Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 5. Daire Kararı
Karar Tarihi:
3/3/2022
Karar No:
94
Esas No:
511
KARAR
Doğrudan temin
Tam Adaptif Trafik Yönetim, Denetim ve Bilgilendirme Sistemi Hizmet Alımında garanti kapsamında yapılması gereken işlerin idare tarafından doğrudan temin yöntemiyle temin edilmesi sonucu …… TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;
….. ihale kayıt nolu Tam Adaptif Trafik Yönetim, Denetim ve Bilgilendirme Sistemi Hizmet Alım işi, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu 21 inci maddesinin e bendi; “İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenememesi” hükmü ile Pazarlık Usulü ile …. TL bedelle ihale edilmiştir.
Söz konusu işin sözleşmesinin “Montaj, işletmeye alma, eğitim, bakım, onarım yedek parça gibi destek hizmetlerine ait şartlar” başlıklı …. ncı maddesinde;
“16.1- Proje kapsamında kurulacak tüm sistemler için ( Sistem iletişimi, bakım-onarım, operatör eğitimi, çağrı merkezi eğitimi vb) eğitim programları hazırlanarak görevlendirilecek personel yeterli düzeyde ve sürede geçici kabul aşamasına kadar eğitilecek ve tüm sisteme ait doküman (Kullanıcı el kitapları, sistem bilgi dokümanları, kurulum-bakım-onarım dokümanları vb) 3 set halinde İdareye teslim edilecektir.
Sistemin aksamadan işletilebilmesi amacıyla kesin kabule kadar geçen süre içerisinde sistem konusunda uzman 1 kişi ve ekipmanlar konusunda uzman 1 kişi olmak üzere 2 trafik kontrol merkezi bünyesinde tam zamanlı görevlendirilecektir.
Tüm sistem ve aparatların garanti süresi geçici kabul tarihinden itibaren 3 yıldır.” denilmektedir.
İşin Sözleşme eki Genel Teknik Şartnamesi incelendiğinde;
Sinyalize Kavşakların Tam Adaptif Kontrolü başlıklı bölümün … inci ve …üncü bendlerinde:
1.”Tam Adaptif Trafik Yönetim Denetim ve Bilgilendirme Sistemi trafik sıkışıklığını azaltma ve emniyeti artırma aracı olarak gerçek zamanlı bir bütünleşik trafik yönetimi sağlar. Sistem istenen alanlarda birden fazla saha cihazını ( örneğin dedektör, kavşak kontrol cihazları, sinyal vericileri, değişken trafik işaretleri gibi) yönetir ve kontrol eder. Birden fazla kaynaktan alınan bu bilgiler Coğrafi Bilgi Sistemi aracılığıyla tutarlı bir coğrafi konum referansı halinde birleştirilir. Kavşak Kontrol Cihazları; kavşak kollarındaki trafik yüklerini gerçek zamanlı olarak ölçecek bağlantılı kavşaklardaki ölçülen gerçek zamanlı trafik verilerini de değerlendirerek en uygun sinyal planlarını otomatik olarak gerçek zamanlı olarak oluşturacaktır.
4. Tam Adaptif Trafik Yönetim Sistemi; önceden hesaplanmış/ önceden oluşturulmuş kayıtlı planlar gerektirmeden anlık olarak gerçek zamanlı çalışacak her kavşak için döngü zamanlarını, yeşil bölümlerini ve ofsetleri trafik talebi ve ağ kapasitesindeki değişimlere yanıt vererek trafiği adaptif olarak kontrol edebilecektir.”,
Elektronik Trafik Denetleme Sistemi (KGYS-TEDES) Sistemin Genel Özellikleri başlıklı bölümünün ….üncü bendinde:
“Sistem herhangi bir yazılım bedeli gerektirmeden kapasite artırımına açık olacaktır.”,
“Trafik izleme sistemi” başlıklı bölümün 36 ncı bendinde;
“Kent içinde belirlenen güzergahlarda …. kurulacak ve herhangi bir yazılım bedeli gerektirmeden kapasite artırımına açık olacaktır…
36. Herhangi bir yazılım lisans ücreti gerekmeksizin sisteme sınırsız sayıda kamera ve kullanıcı bağlanabilecektir.”,
“Sunucu veri depolama sistemi ve sanallaştırma yazılımı” başlık bölümde;
Teklif edilen tüm donanım birimleri, yazılımlar ve diğer detaylı parçalar üretici firma tarafından en az 3 yıl süreyle hiçbir ilave ücret olmaksızın parçalı garanti kapsamında bulunmalıdır. Bu süre zarfında yazılımların yeni versiyonları, lisans değişimleri ve yamalar ücretsiz olarak firma tarafından sağlanacaktır.”,
“Genel Şartlar” başlıklı bölümün …. ve … üncü bendinde;
1.Tüm sistem entegre bir şekilde gerçek zamanlı olarak çalışacaktır.
33.Proje kapsamında kurulacak tüm sistemler için( sistemin işletilmesi, bakım-onarım, operatör eğitimi, çağrı merkezi eğitimi, düzenli servis bakım, arıza bulma ve giderme ile sistemin kalibrasyon ihtiyacı olan kısımları hakkında vb ) eğitim programları hazırlanarak görevlendirilecek personel idare tarafından uygun görülen düzeyde ve sürede geçici kabul aşamasına kadar ….. de eğitilecektir.” şeklinde ifade edilmiştir.
Yukarıda belirtilen hükümlerden anlaşılacağı üzere söz konusu ihale kapsamında teklif edilen tüm donanım birimleri, yazılımlar, güncellemeler ve parçalar 3 yıl boyunca ilave ücret alınmadan değiştirilmesi yapılabilecek ve yazılımlara ait yenilemeler ve yamalar da ücretsiz olarak temin edilecektir. Ayrıca tüm sistem ve aparatların garanti süresi geçici kabul tarihinden itibaren 3 yıl olduğu da açıkça sözleşmede yer almaktadır.
Sistemin işletilmesi için yapılacak her türlü eğitim ve bilgilendirmeler için geçici kabul tarihine kadar yüklenici tarafından iki adet uzman görevlendirileceği açıkça hüküm altına alınması, tüm sistemin işletilmesinin idareye devredileceğini ve sistemin geçici kabulden sonra işletme yükümlülüğünün idarenin sorumluluğunda olduğunu göstermektedir. Ayrıca sistem doğası gereği teknik şartname hükümlerinde de açıklandığı üzere kayıtlı planlar gerektirmeden anlık olarak gerçek zamanlı çalışabilecek ve tüm verileri anlık olarak gösterebilecek kapasiteye sahip şekilde idareye devredileceği belirtilmişken sistemin işletilmesi için tekrar bir alımın yapılması sistemin işleyiş amacına aykırıdır.
Bu doğrultuda yapılan sözleşme uyarınca iş bitirme tarihi …. olmasına rağmen yapılan iş artışları kapsamında işin geçici kabul tarihi ….. olarak gerçekleşmiş ve işin geçici kabulü yapılmışken teknik şartnamedeki hükme rağmen ilk ihalenin geçici kabul tarihinden yaklaşık …. ay sonra 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22 nci maddesinin c bendi; “Mevcut mal, ekipman, teknoloji veya hizmetlerle uyumun ve standardizasyonun sağlanması için zorunlu olan mal ve hizmetlerin, asıl sözleşmeye dayalı olarak düzenlenecek ve toplam süreleri üç yılı geçmeyecek sözleşmelerle ilk alım yapılan gerçek veya tüzel kişiden alınması” hükmü ile …. tarihinde …. TL bedelle aynı yükleniciden Tam Adaptif Trafik Yönetim Denetim ve Bilgilendirme Sistemi Yapılması İşinin Bakım Onarın ve İşletilmesi Hizmet Alımı yapılmıştır.
Bu hizmet alımının yapılması kendi işleyişiyle çalışabilecek eğitimi ve kullanma bilgisiyle idare tarafından yönetilebilecek bir sistemin üçüncü şahıslara bedel karşılığında işlettirilmesi anlamına gelmektedir. İdare personelinin ilk ihalenin sözleşme ve teknik şartnamelerinde belirtilen geçici kabul tarihine dek almış olduğu eğitimlerle bu sistemin çalıştırabilecek teknik bilgiye sahip olduğu düşünüldüğünde aynı konuda yapılan hizmet alımı neticesinde İdare tarafından garanti süresi içinde gidere katlanılmıştır.
Doğrudan teminle yapılan bu alımın içeriği incelendiğinde yapılan işlerin Tam Adaptif Trafik Yönetim Denetim ve Bilgilendirme Sistemi’nin bakım onarım ve işletilmesi ile ilgili olduğu görülmüş olup bu işlerin tamamı ilk ihalede belirlenen garanti kapsamında yapılması gereken işlerden oluşmaktadır. Yani firmanın teknik şartnamede belirtilen hükme istinaden ücretsiz olarak yerine getirmek zorunda olduğu yama, güncelleme ve idarenin sorumluluğunda olan sistemin işletilmesi gibi işlemler için İdare tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22/c bendi hükmüyle alım yapılmış ve yükleniciye hizmet karşılığı belirlenen tutardan fazla ödeme yapılmıştır.
Sorumlulardan Harcama Yetkilisi (…..) ….., Diğer Sorumlu (….) ….. ve Gerçekleştirme Görevlisi (….) …. gerek yazılı gerekse sözlü ortak nitelikteki savunmalarında; Tam Adaptif Trafik, Yönetim, Denetim ve Bilgilendirme Sistemi Yapılması” işinin, …. tarihinde yer tesliminin yapıldığını, Müdürlükleri tarafından yapım aşaması tamamlanarak …. yılında hizmete alındığını ve …. tarihinde de geçici kabulünün yapıldığını, söz konusu ihale kapsamında 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22 c bendi hükmüne istinaden doğrudan temin hizmeti alındığını, bu hizmetin garanti kapsamında olmayan arıza, parça değişimi, yazılımlar için yapıldığını, garanti kapsamında yapılan işlemlere ücret ödenmediğini, bu sistemin düzenli bir biçimde çalıştırıldığını ve 7-24 esasına dayalı bir çalışma zorunluluğu sebebiyle kamu personeliyle işletilmesinin büyükşehir belediye sınırlarının 6360 sayılı Kanunla değiştirilmesinden sonra imkansız olduğunu, ilk yapılan açık ihalenin idari ve teknik şartnamede belirtilen birim fiyat teklif fiyat ve analizlerinde belirtilen şekilde alındığını, yine şartnamelerde belirtilen alınması gereken tüm eğitimlerin alındığını, diğer kamu idarelerinin de bu hizmet alımını kendi personeliyle yapmadığını ve hizmet alımı temin edildiğini, yapılan tüm işlemlerin başta belediye mevzuatı olmak üzere mevzuata uygun olarak gerçekleştirildiğini ifade etmişlerdir.
Diğer Sorumlular (….) …., (…...) ….., (…..) …. ve (…..) …. ortak nitelikteki savunmalarında;
Söz konusu hizmet alımında kontrollük görevini yürüttüklerini, yapılan işlemlerin mevzuata, idari ve teknik şartnamelerde belirtilen hükümlere, birim fiyat tariflerine uygun olarak yerine getirildiğini, kontrollük görevi ile ilgili yapılan denetimlerin yerine getirildiğini, hakedişlerden de görüleceği üzere ihtiyaç duyulmayan pozlar kullanılmadığını ve eksik hatalı yapılan işler için de cezai yaptırımlar uygulandığını, alınan hizmet işi ihalesi kapsamında, tüm sistemin işletilmesine yönelik olarak gerekli olan yazılımların yeni versiyonları, lisans değişimleri ve yazılımlardaki güncellemeler nedeniyle yüklenici iş ortaklığına idare tarafından herhangi bir ödeme yapılmadığını, yapılan ödemelerin tamamen garanti kapsamı dışında olan yeni yazılımlar ile mevcut olan yazılımlara, uygulamaları kullanan vatandaşların yeni eklentiler talep etmesi, yeni geliştirmeler ve sistemin daha verimli çalışmasına yönelik ARGE çalışması yapılarak hazırlanan yeni uygulamaların sistem yazılımına dahil edilmesi, yazılıma yeni sekmeler ilave edilerek sistemin işleyiş performansının arttırılmasına yönelik ilave yenilikler için olduğu, bu doğrultuda görevlerini yerine getirdiklerini, yapılan işin ihale süreci ve yöntemi ile ilgili hiyerarşik yetki silsilesinden de görüleceği üzere belirleyici olma ve karar verme yetkim bulunmadığını ve tüm işlemlerin mevzuata uygun olduğunu belirtmişlerdir.
Sorumluların savunmalarında hizmet alımının kamu personeli eliyle yerine getirilmesinin 6360 sayılı Kanun hükmüne göre sınırların genişletilmesinden sonra imkansız olduğuna dair iddia söz konusu trafik sistemlerinin büyük bölümünün merkez ilçelere konulmasından dolayı temelsiz kalmaktadır.
Sorgu konusu yapım işi, geçici kabul tarihi …. olarak gerçekleşmiş ve işin geçici kabulü yapılmışken teknik şartnamedeki hükme rağmen ilk ihalenin geçici kabul tarihinden yaklaşık .. ay sonra 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22 nci maddesinin c bendine istinaden yapılmıştır.
Sistemin 7-24 esasına dayalı olarak çalıştırılması zorunlu olması sebebiyle hizmet alımının zorunlu olduğu iddiası 22-c bendi hükmü ile yapılan hizmet alımında yapılan işler listesi ve tarifleri incelendiğinde gerçekçi bir iddia olmamaktadır. Çünkü parçaya dayalı arızalar dolayısıyla yapılan işlemler sorgu konusu yapılmamıştır. Yapılan işler listesi incelendiğinde arızaya dayalı tespit, inceleme, söküm, montaj gibi işlemler ayrı bir kalem olarak fiyatlandırılıp ödenmiştir. Sorguda da belirtildiği üzere garanti süresi içinde garanti kapsamında olmasına rağmen sistemin işletilmesi, sisteme ilişkin eğitimler, web tasarım, lisans, güncellemeler, yazılımların geliştirilmesi gibi işlemler için ödenen tutar kamu zararı olarak belirlenmiştir.
Sorguda belirtilen işlerin birim fiyat tarifleri incelendiğinde … ayrı iş olduğu görülmüş olup bu işlerin içinde yazılımların aylık güncelleştirilmesi ve geliştirilmesi, yazılımlar ile sistemlerin eğitimlerinin alınması açık ihale kapsamında yapılan işlere ait olup bu işlemler teknik şartnamesi hükmü gereği garanti kapsamında olması gerekmektedir.
Teknik Şartnamenin “Genel Şartlar” başlıklı bölümünün ….üncü maddesinde;
“Proje kapsamında kurulacak tüm sistemler için (sistemin işletilmesi, bakım-onarım, operatör eğitimi, çağrı merkezi eğitimi, düzenli servis bakım, arıza bulma ve giderme ile sistemin kalibrasyon ihtiyacı olan kısımları hakkında vb ) eğitim programları hazırlanarak görevlendirilecek personel idare tarafından uygun görülen düzeyde ve sürede geçici kabul aşamasına kadar İzmir de eğitilecektir.” denilmiştir.
“Sunucu Veri Depolama Sistemi ve Sanallaştırma Yazılımı” başlık bölümde ise;
“Teklif edilen tüm donanım birimleri, yazılımlar ve diğer detaylı parçalar üretici firma tarafından en az 3 yıl süreyle hiçbir ilave ücret olmaksızın parçalı garanti kapsamında bulunmalıdır. Bu süre zarfında yazılımların yeni versiyonları, lisans değişimleri ve yamalar ücretsiz olarak firma tarafından sağlanacaktır.” denilmektedir.
Yukarıda belirtilen teknik şartname hükümlerinden anlaşılacağı sistemlere veya yazılımlara ilişkin yeni versiyon, lisans değişimleri ücretsiz olarak temin edilmesi gerekmektedir. Oysa İdare tarafından aşağıda tabloda gösterildiği üzere bu hizmetlerin garanti kapsamı dışında tutulduğu ve ödemelerin yapıldığı anlaşılmıştır. Yine birim fiyat cetvelinde yer alan eğitimlerde garanti kapsamı dışında tutularak alınan eğitimler içinde yükleniciye ödemelerde bulunulmuştur.
Yine aşağıdaki tabloda belirtildiği üzere kurulan sistemlerin işletilmesi birim fiyat tarifleri incelendiğinde (Trafik İzleme ve Eds Kamera Sistemi,Trafik Ölçüm Sistemi, Açık ve Kapalı Otopark Sistemi,Elektronik Denetleme Sistemi,Toplu Ulaşım Sistemi,Hidrolik Bariyer Sistemi,….. Sunucularının Network altyapı Sistemi, …. Çatı Yazılımı Sistemi, Mobil Uygulama ve Web Uygulama Yazılımı) bu sistemlerin çalışması adına idare tarafından yükleniciye ödemeler yapılmıştır. Hatta bu kalemlere ait birim fiyat tariflerinde garanti içi arızalara ve değişimlere yerinde sürelerde müdahale edilmesi şeklinde açıklamalara yer verilerek garanti kapsamında yapılacak işlemlerinde bu birim fiyat kalemleri üzerinden ödenmesi sağlanmıştır.
Trafik İzleme ve eds kamera sistemlerinin sürekli işletilmesi
İş kapsamında bulunan kamera sistemlerinin çalışır halde tutulması, sistemin periyodik bakımlarının ve temizliklerinin yapılması, sistemlerin güncel tutulması için yazılımsal güncellemeler yapılması, tüm işlerin yapılması için gerekli olan her türlü işçilik, malzeme, nakliyat, araç ve gereç giderleri ile müteahhit karı ve genel masraflar.
Tüm garanti içi arızalara ve değişimlere yerinde şartnamede yazan sürelerde müdahale edilmesi.
Trafik ölçüm sistemlerinin sürekli işletilmesi İş kapsamında bulunan kamera sistemlerinin çalışır halde tutulması, sistemin periyodik bakımlarının ve temizliklerinin yapılması, toredex kart konfigürasyonu, btt sensör kalibrasyonları ve anten ayarları, değişen yol yapılarına uygun sanal loop çizimlerinin konfigürasyonlarının yenilenmesi, ölçüm sistemlerinin doğruluk kontrollerinin yapılması, switch kart güncellemelerinin yapılması, sistemlere ait teknik destek sağlanması, sistemlerin güncel tutulması için yazılımsal güncellemeler yapılması ve tüm işlerin yapılması için gerekli olan her türlü işçilik, malzeme, nakliyat, araç ve gereç giderleri ile müteahhit karı ve genel masraflar.
Tüm garanti içi arızalara ve değişimlere yerinde şartnamede yazan sürelerde müdahale edilmesi.
Açık ve kapalı otopark sistemlerinin (bir lokasyondaki tüm sistemlerin kamera, kabinet vs) sürekli işletilmesi İş kapsamında bulunan kamera sistemlerinin çalışır halde tutulması, sistemin periyodik bakımlarının ve temizliklerinin yapılması, sistemlerin güncel tutulması için yazılımsal güncellemeler yapılması, müdahale ile yönü değişen relay node'lerin yön ayarlarının düzeltilmesi, değişen cadde, sokak ve otopark geometrilerine göre relay node kapsama alanı ayarlarının güncellenmesi, eklenen, çıkarılan, değiştirilen sensörlerin kodlarının database ve konfigürasyon programına işlenmesi, plaka okuma kamerası iletişim ayarlarının kontrolünün yapılması giriş - çıkış sensör kalibrasyonlarının yapılması, yenilenen değişen sistemlerin …. ile entegre edilmesi, sistemlere ait teknik destek sağlanması, tüm işlerin yapılması için gerekli olan her türlü işçilik, malzeme, nakliyat, araç ve gereç giderleri ile müteahhit karı ve genel masraflar.
Tüm garanti içi arızalara ve değişimlere yerinde şartnamede yazan sürelerde müdahale edilmesi.
Yol kenarı otopark sistemlerinin (bir lokasyondaki tüm sistemler; kamera, kabinet vs) sürekli işletilmesi İş kapsamında bulunan yol kenarı otopark sistemlerinin çalışır halde tutulması, sistemin periyodik bakımlarının ve temizliklerinin yapılması Sistemlerin güncel tutulması için yazılımsal güncellemeler yapılması, müdahale ile yönü değişen relay node'lerin yön ayarlarının düzeltilmesi, değişen cadde, sokak ve otopark geometrilerine göre relay node kapsama alanı ayarlarının güncellenmesi, eklenen, çıkarılan, değiştirilen sensörlerin kodlarının datebase ve konfigürasyon programına işlenmesi, yenilenen değişen sistemlerin …. ile entegre edilmesi, sistemlere ait teknik destek sağlanması, tüm işlerin yapılması için gerekli olan her türlü işçilik, malzeme, nakliyat, araç ve gereç giderleri ile müteahhit karı ve genel masraflar. Tüm garanti içi arızalara ve değişimlere yerinde şartnamede yazan sürelerde müdahale edilmesi.
Elektronik denetleme sistemlerinin (bir lokasyondaki tüm sistemler; kamera, kabinet vs) sürekli işletilmesi İş kapsamında bulunan kamera sistemlerinin çalışır halde tutulması, sistemin periyodik bakımlarının ve temizliklerinin yapılması, Sitemlerin güncel tutulması için yazılımsal güncellemeler yapılması, değişen yol yapılarına uygun sanal loop çizimlerinin ve konfigürasyonlarının yenilenmesi, fiber kaynak testinin yapılması ve yerinde kontollü, ölçüm sistemi doğruluk kontrollerinin yapılması, yeni konfigürasyonun mevcut sisteme entegresi, sistemlere ait teknik destek sağlanması, tüm işlerin yapılması için gerekli olan her türlü işçilik, malzeme, nakliyat, araç ve gereç giderleri ile müteahhit karı ve genel masraflar.
Tüm garanti içi arızalara ve değişimlere yerinde şartnamede yazan sürelerde müdahale edilmesi.
Toplu ulaşım sistemlerinin sürekli işletilmesi (bir otobüsteki tüm sistemler) İş kapsamında bulunan toplu ulaşım sistemlerinin, mnvr cihazlarının, kontrol ünitelerinin, ekranların ve diğer bağlı olan tüm ekipmanların çalışır halde tutulması, haftalık olarak sistem üzerindeki tüm araçların hdd ve alarmk kontrollerini takip etmek , problem var ise ….. personelleri ve saha ekipleri ile çözüm sağlanması, günlük yazılan arıza tespit sistemi (…..) işlerine bağlı olarak değişim yapılması gereken cihazlar var ise yeni cihazların sisteme entegre edilmesini sağlamak, ….. toplu ulaşım birimi ekibi ile koordineli olarak oluşan veya oluşabilecek sorunlara çözüm odaklı destek sağlamak, …. otobüs şoförleri tarafından ekran ile günlük olarak girilen iş emirlerinin sağlıklı çalışmasını kontrol etmek, var ise problemleri uzaktan müdahale ile çözmek, eğer ki uzak bağlantı ile sorun giderilemez ise saha ekiplerinin anlık müdahalesi için …. ile koordineli arıza kaydı oluşturulması, günlük olarak planlanan şoför görevleri, çalışma saatleri ve duraklar ile düzenli çalışabilmesi için takip etmek, akıllı durakların kontrollerini sağlamak, var ise güncellemelerinin yapılması, …. ve …. şoförlerinin sistem kullanımında ihtiyaç duyulan gerekli güncellemelerin yapılması, günlük olarak ….. tarafından belirtilen otobüslerin arıza tespitinin yapılması, arıza tespiti yapılan araçta tespit edilen arızalı parçaların garanti içi veya garanti dışı olup olmadığının …. ve …. ilgili personelleri dahilinde kararlaştırılması, servis raporlarının düzenlenmesi, tüm işlerin yapılması için gerekli olan her türlü işçilik, malzeme, nakliyat, araç, ve gereç giderleri ile müteahhit karı ve genel masraflar.
….' daki sunucular (server), network altyapı sistemlerinin bakımlarının yapılması ve sürekli işletilmesi …. Ulaşım Merkezinde bulunan sistem odasındaki sunucular ve depolama donanımı (sunucu şasileri, 4 adet blade sunucu, 3 adet ayrı sunucu, 2 adet depolama sistemi, sanallaştırma yazılımı, aktif cihazlar, sanal altyapı router, güvenlik duvarları, kullanıcı erişim switchleri, çağrı yönlendirme) sistemlerinin sürekli çalışır durumda tutulması, arıza hata gideriminin yapılması için gerekli olan her türlü işçilik, nakliyat, araç ve gereç giderleri ile müteahhit karı ve genel masraflar, sahada ve sistem odasında bulunan tüm aktif cihazların arıza giderimi, talebe göre gerekli konfigürasyonların yapılması, montajlı, demontajı ve devreye alınması, idare tarafından iletilen fiberoptik ağ topolojisine göre güncel ip topolojilerinin tutulması, sistem odası ağ topolojisine göre talep edilen erişimlerin sağlanması için gerekli işlemlerin yapılması, sistemlere ait teknik destek sağlanması, sistemlerin güncel tutulması için yazılımsal güncellemeler yapılması.
…. çatı yazılımının sürekli işletilmesi ….. yazılımının sürekli çalışır durumda tutulması. Arıza hata gideriminin yapılması için gerekli olan her türlü işçilik, nakliyat, araç ve gereç giderleri ile müteahhit karı ve genel masraflar. Sistem işleyişindeki hataların giderilmesi, gerekli endpointlerin oluşturulması, sistem kullanıcı yapılandırmalarının yapılması, sistem kullanıcı hareketleri veritabanı bilgilerinin temini, küçük ölçekli yazılımsal modifikasyonların yapılması, sistemlere ait teknik destek sağlanması, sistem sunucusunun sürekli çalışır durumda tutulması, tüm garanti içi arızalara ve değişimlere yerinde şartnamede yazan sürelerde müdahale edilmesi.
Sistemin çalışması adına 22/c bendi hükmü gereği yapılan hizmet alımını zorunlu kılan durumlar mevcutsa, bu durum açık ihale kapsamında yapılan ilk ihalede yapılan imalatlarda zaafiyet bulunduğunu göstermektedir. Çünkü her ne kadar savunmalarda eğitimlerin alındığı söylenmiş olsa da teknik şartnamede belirtilen proje kapsamında kurulacak tüm sistemin işletilmesi, bakımı, onarımı, operatör, çağrı merkezi, servis bakım, arıza bulma ve giderme, sistem kalibrasyonu gibi bütün işlemlere dair eğitimler sonucu bu hizmetlerin İdare personeli tarafından yerine getirilmesi gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Bu bilgiye haiz personel varken İdare tarafından bu işlemlerin hizmet alımıyla yapılması mükerrer gider yapılmasına ve kamu zararına sebebiyet vermektedir.
Savunmalarda sistemin 7-24 esasına göre çalışması sebebiyle kamu personeliyle yerine getirilmesinin imkansız olduğu belirtilmiş, acil durumlara müdahaleler sebebiyle bu hizmet alımının alınmasının zorunlu olduğu söylenmiş olsa da sistemlerin işletilmesi başlıklarıyla yapılan giderler sistemin genel çalışma esaslarının hayata geçirilmesi için kullanılmaktadır. Bu sebeple bu ödemelerin tamamı garanti kapsamında yapılması gereken ödemeler olması gerekmektedir. Çünkü yapılan açık ihale sonucu sistemin işletilmesine dair verilen eğitimler sonucu tüm bilgilerin idare personelinde bulunduğu düşünüldüğünde sistemin kendi işleyişinde bir gidere katlanılmaması gerekmektedir.
Diğer yandan Diğer Sorumlu (….) …. savunmasında; söz konusu hizmet alımının içeriğine ilişkin bilgisinin olmasının mümkün olmadığını, 5018 sayılı Kanun hükümlerine istinaden sorumluluğunun bulunmadığı ifade etmiştir. ….'nin savunması yerinde görülmüştür. Dolayısıyla, sorgu konusu kamu zararıyla ilgili olarak kendisine sorumluluk atfedilmesi mümkün değildir. Sorumlulardan ….. ve ….. söz konusu hizmet alım işinin yapılabilmesi için talepte bulunmaları nedeniyle sorumlu tutulmuşlardır.
Tam Adaptif Trafik Yönetim, Denetim ve Bilgilendirme Sistemi Yapılması İşinin Bakım, Onarım ve İşletilmesi hizmet alım işinin yapılabilmesi için Diğer Sorumlular (….) ….. ve (….) ….. tarafından yazılan OLUR yazısında; Tam Adaptif Trafik Yönetim, Denetim ve Bilgilendirme Sistemi Yapılması İşinin geçici kabulünün yapıldığını, proje kapsamında kurulumları yapılmış olan kameraların, hidrolik bariyerlerin, diğer teknoloji sitemlerinin ve sistem yazılımının sürdürülebilirliğinin sağlanması, arızaların kısa sürede giderilmesi, onarım ve sistemlerin işletilmesinin mevcut personel yapısı ve ekipmanları ile yapılmasının mümkün gözükmediğini, kurulmuş olan teknolojilerin 7/24 işletilmesi, arızların belirlenen sürelerde giderilmesi ve onarımlarının ivedilikle giderilmesi için yapım işinin yüklenicisi olan ….. A.S. (ORT.GİR.) firmasına 4734 sayılı Kanunun 22/c maddesi gereğince hizmet alımı işinin başlatılması” hususlarına yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen OLUR yazısından da anlaşılacağı üzere, İdare tarafından Tam Adaptif Trafik Yönetim, Denetim ve Bilgilendirme Sistemi Yapılması İşi kapsamında yer alan ve teknik şartname hükümleri doğrultusunda garanti kapsamında olan işlerin garanti kapsamı dışında tutulduğu ve yüklenici firma tarafından garanti süresi içinde ücretsiz temin edilebilecek hizmetler için yeniden ödeme yapıldığı anlaşılmaktadır. Söz konusu yapım işinin Teknik Şartnamesi incelendiğinde, sistemin gelişmeye açık olacak ve kapasite artışına uygun olacak şekilde güncellenmesi için gerekli hükümlere yer verildiği görülmüştür. Sorumlular tarafından her ne kadar yapılan garanti kapsamı içinde olan işin ödeme yapılmadığı, garanti kapsamı dışında olan yeni yazılımlar ile mevcut olan yazılımalar yeni eklentilerin yapılması, yeni geliştirmeler vb hususlar için hizmet ihalesi kapsamında ödeme yapıldığı belirtilmiş olsa da, savunmalarda yapıldığı belirtilen yeni imalatların uygulandığına dair herhangi bir ispat edici belge ibraz edilmemiştir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanununun 71 inci maddesinin a bendinde; “Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.
Kamu zararının belirlenmesinde;
a) İş, mal veya hizmet karşılığı olarak belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması,”… denilerek kamu zararı tanımlanmıştır.
Netice itibarıyla; doğrudan temin kapsamında yapılan alımların Tam Adaptif Trafik, Yönetim, Denetim ve Bilgilendirme Sistemi Yapılması” işine ait savunmalarda belirtilen ani işler kapsamında olmadığı, sistemin genel işleyişi, güncelleme, sisteme ilişkin lisans, yazılım yenilemeleri, eğitimleri, tasarımları olduğu, aşağıda yer verilen kamu zararı tablosunda ve birim fiyat tarifleri incelendiğinde açık bir biçimde anlaşılmaktadır. Bu işlemlerin de tamamı geçici kabul tarihinden itibaren üç yıl boyunca teknik ve idari şartname hükümlerine istinaden garanti kapsamında olması gerekirken İdare tarafından bu hizmetler için yükleniciye yapılan ödemeler neticesinde kamu zararına sebebiyet verilmiştir.
Diğer yandan; sorguda toplam …. TL kamu zararı hesap edilmiştir. Ancak …. yılı içerisinde bu ihaleye ilişkin 1 adet ödeme emri düzenlenmiş ve ödeme emrinin toplam tutarı …..TL'dir. Sözleşme tutarı ….. TL olan bu işe ilişkin diğer ödemeler …. ve …. yıllarında gerçekleştirilmiştir. Söz konusu yılları ilgilendiren kamu zararı tutarı ….. TL olarak tespit edilmiştir. Dolayısıyla, bu tutar hakkında hüküm tesis edilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Bu itibarla; Tam Adaptif Trafik Yönetim, Denetim ve Bilgilendirme Sistemi Hizmet Alımında garanti kapsamında yapılması gereken işlerin idare tarafından doğrudan temin yöntemiyle temin edilmesi sonucu oluşan ve ayrıntısı aşağıda kamu zararı tablosunda gösterilen ….. TL kamu zararının;
….. yılına ilişkin olan ….. TL’sinin, yukarıda açıklanan gerekçelerle Harcama Yetkilisi (…..) ……, Gerçekleştirme Görevlisi (…..) ….., Diğer Sorumlular (…..) ….., (…..) …., (…..) …., (….) ….., (….) ….ve (….) …. ‘a
müştereken ve müteselsilen,
6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,
İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.
Geriye kalan …. TL kamu zararına ilişkin ödemeler ….ve ….. yılları içinde gerçekleştiğinden sorumluların savunmalarının alınıp söz konusu yıllar için Ek Rapor yazılmasını teminen ilgili denetim grubuna havale edilmesi için konunun Başkanlık Makamına bildirilmesine oybirliğiyle karar verildi.
Tam Adaptif Trafik Yönetim, Denetim ve Bilgilendirme Sistemi Hizmet Alımında garanti kapsamında yapılması gereken işlerin idare tarafından doğrudan temin yöntemiyle temin edilmesi sonucu …… TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;
….. ihale kayıt nolu Tam Adaptif Trafik Yönetim, Denetim ve Bilgilendirme Sistemi Hizmet Alım işi, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu 21 inci maddesinin e bendi; “İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenememesi” hükmü ile Pazarlık Usulü ile …. TL bedelle ihale edilmiştir.
Söz konusu işin sözleşmesinin “Montaj, işletmeye alma, eğitim, bakım, onarım yedek parça gibi destek hizmetlerine ait şartlar” başlıklı …. ncı maddesinde;
“16.1- Proje kapsamında kurulacak tüm sistemler için ( Sistem iletişimi, bakım-onarım, operatör eğitimi, çağrı merkezi eğitimi vb) eğitim programları hazırlanarak görevlendirilecek personel yeterli düzeyde ve sürede geçici kabul aşamasına kadar eğitilecek ve tüm sisteme ait doküman (Kullanıcı el kitapları, sistem bilgi dokümanları, kurulum-bakım-onarım dokümanları vb) 3 set halinde İdareye teslim edilecektir.
Sistemin aksamadan işletilebilmesi amacıyla kesin kabule kadar geçen süre içerisinde sistem konusunda uzman 1 kişi ve ekipmanlar konusunda uzman 1 kişi olmak üzere 2 trafik kontrol merkezi bünyesinde tam zamanlı görevlendirilecektir.
Tüm sistem ve aparatların garanti süresi geçici kabul tarihinden itibaren 3 yıldır.” denilmektedir.
İşin Sözleşme eki Genel Teknik Şartnamesi incelendiğinde;
Sinyalize Kavşakların Tam Adaptif Kontrolü başlıklı bölümün … inci ve …üncü bendlerinde:
1.”Tam Adaptif Trafik Yönetim Denetim ve Bilgilendirme Sistemi trafik sıkışıklığını azaltma ve emniyeti artırma aracı olarak gerçek zamanlı bir bütünleşik trafik yönetimi sağlar. Sistem istenen alanlarda birden fazla saha cihazını ( örneğin dedektör, kavşak kontrol cihazları, sinyal vericileri, değişken trafik işaretleri gibi) yönetir ve kontrol eder. Birden fazla kaynaktan alınan bu bilgiler Coğrafi Bilgi Sistemi aracılığıyla tutarlı bir coğrafi konum referansı halinde birleştirilir. Kavşak Kontrol Cihazları; kavşak kollarındaki trafik yüklerini gerçek zamanlı olarak ölçecek bağlantılı kavşaklardaki ölçülen gerçek zamanlı trafik verilerini de değerlendirerek en uygun sinyal planlarını otomatik olarak gerçek zamanlı olarak oluşturacaktır.
4. Tam Adaptif Trafik Yönetim Sistemi; önceden hesaplanmış/ önceden oluşturulmuş kayıtlı planlar gerektirmeden anlık olarak gerçek zamanlı çalışacak her kavşak için döngü zamanlarını, yeşil bölümlerini ve ofsetleri trafik talebi ve ağ kapasitesindeki değişimlere yanıt vererek trafiği adaptif olarak kontrol edebilecektir.”,
Elektronik Trafik Denetleme Sistemi (KGYS-TEDES) Sistemin Genel Özellikleri başlıklı bölümünün ….üncü bendinde:
“Sistem herhangi bir yazılım bedeli gerektirmeden kapasite artırımına açık olacaktır.”,
“Trafik izleme sistemi” başlıklı bölümün 36 ncı bendinde;
“Kent içinde belirlenen güzergahlarda …. kurulacak ve herhangi bir yazılım bedeli gerektirmeden kapasite artırımına açık olacaktır…
36. Herhangi bir yazılım lisans ücreti gerekmeksizin sisteme sınırsız sayıda kamera ve kullanıcı bağlanabilecektir.”,
“Sunucu veri depolama sistemi ve sanallaştırma yazılımı” başlık bölümde;
Teklif edilen tüm donanım birimleri, yazılımlar ve diğer detaylı parçalar üretici firma tarafından en az 3 yıl süreyle hiçbir ilave ücret olmaksızın parçalı garanti kapsamında bulunmalıdır. Bu süre zarfında yazılımların yeni versiyonları, lisans değişimleri ve yamalar ücretsiz olarak firma tarafından sağlanacaktır.”,
“Genel Şartlar” başlıklı bölümün …. ve … üncü bendinde;
1.Tüm sistem entegre bir şekilde gerçek zamanlı olarak çalışacaktır.
33.Proje kapsamında kurulacak tüm sistemler için( sistemin işletilmesi, bakım-onarım, operatör eğitimi, çağrı merkezi eğitimi, düzenli servis bakım, arıza bulma ve giderme ile sistemin kalibrasyon ihtiyacı olan kısımları hakkında vb ) eğitim programları hazırlanarak görevlendirilecek personel idare tarafından uygun görülen düzeyde ve sürede geçici kabul aşamasına kadar ….. de eğitilecektir.” şeklinde ifade edilmiştir.
Yukarıda belirtilen hükümlerden anlaşılacağı üzere söz konusu ihale kapsamında teklif edilen tüm donanım birimleri, yazılımlar, güncellemeler ve parçalar 3 yıl boyunca ilave ücret alınmadan değiştirilmesi yapılabilecek ve yazılımlara ait yenilemeler ve yamalar da ücretsiz olarak temin edilecektir. Ayrıca tüm sistem ve aparatların garanti süresi geçici kabul tarihinden itibaren 3 yıl olduğu da açıkça sözleşmede yer almaktadır.
Sistemin işletilmesi için yapılacak her türlü eğitim ve bilgilendirmeler için geçici kabul tarihine kadar yüklenici tarafından iki adet uzman görevlendirileceği açıkça hüküm altına alınması, tüm sistemin işletilmesinin idareye devredileceğini ve sistemin geçici kabulden sonra işletme yükümlülüğünün idarenin sorumluluğunda olduğunu göstermektedir. Ayrıca sistem doğası gereği teknik şartname hükümlerinde de açıklandığı üzere kayıtlı planlar gerektirmeden anlık olarak gerçek zamanlı çalışabilecek ve tüm verileri anlık olarak gösterebilecek kapasiteye sahip şekilde idareye devredileceği belirtilmişken sistemin işletilmesi için tekrar bir alımın yapılması sistemin işleyiş amacına aykırıdır.
Bu doğrultuda yapılan sözleşme uyarınca iş bitirme tarihi …. olmasına rağmen yapılan iş artışları kapsamında işin geçici kabul tarihi ….. olarak gerçekleşmiş ve işin geçici kabulü yapılmışken teknik şartnamedeki hükme rağmen ilk ihalenin geçici kabul tarihinden yaklaşık …. ay sonra 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22 nci maddesinin c bendi; “Mevcut mal, ekipman, teknoloji veya hizmetlerle uyumun ve standardizasyonun sağlanması için zorunlu olan mal ve hizmetlerin, asıl sözleşmeye dayalı olarak düzenlenecek ve toplam süreleri üç yılı geçmeyecek sözleşmelerle ilk alım yapılan gerçek veya tüzel kişiden alınması” hükmü ile …. tarihinde …. TL bedelle aynı yükleniciden Tam Adaptif Trafik Yönetim Denetim ve Bilgilendirme Sistemi Yapılması İşinin Bakım Onarın ve İşletilmesi Hizmet Alımı yapılmıştır.
Bu hizmet alımının yapılması kendi işleyişiyle çalışabilecek eğitimi ve kullanma bilgisiyle idare tarafından yönetilebilecek bir sistemin üçüncü şahıslara bedel karşılığında işlettirilmesi anlamına gelmektedir. İdare personelinin ilk ihalenin sözleşme ve teknik şartnamelerinde belirtilen geçici kabul tarihine dek almış olduğu eğitimlerle bu sistemin çalıştırabilecek teknik bilgiye sahip olduğu düşünüldüğünde aynı konuda yapılan hizmet alımı neticesinde İdare tarafından garanti süresi içinde gidere katlanılmıştır.
Doğrudan teminle yapılan bu alımın içeriği incelendiğinde yapılan işlerin Tam Adaptif Trafik Yönetim Denetim ve Bilgilendirme Sistemi’nin bakım onarım ve işletilmesi ile ilgili olduğu görülmüş olup bu işlerin tamamı ilk ihalede belirlenen garanti kapsamında yapılması gereken işlerden oluşmaktadır. Yani firmanın teknik şartnamede belirtilen hükme istinaden ücretsiz olarak yerine getirmek zorunda olduğu yama, güncelleme ve idarenin sorumluluğunda olan sistemin işletilmesi gibi işlemler için İdare tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22/c bendi hükmüyle alım yapılmış ve yükleniciye hizmet karşılığı belirlenen tutardan fazla ödeme yapılmıştır.
Sorumlulardan Harcama Yetkilisi (…..) ….., Diğer Sorumlu (….) ….. ve Gerçekleştirme Görevlisi (….) …. gerek yazılı gerekse sözlü ortak nitelikteki savunmalarında; Tam Adaptif Trafik, Yönetim, Denetim ve Bilgilendirme Sistemi Yapılması” işinin, …. tarihinde yer tesliminin yapıldığını, Müdürlükleri tarafından yapım aşaması tamamlanarak …. yılında hizmete alındığını ve …. tarihinde de geçici kabulünün yapıldığını, söz konusu ihale kapsamında 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22 c bendi hükmüne istinaden doğrudan temin hizmeti alındığını, bu hizmetin garanti kapsamında olmayan arıza, parça değişimi, yazılımlar için yapıldığını, garanti kapsamında yapılan işlemlere ücret ödenmediğini, bu sistemin düzenli bir biçimde çalıştırıldığını ve 7-24 esasına dayalı bir çalışma zorunluluğu sebebiyle kamu personeliyle işletilmesinin büyükşehir belediye sınırlarının 6360 sayılı Kanunla değiştirilmesinden sonra imkansız olduğunu, ilk yapılan açık ihalenin idari ve teknik şartnamede belirtilen birim fiyat teklif fiyat ve analizlerinde belirtilen şekilde alındığını, yine şartnamelerde belirtilen alınması gereken tüm eğitimlerin alındığını, diğer kamu idarelerinin de bu hizmet alımını kendi personeliyle yapmadığını ve hizmet alımı temin edildiğini, yapılan tüm işlemlerin başta belediye mevzuatı olmak üzere mevzuata uygun olarak gerçekleştirildiğini ifade etmişlerdir.
Diğer Sorumlular (….) …., (…...) ….., (…..) …. ve (…..) …. ortak nitelikteki savunmalarında;
Söz konusu hizmet alımında kontrollük görevini yürüttüklerini, yapılan işlemlerin mevzuata, idari ve teknik şartnamelerde belirtilen hükümlere, birim fiyat tariflerine uygun olarak yerine getirildiğini, kontrollük görevi ile ilgili yapılan denetimlerin yerine getirildiğini, hakedişlerden de görüleceği üzere ihtiyaç duyulmayan pozlar kullanılmadığını ve eksik hatalı yapılan işler için de cezai yaptırımlar uygulandığını, alınan hizmet işi ihalesi kapsamında, tüm sistemin işletilmesine yönelik olarak gerekli olan yazılımların yeni versiyonları, lisans değişimleri ve yazılımlardaki güncellemeler nedeniyle yüklenici iş ortaklığına idare tarafından herhangi bir ödeme yapılmadığını, yapılan ödemelerin tamamen garanti kapsamı dışında olan yeni yazılımlar ile mevcut olan yazılımlara, uygulamaları kullanan vatandaşların yeni eklentiler talep etmesi, yeni geliştirmeler ve sistemin daha verimli çalışmasına yönelik ARGE çalışması yapılarak hazırlanan yeni uygulamaların sistem yazılımına dahil edilmesi, yazılıma yeni sekmeler ilave edilerek sistemin işleyiş performansının arttırılmasına yönelik ilave yenilikler için olduğu, bu doğrultuda görevlerini yerine getirdiklerini, yapılan işin ihale süreci ve yöntemi ile ilgili hiyerarşik yetki silsilesinden de görüleceği üzere belirleyici olma ve karar verme yetkim bulunmadığını ve tüm işlemlerin mevzuata uygun olduğunu belirtmişlerdir.
Sorumluların savunmalarında hizmet alımının kamu personeli eliyle yerine getirilmesinin 6360 sayılı Kanun hükmüne göre sınırların genişletilmesinden sonra imkansız olduğuna dair iddia söz konusu trafik sistemlerinin büyük bölümünün merkez ilçelere konulmasından dolayı temelsiz kalmaktadır.
Sorgu konusu yapım işi, geçici kabul tarihi …. olarak gerçekleşmiş ve işin geçici kabulü yapılmışken teknik şartnamedeki hükme rağmen ilk ihalenin geçici kabul tarihinden yaklaşık .. ay sonra 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22 nci maddesinin c bendine istinaden yapılmıştır.
Sistemin 7-24 esasına dayalı olarak çalıştırılması zorunlu olması sebebiyle hizmet alımının zorunlu olduğu iddiası 22-c bendi hükmü ile yapılan hizmet alımında yapılan işler listesi ve tarifleri incelendiğinde gerçekçi bir iddia olmamaktadır. Çünkü parçaya dayalı arızalar dolayısıyla yapılan işlemler sorgu konusu yapılmamıştır. Yapılan işler listesi incelendiğinde arızaya dayalı tespit, inceleme, söküm, montaj gibi işlemler ayrı bir kalem olarak fiyatlandırılıp ödenmiştir. Sorguda da belirtildiği üzere garanti süresi içinde garanti kapsamında olmasına rağmen sistemin işletilmesi, sisteme ilişkin eğitimler, web tasarım, lisans, güncellemeler, yazılımların geliştirilmesi gibi işlemler için ödenen tutar kamu zararı olarak belirlenmiştir.
Sorguda belirtilen işlerin birim fiyat tarifleri incelendiğinde … ayrı iş olduğu görülmüş olup bu işlerin içinde yazılımların aylık güncelleştirilmesi ve geliştirilmesi, yazılımlar ile sistemlerin eğitimlerinin alınması açık ihale kapsamında yapılan işlere ait olup bu işlemler teknik şartnamesi hükmü gereği garanti kapsamında olması gerekmektedir.
Teknik Şartnamenin “Genel Şartlar” başlıklı bölümünün ….üncü maddesinde;
“Proje kapsamında kurulacak tüm sistemler için (sistemin işletilmesi, bakım-onarım, operatör eğitimi, çağrı merkezi eğitimi, düzenli servis bakım, arıza bulma ve giderme ile sistemin kalibrasyon ihtiyacı olan kısımları hakkında vb ) eğitim programları hazırlanarak görevlendirilecek personel idare tarafından uygun görülen düzeyde ve sürede geçici kabul aşamasına kadar İzmir de eğitilecektir.” denilmiştir.
“Sunucu Veri Depolama Sistemi ve Sanallaştırma Yazılımı” başlık bölümde ise;
“Teklif edilen tüm donanım birimleri, yazılımlar ve diğer detaylı parçalar üretici firma tarafından en az 3 yıl süreyle hiçbir ilave ücret olmaksızın parçalı garanti kapsamında bulunmalıdır. Bu süre zarfında yazılımların yeni versiyonları, lisans değişimleri ve yamalar ücretsiz olarak firma tarafından sağlanacaktır.” denilmektedir.
Yukarıda belirtilen teknik şartname hükümlerinden anlaşılacağı sistemlere veya yazılımlara ilişkin yeni versiyon, lisans değişimleri ücretsiz olarak temin edilmesi gerekmektedir. Oysa İdare tarafından aşağıda tabloda gösterildiği üzere bu hizmetlerin garanti kapsamı dışında tutulduğu ve ödemelerin yapıldığı anlaşılmıştır. Yine birim fiyat cetvelinde yer alan eğitimlerde garanti kapsamı dışında tutularak alınan eğitimler içinde yükleniciye ödemelerde bulunulmuştur.
Yine aşağıdaki tabloda belirtildiği üzere kurulan sistemlerin işletilmesi birim fiyat tarifleri incelendiğinde (Trafik İzleme ve Eds Kamera Sistemi,Trafik Ölçüm Sistemi, Açık ve Kapalı Otopark Sistemi,Elektronik Denetleme Sistemi,Toplu Ulaşım Sistemi,Hidrolik Bariyer Sistemi,….. Sunucularının Network altyapı Sistemi, …. Çatı Yazılımı Sistemi, Mobil Uygulama ve Web Uygulama Yazılımı) bu sistemlerin çalışması adına idare tarafından yükleniciye ödemeler yapılmıştır. Hatta bu kalemlere ait birim fiyat tariflerinde garanti içi arızalara ve değişimlere yerinde sürelerde müdahale edilmesi şeklinde açıklamalara yer verilerek garanti kapsamında yapılacak işlemlerinde bu birim fiyat kalemleri üzerinden ödenmesi sağlanmıştır.
Trafik İzleme ve eds kamera sistemlerinin sürekli işletilmesi
İş kapsamında bulunan kamera sistemlerinin çalışır halde tutulması, sistemin periyodik bakımlarının ve temizliklerinin yapılması, sistemlerin güncel tutulması için yazılımsal güncellemeler yapılması, tüm işlerin yapılması için gerekli olan her türlü işçilik, malzeme, nakliyat, araç ve gereç giderleri ile müteahhit karı ve genel masraflar.
Tüm garanti içi arızalara ve değişimlere yerinde şartnamede yazan sürelerde müdahale edilmesi.
Trafik ölçüm sistemlerinin sürekli işletilmesi İş kapsamında bulunan kamera sistemlerinin çalışır halde tutulması, sistemin periyodik bakımlarının ve temizliklerinin yapılması, toredex kart konfigürasyonu, btt sensör kalibrasyonları ve anten ayarları, değişen yol yapılarına uygun sanal loop çizimlerinin konfigürasyonlarının yenilenmesi, ölçüm sistemlerinin doğruluk kontrollerinin yapılması, switch kart güncellemelerinin yapılması, sistemlere ait teknik destek sağlanması, sistemlerin güncel tutulması için yazılımsal güncellemeler yapılması ve tüm işlerin yapılması için gerekli olan her türlü işçilik, malzeme, nakliyat, araç ve gereç giderleri ile müteahhit karı ve genel masraflar.
Tüm garanti içi arızalara ve değişimlere yerinde şartnamede yazan sürelerde müdahale edilmesi.
Açık ve kapalı otopark sistemlerinin (bir lokasyondaki tüm sistemlerin kamera, kabinet vs) sürekli işletilmesi İş kapsamında bulunan kamera sistemlerinin çalışır halde tutulması, sistemin periyodik bakımlarının ve temizliklerinin yapılması, sistemlerin güncel tutulması için yazılımsal güncellemeler yapılması, müdahale ile yönü değişen relay node'lerin yön ayarlarının düzeltilmesi, değişen cadde, sokak ve otopark geometrilerine göre relay node kapsama alanı ayarlarının güncellenmesi, eklenen, çıkarılan, değiştirilen sensörlerin kodlarının database ve konfigürasyon programına işlenmesi, plaka okuma kamerası iletişim ayarlarının kontrolünün yapılması giriş - çıkış sensör kalibrasyonlarının yapılması, yenilenen değişen sistemlerin …. ile entegre edilmesi, sistemlere ait teknik destek sağlanması, tüm işlerin yapılması için gerekli olan her türlü işçilik, malzeme, nakliyat, araç ve gereç giderleri ile müteahhit karı ve genel masraflar.
Tüm garanti içi arızalara ve değişimlere yerinde şartnamede yazan sürelerde müdahale edilmesi.
Yol kenarı otopark sistemlerinin (bir lokasyondaki tüm sistemler; kamera, kabinet vs) sürekli işletilmesi İş kapsamında bulunan yol kenarı otopark sistemlerinin çalışır halde tutulması, sistemin periyodik bakımlarının ve temizliklerinin yapılması Sistemlerin güncel tutulması için yazılımsal güncellemeler yapılması, müdahale ile yönü değişen relay node'lerin yön ayarlarının düzeltilmesi, değişen cadde, sokak ve otopark geometrilerine göre relay node kapsama alanı ayarlarının güncellenmesi, eklenen, çıkarılan, değiştirilen sensörlerin kodlarının datebase ve konfigürasyon programına işlenmesi, yenilenen değişen sistemlerin …. ile entegre edilmesi, sistemlere ait teknik destek sağlanması, tüm işlerin yapılması için gerekli olan her türlü işçilik, malzeme, nakliyat, araç ve gereç giderleri ile müteahhit karı ve genel masraflar. Tüm garanti içi arızalara ve değişimlere yerinde şartnamede yazan sürelerde müdahale edilmesi.
Elektronik denetleme sistemlerinin (bir lokasyondaki tüm sistemler; kamera, kabinet vs) sürekli işletilmesi İş kapsamında bulunan kamera sistemlerinin çalışır halde tutulması, sistemin periyodik bakımlarının ve temizliklerinin yapılması, Sitemlerin güncel tutulması için yazılımsal güncellemeler yapılması, değişen yol yapılarına uygun sanal loop çizimlerinin ve konfigürasyonlarının yenilenmesi, fiber kaynak testinin yapılması ve yerinde kontollü, ölçüm sistemi doğruluk kontrollerinin yapılması, yeni konfigürasyonun mevcut sisteme entegresi, sistemlere ait teknik destek sağlanması, tüm işlerin yapılması için gerekli olan her türlü işçilik, malzeme, nakliyat, araç ve gereç giderleri ile müteahhit karı ve genel masraflar.
Tüm garanti içi arızalara ve değişimlere yerinde şartnamede yazan sürelerde müdahale edilmesi.
Toplu ulaşım sistemlerinin sürekli işletilmesi (bir otobüsteki tüm sistemler) İş kapsamında bulunan toplu ulaşım sistemlerinin, mnvr cihazlarının, kontrol ünitelerinin, ekranların ve diğer bağlı olan tüm ekipmanların çalışır halde tutulması, haftalık olarak sistem üzerindeki tüm araçların hdd ve alarmk kontrollerini takip etmek , problem var ise ….. personelleri ve saha ekipleri ile çözüm sağlanması, günlük yazılan arıza tespit sistemi (…..) işlerine bağlı olarak değişim yapılması gereken cihazlar var ise yeni cihazların sisteme entegre edilmesini sağlamak, ….. toplu ulaşım birimi ekibi ile koordineli olarak oluşan veya oluşabilecek sorunlara çözüm odaklı destek sağlamak, …. otobüs şoförleri tarafından ekran ile günlük olarak girilen iş emirlerinin sağlıklı çalışmasını kontrol etmek, var ise problemleri uzaktan müdahale ile çözmek, eğer ki uzak bağlantı ile sorun giderilemez ise saha ekiplerinin anlık müdahalesi için …. ile koordineli arıza kaydı oluşturulması, günlük olarak planlanan şoför görevleri, çalışma saatleri ve duraklar ile düzenli çalışabilmesi için takip etmek, akıllı durakların kontrollerini sağlamak, var ise güncellemelerinin yapılması, …. ve …. şoförlerinin sistem kullanımında ihtiyaç duyulan gerekli güncellemelerin yapılması, günlük olarak ….. tarafından belirtilen otobüslerin arıza tespitinin yapılması, arıza tespiti yapılan araçta tespit edilen arızalı parçaların garanti içi veya garanti dışı olup olmadığının …. ve …. ilgili personelleri dahilinde kararlaştırılması, servis raporlarının düzenlenmesi, tüm işlerin yapılması için gerekli olan her türlü işçilik, malzeme, nakliyat, araç, ve gereç giderleri ile müteahhit karı ve genel masraflar.
….' daki sunucular (server), network altyapı sistemlerinin bakımlarının yapılması ve sürekli işletilmesi …. Ulaşım Merkezinde bulunan sistem odasındaki sunucular ve depolama donanımı (sunucu şasileri, 4 adet blade sunucu, 3 adet ayrı sunucu, 2 adet depolama sistemi, sanallaştırma yazılımı, aktif cihazlar, sanal altyapı router, güvenlik duvarları, kullanıcı erişim switchleri, çağrı yönlendirme) sistemlerinin sürekli çalışır durumda tutulması, arıza hata gideriminin yapılması için gerekli olan her türlü işçilik, nakliyat, araç ve gereç giderleri ile müteahhit karı ve genel masraflar, sahada ve sistem odasında bulunan tüm aktif cihazların arıza giderimi, talebe göre gerekli konfigürasyonların yapılması, montajlı, demontajı ve devreye alınması, idare tarafından iletilen fiberoptik ağ topolojisine göre güncel ip topolojilerinin tutulması, sistem odası ağ topolojisine göre talep edilen erişimlerin sağlanması için gerekli işlemlerin yapılması, sistemlere ait teknik destek sağlanması, sistemlerin güncel tutulması için yazılımsal güncellemeler yapılması.
…. çatı yazılımının sürekli işletilmesi ….. yazılımının sürekli çalışır durumda tutulması. Arıza hata gideriminin yapılması için gerekli olan her türlü işçilik, nakliyat, araç ve gereç giderleri ile müteahhit karı ve genel masraflar. Sistem işleyişindeki hataların giderilmesi, gerekli endpointlerin oluşturulması, sistem kullanıcı yapılandırmalarının yapılması, sistem kullanıcı hareketleri veritabanı bilgilerinin temini, küçük ölçekli yazılımsal modifikasyonların yapılması, sistemlere ait teknik destek sağlanması, sistem sunucusunun sürekli çalışır durumda tutulması, tüm garanti içi arızalara ve değişimlere yerinde şartnamede yazan sürelerde müdahale edilmesi.
Sistemin çalışması adına 22/c bendi hükmü gereği yapılan hizmet alımını zorunlu kılan durumlar mevcutsa, bu durum açık ihale kapsamında yapılan ilk ihalede yapılan imalatlarda zaafiyet bulunduğunu göstermektedir. Çünkü her ne kadar savunmalarda eğitimlerin alındığı söylenmiş olsa da teknik şartnamede belirtilen proje kapsamında kurulacak tüm sistemin işletilmesi, bakımı, onarımı, operatör, çağrı merkezi, servis bakım, arıza bulma ve giderme, sistem kalibrasyonu gibi bütün işlemlere dair eğitimler sonucu bu hizmetlerin İdare personeli tarafından yerine getirilmesi gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Bu bilgiye haiz personel varken İdare tarafından bu işlemlerin hizmet alımıyla yapılması mükerrer gider yapılmasına ve kamu zararına sebebiyet vermektedir.
Savunmalarda sistemin 7-24 esasına göre çalışması sebebiyle kamu personeliyle yerine getirilmesinin imkansız olduğu belirtilmiş, acil durumlara müdahaleler sebebiyle bu hizmet alımının alınmasının zorunlu olduğu söylenmiş olsa da sistemlerin işletilmesi başlıklarıyla yapılan giderler sistemin genel çalışma esaslarının hayata geçirilmesi için kullanılmaktadır. Bu sebeple bu ödemelerin tamamı garanti kapsamında yapılması gereken ödemeler olması gerekmektedir. Çünkü yapılan açık ihale sonucu sistemin işletilmesine dair verilen eğitimler sonucu tüm bilgilerin idare personelinde bulunduğu düşünüldüğünde sistemin kendi işleyişinde bir gidere katlanılmaması gerekmektedir.
Diğer yandan Diğer Sorumlu (….) …. savunmasında; söz konusu hizmet alımının içeriğine ilişkin bilgisinin olmasının mümkün olmadığını, 5018 sayılı Kanun hükümlerine istinaden sorumluluğunun bulunmadığı ifade etmiştir. ….'nin savunması yerinde görülmüştür. Dolayısıyla, sorgu konusu kamu zararıyla ilgili olarak kendisine sorumluluk atfedilmesi mümkün değildir. Sorumlulardan ….. ve ….. söz konusu hizmet alım işinin yapılabilmesi için talepte bulunmaları nedeniyle sorumlu tutulmuşlardır.
Tam Adaptif Trafik Yönetim, Denetim ve Bilgilendirme Sistemi Yapılması İşinin Bakım, Onarım ve İşletilmesi hizmet alım işinin yapılabilmesi için Diğer Sorumlular (….) ….. ve (….) ….. tarafından yazılan OLUR yazısında; Tam Adaptif Trafik Yönetim, Denetim ve Bilgilendirme Sistemi Yapılması İşinin geçici kabulünün yapıldığını, proje kapsamında kurulumları yapılmış olan kameraların, hidrolik bariyerlerin, diğer teknoloji sitemlerinin ve sistem yazılımının sürdürülebilirliğinin sağlanması, arızaların kısa sürede giderilmesi, onarım ve sistemlerin işletilmesinin mevcut personel yapısı ve ekipmanları ile yapılmasının mümkün gözükmediğini, kurulmuş olan teknolojilerin 7/24 işletilmesi, arızların belirlenen sürelerde giderilmesi ve onarımlarının ivedilikle giderilmesi için yapım işinin yüklenicisi olan ….. A.S. (ORT.GİR.) firmasına 4734 sayılı Kanunun 22/c maddesi gereğince hizmet alımı işinin başlatılması” hususlarına yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen OLUR yazısından da anlaşılacağı üzere, İdare tarafından Tam Adaptif Trafik Yönetim, Denetim ve Bilgilendirme Sistemi Yapılması İşi kapsamında yer alan ve teknik şartname hükümleri doğrultusunda garanti kapsamında olan işlerin garanti kapsamı dışında tutulduğu ve yüklenici firma tarafından garanti süresi içinde ücretsiz temin edilebilecek hizmetler için yeniden ödeme yapıldığı anlaşılmaktadır. Söz konusu yapım işinin Teknik Şartnamesi incelendiğinde, sistemin gelişmeye açık olacak ve kapasite artışına uygun olacak şekilde güncellenmesi için gerekli hükümlere yer verildiği görülmüştür. Sorumlular tarafından her ne kadar yapılan garanti kapsamı içinde olan işin ödeme yapılmadığı, garanti kapsamı dışında olan yeni yazılımlar ile mevcut olan yazılımalar yeni eklentilerin yapılması, yeni geliştirmeler vb hususlar için hizmet ihalesi kapsamında ödeme yapıldığı belirtilmiş olsa da, savunmalarda yapıldığı belirtilen yeni imalatların uygulandığına dair herhangi bir ispat edici belge ibraz edilmemiştir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanununun 71 inci maddesinin a bendinde; “Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.
Kamu zararının belirlenmesinde;
a) İş, mal veya hizmet karşılığı olarak belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması,”… denilerek kamu zararı tanımlanmıştır.
Netice itibarıyla; doğrudan temin kapsamında yapılan alımların Tam Adaptif Trafik, Yönetim, Denetim ve Bilgilendirme Sistemi Yapılması” işine ait savunmalarda belirtilen ani işler kapsamında olmadığı, sistemin genel işleyişi, güncelleme, sisteme ilişkin lisans, yazılım yenilemeleri, eğitimleri, tasarımları olduğu, aşağıda yer verilen kamu zararı tablosunda ve birim fiyat tarifleri incelendiğinde açık bir biçimde anlaşılmaktadır. Bu işlemlerin de tamamı geçici kabul tarihinden itibaren üç yıl boyunca teknik ve idari şartname hükümlerine istinaden garanti kapsamında olması gerekirken İdare tarafından bu hizmetler için yükleniciye yapılan ödemeler neticesinde kamu zararına sebebiyet verilmiştir.
Diğer yandan; sorguda toplam …. TL kamu zararı hesap edilmiştir. Ancak …. yılı içerisinde bu ihaleye ilişkin 1 adet ödeme emri düzenlenmiş ve ödeme emrinin toplam tutarı …..TL'dir. Sözleşme tutarı ….. TL olan bu işe ilişkin diğer ödemeler …. ve …. yıllarında gerçekleştirilmiştir. Söz konusu yılları ilgilendiren kamu zararı tutarı ….. TL olarak tespit edilmiştir. Dolayısıyla, bu tutar hakkında hüküm tesis edilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Bu itibarla; Tam Adaptif Trafik Yönetim, Denetim ve Bilgilendirme Sistemi Hizmet Alımında garanti kapsamında yapılması gereken işlerin idare tarafından doğrudan temin yöntemiyle temin edilmesi sonucu oluşan ve ayrıntısı aşağıda kamu zararı tablosunda gösterilen ….. TL kamu zararının;
….. yılına ilişkin olan ….. TL’sinin, yukarıda açıklanan gerekçelerle Harcama Yetkilisi (…..) ……, Gerçekleştirme Görevlisi (…..) ….., Diğer Sorumlular (…..) ….., (…..) …., (…..) …., (….) ….., (….) ….ve (….) …. ‘a
müştereken ve müteselsilen,
6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,
İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.
Geriye kalan …. TL kamu zararına ilişkin ödemeler ….ve ….. yılları içinde gerçekleştiğinden sorumluların savunmalarının alınıp söz konusu yıllar için Ek Rapor yazılmasını teminen ilgili denetim grubuna havale edilmesi için konunun Başkanlık Makamına bildirilmesine oybirliğiyle karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?