Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 5. Daire Kararı
Karar Tarihi:
3/15/2022
Karar No:
46
Esas No:
513
KARAR
KDV
….. Belediyesi tarafından ….’a hamam olarak kullanılmak üzere işletme hakkının devri kapsamında kiralanan taşınmazdan katma değer vergisi (KDV) tahsil edilmemesi sonucunda …. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “Gayrimenkul sermaye iradının tarifi” başlıklı 70 inci maddesinde; işletme ve imtiyaz haklarının sahipleri, mutasarrıfları, zilyetleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratların gayrimenkul sermaye iradı olduğu hüküm altına alınmıştır.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun “Verginin konusunu teşkil eden işlemler” başlıklı 1 inci maddesinde; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemlerinden katma değer vergisinin doğacağı belirtilmiştir.
3065 sayılı Kanunun “Sosyal ve askeri amaçlı istisnalarla diğer istisnalar” başlıklı Altıncı Bölümünde yer alan 17 nci maddesinin “Diğer istisnalar” başlıklı dördüncü fıkrasının (d) bendinde; iktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işlemleri istisna olarak kabul edilmiştir. Ancak, 08.08.2011 tarihli ve 60 no.lu Katma Değer Vergisi Sirküleri’nin “1.4. Kiralama işlemleri” başlıklı bölümünde; bir işletme veya müessesenin belirli bir bedel ve süre dahilinde başkasının kullanımına bırakılması şeklinde işletme hakkının kiralanması işlemleri gelir vergisi açısından gayrimenkul sermaye iradı olarak tanımlansa dahi 3065 sayılı Kanun’un 1/3-f maddesine göre KDV’ye tabi tutulacağı açıkça düzenlenmiştir.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; iktisadi işletmeye dahil olan gayrimenkul sermaye iratları KDV’ye tabi tutulurken, iktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işlemleri 3065 sayılı Kanun uyarınca KDV’den istisna tutulmuştur. Ancak gelir vergisi açısından gayrimenkul sermaye iradı olarak tanımlansa dahi bir işletme veya müessesenin belirli bir bedel ve süre dahilinde başkasının kullanımına bırakılması şeklindeki işletme hakkının kiralanması işlemlerinin 3065 sayılı Kanun’un 1 inci maddesinin üçüncü fıkrasının (f) bendine göre KDV’ye tabi tutulacağı 60 No’lu Katma Değer Vergisi Sirküleri’nde düzenlendiğinden, iktisadi işletme olsun veya olmasın işletme hakkının kiralanmasının (%18) katma değer vergisine tabi tutulması gerekmektedir.
İşletme hakkı; herhangi bir tesisin, mülkiyet hakkı devreden tarafta saklı kalmak üzere belirli bir süre ve bir bedel karşılığında sözleşmede belirlenen usul ve esaslar dahilinde kar ve zarar işletme hakkını devralan tarafa ait olmak koşulu ile gerçek veya tüzel kişiler tarafından işletilmesidir. İşletme hakkı, imtiyaz haklarından olup imtiyaz hakları 193 sayılı Kanun’da gayrimenkul sermaye iradı olarak sayılmıştır.
Yapılan incelemede; ihale dokümanı ve kira sözleşmesinin incelenmesi sonucunda, ….. Belediyesi tarafından, …. ilçesi, …. Mahallesi …. Sokak No:… (….) numarataj adresinde bulunan taşınmazını …..’a hamam olarak kiralanmış olduğu ve işletme hakkının devri niteliğinde olan bu kiralama işleminde KDV kesilmediği, bu nedenle kamu zararına sebebiyet verildiği tespit edilmiştir.
Sorgu konusu hususa ilişkin olarak sorumlular tarafından gönderilen savunmalar ve ekinde yer alan belgelerin incelenmesi neticesinde, söz konusu kamu zararı tutarının gayrimenkulünün kiracısı …..’ın adına ….. tarih ve …. yevmiye numaralı muhasebe işlem fişi ile tahakkuk ettirildiği görülmüştür.
Ancak söz konusu tutarın tahakkuk ettirilerek Gelirlerden Alacaklar Hesabına kaydedildiği bildirilmiş ise de bu tutarların tahsilat olarak kabul edilebilmesi için makbuz karşılığı yatırılması ve muhasebe işlem fişi ile gelir kaydı yapılması gerekmektedir.
Diğer yandan, her ne kadar sorguda kamu zararı tutarı …. TL olarak belirtilmiş olsa da sehven bu tutara yer verildiği görülmüş olup kamu zararı tutarının …. TL olduğu tespit edilmiştir.
Bu itibarla, ….. Belediyesi tarafından ….’a hamam olarak kullanılmak üzere işletme hakkının devri kapsamında kiralanan taşınmazdan katma değer vergisi (KDV) tahsil edilmemesi sonucunda oluşan, tahsilata ilişkin belgeleri ibraz edilmeyen …. TL kamu zararının Muhasebe Yetkilisi (…..) ….., Gelir Gerçekleştirme Görevlisi (….) …., Diğer Sorumlu (….) …..’a,
müştereken ve müteselsilen, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile ödettirilmesine,
İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.
….. Belediyesi tarafından ….’a hamam olarak kullanılmak üzere işletme hakkının devri kapsamında kiralanan taşınmazdan katma değer vergisi (KDV) tahsil edilmemesi sonucunda …. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “Gayrimenkul sermaye iradının tarifi” başlıklı 70 inci maddesinde; işletme ve imtiyaz haklarının sahipleri, mutasarrıfları, zilyetleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratların gayrimenkul sermaye iradı olduğu hüküm altına alınmıştır.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun “Verginin konusunu teşkil eden işlemler” başlıklı 1 inci maddesinde; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemlerinden katma değer vergisinin doğacağı belirtilmiştir.
3065 sayılı Kanunun “Sosyal ve askeri amaçlı istisnalarla diğer istisnalar” başlıklı Altıncı Bölümünde yer alan 17 nci maddesinin “Diğer istisnalar” başlıklı dördüncü fıkrasının (d) bendinde; iktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işlemleri istisna olarak kabul edilmiştir. Ancak, 08.08.2011 tarihli ve 60 no.lu Katma Değer Vergisi Sirküleri’nin “1.4. Kiralama işlemleri” başlıklı bölümünde; bir işletme veya müessesenin belirli bir bedel ve süre dahilinde başkasının kullanımına bırakılması şeklinde işletme hakkının kiralanması işlemleri gelir vergisi açısından gayrimenkul sermaye iradı olarak tanımlansa dahi 3065 sayılı Kanun’un 1/3-f maddesine göre KDV’ye tabi tutulacağı açıkça düzenlenmiştir.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; iktisadi işletmeye dahil olan gayrimenkul sermaye iratları KDV’ye tabi tutulurken, iktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işlemleri 3065 sayılı Kanun uyarınca KDV’den istisna tutulmuştur. Ancak gelir vergisi açısından gayrimenkul sermaye iradı olarak tanımlansa dahi bir işletme veya müessesenin belirli bir bedel ve süre dahilinde başkasının kullanımına bırakılması şeklindeki işletme hakkının kiralanması işlemlerinin 3065 sayılı Kanun’un 1 inci maddesinin üçüncü fıkrasının (f) bendine göre KDV’ye tabi tutulacağı 60 No’lu Katma Değer Vergisi Sirküleri’nde düzenlendiğinden, iktisadi işletme olsun veya olmasın işletme hakkının kiralanmasının (%18) katma değer vergisine tabi tutulması gerekmektedir.
İşletme hakkı; herhangi bir tesisin, mülkiyet hakkı devreden tarafta saklı kalmak üzere belirli bir süre ve bir bedel karşılığında sözleşmede belirlenen usul ve esaslar dahilinde kar ve zarar işletme hakkını devralan tarafa ait olmak koşulu ile gerçek veya tüzel kişiler tarafından işletilmesidir. İşletme hakkı, imtiyaz haklarından olup imtiyaz hakları 193 sayılı Kanun’da gayrimenkul sermaye iradı olarak sayılmıştır.
Yapılan incelemede; ihale dokümanı ve kira sözleşmesinin incelenmesi sonucunda, ….. Belediyesi tarafından, …. ilçesi, …. Mahallesi …. Sokak No:… (….) numarataj adresinde bulunan taşınmazını …..’a hamam olarak kiralanmış olduğu ve işletme hakkının devri niteliğinde olan bu kiralama işleminde KDV kesilmediği, bu nedenle kamu zararına sebebiyet verildiği tespit edilmiştir.
Sorgu konusu hususa ilişkin olarak sorumlular tarafından gönderilen savunmalar ve ekinde yer alan belgelerin incelenmesi neticesinde, söz konusu kamu zararı tutarının gayrimenkulünün kiracısı …..’ın adına ….. tarih ve …. yevmiye numaralı muhasebe işlem fişi ile tahakkuk ettirildiği görülmüştür.
Ancak söz konusu tutarın tahakkuk ettirilerek Gelirlerden Alacaklar Hesabına kaydedildiği bildirilmiş ise de bu tutarların tahsilat olarak kabul edilebilmesi için makbuz karşılığı yatırılması ve muhasebe işlem fişi ile gelir kaydı yapılması gerekmektedir.
Diğer yandan, her ne kadar sorguda kamu zararı tutarı …. TL olarak belirtilmiş olsa da sehven bu tutara yer verildiği görülmüş olup kamu zararı tutarının …. TL olduğu tespit edilmiştir.
Bu itibarla, ….. Belediyesi tarafından ….’a hamam olarak kullanılmak üzere işletme hakkının devri kapsamında kiralanan taşınmazdan katma değer vergisi (KDV) tahsil edilmemesi sonucunda oluşan, tahsilata ilişkin belgeleri ibraz edilmeyen …. TL kamu zararının Muhasebe Yetkilisi (…..) ….., Gelir Gerçekleştirme Görevlisi (….) …., Diğer Sorumlu (….) …..’a,
müştereken ve müteselsilen, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile ödettirilmesine,
İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?