Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 8. Daire Kararı
Karar Tarihi:
3/31/2022
Karar No:
60
Esas No:
242
KARAR
Kiralık araca ilişkin bakım masraflarının bütçeden karşılanması
Belediye tarafından hizmet alımı suretiyle edinilen … plaka no.lu taşıta ilişkin bakım masraflarının (lastik alımı, kaporta ve boya koruma) belediye bütçesinden ödenmesi nedeniyle … TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasına ilişkin olarak,
237 sayılı Taşıt Kanunu’nun, “Kanunun şümulü” başlıklı 1’inci maddesinin (a) fıkrasında; belediyeler tarafından kullanılacak olan taşıtların bu Kanun hükümlerine tabi olduğu belirtilmiş olup aynı Kanun’un “Tarifler” başlıklı 3’üncü maddesinde, “taşıt” kavramı, “motorlu ve motorsuz bütün ulaştırma araçları” olarak tarif edilmiştir.
Anılan Kanun’un 12’nci maddesinin ikinci fıkrasının (f) bendinde ise hizmet alımı suretiyle edinilecek taşıtların cinsi, adedi, yaşı, hangi hizmetlerde kullanılacağı, kaynağı, yabancı menşeli olup olmayacağı ve diğer hususlar için gerekli esas ve usûllerin Cumhurbaşkanınca saptanacağı hükme bağlanmıştır.
237 sayılı Kanun’un 12’nci maddesine dayanılarak hazırlanan 17/3/2006 tarih ve 2006/10193 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Hizmet Alımı Sureti ile Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerin “Temel amaç” başlıklı 5’inci maddesinde, kamu hizmetlerinin gerektirdiği taşıt ihtiyacının hizmet alımı yoluyla karşılanmasının temel amacının, kamudaki taşıt giderlerinin asgari seviyeye indirilmesi ve kaynakların savurganlığa yol açılmadan, bütçe olanaklarıyla uyumlu bir biçimde kullanımının sağlanması olduğu ifade edilmiştir.
Anılan Esas ve Usuller’in “Genel Esaslar” başlıklı 6’ncı maddesinde, hizmet alımı suretiyle edinilecek taşıtların her türlü vergi, sigorta ve bakım-onarım gibi giderlerinin yükleniciye ait olacağı belirtilmiştir.
Ancak, yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine aykırı olarak … Belediyesi ile … AŞ arasında düzenlenen hizmet alımı suretiyle taşıt edinilmesine ilişkin Sözleşmenin, “Sözleşmenin Şartları” başlıklı 4’üncü maddesinin (c) bendinde;
“Sözleşme tarihinden itibaren araçta meydana gelebilecek her türlü arıza, bakım, onarım, ve yakıt giderleri KİRALAYAN'a(… Belediyesi) aittir. Hiç bir surette giderlerle ilgili olarak KİRAYA VEREN'den ücret talebinde bulunulmayacaktır. KİRALAYAN aracın en iyi şekilde korunması için gereken önlemleri alacak ve her türlü bakımını süresi içerisinde yaptıracaktır. (…)” hükmüne yer verildiği görülmüştür.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun “Kamu zararı” başlıklı 71’inci maddesinde; kamu zararı kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması şeklinde tanımlanmış ve aynı maddenin (g) bendinde, mevzuatta öngörülmediği halde ödeme yapılması, kamu zararı olarak sayılmıştır.
Buna göre, Belediye ve adı geçen şirket arasında imzalanan Sözleşme’nin “Sözleşmenin Şartları” başlıklı 4’üncü maddesinin (c) bendi hükmü, 237 sayılı Kanun’a dayanılarak hazırlanmış olan Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullere aykırılık taşıdığı gibi, bu hükme dayanılarak anılan esas ve usullerde belirtildiği şekilde taşıtın her türlü bakım ve onarım giderlerinin yüklenici tarafından karşılanması gerekirken, söz konusu araca ilişkin lastik alımı, kaporta ve boya koruma işleri gibi bakım masraflarının belediye bütçesinden karşılanması sonucu kamu zararına sebebiyet verilmiştir.
Konu hakkında sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda, 2020 yılı piyasa şartlarına göre aracın bakım onarım vb. giderlerinin, kiraya verene ait olması durumunda Belediye tarafından aylık ortalama … TL kiralama bedeli üzerinden, … A.Ş.’ye yıllık toplam … TL ödeme yapılmak durumunda kalınacağı, oysa ki araç kiralama sözleşmesine göre aracın her türlü bakım onarım giderlerinin Belediyeye ait olduğu mevcut durumda aylık … TL (KDV hariç) kiralama bedeli üzerinden yükleniciye yıllık … TL kira ödemesi yapıldığı, buna yıl içinde aracın bakımı onarımı, boya koruması, lastik alımı vb giderleri karşılığında yapılan … TL harcama ilave edildiğinde, araç için yapılan toplam harcamanın (… + …) … TL civarında olacağı, bu durumda Belediyenin (… – …) … TL kârının bulunduğu belirtilmişse de, şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedelinin (KDV hariç) her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil) taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın Ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2'sini aşmaması gerekmektedir. Bu kapsamda yapılan incelemede, Belediyenin kiralamış olduğu söz konusu aracın aylık kiralama bedelinin, aracın kasko sigortası değerinin %2’sine çok yakın olduğu görüldüğünden, söz konusu araç için ek bir harcama yapılabilmesi mümkün değildir.
Oluşan kamu zararında; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 32 ve 33’üncü maddeleri gereğince ödeme emri ve eki belgelerinde imzası bulunan harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlilerine ilave olarak Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullere aykırı olarak düzenlenen sözleşmeyi imzalayan …’nin de sorumluluğu bulunmaktadır.
Diğer taraftan, her ne kadar yargılamaya esas raporda, kamu zararı tutarı … TL olarak hesap edilmişse de, yargılama sırasında yapılan incelemede, … tarih ve … yevmiye numaralı ödeme emri belgesi ile yapılan harcama tutarının raporda belirtildiği gibi … TL değil, … TL olduğu görüldüğünden, toplam kamu zararı tutarının … TL olması gerektiği anlaşılmıştır.
Bu itibarla, hizmet alımı yoluyla edinilen araca ilişkin bakım masraflarının (lastik alımı, kaporta ve boya koruma) mevzuata aykırı olarak belediye bütçesinden karşılanmasından kaynaklanan … TL kamu zararının;
… TL’sinin Harcama Yetkilisi (… Müdürü) … ve Gerçekleştirme Görevlisi (…) … ile Diğer Sorumlu (…) …’ye,
… TL’sinin Harcama Yetkilisi (… Müdürü) … ve Gerçekleştirme Görevlisi (Sözleşmeli Personel) … ile Diğer Sorumlu (…) …’ye,
… TL’sinin Gerçekleştirme Görevlisi (…) … ile Diğer Sorumlu (…) …’ye müştereken ve müteselsilen,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereğince hüküm tarihinden itibaren işleyecek faizleri ile ödettirilmesine, oy birliğiyle karar verildi.
Belediye tarafından hizmet alımı suretiyle edinilen … plaka no.lu taşıta ilişkin bakım masraflarının (lastik alımı, kaporta ve boya koruma) belediye bütçesinden ödenmesi nedeniyle … TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasına ilişkin olarak,
237 sayılı Taşıt Kanunu’nun, “Kanunun şümulü” başlıklı 1’inci maddesinin (a) fıkrasında; belediyeler tarafından kullanılacak olan taşıtların bu Kanun hükümlerine tabi olduğu belirtilmiş olup aynı Kanun’un “Tarifler” başlıklı 3’üncü maddesinde, “taşıt” kavramı, “motorlu ve motorsuz bütün ulaştırma araçları” olarak tarif edilmiştir.
Anılan Kanun’un 12’nci maddesinin ikinci fıkrasının (f) bendinde ise hizmet alımı suretiyle edinilecek taşıtların cinsi, adedi, yaşı, hangi hizmetlerde kullanılacağı, kaynağı, yabancı menşeli olup olmayacağı ve diğer hususlar için gerekli esas ve usûllerin Cumhurbaşkanınca saptanacağı hükme bağlanmıştır.
237 sayılı Kanun’un 12’nci maddesine dayanılarak hazırlanan 17/3/2006 tarih ve 2006/10193 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Hizmet Alımı Sureti ile Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerin “Temel amaç” başlıklı 5’inci maddesinde, kamu hizmetlerinin gerektirdiği taşıt ihtiyacının hizmet alımı yoluyla karşılanmasının temel amacının, kamudaki taşıt giderlerinin asgari seviyeye indirilmesi ve kaynakların savurganlığa yol açılmadan, bütçe olanaklarıyla uyumlu bir biçimde kullanımının sağlanması olduğu ifade edilmiştir.
Anılan Esas ve Usuller’in “Genel Esaslar” başlıklı 6’ncı maddesinde, hizmet alımı suretiyle edinilecek taşıtların her türlü vergi, sigorta ve bakım-onarım gibi giderlerinin yükleniciye ait olacağı belirtilmiştir.
Ancak, yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine aykırı olarak … Belediyesi ile … AŞ arasında düzenlenen hizmet alımı suretiyle taşıt edinilmesine ilişkin Sözleşmenin, “Sözleşmenin Şartları” başlıklı 4’üncü maddesinin (c) bendinde;
“Sözleşme tarihinden itibaren araçta meydana gelebilecek her türlü arıza, bakım, onarım, ve yakıt giderleri KİRALAYAN'a(… Belediyesi) aittir. Hiç bir surette giderlerle ilgili olarak KİRAYA VEREN'den ücret talebinde bulunulmayacaktır. KİRALAYAN aracın en iyi şekilde korunması için gereken önlemleri alacak ve her türlü bakımını süresi içerisinde yaptıracaktır. (…)” hükmüne yer verildiği görülmüştür.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun “Kamu zararı” başlıklı 71’inci maddesinde; kamu zararı kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması şeklinde tanımlanmış ve aynı maddenin (g) bendinde, mevzuatta öngörülmediği halde ödeme yapılması, kamu zararı olarak sayılmıştır.
Buna göre, Belediye ve adı geçen şirket arasında imzalanan Sözleşme’nin “Sözleşmenin Şartları” başlıklı 4’üncü maddesinin (c) bendi hükmü, 237 sayılı Kanun’a dayanılarak hazırlanmış olan Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullere aykırılık taşıdığı gibi, bu hükme dayanılarak anılan esas ve usullerde belirtildiği şekilde taşıtın her türlü bakım ve onarım giderlerinin yüklenici tarafından karşılanması gerekirken, söz konusu araca ilişkin lastik alımı, kaporta ve boya koruma işleri gibi bakım masraflarının belediye bütçesinden karşılanması sonucu kamu zararına sebebiyet verilmiştir.
Konu hakkında sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda, 2020 yılı piyasa şartlarına göre aracın bakım onarım vb. giderlerinin, kiraya verene ait olması durumunda Belediye tarafından aylık ortalama … TL kiralama bedeli üzerinden, … A.Ş.’ye yıllık toplam … TL ödeme yapılmak durumunda kalınacağı, oysa ki araç kiralama sözleşmesine göre aracın her türlü bakım onarım giderlerinin Belediyeye ait olduğu mevcut durumda aylık … TL (KDV hariç) kiralama bedeli üzerinden yükleniciye yıllık … TL kira ödemesi yapıldığı, buna yıl içinde aracın bakımı onarımı, boya koruması, lastik alımı vb giderleri karşılığında yapılan … TL harcama ilave edildiğinde, araç için yapılan toplam harcamanın (… + …) … TL civarında olacağı, bu durumda Belediyenin (… – …) … TL kârının bulunduğu belirtilmişse de, şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedelinin (KDV hariç) her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil) taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın Ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2'sini aşmaması gerekmektedir. Bu kapsamda yapılan incelemede, Belediyenin kiralamış olduğu söz konusu aracın aylık kiralama bedelinin, aracın kasko sigortası değerinin %2’sine çok yakın olduğu görüldüğünden, söz konusu araç için ek bir harcama yapılabilmesi mümkün değildir.
Oluşan kamu zararında; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 32 ve 33’üncü maddeleri gereğince ödeme emri ve eki belgelerinde imzası bulunan harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlilerine ilave olarak Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullere aykırı olarak düzenlenen sözleşmeyi imzalayan …’nin de sorumluluğu bulunmaktadır.
Diğer taraftan, her ne kadar yargılamaya esas raporda, kamu zararı tutarı … TL olarak hesap edilmişse de, yargılama sırasında yapılan incelemede, … tarih ve … yevmiye numaralı ödeme emri belgesi ile yapılan harcama tutarının raporda belirtildiği gibi … TL değil, … TL olduğu görüldüğünden, toplam kamu zararı tutarının … TL olması gerektiği anlaşılmıştır.
Bu itibarla, hizmet alımı yoluyla edinilen araca ilişkin bakım masraflarının (lastik alımı, kaporta ve boya koruma) mevzuata aykırı olarak belediye bütçesinden karşılanmasından kaynaklanan … TL kamu zararının;
… TL’sinin Harcama Yetkilisi (… Müdürü) … ve Gerçekleştirme Görevlisi (…) … ile Diğer Sorumlu (…) …’ye,
… TL’sinin Harcama Yetkilisi (… Müdürü) … ve Gerçekleştirme Görevlisi (Sözleşmeli Personel) … ile Diğer Sorumlu (…) …’ye,
… TL’sinin Gerçekleştirme Görevlisi (…) … ile Diğer Sorumlu (…) …’ye müştereken ve müteselsilen,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereğince hüküm tarihinden itibaren işleyecek faizleri ile ödettirilmesine, oy birliğiyle karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?