Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 4. Daire Kararı
Karar Tarihi:
3/14/2023
Karar No:
138
Esas No:
300
KARAR
ECRİMİSİL
…………. Üniversitesi içerisinde bulunan …………. restoran/kafeterya yeri, …………. kitaplı kahve yeri, …………. restoran/kafeterya yeri ve …………. kantin yeri işletmelerinde yapılan fiili-fiziki denetimde, kiracıların sözleşmeyle belirlenen sınırların dışındaki alanları da kullandıkları ve fazla kullanılan alanlara ilişkin olarak kiracılar tarafından herhangi bir ödeme yapılmadığı ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na göre tahsil edilmesi gereken ecrimisil bedelinin tahsil edilmediği hususunun sorgu konusu edildiği görülmüştür.
2886 sayılı Kanun’un “Ecrimisil ve tahliye” başlıklı 75 inci maddesinin birinci fıkrasında;
“Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları, özel bütçeli idarelerin mülkiyetinde bulunan taşınmaz mallar ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, idarelerin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz.” denilmektedir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8 inci maddesinde;
“Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap verme zorundadır.”,
“Üst yöneticiler” başlıklı 11 inci maddesinde;
“Bakanlıklarda ve diğer kamu idarelerinde en üst yönetici, il özel idarelerinde vali ve belediyelerde belediye başkanı üst yöneticidir. …
Üst yöneticiler, idarelerinin stratejik planlarının ve bütçelerinin kalkınma planına, yıllık programlara, kurumun stratejik plan ve performans hedefleri ile hizmet gereklerine uygun olarak hazırlanması ve uygulanmasından, sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden, malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi, izlenmesi ve kanunlar ile Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden Bakana; mahallî idarelerde ise meclislerine karşı sorumludurlar.
Üst yöneticiler, bu sorumluluğun gereklerini harcama yetkilileri, malî hizmetler birimi ve iç denetçiler aracılığıyla yerine getirirler.”,
“Gelirlerin toplanması” başlıklı 38 inci maddesinde;
“Kamu gelirlerinin tarh, tahakkuk, tahsiliyle yetkili ve görevli olanlar, ilgili kanunlarda öngörülen tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin zamanında ve eksiksiz olarak yapılmasından sorumludur.”,
“Muhasebe hizmeti ve muhasebe yetkilisinin yetki ve sorumluluklar” başlıklı 61 inci maddesinde;
“Muhasebe hizmeti; gelirlerin ve alacakların tahsili, giderlerin hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm malî işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması işlemleridir. Bu işlemleri yürütenler muhasebe yetkilisidir. Memuriyet kadro ve unvanlarının muhasebe yetkilisi niteliğine etkisi yoktur.
Muhasebe yetkilisi, bu hizmetlerin yapılmasından ve muhasebe kayıtlarının usulüne uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasından sorumludur. …”
Hükümleri yer almaktadır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun “Kişisel sorumluluklar ve zarar” başlıklı 12 nci maddesinde;
“Devlet memurları, görevlerini dikkat ve itina ile yerine getirmek ve kendilerine teslim edilen Devlet malım korumak ve her an hizmete hazır halde bulundurmak için gerekli tedbirleri almak zorundadırlar. Devlet memurunun kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizliği sonucu idare zarara uğratılmışsa, bu zararın ilgili memur tarafından rayiç bedeli üzerinden ödenmesi esastır.
Zararların ödettirilmesinde bu konudaki genel hükümler uygulanır. Ancak fiilin meydana geldiği tarihte en alt derecenin birinci kademesinde bulunan memurun brüt aylığının yarısını geçmeyen zararlar, kabul etmesi halinde disiplin amiri veya yetkili disiplin kurulu kararına göre ilgili memurca ödenir.”
Denilmektedir.
Yukarıda anılan mevzuat hükümleri uyarınca; Üniversiteye ait taşınmazların gerçek veya tüzel kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi halinde, idarenin bir zarara uğrayıp uğramadığına veya işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın ecrimisil alınması gerektiği anlaşılmaktadır.
Üniversite tarafından kiraya verilecek taşınmazın kullanım alanı, kullanım şekli ve süresi şartname ve sözleşme ile belirlenmiştir. Kiracılar söz konusu hükümlere uymak zorundadır. İdare ise, kiracıların kendi sınırları içinde faaliyet gösterip göstermediğini ve sınırlamalara uyup uymadığını sürekli kontrol etmelidir. Sözleşme ile belirlenen alanın dışına taşanlar hakkında, tutanak düzenlenip kullandıkları süre için ek kira bedeli tahsil edilmeli ve sözleşmenin diğer hükümleri uygulanmalıdır.
Denetçi tarafından;
- …………. restoran/kafeterya yeri …………. Ltd. Şti’ne kira sözleşmesi ile …………. m² olarak kiraya verilmiş olmasına rağmen kiracı tarafından fiilen …………. m² alanın kullanıldığının,
- …………. kitaplı kahve yeri …………. Ltd. Şti’ne kira sözleşmesi ile …………. m² olarak kiraya verilmiş olmasına rağmen kiracı tarafından …………. m² alanın kullanıldığının,
- …………. restoran/kafeterya yeri …………. Ltd. Şti’ne kira sözleşmesi ile …………. m² olarak kiraya verilmiş olmasına rağmen kiracı tarafından fiilen …………. m² alanın kullanıldığının,
- …………. kantin yeri ………….’e kira sözleşmesi ile …………. m² olarak kiraya verilmiş olmasına rağmen kiracı tarafından fiilen …………. m² alanın kullanıldığının,
19.01.2022 tarihinde Üniversitede görevli teknik personel ile birlikte fiili-fiziki ölçüm ve incelemelerde tespit edildiği ve hazırlanan fiilen kullanım alanlarına ilişkin krokilerin tutanağa bağlandığı,
Görülmüştür.
Sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda sözleşmeyle belirlenen sınırların dışındaki alanların kullanılması sonucu tahsil edilmesi gereken ecrimisil bedellerinin tüm kiracılar tarafından Milli Emlak Genel Tebliği uyarınca, ecrimisilin itiraz edilmeden peşin olarak ödenmesi nedeniyle tebliğ edilen ecrimisil bedeli üzerinden toplam %35 oranında indirim uygulanmak suretiyle tahsil edildiği, ayrıca ecrimisil bedelleri tahsil edilirken pandemi sebebiyle Üniversite Yönetim Kurulunun aldığı kararlar gerekçe gösterilerek …………. Ltd. Şti’ne kiraya verilen …………. restoran/kafeterya yeri ile ………….’e kiraya verilen …………. kantin yerine ilişkin ecrimisil bedellerine %40 oranında ilave indirim uygulandığı belirtilmiştir.
2021/…………. Karar no.lu Üniversite Yönetim Kurulu Kararında; Covid-19 Pandemisi tedbirleri kapsamında Üniversitede öğrenci olmaması ve personelin esnek çalışması sebebiyle Üniversitedeki kantin, kafeterya, restoran vb. hizmetleri sunan işletmelerin iş hacimlerinde düşüş yaşanması ve 2021-2022 Eğitim-Öğretim yılında ön lisans, lisans ve lisansüstü programlardaki derslerin en fazla %40'ının uzaktan öğretim yoluyla yürütülmesi nedeniyle Üniversite Yerleşkeleri içinde bulunan ve sadece Üniversiteye hizmet veren kantin, kafeterya, restoran vb. hizmetleri sunan işletmelerin kira ücretlerinde Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 75019 sayılı yazısı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığının çıkardığı genelgeler de göz önünde bulundurularak kiracılar tarafından başvuru yapılması kaydıyla 04.10.2021-31.12.2021 tarihleri arasında %40 oranında indirim yapılmasına oy birliği ile karar verildiği, sonrasında alınan 2022/…………. sayılı kararla da bu tarihin 31.03.2022’ye kadar uzatıldığı anlaşılmıştır.
Anılan Kararda, kantin, kafeterya, restoran vb. hizmetleri sunan işletmelerin iş hacimlerinde düşüş yaşanması ve 2021-2022 Eğitim-Öğretim yılında ön lisans, lisans ve lisansüstü programlardaki derslerin en fazla %40’ının uzaktan öğretim yoluyla yürütülmesi nedeniyle kira ücretlerinde bir indirim yapılmasına karar verilmiş olup, söz konusu Kararda ecrimisil bedelleri ile ilgili herhangi bir düzenleme yer almamaktadır.
Dolayısıyla, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümlerine göre bağıtlanan sözleşmeden kaynaklanan kira gelirine uygulanacak %40 indirimin Üniversite Yönetim Kurulunun aldığı kararlar doğrultusunda kira işletmecilerinin kira sözleşmesine aykırı olarak işgal ettikleri alanlara ilişkin olarak 2886 sayılı Kanun uyarınca alınması gereken ecrimisil bedellerine de uygulanabilmesi mümkün değildir. Bu nedenle, kira sözleşmesinde belirlenen alanları aşan kullanımlar için takdir edilen ecrimisil bedellerinin, %35 oranında peşin ödeme indirimi uygulanması suretiyle tahsil edildiği görülmekle birlikte, ecrimisil bedellerine %40 oranında ilave indirim uygulanması nedeniyle tahsil edilmeyen tutarlar kamu zararı oluşturmaktadır.
5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Kamu zararı” başlıklı 71 inci maddesinde, kamu zararının; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması olduğu ve aynı maddenin (e) bendinde idare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması, kamu zararının belirlenmesinde esas alınacağı ifade edilmiştir.
Oluşan kamu zararından; 5018 sayılı Kanun uyarınca kamu gelirlerinin tarh, tahakkuk ve tahsiliyle yetkili ve görevli olanlar, ilgili kanunlarda öngörülen tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin zamanında ve eksiksiz olarak yapılmasından sorumlu tutulmuştur. Bu sebeple, kiralanan taşınmazların yönetiminden ve kira gelirlerinin tarh, tahakkuk ve tahsilinden sorumluluğu bulunan harcama yetkilisi, muhasebe yetkilisi ve üst yönetici sorumlu tutulmuştur.
Bu itibarla, …………. Üniversitesi kampüs alanı içerisinde faaliyet gösteren kiracılar tarafından kira sözleşmelerine aykırı olarak işgal edilen taşınmazlara ilişkin ecrimisil bedellerinin tahsil edilmemesi sonucu …………. TL kamu zararına neden olunmuş ise de; kamu zararı tutarı olan …………. TL'nin;
…………. TL’si ahizlerinden tahsil edildiğinden …………. TL kamu zararı hakkında ilişilecek bir husus kalmadığına,
%35 oranında peşin ödeme indirimine karşılık gelen …………. TL’sinin mevzuatına uygun olduğu anlaşıldığından, bu tutar için de ilişik bulunmadığına,
Geriye kalan …………. TL kamu zararının ise; üst yönetici …………. (Rektör), harcama yetkilisi …………. (İdari ve Mali İşler Daire Başkanı) ve muhasebe yetkilisi ………….’… (Şube Müdürü),
Ortaklaşa ve zincirleme,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine, anılan Kanun’un 55 inci maddesi uyarınca işbu İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere,
Oy çokluğuyla, karar verildi.
Azınlık Görüşü:
Daire Başkanı ………….’… karşı oy gerekçesi;
“Daire kararına esas yönünden iştirak edilmekle birlikte,
5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 71 inci maddesine göre çıkarılan Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “Kamu zararının oluştuğu tarih” başlıklı 17 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde, kamu zararının; İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması hallerinde, söz konusu işlemin zaman aşımına uğradığı tarihte oluşmuş kabul edileceği hükmü yer almaktadır.
Yukarıda anılan mevzuat hükmü uyarınca, …………. Üniversitesi kampüs alanı içerisinde faaliyet gösteren kiracılar tarafından kira sözleşmelerine aykırı olarak işgal edilen taşınmazlara ilişkin tahsil edilmemiş ecrimisil bedelleri zamanaşımına uğramamış olup, halen tahsili mümkün bulunmaktadır. Bu itibarla, söz konusu kurum geliri henüz zamanaşımına uğramadığından, bu nedenle belirtilen kamu görevlilerine sorumluluk atfetmek de mümkün olmadığından, Sayıştay yargılaması açısından henüz kamu zararı niteliğini kazanmamış olan bu tutar ile ilgili olarak ilişilecek bir husus bulunmadığına,
Ancak; tahsil edilmesi gereken söz konusu kurum gelirlerinin zamanaşımına uğratılarak kamu zararına sebebiyet verilmemesi bakımından tahakkuk ve tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmasının sağlanması için konunun İdaresine yazılmasına,
Karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.”
…………. Üniversitesi içerisinde bulunan …………. restoran/kafeterya yeri, …………. kitaplı kahve yeri, …………. restoran/kafeterya yeri ve …………. kantin yeri işletmelerinde yapılan fiili-fiziki denetimde, kiracıların sözleşmeyle belirlenen sınırların dışındaki alanları da kullandıkları ve fazla kullanılan alanlara ilişkin olarak kiracılar tarafından herhangi bir ödeme yapılmadığı ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na göre tahsil edilmesi gereken ecrimisil bedelinin tahsil edilmediği hususunun sorgu konusu edildiği görülmüştür.
2886 sayılı Kanun’un “Ecrimisil ve tahliye” başlıklı 75 inci maddesinin birinci fıkrasında;
“Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları, özel bütçeli idarelerin mülkiyetinde bulunan taşınmaz mallar ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, idarelerin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz.” denilmektedir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8 inci maddesinde;
“Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap verme zorundadır.”,
“Üst yöneticiler” başlıklı 11 inci maddesinde;
“Bakanlıklarda ve diğer kamu idarelerinde en üst yönetici, il özel idarelerinde vali ve belediyelerde belediye başkanı üst yöneticidir. …
Üst yöneticiler, idarelerinin stratejik planlarının ve bütçelerinin kalkınma planına, yıllık programlara, kurumun stratejik plan ve performans hedefleri ile hizmet gereklerine uygun olarak hazırlanması ve uygulanmasından, sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden, malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi, izlenmesi ve kanunlar ile Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden Bakana; mahallî idarelerde ise meclislerine karşı sorumludurlar.
Üst yöneticiler, bu sorumluluğun gereklerini harcama yetkilileri, malî hizmetler birimi ve iç denetçiler aracılığıyla yerine getirirler.”,
“Gelirlerin toplanması” başlıklı 38 inci maddesinde;
“Kamu gelirlerinin tarh, tahakkuk, tahsiliyle yetkili ve görevli olanlar, ilgili kanunlarda öngörülen tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin zamanında ve eksiksiz olarak yapılmasından sorumludur.”,
“Muhasebe hizmeti ve muhasebe yetkilisinin yetki ve sorumluluklar” başlıklı 61 inci maddesinde;
“Muhasebe hizmeti; gelirlerin ve alacakların tahsili, giderlerin hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm malî işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması işlemleridir. Bu işlemleri yürütenler muhasebe yetkilisidir. Memuriyet kadro ve unvanlarının muhasebe yetkilisi niteliğine etkisi yoktur.
Muhasebe yetkilisi, bu hizmetlerin yapılmasından ve muhasebe kayıtlarının usulüne uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasından sorumludur. …”
Hükümleri yer almaktadır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun “Kişisel sorumluluklar ve zarar” başlıklı 12 nci maddesinde;
“Devlet memurları, görevlerini dikkat ve itina ile yerine getirmek ve kendilerine teslim edilen Devlet malım korumak ve her an hizmete hazır halde bulundurmak için gerekli tedbirleri almak zorundadırlar. Devlet memurunun kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizliği sonucu idare zarara uğratılmışsa, bu zararın ilgili memur tarafından rayiç bedeli üzerinden ödenmesi esastır.
Zararların ödettirilmesinde bu konudaki genel hükümler uygulanır. Ancak fiilin meydana geldiği tarihte en alt derecenin birinci kademesinde bulunan memurun brüt aylığının yarısını geçmeyen zararlar, kabul etmesi halinde disiplin amiri veya yetkili disiplin kurulu kararına göre ilgili memurca ödenir.”
Denilmektedir.
Yukarıda anılan mevzuat hükümleri uyarınca; Üniversiteye ait taşınmazların gerçek veya tüzel kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi halinde, idarenin bir zarara uğrayıp uğramadığına veya işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın ecrimisil alınması gerektiği anlaşılmaktadır.
Üniversite tarafından kiraya verilecek taşınmazın kullanım alanı, kullanım şekli ve süresi şartname ve sözleşme ile belirlenmiştir. Kiracılar söz konusu hükümlere uymak zorundadır. İdare ise, kiracıların kendi sınırları içinde faaliyet gösterip göstermediğini ve sınırlamalara uyup uymadığını sürekli kontrol etmelidir. Sözleşme ile belirlenen alanın dışına taşanlar hakkında, tutanak düzenlenip kullandıkları süre için ek kira bedeli tahsil edilmeli ve sözleşmenin diğer hükümleri uygulanmalıdır.
Denetçi tarafından;
- …………. restoran/kafeterya yeri …………. Ltd. Şti’ne kira sözleşmesi ile …………. m² olarak kiraya verilmiş olmasına rağmen kiracı tarafından fiilen …………. m² alanın kullanıldığının,
- …………. kitaplı kahve yeri …………. Ltd. Şti’ne kira sözleşmesi ile …………. m² olarak kiraya verilmiş olmasına rağmen kiracı tarafından …………. m² alanın kullanıldığının,
- …………. restoran/kafeterya yeri …………. Ltd. Şti’ne kira sözleşmesi ile …………. m² olarak kiraya verilmiş olmasına rağmen kiracı tarafından fiilen …………. m² alanın kullanıldığının,
- …………. kantin yeri ………….’e kira sözleşmesi ile …………. m² olarak kiraya verilmiş olmasına rağmen kiracı tarafından fiilen …………. m² alanın kullanıldığının,
19.01.2022 tarihinde Üniversitede görevli teknik personel ile birlikte fiili-fiziki ölçüm ve incelemelerde tespit edildiği ve hazırlanan fiilen kullanım alanlarına ilişkin krokilerin tutanağa bağlandığı,
Görülmüştür.
Sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda sözleşmeyle belirlenen sınırların dışındaki alanların kullanılması sonucu tahsil edilmesi gereken ecrimisil bedellerinin tüm kiracılar tarafından Milli Emlak Genel Tebliği uyarınca, ecrimisilin itiraz edilmeden peşin olarak ödenmesi nedeniyle tebliğ edilen ecrimisil bedeli üzerinden toplam %35 oranında indirim uygulanmak suretiyle tahsil edildiği, ayrıca ecrimisil bedelleri tahsil edilirken pandemi sebebiyle Üniversite Yönetim Kurulunun aldığı kararlar gerekçe gösterilerek …………. Ltd. Şti’ne kiraya verilen …………. restoran/kafeterya yeri ile ………….’e kiraya verilen …………. kantin yerine ilişkin ecrimisil bedellerine %40 oranında ilave indirim uygulandığı belirtilmiştir.
2021/…………. Karar no.lu Üniversite Yönetim Kurulu Kararında; Covid-19 Pandemisi tedbirleri kapsamında Üniversitede öğrenci olmaması ve personelin esnek çalışması sebebiyle Üniversitedeki kantin, kafeterya, restoran vb. hizmetleri sunan işletmelerin iş hacimlerinde düşüş yaşanması ve 2021-2022 Eğitim-Öğretim yılında ön lisans, lisans ve lisansüstü programlardaki derslerin en fazla %40'ının uzaktan öğretim yoluyla yürütülmesi nedeniyle Üniversite Yerleşkeleri içinde bulunan ve sadece Üniversiteye hizmet veren kantin, kafeterya, restoran vb. hizmetleri sunan işletmelerin kira ücretlerinde Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 75019 sayılı yazısı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığının çıkardığı genelgeler de göz önünde bulundurularak kiracılar tarafından başvuru yapılması kaydıyla 04.10.2021-31.12.2021 tarihleri arasında %40 oranında indirim yapılmasına oy birliği ile karar verildiği, sonrasında alınan 2022/…………. sayılı kararla da bu tarihin 31.03.2022’ye kadar uzatıldığı anlaşılmıştır.
Anılan Kararda, kantin, kafeterya, restoran vb. hizmetleri sunan işletmelerin iş hacimlerinde düşüş yaşanması ve 2021-2022 Eğitim-Öğretim yılında ön lisans, lisans ve lisansüstü programlardaki derslerin en fazla %40’ının uzaktan öğretim yoluyla yürütülmesi nedeniyle kira ücretlerinde bir indirim yapılmasına karar verilmiş olup, söz konusu Kararda ecrimisil bedelleri ile ilgili herhangi bir düzenleme yer almamaktadır.
Dolayısıyla, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümlerine göre bağıtlanan sözleşmeden kaynaklanan kira gelirine uygulanacak %40 indirimin Üniversite Yönetim Kurulunun aldığı kararlar doğrultusunda kira işletmecilerinin kira sözleşmesine aykırı olarak işgal ettikleri alanlara ilişkin olarak 2886 sayılı Kanun uyarınca alınması gereken ecrimisil bedellerine de uygulanabilmesi mümkün değildir. Bu nedenle, kira sözleşmesinde belirlenen alanları aşan kullanımlar için takdir edilen ecrimisil bedellerinin, %35 oranında peşin ödeme indirimi uygulanması suretiyle tahsil edildiği görülmekle birlikte, ecrimisil bedellerine %40 oranında ilave indirim uygulanması nedeniyle tahsil edilmeyen tutarlar kamu zararı oluşturmaktadır.
5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Kamu zararı” başlıklı 71 inci maddesinde, kamu zararının; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması olduğu ve aynı maddenin (e) bendinde idare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması, kamu zararının belirlenmesinde esas alınacağı ifade edilmiştir.
Oluşan kamu zararından; 5018 sayılı Kanun uyarınca kamu gelirlerinin tarh, tahakkuk ve tahsiliyle yetkili ve görevli olanlar, ilgili kanunlarda öngörülen tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin zamanında ve eksiksiz olarak yapılmasından sorumlu tutulmuştur. Bu sebeple, kiralanan taşınmazların yönetiminden ve kira gelirlerinin tarh, tahakkuk ve tahsilinden sorumluluğu bulunan harcama yetkilisi, muhasebe yetkilisi ve üst yönetici sorumlu tutulmuştur.
Bu itibarla, …………. Üniversitesi kampüs alanı içerisinde faaliyet gösteren kiracılar tarafından kira sözleşmelerine aykırı olarak işgal edilen taşınmazlara ilişkin ecrimisil bedellerinin tahsil edilmemesi sonucu …………. TL kamu zararına neden olunmuş ise de; kamu zararı tutarı olan …………. TL'nin;
…………. TL’si ahizlerinden tahsil edildiğinden …………. TL kamu zararı hakkında ilişilecek bir husus kalmadığına,
%35 oranında peşin ödeme indirimine karşılık gelen …………. TL’sinin mevzuatına uygun olduğu anlaşıldığından, bu tutar için de ilişik bulunmadığına,
Geriye kalan …………. TL kamu zararının ise; üst yönetici …………. (Rektör), harcama yetkilisi …………. (İdari ve Mali İşler Daire Başkanı) ve muhasebe yetkilisi ………….’… (Şube Müdürü),
Ortaklaşa ve zincirleme,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine, anılan Kanun’un 55 inci maddesi uyarınca işbu İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere,
Oy çokluğuyla, karar verildi.
Azınlık Görüşü:
Daire Başkanı ………….’… karşı oy gerekçesi;
“Daire kararına esas yönünden iştirak edilmekle birlikte,
5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 71 inci maddesine göre çıkarılan Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “Kamu zararının oluştuğu tarih” başlıklı 17 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde, kamu zararının; İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması hallerinde, söz konusu işlemin zaman aşımına uğradığı tarihte oluşmuş kabul edileceği hükmü yer almaktadır.
Yukarıda anılan mevzuat hükmü uyarınca, …………. Üniversitesi kampüs alanı içerisinde faaliyet gösteren kiracılar tarafından kira sözleşmelerine aykırı olarak işgal edilen taşınmazlara ilişkin tahsil edilmemiş ecrimisil bedelleri zamanaşımına uğramamış olup, halen tahsili mümkün bulunmaktadır. Bu itibarla, söz konusu kurum geliri henüz zamanaşımına uğramadığından, bu nedenle belirtilen kamu görevlilerine sorumluluk atfetmek de mümkün olmadığından, Sayıştay yargılaması açısından henüz kamu zararı niteliğini kazanmamış olan bu tutar ile ilgili olarak ilişilecek bir husus bulunmadığına,
Ancak; tahsil edilmesi gereken söz konusu kurum gelirlerinin zamanaşımına uğratılarak kamu zararına sebebiyet verilmemesi bakımından tahakkuk ve tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmasının sağlanması için konunun İdaresine yazılmasına,
Karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.”
Kararla ilgili sorunuz mu var?