Döner Sermaye Ek Ödemesi

Tıp Fakültesi öğretim elemanları tarafından yürütülen klinik çalışmalardan elde edilen döner sermaye gelirlerinde kurum payı kesintilerinin %35 yerine %15 oranı üzerinden yapıldığı ve bunun sonucunda çalışmayı yürüten öğretim üyelerine fazla ek ödeme ödendiği görülmüştür.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Döner sermaye” başlıklı 58’inci maddesinin;

(b) fıkrasında,

“Döner sermaye gelirlerinden tahsil edilen kısmın, tıp ve diş hekimliği fakülteleri sağlık uygulama ve araştırma merkezleri ile açık öğretim hizmeti veren yükseköğretim kurumları için asgari yüzde 35’i, ziraat ve veteriner fakülteleri, sivil havacılık yüksekokulu, sürekli eğitim merkezleri ile bünyesinde atölye veya laboratuar bulunan yükseköğretim kurumları için asgari yüzde 30’u, diğer yükseköğretim kurumları için ise asgari yüzde 15'i, ilgili yükseköğretim kurumunun ihtiyacı olan mal ve hizmet alımları, her türlü bakım, onarım, kiralama, devam etmekte olan projelerin tamamlanmasına yönelik inşaat işleri ve diğer ihtiyaçlar ile yönetici payları için kullanılır. Bu oranları yüzde 75'ine kadar artırmaya üniversite yönetim kurulu yetkilidir…” hükmü,

(c) fıkrasında,

“Tıp ve diş hekimliği fakülteleri ile sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinin hesabında toplanan döner sermaye gelirleri bakiyesinden, bu yerlerde;

1) Gelir getiren görevlerde çalışan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine aylık (ek gösterge dahil), yan ödeme, ödenek (geliştirme ödeneği hariç) ve her türlü tazminat (28/3/1983 tarihli ve 2809 sayılı Kanunun geçici 3 üncü maddesinin beşinci fıkrası uyarınca ödenen tazminat dahil, makam, temsil ve görev tazminatı ile yabancı dil tazminatı hariç) toplamından oluşan ek ödeme matrahının yüzde 950’sini, araştırma görevlilerine ise yüzde 650’sini; bu yerlerde görevli olmakla birlikte gelire katkısı olmayan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine yüzde 750’sini, araştırma görevlilerine ise yüzde 375’ini,

2) Diğer öğretim elemanlarına ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi personel (…) ile aynı Kanunun 4 üncü maddesinin (B) bendine göre sözleşmeli olarak çalışan personele ek ödeme matrahının; uzman tabipler için yüzde 750’sini, … diğer öğretim elemanları ile diğer personel için yüzde 225’ini, (…) geçmeyecek şekilde aylık ek ödeme yapılır…” hükmü,

(e) fıkrasında,

“Yükseköğretim kurumlarının (c) ve (d) fıkraları kapsamına girenler haricindeki diğer birimlerinde döner sermaye işletmesi hesabına yapılan iş veya hizmetler karşılığında tahsil edilen gelirlerden kanuni kesintiler ile varsa yapılan iş veya hizmetle bağlantılı giderler düşüldükten sonra geri kalan tutar, hizmet karşılığı olarak gelir tahsilatının yapıldığı tarihi izleyen bir ay içinde, veya hizmet bedelinin peşin tahsil edilmesi halinde hizmetin gerçekleşme oranına bağlı olarak aylara bölünerek hizmeti veren öğretim elemanlarına ödenir.

Tıp ve diş hekimliği fakültelerindeki öğretim elemanlarının sağlık hizmeti dışında verdikleri hizmetler karşılığında döner sermaye hesabına tahsil edilen paradan pay alma hususunda bu fıkra hükümleri uygulanır. Bu kapsamda bulunan hizmetler ile öğretim elemanlarının yükseköğretim kurumlarının imkanlarını kullanmaksızın verdikleri hizmetler karşılığında elde edilen gelirlerden (b) fıkrasının birinci bendi uyarınca yapılacak kesintilerin uygulanmasında asgari yüzde 15 oranı uygulanır.” hükmü,

yer almaktadır.

Bu hükümlere göre, ilgili yükseköğretim kurumunun ihtiyacı olan mal ve hizmet alımları, her türlü bakım, onarım, kiralama, devam etmekte olan projelerin tamamlanmasına yönelik inşaat işleri ve diğer ihtiyaçlar ile yönetici payları için kullanılmak üzere sağlık hizmeti dışında kalan hizmetler ile öğretim elemanlarının yükseköğretim kurumlarının imkanlarını kullanmaksızın verdikleri hizmetlerden elde edilen gelirlerden asgari %15 oranında, sağlık hizmetlerinden elde edilen gelirlerden ise %35 oranında kurum payı kesilmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede;

- Tıp Fakültesi ile özel kuruluşlar arasında düzenlenen sözleşmelerin teşhis ve tedavi amaçlı geliştirilen araştırma ürünlerine ait klinik çalışmaların (Teşhis, tetkik ve tedavi işlemleri ile sonuçların elde edilmesi ve değerlendirilmesi) tamamını kapsadığı,

- Teşhis, tetkik ve tedavi işlemlerinin Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezinde (… Hastanesi) gerçekleştirildiği ve bu işlemlere ilişkin gelirlerin de Merkez hesabına intikal ettirildiği,

- Teşhis, tetkik ve tedavi işlemlerine ait sonuçlar ile bu sonuçların değerlendirilmesinin çalışma yürütücüsü öğretim üyesi tarafından Tıp Fakültesi üzerinden yapılarak buna ilişkin gelirlerin de Fakülte hesabına yatırıldığı,

- Klinik çalışma sonuçları ile sonuç değerlendirme işlemlerinin 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (e) fıkrası kapsamında danışmanlık hizmeti olarak değerlendirilmesi sonucu elde edilen gelirlerdeki kurum payının %15 olarak uygulandığı ve buna bağlı olarak araştırmayı yürüten öğretim üyelerine fazla ek ödeme yapıldığı,

görülmüştür.

Teşhis ve tedavi amaçlı geliştirilen araştırma ürünlerine ait klinik çalışmalar, araştırma ürününün sağlık hizmetleri veren bir tesiste hastaya uygulanması sonucu ortaya çıkan etkilere göre ürünün gelişiminin sağlanmasına, ürünün iyileştirme ve ruhsatlandırma süreçlerinin tamamlanmasına yönelik çalışmalardır. Çalışmaların temelinde hasta ve sağlık hizmeti bulunduğundan verilen danışmanlık hizmeti sağlık hizmetinden ayrı bir işlem değil onun ayrılmaz bir parçası ve sonucudur.

Bu kapsamda sonuçların elde edilmesi ve değerlendirilmesi işlemlerini teşhis, tetkik ve tedavi işlemlerinden ayırmak fiilen mümkün değildir. Adı danışmanlık olsa da verilen hizmet sağlık hizmeti olup hizmette kurum kaynakları kullanıldığından bu gelirlerden ilgili mevzuat uyarınca %35 oranında kurum payı kesintisi yapılması gerekmektedir. Ancak söz konusu klinik araştırma ödemelerinde kurum payı kesintisinin %35 yerine %15 oranında yapılması ve buna bağlı olarak araştırmayı yürüten öğretim üyelerine fazla ek ödeme yapılması sonucunda kamu zararı oluşmuştur.

Bu itibarla, ayrıntısı aşağıda gösterilen … TL kamu zararının;

… TL’sinin Harcama Yetkilisi (Dekan) … ile Gerçekleştirme Görevlisi (Fakülte Sekreteri) …’ye,

… TL’sinin Harcama Yetkilisi (Dekan) … ile Gerçekleştirme Görevlisi (Fakülte Sekreteri V.) …’e,

… TL’sinin Harcama Yetkilisi (Dekan Yrd.) … ile Gerçekleştirme Görevlisi (Fakülte Sekreteri V.) …’e,

… TL’sinin Harcama Yetkilisi (Dekan Yrd.) … ile Gerçekleştirme Görevlisi (Fakülte Sekreteri) …’ye,

müştereken ve müteselsilen,

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,

Anılan Kanun’un 55’inci maddesi uyarınca işbu ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere, oy birliğiyle karar verildi.