Kira bedeli

….İli, … İlçesi, …. Mahallesi sınırlan içerisinde …. numaralı pafta üzerinde yer alan toplam …. m2Tik (…. ha) alanda mevcutta bulunan …. Katı Atık Düzenli Depolama Tesisinin …. m2’lik (… ha) kısmında; …., …. ve ….. ilçeleri sınırları dahilinde oluşan evsel katı atıkların geri kazanım/bertaraf edileceği Entegre Katı Atık Yönetim Tesisin kurulması, Tesisin ….yıl süre ile işletilmesi için tesisin kiraya verilmesi işi kapsamında …. tarihinde kiracıyla sözleşme imzalanmıştır.

A) Bu kapsamda yapılan incelemelerde …. Entegre Katı Atık Yönetim Tesisinde elektrik üretimine başlanılmasına rağmen tesisi işleten tarafından Belediyeye kira bedellerinin yatırılmaması sonucunda ….. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;

…. Entegre Katı Atık Yönetim Tesisinde …. tarihinde elektrik üretimine başlanılmış ve işleten tarafından elektrik üretimi sebebiyle gelir elde edilmiştir. …. tarihinde Belediye ile ….. A.Ş. arasında yapılan sözleşmenin “Ödeme şartları, yeri ve zamanı” başlıklı …’ncı maddesi;

6.1-Söz konusu işin kira bedeli tesislerin işletmeye alındığı tarihten itibaren peşin olarak yılda bir İdareye ödenecektir.

6.2-…. ili, ….İlçesi …. Mahallesi …. numaralı paftada ….. m2'lik (…. saha) alanın yıllık kira bedeli KDV hariç …. TL (….)’dir.

6.3-Yüklenici Entegre Katı Atık Yönetim Tesisi’nin işletmeye alındığı tarihten itibaren; KDV hariç yıllık ……TL (……türklirası) ( …. TL (….) +….. (….) TL) + KDV olarak belirlenen kira bedelini yıllık peşin olarak İdareye ödeyecektir.

6.4- Kira bedeli, her yıl yeni dönem kira başlangıç tarihinin içinde bulunduğu ay itibariyle TÜİK'in ilan edeceği bir önceki yılın 12 (oniki) aylık TÜFE ortalaması nispetinde arttırılması ile güncellenecektir…” şeklinde hüküm altına alınmıştır.

Madde hükmünde kira bedelinin tesislerin işletmeye alındığı tarihten itibaren peşin olarak ödeneceği belirtilmiştir. …. Entegre Katı Atık Yönetim Tesisinde …. tarihinde elektrik üretimi için işler duruma getirilmiş olup tesis elektrik enerjisinden gelir elde etmeye başlamıştır. Ancak işleten tarafından gelir elde edilmesine rağmen İdareye herhangi bir kira ödemesi yapılmamıştır.

Mezkur sözleşmenin “Sözleşmenin konusu, kapsamı, yer ve süresi” başlıklı ….’inci maddesinde; “Kira bedeli ödemesi ve …yıllık kira süresi Entegre Katı Atık Yönetim Tesisi’nin işletmeye alındığı Geçici Kabul tarihinden itibaren başlayacaktır.” denilmektedir.

Sözleşmede kira süresi ve kira bedeli ödemesinin Entegre Katı Atık Yönetim Tesisi’nin işletmeye alındığı geçici kabul tarihinden alınacağı belirtilmiş olmasına rağmen işleten tarafından söz konusu tesisin geçici faaliyet belgesi olmadan çalıştırıldığı ve tesisten gelir elde edildiği tespit edilmiştir. Ancak kiracı tarafından geçici faaliyet belgesinin alınamaması sebebiyle geçici kabul İdarece ancak ….. tarihinde yapılmıştır.

Entegre katı atık yönetim tesislerinin yürürlükteki mevzuat hükümleri gereği geçici faaliyet belgesi olmadan işletilmesi mümkün değildir. Bu sebeple Belediye ile kiracı arasında yapılan sözleşmede kira bedelinin ve süresinin başlama tarihinin mevzuat gereği tesisin geçici faaliyet belgesinin aldığı tarih olarak belirlenmesi yapılan işlemlerin doğasına uygundur.

Ancak kiracı tarafından …. tarihinde tesis faaliyete geçirilerek elektrik üretimine başlanılmış ve tesisten gelir elde edilmiştir. Tesisin gelir elde edebilir seviyeye gelerek işletmeye alınması sözleşmeye göre İdareye kira ödemesi yapılmasını gerektirmektedir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun “Kamu zararı” başlıklı 71’inci maddesinde; “Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır. Kamu zararının belirlenmesinde;

…

e) İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması, Esas alınır…”

Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in “Kamu zararının belirlenmesi” başlıklı 6’ncı maddesinde; “Kamu zararının belirlenmesinde;

… f) İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması, …

esas alınır.” Denilmektedir.

Mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere İdarenin gelirlerinin tahakkukunun mevzuata uygun bir şekilde yapılmamasının kamu zararına sebebiyet vereceği belirtilmiştir. Sonuç olarak …. Entegre Katı Atık Yönetim Tesisinde …. tarihinde elektrik üretimine başlanılmasına rağmen kira bedellerinin tahakkuk ettirilmemesi sebebiyle …. TL kamu zararına sebebiyet verilmiştir.

Sorumlular tarafından tebliğ edilen sorgu üzerine gönderilen ilk savunmalarda; İdare ile yüklenici arasında söz konusu iş kapsamında bağıtlanan sözleşmede yüklenici tarafından İdareye kira bedeli ödenmesinin, Entegre Katı Atık Yönetim Tesisi'nin tamamının işletmeye alındığı tarihe, dolayısıyla Çevre ve Şehircilik Bakanlığından Entegre Tesis bazında alınacak Geçici Faliyet Belgesi alınmasını ve akabinde de İdare tarafından yapılacak Geçici Kabul işlemine bağlandığını, bu nedenle, Entegre Katı Atık Yönetim Tesisi'ne …. tarihinde Geçici Faaliyet Belgesi (GFB) alınması akabinde İdare tarafından Geçici Kabul yapılarak yüklenici tarafından … tarihinde ….. TL (…. tarihinde imzalanan Sözleşme …. maddesinde belirtilen ….TL kira bedelinin yine Sözleşme maddesi … gereği TÜİK'in ilan ettiği bir önceki yılın 12 aylık TÜFE ortalaması nispetinde arttırılarak) kira bedelinin ödendiğini, Şartname dokümanlarında yer alan tesisin geçici kabulüne esas İdarece belirlenen 2 kriter (Geçici Faaliyet Belgesi ve …Mwe gücündeki enerji üretim tesisinin kabul belgesi) … tarihinde tamamlandığından İdare tarafından Geçici Kabul işlemi tesis edildiğini ve Yüklenici tarafından …. tarihinde …. TL kira bedeli ödemesi yapılarak herhangi bir Sözleşme maddesi ihlali yapılmak suretiyle kamu zararına sebebiyet verilmediğini belirtmiş olsalar da daha sonra; Harcama Yetkilisi (….) ….. tarafından gönderilen ek savunmada sorguda belirtilen kamu zararının tahsil edildiği bildirilmiştir.

Yapılan inceleme neticesinde, sorguda belirtilen kamu zararının …. TL’sinin …. tarih ve ….nolu banka dekontu ile, geriye kalan …. TL kamu zararının ise …. tarih ve …. nolu banka dekontu ile tahsil edilerek ….. tarih ve …. nolu muhasebe işlem fişiyle kayıt altına alındığı anlaşılmaktadır.

Bu itibarla; …..Entegre Katı Atık Yönetim Tesisinde elektrik üretimine başlanılmasına rağmen tesisi işleten tarafından Belediyeye kira bedellerinin yatırılmaması sonucu oluşan …. TL kamu zararının ahiz …… A.Ş’den …. TL’sinin …. tarih ve …. nolu banka dekontu ile, geriye kalan …. TL kamu zararının ise …. tarih ve ….. nolu banka dekontu tahsil edilerek …. tarih ve …. nolu muhasebe işlem fişiyle kayıt altına alındığından ilişilecek husus kalmadığına,

İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.

B) …. Entegre Katı Atık Yönetim Tesisinde …. tarihinde elektrik üretimine başlanılmasına rağmen tesisin geçici faaliyet belgesi alınmadan elektrik üretiminin yapılması sonucu ceza kesilmemesi sebebiyle …. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;

2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 11’inci maddesine dayanılarak hazırlanan Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği’nin 5’nci maddesinde;

“1) Bu Yönetmelik kapsamında çevre iznine veya çevre izin ve lisansına tabi işletmeler, çevresel etkilerine göre Ek-1 ve Ek-2 listelerinde sınıflandırılmıştır.

(2) Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer alan işletmeler, faaliyette bulunabilmeleri için, öncelikle geçici faaliyet belgesi almak zorundadır.

(3) Geçici faaliyet belgesi alan işletmeler belge tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde çevre izin veya çevre izin ve lisans belgesi almak zorundadır.” denilmiş, Yönetmeliğin Ek-1 listesinin 8’inci sırasında atık ara depolama, geri kazanım, bertaraf (Yönetmeliğin Ek 3/B’sinde düzenli depolama tesisi bertaraf tesislerinin arasında gösterilmiştir.), biyometanizasyon, mekanik ayırma tesislerine yer verilmiştir. Aynı Yönetmeliğin Ek 3/B’sinde düzenli depolama tesislerine geçici faaliyet belgesi alabilmek için istenilen başvuru belgeleri arasında düzenli depolama tesisi onay belgesi de sayılmıştır.

Aynı Yönetmeliğin 9’uncu maddesinde; “İşletmelerin, geçici faaliyet belgesi alınmasından itibaren yüz seksen takvim günü içerisinde EK-3C’de belirtilen bilgi, belge ve raporlar ile birlikte çevre izni veya çevre izin ve lisansına başvuru yapması zorunludur.” denilmektedir.

2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 8, 11 ve 12’nci maddelerine dayanılarak hazırlanan Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik’in;

“Tanımlar” başlıklı 3 üncü maddesinde;

“Lisans: Düzenli depolama tesislerine 10/9/2014 tarihli ve 29115 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliğine göre verilen çevre lisansını,

(…) ifade eder”

“Lisans başvurusu” başlıklı 11’inci maddesinde; “Düzenli depolama tesisleri için tesisin bulunduğu belediyeden usulüne göre alınmış izin veya ruhsat üzerine Bakanlıktan lisans alınması zorunludur.(…)”

“Düzenli Depolama Tesislerine Lisans Verilmesi” başlıklı 12’nci maddesinde aynen; “Belediyece ruhsatı verilmiş olan tesisin geçici faaliyet izni süresi içerisinde izleme raporlarının değerlendirilip uygunluğunun belirlenmesi hâlinde Bakanlıkça lisans verilir.”

denilmektedir.

Belirtilen mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere düzenli depolama, biyometanizasyon, mekanik ayırma tesisleri geçici faaliyet belgesi alınmadan çalıştırılamamaktadır.

2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 20’nci maddesinde; hava kirliliği yönünden önemli etkileri nedeniyle kurulması ve işletilmesi yönetmelikle izne tâbi tutulan tesisleri, yetkili makamlardan izin almadan kuran ve işleten veya iznin iptal edilmesine rağmen kurmaya ve işletmeye devam eden veya bu tesislerde izin almaksızın sonradan değişiklik yapan veya yetkili makamların gerekli gördükleri değişiklikleri tanınan sürede yapmayanlara idari para cezası verileceği belirtilmiştir.

…. Entegre Katı Atık Yönetim Tesisi Kurulması ve İşletilmesine ait sözleşmenin “Sözleşmenin konusu, kapsamı, yer ve süresi” başlıklı …’inci maddesinin …’üncü bendinde: “Yüklenici, sözleşme imzalanıp yer tesliminin yapılmasına mütekakip … tarihine kadar tesisleri kurup işletmeye almakla yükümlüdür. Bu süreç içerisinde Yüklenici, Entegre Atık Yönetimi kapsamında; Geçici Faaliyet Belgesini ve ayrıca enerji üretimi kapsamında; min. ... MWe kurulu güç için kabul belgesini (Eneıji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığından) almakla yükümlüdür.” denilmektedir.

…. Entegre Katı Atık Yönetim Tesisi Kurulması ve İşletilmesine ait sözleşmenin “Cezalar” başlıklı …’üncü maddesinin … bendinde; Entegre Katı Atık Yönetim Tesisinin (Katı Atık Depolama Sahasının, Mekanik Ayırma, Biyomentizasyon, Kompost ve Enerji Üretim Tesisleri) işletilmesinde ilgili mevzuat ve sözleşme hükümlerine uygun olmayan bir durumun tespiti halinde her gün … TL idari para cezası uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

Sorumlular savunmalarında, Enerji Üretim Tesisinin kurularak elektrik üretmeye başladığı tarihte, mekanik ayırma tesisi, biyometanizasyon tesisi henüz kurulmamış olmakla birlikte bu tesislere atık alımının söz konusu olmadığını, dolayısıyla Çevre İzin Lisans Yönetmeliği'nin 5’inci maddesi (2). bendinde yer alan “Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer alan işletmeler, faaliyette bulunabilmeleri için öncelikle geçici faaliyet belgesi almak zorundadır.” hükmünün ihlal edilmediğini, sorguda tesis ünitelerinden biri olarak yazılan atıktan türetilmiş yakıt tesisinin İdare tarafından ihale edilen iş kapsamında zaten kurulması gereken üniteler arasında yer almadığını, sözleşme kapsamında kurulması gereken Entegre Katı Atık Yönetim Tesislerinde çevre izin/ lisans sürecinin entegre olarak yürütülmek zorunda kalındığını ve diğer tesislerin de (mekanik ayırma tesisi ve biyometanizasyon tesisi) yapım sürecinin tamamlanması akabinde Çevre İzin Lisans Yönetmeliği Kapsamında İl Müdürlüğünün uygunluk yazısının …. tarihinde alınarak …. Entegre Katı Atık Tesisi işletme planı Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına sunulmuş olup işletme planının … tarihinde onaylandığını ve akabinde ise Entegre Tesis bazında … tarihinde çevre izin/lisans süreci kapsamında Geçici Faaliyet Belgesi (GFB) alındığını, sözleşme maddeleri gereğince mevzuata aykırı ve cezai hüküm uygulanması gerektiren bir durum oluşmadığını, ifade etmişlerdir.

Rapor dosyası ve eki belgeler ve yapılan açıklamalar dikkate alındığında, sorumluların savunmaları yerinde görülmüş olup, denecek kalmamıştır.

Bu itibarla; ….Entegre Katı Atık Yönetim Tesisinde … tarihinde elektrik üretimine başlanılmasına rağmen tesisin geçici faaliyet belgesi alınmadan elektrik üretiminin yapılması sonucu ceza kesilmemesi hususunda mevzuata uygun olduğu anlaşılan …. TL ile ilgili olarak ilişilecek husus bulunmadığına;

İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.