Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 3. Daire Kararı
Karar Tarihi:
2/9/2023
Karar No:
122
Esas No:
439
KARAR
Bir Siyasi Parti Teşkilatının Düzenlemiş Olduğu Gençlik Festivali Organizasyonuna İlişkin Giderlerin Belediyenin Temsil ve Tanıtma Giderlerinden Ödenmesi
Bir siyasi parti teşkilatının düzenlemiş olduğu gençlik festivali organizasyonuna ilişkin giderlerin Belediyenin temsil ve tanıtma giderlerinden ödenmesi suretiyle .....TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasına ilişkin dosyada mevcut bilgi ve belgeler incelenmiştir.
Raporda; siyasi partinin düzenlediği gençlik festivali organizasyonuna ilişkin giderlerin belediye tarafından temsil ve tanıtma giderleri olarak ödenmesi sebebiyle kamu zararı oluştuğu iddia edilmiş, bu tutarların, ödeme emri belgesini harcama yetkilisi, gerçekleştirme görevlisi olarak imzalayan kamu görevlileri ile belediye başkanına müştereken ve müteselsilen ödettirilmesine karar verilmesi talep edilmiştir.
Konuyla ilgili olarak; 13.07.2005 tarihli ve 25874 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5393 sayılı Belediye Kanununun;
“Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14 üncü maddesinde;
“Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla;
a) ……………….kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor ………….hizmetlerini yapar veya yaptırır.
Belediyenin görev, sorumluluk ve yetki alanı belediye sınırlarını kapsar.
Belediye meclisinin kararı ile mücavir alanlara da belediye hizmetleri götürülebilir.”
“Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15 inci maddesinde;
“Belediyenin yetkileri ve imtiyazları şunlardır:
a) Belde sakinlerinin mahallî müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla her türlü faaliyet ve girişimde bulunmak.
…”
“Belediyenin giderleri” başlıklı 60 ıncı maddesinde de;
“Belediyenin giderleri şunlardır:
………….
n) Sosyo-kültürel, sanatsal ve bilimsel etkinlikler için yapılan giderler.
p) Kanunla verilen görevler ve hizmetlerin yürütülmesi için yapılan diğer giderler.
…”
Şeklinde düzenlemeler bulunmaktadır.
Yukarıya alınan Kanun hükümlerinde; belediyenin, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla, kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor … hizmetlerini kendisi yapabileceği gibi kendisi adına başkasına da yaptırabileceği düzenlenmiş, ancak mahalli müşterek nitelikte hizmetin/ihtiyacın ne olduğu ile ilgili bir tanımlama/belirleme yapılmamıştır. Bu kavramın içeriği; Anayasa Mahkemesinin 26.6.2002 tarihli, 2001/377 Esas Sayılı, 2002/59 Karar Sayılı, 9.11.2002 tarih ve 24931 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kararında; “herhangi bir yerel yönetim biriminin sınırları içinde yaşayan kişi, aile, zümre ya da sınıfın özel çıkarlarını değil, aynı yörede birlikte yaşamaktan doğan eylemli durumların yarattığı, yoğunlaştırdığı ve güncelleştirdiği, özünde yerel ve kamusal hizmet karakterinin ağır bastığı ortak ihtiyaç ve beklentileri ifade etmektedir. “ şeklinde açıklanmıştır.
Belediye tarafından yapılan ve Rapora konu olan işlemler incelendiğinde; .....’nın meşhur yöresel ürünleri olan ..... ve .....un İlçeden alındığı ve festivalde ziyaretçilere dağıtıldığı, İlçenin tanıtımına katkı sağlamak için 400 adet ..... Belediyesi logolu festival mottosunu taşıyan kapüşonlu kazak yaptırıldığı ve gençlere dağıtıldığı, bu faaliyetlerin gerçekleştirilmesi için festival alanında bir stant kiralandığı ve kira bedelinin festivali düzenleyen ..... San ve Tic. Ltd. Şti.’ye ödendiği görülmüştür. Söz konusu işlemlerin Anayasa Mahkemesi tarafından içeriği belirlenen mahalli müşterek ihtiyaçların karşılanmasına yönelik olup olmadığı değerlendirildiğinde, İlçenin turizmi ve tanıtımına yönelik mahalli müşterek nitelikte ihtiyaçların karşılanması amacıyla yapıldığına kuşku yoktur.
Esas itibariyle Raporda da; belediyelerin, bütçe imkânları çerçevesinde, beldenin tanıtımına katkı sağlayacak faaliyetler kapsamında ulusal/milli organizasyonlarda yer almasının tabi olduğu vurgulanmasına rağmen, bir siyasi partinin düzenlediği organizasyona katılması ve buna yönelik giderler yapmasının, Kanunun 14 üncü maddesindeki mahalli müşterek ihtiyaçların karşılanmasına yönelik görev ve sorumlulukları ile bağdaşmadığı ifade edilmiştir. Ancak festival kapsamında bir siyasi partiye herhangi bir ödeme yapılmamıştır. Böyle bir organizasyon olsa bile, 5393 sayılı Kanunun verdiği “İlçenin tanıtımı görevi”nin böyle bir organizasyona katılım yoluyla yerine getirilmesinde mevzuata aykırı bir durum yoktur.
Raporda ayrıca; organizasyon kapsamında yapılan harcamaların, belediyelerin giderlerinin düzenlendiği 5393 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesi (k) bendindeki temsil, tören ve ağırlama giderlerinden olmadığı iddia edilmiş, dayanak olarak ise İçişleri Bakanlığı’nın 25.4.1984 gün ve 27302 sayılı onayı ile yürürlüğe konulan “Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil, Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesi hükümleri gösterilmiştir. Anılan Yönergenin kapsam başlıklı 2 inci maddesi; bu Yönergenin, belediye idaresinin başı ve temsilcisi olan belediye başkanının bu sıfatının gereği olarak yapacağı temsil, ağırlama ve tören giderleri konusunda uyacağı kuralları kapsadığı şeklinde düzenlendiğinden, Kanunun 60 ıncı maddesi (k) bendinde ayrıca sayılan “tanıtım giderleri,” bu Yönergenin kapsamı dışındadır. Bu nedenle tanıtım giderlerinin bu Yönerge hükümlerine göre hukuki değerlendirmesi yapılamaz. Kaldı ki İdare de bu ödemeyi bütçenin Temsil, Tören ve Ağırlama giderleri tertibinden değil; Temsil, Tören, Ağırlama, Tanıtma ve Organizasyon giderleri tertibinden yapmıştır.
Yukarıya alınan Kanun hükümleri ve yapılan açıklamalara göre Belediyenin, mahallî müşterek nitelikteki tanıtım hizmetleri görevi kapsamında gençlik festivali organizasyonuna katılması ve bu organizasyon kapsamında harcama yapmasına ilişkin bahsi geçen işlemlerinde herhangi bir mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.
Sonuç itibariyle; Belediyenin, mahallî müşterek nitelikteki tanıtım hizmetleri görevi kapsamında gençlik festivali organizasyonuna katılması, bu organizasyon kapsamında harcama yapmasına ilişkin iş ve işlemler mevzuatına uygun olduğundan, Rapora konu edilen ..... TL’lik kamu zararı iddiası ile ilgili olarak ilişilecek husus bulunmadığına 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy çokluğuyla karar verildi.
Azınlık Görüşü:
Üye ..... ile Üye .....’ın karşı oy gerekçesi;
“13.07.2005 tarihli ve 25874 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5393 sayılı Belediye Kanununun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14 üncü maddesi, “Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla” ifadesi ile başlayıp belediyelerin görev ve sorumluluklarını düzenlemektedir. Ancak Madde girişindeki ifadeden açıkça anlaşıldığı üzere belediyelerin görev ve sorumlulukları “mahallî müşterek nitelikteki” görev ve sorumluluklardır. Dolayısıyla belediyelerin mahalli müşterek nitelikte olmayan herhangi bir görev veya sorumluluğu yoktur.
Aynı Kanunun “Belediyenin giderleri” başlıklı 60 ıncı maddesinde ise belediye giderleri düzenlenmiş ve Maddenin k bendinde “Temsil, tören, ağırlama ve tanıtım giderleri” belediye giderleri arasında sayılmıştır. Ancak söz konusu madde ile yapılmasına yetki verilen giderleri aynı Kanunun yukarıda belirtilen 14 üncü maddesindeki düzenlemeden ayrı değerlendirmek hukuken mümkün değildir. Şöyle ki; 14 üncü madde ile getirilen “mahalli müşterek nitelikte olmak” şartının 60 ıncı maddede sayılan belediye giderlerinin tümü için aranması gerekir.
Sorguya konu giderler incelendiğinde ise, söz konusu giderlerin “mahalli müşterek nitelikteki bir görev ya da sorumluluğun” ifası amacıyla değil, bir siyasi partinin düzenlediği festival organizasyonuna katılım amacıyla yapıldığı görülmüştür. “Mahalli müşterek nitelikteki bir görev ya da sorumluluğun” ifası dışında bir amaç için harcama yapılmasına yukarıda yazılı mevzuat hükümleri cevaz vermediğinden, söz konusu siyasi parti organizasyonu için yapılan alımlara ilişkin ödemeler “Mevzuatında öngörülmediği halde yapılan ödeme” niteliğinde olup 24.12.2003 tarihli ve 25326 saylı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanununun 71 inci maddesinde tanımlanan kamu zararının oluşmasına sebebiyet vermiştir ve oluşan kamu zararının Sorguda belirtilen sorumlulardan tazmini gerekir.”
Bir siyasi parti teşkilatının düzenlemiş olduğu gençlik festivali organizasyonuna ilişkin giderlerin Belediyenin temsil ve tanıtma giderlerinden ödenmesi suretiyle .....TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasına ilişkin dosyada mevcut bilgi ve belgeler incelenmiştir.
Raporda; siyasi partinin düzenlediği gençlik festivali organizasyonuna ilişkin giderlerin belediye tarafından temsil ve tanıtma giderleri olarak ödenmesi sebebiyle kamu zararı oluştuğu iddia edilmiş, bu tutarların, ödeme emri belgesini harcama yetkilisi, gerçekleştirme görevlisi olarak imzalayan kamu görevlileri ile belediye başkanına müştereken ve müteselsilen ödettirilmesine karar verilmesi talep edilmiştir.
Konuyla ilgili olarak; 13.07.2005 tarihli ve 25874 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5393 sayılı Belediye Kanununun;
“Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14 üncü maddesinde;
“Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla;
a) ……………….kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor ………….hizmetlerini yapar veya yaptırır.
Belediyenin görev, sorumluluk ve yetki alanı belediye sınırlarını kapsar.
Belediye meclisinin kararı ile mücavir alanlara da belediye hizmetleri götürülebilir.”
“Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15 inci maddesinde;
“Belediyenin yetkileri ve imtiyazları şunlardır:
a) Belde sakinlerinin mahallî müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla her türlü faaliyet ve girişimde bulunmak.
…”
“Belediyenin giderleri” başlıklı 60 ıncı maddesinde de;
“Belediyenin giderleri şunlardır:
………….
n) Sosyo-kültürel, sanatsal ve bilimsel etkinlikler için yapılan giderler.
p) Kanunla verilen görevler ve hizmetlerin yürütülmesi için yapılan diğer giderler.
…”
Şeklinde düzenlemeler bulunmaktadır.
Yukarıya alınan Kanun hükümlerinde; belediyenin, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla, kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor … hizmetlerini kendisi yapabileceği gibi kendisi adına başkasına da yaptırabileceği düzenlenmiş, ancak mahalli müşterek nitelikte hizmetin/ihtiyacın ne olduğu ile ilgili bir tanımlama/belirleme yapılmamıştır. Bu kavramın içeriği; Anayasa Mahkemesinin 26.6.2002 tarihli, 2001/377 Esas Sayılı, 2002/59 Karar Sayılı, 9.11.2002 tarih ve 24931 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kararında; “herhangi bir yerel yönetim biriminin sınırları içinde yaşayan kişi, aile, zümre ya da sınıfın özel çıkarlarını değil, aynı yörede birlikte yaşamaktan doğan eylemli durumların yarattığı, yoğunlaştırdığı ve güncelleştirdiği, özünde yerel ve kamusal hizmet karakterinin ağır bastığı ortak ihtiyaç ve beklentileri ifade etmektedir. “ şeklinde açıklanmıştır.
Belediye tarafından yapılan ve Rapora konu olan işlemler incelendiğinde; .....’nın meşhur yöresel ürünleri olan ..... ve .....un İlçeden alındığı ve festivalde ziyaretçilere dağıtıldığı, İlçenin tanıtımına katkı sağlamak için 400 adet ..... Belediyesi logolu festival mottosunu taşıyan kapüşonlu kazak yaptırıldığı ve gençlere dağıtıldığı, bu faaliyetlerin gerçekleştirilmesi için festival alanında bir stant kiralandığı ve kira bedelinin festivali düzenleyen ..... San ve Tic. Ltd. Şti.’ye ödendiği görülmüştür. Söz konusu işlemlerin Anayasa Mahkemesi tarafından içeriği belirlenen mahalli müşterek ihtiyaçların karşılanmasına yönelik olup olmadığı değerlendirildiğinde, İlçenin turizmi ve tanıtımına yönelik mahalli müşterek nitelikte ihtiyaçların karşılanması amacıyla yapıldığına kuşku yoktur.
Esas itibariyle Raporda da; belediyelerin, bütçe imkânları çerçevesinde, beldenin tanıtımına katkı sağlayacak faaliyetler kapsamında ulusal/milli organizasyonlarda yer almasının tabi olduğu vurgulanmasına rağmen, bir siyasi partinin düzenlediği organizasyona katılması ve buna yönelik giderler yapmasının, Kanunun 14 üncü maddesindeki mahalli müşterek ihtiyaçların karşılanmasına yönelik görev ve sorumlulukları ile bağdaşmadığı ifade edilmiştir. Ancak festival kapsamında bir siyasi partiye herhangi bir ödeme yapılmamıştır. Böyle bir organizasyon olsa bile, 5393 sayılı Kanunun verdiği “İlçenin tanıtımı görevi”nin böyle bir organizasyona katılım yoluyla yerine getirilmesinde mevzuata aykırı bir durum yoktur.
Raporda ayrıca; organizasyon kapsamında yapılan harcamaların, belediyelerin giderlerinin düzenlendiği 5393 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesi (k) bendindeki temsil, tören ve ağırlama giderlerinden olmadığı iddia edilmiş, dayanak olarak ise İçişleri Bakanlığı’nın 25.4.1984 gün ve 27302 sayılı onayı ile yürürlüğe konulan “Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil, Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesi hükümleri gösterilmiştir. Anılan Yönergenin kapsam başlıklı 2 inci maddesi; bu Yönergenin, belediye idaresinin başı ve temsilcisi olan belediye başkanının bu sıfatının gereği olarak yapacağı temsil, ağırlama ve tören giderleri konusunda uyacağı kuralları kapsadığı şeklinde düzenlendiğinden, Kanunun 60 ıncı maddesi (k) bendinde ayrıca sayılan “tanıtım giderleri,” bu Yönergenin kapsamı dışındadır. Bu nedenle tanıtım giderlerinin bu Yönerge hükümlerine göre hukuki değerlendirmesi yapılamaz. Kaldı ki İdare de bu ödemeyi bütçenin Temsil, Tören ve Ağırlama giderleri tertibinden değil; Temsil, Tören, Ağırlama, Tanıtma ve Organizasyon giderleri tertibinden yapmıştır.
Yukarıya alınan Kanun hükümleri ve yapılan açıklamalara göre Belediyenin, mahallî müşterek nitelikteki tanıtım hizmetleri görevi kapsamında gençlik festivali organizasyonuna katılması ve bu organizasyon kapsamında harcama yapmasına ilişkin bahsi geçen işlemlerinde herhangi bir mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.
Sonuç itibariyle; Belediyenin, mahallî müşterek nitelikteki tanıtım hizmetleri görevi kapsamında gençlik festivali organizasyonuna katılması, bu organizasyon kapsamında harcama yapmasına ilişkin iş ve işlemler mevzuatına uygun olduğundan, Rapora konu edilen ..... TL’lik kamu zararı iddiası ile ilgili olarak ilişilecek husus bulunmadığına 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy çokluğuyla karar verildi.
Azınlık Görüşü:
Üye ..... ile Üye .....’ın karşı oy gerekçesi;
“13.07.2005 tarihli ve 25874 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5393 sayılı Belediye Kanununun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14 üncü maddesi, “Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla” ifadesi ile başlayıp belediyelerin görev ve sorumluluklarını düzenlemektedir. Ancak Madde girişindeki ifadeden açıkça anlaşıldığı üzere belediyelerin görev ve sorumlulukları “mahallî müşterek nitelikteki” görev ve sorumluluklardır. Dolayısıyla belediyelerin mahalli müşterek nitelikte olmayan herhangi bir görev veya sorumluluğu yoktur.
Aynı Kanunun “Belediyenin giderleri” başlıklı 60 ıncı maddesinde ise belediye giderleri düzenlenmiş ve Maddenin k bendinde “Temsil, tören, ağırlama ve tanıtım giderleri” belediye giderleri arasında sayılmıştır. Ancak söz konusu madde ile yapılmasına yetki verilen giderleri aynı Kanunun yukarıda belirtilen 14 üncü maddesindeki düzenlemeden ayrı değerlendirmek hukuken mümkün değildir. Şöyle ki; 14 üncü madde ile getirilen “mahalli müşterek nitelikte olmak” şartının 60 ıncı maddede sayılan belediye giderlerinin tümü için aranması gerekir.
Sorguya konu giderler incelendiğinde ise, söz konusu giderlerin “mahalli müşterek nitelikteki bir görev ya da sorumluluğun” ifası amacıyla değil, bir siyasi partinin düzenlediği festival organizasyonuna katılım amacıyla yapıldığı görülmüştür. “Mahalli müşterek nitelikteki bir görev ya da sorumluluğun” ifası dışında bir amaç için harcama yapılmasına yukarıda yazılı mevzuat hükümleri cevaz vermediğinden, söz konusu siyasi parti organizasyonu için yapılan alımlara ilişkin ödemeler “Mevzuatında öngörülmediği halde yapılan ödeme” niteliğinde olup 24.12.2003 tarihli ve 25326 saylı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanununun 71 inci maddesinde tanımlanan kamu zararının oluşmasına sebebiyet vermiştir ve oluşan kamu zararının Sorguda belirtilen sorumlulardan tazmini gerekir.”
Kararla ilgili sorunuz mu var?