Yurt dışı gezi düzenlenmesi:

...Belediyesinde “Yurt Dışı Teknik İnceleme Gezisi Hizmeti Alım İşi” kapsamında belediye başkanı, başkan yardımcıları, özel kalem müdürü ve 30 belediye meclis üyesinin katılımıyla teknik gezi adı altında Kosova, Arnavutluk, Karadağ ve Bosna Hersek ülkelerinin tarihi ve turistik yerlerine gezi düzenlendiği, söz konusu gezi programı için organizatör bir firmaya temsil, ağırlama, fuar ve organizasyon giderleri kapsamında ödemede bulunulduğu ve bu suretle kamu zararına sebebiyet verildiği iddiası ile ilgili olarak yapılan incelemede;

İdare ile … Turizm Ltd. Şti organizasyon firması arasında belediye başkanı, başkan yardımcıları, meclis üyeleri, birim müdürleri ve teknik personelin katılımları ile 26 Eylül 2022 – 30 Eylül 2022 tarihleri arasında Kosova, Arnavutluk, Karadağ ve Bosna-Hersek ülkelerini kapsayan yurt dışı teknik inceme hizmeti kapsamında KDV hariç … TL bedelindeki sözleşme 19.09.2022 tarihinde imzalanmıştır. Sözleşmenin “Diğer Hususlar” başlıklı 11’inci maddesinde;

“Teknik inceleme gezisi programı:

26 Eylül 2022 Priştine/Prizyen/İşkodra

27 Eylül 2022 Koton/Bar/Budva

28 Eylül 2022 Stolac/Poçitel/Blagay/Mostor

29 Eylül 2022 Mostar/Konyıts/Travnik/Saraybosna

30 Eylül 2022 Saraybosna’da yapılacaktır.” ifadelerine yer verilmiş, bunun haricinde teknik gezi veya programa herhangi ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemiştir.

Sözleşme imzalanan tur firmasının, bahse konu geziye ilişkin piyasa fiyat araştırmasına esas olmak üzere sunduğu gezi programı ise özetle aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:



Tablo: Teknik Gezi Programı

Gün Gezi Programı

Birinci Gün Kosova; Priştine, Prizen ve İşkodra tarihi ve kültürel gezileri öğle ve akşam yemeği

İkinci Gün Karadağ’a geçiş ve Kotor, Bar ve Budva gezileri, öğle ve akşam yemeği

Üçüncü Gün Bosna - Hersek’e hareket ve Stolac, Poçitel, Blagay ve Mostar gezileri öğle ve akşam yemeği

Dördüncü Gün Mostar, Konyıts, Travnik ve Saraybosna gezileri ile öğle ve akşam yemeği

Beşinci Gün Saraybosna Belediyesi ile teknik inceleme ve temas görüşmesi, Milli Park, müze şehitlik ziyareti

Rapor maddesinde; belediyelerin seçilmiş ve atanmış personelinin yurtdışı görevlendirilmelerinde uyulması gereken esaslara ilişkin İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün 20.06.2005 tarih ve 2005/62 sayılı “Yurtdışı İlişkiler” konulu Genelgesinde yer alan,

“(…)

6. Toplantı, kongre, seminer, panel, vb. organizasyonlar ile kardeş şehir ilişkileri nedeniyle görevlendirilmelerde, organizasyonu düzenleyen kuruluş (Belediye, belediye birliği veya uluslararası kuruluş vb.) veya resmi makamlar tarafından yapılmış davet yazıları aranacaktır.

7. Yurtdışı görevlendirmeler ve temaslar hakkında belediye meclisine ilk toplantıda bilgi verilecektir.

(…)”

hükümlerine aykırı olarak yurtdışı kuruluşlardan herhangi bir davet olmadan gezi düzenlendiği, gezide herhangi bir organizasyon, toplantı ve panel gibi bir düzenlemeye katılım olmadığı ve gezi sonrasında imar ve belediyecilik uygulamaları kapsamında edinilen tecrübelere ilişkin olarak herhangi bir rapor hazırlanıp Belediye Meclisine bilgi verilmediği, gezi programı içeriğinin de tarihi ve turistik gezi niteliğinde bulunduğu belirtilmek suretiyle söz konusu gezi için ödemede bulunularak kamu zararına sebebiyet verildiği iddia edilmektedir.

Ancak belediye personelinin yurtdışı görevlendirmelerinde uyulacak esasları belirten söz konusu genelge hükümleri, 21.04.2021 tarih ve 23258470/841354 sayılı “Yurtdışı Çıkışlar” konulu Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğünün genelgesi ile yürürlüğünü yitirmiştir.

Belirtilen 21.04.2021 tarih ve 23258470/841354 sayılı genelgede;

“(…) Ayrıca, belediyelerin seçilmiş ve atanmış personeli ile diğer belediye personelinin yurtdışı görevlendirilmelerinde aşağıdaki esaslara uyulması gerekli görülmüştür.

1. Belediyeler bütçelerinden kendi görev ve hizmet konuları dışında harcama yapılamayacağından, görev ve hizmetle ilişkisi olmayan konular için yurtdışı görevlendirme yapılmayacaktır.

2. Görevlendirmeler; azami tasarruf ilkelerine uygun olarak, asgari sayıda personel ve asgari süreler için yapılacaktır.

3. (Değişik: 9/3/2022-2022/5 Genelge) Görevlendirmeler için belediye meclisinden karar alınacaktır. Ancak meclisin olağan toplantı dönemlerine denk gelmeyen zorunlu görevlendirmeler, belediye başkanı tarafından yapılacak ve görevlendirmeye ilişkin olarak belediye başkanınca ilk toplantıda belediye personeline bilgi verileektir.

4. Toplantı, kongre, seminer, panel, vb. organizasyonlar ile kardeş şehir ilişkileri nedeniyle yapılacak görevlendirilmelerde, organizasyonu düzenleyen kuruluş (belediye, belediye birliği veya uluslararası kuruluş vb.) veya resmi makamlar tarafından yapılmış davet yazıları aranacaktır.

5. Yurtdışı görevlendirmeler ve temaslar hakkında belediye meclisine ilk toplantıda bilgi verilecektir.

6. Görevlendirilen personele 6245 sayılı Harcırah Kanunu hükümlerine göre harcırah (yol+yevmiye) giderleri dışında herhangi bir ödeme yapılmayacaktır.” denilmektedir.

Rapor maddesinde sözü edilen “resmi makamlar tarafından yapılmış davet yazıları” sadece “Toplantı, kongre, seminer, panel, vb. organizasyonlar ile kardeş şehir ilişkileri nedeniyle yapılacak görevlendirilmelerde” aranmaktadır. Konu edilen görevlendirmeler ise bir toplantı, kongre, seminer, panel vb. organizasyon kapsamında değil, bilgi ve görgü arttırma amaçlı inceleme ve tetkik gezisi mahiyetindedir.

Eski tarihli genelgede yer alan “Kamu kurum ve kuruluşları, Belediye birlikleri ve “kamuya yararlı dernek” statüsünde bulunan mahalli idare dernekleri dışındaki kişi, dernek, şirket, vakıf vb. kuruluşlar tarafından kurs, seminer, inceleme gezisi vb. adlarla yurtdışında düzenlenen programlar için personel görevlendirilmeyecek, harcırah ödenmeyecektir.” hükmüne, yeni tarihli genelgede yer verilmediği görülmektedir. Dolayısıyla bilgi ve görgü arttırma amaçlı inceleme ve tetkik gezisi düzenlenmesi 21.04.2021 tarih ve 23258470/841354 sayılı genelge hükümlerine aykırılık teşkil etmemektedir.

Raporun sonuç kısmında her ne kadar, günlük bir gezi programının son gününde bir belediye başkanlığına yapılan kısa süreli ziyaretin bu geziyi mevzuata uygun hale getirmeyeceği değerlendirilmekteyse de savunmalardan "Yurt Dışı Teknik İnceleme Gezisi" kapsamında önceden telefon yolu ile iletişime geçilerek Opcina Stari Grad Sarajevo Belediyesi'nden 30.09.2022 tarihi ve 14:00 saati için randevu alındığı, bu tarih ve saatte ilgili Belediyenin işleyiş, yapılan sosyal ve kültürel çalışmalar ile altyapı, şehirleşme, çevre ve teknik konularla ilgili çalışmaları hakkında görüşüldüğü anlaşılmaktadır. Bu hususta belediye meclisine gezi dönüşünde bir rapor sunulmamış ise de, meclis üyelerinin geziye iştirak ettiği ve aynı zamanda Belediye Başkanı tarafından Belediye Meclisine bilgi verildiği de düşünüldüğünde, ilaveten bir rapor sunulmasına gerek duyulmamış olması hayatın olağan akışına uygundur. Genelge hükümlerinde de “rapor” değil, “bilgi verilmesi” öngörülmüştür.

Söz konusu gezi için Belediye Meclisinin 08.09.2022 tarih ve 53 sayılı kararı da mevcuttur.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14’üncü maddesinde belediyenin görev ve sorumluluklarının sınırı “mahalli müşterek nitelikte olmak” kaydı ile belirlenmiştir. Kanun’un 18’inci maddesinin (p) bendinde; “ekonomik ve sosyal ilişkileri geliştirmek amacıyla kültür, sanat ve spor gibi alanlarda faaliyet ve projeler gerçekleştirilmesine karar vermek” belediye meclisinin görev ve yetkiler arasında sayılmıştır. “Belediyenin giderleri” başlıklı 60’ıncı maddesinin (n) bendinde de “sosyo kültürel etkinlikler için yapılan giderler” belediyenin giderleri arasında belirtilmiştir.

Sorumlular savunmalarında; gezinin düzenlenmesi sonucunda katılımcıların şehircilik ilkeleri, çevre düzenlemesi, ulaşım planlaması, peyzaj teknikleri v.s.gibi görgü ve teknik bilgilerinin artacağı, görevlerinin yürütümünde olumlu katkı sağlayacağı, ayrıca, bu organizasyon sürecinde hem belediyenin hem de ülkemizin tanıtımının yapıldığı ve belediyenin faaliyet ve projeleri hakkında bilgiler ve broşürler verildiği, kaldı ki, mevzuatta her yurt dışı seyahatin teknik olma zorunluluğunun da bulunmadığı,

ifade etmişlerdir.

Bir kentin gelişiminde görevli ve yetkili il belediyelerinin yabancı şehirlerde yapılan uygulamaları ve projeleri yerinde incelemesi için yapılan ödemelerin, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nda yer verilen belediye görevleri, yetkileri ve hizmet alanları ile ilişkili olduğu muhakkaktır. Söz konusu ödemelerin kamu kaynağı kullanımı teşkil etmesi münasebetiyle 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda belirtilen hizmet alımına dair hükümlere, 6245 sayılı Harcırah Kanunu hükümlerine ve sair ilişkili mevzuata uygun olması da icap etmektedir. Ancak rapor maddesinde konu bu yönlerden değil, turistik gezi olmasının İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün 20.06.2005 tarih ve 2005/62 sayılı “Yurtdışı İlişkiler” konulu Genelge hükümlerine aykırılık teşkil etmesi yönünden ele alınmıştır kaldı ki belediye personelinin yurtdışı görevlendirmelerinde uyulacak esasları belirten söz konusu genelge hükümleri, 21.04.2021 tarih ve 23258470/841354 sayılı “Yurtdışı Çıkışlar” konulu Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğünün genelgesi ile yürürlüğünü yitirmiştir. Bu yönüyle ise mevzuata herhangi bir aykırılık içermediği anlaşılmıştır.

Netice itibariyle, “Yurt Dışı Teknik İnceleme Gezisi” programı adı altında 26 Eylül 2022 – 30 Eylül 2022 tarihleri arasında Kosova, Arnavutluk, Karadağ ve Bosna-Hersek ülkelerine düzenlenen gezi için yapılan ve ayrıntısı aşağıda yer verilen tabloda gösterilen toplam .. TL tutarındaki ödeme için ilişilecek husus bulunmadığına,

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca İşbu İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere

oy birliğiyle,