Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 5. Daire Kararı
Karar Tarihi:
3/15/2022
Karar No:
93
Esas No:
512
KARAR
Protokol izini
….. Belediyesi ile vergi muafiyeti tanınmamış ……Vakfı (…..) arasında bulunan protokol gereği yapılan harcamalar için gerekli izinlerin alınmaması sonucu …. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;
5393 sayılı Belediye Kanununun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14 üncü maddesinde belediyenin görev ve sorumluluklarından bahsedilmiştir. Söz konusu maddede belediyenin mahallî müşterek nitelikte olmak şartı ile imar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel altyapı; coğrafi ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor orta ve yükseköğrenim öğrenci yurtları; sosyal hizmet ve yardım, nikâh, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapabileceği veya yaptırabileceği, ayrıca devlete ait her derecedeki okul binalarının inşaatı ile bakım ve onarımını yapabileceği veya yaptırabileceği, her türlü araç, gereç ve malzeme ihtiyaçlarını karşılayabileceği; sağlıkla ilgili her türlü tesisi açabileceği ve işletebileceği; mabetlerin yapımını, bakımını, onarımını vb. işleri yapabileceği ifade edilmiştir.
Aynı Kanunun “Belediyenin giderleri” başlıklı 60 ıncı maddesinde belediyenin giderlerinin; belediye binaları, tesisleri ile araç ve malzemelerinin temini, yapımı, bakımı ve onarımı için yapılan giderler, belediyenin personeline ve seçilmiş organlarının üyelerine yapılan ödemeler, her türlü alt yapı, yapım, onarım ve bakım giderleri, vergi, resim, harç, katılma payı, hizmet karşılığı alınacak ücretler ve diğer gelirlerin takip ve tahsili için yapılacak giderler, belediye zabıta ve itfaiye hizmetleri ile diğer görev ve hizmetlerin yürütülmesi için yapılacak giderler, belediyenin kuruluşuna katıldığı şirket, kuruluş ve katıldığı birliklerle ilgili ortaklık payı ve üyelik aidatı giderleri vb. olduğu belirtilmiştir.
Mezkur Kanunun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75 inci maddesinde; Belediyelerin, alınan meclis kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda; kamu yararına çalışan dernekler ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebileceği ifade edilmiştir. Diğer dernekler ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerektiği hüküm altına alınmıştır.
Belirtilen mevzuat hükümlerine göre kanun koyucu belediyenin kamu yararına çalışmayan dernekler ile ortak hizmet projesi yapabilmesi için dört şart öngörmüştür. Bunlar; harcamanın belediyenin görev ve sorumluluk alanına giren bir konuda olması, harcama için meclis kararı alınması, ortak hizmet projesi yapılması ve en büyük mülki idare amirinin izninin alınmasıdır. Sadece bu şartlar birlikte sağlandığı takdirde belediye kamu yararına çalışmayan bir dernekle ortak hizmet projesi yapabilecektir.
Yapılan incelemede, ….. Belediyesi ile vergi muafiyeti tanınmamış ….. Vakfı (…..) arasında ….. tarihinde “…….. Projesi” adlı protokol imzalandığı ve protokol de belediyenin sorumluluklarının;
“1) Sahada görev yapacak …..Vakfı eğitim uzmanlarının, …..-…..eğitim öğretim yılı boyunca …..-….. uçak biletlerinin ve …..’ye ulaşımlarının sağlanması,
2) Sahada görev yapacak …. Vakfı eğitim uzmanlarının …..’de konaklamalarının sağlanması,
3) Dönem başına bir, yılda toplam iki kere olmak üzere öğretmen eğitimine ve toplantısına katılacak öğretmenler için öğlen yemeği masraflarının karşılanması,
4) Öğretmen eğitim kitlerinde yer alan öğretmen eğitim kılavuzlarının baskısı, bez çantalar ve …..Vakfı yayın seti için …. Vakfı tarafından yapılacak masrafların fatura karşılığı ödenmesi,
5) Eğitim etkinlikleri boyunca gerekecek kırtasiye ve eğitim malzemelerinin temini,
6) Program kapsamında planlanan eğitim, atölye çalışması, alan gezisi gibi süreli etkinliklere öğretmen ve öğrencilerin katılımı için lojistik destek verilmesi (…. genelindeki okullardan öğretmen ve öğrencilerin ….. Evi’ndeki bazı etkinliklere katılımı için …. dışındaki okullara dönem başına bir kere olmak üzere gidiş-dönüş servis sağlanması).” şeklinde belirlendiği, yapılan bu protokole dayanarak çeşitli zamanlarda belediye tarafından ilgili vakıf için …. TL kırtasiye alımı, …. uçak bileti ve …. TL konaklama harcamaları yapıldığı görülmüştür. Mevcut belgelerin incelenmesi ve sorumlularla yapılan görüşmelerde anılan protokol için belediye meclis kararı alınmadığı, ….. Vakfı’nın (….) Gelir İdaresi Başkanlığı sitesinde yayımlanan vergi muafiyeti tanınmış vakıflar listesinde yer almamasından dolayı 5393 sayılı Kanunun 75 inci maddesine göre belediye ile ortak hizmet projesi yürütebilmek için mülki idare amirinin izninin alınması gerektiği halde alınmadığı tespit edilmiştir.
Belirtilen mevzuat hükümleri ve açıklamalar ışığında vergi muafiyeti tanınmamış bir vakıf ile ortak hizmet projesi yapılabilmesi için hem belediye meclis kararı hem de mahallin en büyük idare amirinin izninin alınması gerektiği ancak bu şartların belediye tarafından yerine getirilmediği, dolayısıyla söz konusu harcamaların belediye bütçesinden karşılanmasının mevzuata aykırı olması nedeniyle kamu zararı meydana geldiği tespit edilmiştir.
Sorumluların savunmalarında özetle; mahalli müşterek nitelikte olmak şartıyla kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor, sosyal hizmet ve yardım hizmetleri yapmanın belediyenin görevleri arasında sayıldığı, temsil, tören, ağırlama ve tanıtım giderleri ile sosyo-kültürel, sanatsal ve bilimsel etkinlikler için yapılan giderlerin belediye giderleri arasında yer aldığı, belediyenin hemşehriler arasında sosyal ve kültürel ilişkilerin geliştirilmesi ve kültürel değerlerin korunması konusunda gerekli çalışmaları yapabileceği ve bu çalışmalarda üniversitelerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının, sendikaların, sivil toplum kuruluşları ve uzman kişilerin katılımını sağlayacak önlemleri alabileceği, belde sakinlerinin mahalli müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla her türlü faaliyet ve girişimde bulunabileceği, anılan mevzuat hükümleri göz önünde bulundurulduğunda yapılan yardımların doğrudan derneklere verilen yardım niteliğinde olmadığı, üyelerine sosyal kültürel sanatsal tanıtım maksatlı yapıldığı yani hemşehri hukuku kapsamında belediyenin hizmet ve etkinliklerinden faydalandırıldığı ve bu durumun da mevzuata aykırılık taşımadığı, belediyelerin hemşehrilerin sosyal ve kültürel ilişkilerini korumak ve geliştirmek amacıyla çeşitli organizasyonlar düzenleyebileceği ya da bu amaçla düzenlenen organizasyonları destekleyebileceği ifade edilmiştir. Sayıştay …. ıncı Dairesi …. tarih ve ….. sayılı kararı ile Sayıştay … ıncı Daire …. tarih ve …sayılı kararından bahsedilmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanununun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75 inci maddesinde; Belediyelerin, alınan meclis kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda; vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebileceği ifade edilmiştir. Diğer vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için ise mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerektiği hüküm altına alınmıştır.
Sorumluların savunmalarında belediyenin kültürel ve sanatsal alanlarda etkinlikler düzenleyebileceği ve belediye bütçesinden harcama yapılabileceği belirtilmiş olsa da sorgu konusu husus, söz konusu etkinlik için gerekli meclis kararı ile mülki idare amirinin izninin alınmamasıdır ki kanun koyucu vergi muafiyeti tanınmamış vakıflar için yukarıda da belirtildiği üzere bazı şartlar belirlemiştir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle mevzuatta öngörülen gerekli izinlerin alınmaması sonucu kamu zararına sebebiyet verildiği açıktır.
Oluşan kamu zararında; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 32 ve 33 üncü maddeleri gereğince ödeme emri ve eki belgelerinde imzası bulunan harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlileri ile harcamanın yapılmasını onaya arz eden ve harcamanın yapılmasına onay verenlerin sorumluluğu bulunmaktadır.
Bu itibarla; … Belediyesi ile vergi muafiyeti tanınmamış …… Vakfı (….) arasında bulunan protokol gereği yapılan harcamalar için gerekli izinlerin alınmaması sonucu oluşan …. TL kamu zararının; tamamının Harcama Yetkilisi ve Diğer Sorumlu (…..) ….. ile Gerçekleştirme Görevlisi ve Diğer Sorumlu (…..) …..’a
müştereken ve müteselsilen,
6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,
İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.
….. Belediyesi ile vergi muafiyeti tanınmamış ……Vakfı (…..) arasında bulunan protokol gereği yapılan harcamalar için gerekli izinlerin alınmaması sonucu …. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;
5393 sayılı Belediye Kanununun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14 üncü maddesinde belediyenin görev ve sorumluluklarından bahsedilmiştir. Söz konusu maddede belediyenin mahallî müşterek nitelikte olmak şartı ile imar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel altyapı; coğrafi ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor orta ve yükseköğrenim öğrenci yurtları; sosyal hizmet ve yardım, nikâh, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapabileceği veya yaptırabileceği, ayrıca devlete ait her derecedeki okul binalarının inşaatı ile bakım ve onarımını yapabileceği veya yaptırabileceği, her türlü araç, gereç ve malzeme ihtiyaçlarını karşılayabileceği; sağlıkla ilgili her türlü tesisi açabileceği ve işletebileceği; mabetlerin yapımını, bakımını, onarımını vb. işleri yapabileceği ifade edilmiştir.
Aynı Kanunun “Belediyenin giderleri” başlıklı 60 ıncı maddesinde belediyenin giderlerinin; belediye binaları, tesisleri ile araç ve malzemelerinin temini, yapımı, bakımı ve onarımı için yapılan giderler, belediyenin personeline ve seçilmiş organlarının üyelerine yapılan ödemeler, her türlü alt yapı, yapım, onarım ve bakım giderleri, vergi, resim, harç, katılma payı, hizmet karşılığı alınacak ücretler ve diğer gelirlerin takip ve tahsili için yapılacak giderler, belediye zabıta ve itfaiye hizmetleri ile diğer görev ve hizmetlerin yürütülmesi için yapılacak giderler, belediyenin kuruluşuna katıldığı şirket, kuruluş ve katıldığı birliklerle ilgili ortaklık payı ve üyelik aidatı giderleri vb. olduğu belirtilmiştir.
Mezkur Kanunun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75 inci maddesinde; Belediyelerin, alınan meclis kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda; kamu yararına çalışan dernekler ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebileceği ifade edilmiştir. Diğer dernekler ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerektiği hüküm altına alınmıştır.
Belirtilen mevzuat hükümlerine göre kanun koyucu belediyenin kamu yararına çalışmayan dernekler ile ortak hizmet projesi yapabilmesi için dört şart öngörmüştür. Bunlar; harcamanın belediyenin görev ve sorumluluk alanına giren bir konuda olması, harcama için meclis kararı alınması, ortak hizmet projesi yapılması ve en büyük mülki idare amirinin izninin alınmasıdır. Sadece bu şartlar birlikte sağlandığı takdirde belediye kamu yararına çalışmayan bir dernekle ortak hizmet projesi yapabilecektir.
Yapılan incelemede, ….. Belediyesi ile vergi muafiyeti tanınmamış ….. Vakfı (…..) arasında ….. tarihinde “…….. Projesi” adlı protokol imzalandığı ve protokol de belediyenin sorumluluklarının;
“1) Sahada görev yapacak …..Vakfı eğitim uzmanlarının, …..-…..eğitim öğretim yılı boyunca …..-….. uçak biletlerinin ve …..’ye ulaşımlarının sağlanması,
2) Sahada görev yapacak …. Vakfı eğitim uzmanlarının …..’de konaklamalarının sağlanması,
3) Dönem başına bir, yılda toplam iki kere olmak üzere öğretmen eğitimine ve toplantısına katılacak öğretmenler için öğlen yemeği masraflarının karşılanması,
4) Öğretmen eğitim kitlerinde yer alan öğretmen eğitim kılavuzlarının baskısı, bez çantalar ve …..Vakfı yayın seti için …. Vakfı tarafından yapılacak masrafların fatura karşılığı ödenmesi,
5) Eğitim etkinlikleri boyunca gerekecek kırtasiye ve eğitim malzemelerinin temini,
6) Program kapsamında planlanan eğitim, atölye çalışması, alan gezisi gibi süreli etkinliklere öğretmen ve öğrencilerin katılımı için lojistik destek verilmesi (…. genelindeki okullardan öğretmen ve öğrencilerin ….. Evi’ndeki bazı etkinliklere katılımı için …. dışındaki okullara dönem başına bir kere olmak üzere gidiş-dönüş servis sağlanması).” şeklinde belirlendiği, yapılan bu protokole dayanarak çeşitli zamanlarda belediye tarafından ilgili vakıf için …. TL kırtasiye alımı, …. uçak bileti ve …. TL konaklama harcamaları yapıldığı görülmüştür. Mevcut belgelerin incelenmesi ve sorumlularla yapılan görüşmelerde anılan protokol için belediye meclis kararı alınmadığı, ….. Vakfı’nın (….) Gelir İdaresi Başkanlığı sitesinde yayımlanan vergi muafiyeti tanınmış vakıflar listesinde yer almamasından dolayı 5393 sayılı Kanunun 75 inci maddesine göre belediye ile ortak hizmet projesi yürütebilmek için mülki idare amirinin izninin alınması gerektiği halde alınmadığı tespit edilmiştir.
Belirtilen mevzuat hükümleri ve açıklamalar ışığında vergi muafiyeti tanınmamış bir vakıf ile ortak hizmet projesi yapılabilmesi için hem belediye meclis kararı hem de mahallin en büyük idare amirinin izninin alınması gerektiği ancak bu şartların belediye tarafından yerine getirilmediği, dolayısıyla söz konusu harcamaların belediye bütçesinden karşılanmasının mevzuata aykırı olması nedeniyle kamu zararı meydana geldiği tespit edilmiştir.
Sorumluların savunmalarında özetle; mahalli müşterek nitelikte olmak şartıyla kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor, sosyal hizmet ve yardım hizmetleri yapmanın belediyenin görevleri arasında sayıldığı, temsil, tören, ağırlama ve tanıtım giderleri ile sosyo-kültürel, sanatsal ve bilimsel etkinlikler için yapılan giderlerin belediye giderleri arasında yer aldığı, belediyenin hemşehriler arasında sosyal ve kültürel ilişkilerin geliştirilmesi ve kültürel değerlerin korunması konusunda gerekli çalışmaları yapabileceği ve bu çalışmalarda üniversitelerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının, sendikaların, sivil toplum kuruluşları ve uzman kişilerin katılımını sağlayacak önlemleri alabileceği, belde sakinlerinin mahalli müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla her türlü faaliyet ve girişimde bulunabileceği, anılan mevzuat hükümleri göz önünde bulundurulduğunda yapılan yardımların doğrudan derneklere verilen yardım niteliğinde olmadığı, üyelerine sosyal kültürel sanatsal tanıtım maksatlı yapıldığı yani hemşehri hukuku kapsamında belediyenin hizmet ve etkinliklerinden faydalandırıldığı ve bu durumun da mevzuata aykırılık taşımadığı, belediyelerin hemşehrilerin sosyal ve kültürel ilişkilerini korumak ve geliştirmek amacıyla çeşitli organizasyonlar düzenleyebileceği ya da bu amaçla düzenlenen organizasyonları destekleyebileceği ifade edilmiştir. Sayıştay …. ıncı Dairesi …. tarih ve ….. sayılı kararı ile Sayıştay … ıncı Daire …. tarih ve …sayılı kararından bahsedilmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanununun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75 inci maddesinde; Belediyelerin, alınan meclis kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda; vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebileceği ifade edilmiştir. Diğer vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için ise mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerektiği hüküm altına alınmıştır.
Sorumluların savunmalarında belediyenin kültürel ve sanatsal alanlarda etkinlikler düzenleyebileceği ve belediye bütçesinden harcama yapılabileceği belirtilmiş olsa da sorgu konusu husus, söz konusu etkinlik için gerekli meclis kararı ile mülki idare amirinin izninin alınmamasıdır ki kanun koyucu vergi muafiyeti tanınmamış vakıflar için yukarıda da belirtildiği üzere bazı şartlar belirlemiştir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle mevzuatta öngörülen gerekli izinlerin alınmaması sonucu kamu zararına sebebiyet verildiği açıktır.
Oluşan kamu zararında; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 32 ve 33 üncü maddeleri gereğince ödeme emri ve eki belgelerinde imzası bulunan harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlileri ile harcamanın yapılmasını onaya arz eden ve harcamanın yapılmasına onay verenlerin sorumluluğu bulunmaktadır.
Bu itibarla; … Belediyesi ile vergi muafiyeti tanınmamış …… Vakfı (….) arasında bulunan protokol gereği yapılan harcamalar için gerekli izinlerin alınmaması sonucu oluşan …. TL kamu zararının; tamamının Harcama Yetkilisi ve Diğer Sorumlu (…..) ….. ile Gerçekleştirme Görevlisi ve Diğer Sorumlu (…..) …..’a
müştereken ve müteselsilen,
6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,
İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?