefon Dağıtım Kutu imalatına ilişkin tutarın hakedişten düşülmeden yükleniciye ödeme yapılması nedeniyle … TL;
- Eksik yapılan 880-1101 poz no.lu 7U Duvara Monte Edilebilir Kabinet ve 880-1203 poz numarası ile verilen 20U Dikili Tip Kabinet imalatına ilişkin tutarın hakedişten düşülmeden yükleniciye ödeme yapılması nedeniyle … TL
Olmak üzere toplam 35.189,86 TL kamu zararı oluştuğuna karar verilerek tazmin hükmü (Wireless Cihazı ile 880-585 no.lu 48 Portlu UTP Cat6 Patch Panel, 880-724 poz no.lu 12 Core ST/MM Fiber kapasiteli Patch Panel ve 3 adet 880-730 poz no.lu 24 Core SC/MM Fiber kapasiteli Patch Panel, 880-584 poz no.lu 24 Portlu UTP Cat6 Patch Panel imalatlarına ilişkin bir ödeme olmadığı anlaşıldığından bu imalatlar ile ilgili olarak hesaplanan toplam … TL için ise ilişilecek bir husus bulunmadığına dair beraat hükmü) tesis edilmiştir.
Plan ve şemalar içinde yer almakta olup, projenin bir parçası olan imalatların sözleşme bedeline dahil olduğu ve yüklenici tarafından yapılması gerektiği konusunda bir tereddüt bulunmamakla beraber, sorumlular tarafından, sadece temyize konu yapım işinden sonra iki farklı yüklenici ile iki farklı tamamlama ihalesi yapıldığı için yeni imalatların ve tadilatların yapıldığı, söz konusu kalemlerin Binanın açılış aşamasında yüklenici firma tarafından tamamlanacağı, temyiz konusu ihale dışında iki ayrı tamamlama ihalesi farklı yüklenicilerin uhdesinde olup, yeni imalatların yapım aşamasında elektronik cihazların zaman içinde çalınması, taşınması veya hasar görmesinin pek muhtemel olduğu, bu nedenle söz konusu cihazların o aşamada yerine montajının yapılmaması talimatının verildiği, iki ayrı tamamlama ihalesinin yanı sıra Binanın açılışının ihale tarihinden 3-4 yıl sonra gerçekleştiği için de kamu zararı tespitinin yapılamayacağı ileri sürülmüş, bu imalatların yapıldığına dair herhangi bir kanıtlayıcı belge ya da mahkeme (bilirkişi) tespiti ise Başkanlığımıza sunulmamıştır. Dolayısıyla, mevcut bilgi ve belgeler ışığında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından fiili tespit yapmak üzere görevlendirilen uzmanlar tarafından düzenlenen raporlara itibar edilerek kurulan tazmin hükmünde konunun esası yönünden hukuki bir isabetsizlik söz konusu değildir.
Sorumluluk Yönünden İnceleme:
Bahse konu kamu zararı, Kontrol Teşkilatında görevli kişiler ile yüklenicinin imzaladığı hakediş raporunun ödeme emri belgesine bağlanarak ödenmesi sonucu ortaya çıkmış olup, hakediş raporları ile buna ekli yapılan işler listesi, imalatların pursantaj oranlarını gösteren cetveller vb. belgeleri düzenleyen, imzalayan, onaylayan kişilerin sorumluluğu bulunmaktadır. Nitekim 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun “Giderin gerçekleştirilmesi” başlıklı 33 üncü maddesinde:
“Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekir. ...
Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.
…
Gerçekleştirme görevlileri, bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumludurlar…”
Denilmek suretiyle ödemeye esas hakediş raporları ile diğer belgeleri düzenleyen kişilerin sorumluluğundan bahsedilmektedir.
Benzer olarak Yapım İşleri Genel Şartnamesinde geçici ve kesin kabul işlemleri ile ilgili olarak ayrıntılı hükümler konulmuş olup, yapılan işlemlerden Geçici ve Kesin Kabul Komisyonu üyelerinin de sorumluluğu bulunmaktadır. Nitekim Şartnamenin “Geçici kabul” başlıklı 41 inci maddesine göre; geçici kabul komisyonu, gerçekleştirilen işlerin nev’ini, niteliğini, sözleşme ve ekleri ile teknik gereklere ve iş sırasında onaylanan değişikliklere uygunluğunu ve kabule hazır olup olmadığını, yüklenici veya vekili ile birlikte inceleyeceği hüküm altına alındığından işin projesine, mahal listelerine uygun olarak yapılmadığı halde yapılmış gibi gösterilmesi sonucu uğranılan zarardan söz konusu Komisyon üyeleri sorumludur.
Ancak, söz konusu yapım işinde, ödeme emri belgesi üzerinde imzası bulunan Harcama Yetkilisi ve Gerçekleştirme Görevlisinin, işe ait şartnameler ve sözleşme gibi dokümanlar da göz önünde bulundurularak, uzmanlık ve teknik bilgi ile fiili fiziki incelemeye dayanılarak hazırlanan ve onaylanan hakediş raporu ve eki belgelerden, iş kapsamında imalatların yapılıp yapılmadığını kontrol etme, yapılmayan veya hatalı imalatı ödeme emri belgesi ve eki belgelerden tespit etme imkânı bulunmadığından yukarıda bahsedilen kamu zararından sorumlulukları bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Dolayısıyla, Ek İlamda da bu yöndeki değerlendirmelerle sorumluluk tespitinde kurulan illiyet bağının 5018 sayılı Kanunun 71 inci maddesi ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 7 nci maddesinin üçüncü fıkrası hükmüne uygun olduğu görülmektedir.
Sonuç itibarıyla, ihale kapsamında olan söz konusu imalatların yapılmamasına (ya da eksik yapılmasına) rağmen bu imalatlar için ihale bedeli bünyesinde yükleniciye ödeme gerçekleştirilmesi, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 71 inci maddesi kapsamında kamu zararına sebebiyet verdiğinden ve bu kamu zararından yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda sorumluluklarına hükmedilen kamu görevlilerinin sorumlu tutulmasında sorumluluk hukuku bağlamında bir isabetsizlik görülmediğinden; temyiz talebinde bulunan sorumluların iddia ve itirazlarının reddedilerek 348 sayılı Ek İlamın 2. maddesiyle verilen … TL’nin tazminine ilişkin hükmün TASDİKİNE, oy birliğiyle,
6085 sayılı Kanunun 57 nci maddesi gereği bu Kararın yazılı bildirim tarihinden itibaren onbeş gün içerisinde Sayıştay’da karar düzeltilmesi yolu açık olmak üzere,
Karar verildiği 13.03.2024 tarih ve 56555 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
Kararla ilgili sorunuz mu var?