Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 8. Daire Kararı
Karar Tarihi:
11/23/2023
Karar No:
151
Esas No:
299
KARAR
Akaryakıt işlemlerinde usulsüzlük yapılması
… Genel Müdürlüğü 2020 yılı hesabının Dairemizde yargılanması sonucu düzenlenen … tarih ve … sayılı İlamın 1’inci maddesinde,
… Genel Müdürlüğüne ait akaryakıt depolarından, bağlı ilçelere verilen akaryakıt için merkezde tutulan tutanaklarda tahrifat yapılması veya merkez tutanaklarındaki miktarların ve merkezdeki araçlara verilen akaryakıt için düzenlenen araç kartlarındaki miktarların günlük akaryakıt çıkış fişlerine araçların büyüklüğüne göre değişen miktarlarda arttırılarak aktarılması suretiyle akaryakıt çıkış işlemlerinin gerçek miktarından fazla gösterilmesi sonucunda kamu zararına yol açıldığı iddiasıyla düzenlenen sorguda Harcama Yetkilisi ve Taşınır Kayıt Yetkilisi ile 2020 yılı içinde yapılan akaryakıt çıkışlarına ilişkin Taşınır İşlem Fişlerinde imzası bulunanların sorumlu tutulduğu ancak kamu zararına yol açtığı iddia edilen eylem nedeniyle sorumluluğun eksik belirlendiği, ayrıca sorgu konusu edilen … TL zarar nedeniyle … tarih ve … yevmiye numaralı Muhasebe İşlem Fişi (MİF) ilişikli tutulmakla birlikte, söz konusu zararın bu MİF’e esas teşkil eden Taşınır İşlem Fişleri ve bu fişleri imzalayan sorumlular arasında dağıtılmadığı anlaşıldığından,
Konunun, Taşınır Kontrol Yetkilisi, 2019 ve 2020 (en son yapılan tahrifat 31.12.2020 tarihinde gerçekleştirildiğinden) yılı sonu sayım işlemlerini gerçekleştiren Sayım Komisyonu Üyeleri ile 2020 yılında görev yapan Ambar Şube Müdürü, İdari İşler Şube Müdürü, Akaryakıt Şefi ve Akaryakıt Memurlarının da belirlenip bu kişilerin de savunmalarının alınması ve … TL olarak hesap edilen zararın taşınır çıkışları için aylık düzenlenen Taşınır İşlem Fişlerinde imzası bulunan sorumlular arasında dağıtılması suretiyle düzenlenecek ek raporun Daireye tevdiine kadar, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 50’nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca hüküm dışı bırakılmasına karar verilmişti.
Bu sefer, Taşınır Kontrol Yetkilisi, 2019 ve 2020 yılı sonu sayım işlemlerini gerçekleştiren Sayım Komisyonu Üyeleri ile 2020 yılında görev yapan Ambar Şube Müdürü, İdari İşler Şube Müdürü, Akaryakıt Şefi ve Akaryakıt Memurlarının tespit edilerek savunmalarının alındığı ve zararın taşınır çıkışları için aylık düzenlenen Taşınır İşlem Fişlerinde imzası bulunan sorumlular arasında dağıtıldığı görüldüğünden, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 50’nci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uyarınca yargılamanın devamına karar verildi.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Mal yönetiminde etkililik ve sorumluluk” başlıklı 48’inci maddesinde; kamu idarelerinin, taşınırların yönetiminden, muhafazasından ve kullanımından sorumlu olduğu ve kullanılmak üzere taşınır teslim edilen görevlilerin, taşınırın korunmasından ve taşınıra verilen zararlardan sorumlu olduğu hükme bağlanmıştır.
Anılan Kanun’un “Taşınır ve taşınmaz işlemleri” başlıklı 44’üncü maddesinde ise, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerince edinilen taşınırların muhafazası ve kullanımına ilişkin usûl ve esasların Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılan yönetmeliklerle belirleneceği hüküm altına alınmıştır.
Bu hükme istinaden 18.01.2007 tarih ve 26407 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Taşınır Mal Yönetmeliğinin;
“Sorumluluk” başlıklı 5’inci maddesinde;
“(1) Harcama yetkilileri taşınırların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak edinilmesinden, kullanılmasından, kontrolünden, kayıtlarının bu Yönetmelikte belirtilen esas ve usullere göre saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasını sağlamaktan sorumludur. Harcama yetkilileri taşınır kayıtlarının bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak tutulması ve taşınır mal yönetim hesabının hazırlanması sorumluluğunu taşınır kayıt yetkilileri ve taşınır kontrol yetkilileri aracılığıyla yerine getirir.
(2) Harcama yetkilileri, taşınırlara ilişkin işlem ve kayıtların usule uygun olarak yapılıp yapılmadığını kontrol etmeye veya ettirmeye; kasıt, kusur veya ihmal sonucu kırılan, bozulan veya kaybolan taşınırların ilgililerden tazmini için gerekli işlemleri yapmaya veya yaptırmaya yetkilidir.
(3) Kamu idarelerine ait taşınırların muhafazası ile görevli olan veya kendilerine kullanılmak üzere taşınır teslim edilen kamu görevlileri bu taşınırları en iyi şekilde muhafaza etmek, gerekli bakım ve onarımlarını yapmak veya yaptırmak, veriliş amacına uygun bir şekilde kullanmak ve görevin sona ermesi veya görevden ayrılma halinde iade etmek zorundadırlar.
…
(5) Taşınırların muhafazasından ve yönetilmesinden sorumlu olanların, gerekli tedbirlerin alınmaması veya özenin gösterilmemesi nedeniyle taşınırın kullanılmaz hale gelmesi veya yok olması sonucunda sebep oldukları kamu zararları hakkında, 27/9/2006 tarihli ve 2006/11058 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanır.
…”
“Taşınır kayıt yetkilileri ve taşınır kontrol yetkilileri” başlıklı 6’ncı maddesinde ise;
“(1) Taşınır kayıt yetkilileri, harcama yetkililerince, memuriyet veya çalışma unvanına bağlı kalmaksızın, taşınır kayıt ve işlemlerini bu Yönetmelikte belirtilen usule uygun şekilde yapabilecek bilgi ve niteliklere sahip personel arasından görevlendirilir. Dış temsilciliklerde taşınır kayıt yetkilileri misyon şefleri tarafından görevlendirilir. Taşınır işlemleri yoğun olan harcama birimlerinde birden fazla taşınır kayıt yetkilisi görevlendirilebilir. Kamu idarelerince ihtiyaç duyulması halinde birden fazla harcama biriminin taşınır kayıtları harcama birimleri itibarıyla ayrı ayrı tutulmak kaydıyla, bir taşınır kayıt yetkilisi tarafından yürütülebilir.
(2) Taşınır kontrol yetkilileri, harcama yetkililerince, taşınır kayıt yetkilisinin yapmış olduğu kayıt ve işlemleri kontrol etmek üzere yardımcılarından veya bunların bir alt kademesindeki yöneticileri arasından görevlendirilir. Personel yetersizliği nedeniyle taşınır kontrol yetkilisi görevlendirilemeyen harcama birimlerinde ise bu görev harcama yetkilisi tarafından yerine getirilir.
(3) Taşınır kontrol yetkilisi ile taşınır kayıt yetkilisi görevi aynı kişide birleşemez.
(4) Taşınır kayıt yetkililerinin görev ve sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir.
a) Harcama birimince edinilen taşınırlardan muayene ve kabulü yapılanları cins ve niteliklerine göre sayarak, tartarak, ölçerek teslim almak, doğrudan tüketilmeyen ve kullanıma verilmeyen taşınırları sorumluluğundaki ambarlarda muhafaza etmek.
…
c) Taşınırların giriş ve çıkışına ilişkin kayıtları tutmak, bunlara ilişkin belge ve cetvelleri düzenlemek ve taşınır mal yönetim hesap cetvellerini istenilmesi halinde konsolide görevlisine göndermek.
…
d) Taşınırların yangına, ıslanmaya, bozulmaya, çalınmaya ve benzeri tehlikelere karşı korunması için gerekli tedbirleri almak ve alınmasını sağlamak.
e) Ambarda çalınma veya olağanüstü nedenlerden dolayı meydana gelen azalmaları harcama yetkilisine bildirmek.
f) Ambar sayımını ve stok kontrolünü yapmak, harcama yetkilisince belirlenen asgari stok seviyesinin altına düşen taşınırları harcama yetkilisine bildirmek.
…
ı) Ambarlarında kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizlikleri nedeniyle meydana gelen kayıp ve noksanlıklardan sorumlu olmak.
…
(5) Taşınır kontrol yetkililerinin görev ve sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir.
a) Taşınır kayıt ve işlemleri ile ilgili olarak düzenlenen belge ve cetvellerin mevzuata ve mali tablolara uygunluğunu kontrol etmek.
b) Harcama Birimi Taşınır Mal Yönetim Hesabı Cetvelini imzalayarak harcama yetkilisine sunmak.
(6) Taşınır kayıt yetkilileri ile taşınır kontrol yetkilileri, düzenledikleri ve imzaladıkları belge ve cetvellerin doğruluğundan harcama yetkilisine karşı birlikte sorumludur.”
denilmiştir.
2560 sayılı İSKİ Kanunu’nun Ek 5’inci maddesine göre kurulan … Genel Müdürlüğü’nün yönetimine ve yönetim organlarının görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin hususlar 2560 sayılı Kanun’un 6’ncı, 9’uncu, 10’uncu, 11’inci ve 12’nci maddelerinde düzenlenmiş, daire başkanı, şube müdürü, şef ve diğer görevlilerin görev ve sorumlulukları ise bu amaçla çıkartılan yönetmeliklerle ve yönergelerle belirlenmiştir.
Bu kapsamda, … Genel Müdürlüğü Kuruluş Görev Yetki ve Teşkilat Yönetmeliği’nin 26’ncı maddesinde, Destek Hizmetleri Daire Başkanlığının görev, yetki ve sorumlulukları;
“…
d) İdare araçlarının veya kiralık araçların yakıt ihtiyacını tespit ve temin etmek,
e) Araçların kilometre kontrollerini yapmak,
…
ğ) İdarenin birimlerinin genel ihtiyacı olarak belirlenen ve bütçesi tüm birimler adına tahsis edilmiş olan malların alımı işlemlerini ilgili mevzuata uygun olarak yürütmek, kullanıma verilinceye kadar ambarında muhafaza etmek, stok takibini yapmak,
…” şeklinde sayılmıştır.
Adı geçen Yönetmelik ile belirlenen bu görevler, 5018 sayılı Kanun ile bu Kanuna göre çıkartılan yönetmelik ve ilgili diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde hazırlanan ve … tarih ve … sayılı (…) Yönetim Kurulu Kararı ile kabul edilen “Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesi” ile düzenlenmiştir.
Anılan Yönergenin;
8’inci maddesinde, Destek Hizmetleri Daire Başkanlığının görev ve yetkileri;
“…
d) İdare araçlarının veya kiralık araçların yakıt ihtiyacını tespit ve temin etmek,
e) Araçların kilometre kontrollerini yapmak,
…
ğ) İdarenin birimlerinin genel ihtiyacı olarak belirlenen ve bütçesi tüm birimler adına tahsis edilmiş olan malların alımı işlemlerini ilgili mevzuata uygun olarak yürütmek, kullanıma verilinceye kadar ambarında muhafaza etmek, stok takibini yapmak,
…”
9’uncu maddesinde “İdari İşler Şube Müdürünün” görev ve yetkileri;
“…
f) İdare araçlarının veya kiralık araçların yakıt ihtiyacını tespit ve temin etmek.
…
ğ) Araçların kilometre kontrollerini yapmak.”
…
o) İdareye ait akaryakıt istasyonunda gerekli kontrolleri yapmak.
ö) İdareye ait akaryakıt istasyonunda görevli personeli denetlemek.
p) İdareye ait araçlara ve kiralık araçlara verilen akaryakıt miktarını kontrol etmek, ilgili kayıtları düzenleyerek Daire Başkanına bilgi vermek.”
10’uncu maddesinde “İdari İşler Şube Müdürünün” sorumlulukları;
“a) Bu Yönergenin 9. maddesinde sayılan görevleri ve amirleri tarafından kendisine verilen diğer görevleri mevzuat çerçevesinde yapmak ve yaptırmakla yükümlüdür.
b) Aksine davranışlardan, ihmal ve ilgisizlikten sorumludur.”
14’üncü maddesinde “Akaryakıt Şefinin” görev ve yetkileri;
“a) İdare araçlarının ve kiralık araçların yakıt ihtiyacının tespit ve temin etmek.
b) Araçların kilometre kontrollerini yapmak.
c) İdareye ait akaryakıt istasyonlarında gerekli kontrolleri yapmak.
ç) İdareye ait akaryakıt istasyonunda görevli personeli denetlemek.
d) İdareye ait araçlara ve kiralık araçlara verilen akaryakıt miktarını kontrol etmek. İlgili kayıtları düzenlemek.
e) Mevzuat çerçevesinde, amirlerinin vereceği diğer görevleri yapmak veya yaptırmak”
15’inci maddesinde “Akaryakıt Şefinin” sorumlulukları;
“a) Bu Yönergenin 14. maddesinde sayılan görevleri ve amirleri tarafından kendisine verilen diğer görevleri mevzuat çerçevesinde yapmak ve yaptırmakla yükümlüdür.
b) Aksine davranışlardan, ihmal ve ilgisizlikten sorumludur.”
Şeklinde sayılmıştır.
Yine, … Genel Kurulu’nun … tarih ve … sayılı Kararı ile kabul edilen … Genel Müdürlüğü Stoklar ve Ambar Yönetmeliği’nin “25-Akaryakıt” alt başlıklı bölümünde, Akaryakıt Şefinin;
Görev ve yetkileri;
“Kuruluşun her türlü akaryakıt stoklarının takibi, tespiti ve dağıtım işlerinin düzenlenmesini sağlamak,
Akaryakıt giriş ve çıkışlarının düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlattırmak ve sağlama,
Emrinde çalışan memur ve işçilerin yaptıkları işleri kontrol etmek, denetlemek, yönetmelik hükümlerinin uygulanmasını sağlamak, gerektiğinde yazılı ve sözlü uyarıda bulunmak,
…,
Akaryakıt stoklarını devamlı düzenli kontrol etmek,
Benzin istasyonlarında emniyet tedbirlerini aldırmak ve almak; kontrol ve denetim sağlamak.”
Sorumluluğu;
“Akaryakıt Şefliğini ilgilendiren bütün çaba ve çalışmalarında, gereken dikkat ve özeni göstermekle yükümlü olup, aksine davranışlarda, ihmal ve ilgisizlikten sorumludur.”
“Akaryakıt Memurlarının” görevleri;
“Akaryakıt girişi ve çıkışlarını, günü gününe kartlarına doğru ve tam işleme,
Giriş ve çıkışlar için dosya tutanak ve fişlerin toplamını günü gününe yapmak,
…
Günlük akaryakıt çıkış toplamlarını çalışma saati sonunda, vardiye sistemi uygulanan yerlerde saat 24. 00’de “AKARYAKIT STOK DURUMU” çizelgesi düzenleyerek Nöbetçi Amirliğine vermek,
24 saat görev yapan akaryakıt istasyonlarında, nöbet defteri ile devir teslim yapmak ve amirlerine imzalattırmak.
Olarak sayılmıştır.
Adı geçen Yönetmeliğin aynı alt bölümünde ise;
“AKARYAKIT İSTASYONU DEPO TARTIM ve ÖLÇÜMÜ:
A – TARTIM ve ÖLÇÜM HEYETİNİN TEŞKİLİ:
Genel Müdürün teklif edeceği bir kişinin başkanlığı altında İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı ve Elektrik Makine ve Malzeme İkmal Daire başkanlığının görevlendireceği birer kişi olmak üzere 3 kişiden oluşturulabilir.
B – AKARYAKIT DEPO TARTIM VE ÖLÇÜM EKİPLERİ TEŞKİLİ:
…
Tartım ve ölçüm ekipleri 3’ er kişiden teşekkül ettirilir. Ekipten en az bir kişinin akaryakıtı tanıması şarttır.
Akaryakıt memurları ve Şefi, tartım ve ölçüm ekiplerine dahil edilmezler. Ancak; bunlar sayım ekiplerine bilgi vermek zorundadırlar.
Tartım ve ölçüm ekiplerinden bir kişi akaryakıt kartları ile tartım ve ölçüm kartlarını tartım ve ölçümden önce ve sonra kontrol eder. İki kişi de sayım yapar.
Tartım ve ölçüm ekiplerince kartlar teslim edilir ve geri alınır.” denilmektedir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri gereğince, Kamu idarelerine ait taşınırları muhafaza etme görevi verilen kamu görevlilerinin bu görevi en iyi şekilde yerine getirmekle yükümlü oldukları, gerekli tedbiri almadıkları veya özeni göstermedikleri taktirde taşınırların kullanılamaz hale gelmesi veya yok olması sonucunda sebep oldukları kamu zararları hakkında, Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerinin uygulanacağı tabiidir.
Bu çerçevede, harcama yetkililerinin taşınırların kontrolünden; taşınır kayıt yetkililerinin, harcama birimince edinilen ve doğrudan tüketilmeyen taşınırların sorumlulukları altındaki ambarlarda muhafaza edilmesinden; yangına, ıslanmaya, bozulmaya, çalınmaya ve benzeri tehlikelere karşı korunması için gerekli tedbirlerin alınmasından ve alınmasının sağlanmasından; ambarda çalınma veya olağanüstü nedenlerle meydana gelen azalmaların harcama yetkilisine bildirilmesinden; ambar sayımının ve stok kontrolünün yapılmasından; taşınır kayıt ambarlarında kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizlikleri nedeniyle meydana gelen kayıp ve noksanlıklardan; taşınır kontrol yetkililerinin ise taşınır kayıt ve işlemleri ile ilgili düzenlenen belge ve cetvellerin mevzuata ve mali tablolara uygunluğunun kontrol edilmesinden sorumlu oldukları; taşınır kayıt yetkilileri ile taşınır kontrol yetkililerinin, düzenledikleri ve imzaladıkları belge ve cetvellerin doğruluğundan harcama yetkilisine karşı birlikte sorumluluklarının bulunduğu anlaşılmaktadır.
Yine, Kurum tarafından yürürlüğe konulan Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesi’nin;
8’inci maddesi ile İdare araçlarının veya kiralık araçların yakıt ihtiyacının tespit ve temin edilmesi, araçların kilometre kontrollerinin yapılması, İdare birimlerinin genel ihtiyacı olarak belirlenen ve bütçesi tüm birimler adına tahsis edilmiş olan malların alındıktan sonra kullanıma verilinceye kadar ambarlarda muhafaza edilmesi ve stok takibinin yapılması görevinin Destek Hizmetleri Daire Başkanlığına,
9’uncu maddesi ile İdare araçlarının veya kiralık araçların yakıt ihtiyacının tespit ve temin edilmesi, araçların kilometre kontrollerinin ve İdareye ait akaryakıt istasyonunda gerekli kontrollerin yapılması, İdareye ait akaryakıt istasyonunda görevli personelin denetlenmesi, İdareye ait araçlara ve kiralık araçlara verilen akaryakıt miktarının kontrol edilmesi ve ilgili kayıtların düzenlenerek Daire Başkanına bilgi verilmesi görev ve sorumluluğunun İdari İşler Şube Müdürüne,
Verildiği ve anılan Yönergenin 9’uncu maddesinde sayılan bu görev ve sorumlulukların, Yönergenin 14’üncü maddesi ile aynen akaryakıt şefine de yüklendiği görülmektedir.
Akaryakıt şefinin görev ve yetkileri, bahsi geçen Yönerge dışında, … Genel Müdürlüğü Stoklar ve Ambar Yönetmeliği’nin “25-Akaryakıt” alt başlıklı bölümünde; Kurumun her türlü akaryakıt stoklarının takibi, tespiti ve dağıtım işlerinin düzenlenmesini sağlamak; akaryakıt giriş ve çıkışlarının düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlattırmak ve sağlamak; emrinde çalışan memur ve işçilerin yaptıkları işleri kontrol etmek ve denetlemek, yönetmelik hükümlerinin uygulanmasını sağlamak, gerektiğinde yazılı ve sözlü uyarıda bulunmak; akaryakıt stoklarını devamlı düzenli kontrol etmek; benzin istasyonlarında emniyet tedbirlerini aldırmak ve almak; kontrol ve denetim sağlamak şeklinde düzenlenmiş olup, Yönetmeliğin aynı alt bölümünde, akaryakıt girişi ve çıkışlarını, günü gününe kartlarına doğru ve tam işleme görevi akaryakıt memurlarına verilmiş bulunmaktadır.
Adı geçen Yönetmelikte, akaryakıt deposunun, Genel Müdürün teklif edeceği bir kişinin başkanlığı altında İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı ve Elektrik Makine ve Malzeme İkmal Daire Başkanlığının görevlendireceği birer kişi olmak üzere 3 kişiden oluşturulabilecek olan tartım ve ölçüm heyeti tarafından ölçüleceği, tartım ve ölçüm ekiplerinden bir kişinin akaryakıt kartları ile tartım ve ölçüm kartlarını tartım ve ölçümden önce ve sonra kontrol edeceği, iki kişinin de sayım yapacağı belirtilmiştir.
Uygulamada, Kurumca satın alınan akaryakıtın istasyona tanker ile getirilerek kantarda tartıldığı ve polis/jandarma nezaretinde mührünün açıldığı, tankerden numune alınarak markır işlemi yapıldıktan sonra polisin/jandarmanın talimatı üzerine boşaltıldığı, boşaltma işlemi bittikten sonra boş tankerin tartımının yapıldığı, Akaryakıt Memuru (pompa görevlisi) … tarafından akaryakıtın merkezdeki araçlara araç kartlarına işlenmek, ilçelere ise tutanak düzenlenmek suretiyle verildiği, aracın plakasının, kilometresinin ve alınan akaryakıt miktarının günlük çıkış fişlerine … tarafından kaydedildiği, araç kartlarında şoförlerin imzasının yer aldığı, akaryakıtın ilçelere bazen tankerler ile gönderildiği, tanker olmadığı zaman ise 1000-1100 litrelik adbol (bidon) kutuları ile tutanak karşılığı verildiği, bu şekilde verilenlerin günlük çıkış defterine kaydedildiği, günlük çıkışların her ayın sonunda toplanarak ambar servisine gönderildiği, akaryakıt çıkışlarının sırasıyla Akaryakıt Memuru (Pompa Görevlisi), Akaryakıt Şefi, İdari İşler Şube Müdürü, Daire Başkanı ve Taşınır Kayıt Yetkilisinin imzasıyla yapıldığı görülmüştür.
Yapılan incelemede, Destek Hizmetleri Daire Başkanı …’ın (kendi ifadesine göre) 02.10.2021 tarihinde … Genel Müdürlüğüne ait akaryakıt istasyonunda iken aynı ilçe için gerçekleştirilen akaryakıt teslimi için iki ayrı tutanak düzenlendiğini ve söz konusu tutanaklar arasında 100 litre fark olduğunu tespit etmesi üzerine, konuyla ilgili ivedilikle soruşturma yapılmasını teminen durumun 05.10.2021 tarihinde … Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu Başkanlığına bildirildiği,
Bu süreçte, kaçak/sızma olma ihtimalinin değerlendirilmesi amacıyla 12.10.2021 tarihinde … Akaryakıt Cihazları Satış ve Servis Hizmetleri adlı yetkili bir firma marifetiyle söz konusu akaryakıt depolarının incelettirildiği ve yapılan incelemede depolarda herhangi bir kaçak/sızma olmadığının tespit edilmesi üzerine 18.10.2021 tarihinde … Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulmasını teminen durumun … Genel Müdürlüğü 1. Hukuk Müşavirliğine intikal ettirildiği,
Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından yürütülen soruşturma kapsamında ifadesine başvurulan akaryakıt pompa görevlisi …’un 19.10.2021 tarihli ifadesinde; akaryakıt istasyonunda bulunan depoların sürekli su aldığını, şüphelendiği dönemlerde depolarda bulunan suyu çekerek sokağa boşalttığını, bu nedenle depolarda açık oluştuğunu, oluşan açığı ilçelere yazarak kapattığını, bu durumu ilçelerden gelenlere de söylediğini ancak onların kabul etmediğini, buna rağmen ilçelere verilen akaryakıtı fazla yazmaya devam ettiğini, ilçedekilerin bu durumdan haberlerinin olmadığını, bu eylemi 2019 yılının Mart ayından beri işlediğini, amirlerine bu durumu bildirmediğini beyan ettiği, aynı şahsın … Cumhuriyet Savcılığının … sayılı Soruşturma Dosyasında yer alan ifadesinde ise; akaryakıt depolarından, suyun boşaltılması işlemi adı altında, kurum yetkililerinin bilgisi dışında dışarıdan beş kişi ile birlikte izinsiz olarak motorin aldığını ve bu motorini bu kişilere para karşılığı sattığını itiraf ettiği, …’un ve bu kişilerin çıkarıldıkları … Ağır Ceza Mahkemesi tarafından tutuklanarak cezaevine konulduğu ve dava sürecinin devam ettiği,
Anlaşılmış bulunmaktadır.
Dosya kapsamında yer alan merkez ve ilçe tutanakları, araç kartları ve günlük akaryakıt çıkış fişleri ile aylık olarak düzenlenen Taşınır İşlem Fişleri (TİF) incelendiğinde;
Akaryakıt pompa görevlisi … tarafından ilçelere verilen motorin için her defasında birisi merkezde, diğeri ilgili ilçede kalmak üzere ikişer adet tutanak düzenlendiği, bu tutanaklardan her birisinin kendisi ve ilçe adına akaryakıtı teslim almak için gelen görevli tarafından imzalandığı, merkezdeki araçlara verilen motorin için ise araç başına araç kartı düzenlendiği, gerek ilçelere gerekse araçlara verilen motorinin kendisi tarafından günlük olarak akaryakıt çıkış fişlerine kaydedildiği, … tarafından ilçelere verilen akaryakıt için merkezde tutulan tutanaklarda tahrifat yapılması ya da tutanaklarda tahrifat yapmak yerine tutanaklardaki veya araç kartlarındaki miktarların günlük tutulan akaryakıt çıkış fişlerine aktarılması sırasında, binek araçlarda 3-10 litre, iş makinelerinde 5-15 litre, kamyon, vidanjör gibi büyük araçlarda ise 40-100 litre civarında fazla motorin yazıldığı ve ambar çıkışlarının da fazla yazılan miktarlar üzerinden gerçekleştirildiği görülmüştür. Teftiş Kurulu Soruşturma raporundaki ifadesinden, …’un bu eylemi 2019 yılının Mart ayından beri mütemadiyen yaptığı ve araç kullananların bu durumdan haberdar olmadığı bilgisi edinilmişse de, 2019 yılı İlamının ekindeki kamu zararı tablosu ile ilişikli TİF’ler incelendiğinde, …’un bu eylemi 2019 yılının Nisan ayından beri yaptığı görülmektedir.
Bahsi geçen Soruşturma Raporunda, 2019, 2020 ve 2021 yıllarına ilişkin olarak 1332 adet araç kartının mevcut olması gerekirken, 2019 yılından 18, 2020 yılından 20 ve 2021 yılından 16 adet olmak üzere sadece 54 adet araç kartına ulaşılabildiği, …’un 2019 yılı Mart ayından sonra bazı araç şoförlerinden pandemi sürecini bahane ederek araç kartlarını topladığı ve bu kartları imha ettiği, oysaki Kurumun …’a kartlarının toplatılması yönünde bir talimatının bulunmadığı, 2018 ve önceki yıllara ilişkin olarak ise hiçbir araç kartına ulaşılamaması nedeniyle aynı hatalı işlemin bu yıllarda da mevcut olup olamadığının denetlenemediği belirtilmiştir.
Sonuç itibarıyla, Akaryakıt Memuru (pompa görevlisi) …’un kendisine teslim edilen akaryakıtı, depolardaki suyun aldırılması işlemi görünümü altında 2019 yılının Nisan (tahrifat yapılan ilk TİF 22.04.2019 tarihlidir.) ayından beri düzenli olarak dışarıda akaryakıt işleriyle iştigal eden beş kişi ile organize bir şekilde izinsiz olarak aldığı, ilgilinin Kurumda elektronik bir akaryakıt takip sisteminin kullanılmıyor olmasından istifade ederek izinsiz almış olduğu akaryakıtı, ilçelere verilen akaryakıt için merkezde tutulan tutanaklarda tahrifat yapmak ya da merkez tutanaklarındaki ve araç kartlarındaki miktarları günlük çıkış fişlerine fazladan (binek araçlarda 3-10 litre, iş makinelerinde 5-15 litre, kamyon, vidanjör gibi büyük araçlarda ise 40-100 litre civarında) yazmak suretiyle kapatmaya çalıştığı, böylelikle ilçelere ve merkezde görev yapan araçlara gerçekte verilmemiş akaryakıtı verilmiş gibi gösterdiği anlaşılmıştır.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 71’inci maddesinde kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması şeklinde tanımlanmıştır.
Buna göre, Akaryakıt Memuru … tarafından, … Genel Müdürlüğüne bağlı ilçelere ve merkezde görev yapan araçlara gerçekte verilmemiş akaryakıtın verilmiş gibi gösterilmesi suretiyle Kurumun akaryakıt stoklarında … TL tutarında eksikliğe sebep olunmasından kaynaklanan kamu zararı ile ilgili olarak konunun sorumluluk yönüyle değerlendirilmesinde;
Akaryakıt Memurunun (Pompa Görevlisi) Sorumluluğu
… Genel Müdürlüğü Stoklar ve Ambar Yönetmeliği’nin 25’inci maddesi gereği; akaryakıt giriş ve çıkışlarını günü gününe kartlarına doğru ve tam işleme yükümlülüğü bulunan Akaryakıt Memuru …’un, 2019 yılından beri dışarıda akaryakıt işleriyle iştigal eden beş kişi ile birlikte organize bir şekilde Kuruma ait akaryakıt depolarından izinsiz olarak akaryakıt aldığı, almış olduğu akaryakıtı bu kişilere sattığı, depolardaki eksikliği tutanaklarda tahrifat yapmak veya günlük akaryakıt çıkış fişlerindeki miktarları değiştirmek suretiyle yani evrakta tahrifat yapmak ve içeriği itibarıyla yanıltıcı belge düzenlemek suretiyle kapatmaya çalıştığı ve adı geçenin 2020 yılında gerçekleştirilen akaryakıt çıkışlarına ilişkin TİF’lerde imzasının yer aldığı görüldüğünden, oluşan kamu zararı nedeniyle sorumluluğu bulunmaktadır.
Akaryakıt Şefinin Sorumluluğu
… Genel Müdürlüğü Stoklar ve Ambar Yönetmeliği’nin 25’inci maddesi ile Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesi’nin 14’üncü maddesi gereği Kurumun her türlü akaryakıt stoklarının takibi, tespiti ve dağıtım işlerinin düzenlenmesi; akaryakıt giriş ve çıkışlarının düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlattırma ve sağlama; emrinde çalışan memur ve işçilerin yaptıkları işleri kontrol etme ve denetleme; idareye ait araçlara ve kiralık araçlara verilen akaryakıt miktarını kontrol etme ve akaryakıt stoklarını düzenli kontrol etme görevi akaryakıt şefine ait bulunmaktadır.
Yapılan incelemede, Akaryakıt Şefi …’ın, akaryakıt çıkışlarına ilişkin olarak aylık düzenlenen TİF’leri, günlük çıkış fişlerindeki miktarlar ile merkez-ilçe tutanaklarındaki ve araç kartlarındaki miktarlar ile karşılaştırmadan imzaladığı, dolayısıyla TİF’lerdeki çıkışların, …’un gerçeğe aykırı olarak düzenlediği günlük akaryakıt çıkış fişlerindeki miktarların esas alınması suretiyle gerçekleştirdiği görülmüştür. Zira, …, merkez tutanakları, ilçe tutanakları ve araç kartlarındaki miktarlar ile … tarafından düzenlenen günlük akaryakıt çıkış fişlerindeki miktarları günü gününe kıyaslamış ve depo stok durumunu düzenli olarak kontrol etmiş olsa idi, … tarafından yapılan usulsüzlüklerin İdarece çok daha önce farkına varılmasının mümkün olabileceği değerlendirilmektedir. Nitekim, …, Teftiş Kuruluna verdiği ifadesinde akaryakıt çıkışlarını …’un düzenlediği günlük çıkış fişlerinde belirtilen miktarlar üzerinden gerçekleştirdiği ve depoda herhangi bir fiziki kontrol yapmadığını kabul etmiştir.
… savunmasında, raporda görevde olmadığı günlerin dikkate alınmadığını, makine teknikeri olarak görev yaptığını ve görev tanımında olmayan işlemler ile imzalamadığı belgelerden sorumlu tutulamayacağını iddia etmişse de, kendisi sadece görevde olduğu ve imzasının yer aldığı TİF’lerden sorumlu tutulmuştur.
Adı geçen ayrıca, harcama yetkilisi, gerçekleştirme görevlisi veya taşınır kayıt yetkilisi olmadığından bahisle sorumlu tutulamayacağını ifade etmişse de;
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 7’nci maddesinde; bu Kanunun sorumlular ve sorumluluk halleri uygulamasında; 5018 sayılı Kanun ve Sayıştay denetimi ile ilgili diğer kanunlarda belirtilen sorumlular ve sorumluluk hallerinin esas alınacağı, her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların; kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu olduğu,
5018 sayılı Kanun’un “Mal yönetiminde etkililik ve sorumluluk” başlıklı 48’inci maddesinde; kamu idarelerinin, taşınırların yönetiminden, muhafazasından, kullanımından ve kullanılmak üzere taşınır teslim edilen görevlilerin; taşınırın korunmasından ve taşınıra verilen zararlardan sorumlu olduğu,
Hüküm altına alındığından, adı geçenin savunması yerinde değildir.
Sayılan gerekçelerle, Akaryakıt Şefi …’ın Kurumdaki akaryakıtın kullanımı ve denetimi ile ilgili mevzuatta öngörülen görevlerini gereği gibi yerine getirmediği, gerekli önlemleri almadığı ve özeni göstermediği anlaşıldığından oluşan kamu zararı nedeniyle sorumluluğu bulunmaktadır.
Diğer taraftan, …’ın izinli veya geçici görevli olması nedeniyle kendisi yerine Mart, Temmuz, Ağustos, Aralık aylarına ilişkin TİF’leri imzalayan (VHKİ) …’in de oluşan kamu zararı nedeniyle sorumluluğunun bulunduğu değerlendirilmiştir.
İdari İşler Şube Müdürünün Sorumluluğu
Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesi’nin 9’uncu maddesinde; İdari İşler Şube Müdürünün, İdareye ait akaryakıt istasyonunda gerekli kontrolleri yapma, burada görevli olan personeli denetleme, İdareye ait araçlara ve kiralık araçlara verilen akaryakıt miktarını kontrol etme ve ilgili kayıtları düzenleyerek Daire Başkanına bilgi verme görevi bulunduğu, sayılan bu görevleri yerine getirmemesi halinde ihmal ve ilgisizlikten sorumlu olacağı düzenlenmiştir.
Yapılan incelemede, … tarafından merkezdeki araçlara verilen akaryakıtın araç kartlarına, ilçelere verilen akaryakıtın ise merkez tutanağı ve ilçe tutanağı olmak üzere 2 ayrı tutanağa işlenmesini müteakip günlük akaryakıt çıkış fişlerine kaydedildiği, daha sonra Akaryakıt Şefi tarafından günlük akaryakıt çıkış fişlerindeki miktarların esas alınması suretiyle bilgisayar kayıtlarının oluşturulduğu ve ay sonlarında toplanarak İdari İşler Şube Müdürünün onayına sunulduğu, ancak İdari İşler Şube Müdür V. …’ın Teftiş Kurulu Soruşturma Raporunda yer alan ifadesinden …’un işlemlerinin kendisi tarafından denetlenmediği, bunun daha çok Akaryakıt Şefi … tarafından yapıldığı, kendisinin sadece ödeme evrakları üzerinden ve zaman zaman akaryakıt istasyonunda gözlem yaparak denetim yaptığı bilgisi edinilmiştir. Dolayısıyla, ilgilinin akaryakıt istasyonunda görevli personeli denetleme ve araçlara verilen akaryakıt miktarını kontrol etme şeklinde İdari İşler Şube Müdürüne yüklenilen görevleri yerine getirmediği anlaşılmıştır.
Buna göre, İdari İşler Şube Müdür V. …’ın akaryakıtın muhafazası, dağıtımı, denetimi ile ilgili olarak mevzuatta öngörülen görevlerini gereği gibi yerine getirmeden aylık akaryakıt çıkışları için düzenlenen TİF’leri imzaladığı görüldüğünden oluşan kamu zararı nedeniyle sorumlu olduğu, diğer taraftan, Raporda İdari İşler Şube Müdürü olarak …’ın da savunmasının alındığı görülmüşse de, uyuşmazlık konusu edilen kamu zararı, akaryakıt çıkış işlemlerindeki tahrifattan kaynaklandığından ve 2020 yılına ilişkin TİF’lerde …’ın imzası yer almadığından sorumluluğunun bulunmadığı değerlendirilmektedir.
Destek Hizmetleri Daire Başkanının Sorumluluğu
Taşınır Mal Yönetmeliği’nin 5’inci maddesi gereğince taşınırları kontrol etme görevi harcama yetkilisine ait bulunmaktadır. Yine, … Genel Müdürlüğü Kuruluş Görev Yetki ve Teşkilat Yönetmeliğinin 26’ncı maddesi ile Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesi’nin 8’inci maddesi ile idare araçlarının veya kiralık araçların yakıt ihtiyacını tespit ve temin etmek, araçların kilometre kontrollerini yapmak ve İdare birimlerinin genel ihtiyacı olarak belirlenen ve bütçesi tüm birimler adına tahsis edilmiş olan malların alımı işlemlerini ilgili mevzuata uygun olarak yürütmek, kullanıma verilinceye kadar ambarında muhafaza etmek, stok takibini yapmak görev ve sorumluluğu destek hizmetleri daire başkanına verilmiştir.
Yapılan incelemede, ilçelere tutanak karşılığı, il merkezindeki araçlara ise araç kartlarına kaydedilmek koşuluyla teslim edilen akaryakıtın, pompa görevlisi tarafından günlük akaryakıt çıkış fişlerine işlendiği, aylık akaryakıt çıkışlarının, günlük çıkış fişlerindeki miktarların ay sonlarında toplanarak TİF’lere bağlanması ile gerçekleştirildiği, söz konusu TİF’lerin sırasıyla akaryakıt memuru, akaryakıt şefi ve idari işler şube müdürü tarafından imzalanarak Daire Başkanının onayına sunulduğu, Daire Başkanı tarafından TİF’ler üzerinde gösterilen miktarların genellikle ambar çıkış evrakları üzerinden kontrol edildiği, ancak söz konusu ambar çıkışlarının … tarafından düzenlenen günlük akaryakıt çıkış fişlerindeki miktarlar üzerinden gerçekleştirilmesi nedeniyle yanıltıcı olduğu, dolayısıyla Daire Başkanı tarafından TİF’lerdeki akaryakıt çıkış miktarlarının bunlara esas teşkil eden günlük akaryakıt çıkış fişleri, merkez-ilçe tutanakları ve araç kartlarıyla en azından örneklem düzeyinde karşılaştırılarak yapılması gerekirken bu yönde bir kontrolün yapılmadığı anlaşılmıştır. Yine, adı geçen tarafından mevzuat gereği yapılması gereken akaryakıt stok takibinin de yapılmadığı tespit edilmiştir.
Destek Hizmetleri Daire Başkanı … savunmasında, akaryakıt depolarının, akaryakıttan sorumlu şube müdürü, akaryakıt şefi ve akaryakıt pompa görevlisi tarafından takip edildiğini, akaryakıt çıkış tutanaklarının taşınır kayıt yetkilisi tarafından kontrol edildiğini, depoların ölçümünün akaryakıt pompa görevlisi, akaryakıt şefi ve taşınır kayıt yetkilisi tarafından yapılması gerektiğini ve ölçüm ile alakalı olarak kendisine herhangi bir bilgi verilmediğini ifade etmişse de yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri gereğince Kurumun depolarındaki akaryakıtın muhafaza edilmesini ve kontrolünü sağlamakla mükellef olan Destek Hizmetleri Daire Başkanı …’ın akaryakıtın muhafazası, dağıtımı, denetimi ile ilgili olarak mevzuatta öngörülen görevlerini gereği gibi yerine getirmediği ve aylık TİF’leri gerekli kontrolleri sağlamadan imzaladığı anlaşıldığından oluşan kamu zararı nedeniyle sorumluluğunun bulunduğu değerlendirilmektedir.
Taşınır Kayıt Yetkilileri ve Taşınır Kontrol Yetkililerinin Sorumluluğu
Taşınır Mal Yönetmeliği’nin 6’ncı maddesinde, taşınır kayıt yetkililerinin, harcama birimince edinilen ve doğrudan tüketilmeyen taşınırların sorumluluğu altındaki ambarlarda muhafaza edilmesinden; yangına, ıslanmaya, bozulmaya, çalınmaya ve benzeri tehlikelere karşı korunması için gerekli tedbirlerin alınmasından ve alınmasını sağlamaktan; ambarda çalınma veya olağanüstü nedenlerle meydana gelen azalmaların harcama yetkilisine bildirilmesinden; ambar sayımının ve stok kontrolünün yapılmasından; taşınır kayıt ambarlarında kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizlikleri nedeniyle meydana gelen kayıp ve noksanlıklardan sorumlu oldukları; taşınır kontrol yetkililerinin ise taşınır kayıt ve işlemleri ile ilgili düzenlenen belge ve cetvellerin mevzuata ve mali tablolara uygunluğunu kontrol etmekten; taşınır kayıt yetkilileri ile taşınır kontrol yetkililerinin, düzenledikleri ve imzaladıkları belge ve cetvellerin doğruluğundan harcama yetkilisine karşı birlikte sorumluluklarının bulunduğu hükme bağlanmıştır.
Yapılan incelemede, akaryakıt pompa görevlisi tarafından ilçelere tutanak düzenlenmek, il merkezindeki araçlara ise araç kartlarına kaydedilmek, bunları müteakip günlük akaryakıt çıkış fişleri düzenlenmek suretiyle yakıtı verenin ve alanın imzası karşılığında teslim edilen akaryakıtın ay sonlarında toplanarak aylık düzenlenen TİF’lerin ekine konulduğu, TİF’lerin taşınır kayıt yetkilisi tarafından imzalandığı ancak TİF’lerdeki çıkış miktarlarının ilgili tarafından bunlara esas teşkil eden günlük çıkış fişlerindeki, merkez-ilçe tutanaklarındaki ve araç kartlarındaki çıkış miktarlarıyla karşılaştırılmadığı, zira böyle bir kontrolün yapılmış olması halinde söz konusu usulsüzlüğün ilgili tarafından tespit edilebileceği değerlendirildiğinden, oluşan kamu zararı nedeniyle Taşınır Kayıt Yetkilisi … ile taşınır kayıt yetkilisinin işlemlerini kontrol etmekle mükellef olan ve taşınır kayıt yetkilisi ile birlikte düzenlediği ve imzaladığı belge ve cetvellerin doğruluğundan harcama yetkilisine karşı birlikte sorumluluğu bulunan Taşınır Kontrol Yetkilisi …’ın oluşan kamu zararı nedeniyle sorumluluğunun bulunduğu değerlendirilmektedir.
Yılsonu Sayım Komisyonu Üyelerinin Sorumluluğu
Taşınır Mal Yönetmeliği’nin 32’nci maddesinde; Kamu İdarelerine ait taşınırların, taşınır kayıt yetkililerinin görevlerinden ayrılmalarında, yıl sonlarında ve harcama yetkililerinin gerekli gördüğü durum ve zamanlarda sayımının yapılacağı; taşınır sayımlarının, harcama yetkilisince, kendisinin veya görevlendireceği bir kişinin başkanlığında taşınır kayıt yetkilisinin de katılımıyla, en az üç kişiden oluşturulan sayım kurulu tarafından yapılacağı; ambarlardaki taşınırların fiilen sayılacağı, bulunan miktarların Sayım Tutanağının "Ambarda Bulunan Miktar" sütununa kaydedileceği, sayımda bulunan miktar ile kayıtlı miktar arasında fark bulunması halinde miktarlarında farklılık bulunan taşınırların sayımının bir kez daha tekrarlanacağı, yine farklı çıkarsa bu miktarın “Fazla” veya “Noksan” sütununa kaydedileceği ve sayım kurulunca, taşınırların fiili miktarlarının kayıtlı miktarlardan eksik oluğunun tespit edilmesi halinde Kayıttan Düşme Teklif ve Onay Tutanağı ve Taşınır İşlem Fişi; fazla olduğunun tespit edilmesi halinde ise Taşınır İşlem Fişi düzenlettirilerek, defter kayıtlarının sayım sonuçlarıyla uygunluğunun sağlanacağı hükme bağlanmıştır.
Yine, … Genel Müdürlüğü Stoklar ve Ambar Yönetmeliği’nin “25-Akaryakıt” alt başlıklı bölümünde, akaryakıt deposunun, Genel Müdürün teklif edeceği bir kişinin başkanlığı altında İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı ve Elektrik Makine ve Malzeme İkmal Daire başkanlığının görevlendireceği birer kişi olmak üzere 3 kişiden oluşturulabilecek olan tartım ve ölçüm heyeti tarafından ölçüleceği, tartım ve ölçüm ekiplerinden bir kişinin akaryakıt kartları ile tartım ve ölçüm kartlarını tartım ve ölçümden önce ve sonra kontrol edeceği, iki kişinin de sayım yapacağı belirtilmiştir.
Yapılan incelemede, sorgu konusu edilen … TL kamu zararının, 2020 yılı içinde (01.01.2020-31.12.2020) tarihleri arasında akaryakıt tutanaklarında veya akaryakıt çıkış işlemlerinde tahrifat yapılmasından kaynaklandığı, yani 2019 yılı sonundan 2020 yılına devreden akaryakıt miktarıyla bir ilgisinin bulunmadığı, bu sebeple 2020 yılı içinde akaryakıt çıkışlarında yapılan tahrifatın 2020 yılı sayım komisyonu üyeleri tarafından tespit edilebileceği, dolayısıyla da 2019 yıl sonu sayım komisyonu üyelerinin 2020 yılı içinde gerçekleştirilen usulsüzlük nedeniyle sorumluluklarının bulunmadığı değerlendirilmiştir.
Dosya kapsamında yer alan Teftiş Kurulu Raporunda, Taşınır Mal Yönetmeliği’nin 32’nci maddesine istinaden görevlendirilen 2020 yılı Sayım Komisyonu Üyelerinin; akaryakıt depolarında herhangi bir ölçüm yapmadıklarını beyan etmelerine rağmen 2020 yılı sonu sayım komisyonu raporunu depolardaki akaryakıtı fiilen saymış gibi gerçeğe aykırı bir şekilde düzenledikleri tespit edilmiştir. Ayrıca, Stoklar ve Ambar Yönetmeliğinde belirtildiği şekilde tartım ve ölçüm ekibinden bir kişinin akaryakıt kartları ile tartım ve ölçüm kartlarını tartım ve ölçümden önce ve sonra kontrol etmesi gerekirken, böyle bir kontrolün sağlanmadığı anlaşılmıştır.
Bu sebeple, … TL kamu zararı nedeniyle 2020 yıl sonu Sayım Komisyonu Üyeleri olan …, … ve …’nın sorumluluklarının bulunduğu, ancak 2019 yılı sayım komisyonu üyelerinden (…, … ve …) …’un sorumluluğunun bulunmadığı değerlendirilmiştir.
Ambar Şube Müdürünün Sorumluluğu
Ambar Şube Müdürlüğü, 02.12.2021 tarihinde yürürlüğe giren “Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev ve Çalışma Yönergesi” ile sonradan ihdas edildiğinden ve tespitin yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesi’nde akaryakıtı korunması ve muhafazası sorumluluğu münhasıran İdari İşler Şube Müdürlüğüne verildiğinden, diğer bir ifade ile kamu zararına yol açan eylemlerin gerçekleştirildiği dönemde Ambar Şube Müdürlüğü görevi mevcut olmadığından oluşan kamu zararı nedeniyle Ambar Şube Müdür V. …’nın sorumluluğunun bulunmadığı değerlendirilmiştir.
Bu itibarla, … Genel Müdürlüğüne ait akaryakıt depolarından, ilçelere verilen akaryakıt için merkezde tutulan tutanaklarda tahrifat yapılması veya merkez tutanaklarındaki miktarların ve merkezdeki araçlara verilen akaryakıt için düzenlenen araç kartlarındaki miktarların günlük akaryakıt çıkış fişlerine araçların büyüklüğüne göre değişen miktarlarda arttırılarak aktarılması suretiyle akaryakıt çıkış işlemlerinin gerçek miktarından fazla gösterilmesi suretiyle fiilen ilçelerdeki şubelere veya merkezdeki araçlara verilmemiş akaryakıtın verilmiş gibi gösterilmesi sonucu Kurumun akaryakıt depolarında … TL tutarında eksikliğe neden olunması hususu ile ilgili olarak,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 50’nci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uyarınca … tarih ve … sayılı İlamın 1’inci maddesine ilişkin hüküm dışı kaydının kaldırılmasına,
İdari İşler Şube Müdürü …, Ambar Şube Müdür V. … ve 2019 yılı sonu Sayım Komisyonu Üyelerinden …’un sorumluluğunun bulunmadığına,
… TL kamu zararının;
Hesaplama hatasından kaynaklanan … TL’si hakkında ilişilecek bir husus bulunmadığına,
Geriye kalan … TL’sinin;
.... TL’sinin, Harcama Yetkilisi (...) ... ile Diğer Sorumlular (...) ..., (...) ...,(...) ... ve 2020 yılı Sayım Komisyonu Üyeleri ..., .... ve ....’a,
.... TL’sinin, Harcama Yetkilisi (...) ... ile Diğer Sorumlular (...) ..., (...) ...,(...) ... ve 2020 yılı Sayım Komisyonu Üyeleri ..., .... ve ....’a,
.... TL’sinin, Harcama Yetkilisi(...) ..., Diğer Sorumlular (...) ...yerine TİF’i imzalayan Akaryakıt Şefi) .... (Akaryakıt Şefi ... yerine TİF’i imzalayan VHKİ) ...., (....) ...., (.....) ...., (.....) ... ve 2020 yılı Sayım Komisyonu Üyeleri ...,...,...’a,
.... TL’sinin, , Harcama Yetkilisi (...) ... ile Diğer Sorumlular (...) ..., (...) ...,(...) ... ve 2020 yılı Sayım Komisyonu Üyeleri ..., .... ve ....’a,
Müştereken ve müteselsilen,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile ödettirilmesine,
Daire Başkanı …’ın sorumluluğa ilişkin karşı oyu ile ve oy çokluğuyla karar verildi.
Daire Başkanı …’ın karşı oy gerekçesi;
“Her ne kadar konunun esası tazmin olmakla birlikte sorumluluk açısından;
Akaryakıt çıkışları için düzenlenen tutanaklarda veya günlük çıkış fişlerinde tahrifat yapılması suretiyle fiilen ilçelerdeki şubelere veya merkezdeki araçlara verilmemiş akaryakıtın verilmiş gibi gösterilmesinden kaynaklanan … TL kamu zararı nedeniyle İdari İşler Şube Müdürü, Akaryakıt Şefi, Akaryakıt Memuru (pompa görevlisi), Taşınır Kayıt Yetkilisi, Taşınır Kontrol Yetkilisi ve 2020 Yılsonu Sayım Komisyonu Üyelerinin sorumluluğunun bulunduğuna ilişkin çoğunluk görüşüne katılmakla beraber, Harcama Yetkilisi (…) …’ın sorumluluğunun bulunmadığı değerlendirilmektedir.
Şöyle ki, 22.10.2021 tarihi itibarıyla kurumun depolarının yetkili bir firmaya incelettirilmesi, kaçak/sızıntı olmadığının anlaşılması üzerine konunun soruşturulmak üzere Teftiş Kurulu Başkanlığına bildirilmesi, akabinde konuyla ilgili adli yargı mercileri nezdinde suç duyurusunda bulunulması vb işlemlerin tamamı Destek Hizmetleri Daire Başkanı …’ın, 02.10.2021 tarihinde aynı ilçe için yapılan akaryakıt teslimi için iki ayrı tutanak düzenlendiğini fark etmesi üzerine vermiş olduğu talimat üzerine başlatılmıştır. Dolayısıyla, …, gerekli tüm idari ve hukuki süreçleri izlemek suretiyle üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmiştir.
Kaldı ki, … Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesinde; İdareye ait akaryakıt istasyonunda gerekli kontrolleri yapmak, İdareye ait akaryakıt istasyonunda görevli personeli denetlemek, İdareye ait araçlara ve kiralık araçlara verilen akaryakıt miktarını kontrol etmek görevi Destek Hizmetleri Daire Başkanına değil, doğrudan İdari İşler Şube Müdürüne ve Akaryakıt Şefine verilmiş bulunmaktadır.
Benzer şekilde, … Stoklar ve Ambar Yönetmeliği’nin 25’inci maddesinde akaryakıt stoklarının takibi ve tespiti, akaryakıt çıkışlarının düzenli bir şekilde kontrol edilmesi görev ve yetkisi akaryakıt şefine verilmiştir.
Yine, Taşınır Mal Yönetmeliği’nin 5’inci maddesinin birinci fıkrasında, harcama yetkililerinin taşınır kayıtlarının bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak tutulması ve taşınır mal yönetim hesabının hazırlanması sorumluluğunu taşınır kayıt yetkilileri ve taşınır kontrol yetkilileri aracılığıyla yerine getireceği hükme bağlanmıştır.
Tüm bu hükümler göz önünde bulundurulduğunda, akaryakıt çıkışları için düzenlenen tutanaklarda tahrifat yapılması veya taşınır çıkış fişlerindeki miktarların değiştirilmesi suretiyle fiilen ilçelerdeki şubelere veya merkezdeki araçlara verilmemiş akaryakıtın verilmiş gibi gösterilmesinden kaynaklanan … TL kamu zararının Harcama Yetkilisi (…) … haricinde İlamda belirtilen sorumlularına müştereken ve müteselsilen ödettirilmesi gerekir.”
… Genel Müdürlüğü 2020 yılı hesabının Dairemizde yargılanması sonucu düzenlenen … tarih ve … sayılı İlamın 1’inci maddesinde,
… Genel Müdürlüğüne ait akaryakıt depolarından, bağlı ilçelere verilen akaryakıt için merkezde tutulan tutanaklarda tahrifat yapılması veya merkez tutanaklarındaki miktarların ve merkezdeki araçlara verilen akaryakıt için düzenlenen araç kartlarındaki miktarların günlük akaryakıt çıkış fişlerine araçların büyüklüğüne göre değişen miktarlarda arttırılarak aktarılması suretiyle akaryakıt çıkış işlemlerinin gerçek miktarından fazla gösterilmesi sonucunda kamu zararına yol açıldığı iddiasıyla düzenlenen sorguda Harcama Yetkilisi ve Taşınır Kayıt Yetkilisi ile 2020 yılı içinde yapılan akaryakıt çıkışlarına ilişkin Taşınır İşlem Fişlerinde imzası bulunanların sorumlu tutulduğu ancak kamu zararına yol açtığı iddia edilen eylem nedeniyle sorumluluğun eksik belirlendiği, ayrıca sorgu konusu edilen … TL zarar nedeniyle … tarih ve … yevmiye numaralı Muhasebe İşlem Fişi (MİF) ilişikli tutulmakla birlikte, söz konusu zararın bu MİF’e esas teşkil eden Taşınır İşlem Fişleri ve bu fişleri imzalayan sorumlular arasında dağıtılmadığı anlaşıldığından,
Konunun, Taşınır Kontrol Yetkilisi, 2019 ve 2020 (en son yapılan tahrifat 31.12.2020 tarihinde gerçekleştirildiğinden) yılı sonu sayım işlemlerini gerçekleştiren Sayım Komisyonu Üyeleri ile 2020 yılında görev yapan Ambar Şube Müdürü, İdari İşler Şube Müdürü, Akaryakıt Şefi ve Akaryakıt Memurlarının da belirlenip bu kişilerin de savunmalarının alınması ve … TL olarak hesap edilen zararın taşınır çıkışları için aylık düzenlenen Taşınır İşlem Fişlerinde imzası bulunan sorumlular arasında dağıtılması suretiyle düzenlenecek ek raporun Daireye tevdiine kadar, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 50’nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca hüküm dışı bırakılmasına karar verilmişti.
Bu sefer, Taşınır Kontrol Yetkilisi, 2019 ve 2020 yılı sonu sayım işlemlerini gerçekleştiren Sayım Komisyonu Üyeleri ile 2020 yılında görev yapan Ambar Şube Müdürü, İdari İşler Şube Müdürü, Akaryakıt Şefi ve Akaryakıt Memurlarının tespit edilerek savunmalarının alındığı ve zararın taşınır çıkışları için aylık düzenlenen Taşınır İşlem Fişlerinde imzası bulunan sorumlular arasında dağıtıldığı görüldüğünden, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 50’nci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uyarınca yargılamanın devamına karar verildi.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Mal yönetiminde etkililik ve sorumluluk” başlıklı 48’inci maddesinde; kamu idarelerinin, taşınırların yönetiminden, muhafazasından ve kullanımından sorumlu olduğu ve kullanılmak üzere taşınır teslim edilen görevlilerin, taşınırın korunmasından ve taşınıra verilen zararlardan sorumlu olduğu hükme bağlanmıştır.
Anılan Kanun’un “Taşınır ve taşınmaz işlemleri” başlıklı 44’üncü maddesinde ise, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerince edinilen taşınırların muhafazası ve kullanımına ilişkin usûl ve esasların Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılan yönetmeliklerle belirleneceği hüküm altına alınmıştır.
Bu hükme istinaden 18.01.2007 tarih ve 26407 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Taşınır Mal Yönetmeliğinin;
“Sorumluluk” başlıklı 5’inci maddesinde;
“(1) Harcama yetkilileri taşınırların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak edinilmesinden, kullanılmasından, kontrolünden, kayıtlarının bu Yönetmelikte belirtilen esas ve usullere göre saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasını sağlamaktan sorumludur. Harcama yetkilileri taşınır kayıtlarının bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak tutulması ve taşınır mal yönetim hesabının hazırlanması sorumluluğunu taşınır kayıt yetkilileri ve taşınır kontrol yetkilileri aracılığıyla yerine getirir.
(2) Harcama yetkilileri, taşınırlara ilişkin işlem ve kayıtların usule uygun olarak yapılıp yapılmadığını kontrol etmeye veya ettirmeye; kasıt, kusur veya ihmal sonucu kırılan, bozulan veya kaybolan taşınırların ilgililerden tazmini için gerekli işlemleri yapmaya veya yaptırmaya yetkilidir.
(3) Kamu idarelerine ait taşınırların muhafazası ile görevli olan veya kendilerine kullanılmak üzere taşınır teslim edilen kamu görevlileri bu taşınırları en iyi şekilde muhafaza etmek, gerekli bakım ve onarımlarını yapmak veya yaptırmak, veriliş amacına uygun bir şekilde kullanmak ve görevin sona ermesi veya görevden ayrılma halinde iade etmek zorundadırlar.
…
(5) Taşınırların muhafazasından ve yönetilmesinden sorumlu olanların, gerekli tedbirlerin alınmaması veya özenin gösterilmemesi nedeniyle taşınırın kullanılmaz hale gelmesi veya yok olması sonucunda sebep oldukları kamu zararları hakkında, 27/9/2006 tarihli ve 2006/11058 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanır.
…”
“Taşınır kayıt yetkilileri ve taşınır kontrol yetkilileri” başlıklı 6’ncı maddesinde ise;
“(1) Taşınır kayıt yetkilileri, harcama yetkililerince, memuriyet veya çalışma unvanına bağlı kalmaksızın, taşınır kayıt ve işlemlerini bu Yönetmelikte belirtilen usule uygun şekilde yapabilecek bilgi ve niteliklere sahip personel arasından görevlendirilir. Dış temsilciliklerde taşınır kayıt yetkilileri misyon şefleri tarafından görevlendirilir. Taşınır işlemleri yoğun olan harcama birimlerinde birden fazla taşınır kayıt yetkilisi görevlendirilebilir. Kamu idarelerince ihtiyaç duyulması halinde birden fazla harcama biriminin taşınır kayıtları harcama birimleri itibarıyla ayrı ayrı tutulmak kaydıyla, bir taşınır kayıt yetkilisi tarafından yürütülebilir.
(2) Taşınır kontrol yetkilileri, harcama yetkililerince, taşınır kayıt yetkilisinin yapmış olduğu kayıt ve işlemleri kontrol etmek üzere yardımcılarından veya bunların bir alt kademesindeki yöneticileri arasından görevlendirilir. Personel yetersizliği nedeniyle taşınır kontrol yetkilisi görevlendirilemeyen harcama birimlerinde ise bu görev harcama yetkilisi tarafından yerine getirilir.
(3) Taşınır kontrol yetkilisi ile taşınır kayıt yetkilisi görevi aynı kişide birleşemez.
(4) Taşınır kayıt yetkililerinin görev ve sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir.
a) Harcama birimince edinilen taşınırlardan muayene ve kabulü yapılanları cins ve niteliklerine göre sayarak, tartarak, ölçerek teslim almak, doğrudan tüketilmeyen ve kullanıma verilmeyen taşınırları sorumluluğundaki ambarlarda muhafaza etmek.
…
c) Taşınırların giriş ve çıkışına ilişkin kayıtları tutmak, bunlara ilişkin belge ve cetvelleri düzenlemek ve taşınır mal yönetim hesap cetvellerini istenilmesi halinde konsolide görevlisine göndermek.
…
d) Taşınırların yangına, ıslanmaya, bozulmaya, çalınmaya ve benzeri tehlikelere karşı korunması için gerekli tedbirleri almak ve alınmasını sağlamak.
e) Ambarda çalınma veya olağanüstü nedenlerden dolayı meydana gelen azalmaları harcama yetkilisine bildirmek.
f) Ambar sayımını ve stok kontrolünü yapmak, harcama yetkilisince belirlenen asgari stok seviyesinin altına düşen taşınırları harcama yetkilisine bildirmek.
…
ı) Ambarlarında kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizlikleri nedeniyle meydana gelen kayıp ve noksanlıklardan sorumlu olmak.
…
(5) Taşınır kontrol yetkililerinin görev ve sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir.
a) Taşınır kayıt ve işlemleri ile ilgili olarak düzenlenen belge ve cetvellerin mevzuata ve mali tablolara uygunluğunu kontrol etmek.
b) Harcama Birimi Taşınır Mal Yönetim Hesabı Cetvelini imzalayarak harcama yetkilisine sunmak.
(6) Taşınır kayıt yetkilileri ile taşınır kontrol yetkilileri, düzenledikleri ve imzaladıkları belge ve cetvellerin doğruluğundan harcama yetkilisine karşı birlikte sorumludur.”
denilmiştir.
2560 sayılı İSKİ Kanunu’nun Ek 5’inci maddesine göre kurulan … Genel Müdürlüğü’nün yönetimine ve yönetim organlarının görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin hususlar 2560 sayılı Kanun’un 6’ncı, 9’uncu, 10’uncu, 11’inci ve 12’nci maddelerinde düzenlenmiş, daire başkanı, şube müdürü, şef ve diğer görevlilerin görev ve sorumlulukları ise bu amaçla çıkartılan yönetmeliklerle ve yönergelerle belirlenmiştir.
Bu kapsamda, … Genel Müdürlüğü Kuruluş Görev Yetki ve Teşkilat Yönetmeliği’nin 26’ncı maddesinde, Destek Hizmetleri Daire Başkanlığının görev, yetki ve sorumlulukları;
“…
d) İdare araçlarının veya kiralık araçların yakıt ihtiyacını tespit ve temin etmek,
e) Araçların kilometre kontrollerini yapmak,
…
ğ) İdarenin birimlerinin genel ihtiyacı olarak belirlenen ve bütçesi tüm birimler adına tahsis edilmiş olan malların alımı işlemlerini ilgili mevzuata uygun olarak yürütmek, kullanıma verilinceye kadar ambarında muhafaza etmek, stok takibini yapmak,
…” şeklinde sayılmıştır.
Adı geçen Yönetmelik ile belirlenen bu görevler, 5018 sayılı Kanun ile bu Kanuna göre çıkartılan yönetmelik ve ilgili diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde hazırlanan ve … tarih ve … sayılı (…) Yönetim Kurulu Kararı ile kabul edilen “Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesi” ile düzenlenmiştir.
Anılan Yönergenin;
8’inci maddesinde, Destek Hizmetleri Daire Başkanlığının görev ve yetkileri;
“…
d) İdare araçlarının veya kiralık araçların yakıt ihtiyacını tespit ve temin etmek,
e) Araçların kilometre kontrollerini yapmak,
…
ğ) İdarenin birimlerinin genel ihtiyacı olarak belirlenen ve bütçesi tüm birimler adına tahsis edilmiş olan malların alımı işlemlerini ilgili mevzuata uygun olarak yürütmek, kullanıma verilinceye kadar ambarında muhafaza etmek, stok takibini yapmak,
…”
9’uncu maddesinde “İdari İşler Şube Müdürünün” görev ve yetkileri;
“…
f) İdare araçlarının veya kiralık araçların yakıt ihtiyacını tespit ve temin etmek.
…
ğ) Araçların kilometre kontrollerini yapmak.”
…
o) İdareye ait akaryakıt istasyonunda gerekli kontrolleri yapmak.
ö) İdareye ait akaryakıt istasyonunda görevli personeli denetlemek.
p) İdareye ait araçlara ve kiralık araçlara verilen akaryakıt miktarını kontrol etmek, ilgili kayıtları düzenleyerek Daire Başkanına bilgi vermek.”
10’uncu maddesinde “İdari İşler Şube Müdürünün” sorumlulukları;
“a) Bu Yönergenin 9. maddesinde sayılan görevleri ve amirleri tarafından kendisine verilen diğer görevleri mevzuat çerçevesinde yapmak ve yaptırmakla yükümlüdür.
b) Aksine davranışlardan, ihmal ve ilgisizlikten sorumludur.”
14’üncü maddesinde “Akaryakıt Şefinin” görev ve yetkileri;
“a) İdare araçlarının ve kiralık araçların yakıt ihtiyacının tespit ve temin etmek.
b) Araçların kilometre kontrollerini yapmak.
c) İdareye ait akaryakıt istasyonlarında gerekli kontrolleri yapmak.
ç) İdareye ait akaryakıt istasyonunda görevli personeli denetlemek.
d) İdareye ait araçlara ve kiralık araçlara verilen akaryakıt miktarını kontrol etmek. İlgili kayıtları düzenlemek.
e) Mevzuat çerçevesinde, amirlerinin vereceği diğer görevleri yapmak veya yaptırmak”
15’inci maddesinde “Akaryakıt Şefinin” sorumlulukları;
“a) Bu Yönergenin 14. maddesinde sayılan görevleri ve amirleri tarafından kendisine verilen diğer görevleri mevzuat çerçevesinde yapmak ve yaptırmakla yükümlüdür.
b) Aksine davranışlardan, ihmal ve ilgisizlikten sorumludur.”
Şeklinde sayılmıştır.
Yine, … Genel Kurulu’nun … tarih ve … sayılı Kararı ile kabul edilen … Genel Müdürlüğü Stoklar ve Ambar Yönetmeliği’nin “25-Akaryakıt” alt başlıklı bölümünde, Akaryakıt Şefinin;
Görev ve yetkileri;
“Kuruluşun her türlü akaryakıt stoklarının takibi, tespiti ve dağıtım işlerinin düzenlenmesini sağlamak,
Akaryakıt giriş ve çıkışlarının düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlattırmak ve sağlama,
Emrinde çalışan memur ve işçilerin yaptıkları işleri kontrol etmek, denetlemek, yönetmelik hükümlerinin uygulanmasını sağlamak, gerektiğinde yazılı ve sözlü uyarıda bulunmak,
…,
Akaryakıt stoklarını devamlı düzenli kontrol etmek,
Benzin istasyonlarında emniyet tedbirlerini aldırmak ve almak; kontrol ve denetim sağlamak.”
Sorumluluğu;
“Akaryakıt Şefliğini ilgilendiren bütün çaba ve çalışmalarında, gereken dikkat ve özeni göstermekle yükümlü olup, aksine davranışlarda, ihmal ve ilgisizlikten sorumludur.”
“Akaryakıt Memurlarının” görevleri;
“Akaryakıt girişi ve çıkışlarını, günü gününe kartlarına doğru ve tam işleme,
Giriş ve çıkışlar için dosya tutanak ve fişlerin toplamını günü gününe yapmak,
…
Günlük akaryakıt çıkış toplamlarını çalışma saati sonunda, vardiye sistemi uygulanan yerlerde saat 24. 00’de “AKARYAKIT STOK DURUMU” çizelgesi düzenleyerek Nöbetçi Amirliğine vermek,
24 saat görev yapan akaryakıt istasyonlarında, nöbet defteri ile devir teslim yapmak ve amirlerine imzalattırmak.
Olarak sayılmıştır.
Adı geçen Yönetmeliğin aynı alt bölümünde ise;
“AKARYAKIT İSTASYONU DEPO TARTIM ve ÖLÇÜMÜ:
A – TARTIM ve ÖLÇÜM HEYETİNİN TEŞKİLİ:
Genel Müdürün teklif edeceği bir kişinin başkanlığı altında İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı ve Elektrik Makine ve Malzeme İkmal Daire başkanlığının görevlendireceği birer kişi olmak üzere 3 kişiden oluşturulabilir.
B – AKARYAKIT DEPO TARTIM VE ÖLÇÜM EKİPLERİ TEŞKİLİ:
…
Tartım ve ölçüm ekipleri 3’ er kişiden teşekkül ettirilir. Ekipten en az bir kişinin akaryakıtı tanıması şarttır.
Akaryakıt memurları ve Şefi, tartım ve ölçüm ekiplerine dahil edilmezler. Ancak; bunlar sayım ekiplerine bilgi vermek zorundadırlar.
Tartım ve ölçüm ekiplerinden bir kişi akaryakıt kartları ile tartım ve ölçüm kartlarını tartım ve ölçümden önce ve sonra kontrol eder. İki kişi de sayım yapar.
Tartım ve ölçüm ekiplerince kartlar teslim edilir ve geri alınır.” denilmektedir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri gereğince, Kamu idarelerine ait taşınırları muhafaza etme görevi verilen kamu görevlilerinin bu görevi en iyi şekilde yerine getirmekle yükümlü oldukları, gerekli tedbiri almadıkları veya özeni göstermedikleri taktirde taşınırların kullanılamaz hale gelmesi veya yok olması sonucunda sebep oldukları kamu zararları hakkında, Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerinin uygulanacağı tabiidir.
Bu çerçevede, harcama yetkililerinin taşınırların kontrolünden; taşınır kayıt yetkililerinin, harcama birimince edinilen ve doğrudan tüketilmeyen taşınırların sorumlulukları altındaki ambarlarda muhafaza edilmesinden; yangına, ıslanmaya, bozulmaya, çalınmaya ve benzeri tehlikelere karşı korunması için gerekli tedbirlerin alınmasından ve alınmasının sağlanmasından; ambarda çalınma veya olağanüstü nedenlerle meydana gelen azalmaların harcama yetkilisine bildirilmesinden; ambar sayımının ve stok kontrolünün yapılmasından; taşınır kayıt ambarlarında kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizlikleri nedeniyle meydana gelen kayıp ve noksanlıklardan; taşınır kontrol yetkililerinin ise taşınır kayıt ve işlemleri ile ilgili düzenlenen belge ve cetvellerin mevzuata ve mali tablolara uygunluğunun kontrol edilmesinden sorumlu oldukları; taşınır kayıt yetkilileri ile taşınır kontrol yetkililerinin, düzenledikleri ve imzaladıkları belge ve cetvellerin doğruluğundan harcama yetkilisine karşı birlikte sorumluluklarının bulunduğu anlaşılmaktadır.
Yine, Kurum tarafından yürürlüğe konulan Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesi’nin;
8’inci maddesi ile İdare araçlarının veya kiralık araçların yakıt ihtiyacının tespit ve temin edilmesi, araçların kilometre kontrollerinin yapılması, İdare birimlerinin genel ihtiyacı olarak belirlenen ve bütçesi tüm birimler adına tahsis edilmiş olan malların alındıktan sonra kullanıma verilinceye kadar ambarlarda muhafaza edilmesi ve stok takibinin yapılması görevinin Destek Hizmetleri Daire Başkanlığına,
9’uncu maddesi ile İdare araçlarının veya kiralık araçların yakıt ihtiyacının tespit ve temin edilmesi, araçların kilometre kontrollerinin ve İdareye ait akaryakıt istasyonunda gerekli kontrollerin yapılması, İdareye ait akaryakıt istasyonunda görevli personelin denetlenmesi, İdareye ait araçlara ve kiralık araçlara verilen akaryakıt miktarının kontrol edilmesi ve ilgili kayıtların düzenlenerek Daire Başkanına bilgi verilmesi görev ve sorumluluğunun İdari İşler Şube Müdürüne,
Verildiği ve anılan Yönergenin 9’uncu maddesinde sayılan bu görev ve sorumlulukların, Yönergenin 14’üncü maddesi ile aynen akaryakıt şefine de yüklendiği görülmektedir.
Akaryakıt şefinin görev ve yetkileri, bahsi geçen Yönerge dışında, … Genel Müdürlüğü Stoklar ve Ambar Yönetmeliği’nin “25-Akaryakıt” alt başlıklı bölümünde; Kurumun her türlü akaryakıt stoklarının takibi, tespiti ve dağıtım işlerinin düzenlenmesini sağlamak; akaryakıt giriş ve çıkışlarının düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlattırmak ve sağlamak; emrinde çalışan memur ve işçilerin yaptıkları işleri kontrol etmek ve denetlemek, yönetmelik hükümlerinin uygulanmasını sağlamak, gerektiğinde yazılı ve sözlü uyarıda bulunmak; akaryakıt stoklarını devamlı düzenli kontrol etmek; benzin istasyonlarında emniyet tedbirlerini aldırmak ve almak; kontrol ve denetim sağlamak şeklinde düzenlenmiş olup, Yönetmeliğin aynı alt bölümünde, akaryakıt girişi ve çıkışlarını, günü gününe kartlarına doğru ve tam işleme görevi akaryakıt memurlarına verilmiş bulunmaktadır.
Adı geçen Yönetmelikte, akaryakıt deposunun, Genel Müdürün teklif edeceği bir kişinin başkanlığı altında İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı ve Elektrik Makine ve Malzeme İkmal Daire Başkanlığının görevlendireceği birer kişi olmak üzere 3 kişiden oluşturulabilecek olan tartım ve ölçüm heyeti tarafından ölçüleceği, tartım ve ölçüm ekiplerinden bir kişinin akaryakıt kartları ile tartım ve ölçüm kartlarını tartım ve ölçümden önce ve sonra kontrol edeceği, iki kişinin de sayım yapacağı belirtilmiştir.
Uygulamada, Kurumca satın alınan akaryakıtın istasyona tanker ile getirilerek kantarda tartıldığı ve polis/jandarma nezaretinde mührünün açıldığı, tankerden numune alınarak markır işlemi yapıldıktan sonra polisin/jandarmanın talimatı üzerine boşaltıldığı, boşaltma işlemi bittikten sonra boş tankerin tartımının yapıldığı, Akaryakıt Memuru (pompa görevlisi) … tarafından akaryakıtın merkezdeki araçlara araç kartlarına işlenmek, ilçelere ise tutanak düzenlenmek suretiyle verildiği, aracın plakasının, kilometresinin ve alınan akaryakıt miktarının günlük çıkış fişlerine … tarafından kaydedildiği, araç kartlarında şoförlerin imzasının yer aldığı, akaryakıtın ilçelere bazen tankerler ile gönderildiği, tanker olmadığı zaman ise 1000-1100 litrelik adbol (bidon) kutuları ile tutanak karşılığı verildiği, bu şekilde verilenlerin günlük çıkış defterine kaydedildiği, günlük çıkışların her ayın sonunda toplanarak ambar servisine gönderildiği, akaryakıt çıkışlarının sırasıyla Akaryakıt Memuru (Pompa Görevlisi), Akaryakıt Şefi, İdari İşler Şube Müdürü, Daire Başkanı ve Taşınır Kayıt Yetkilisinin imzasıyla yapıldığı görülmüştür.
Yapılan incelemede, Destek Hizmetleri Daire Başkanı …’ın (kendi ifadesine göre) 02.10.2021 tarihinde … Genel Müdürlüğüne ait akaryakıt istasyonunda iken aynı ilçe için gerçekleştirilen akaryakıt teslimi için iki ayrı tutanak düzenlendiğini ve söz konusu tutanaklar arasında 100 litre fark olduğunu tespit etmesi üzerine, konuyla ilgili ivedilikle soruşturma yapılmasını teminen durumun 05.10.2021 tarihinde … Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu Başkanlığına bildirildiği,
Bu süreçte, kaçak/sızma olma ihtimalinin değerlendirilmesi amacıyla 12.10.2021 tarihinde … Akaryakıt Cihazları Satış ve Servis Hizmetleri adlı yetkili bir firma marifetiyle söz konusu akaryakıt depolarının incelettirildiği ve yapılan incelemede depolarda herhangi bir kaçak/sızma olmadığının tespit edilmesi üzerine 18.10.2021 tarihinde … Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulmasını teminen durumun … Genel Müdürlüğü 1. Hukuk Müşavirliğine intikal ettirildiği,
Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından yürütülen soruşturma kapsamında ifadesine başvurulan akaryakıt pompa görevlisi …’un 19.10.2021 tarihli ifadesinde; akaryakıt istasyonunda bulunan depoların sürekli su aldığını, şüphelendiği dönemlerde depolarda bulunan suyu çekerek sokağa boşalttığını, bu nedenle depolarda açık oluştuğunu, oluşan açığı ilçelere yazarak kapattığını, bu durumu ilçelerden gelenlere de söylediğini ancak onların kabul etmediğini, buna rağmen ilçelere verilen akaryakıtı fazla yazmaya devam ettiğini, ilçedekilerin bu durumdan haberlerinin olmadığını, bu eylemi 2019 yılının Mart ayından beri işlediğini, amirlerine bu durumu bildirmediğini beyan ettiği, aynı şahsın … Cumhuriyet Savcılığının … sayılı Soruşturma Dosyasında yer alan ifadesinde ise; akaryakıt depolarından, suyun boşaltılması işlemi adı altında, kurum yetkililerinin bilgisi dışında dışarıdan beş kişi ile birlikte izinsiz olarak motorin aldığını ve bu motorini bu kişilere para karşılığı sattığını itiraf ettiği, …’un ve bu kişilerin çıkarıldıkları … Ağır Ceza Mahkemesi tarafından tutuklanarak cezaevine konulduğu ve dava sürecinin devam ettiği,
Anlaşılmış bulunmaktadır.
Dosya kapsamında yer alan merkez ve ilçe tutanakları, araç kartları ve günlük akaryakıt çıkış fişleri ile aylık olarak düzenlenen Taşınır İşlem Fişleri (TİF) incelendiğinde;
Akaryakıt pompa görevlisi … tarafından ilçelere verilen motorin için her defasında birisi merkezde, diğeri ilgili ilçede kalmak üzere ikişer adet tutanak düzenlendiği, bu tutanaklardan her birisinin kendisi ve ilçe adına akaryakıtı teslim almak için gelen görevli tarafından imzalandığı, merkezdeki araçlara verilen motorin için ise araç başına araç kartı düzenlendiği, gerek ilçelere gerekse araçlara verilen motorinin kendisi tarafından günlük olarak akaryakıt çıkış fişlerine kaydedildiği, … tarafından ilçelere verilen akaryakıt için merkezde tutulan tutanaklarda tahrifat yapılması ya da tutanaklarda tahrifat yapmak yerine tutanaklardaki veya araç kartlarındaki miktarların günlük tutulan akaryakıt çıkış fişlerine aktarılması sırasında, binek araçlarda 3-10 litre, iş makinelerinde 5-15 litre, kamyon, vidanjör gibi büyük araçlarda ise 40-100 litre civarında fazla motorin yazıldığı ve ambar çıkışlarının da fazla yazılan miktarlar üzerinden gerçekleştirildiği görülmüştür. Teftiş Kurulu Soruşturma raporundaki ifadesinden, …’un bu eylemi 2019 yılının Mart ayından beri mütemadiyen yaptığı ve araç kullananların bu durumdan haberdar olmadığı bilgisi edinilmişse de, 2019 yılı İlamının ekindeki kamu zararı tablosu ile ilişikli TİF’ler incelendiğinde, …’un bu eylemi 2019 yılının Nisan ayından beri yaptığı görülmektedir.
Bahsi geçen Soruşturma Raporunda, 2019, 2020 ve 2021 yıllarına ilişkin olarak 1332 adet araç kartının mevcut olması gerekirken, 2019 yılından 18, 2020 yılından 20 ve 2021 yılından 16 adet olmak üzere sadece 54 adet araç kartına ulaşılabildiği, …’un 2019 yılı Mart ayından sonra bazı araç şoförlerinden pandemi sürecini bahane ederek araç kartlarını topladığı ve bu kartları imha ettiği, oysaki Kurumun …’a kartlarının toplatılması yönünde bir talimatının bulunmadığı, 2018 ve önceki yıllara ilişkin olarak ise hiçbir araç kartına ulaşılamaması nedeniyle aynı hatalı işlemin bu yıllarda da mevcut olup olamadığının denetlenemediği belirtilmiştir.
Sonuç itibarıyla, Akaryakıt Memuru (pompa görevlisi) …’un kendisine teslim edilen akaryakıtı, depolardaki suyun aldırılması işlemi görünümü altında 2019 yılının Nisan (tahrifat yapılan ilk TİF 22.04.2019 tarihlidir.) ayından beri düzenli olarak dışarıda akaryakıt işleriyle iştigal eden beş kişi ile organize bir şekilde izinsiz olarak aldığı, ilgilinin Kurumda elektronik bir akaryakıt takip sisteminin kullanılmıyor olmasından istifade ederek izinsiz almış olduğu akaryakıtı, ilçelere verilen akaryakıt için merkezde tutulan tutanaklarda tahrifat yapmak ya da merkez tutanaklarındaki ve araç kartlarındaki miktarları günlük çıkış fişlerine fazladan (binek araçlarda 3-10 litre, iş makinelerinde 5-15 litre, kamyon, vidanjör gibi büyük araçlarda ise 40-100 litre civarında) yazmak suretiyle kapatmaya çalıştığı, böylelikle ilçelere ve merkezde görev yapan araçlara gerçekte verilmemiş akaryakıtı verilmiş gibi gösterdiği anlaşılmıştır.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 71’inci maddesinde kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması şeklinde tanımlanmıştır.
Buna göre, Akaryakıt Memuru … tarafından, … Genel Müdürlüğüne bağlı ilçelere ve merkezde görev yapan araçlara gerçekte verilmemiş akaryakıtın verilmiş gibi gösterilmesi suretiyle Kurumun akaryakıt stoklarında … TL tutarında eksikliğe sebep olunmasından kaynaklanan kamu zararı ile ilgili olarak konunun sorumluluk yönüyle değerlendirilmesinde;
Akaryakıt Memurunun (Pompa Görevlisi) Sorumluluğu
… Genel Müdürlüğü Stoklar ve Ambar Yönetmeliği’nin 25’inci maddesi gereği; akaryakıt giriş ve çıkışlarını günü gününe kartlarına doğru ve tam işleme yükümlülüğü bulunan Akaryakıt Memuru …’un, 2019 yılından beri dışarıda akaryakıt işleriyle iştigal eden beş kişi ile birlikte organize bir şekilde Kuruma ait akaryakıt depolarından izinsiz olarak akaryakıt aldığı, almış olduğu akaryakıtı bu kişilere sattığı, depolardaki eksikliği tutanaklarda tahrifat yapmak veya günlük akaryakıt çıkış fişlerindeki miktarları değiştirmek suretiyle yani evrakta tahrifat yapmak ve içeriği itibarıyla yanıltıcı belge düzenlemek suretiyle kapatmaya çalıştığı ve adı geçenin 2020 yılında gerçekleştirilen akaryakıt çıkışlarına ilişkin TİF’lerde imzasının yer aldığı görüldüğünden, oluşan kamu zararı nedeniyle sorumluluğu bulunmaktadır.
Akaryakıt Şefinin Sorumluluğu
… Genel Müdürlüğü Stoklar ve Ambar Yönetmeliği’nin 25’inci maddesi ile Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesi’nin 14’üncü maddesi gereği Kurumun her türlü akaryakıt stoklarının takibi, tespiti ve dağıtım işlerinin düzenlenmesi; akaryakıt giriş ve çıkışlarının düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlattırma ve sağlama; emrinde çalışan memur ve işçilerin yaptıkları işleri kontrol etme ve denetleme; idareye ait araçlara ve kiralık araçlara verilen akaryakıt miktarını kontrol etme ve akaryakıt stoklarını düzenli kontrol etme görevi akaryakıt şefine ait bulunmaktadır.
Yapılan incelemede, Akaryakıt Şefi …’ın, akaryakıt çıkışlarına ilişkin olarak aylık düzenlenen TİF’leri, günlük çıkış fişlerindeki miktarlar ile merkez-ilçe tutanaklarındaki ve araç kartlarındaki miktarlar ile karşılaştırmadan imzaladığı, dolayısıyla TİF’lerdeki çıkışların, …’un gerçeğe aykırı olarak düzenlediği günlük akaryakıt çıkış fişlerindeki miktarların esas alınması suretiyle gerçekleştirdiği görülmüştür. Zira, …, merkez tutanakları, ilçe tutanakları ve araç kartlarındaki miktarlar ile … tarafından düzenlenen günlük akaryakıt çıkış fişlerindeki miktarları günü gününe kıyaslamış ve depo stok durumunu düzenli olarak kontrol etmiş olsa idi, … tarafından yapılan usulsüzlüklerin İdarece çok daha önce farkına varılmasının mümkün olabileceği değerlendirilmektedir. Nitekim, …, Teftiş Kuruluna verdiği ifadesinde akaryakıt çıkışlarını …’un düzenlediği günlük çıkış fişlerinde belirtilen miktarlar üzerinden gerçekleştirdiği ve depoda herhangi bir fiziki kontrol yapmadığını kabul etmiştir.
… savunmasında, raporda görevde olmadığı günlerin dikkate alınmadığını, makine teknikeri olarak görev yaptığını ve görev tanımında olmayan işlemler ile imzalamadığı belgelerden sorumlu tutulamayacağını iddia etmişse de, kendisi sadece görevde olduğu ve imzasının yer aldığı TİF’lerden sorumlu tutulmuştur.
Adı geçen ayrıca, harcama yetkilisi, gerçekleştirme görevlisi veya taşınır kayıt yetkilisi olmadığından bahisle sorumlu tutulamayacağını ifade etmişse de;
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 7’nci maddesinde; bu Kanunun sorumlular ve sorumluluk halleri uygulamasında; 5018 sayılı Kanun ve Sayıştay denetimi ile ilgili diğer kanunlarda belirtilen sorumlular ve sorumluluk hallerinin esas alınacağı, her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların; kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu olduğu,
5018 sayılı Kanun’un “Mal yönetiminde etkililik ve sorumluluk” başlıklı 48’inci maddesinde; kamu idarelerinin, taşınırların yönetiminden, muhafazasından, kullanımından ve kullanılmak üzere taşınır teslim edilen görevlilerin; taşınırın korunmasından ve taşınıra verilen zararlardan sorumlu olduğu,
Hüküm altına alındığından, adı geçenin savunması yerinde değildir.
Sayılan gerekçelerle, Akaryakıt Şefi …’ın Kurumdaki akaryakıtın kullanımı ve denetimi ile ilgili mevzuatta öngörülen görevlerini gereği gibi yerine getirmediği, gerekli önlemleri almadığı ve özeni göstermediği anlaşıldığından oluşan kamu zararı nedeniyle sorumluluğu bulunmaktadır.
Diğer taraftan, …’ın izinli veya geçici görevli olması nedeniyle kendisi yerine Mart, Temmuz, Ağustos, Aralık aylarına ilişkin TİF’leri imzalayan (VHKİ) …’in de oluşan kamu zararı nedeniyle sorumluluğunun bulunduğu değerlendirilmiştir.
İdari İşler Şube Müdürünün Sorumluluğu
Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesi’nin 9’uncu maddesinde; İdari İşler Şube Müdürünün, İdareye ait akaryakıt istasyonunda gerekli kontrolleri yapma, burada görevli olan personeli denetleme, İdareye ait araçlara ve kiralık araçlara verilen akaryakıt miktarını kontrol etme ve ilgili kayıtları düzenleyerek Daire Başkanına bilgi verme görevi bulunduğu, sayılan bu görevleri yerine getirmemesi halinde ihmal ve ilgisizlikten sorumlu olacağı düzenlenmiştir.
Yapılan incelemede, … tarafından merkezdeki araçlara verilen akaryakıtın araç kartlarına, ilçelere verilen akaryakıtın ise merkez tutanağı ve ilçe tutanağı olmak üzere 2 ayrı tutanağa işlenmesini müteakip günlük akaryakıt çıkış fişlerine kaydedildiği, daha sonra Akaryakıt Şefi tarafından günlük akaryakıt çıkış fişlerindeki miktarların esas alınması suretiyle bilgisayar kayıtlarının oluşturulduğu ve ay sonlarında toplanarak İdari İşler Şube Müdürünün onayına sunulduğu, ancak İdari İşler Şube Müdür V. …’ın Teftiş Kurulu Soruşturma Raporunda yer alan ifadesinden …’un işlemlerinin kendisi tarafından denetlenmediği, bunun daha çok Akaryakıt Şefi … tarafından yapıldığı, kendisinin sadece ödeme evrakları üzerinden ve zaman zaman akaryakıt istasyonunda gözlem yaparak denetim yaptığı bilgisi edinilmiştir. Dolayısıyla, ilgilinin akaryakıt istasyonunda görevli personeli denetleme ve araçlara verilen akaryakıt miktarını kontrol etme şeklinde İdari İşler Şube Müdürüne yüklenilen görevleri yerine getirmediği anlaşılmıştır.
Buna göre, İdari İşler Şube Müdür V. …’ın akaryakıtın muhafazası, dağıtımı, denetimi ile ilgili olarak mevzuatta öngörülen görevlerini gereği gibi yerine getirmeden aylık akaryakıt çıkışları için düzenlenen TİF’leri imzaladığı görüldüğünden oluşan kamu zararı nedeniyle sorumlu olduğu, diğer taraftan, Raporda İdari İşler Şube Müdürü olarak …’ın da savunmasının alındığı görülmüşse de, uyuşmazlık konusu edilen kamu zararı, akaryakıt çıkış işlemlerindeki tahrifattan kaynaklandığından ve 2020 yılına ilişkin TİF’lerde …’ın imzası yer almadığından sorumluluğunun bulunmadığı değerlendirilmektedir.
Destek Hizmetleri Daire Başkanının Sorumluluğu
Taşınır Mal Yönetmeliği’nin 5’inci maddesi gereğince taşınırları kontrol etme görevi harcama yetkilisine ait bulunmaktadır. Yine, … Genel Müdürlüğü Kuruluş Görev Yetki ve Teşkilat Yönetmeliğinin 26’ncı maddesi ile Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesi’nin 8’inci maddesi ile idare araçlarının veya kiralık araçların yakıt ihtiyacını tespit ve temin etmek, araçların kilometre kontrollerini yapmak ve İdare birimlerinin genel ihtiyacı olarak belirlenen ve bütçesi tüm birimler adına tahsis edilmiş olan malların alımı işlemlerini ilgili mevzuata uygun olarak yürütmek, kullanıma verilinceye kadar ambarında muhafaza etmek, stok takibini yapmak görev ve sorumluluğu destek hizmetleri daire başkanına verilmiştir.
Yapılan incelemede, ilçelere tutanak karşılığı, il merkezindeki araçlara ise araç kartlarına kaydedilmek koşuluyla teslim edilen akaryakıtın, pompa görevlisi tarafından günlük akaryakıt çıkış fişlerine işlendiği, aylık akaryakıt çıkışlarının, günlük çıkış fişlerindeki miktarların ay sonlarında toplanarak TİF’lere bağlanması ile gerçekleştirildiği, söz konusu TİF’lerin sırasıyla akaryakıt memuru, akaryakıt şefi ve idari işler şube müdürü tarafından imzalanarak Daire Başkanının onayına sunulduğu, Daire Başkanı tarafından TİF’ler üzerinde gösterilen miktarların genellikle ambar çıkış evrakları üzerinden kontrol edildiği, ancak söz konusu ambar çıkışlarının … tarafından düzenlenen günlük akaryakıt çıkış fişlerindeki miktarlar üzerinden gerçekleştirilmesi nedeniyle yanıltıcı olduğu, dolayısıyla Daire Başkanı tarafından TİF’lerdeki akaryakıt çıkış miktarlarının bunlara esas teşkil eden günlük akaryakıt çıkış fişleri, merkez-ilçe tutanakları ve araç kartlarıyla en azından örneklem düzeyinde karşılaştırılarak yapılması gerekirken bu yönde bir kontrolün yapılmadığı anlaşılmıştır. Yine, adı geçen tarafından mevzuat gereği yapılması gereken akaryakıt stok takibinin de yapılmadığı tespit edilmiştir.
Destek Hizmetleri Daire Başkanı … savunmasında, akaryakıt depolarının, akaryakıttan sorumlu şube müdürü, akaryakıt şefi ve akaryakıt pompa görevlisi tarafından takip edildiğini, akaryakıt çıkış tutanaklarının taşınır kayıt yetkilisi tarafından kontrol edildiğini, depoların ölçümünün akaryakıt pompa görevlisi, akaryakıt şefi ve taşınır kayıt yetkilisi tarafından yapılması gerektiğini ve ölçüm ile alakalı olarak kendisine herhangi bir bilgi verilmediğini ifade etmişse de yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri gereğince Kurumun depolarındaki akaryakıtın muhafaza edilmesini ve kontrolünü sağlamakla mükellef olan Destek Hizmetleri Daire Başkanı …’ın akaryakıtın muhafazası, dağıtımı, denetimi ile ilgili olarak mevzuatta öngörülen görevlerini gereği gibi yerine getirmediği ve aylık TİF’leri gerekli kontrolleri sağlamadan imzaladığı anlaşıldığından oluşan kamu zararı nedeniyle sorumluluğunun bulunduğu değerlendirilmektedir.
Taşınır Kayıt Yetkilileri ve Taşınır Kontrol Yetkililerinin Sorumluluğu
Taşınır Mal Yönetmeliği’nin 6’ncı maddesinde, taşınır kayıt yetkililerinin, harcama birimince edinilen ve doğrudan tüketilmeyen taşınırların sorumluluğu altındaki ambarlarda muhafaza edilmesinden; yangına, ıslanmaya, bozulmaya, çalınmaya ve benzeri tehlikelere karşı korunması için gerekli tedbirlerin alınmasından ve alınmasını sağlamaktan; ambarda çalınma veya olağanüstü nedenlerle meydana gelen azalmaların harcama yetkilisine bildirilmesinden; ambar sayımının ve stok kontrolünün yapılmasından; taşınır kayıt ambarlarında kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizlikleri nedeniyle meydana gelen kayıp ve noksanlıklardan sorumlu oldukları; taşınır kontrol yetkililerinin ise taşınır kayıt ve işlemleri ile ilgili düzenlenen belge ve cetvellerin mevzuata ve mali tablolara uygunluğunu kontrol etmekten; taşınır kayıt yetkilileri ile taşınır kontrol yetkililerinin, düzenledikleri ve imzaladıkları belge ve cetvellerin doğruluğundan harcama yetkilisine karşı birlikte sorumluluklarının bulunduğu hükme bağlanmıştır.
Yapılan incelemede, akaryakıt pompa görevlisi tarafından ilçelere tutanak düzenlenmek, il merkezindeki araçlara ise araç kartlarına kaydedilmek, bunları müteakip günlük akaryakıt çıkış fişleri düzenlenmek suretiyle yakıtı verenin ve alanın imzası karşılığında teslim edilen akaryakıtın ay sonlarında toplanarak aylık düzenlenen TİF’lerin ekine konulduğu, TİF’lerin taşınır kayıt yetkilisi tarafından imzalandığı ancak TİF’lerdeki çıkış miktarlarının ilgili tarafından bunlara esas teşkil eden günlük çıkış fişlerindeki, merkez-ilçe tutanaklarındaki ve araç kartlarındaki çıkış miktarlarıyla karşılaştırılmadığı, zira böyle bir kontrolün yapılmış olması halinde söz konusu usulsüzlüğün ilgili tarafından tespit edilebileceği değerlendirildiğinden, oluşan kamu zararı nedeniyle Taşınır Kayıt Yetkilisi … ile taşınır kayıt yetkilisinin işlemlerini kontrol etmekle mükellef olan ve taşınır kayıt yetkilisi ile birlikte düzenlediği ve imzaladığı belge ve cetvellerin doğruluğundan harcama yetkilisine karşı birlikte sorumluluğu bulunan Taşınır Kontrol Yetkilisi …’ın oluşan kamu zararı nedeniyle sorumluluğunun bulunduğu değerlendirilmektedir.
Yılsonu Sayım Komisyonu Üyelerinin Sorumluluğu
Taşınır Mal Yönetmeliği’nin 32’nci maddesinde; Kamu İdarelerine ait taşınırların, taşınır kayıt yetkililerinin görevlerinden ayrılmalarında, yıl sonlarında ve harcama yetkililerinin gerekli gördüğü durum ve zamanlarda sayımının yapılacağı; taşınır sayımlarının, harcama yetkilisince, kendisinin veya görevlendireceği bir kişinin başkanlığında taşınır kayıt yetkilisinin de katılımıyla, en az üç kişiden oluşturulan sayım kurulu tarafından yapılacağı; ambarlardaki taşınırların fiilen sayılacağı, bulunan miktarların Sayım Tutanağının "Ambarda Bulunan Miktar" sütununa kaydedileceği, sayımda bulunan miktar ile kayıtlı miktar arasında fark bulunması halinde miktarlarında farklılık bulunan taşınırların sayımının bir kez daha tekrarlanacağı, yine farklı çıkarsa bu miktarın “Fazla” veya “Noksan” sütununa kaydedileceği ve sayım kurulunca, taşınırların fiili miktarlarının kayıtlı miktarlardan eksik oluğunun tespit edilmesi halinde Kayıttan Düşme Teklif ve Onay Tutanağı ve Taşınır İşlem Fişi; fazla olduğunun tespit edilmesi halinde ise Taşınır İşlem Fişi düzenlettirilerek, defter kayıtlarının sayım sonuçlarıyla uygunluğunun sağlanacağı hükme bağlanmıştır.
Yine, … Genel Müdürlüğü Stoklar ve Ambar Yönetmeliği’nin “25-Akaryakıt” alt başlıklı bölümünde, akaryakıt deposunun, Genel Müdürün teklif edeceği bir kişinin başkanlığı altında İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı ve Elektrik Makine ve Malzeme İkmal Daire başkanlığının görevlendireceği birer kişi olmak üzere 3 kişiden oluşturulabilecek olan tartım ve ölçüm heyeti tarafından ölçüleceği, tartım ve ölçüm ekiplerinden bir kişinin akaryakıt kartları ile tartım ve ölçüm kartlarını tartım ve ölçümden önce ve sonra kontrol edeceği, iki kişinin de sayım yapacağı belirtilmiştir.
Yapılan incelemede, sorgu konusu edilen … TL kamu zararının, 2020 yılı içinde (01.01.2020-31.12.2020) tarihleri arasında akaryakıt tutanaklarında veya akaryakıt çıkış işlemlerinde tahrifat yapılmasından kaynaklandığı, yani 2019 yılı sonundan 2020 yılına devreden akaryakıt miktarıyla bir ilgisinin bulunmadığı, bu sebeple 2020 yılı içinde akaryakıt çıkışlarında yapılan tahrifatın 2020 yılı sayım komisyonu üyeleri tarafından tespit edilebileceği, dolayısıyla da 2019 yıl sonu sayım komisyonu üyelerinin 2020 yılı içinde gerçekleştirilen usulsüzlük nedeniyle sorumluluklarının bulunmadığı değerlendirilmiştir.
Dosya kapsamında yer alan Teftiş Kurulu Raporunda, Taşınır Mal Yönetmeliği’nin 32’nci maddesine istinaden görevlendirilen 2020 yılı Sayım Komisyonu Üyelerinin; akaryakıt depolarında herhangi bir ölçüm yapmadıklarını beyan etmelerine rağmen 2020 yılı sonu sayım komisyonu raporunu depolardaki akaryakıtı fiilen saymış gibi gerçeğe aykırı bir şekilde düzenledikleri tespit edilmiştir. Ayrıca, Stoklar ve Ambar Yönetmeliğinde belirtildiği şekilde tartım ve ölçüm ekibinden bir kişinin akaryakıt kartları ile tartım ve ölçüm kartlarını tartım ve ölçümden önce ve sonra kontrol etmesi gerekirken, böyle bir kontrolün sağlanmadığı anlaşılmıştır.
Bu sebeple, … TL kamu zararı nedeniyle 2020 yıl sonu Sayım Komisyonu Üyeleri olan …, … ve …’nın sorumluluklarının bulunduğu, ancak 2019 yılı sayım komisyonu üyelerinden (…, … ve …) …’un sorumluluğunun bulunmadığı değerlendirilmiştir.
Ambar Şube Müdürünün Sorumluluğu
Ambar Şube Müdürlüğü, 02.12.2021 tarihinde yürürlüğe giren “Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev ve Çalışma Yönergesi” ile sonradan ihdas edildiğinden ve tespitin yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesi’nde akaryakıtı korunması ve muhafazası sorumluluğu münhasıran İdari İşler Şube Müdürlüğüne verildiğinden, diğer bir ifade ile kamu zararına yol açan eylemlerin gerçekleştirildiği dönemde Ambar Şube Müdürlüğü görevi mevcut olmadığından oluşan kamu zararı nedeniyle Ambar Şube Müdür V. …’nın sorumluluğunun bulunmadığı değerlendirilmiştir.
Bu itibarla, … Genel Müdürlüğüne ait akaryakıt depolarından, ilçelere verilen akaryakıt için merkezde tutulan tutanaklarda tahrifat yapılması veya merkez tutanaklarındaki miktarların ve merkezdeki araçlara verilen akaryakıt için düzenlenen araç kartlarındaki miktarların günlük akaryakıt çıkış fişlerine araçların büyüklüğüne göre değişen miktarlarda arttırılarak aktarılması suretiyle akaryakıt çıkış işlemlerinin gerçek miktarından fazla gösterilmesi suretiyle fiilen ilçelerdeki şubelere veya merkezdeki araçlara verilmemiş akaryakıtın verilmiş gibi gösterilmesi sonucu Kurumun akaryakıt depolarında … TL tutarında eksikliğe neden olunması hususu ile ilgili olarak,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 50’nci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uyarınca … tarih ve … sayılı İlamın 1’inci maddesine ilişkin hüküm dışı kaydının kaldırılmasına,
İdari İşler Şube Müdürü …, Ambar Şube Müdür V. … ve 2019 yılı sonu Sayım Komisyonu Üyelerinden …’un sorumluluğunun bulunmadığına,
… TL kamu zararının;
Hesaplama hatasından kaynaklanan … TL’si hakkında ilişilecek bir husus bulunmadığına,
Geriye kalan … TL’sinin;
.... TL’sinin, Harcama Yetkilisi (...) ... ile Diğer Sorumlular (...) ..., (...) ...,(...) ... ve 2020 yılı Sayım Komisyonu Üyeleri ..., .... ve ....’a,
.... TL’sinin, Harcama Yetkilisi (...) ... ile Diğer Sorumlular (...) ..., (...) ...,(...) ... ve 2020 yılı Sayım Komisyonu Üyeleri ..., .... ve ....’a,
.... TL’sinin, Harcama Yetkilisi(...) ..., Diğer Sorumlular (...) ...yerine TİF’i imzalayan Akaryakıt Şefi) .... (Akaryakıt Şefi ... yerine TİF’i imzalayan VHKİ) ...., (....) ...., (.....) ...., (.....) ... ve 2020 yılı Sayım Komisyonu Üyeleri ...,...,...’a,
.... TL’sinin, , Harcama Yetkilisi (...) ... ile Diğer Sorumlular (...) ..., (...) ...,(...) ... ve 2020 yılı Sayım Komisyonu Üyeleri ..., .... ve ....’a,
Müştereken ve müteselsilen,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile ödettirilmesine,
Daire Başkanı …’ın sorumluluğa ilişkin karşı oyu ile ve oy çokluğuyla karar verildi.
Daire Başkanı …’ın karşı oy gerekçesi;
“Her ne kadar konunun esası tazmin olmakla birlikte sorumluluk açısından;
Akaryakıt çıkışları için düzenlenen tutanaklarda veya günlük çıkış fişlerinde tahrifat yapılması suretiyle fiilen ilçelerdeki şubelere veya merkezdeki araçlara verilmemiş akaryakıtın verilmiş gibi gösterilmesinden kaynaklanan … TL kamu zararı nedeniyle İdari İşler Şube Müdürü, Akaryakıt Şefi, Akaryakıt Memuru (pompa görevlisi), Taşınır Kayıt Yetkilisi, Taşınır Kontrol Yetkilisi ve 2020 Yılsonu Sayım Komisyonu Üyelerinin sorumluluğunun bulunduğuna ilişkin çoğunluk görüşüne katılmakla beraber, Harcama Yetkilisi (…) …’ın sorumluluğunun bulunmadığı değerlendirilmektedir.
Şöyle ki, 22.10.2021 tarihi itibarıyla kurumun depolarının yetkili bir firmaya incelettirilmesi, kaçak/sızıntı olmadığının anlaşılması üzerine konunun soruşturulmak üzere Teftiş Kurulu Başkanlığına bildirilmesi, akabinde konuyla ilgili adli yargı mercileri nezdinde suç duyurusunda bulunulması vb işlemlerin tamamı Destek Hizmetleri Daire Başkanı …’ın, 02.10.2021 tarihinde aynı ilçe için yapılan akaryakıt teslimi için iki ayrı tutanak düzenlendiğini fark etmesi üzerine vermiş olduğu talimat üzerine başlatılmıştır. Dolayısıyla, …, gerekli tüm idari ve hukuki süreçleri izlemek suretiyle üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmiştir.
Kaldı ki, … Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumluluk Yönergesinde; İdareye ait akaryakıt istasyonunda gerekli kontrolleri yapmak, İdareye ait akaryakıt istasyonunda görevli personeli denetlemek, İdareye ait araçlara ve kiralık araçlara verilen akaryakıt miktarını kontrol etmek görevi Destek Hizmetleri Daire Başkanına değil, doğrudan İdari İşler Şube Müdürüne ve Akaryakıt Şefine verilmiş bulunmaktadır.
Benzer şekilde, … Stoklar ve Ambar Yönetmeliği’nin 25’inci maddesinde akaryakıt stoklarının takibi ve tespiti, akaryakıt çıkışlarının düzenli bir şekilde kontrol edilmesi görev ve yetkisi akaryakıt şefine verilmiştir.
Yine, Taşınır Mal Yönetmeliği’nin 5’inci maddesinin birinci fıkrasında, harcama yetkililerinin taşınır kayıtlarının bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak tutulması ve taşınır mal yönetim hesabının hazırlanması sorumluluğunu taşınır kayıt yetkilileri ve taşınır kontrol yetkilileri aracılığıyla yerine getireceği hükme bağlanmıştır.
Tüm bu hükümler göz önünde bulundurulduğunda, akaryakıt çıkışları için düzenlenen tutanaklarda tahrifat yapılması veya taşınır çıkış fişlerindeki miktarların değiştirilmesi suretiyle fiilen ilçelerdeki şubelere veya merkezdeki araçlara verilmemiş akaryakıtın verilmiş gibi gösterilmesinden kaynaklanan … TL kamu zararının Harcama Yetkilisi (…) … haricinde İlamda belirtilen sorumlularına müştereken ve müteselsilen ödettirilmesi gerekir.”
Kararla ilgili sorunuz mu var?