Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 3. Daire Kararı
Karar Tarihi:
4/30/2024
Karar No:
154
Esas No:
479
KARAR
Mevzuata Aykırı Olarak Zabıta Müdürü Kadrosuna Atama Yapılması
Belediye personeli …’nın … tarihinde mevzuata aykırı olarak zabıta müdürü kadrosuna atanması sonucu … TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasıyla ilgili olarak dosyada mevcut bilgi ve belgeler incelenmiştir.
11.04.2007 tarihli ve 26490 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Belediye Zabıta Yönetmeliğinin 2020 yılı hesap döneminde mer’i olan hükümlerinden,
“Kadro ve unvanlar” başlıklı 6 ncı maddesinde;
“Belediye zabıta teşkilatı personel kadro ve unvanları; Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına İlişkin Esaslara göre belirlenmiş; daire başkanı, zabıta müdürü, zabıta şube müdürü, zabıta amiri, zabıta komiseri ve zabıta memuru unvanlı kadrolar ile hizmet için gerekli diğer kadrolardan oluşur.”,
“Görevde yükselme şartları” başlıklı 17 nci maddesinde;
“(1) Bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde sayılan unvanlardan daire başkanı ve zabıta müdürü dışındaki kadrolara yapılacak atamalarda aşağıdaki şartlar aranır.
(…)
(2) Belediyeler, atanılacak görevin niteliği itibariyle aranacak hizmet sürelerini, 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (B) bendi hükümlerine göre değerlendirerek kendi kurumlarında ve diğer kurumlarda geçen hizmet sürelerini dikkate alarak belirlerler. Bu sürelerin en az iki yılının zabıta teşkilatında geçmiş olması şarttır. Ancak, yeni kurulan belediyeler ile görevde yükselmeyle ilgili ilanlara başvuru olmaması halinde en az iki yıl çalışmış olmak şartı aranmaz.”,
“Yönetmelikte hüküm bulunmayan haller” başlıklı 51 inci maddesinde;
“Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde;
(…)
ı) 15/3/1999 tarihli ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan, Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik,
(…)
hükümleri uygulanır.” düzenlemelerine,
18.04.1999 tarihli ve 23670 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin “Öğrenim düzeyi” başlıklı 5 inci maddesinde;
“(…)
Devlet memurlarının;
a) Müdür, Şube Müdürü, Başmühendis, Araştırmacı, Eğitim Uzmanı, Uzman, Müdür Yardımcısı, Çözümleyici ve bu düzeyde bulunan görevler ile daha üstü görevlere atanabilmeleri için en az dört yıllık yüksek öğrenim,
…
görmüş olmaları şarttır.
Ancak, kurumların kendi yönetmeliklerinde düzenlemeleri kaydıyla, sadece hizmet alanına ilişkin olarak iki yıllık yüksek öğrenim görenlerin müdür ve daha alt görevlere, orta öğrenim üzerine kurumlarınca açılan en az iki yıl süreli mesleki kursları bitirenlerin ise müdür yardımcısı ve daha alt görevlere atanabilmeleri için bu maddede öngörülen öğrenim şartı aranmaz.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Yukarıda yer mevzuat hükümlerine göre zabıta müdürü kadrosu, zabıta teşkilatının kadro ve unvanları arasında sayılmakta; anılan kadro, zabıta personelinin görevde yükselme şartlarının düzenlendiği Belediye Zabıta Yönetmeliğinin 17 nci maddesinin birinci fıkrasından muaf tutulmakta; ancak mezkûr maddenin ikinci fıkrasında yer verildiği üzere zabıta müdürü kadrosuna yapılacak atamalarda, 657 sayılı Kanun’un 68 inci maddesinin (B) bendi hükümleri esas alınmak suretiyle belirlenecek hizmet süresinin en az iki yılının zabıta teşkilatında geçmiş olması gerekmektedir.
Diğer yandan, Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik’te (Genel Yönetmelik) müdür kadrosuna atanabilmek için en az dört yıllık yükseköğrenim görülmesi gerektiği, ancak kurumların kendi yönetmeliklerinde düzenlemeleri kaydıyla, sadece hizmet alanına ilişkin olarak iki yıllık yükseköğrenim görenlerin müdür ve daha alt görevlere atanabilmeleri için en az dört yıllık yükseköğrenim görmüş olma şartının aranmayacağı hüküm altına alınmıştır.
Belediye Zabıta Yönetmeliğinin bu çerçevede irdelenmesi sonucu, anılan Yönetmelik’te zabıta müdürü olarak atanacak kişilerin haiz olması gereken öğrenim düzeyine ilişkin herhangi bir düzenlemeye yer verilmediği ve Yönetmeliğin 51 inci maddesinde, Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde “Genel Yönetmelik” hükümlerinin uygulanacağının düzenlendiği görülmüştür. Hal böyle iken zabıta müdürü olarak atanacak kişilerin, “Genel Yönetmelik” hükümleri gereği dört yıllık yükseköğrenim görmüş olma şartını taşıması gerekmektedir.
Yapılan incelemede ise …’nın … tarihinde bekçi kadrosuna açıktan atanarak göreve başladığı, … tarihinde zabıta memuru kadrosuna naklen atandığı, … tarihinde Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Toptan ve Perakende Satış Bölümü, Emlak ve Emlak Yönetimi Programından (iki yıllık) mezun olduğu, … tarihinde ise zabıta müdürü kadrosuna atamasının yapıldığı tespit edilmiştir.
Ancak, yukarıda ayrıntılı olarak açıklandığı üzere ilgilinin zabıta müdürü kadrosuna atanabilmesi için dört yıllık yükseköğrenim görmüş olması gerektiğinden, söz konusu kadroya yapılan atama mevzuata aykırıdır. Bu suretle, ilgiliye daha önce bulunduğu zabıta memuru kadrosunun mali hakları yerine, daha yüksek tutarlardaki zabıta müdürü kadrosunun mali haklarının ödenmesi suretiyle 24.12.2003 tarih ve 25326 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi Kontrol Kanununun 71 inci maddesinde “kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması” şeklinde tanımlanan kamu zararına sebebiyet verilmiştir.
Söz konusu kamu zararına ilişkin sorumluluk hususu değerlendirildiğinde;
Mevzuata aykırı atama ve ödeme yapılması suretiyle oluşan kamu zararında, … tarih ve … sayılı yazı ile ilgilinin atanması hususunu teklif eden Belediye Başkan Yardımcısı … ile atamayı onaylayan Belediye Başkanı …’in sorumluluğu bulunmaktadır.
Diğer yandan, 5018 sayılı Kanun’un “Harcama talimatı ve Sorumluluk” başlıklı 32 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.” hükmü gereğince ilişikli ödeme emri belgelerinde imzası bulunan harcama yetkilileri,
31.12.2005 tarih ve 26040 sayılı 3. Mükerrer Resmî Gazete’de yayımlanan İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esasların “Ön malî kontrol süreci” başlıklı 12 nci maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “Harcama yetkilileri, (…) bir veya daha fazla sayıda gerçekleştirme görevlisini ödeme emri belgesi düzenlemekle görevlendirir. Ödeme emri belgesini düzenlemekle görevlendirilen gerçekleştirme görevlileri, ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde ön malî kontrol yaparlar. Bu gerçekleştirme görevlileri tarafından yapılan kontrol sonucunda, ödeme emri belgesi üzerine “Kontrol edilmiş ve uygun görülmüştür” şerhi düşülerek imzalanır.” hükmü gereğince ödeme emri belgesini düzenleyen gerçekleştirme görevlileri,
Giderin gerçekleştirilmesi sürecinde mevzuata uygunluk açısından gerekli kontrolleri yapmakla yükümlü kılınmışlardır.
Bu suretle, ilişikli ödeme emri belgelerinde imzaları bulunan Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ın mevzuata aykırı atamayı müteakip ilk ödeme emri belgesinde de imzaları bulunması nedeniyle oluşan kamu zararında sorumlulukları bulunmaktadır. Ancak, Diğer Sorumlu sıfatı ile sorgu tebliğ edilen (İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürü) …’in atamaya ilişkin yazıda imzası veya parafı bulunmadığından, oluşan kamu zararından dolayı kendisine sorumluluk yüklenmesine imkân bulunmamaktadır.
Sonuç olarak; …’nın mevzuata aykırı olarak zabıta müdürü kadrosuna atanması sonucu oluşan … TL kamu zararının;
Harcama Yetkilisi …, Gerçekleştirme Görevlisi …, Diğer Sorumlu (Belediye Başkan Yardımcısı) … ile Üst Yönetici (Belediye Başkanı) …’e, müştereken ve müteselsilen, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faiziyle birlikte ödettirilmesine,
6085 sayılı Kanun’un 55 inci maddesi uyarınca İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle,
karar verildi.
Belediye personeli …’nın … tarihinde mevzuata aykırı olarak zabıta müdürü kadrosuna atanması sonucu … TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasıyla ilgili olarak dosyada mevcut bilgi ve belgeler incelenmiştir.
11.04.2007 tarihli ve 26490 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Belediye Zabıta Yönetmeliğinin 2020 yılı hesap döneminde mer’i olan hükümlerinden,
“Kadro ve unvanlar” başlıklı 6 ncı maddesinde;
“Belediye zabıta teşkilatı personel kadro ve unvanları; Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına İlişkin Esaslara göre belirlenmiş; daire başkanı, zabıta müdürü, zabıta şube müdürü, zabıta amiri, zabıta komiseri ve zabıta memuru unvanlı kadrolar ile hizmet için gerekli diğer kadrolardan oluşur.”,
“Görevde yükselme şartları” başlıklı 17 nci maddesinde;
“(1) Bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde sayılan unvanlardan daire başkanı ve zabıta müdürü dışındaki kadrolara yapılacak atamalarda aşağıdaki şartlar aranır.
(…)
(2) Belediyeler, atanılacak görevin niteliği itibariyle aranacak hizmet sürelerini, 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (B) bendi hükümlerine göre değerlendirerek kendi kurumlarında ve diğer kurumlarda geçen hizmet sürelerini dikkate alarak belirlerler. Bu sürelerin en az iki yılının zabıta teşkilatında geçmiş olması şarttır. Ancak, yeni kurulan belediyeler ile görevde yükselmeyle ilgili ilanlara başvuru olmaması halinde en az iki yıl çalışmış olmak şartı aranmaz.”,
“Yönetmelikte hüküm bulunmayan haller” başlıklı 51 inci maddesinde;
“Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde;
(…)
ı) 15/3/1999 tarihli ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan, Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik,
(…)
hükümleri uygulanır.” düzenlemelerine,
18.04.1999 tarihli ve 23670 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin “Öğrenim düzeyi” başlıklı 5 inci maddesinde;
“(…)
Devlet memurlarının;
a) Müdür, Şube Müdürü, Başmühendis, Araştırmacı, Eğitim Uzmanı, Uzman, Müdür Yardımcısı, Çözümleyici ve bu düzeyde bulunan görevler ile daha üstü görevlere atanabilmeleri için en az dört yıllık yüksek öğrenim,
…
görmüş olmaları şarttır.
Ancak, kurumların kendi yönetmeliklerinde düzenlemeleri kaydıyla, sadece hizmet alanına ilişkin olarak iki yıllık yüksek öğrenim görenlerin müdür ve daha alt görevlere, orta öğrenim üzerine kurumlarınca açılan en az iki yıl süreli mesleki kursları bitirenlerin ise müdür yardımcısı ve daha alt görevlere atanabilmeleri için bu maddede öngörülen öğrenim şartı aranmaz.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Yukarıda yer mevzuat hükümlerine göre zabıta müdürü kadrosu, zabıta teşkilatının kadro ve unvanları arasında sayılmakta; anılan kadro, zabıta personelinin görevde yükselme şartlarının düzenlendiği Belediye Zabıta Yönetmeliğinin 17 nci maddesinin birinci fıkrasından muaf tutulmakta; ancak mezkûr maddenin ikinci fıkrasında yer verildiği üzere zabıta müdürü kadrosuna yapılacak atamalarda, 657 sayılı Kanun’un 68 inci maddesinin (B) bendi hükümleri esas alınmak suretiyle belirlenecek hizmet süresinin en az iki yılının zabıta teşkilatında geçmiş olması gerekmektedir.
Diğer yandan, Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik’te (Genel Yönetmelik) müdür kadrosuna atanabilmek için en az dört yıllık yükseköğrenim görülmesi gerektiği, ancak kurumların kendi yönetmeliklerinde düzenlemeleri kaydıyla, sadece hizmet alanına ilişkin olarak iki yıllık yükseköğrenim görenlerin müdür ve daha alt görevlere atanabilmeleri için en az dört yıllık yükseköğrenim görmüş olma şartının aranmayacağı hüküm altına alınmıştır.
Belediye Zabıta Yönetmeliğinin bu çerçevede irdelenmesi sonucu, anılan Yönetmelik’te zabıta müdürü olarak atanacak kişilerin haiz olması gereken öğrenim düzeyine ilişkin herhangi bir düzenlemeye yer verilmediği ve Yönetmeliğin 51 inci maddesinde, Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde “Genel Yönetmelik” hükümlerinin uygulanacağının düzenlendiği görülmüştür. Hal böyle iken zabıta müdürü olarak atanacak kişilerin, “Genel Yönetmelik” hükümleri gereği dört yıllık yükseköğrenim görmüş olma şartını taşıması gerekmektedir.
Yapılan incelemede ise …’nın … tarihinde bekçi kadrosuna açıktan atanarak göreve başladığı, … tarihinde zabıta memuru kadrosuna naklen atandığı, … tarihinde Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Toptan ve Perakende Satış Bölümü, Emlak ve Emlak Yönetimi Programından (iki yıllık) mezun olduğu, … tarihinde ise zabıta müdürü kadrosuna atamasının yapıldığı tespit edilmiştir.
Ancak, yukarıda ayrıntılı olarak açıklandığı üzere ilgilinin zabıta müdürü kadrosuna atanabilmesi için dört yıllık yükseköğrenim görmüş olması gerektiğinden, söz konusu kadroya yapılan atama mevzuata aykırıdır. Bu suretle, ilgiliye daha önce bulunduğu zabıta memuru kadrosunun mali hakları yerine, daha yüksek tutarlardaki zabıta müdürü kadrosunun mali haklarının ödenmesi suretiyle 24.12.2003 tarih ve 25326 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi Kontrol Kanununun 71 inci maddesinde “kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması” şeklinde tanımlanan kamu zararına sebebiyet verilmiştir.
Söz konusu kamu zararına ilişkin sorumluluk hususu değerlendirildiğinde;
Mevzuata aykırı atama ve ödeme yapılması suretiyle oluşan kamu zararında, … tarih ve … sayılı yazı ile ilgilinin atanması hususunu teklif eden Belediye Başkan Yardımcısı … ile atamayı onaylayan Belediye Başkanı …’in sorumluluğu bulunmaktadır.
Diğer yandan, 5018 sayılı Kanun’un “Harcama talimatı ve Sorumluluk” başlıklı 32 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.” hükmü gereğince ilişikli ödeme emri belgelerinde imzası bulunan harcama yetkilileri,
31.12.2005 tarih ve 26040 sayılı 3. Mükerrer Resmî Gazete’de yayımlanan İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esasların “Ön malî kontrol süreci” başlıklı 12 nci maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “Harcama yetkilileri, (…) bir veya daha fazla sayıda gerçekleştirme görevlisini ödeme emri belgesi düzenlemekle görevlendirir. Ödeme emri belgesini düzenlemekle görevlendirilen gerçekleştirme görevlileri, ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde ön malî kontrol yaparlar. Bu gerçekleştirme görevlileri tarafından yapılan kontrol sonucunda, ödeme emri belgesi üzerine “Kontrol edilmiş ve uygun görülmüştür” şerhi düşülerek imzalanır.” hükmü gereğince ödeme emri belgesini düzenleyen gerçekleştirme görevlileri,
Giderin gerçekleştirilmesi sürecinde mevzuata uygunluk açısından gerekli kontrolleri yapmakla yükümlü kılınmışlardır.
Bu suretle, ilişikli ödeme emri belgelerinde imzaları bulunan Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’ın mevzuata aykırı atamayı müteakip ilk ödeme emri belgesinde de imzaları bulunması nedeniyle oluşan kamu zararında sorumlulukları bulunmaktadır. Ancak, Diğer Sorumlu sıfatı ile sorgu tebliğ edilen (İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürü) …’in atamaya ilişkin yazıda imzası veya parafı bulunmadığından, oluşan kamu zararından dolayı kendisine sorumluluk yüklenmesine imkân bulunmamaktadır.
Sonuç olarak; …’nın mevzuata aykırı olarak zabıta müdürü kadrosuna atanması sonucu oluşan … TL kamu zararının;
Harcama Yetkilisi …, Gerçekleştirme Görevlisi …, Diğer Sorumlu (Belediye Başkan Yardımcısı) … ile Üst Yönetici (Belediye Başkanı) …’e, müştereken ve müteselsilen, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faiziyle birlikte ödettirilmesine,
6085 sayılı Kanun’un 55 inci maddesi uyarınca İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle,
karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?