Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 5. Daire Kararı
Karar Tarihi:
10/25/2022
Karar No:
14
Esas No:
563
KARAR
Ulaşım kartı
Belediyede sözleşmeli olarak çalışan personele ulaşım kartı verilmesi yerine maaş ödemesinin içinde nakdi ödeme yapılması suretiyle ……………………. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak,
01.09.2019 tarih ve 30875 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 01.01.2020-31.12.2021 tarihleri için geçerli 28.08.2019 tarih ve 2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının “Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Mali ve Sosyal Haklar” başlıklı dördüncü bölümünün“Toplu taşıma kartı” başlıklı 11 inci maddesinde; “Büyükşehir kapsamına giren illerdeki belediyelerde veya büyükşehir belediyelerine bağlı kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarda çalışmakta olan kamu görevlilerine toplu taşıma araçlarından yararlanacak şekilde mesaiye geliş ve gidişlerinde kullanılmak üzere toplu taşıma kartı verilebilir.” denilmektedir.
Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2018 ve 2019 Yıllarını Kapsayan 4 üncü Dönem Toplu Sözleşmenin Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme başlıklı Dördüncü Bölümünün “Toplu taşıma kartı” başlıklı 12 nci maddesinde de aynı hüküm bulunmaktadır.
Maddede yer alan düzenlemeye göre, kamu görevlilerine toplu taşıma araçlarından yararlanacak şekilde mesaiye geliş ve gidişlerinde kullanılmak üzere toplu taşıma kartı verilebilecektir. Getirilen düzenlemenin amacının ulaşım için toplu taşıma kartı verilmesi olduğu açıktır. Toplu taşıma kartı çalışan personele verilecek, kartın bedeli ise kurum tarafından …………………… Genel Müdürlüğüne ödenecektir. Uygulamada Belediye personele kart vermemiş, tüm personelin ulaşım kartı kullanacağı kabul edilerek kart bedeli karşılığı bordroya ulaşım ücreti adı altında nakdi ödeme yapılmıştır.
Sorumlu savunmalarında, nakit veya kart ile yol yardımı yapılmasının Belediyeyi herhangi bir şekilde zarara uğratmadığı, …………………………. ili içerisinde çeşitli toplu taşıma araçları bulunmakta olduğu, sadece belediye tarafından sağlanan toplu taşıma hizmetinden yararlanılacak şekilde kart verilmesinin tüm personelin ihtiyacını çözmeyeceği ve diğer toplu taşıma araçlarını kullanan personel ile belediye toplu taşıma araçlarını kullananlar arasında adaletsizliğe yol açacağı değerlendirildiğinden nakden ödeme yapılması yoluna gidildiği, Kamu görevlileri Hakem Kurulu Heyeti’nin kararında da toplu taşımanın salt belediye hizmeti ile sınırlı olmadığı veya açıkça ücret ödemesinin yapılamayacağına dair bir hükmün bulunmadığı, COVİD-19 nedeniyle farklı mesai saatleri belirlenerek çalışma yerlerine yol yardımının nakit verilmesi sebebiyle toplu taşıma yerine kendi araçları ile veya taksi ile gelmelerinin sağlandığı, birçok ülkede çalışan kesime kaynak aktarılırken, zor koşullarda yaşam mücadelesi veren Devlet Memurunun devlete borçlandırılması ve açlık sınırının altında olan maaşından bu kesintilerin yapılması toplumsal barış açısından da uygun olmadığı, belediye personeline ulaşım kartı verilmesi yerine maaş ödemesinin içinde ulaşım ücreti adı altında nakdi ödeme yapılmasının kamu zararına yol açmadığı ifade edilse de;
Ödemeler Haziran 2019 tarihinde başlamış olup COVİD 19 salgını ise Mart 2020’de Türkiye’de görülmeye başlanmıştır. Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2018 ve 2019 Yıllarını Kapsayan 4 üncü Dönem Toplu Sözleşmenin Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme başlıklı Dördüncü Bölümünün “Toplu taşıma kartı” başlıklı 12 nci maddesi ilgi tutularak ……………………. tarih ve …………………… sayılı yazı ile aylık brüt ödeme yapılması Belediye Başkanı ……………………. tarafından uygun bulunmuştur. Anlaşılacağı üzere COVİD 19 salgını Türkiye’de görülmeye başlamadan yaklaşık 9 ay öncesinde ulaşım kartı karşılığı nakdi ödeme yapılmaya başlanmıştır.
Savunmada toplu taşımanın salt belediye hizmeti ile sınırlı olmadığı veya açıkça ücret ödemesinin yapılamayacağına dair bir hükmün bulunmadığı ifade edilmiştir. Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının “Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Mali ve Sosyal Haklar” başlıklı dördüncü bölümünün “Toplu taşıma kartı” başlıklı 11 inci maddesinde, “toplu taşıma araçlarından yararlanacak şekilde mesaiye geliş ve gidişlerinde kullanılmak üzere toplu taşıma kartı verilebilir.” şeklinde yer alan ifadeden sadece toplu taşıma kartı verileceği anlaşılmaktadır. Bu nedenle savunmaya itibar edilmemiştir.
Yine, 01.09.2019 tarih ve 30875 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 01.01.2020-31.12.2021 tarihleri için geçerli 28.08.2019 tarih ve 2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının “Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Mali ve Sosyal Haklar” başlıklı dördüncü bölümünün “Toplu taşıma kartı” başlıklı 11 inci maddesinde, “Büyükşehir kapsamına giren illerdeki belediyelerde veya büyükşehir belediyelerine bağlı kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarda çalışmakta olan kamu görevlilerine toplu taşıma araçlarından yararlanacak şekilde mesaiye geliş ve gidişlerinde kullanılmak üzere toplu taşıma kartı verilebilir.” denilmektedir. Görüleceği üzere bu hak sadece “Büyükşehir kapsamına giren illerdeki belediyelerde veya büyükşehir belediyelerine bağlı kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarda çalışmakta olan kamu görevlilerine” tanınmış, diğer il veya ilçe Belediyelerine verilmemiştir. İl ve Büyükşehir harici olan ilçe Belediyelerinde çalışan kamu görevlilerine toplu taşım kartı verilmemektedir.
01.09.2019 tarih ve 30875 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 01.01.2020-31.12.2021 tarihleri için geçerli 28.08.2019 tarih ve 2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararında, ulaşım yardımı konusunda idarenin türü, personelin dahil olduğu hizmet kolu ile gördüğü hizmetler ve personelin statüsüne göre servis hizmeti sağlanması, ulaşım kartı verilmesi, toplu taşım araçlarının ücretsiz kullanımına imkan sağlanması ve belirli şartların oluşmasına bağlı olarak nakit ödeme yapılması şeklinde farklı düzenlemeler yapılmıştır. İlgili yıl Hakem Heyeti Kararında ulaşım yardımı ile ilgili düzenlemeler şu şekildedir.
İkinci Kısmın kamu Görevlilerinin Geneline Yönelik Mali ve Sosyal Haklar başlıklı Birinci Bölümün Servis Hizmeti Başlıklı 23 üncü maddesine göre; “Bakanlıklar, bağlı ve ilgili kuruluşların merkez teşkilatında görev yapan personele mesaiye geliş ve gidişleri için servis hizmeti sağlanır.”
Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklar başlıklı Üçüncü Kısmın Büro, Bankacılık ve Sigortacılık Hizmet Koluna İlişkin Mali ve Sosyal Haklar başlıklı Birinci Bölüm 16 ncı maddesine göre; “Türkiye Büyük Millet Meclisinde görev yapan personele işe geliş ve gidişleri için servis hizmeti sağlanır. Servis hizmetinin sağlanamaması durumunda, bu personele mesai günleri bir gidiş bir geliş esas alınarak aylık toplu taşıma kartı bedeli ödenir.”
Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklar başlıklı Üçüncü Kısmın Basın, Yayın ve İletişim Hizmet Koluna İlişkin Mali ve Sosyal Haklar başlıklı Beşinci Bölümünün 3 üncü maddesinde “Posta ve Telgraf Teşkilatı anonim Şirketi pozisyonlarında bulunup, belediye sınırları içerisinde başdağıtıcı ve dağıtıcı olarak görev yapanlara, belediye tarafından işletilen toplu taşıma araçları ile özel halk otobüslerinden ücretsiz yaralanmaları için anılan Genel müdürlük tarafından fotoğraflı birer kart verilir.”
Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklar başlıklı Üçüncü Kısmın Basın, Yayın ve İletişim Hizmet Koluna İlişkin başlıklı Beşinci Bölümünün 15 inci maddesinde; “Cumhurbaşkanlığı İletişim Bakanlığı merkez teşkilatında çalışanlardan sarı basın kartına sahip olmayan personele servis hizmeti sağlanır. Servis hizmetinin ekonomik olmadığı durumlarda bu personele mesai günleri bir gidiş bir geliş esas alınarak aylık toplu taşıma kartı verilir.”
Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklar başlıklı Üçüncü Kısmın Tarım ve Orman Hizmet Koluna İlişkin başlıklı Dokuzuncu Bölümünün 4 üncü maddesinde; “Tarım ve Orman Bakanlığı ile orman Genel Müdürlüğü orman muhafaza memurları, resmi üniformalı bulundukları sürece belediye tarafından işletilen toplu taşıma araçlarından ücretsiz yaralanırlar.”
Bütün bu düzenlemelerin dışında Büyükşehir kapsamına giren illerdeki belediyelerde veya büyükşehir belediyelerine bağlı kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarda çalışmakta olan kamu görevlilerine yapılacak ulaşım yardımı ise şu şekilde belirlenmiştir.
Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklar başlıklı Üçüncü Kısmın Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Mali ve Sosyal Haklar başlıklı Dördüncü Bölümün Toplu Taşıma Kartı başlıklı 11 inci maddesinde; "Büyükşehir kapsamına giren illerdeki belediyelerde veya büyükşehir belediyelerine bağlı kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarda çalışmakta olan kamu görevlilerine toplu taşıma araçlarından yaralanacak şekilde mesaiye geliş ve gidişlerinde kullanılmak üzere toplu taşım kartı verilebilir" hükmü karşılığında ulaşım yardımı olarak ancak toplu taşıma kartı verilebileceği hüküm altına alınmıştır.
Yukarıda yer alan düzenlemelerden anlaşılacağı üzere taşıma araçlarından ücretsiz yararlanma, toplu taşıma kartı verilme, fotoğraflı kart verilme ve kartı bedeli ödenme olmak üzere çeşitli imkanlar sunulmuştur.
01.09.2019 tarih ve 30875 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 01.01.2020-31.12.2021 tarihleri için geçerli 28.08.2019 tarih ve 2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının “Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Mali ve Sosyal Haklar” başlıklı dördüncü bölümünün “Toplu taşıma kartı” başlıklı 11 inci maddesinde (Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2018 ve 2019 Yıllarını Kapsayan 4 üncü Dönem Toplu Sözleşmenin Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme başlıklı Dördüncü Bölümünün “Toplu taşıma kartı” başlıklı 12 nci maddesinde de aynı hüküm bulunmaktadır.) yer alan düzenlemeye göre, kamu görevlilerine toplu taşıma araçlarından yararlanacak şekilde mesaiye geliş ve gidişlerinde kullanılmak üzere toplu taşıma kartı verilebilecektir. Getirilen düzenlemenin amacının ulaşım için toplu taşıma kartı verilmesi olduğu açıktır. Toplu taşıma kartı çalışan personele verilecek, kartın bedeli ise kurum tarafından ……………………… Genel Müdürlüğüne ödenecektir. Belediye personele kart vermemiş, tüm personelin ulaşım kartı kullanacağı kabul edilerek kart bedeli karşılığı bordroya ulaşım ücreti adı altında nakdi ödeme yapılmıştır. Toplu taşıma karşılığı kişilere nakdi ödeme yapılması mümkün değildir.
Kaldı ki, mali mevzuat çerçevesinde bir giderin yapılabilmesi için, o konuda Kanun veya Kanunun açıkça verdiği bir yetki olmalıdır. Kıyas, pozitif hukukta önemli bir yer tutmakla birlikte mali mevzuatta kıyas yapılmamaktadır. Mali hukukta kıyasın idare veya sorumlu lehine/aleyhine sonuç doğuruyor olmasının herhangi bir önemi bulunmamaktadır. Bu kapsamda da yapılan ödemelerin kamu zararı oluşturduğu konusunda tereddüt bulunmamaktadır.
Sorumluluk yönünden yapılan inceleme;
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunun “Üst Yöneticiler” başlıklı 11 nci maddesinde Belediyelerde Üst Yöneticinin Belediye Başkanı olduğu ve Belediye Başkanının; sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden, malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi, izlenmesi ve bu Kanunda belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden sorumlu olduklarına hükmedilmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanunun “Belediye Başkanı” başlıklı 37 nci maddesinde ise Belediye Başkanının belediye idaresinin başı ve belediye tüzel kişiliğinin temsilcisi olduğu ifade edilmiştir.
Bu hükümlerden hareketle, Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2018 ve 2019 Yıllarını Kapsayan 4 üncü Dönem Toplu Sözleşmenin Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme başlıklı Dördüncü Bölümünün “Toplu taşıma kartı” başlıklı 12 nci maddesini ilgi tutularak …………………. tarih ve ………………… sayılı yazı ile aylık brüt ödeme yapılmasını uygun gören Belediye Başkanı ………………………..’in Harcama Yetkilisi ve Gerçekleştirme Görevlisi ile birlikte sorumluluğu bulunmaktadır.
Nitekim, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunun “Harcama Talimatı ve Sorumluluk” başlıklı 32 nci maddesinde; “Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır.
Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur” denilmekle birlikte,
“Giderlerin Gerçekleştirilmesi” başlıklı 33 ncü maddesinde; “Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekir. Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır. Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler”
hükümlerine yer verilmiştir.
5018 sayılı Kanun uyarınca, Harcama Yetkilileri ve Gerçekleştirme Görevlileri, giderin gerçekleştirilmesi ve harcamanın yapılması süreçlerinde, mevzuata uygunluk açısından kontrolleri sağlamakla yükümlüdürler. Yapılacak harcama, nitelik itibariyle hukuka aykırı nitelik taşıyorsa, söz konusu işlemleri yapmaktan kaçınmak durumundadırlar.
Bu itibarla, Belediyede sözleşmeli olarak çalışan personele ulaşım kartı verilmesi yerine maaş ödemesinin içinde nakdi ödeme yapılması sonucu oluşan ……………………. TL kamu zararının;
……………….. TL’sinin Harcama Yetkilisi ………………. (……………….) ve Gerçekleştirme Görevlisi …………….. (…………………..) ile Üst Yönetici Belediye Başkanı ………………’e,
……………….. TL’sinin Harcama Yetkilisi ………………. (……………… ve Gerçekleştirme Görevlisi ………………. (…………….) ile Üst Yönetici Belediye Başkanı ……………………’e,
…………
Müştereken ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereğince işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,
İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oyçokluğuyla,
karar verildi.
Azınlık Görüşü:
Başkan …………………….’in karşı oy gerekçesi;
“01.09.2019 tarih ve 30875 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 01.01.2020-31.12.2021 tarihleri için geçerli 28.08.2019 tarih ve 2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının “Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Mali ve Sosyal Haklar” başlıklı dördüncü bölümünün“Toplu taşıma kartı” başlıklı 11 inci maddesi hükmü ile 25.07.2017 tarih ve 30165 sayılı Resmi Gazete ’de yayınlanan, Kamu Görevlilerinin Geneline Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2018-2019 Yıllarını Kapsayan 4 üncü Dönem Toplu Sözleşmenin, “Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme” başlıklı 4 üncü bölümünün, “Toplu Taşıma Kartı” başlıklı 12 nci maddesi hükümleri gereği ulaşım yardımının kart olarak verilmesi gerekmekle birlikte, kart tutarı ile personele yapılan nakdi yardım tutarlarının aynı olduğu, yapılan ödemeyle 5018 sayılı Kanunun 71 inci maddesi kapsamında kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmadığı anlaşıldığından, konuyla ilgili kamu zararı bulunmamaktadır.”
Belediyede sözleşmeli olarak çalışan personele ulaşım kartı verilmesi yerine maaş ödemesinin içinde nakdi ödeme yapılması suretiyle ……………………. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak,
01.09.2019 tarih ve 30875 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 01.01.2020-31.12.2021 tarihleri için geçerli 28.08.2019 tarih ve 2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının “Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Mali ve Sosyal Haklar” başlıklı dördüncü bölümünün“Toplu taşıma kartı” başlıklı 11 inci maddesinde; “Büyükşehir kapsamına giren illerdeki belediyelerde veya büyükşehir belediyelerine bağlı kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarda çalışmakta olan kamu görevlilerine toplu taşıma araçlarından yararlanacak şekilde mesaiye geliş ve gidişlerinde kullanılmak üzere toplu taşıma kartı verilebilir.” denilmektedir.
Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2018 ve 2019 Yıllarını Kapsayan 4 üncü Dönem Toplu Sözleşmenin Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme başlıklı Dördüncü Bölümünün “Toplu taşıma kartı” başlıklı 12 nci maddesinde de aynı hüküm bulunmaktadır.
Maddede yer alan düzenlemeye göre, kamu görevlilerine toplu taşıma araçlarından yararlanacak şekilde mesaiye geliş ve gidişlerinde kullanılmak üzere toplu taşıma kartı verilebilecektir. Getirilen düzenlemenin amacının ulaşım için toplu taşıma kartı verilmesi olduğu açıktır. Toplu taşıma kartı çalışan personele verilecek, kartın bedeli ise kurum tarafından …………………… Genel Müdürlüğüne ödenecektir. Uygulamada Belediye personele kart vermemiş, tüm personelin ulaşım kartı kullanacağı kabul edilerek kart bedeli karşılığı bordroya ulaşım ücreti adı altında nakdi ödeme yapılmıştır.
Sorumlu savunmalarında, nakit veya kart ile yol yardımı yapılmasının Belediyeyi herhangi bir şekilde zarara uğratmadığı, …………………………. ili içerisinde çeşitli toplu taşıma araçları bulunmakta olduğu, sadece belediye tarafından sağlanan toplu taşıma hizmetinden yararlanılacak şekilde kart verilmesinin tüm personelin ihtiyacını çözmeyeceği ve diğer toplu taşıma araçlarını kullanan personel ile belediye toplu taşıma araçlarını kullananlar arasında adaletsizliğe yol açacağı değerlendirildiğinden nakden ödeme yapılması yoluna gidildiği, Kamu görevlileri Hakem Kurulu Heyeti’nin kararında da toplu taşımanın salt belediye hizmeti ile sınırlı olmadığı veya açıkça ücret ödemesinin yapılamayacağına dair bir hükmün bulunmadığı, COVİD-19 nedeniyle farklı mesai saatleri belirlenerek çalışma yerlerine yol yardımının nakit verilmesi sebebiyle toplu taşıma yerine kendi araçları ile veya taksi ile gelmelerinin sağlandığı, birçok ülkede çalışan kesime kaynak aktarılırken, zor koşullarda yaşam mücadelesi veren Devlet Memurunun devlete borçlandırılması ve açlık sınırının altında olan maaşından bu kesintilerin yapılması toplumsal barış açısından da uygun olmadığı, belediye personeline ulaşım kartı verilmesi yerine maaş ödemesinin içinde ulaşım ücreti adı altında nakdi ödeme yapılmasının kamu zararına yol açmadığı ifade edilse de;
Ödemeler Haziran 2019 tarihinde başlamış olup COVİD 19 salgını ise Mart 2020’de Türkiye’de görülmeye başlanmıştır. Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2018 ve 2019 Yıllarını Kapsayan 4 üncü Dönem Toplu Sözleşmenin Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme başlıklı Dördüncü Bölümünün “Toplu taşıma kartı” başlıklı 12 nci maddesi ilgi tutularak ……………………. tarih ve …………………… sayılı yazı ile aylık brüt ödeme yapılması Belediye Başkanı ……………………. tarafından uygun bulunmuştur. Anlaşılacağı üzere COVİD 19 salgını Türkiye’de görülmeye başlamadan yaklaşık 9 ay öncesinde ulaşım kartı karşılığı nakdi ödeme yapılmaya başlanmıştır.
Savunmada toplu taşımanın salt belediye hizmeti ile sınırlı olmadığı veya açıkça ücret ödemesinin yapılamayacağına dair bir hükmün bulunmadığı ifade edilmiştir. Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının “Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Mali ve Sosyal Haklar” başlıklı dördüncü bölümünün “Toplu taşıma kartı” başlıklı 11 inci maddesinde, “toplu taşıma araçlarından yararlanacak şekilde mesaiye geliş ve gidişlerinde kullanılmak üzere toplu taşıma kartı verilebilir.” şeklinde yer alan ifadeden sadece toplu taşıma kartı verileceği anlaşılmaktadır. Bu nedenle savunmaya itibar edilmemiştir.
Yine, 01.09.2019 tarih ve 30875 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 01.01.2020-31.12.2021 tarihleri için geçerli 28.08.2019 tarih ve 2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının “Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Mali ve Sosyal Haklar” başlıklı dördüncü bölümünün “Toplu taşıma kartı” başlıklı 11 inci maddesinde, “Büyükşehir kapsamına giren illerdeki belediyelerde veya büyükşehir belediyelerine bağlı kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarda çalışmakta olan kamu görevlilerine toplu taşıma araçlarından yararlanacak şekilde mesaiye geliş ve gidişlerinde kullanılmak üzere toplu taşıma kartı verilebilir.” denilmektedir. Görüleceği üzere bu hak sadece “Büyükşehir kapsamına giren illerdeki belediyelerde veya büyükşehir belediyelerine bağlı kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarda çalışmakta olan kamu görevlilerine” tanınmış, diğer il veya ilçe Belediyelerine verilmemiştir. İl ve Büyükşehir harici olan ilçe Belediyelerinde çalışan kamu görevlilerine toplu taşım kartı verilmemektedir.
01.09.2019 tarih ve 30875 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 01.01.2020-31.12.2021 tarihleri için geçerli 28.08.2019 tarih ve 2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararında, ulaşım yardımı konusunda idarenin türü, personelin dahil olduğu hizmet kolu ile gördüğü hizmetler ve personelin statüsüne göre servis hizmeti sağlanması, ulaşım kartı verilmesi, toplu taşım araçlarının ücretsiz kullanımına imkan sağlanması ve belirli şartların oluşmasına bağlı olarak nakit ödeme yapılması şeklinde farklı düzenlemeler yapılmıştır. İlgili yıl Hakem Heyeti Kararında ulaşım yardımı ile ilgili düzenlemeler şu şekildedir.
İkinci Kısmın kamu Görevlilerinin Geneline Yönelik Mali ve Sosyal Haklar başlıklı Birinci Bölümün Servis Hizmeti Başlıklı 23 üncü maddesine göre; “Bakanlıklar, bağlı ve ilgili kuruluşların merkez teşkilatında görev yapan personele mesaiye geliş ve gidişleri için servis hizmeti sağlanır.”
Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklar başlıklı Üçüncü Kısmın Büro, Bankacılık ve Sigortacılık Hizmet Koluna İlişkin Mali ve Sosyal Haklar başlıklı Birinci Bölüm 16 ncı maddesine göre; “Türkiye Büyük Millet Meclisinde görev yapan personele işe geliş ve gidişleri için servis hizmeti sağlanır. Servis hizmetinin sağlanamaması durumunda, bu personele mesai günleri bir gidiş bir geliş esas alınarak aylık toplu taşıma kartı bedeli ödenir.”
Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklar başlıklı Üçüncü Kısmın Basın, Yayın ve İletişim Hizmet Koluna İlişkin Mali ve Sosyal Haklar başlıklı Beşinci Bölümünün 3 üncü maddesinde “Posta ve Telgraf Teşkilatı anonim Şirketi pozisyonlarında bulunup, belediye sınırları içerisinde başdağıtıcı ve dağıtıcı olarak görev yapanlara, belediye tarafından işletilen toplu taşıma araçları ile özel halk otobüslerinden ücretsiz yaralanmaları için anılan Genel müdürlük tarafından fotoğraflı birer kart verilir.”
Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklar başlıklı Üçüncü Kısmın Basın, Yayın ve İletişim Hizmet Koluna İlişkin başlıklı Beşinci Bölümünün 15 inci maddesinde; “Cumhurbaşkanlığı İletişim Bakanlığı merkez teşkilatında çalışanlardan sarı basın kartına sahip olmayan personele servis hizmeti sağlanır. Servis hizmetinin ekonomik olmadığı durumlarda bu personele mesai günleri bir gidiş bir geliş esas alınarak aylık toplu taşıma kartı verilir.”
Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklar başlıklı Üçüncü Kısmın Tarım ve Orman Hizmet Koluna İlişkin başlıklı Dokuzuncu Bölümünün 4 üncü maddesinde; “Tarım ve Orman Bakanlığı ile orman Genel Müdürlüğü orman muhafaza memurları, resmi üniformalı bulundukları sürece belediye tarafından işletilen toplu taşıma araçlarından ücretsiz yaralanırlar.”
Bütün bu düzenlemelerin dışında Büyükşehir kapsamına giren illerdeki belediyelerde veya büyükşehir belediyelerine bağlı kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarda çalışmakta olan kamu görevlilerine yapılacak ulaşım yardımı ise şu şekilde belirlenmiştir.
Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklar başlıklı Üçüncü Kısmın Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Mali ve Sosyal Haklar başlıklı Dördüncü Bölümün Toplu Taşıma Kartı başlıklı 11 inci maddesinde; "Büyükşehir kapsamına giren illerdeki belediyelerde veya büyükşehir belediyelerine bağlı kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarda çalışmakta olan kamu görevlilerine toplu taşıma araçlarından yaralanacak şekilde mesaiye geliş ve gidişlerinde kullanılmak üzere toplu taşım kartı verilebilir" hükmü karşılığında ulaşım yardımı olarak ancak toplu taşıma kartı verilebileceği hüküm altına alınmıştır.
Yukarıda yer alan düzenlemelerden anlaşılacağı üzere taşıma araçlarından ücretsiz yararlanma, toplu taşıma kartı verilme, fotoğraflı kart verilme ve kartı bedeli ödenme olmak üzere çeşitli imkanlar sunulmuştur.
01.09.2019 tarih ve 30875 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 01.01.2020-31.12.2021 tarihleri için geçerli 28.08.2019 tarih ve 2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının “Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Mali ve Sosyal Haklar” başlıklı dördüncü bölümünün “Toplu taşıma kartı” başlıklı 11 inci maddesinde (Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2018 ve 2019 Yıllarını Kapsayan 4 üncü Dönem Toplu Sözleşmenin Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme başlıklı Dördüncü Bölümünün “Toplu taşıma kartı” başlıklı 12 nci maddesinde de aynı hüküm bulunmaktadır.) yer alan düzenlemeye göre, kamu görevlilerine toplu taşıma araçlarından yararlanacak şekilde mesaiye geliş ve gidişlerinde kullanılmak üzere toplu taşıma kartı verilebilecektir. Getirilen düzenlemenin amacının ulaşım için toplu taşıma kartı verilmesi olduğu açıktır. Toplu taşıma kartı çalışan personele verilecek, kartın bedeli ise kurum tarafından ……………………… Genel Müdürlüğüne ödenecektir. Belediye personele kart vermemiş, tüm personelin ulaşım kartı kullanacağı kabul edilerek kart bedeli karşılığı bordroya ulaşım ücreti adı altında nakdi ödeme yapılmıştır. Toplu taşıma karşılığı kişilere nakdi ödeme yapılması mümkün değildir.
Kaldı ki, mali mevzuat çerçevesinde bir giderin yapılabilmesi için, o konuda Kanun veya Kanunun açıkça verdiği bir yetki olmalıdır. Kıyas, pozitif hukukta önemli bir yer tutmakla birlikte mali mevzuatta kıyas yapılmamaktadır. Mali hukukta kıyasın idare veya sorumlu lehine/aleyhine sonuç doğuruyor olmasının herhangi bir önemi bulunmamaktadır. Bu kapsamda da yapılan ödemelerin kamu zararı oluşturduğu konusunda tereddüt bulunmamaktadır.
Sorumluluk yönünden yapılan inceleme;
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunun “Üst Yöneticiler” başlıklı 11 nci maddesinde Belediyelerde Üst Yöneticinin Belediye Başkanı olduğu ve Belediye Başkanının; sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden, malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi, izlenmesi ve bu Kanunda belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden sorumlu olduklarına hükmedilmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanunun “Belediye Başkanı” başlıklı 37 nci maddesinde ise Belediye Başkanının belediye idaresinin başı ve belediye tüzel kişiliğinin temsilcisi olduğu ifade edilmiştir.
Bu hükümlerden hareketle, Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2018 ve 2019 Yıllarını Kapsayan 4 üncü Dönem Toplu Sözleşmenin Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme başlıklı Dördüncü Bölümünün “Toplu taşıma kartı” başlıklı 12 nci maddesini ilgi tutularak …………………. tarih ve ………………… sayılı yazı ile aylık brüt ödeme yapılmasını uygun gören Belediye Başkanı ………………………..’in Harcama Yetkilisi ve Gerçekleştirme Görevlisi ile birlikte sorumluluğu bulunmaktadır.
Nitekim, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunun “Harcama Talimatı ve Sorumluluk” başlıklı 32 nci maddesinde; “Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır.
Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur” denilmekle birlikte,
“Giderlerin Gerçekleştirilmesi” başlıklı 33 ncü maddesinde; “Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekir. Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır. Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler”
hükümlerine yer verilmiştir.
5018 sayılı Kanun uyarınca, Harcama Yetkilileri ve Gerçekleştirme Görevlileri, giderin gerçekleştirilmesi ve harcamanın yapılması süreçlerinde, mevzuata uygunluk açısından kontrolleri sağlamakla yükümlüdürler. Yapılacak harcama, nitelik itibariyle hukuka aykırı nitelik taşıyorsa, söz konusu işlemleri yapmaktan kaçınmak durumundadırlar.
Bu itibarla, Belediyede sözleşmeli olarak çalışan personele ulaşım kartı verilmesi yerine maaş ödemesinin içinde nakdi ödeme yapılması sonucu oluşan ……………………. TL kamu zararının;
……………….. TL’sinin Harcama Yetkilisi ………………. (……………….) ve Gerçekleştirme Görevlisi …………….. (…………………..) ile Üst Yönetici Belediye Başkanı ………………’e,
……………….. TL’sinin Harcama Yetkilisi ………………. (……………… ve Gerçekleştirme Görevlisi ………………. (…………….) ile Üst Yönetici Belediye Başkanı ……………………’e,
…………
Müştereken ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereğince işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,
İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oyçokluğuyla,
karar verildi.
Azınlık Görüşü:
Başkan …………………….’in karşı oy gerekçesi;
“01.09.2019 tarih ve 30875 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 01.01.2020-31.12.2021 tarihleri için geçerli 28.08.2019 tarih ve 2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının “Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Mali ve Sosyal Haklar” başlıklı dördüncü bölümünün“Toplu taşıma kartı” başlıklı 11 inci maddesi hükmü ile 25.07.2017 tarih ve 30165 sayılı Resmi Gazete ’de yayınlanan, Kamu Görevlilerinin Geneline Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2018-2019 Yıllarını Kapsayan 4 üncü Dönem Toplu Sözleşmenin, “Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme” başlıklı 4 üncü bölümünün, “Toplu Taşıma Kartı” başlıklı 12 nci maddesi hükümleri gereği ulaşım yardımının kart olarak verilmesi gerekmekle birlikte, kart tutarı ile personele yapılan nakdi yardım tutarlarının aynı olduğu, yapılan ödemeyle 5018 sayılı Kanunun 71 inci maddesi kapsamında kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmadığı anlaşıldığından, konuyla ilgili kamu zararı bulunmamaktadır.”
Kararla ilgili sorunuz mu var?