Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı
Karar Tarihi:
3/13/2024
Karar No:
49829
Esas No:
56552
KARAR
Yapım işinde; uygulama projesinde yer alan bazı imalatların eksik yapılması;
21- 296 sayılı Ek İlamın 28. maddesinin (b) bendiyle; yukarıda adı geçen iş (...-… Yapımı) kapsamında Mekanik uygulama projesinde yer alan ve projeye göre gazlı yangın söndürme sistemi kapsamında toplam 9.770,48 kg kapasiteli 44 santral yapılması gerekirken 3.174,9 kg kapasiteli 16 adet santral yapıldığı gerekçesiyle … TL’nin tazminine ilişkin hüküm tesis edilmiştir.
Sorumlular (Hakediş Kapağı Üzerinde İmzası Bulunan) Kontrol Teşkilatı Üyesi sıfatıyla temyiz talep eden Makine Yüksek Mühendisi … ve (Geçici ve Kesin Kabul Tutanakları Üzerinde İmzası Bulunan) Geçici ve Kesin Kabul Heyetleri Üyesi sıfatlarıyla temyiz talep eden Elektrik Teknikeri Makine Mühendisi …], ortaklaşa gönderdikleri temyiz dilekçesinde özetle; bu maddede işlem hatası yapıldığını, bu maddede Sayıştay tarafından görevlendirilen Makina Mühendisi … tarafından hazırlanan mekanik tesisat maddelerine ait bilirkişi raporunun taraflı ve gerçeklikten uzak olduğu konusundaki görüşümüze bir delil olarak da Bilirkişinin çok ciddi bir işlem hatası yaptığını, Bilirkişi Makina Mühendisi …’un taraflı ve gerçeklikten uzak bir rapor düzenlemesi üzerine düzenlenen rapora madde madde itiraz etmediklerini, tüm maddeler genelinde Bilirkişinin değiştirilmesini ve hazırlanan raporun dikkate alınmaması gerektiğini arz ettiklerini ancak bu isteklerinin maalesef yerine getirilmediğini, Bilirkişinin Makina Mühendisi …’un yaklaşık 50.000 m² olan inşaat alanına sadece 1 gün geldiğini ve gittiğini, 1 günde söz konusu imalatların yapılıp yapılmadığını tespit etmenin imkânsız olduğunu, dolayısıyla tamamen yanlış ve hatalı bir Bilirkişi Raporuna göre yargılanmanın ve kendisinin yapmış olduğu işlem hatası ile kamu zararına hükmedilmesi kararının düzeltilmesi gerektiğini, ayrıca Bilirkişi Makina Mühendisi … hakkında … Cumhuriyet Başsavcılığı’na … tarihli ve … sayılı evrak ile suç duyurusunda bulunduklarını, kendisi hakkındaki soruşturmanın devam ettiğini ve olayın takipçisi olduklarını hatırlatmak istediklerini, ihale projesinde gazlı yangın söndürme sistemi projesi çizilirken sehven bazı hatalar yapıldığını, gazlı yangın söndürme sistemi yapılmasına gerek olmayan mahallere sistem kurulduğunu, yapılmasına ihtiyaç olan mahallerin ise yapılmadığını, örneğin; depolar, hazırlık odaları, yıkama odaları, Ameliyathane sorumlusu, steril malzeme deposu odalarında sistemin gerek olmadığı halde yapılmasının istendiğini, ancak hiperbarik tedavi merkezi, 1. ve 2. Katta bulunan BT, MR odaları ve bu odalara ait kontrol odalarında ise zorunlu olmasına rağmen yapılmasının öngörülmediğini, Sayıştay tarafından görevlendirilen Bilirkişi Heyeti tarafından hazırlanan Bilirkişi Raporunda; “Tespit b.) ihale eki olan CT14-EU Yangın Gazlı Söndürme Sistemi paftasına göre uygulama projesinde 9.770,48 kg kapasiteli 44 santral yapılması gerekirken” denildiğini, Bilirkişi Raporunda ihale dokümanlarında hiçbir şekilde sayısı ve detayı belli olmayan santral sayısı için de yine nereden bulunduğu belli olmayan 44 santral olduğu tespitinin yapıldığını, ancak dilekçedeki detaylı hesaplama tablosundan da görüleceği üzere Bilirkişinin tespitinin yanlış olduğunu, kaldı ki Bilirkişinin, Raporunda hesaplama hakkında hiçbir detay vermediğini, sadece 9.770,48 kg gibi nereden bulunduğu belli olmayan bir sonuca vardığını, projede kullanılması düşünülen gaz miktarının 3.745,09 kg olduğunu, kendilerinin hesaplanan miktarı mahal mahal belirtip toplamı nasıl bulduklarını anlatmalarına rağmen, Bilirkişinin esas görevinden uzaklaşıp hiçbir bilgi, mahal, hesap yapmadan direk 9.770,48 kg rakamını nasıl bulduğunu açıklamadığını, ayrıca kamu zararı olarak söz edilen Uzman Raporunda dizayn miktarı olarak belirtilen kg cinsinden değerin, yapılan hesaplamalar sonucunda o odaya konulacak toplam gazın değerini vermekte olduğunu, yanlışlıkla çarpılan 1, 2, 3 çarpanının ise odaya konacak tüpün adedini belirtmekte olduğunu, Uzman Raporunda belirtilen kg cinsinden değerin tüp sayısı ile çarpılarak yanlışlık yapıldığını, örneğin; 34-KVC ANJ odasının hacmi 286,16 m3 olmakla birlikte bu odanın ihtiyaç miktarının 236,2 kg Novec gaz olduğunu (bu odada kullanılması gereken gazın kg değeri), yine bu odada projede görüldüğü gibi 236,2 kg dizayn miktarını karşılık gelen tüp miktarının ise 3 adet 80 lt’lik (240 litre) tüpler olduğunu, yani burada çarpan olarak görülen 3 sayısının tüpün adedini göstermekte olduğunu, dizayn miktarının 3 ile çarpılmasının büyük bir işlem hatası olduğunu,
Kaldı ki, proje üzerine yazılan antete de bakıldığında üstte büyük rakamlarla dizayn miktarı değeri olan sayı belirtilirken altında daha küçük harflerde 3 ad (80lt-M 50 bar) yazarak dizayn miktarı değerine karşılık gelen tüp hacmi ve miktarının belirtildiğini, projedeki sistem ile sahada kurulan sistemin mukayesesinin aşağıda verildiğini, sonuç olarak;
GAZ miktarı kg nozzle dedektör
PROJEDEKİ DURUM 3.745 95 78
SAHADAKİ DURUM 3.794,48 96 134
Yukarıdaki tabloda da görüleceği üzere kullanılan gaz miktarı, nozzle, dedektör ve bağlantı aparatlarının da daha fazla kullanıldığını, Bilirkişinin uygulama projesinde 9.770,48 kg kapasiteli gaz kullanacağı hesabının yanlış olduğu ve işlem hatası olduğu tespitinin görüleceği üzere tamamen hatalı olduğunu, ayrıca yukarıdaki tablolarda da görüleceği üzere daha fazla sayıda odada gazlı yangın söndürme sistemi kurulduğunu, bunun yanında ihale projesinde olmayan asma tavan içine de ek nozzle konularak bu alanların da yangından korunduğunu, bu açıdan bakıldığından nozzle sayısının da az değil daha fazla olduğunu, hatta dedektör sayısının yaklaşık iki kat daha fazla yapıldığını, bunun yanında Bilirkişi Heyetinin ise kamu zararı hesabı yaparken çok büyük yanlışlık yaptığını, yaklaşık maliyette grup olarak verilen aşağıda da görülen iki poz bulunduğunu, bunlardan birinin gazlı yangın söndürme sistemi; diğerinin ise algılama sistemi olduğunu, Bilirkişi Heyetinin yangın algılama sisteminin (YANGIN.05 pozu) bir parçası olan yangın alarm paneli üzerinden bir hesap yapmasına rağmen, kamu zararı üzerinden maliyet hesabı yaparken yangın söndürme sistemi (YANGIN.04 pozu) üzerinden düşüş yaptığını, kaldı ki yapmış olduğu bu hesabın da yanlış olduğunun çok açık bir şekilde yukarıda anlatıldığını, Yangın.05 no.lu pozda yukarıda görüleceği üzere daha fazla dedektör yapıldığından eksik imalat değil fazla imalat söz konusu olduğunu, ayrıca, … Üniversitesi Rektörlüğü tarafından bahse konu bina için açılmış olan … 11. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin ... D. İş sayılı dosyası ile tespit istemli dava dosyası neticesinde hazırlanan Bilirkişi Raporunda;
“Binada yapılmış olan gazlı yangın söndürme sisteminin ihale projesinde bulunan mahaller yanında hiperbarik tedavi merkezi, 1. ve 2. Katta bulunan BT, MR odaları ve bu odalara ait kontrol odalarının da gazlı yangın söndürme sisteminin yapıldığı, zemin katın projesinde oluşan kısmi değişiklik sebebiyle gazlı yangın söndürme sistemi uygulanacak alanların da büyüdüğü tespit edilmiştir. Ayrıca ihale projesinde gazlı yangın söndürme sistemi hesabı yapılırken asma tavan içine gazlı yangın söndürme sistemi düşünülmeyip sadece tavan altı ve zemin arası hacmi söndürecek bir sistem hesabı yapılmasına rağmen sahada yapılan incelemelerde asma tavan içerisine de gazlı yangın söndürme sistemi yapıldığı tespit edilmiştir.
Gazlı yangın söndürme sisteminde hesap yaparken ihale projesinde de görüleceği üzere asıl olan söndürülecek olan odanın hacmidir.
Bu doğrultuda yukarıda yaptığımız açıklamalardan da anlaşılacağı üzere ihale projesinde gazlı yangın söndürme sistemi yapılması düşünülen alanların hacmi ile sahada uygulaması yapılan gazlı yangın söndürme sistem alanları hacmi karşılaştırıldığında sahada uygulaması yapılan hacmin daha büyük olduğu açıktır. Buradan hareketle kurulan sistemin de ihale dosyasında belirtilen sistemden daha büyük olduğu sonucunu çıkarabiliriz. Kaldı ki pursantaj listelerinde tek grup olarak fiyatı belirlenen bir sistem için santral ve gaz hesabı yapılmasının uygun olmayacağı ve tespitimize bir fayda sağlamayacağı kanaatindeyiz.”
Şeklinde söz konusu imalatların yapıldığı ve kamu zararına sebebiyet verecek bir husus bulunmadığı hususlarının tespit edildiğini, ayrıca aşağıda İstanbul Ticaret Üniversitesi’nden konu hakkında uzman görüşü talepleri üzerine, … Üniversitesi Rektör Yardımcı … tarafından görevlendirilen, Prof. Dr. Makine Yüksek Mühendisi … tarafından ihale dokümanları ve Sayıştay tarafından hazırlanan Bilirkişi Raporunun incelenmesinden sonra hazırlanan Bilirkişi Raporunun da mevcut olduğunu, … Üniversitesi Rektör Yardımcısı … tarafından onaylı, Prof. Dr. Makine Yüksek Mühendisi … imzalı Bilirkişi Raporunda da görüleceği üzere, Sayıştay tarafından görevlendirilen Bilirkişilerin düzenlediği Raporun yanlış ve hatalı olduğunun birçok noktada ortaya çıktığını Kurulumuza arz etmişlerdir.
Başsavcılık mütalaasında özetle; sorumluların projesinde gazlı yangın söndürme sistemi yapılması düşünülen alanların hacmi ile sahada uygulaması yapılan gazlı yangın söndürme sistem alanları hacmi karşılaştırıldığında sahada uygulaması yapılan hacmin daha büyük olduğu, pursantaj listelerinde tek grup olarak fiyatı belirlenen bir sistem için santral ve gaz hesabı yapılmasının uygun olmayacağından bahisle kamu zararı oluşmadığı savıyla tazmin hükmünün kaldırılmasını talep ettikleri ifade edildikten sonra; dosya üzerinde yapılan inceleme neticesinde; sorumluların temyiz dilekçesinde sunulan belge ve bilgiler ışığında konunun yeniden tetkikine ihtiyaç bulunduğundan temyiz talebinin kabul edilerek Daire kararının bozulmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.
İşbu dosyayla duruşma talebinde bulunan sorumlulardan … ile Sayıştay Savcısının sözlü açıklamalarının dinlenmesinden ve dosyada mevcut belgelerin okunup …’a 23.02.2024 tarihinde duruşma günü bildirilmiş olmasına karşın duruşmaya katılmadığından, Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 uncu maddesi hükmü uyarınca dosya üzerinde ve gıyabında),
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Temyize konu işbu ek ilam maddesi bendinde tazmin hükmü, Sayıştay tarafından görevlendirilen Bilirkişilerin raporları, … 11. Asliye Hukuk Mahkemesi Bilirkişi Heyetinin ilk raporu ve ... Hukuk Müşavirliğinin itiraz ettiği hususları içeren ek raporu ile Sayıştay tarafından görevlendirilen Bilirkişilerin raporlarına sorumlular tarafından yapılan itirazlar dikkate alınarak düzenlenen yargılamaya esas ek raporun incelenmesi sonucunda; adı geçen işte mekanik uygulama projesinde yer alan ve projeye göre gazlı yangın söndürme sistemi kapsamında toplam 9.770,48 kg kapasiteli 44 santral yapılması gerekirken 3.174,9 kg kapasiteli 16 adet santral yapıldığı görülmesine rağmen bedelinin 9.770,48 kg kapasiteli 44 santral üzerinden yükleniciye ödenmesi suretiyle kamu zararına sebebiyet verildiği gerekçesiyle verilmiştir.
Bu tazmin gerekçesi de işe ait sözleşmenin “Sözleşmenin Türü ve Bedeli” başlıklı 6. maddesi, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun (uygulama projesini tanımlayan) “Tanımlar” başlıklı 4 üncü maddesi, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin eki olan Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Projelerin uygulanması” başlıklı 12 nci maddesinin birinci fıkrası, “Sözleşme ve eklerine uymayan” işler başlıklı 23 üncü maddesi ve “Hatalı, kusurlu ve eksik işler” başlıklı 24 üncü maddesi hükümlerine dayandırılmıştır.
Eksik yapıldığı gerekçesiyle kamu zararına konu edilen söz konusu imalatlar ile ilgili olarak sorumlularca “ihale projesinde gazlı yangın söndürme sistemi projesi çizilirken sehven bazı hatalar yapıldığı, gazlı yangın söndürme sistemi yapılmasına gerek olmayan (örnek depoları, hazırlık odaları, yıkama odaları, ameliyathane sorumlusu, steril malzeme deposu odaları gibi) mahallere sistem kurulduğu, yapılmasına ihtiyaç olan mahallere (hiperbarik tedavi merkezi, 1. ve 2. katta bulunan BT, MR odaları ve bu odalara ait kontrol odaları gibi) ise yapılmadığı, Sayıştay tarafından görevlendirilen Bilirkişi Heyeti tarafından hazırlanan Bilirkişi Raporunda ihale eki olan CT14-EU Yangın Gazlı Söndürme Sistemi paftasına göre uygulama projesinde 9.770,48 kg kapasiteli 44 santral yapılmasından bahsedildiği, ihale dokümanlarında hiçbir şekilde sayısı ve detayı belli olmayan santral sayısı için 44 santral olduğu tespitinin nereden bulunduğunun anlaşılamadığı” hususları ileri sürülmüştür.
Bu iddia ve itirazlar doğrultusunda, projede kullanılması düşünülen gaz miktarı (Sayıştay Bilirkişisinin yapmadığı da ifade edilmek suretiyle) mahal mahal belirtilmek suretiyle 3.745,09 kg olarak hesaplanmıştır. Ayrıca, kamu zararı olarak söz edilen uzman raporunda dizayn miktarı olarak belirtilen kg cinsinden değer, yapılan hesaplamalar sonucunda o odaya konulacak toplam gazın değerini vermekte olup, Sayıştay Bilirkişisince odaya konacak tüpün adedini belirtmekte olan 1, 2, 3 katsayıları kg cinsinden değer ile çarpılarak da hesap hatası yapılmıştır. (Örneğin 34-KVC ANJ, odasının hacmi 286,16 m³ olmakla birlikte bu odanın ihtiyaç miktarı 236,2 kg Novec gazdır (Bu odada kullanılması gereken gazın kg değeri). Yine bu odada projede görüldüğü gibi 236,2 kg dizayn miktarını karşılık gelen tüp miktarı ise 3 adet 80 lt’lik (240 litre) tüplerdir. Yani burada çarpan olarak görülen 3 sayısı tüpün adedini göstermektedir. Dizayn miktarının tekrar 3 ile çarpılmasına gerek yoktur.) Kaldı ki, proje üzerine yazılan antete de bakıldığında üstte büyük rakamlarla dizayn miktarı değeri olan sayı belirtilirken altında daha küçük harflerde 3 ad (80lt-M 50 bar) yazarak dizayn miktarı değerine karşılık gelen tüp hacmi ve miktarı belirtilmiştir.
Bu bağlamda, doğru hesap şekliyle projedeki sistem ile sahada kurulan sistemin mukayesesi yapılmış ve
GAZ miktarı kg nozzle dedektör
PROJEDEKİ DURUM 3.745 95 78
SAHADAKİ DURUM 3.794,48 96 134
Sahada gaz miktarı, nozzle, dedektör ve bağlantı aparatlarının projeden daha fazla kullanıldığı; daha da önemlisi Bilirkişinin uygulama projesinde 9.770,48 kg kapasiteli gaz kullanacağı hesabının yanlış olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Ayrıca dilekçedeki tablolarda da görüleceği üzere daha fazla sayıda odada gazlı yangın söndürme sistemi kurulmuştur. Bunun yanında ihale projesinde olmayan asma tavan içine de ek nozzle konularak bu alanlardan yangından korunmuştur. Bu açıdan bakıldığında nozzle sayısı da az değil daha fazladır. Hatta dedektör sayısı yaklaşık iki kat daha fazla yapılmıştır.
Bu hususların dışında, Bilirkişi Heyeti yangın algılama sisteminin (YANGIN.05 pozu) bir parçası olan yangın alarm paneli üzerinden bir hesap yapmasına rağmen, kamu zararı üzerinden maliyet hesabı yaparken yangın söndürme sistemi (YANGIN.04 pozu) üzerinden düşüş yaparak da bir hata yapmıştır.
Nitekim, … Üniversitesi Rektörlüğü tarafından bahse konu bina için açılmış olan … 11. Asliye Hukuk Mahkemesinin ... D. İş sayılı dosyası ile tespit istemli dava dosyası neticesinde hazırlanan Bilirkişi Raporunda;
“Binada yapılmış olan gazlı yangın söndürme sisteminin ihale projesinde bulunan mahaller yanında hiperbarik tedavi merkezi, 1. ve 2. katta bulunan BT, MR odaları ve bu odalara ait kontrol odalarının da gazlı yangın söndürme sisteminin yapıldığı, zemin katın projesinde oluşan kısmi değişiklik sebebiyle gazlı yangın söndürme sistemi uygulanacak alanların da büyüdüğü tespit edilmiştir. Ayrıca ihale projesinde gazlı yangın söndürme sistemi hesabı yapılırken asma tavan içine gazlı yangın söndürme sistemi düşünülmeyip sadece tavan altı ve zemin arası hacmi söndürecek bir sistem hesabı yapılmasına rağmen sahada yapılan incelemelerde asma tavan içerisine de gazlı yangın söndürme sistemi yapıldığı tespit edilmiştir.
Gazlı yangın söndürme sisteminde hesap yaparken ihale projesinde de görüleceği üzere asıl olan söndürülecek olan odanın hacmidir.
Bu doğrultuda yukarıda yaptığımız açıklamalardan da anlaşılacağı üzere ihale projesinde gazlı yangın söndürme sistemi yapılması düşünülen alanların hacmi ile sahada uygulaması yapılan gazlı yangın söndürme sistem alanları hacmi karşılaştırıldığında sahada uygulaması yapılan hacmin daha büyük olduğu açıktır. Buradan hareketle kurulan sistemin de ihale dosyasında belirtilen sistemden daha büyük olduğu sonucunu çıkarabiliriz. Kaldı ki pursantaj listelerinde tek grup olarak fiyatı belirlenen bir sistem için santral ve gaz hesabı yapılmasının uygun olmayacağı ve tespitimize bir fayda sağlamayacağı kanaatindeyiz.”
Denilerek de sorumluların iddia ve itirazları teyit edilmiştir.
Tazmin hükmü verilen sorumlulardan Makine Mühendisi …, yukarıda bahsi geçen geçen Mahkeme Bilirkişisinin görüşüne ilaveten İstanbul Ticaret Üniversitesi’nden konu hakkında uzman görüşü talebinde bulunmuş, …Üniversitesi Rektör Yardımcısı … tarafından görevlendirilen, Prof. Dr. Makine Yüksek Mühendisi …’nin ihale dokümanları ve Sayıştay Bilirkişisi Raporunu incelemesinden sonra yeni bir Bilirkişi Raporu daha düzenlenmiştir.
Bu Bilirkişi Raporunda da tazmin hükmüne esas Sayıştay Bilirkişisi Raporunun yukarıda açıklanan hatalı ve yanlış yönleri aynı şekilde ortaya konulmuştur.
Tüm bu açıklamalar çerçevesinde, mekanik uygulama projesindeki gazlı yangın söndürme sisteminin projesine göre daha az kurulmadığı hatta daha fazla kurulduğu anlaşıldığından ve dolayısıyla eksik imalat nedeniyle kamu zararına sebebiyet verildiği söylenemeyeceğinden; temyiz talebinde bulunan sorumluların iddia ve itirazlarının kabul edilerek 296 sayılı Ek İlamın 28. maddesinin (b) bendiyle verilen … TL’nin tazminine ilişkin hükmün 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesinin 7 nci fıkrası uyarınca BOZULMASINA ve yukarıda belirtilen hususların tekrar değerlendirilmesini teminen yeni hüküm tesisi için dosyanın hükmü veren DAİREYE GÖNDERİLMESİNE, (Üye …, Üye …, Üye …, Üye … ve ..’nin aşağıda yazılı azınlık görüşlerine karşı) oy çokluğuyla,
Karar verildiği 13.03.2024 tarih ve 56552 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
Karşı oy gerekçesi/Azınlık görüşü
Üye …, Üye … ve Üye …:
Yukarıda Ek İlamın 1. maddesinin (a) bendine ilişkin Karşı oy gerekçesi/Azınlık görüşündeki tespit davalarının ve davalar için hazırlanan bilirkişi raporlarının hukuki niteliğine dair açıklamalar bu madde için de geçerli olmakla birlikte, işe ait sözleşmenin “Sözleşmenin Türü ve Bedeli” başlıklı 6. maddesi, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun (uygulama projesini tanımlayan) “Tanımlar” başlıklı 4 üncü maddesi, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin eki olan Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Projelerin uygulanması” başlıklı 12 nci maddesinin birinci fıkrası, “Sözleşme ve eklerine uymayan” işler başlıklı 23 üncü maddesi ve “Hatalı, kusurlu ve eksik işler” başlıklı 24 üncü maddesi hükümleri doğrultusunda; Sayıştay tarafından görevlendirilen Bilirkişi raporundaki:
“Tespit b); Yerinde yapılan denetimde sonucunda, ihale eki olan CT14- EU Yangın Gazlı Söndürme Sistemi paftasına göre uygulama projesinde 9.770,48 Kg kapasiteli 44 santral yapılması gerekirken, 3.174,9 Kg kapasiteli 16 adet santral imalatı görülmüştür.
Maliyetlendirme b);
Yapılmayan 1 adet yangın damperi ve 4 adet Kanal Tipi Susturucunun yaklaşık maliyet cetvelinde verilmediğinden birim fiyatlarını tarafımdan da belirlenememiştir.
Projesine göre 1 adet Novec 1230 Gazlı Söndürme Sistemi santralinin ortalama yangından koruma sıvısı miktarı (9.770,48 Kg/44 adet) 222,22 Kg’dır. İmalatı yapılan 1 adet Novec 1230 Gazlı Söndürme Sistemi santralinin otalama yangından koruma sıvısı miktarı (3.174,9 Kg/16 adet) 198,43 Kg’dır. 1 adet santralin koruyucu sıvı hesabında hacim (Tavan tipi ile değiştirebilir), konsantrasyon yüzdesi, oda sıcaklığı, güvenlik katsayısı gibi faktörler söz konusu olduğundan santral başına koruma sıvısı kg miktarı değişebilir. Ancak her bir santralde nozzle, tüp, tüp askısı, selenoid valf, boşaltma ve geciktirme aparatları standart olarak mevcut olacağından yapılmayan santral oranı üzerinden ihale indirimli yüklenici teklif fiyatı, kamu zararı ve KDV’li kamu zararı aşağıdaki şekilde hesaplanmıştır.
Sonuç b)
Söz konusu imalat değişikliklerine ilişkin herhangi bir proje değişikliğinin bulunmadığı, ihale eki olan uygulama projesine göre yapılması istenen imalatların yapılmadığı, söz konusu kalemlerin hakkediş ile yükleniciye ödendiği, KDV dahil … TL’lik kamu zararının oluştuğu … kanaatine varılmıştır.”
Tespitlere itibar edilerek sorumluların iddia ve itirazlarının reddiyle tazmin hükmünün tasdik edilmesi gerekir.
Üye …:
Yukarıda Karşı oy gerekçesi/Azınlık görüşü kısmındaki “tazmin hükmünün tasdikine” yönelik azınlık düşüncesine aynen katılmakla beraber, hesap yargılama usulü bağlamında temyiz mercii olan Temyiz Kurulu çalışma usulüne ilişkin olarak ayrıca;
Sayıştay yargılamasında ilk derece mahkemesi olarak dairelerce verilen kararlara karşı sorumlular temyiz ve karar düzeltme ile yargılamanın iadesi yoluna müracaat edebilirler. 6085 sayılı Sayıştay Kanununun “Temyiz” başlıklı 55 inci maddesindeki düzenlemeye göre Temyiz Kurulu; temyiz olunan hükmü olduğu gibi veya düzelterek tasdik etmeye, bozma kararı vererek daireye göndermeye ya da Kurul üye tam sayısının üçte iki çoğunluğu ile daire kararını tümüyle ortadan kaldırmaya karar verebilir. Kaldırma kararı (doğası gereği Sayıştay dairelerince kamu zararının sorumlularına ödettirilmesi ile yönündeki kararlar hakkında verilebilecek bir karar olup) kamu zararının oluşmadığı dolayısıyla da dairece haklarında hüküm tesis edilen sorumlular hakkında hüküm tesis edilmesi gerekmediği sonucuna ulaşan ve sorumluların beraatı anlamına gelen bir hükümdür.
Bu düzenlemede yer verilen “kurul üye sayısının üçte iki çoğunluğu ile kaldırılması” şeklindeki kısmın klasik anlamdaki temyiz uygulamalarının dışına taşan bir düzenleme olduğu ortadadır. Hukuk sisteminde ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu kararın kaldırılması ve bunun yerine yeni bir karar verilmesi uygulaması istinaf mahkemeleri aşamasında görülebilen bir uygulamadır. İstinaf mahkemelerince verilen kararlar (İlk derece mahkemesinin kararını kaldıran kararlar dâhil) hakkında da belli şartlar altında temyiz yoluna gidilebilmektedir. Oysa Sayıştay Temyiz Kurulunca verilen kaldırma kararına karşı karar düzeltme dışında müracaat edilebilecek bir kanun yolu ve mercii bulunmamaktadır. Türk hukuk sisteminde temyiz incelemesi sürecinde verilebilecek kararlardan farklı ve temyizi kabil olmayan bir yöntem olarak belirlenmiş olması nedeniyle de 6085 sayılı Kanunda normal karar çoğunluğundan farklı olarak kaldırma kararı için Kurulun üçte ikisinin çoğunluğu aranmıştır.
İlk derecede kamu zararını tazminle yükümlü tutulmuş olan sorumluların haklarında verilmiş olan bu kararın, sorumlular lehine sonuçlanması için en kısa ve kesin olan yol dairece verilmiş olan tazmin kararının kaldırılması olup sorumluların temyiz başvuruları da çoğunlukla “kararın kaldırılması veya bozulması” şeklinde bir taleple sonlandırılmaktadır. Bu sebeple temyiz başvurusunda taraflarca kaldırma talep edilmişse öncelikle bu talebin görüşülmesi ve sonuçlandırılması gereklidir.
Ancak kaldırma kararının alınabilmesi için bozma veya tasdik kararlarından farklı bir çoğunluk (Kurulun üçte ikisinin oyu) aranmakta olduğundan bunun altında kalan oylama sonuçlarında bozma kararı verildiği kabul edilemeyeceğinden sonuca ulaşmak üzere müzakere ve oylamaya devam edilmesi gerekmektedir.
Kaldırma talebine yönelik müzakereler sonrasında yapılan oylamada Kurulun üçte iki çoğunluğu ile kaldırma kararı çıkmadığı halde kaldırma yönünde kullanılan oyların karar çoğunluğuna (5 azınlık oyuna karşı 10 çoğunluk oyu ile) ulaştığı gerekçe gösterilerek müzakerelere devam edilmemiş ve kaldırma gerekçelerine dayalı olarak bozma kararı verildiği sonucuna ulaşılmıştır.
Yukarıda açıklanan nedenlerle kaldırma kararının oylandığı ancak bu kararın gerektirdiği üçte iki çoğunluğa ulaşılmadığı halde kurulun çoğunluğunun kaldırma yönünde oy kullandığı gerekçesiyle kaldırma gerekçeli bozma kararı verildiği sonucuna ulaşılması mümkün olmayıp müzakerelere devam edilerek yapılacak oylama sonucuna göre tasdik veya bozma kararlarından hangisinin verildiğinin belirlenmesi gerekir.
Üye …:
Yukarıda Ek İlamın 1. maddesinin (a) bendine ilişkin Karşı oy gerekçesi/Azınlık görüşündeki tespit davalarının ve davalar için hazırlanan bilirkişi raporlarının hukuki niteliğine dair açıklamalara şahsım da katılmakla beraber; sorumluların, kamu zararı olarak söz edilen uzman raporunda toplam gaz miktarını gösteren ve dizayn miktarı olarak belirtilen kg cinsinden değerin, Sayıştay Bilirkişisince odaya konacak tüpün adedini belirtmekte olan 1, 2, 3 katsayıları ile çarpılarak hesap hatası yapıldığı yönündeki iddia ve itirazlarının yeniden incelenmesi sonucunda (oluşması durumunda) kamu zararı tutarının yeniden hesaplanmasını teminen tazmin hükmünün bozularak Dairesine gönderilmesi gerekir.
21- 296 sayılı Ek İlamın 28. maddesinin (b) bendiyle; yukarıda adı geçen iş (...-… Yapımı) kapsamında Mekanik uygulama projesinde yer alan ve projeye göre gazlı yangın söndürme sistemi kapsamında toplam 9.770,48 kg kapasiteli 44 santral yapılması gerekirken 3.174,9 kg kapasiteli 16 adet santral yapıldığı gerekçesiyle … TL’nin tazminine ilişkin hüküm tesis edilmiştir.
Sorumlular (Hakediş Kapağı Üzerinde İmzası Bulunan) Kontrol Teşkilatı Üyesi sıfatıyla temyiz talep eden Makine Yüksek Mühendisi … ve (Geçici ve Kesin Kabul Tutanakları Üzerinde İmzası Bulunan) Geçici ve Kesin Kabul Heyetleri Üyesi sıfatlarıyla temyiz talep eden Elektrik Teknikeri Makine Mühendisi …], ortaklaşa gönderdikleri temyiz dilekçesinde özetle; bu maddede işlem hatası yapıldığını, bu maddede Sayıştay tarafından görevlendirilen Makina Mühendisi … tarafından hazırlanan mekanik tesisat maddelerine ait bilirkişi raporunun taraflı ve gerçeklikten uzak olduğu konusundaki görüşümüze bir delil olarak da Bilirkişinin çok ciddi bir işlem hatası yaptığını, Bilirkişi Makina Mühendisi …’un taraflı ve gerçeklikten uzak bir rapor düzenlemesi üzerine düzenlenen rapora madde madde itiraz etmediklerini, tüm maddeler genelinde Bilirkişinin değiştirilmesini ve hazırlanan raporun dikkate alınmaması gerektiğini arz ettiklerini ancak bu isteklerinin maalesef yerine getirilmediğini, Bilirkişinin Makina Mühendisi …’un yaklaşık 50.000 m² olan inşaat alanına sadece 1 gün geldiğini ve gittiğini, 1 günde söz konusu imalatların yapılıp yapılmadığını tespit etmenin imkânsız olduğunu, dolayısıyla tamamen yanlış ve hatalı bir Bilirkişi Raporuna göre yargılanmanın ve kendisinin yapmış olduğu işlem hatası ile kamu zararına hükmedilmesi kararının düzeltilmesi gerektiğini, ayrıca Bilirkişi Makina Mühendisi … hakkında … Cumhuriyet Başsavcılığı’na … tarihli ve … sayılı evrak ile suç duyurusunda bulunduklarını, kendisi hakkındaki soruşturmanın devam ettiğini ve olayın takipçisi olduklarını hatırlatmak istediklerini, ihale projesinde gazlı yangın söndürme sistemi projesi çizilirken sehven bazı hatalar yapıldığını, gazlı yangın söndürme sistemi yapılmasına gerek olmayan mahallere sistem kurulduğunu, yapılmasına ihtiyaç olan mahallerin ise yapılmadığını, örneğin; depolar, hazırlık odaları, yıkama odaları, Ameliyathane sorumlusu, steril malzeme deposu odalarında sistemin gerek olmadığı halde yapılmasının istendiğini, ancak hiperbarik tedavi merkezi, 1. ve 2. Katta bulunan BT, MR odaları ve bu odalara ait kontrol odalarında ise zorunlu olmasına rağmen yapılmasının öngörülmediğini, Sayıştay tarafından görevlendirilen Bilirkişi Heyeti tarafından hazırlanan Bilirkişi Raporunda; “Tespit b.) ihale eki olan CT14-EU Yangın Gazlı Söndürme Sistemi paftasına göre uygulama projesinde 9.770,48 kg kapasiteli 44 santral yapılması gerekirken” denildiğini, Bilirkişi Raporunda ihale dokümanlarında hiçbir şekilde sayısı ve detayı belli olmayan santral sayısı için de yine nereden bulunduğu belli olmayan 44 santral olduğu tespitinin yapıldığını, ancak dilekçedeki detaylı hesaplama tablosundan da görüleceği üzere Bilirkişinin tespitinin yanlış olduğunu, kaldı ki Bilirkişinin, Raporunda hesaplama hakkında hiçbir detay vermediğini, sadece 9.770,48 kg gibi nereden bulunduğu belli olmayan bir sonuca vardığını, projede kullanılması düşünülen gaz miktarının 3.745,09 kg olduğunu, kendilerinin hesaplanan miktarı mahal mahal belirtip toplamı nasıl bulduklarını anlatmalarına rağmen, Bilirkişinin esas görevinden uzaklaşıp hiçbir bilgi, mahal, hesap yapmadan direk 9.770,48 kg rakamını nasıl bulduğunu açıklamadığını, ayrıca kamu zararı olarak söz edilen Uzman Raporunda dizayn miktarı olarak belirtilen kg cinsinden değerin, yapılan hesaplamalar sonucunda o odaya konulacak toplam gazın değerini vermekte olduğunu, yanlışlıkla çarpılan 1, 2, 3 çarpanının ise odaya konacak tüpün adedini belirtmekte olduğunu, Uzman Raporunda belirtilen kg cinsinden değerin tüp sayısı ile çarpılarak yanlışlık yapıldığını, örneğin; 34-KVC ANJ odasının hacmi 286,16 m3 olmakla birlikte bu odanın ihtiyaç miktarının 236,2 kg Novec gaz olduğunu (bu odada kullanılması gereken gazın kg değeri), yine bu odada projede görüldüğü gibi 236,2 kg dizayn miktarını karşılık gelen tüp miktarının ise 3 adet 80 lt’lik (240 litre) tüpler olduğunu, yani burada çarpan olarak görülen 3 sayısının tüpün adedini göstermekte olduğunu, dizayn miktarının 3 ile çarpılmasının büyük bir işlem hatası olduğunu,
Kaldı ki, proje üzerine yazılan antete de bakıldığında üstte büyük rakamlarla dizayn miktarı değeri olan sayı belirtilirken altında daha küçük harflerde 3 ad (80lt-M 50 bar) yazarak dizayn miktarı değerine karşılık gelen tüp hacmi ve miktarının belirtildiğini, projedeki sistem ile sahada kurulan sistemin mukayesesinin aşağıda verildiğini, sonuç olarak;
GAZ miktarı kg nozzle dedektör
PROJEDEKİ DURUM 3.745 95 78
SAHADAKİ DURUM 3.794,48 96 134
Yukarıdaki tabloda da görüleceği üzere kullanılan gaz miktarı, nozzle, dedektör ve bağlantı aparatlarının da daha fazla kullanıldığını, Bilirkişinin uygulama projesinde 9.770,48 kg kapasiteli gaz kullanacağı hesabının yanlış olduğu ve işlem hatası olduğu tespitinin görüleceği üzere tamamen hatalı olduğunu, ayrıca yukarıdaki tablolarda da görüleceği üzere daha fazla sayıda odada gazlı yangın söndürme sistemi kurulduğunu, bunun yanında ihale projesinde olmayan asma tavan içine de ek nozzle konularak bu alanların da yangından korunduğunu, bu açıdan bakıldığından nozzle sayısının da az değil daha fazla olduğunu, hatta dedektör sayısının yaklaşık iki kat daha fazla yapıldığını, bunun yanında Bilirkişi Heyetinin ise kamu zararı hesabı yaparken çok büyük yanlışlık yaptığını, yaklaşık maliyette grup olarak verilen aşağıda da görülen iki poz bulunduğunu, bunlardan birinin gazlı yangın söndürme sistemi; diğerinin ise algılama sistemi olduğunu, Bilirkişi Heyetinin yangın algılama sisteminin (YANGIN.05 pozu) bir parçası olan yangın alarm paneli üzerinden bir hesap yapmasına rağmen, kamu zararı üzerinden maliyet hesabı yaparken yangın söndürme sistemi (YANGIN.04 pozu) üzerinden düşüş yaptığını, kaldı ki yapmış olduğu bu hesabın da yanlış olduğunun çok açık bir şekilde yukarıda anlatıldığını, Yangın.05 no.lu pozda yukarıda görüleceği üzere daha fazla dedektör yapıldığından eksik imalat değil fazla imalat söz konusu olduğunu, ayrıca, … Üniversitesi Rektörlüğü tarafından bahse konu bina için açılmış olan … 11. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin ... D. İş sayılı dosyası ile tespit istemli dava dosyası neticesinde hazırlanan Bilirkişi Raporunda;
“Binada yapılmış olan gazlı yangın söndürme sisteminin ihale projesinde bulunan mahaller yanında hiperbarik tedavi merkezi, 1. ve 2. Katta bulunan BT, MR odaları ve bu odalara ait kontrol odalarının da gazlı yangın söndürme sisteminin yapıldığı, zemin katın projesinde oluşan kısmi değişiklik sebebiyle gazlı yangın söndürme sistemi uygulanacak alanların da büyüdüğü tespit edilmiştir. Ayrıca ihale projesinde gazlı yangın söndürme sistemi hesabı yapılırken asma tavan içine gazlı yangın söndürme sistemi düşünülmeyip sadece tavan altı ve zemin arası hacmi söndürecek bir sistem hesabı yapılmasına rağmen sahada yapılan incelemelerde asma tavan içerisine de gazlı yangın söndürme sistemi yapıldığı tespit edilmiştir.
Gazlı yangın söndürme sisteminde hesap yaparken ihale projesinde de görüleceği üzere asıl olan söndürülecek olan odanın hacmidir.
Bu doğrultuda yukarıda yaptığımız açıklamalardan da anlaşılacağı üzere ihale projesinde gazlı yangın söndürme sistemi yapılması düşünülen alanların hacmi ile sahada uygulaması yapılan gazlı yangın söndürme sistem alanları hacmi karşılaştırıldığında sahada uygulaması yapılan hacmin daha büyük olduğu açıktır. Buradan hareketle kurulan sistemin de ihale dosyasında belirtilen sistemden daha büyük olduğu sonucunu çıkarabiliriz. Kaldı ki pursantaj listelerinde tek grup olarak fiyatı belirlenen bir sistem için santral ve gaz hesabı yapılmasının uygun olmayacağı ve tespitimize bir fayda sağlamayacağı kanaatindeyiz.”
Şeklinde söz konusu imalatların yapıldığı ve kamu zararına sebebiyet verecek bir husus bulunmadığı hususlarının tespit edildiğini, ayrıca aşağıda İstanbul Ticaret Üniversitesi’nden konu hakkında uzman görüşü talepleri üzerine, … Üniversitesi Rektör Yardımcı … tarafından görevlendirilen, Prof. Dr. Makine Yüksek Mühendisi … tarafından ihale dokümanları ve Sayıştay tarafından hazırlanan Bilirkişi Raporunun incelenmesinden sonra hazırlanan Bilirkişi Raporunun da mevcut olduğunu, … Üniversitesi Rektör Yardımcısı … tarafından onaylı, Prof. Dr. Makine Yüksek Mühendisi … imzalı Bilirkişi Raporunda da görüleceği üzere, Sayıştay tarafından görevlendirilen Bilirkişilerin düzenlediği Raporun yanlış ve hatalı olduğunun birçok noktada ortaya çıktığını Kurulumuza arz etmişlerdir.
Başsavcılık mütalaasında özetle; sorumluların projesinde gazlı yangın söndürme sistemi yapılması düşünülen alanların hacmi ile sahada uygulaması yapılan gazlı yangın söndürme sistem alanları hacmi karşılaştırıldığında sahada uygulaması yapılan hacmin daha büyük olduğu, pursantaj listelerinde tek grup olarak fiyatı belirlenen bir sistem için santral ve gaz hesabı yapılmasının uygun olmayacağından bahisle kamu zararı oluşmadığı savıyla tazmin hükmünün kaldırılmasını talep ettikleri ifade edildikten sonra; dosya üzerinde yapılan inceleme neticesinde; sorumluların temyiz dilekçesinde sunulan belge ve bilgiler ışığında konunun yeniden tetkikine ihtiyaç bulunduğundan temyiz talebinin kabul edilerek Daire kararının bozulmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.
İşbu dosyayla duruşma talebinde bulunan sorumlulardan … ile Sayıştay Savcısının sözlü açıklamalarının dinlenmesinden ve dosyada mevcut belgelerin okunup …’a 23.02.2024 tarihinde duruşma günü bildirilmiş olmasına karşın duruşmaya katılmadığından, Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 uncu maddesi hükmü uyarınca dosya üzerinde ve gıyabında),
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Temyize konu işbu ek ilam maddesi bendinde tazmin hükmü, Sayıştay tarafından görevlendirilen Bilirkişilerin raporları, … 11. Asliye Hukuk Mahkemesi Bilirkişi Heyetinin ilk raporu ve ... Hukuk Müşavirliğinin itiraz ettiği hususları içeren ek raporu ile Sayıştay tarafından görevlendirilen Bilirkişilerin raporlarına sorumlular tarafından yapılan itirazlar dikkate alınarak düzenlenen yargılamaya esas ek raporun incelenmesi sonucunda; adı geçen işte mekanik uygulama projesinde yer alan ve projeye göre gazlı yangın söndürme sistemi kapsamında toplam 9.770,48 kg kapasiteli 44 santral yapılması gerekirken 3.174,9 kg kapasiteli 16 adet santral yapıldığı görülmesine rağmen bedelinin 9.770,48 kg kapasiteli 44 santral üzerinden yükleniciye ödenmesi suretiyle kamu zararına sebebiyet verildiği gerekçesiyle verilmiştir.
Bu tazmin gerekçesi de işe ait sözleşmenin “Sözleşmenin Türü ve Bedeli” başlıklı 6. maddesi, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun (uygulama projesini tanımlayan) “Tanımlar” başlıklı 4 üncü maddesi, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin eki olan Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Projelerin uygulanması” başlıklı 12 nci maddesinin birinci fıkrası, “Sözleşme ve eklerine uymayan” işler başlıklı 23 üncü maddesi ve “Hatalı, kusurlu ve eksik işler” başlıklı 24 üncü maddesi hükümlerine dayandırılmıştır.
Eksik yapıldığı gerekçesiyle kamu zararına konu edilen söz konusu imalatlar ile ilgili olarak sorumlularca “ihale projesinde gazlı yangın söndürme sistemi projesi çizilirken sehven bazı hatalar yapıldığı, gazlı yangın söndürme sistemi yapılmasına gerek olmayan (örnek depoları, hazırlık odaları, yıkama odaları, ameliyathane sorumlusu, steril malzeme deposu odaları gibi) mahallere sistem kurulduğu, yapılmasına ihtiyaç olan mahallere (hiperbarik tedavi merkezi, 1. ve 2. katta bulunan BT, MR odaları ve bu odalara ait kontrol odaları gibi) ise yapılmadığı, Sayıştay tarafından görevlendirilen Bilirkişi Heyeti tarafından hazırlanan Bilirkişi Raporunda ihale eki olan CT14-EU Yangın Gazlı Söndürme Sistemi paftasına göre uygulama projesinde 9.770,48 kg kapasiteli 44 santral yapılmasından bahsedildiği, ihale dokümanlarında hiçbir şekilde sayısı ve detayı belli olmayan santral sayısı için 44 santral olduğu tespitinin nereden bulunduğunun anlaşılamadığı” hususları ileri sürülmüştür.
Bu iddia ve itirazlar doğrultusunda, projede kullanılması düşünülen gaz miktarı (Sayıştay Bilirkişisinin yapmadığı da ifade edilmek suretiyle) mahal mahal belirtilmek suretiyle 3.745,09 kg olarak hesaplanmıştır. Ayrıca, kamu zararı olarak söz edilen uzman raporunda dizayn miktarı olarak belirtilen kg cinsinden değer, yapılan hesaplamalar sonucunda o odaya konulacak toplam gazın değerini vermekte olup, Sayıştay Bilirkişisince odaya konacak tüpün adedini belirtmekte olan 1, 2, 3 katsayıları kg cinsinden değer ile çarpılarak da hesap hatası yapılmıştır. (Örneğin 34-KVC ANJ, odasının hacmi 286,16 m³ olmakla birlikte bu odanın ihtiyaç miktarı 236,2 kg Novec gazdır (Bu odada kullanılması gereken gazın kg değeri). Yine bu odada projede görüldüğü gibi 236,2 kg dizayn miktarını karşılık gelen tüp miktarı ise 3 adet 80 lt’lik (240 litre) tüplerdir. Yani burada çarpan olarak görülen 3 sayısı tüpün adedini göstermektedir. Dizayn miktarının tekrar 3 ile çarpılmasına gerek yoktur.) Kaldı ki, proje üzerine yazılan antete de bakıldığında üstte büyük rakamlarla dizayn miktarı değeri olan sayı belirtilirken altında daha küçük harflerde 3 ad (80lt-M 50 bar) yazarak dizayn miktarı değerine karşılık gelen tüp hacmi ve miktarı belirtilmiştir.
Bu bağlamda, doğru hesap şekliyle projedeki sistem ile sahada kurulan sistemin mukayesesi yapılmış ve
GAZ miktarı kg nozzle dedektör
PROJEDEKİ DURUM 3.745 95 78
SAHADAKİ DURUM 3.794,48 96 134
Sahada gaz miktarı, nozzle, dedektör ve bağlantı aparatlarının projeden daha fazla kullanıldığı; daha da önemlisi Bilirkişinin uygulama projesinde 9.770,48 kg kapasiteli gaz kullanacağı hesabının yanlış olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Ayrıca dilekçedeki tablolarda da görüleceği üzere daha fazla sayıda odada gazlı yangın söndürme sistemi kurulmuştur. Bunun yanında ihale projesinde olmayan asma tavan içine de ek nozzle konularak bu alanlardan yangından korunmuştur. Bu açıdan bakıldığında nozzle sayısı da az değil daha fazladır. Hatta dedektör sayısı yaklaşık iki kat daha fazla yapılmıştır.
Bu hususların dışında, Bilirkişi Heyeti yangın algılama sisteminin (YANGIN.05 pozu) bir parçası olan yangın alarm paneli üzerinden bir hesap yapmasına rağmen, kamu zararı üzerinden maliyet hesabı yaparken yangın söndürme sistemi (YANGIN.04 pozu) üzerinden düşüş yaparak da bir hata yapmıştır.
Nitekim, … Üniversitesi Rektörlüğü tarafından bahse konu bina için açılmış olan … 11. Asliye Hukuk Mahkemesinin ... D. İş sayılı dosyası ile tespit istemli dava dosyası neticesinde hazırlanan Bilirkişi Raporunda;
“Binada yapılmış olan gazlı yangın söndürme sisteminin ihale projesinde bulunan mahaller yanında hiperbarik tedavi merkezi, 1. ve 2. katta bulunan BT, MR odaları ve bu odalara ait kontrol odalarının da gazlı yangın söndürme sisteminin yapıldığı, zemin katın projesinde oluşan kısmi değişiklik sebebiyle gazlı yangın söndürme sistemi uygulanacak alanların da büyüdüğü tespit edilmiştir. Ayrıca ihale projesinde gazlı yangın söndürme sistemi hesabı yapılırken asma tavan içine gazlı yangın söndürme sistemi düşünülmeyip sadece tavan altı ve zemin arası hacmi söndürecek bir sistem hesabı yapılmasına rağmen sahada yapılan incelemelerde asma tavan içerisine de gazlı yangın söndürme sistemi yapıldığı tespit edilmiştir.
Gazlı yangın söndürme sisteminde hesap yaparken ihale projesinde de görüleceği üzere asıl olan söndürülecek olan odanın hacmidir.
Bu doğrultuda yukarıda yaptığımız açıklamalardan da anlaşılacağı üzere ihale projesinde gazlı yangın söndürme sistemi yapılması düşünülen alanların hacmi ile sahada uygulaması yapılan gazlı yangın söndürme sistem alanları hacmi karşılaştırıldığında sahada uygulaması yapılan hacmin daha büyük olduğu açıktır. Buradan hareketle kurulan sistemin de ihale dosyasında belirtilen sistemden daha büyük olduğu sonucunu çıkarabiliriz. Kaldı ki pursantaj listelerinde tek grup olarak fiyatı belirlenen bir sistem için santral ve gaz hesabı yapılmasının uygun olmayacağı ve tespitimize bir fayda sağlamayacağı kanaatindeyiz.”
Denilerek de sorumluların iddia ve itirazları teyit edilmiştir.
Tazmin hükmü verilen sorumlulardan Makine Mühendisi …, yukarıda bahsi geçen geçen Mahkeme Bilirkişisinin görüşüne ilaveten İstanbul Ticaret Üniversitesi’nden konu hakkında uzman görüşü talebinde bulunmuş, …Üniversitesi Rektör Yardımcısı … tarafından görevlendirilen, Prof. Dr. Makine Yüksek Mühendisi …’nin ihale dokümanları ve Sayıştay Bilirkişisi Raporunu incelemesinden sonra yeni bir Bilirkişi Raporu daha düzenlenmiştir.
Bu Bilirkişi Raporunda da tazmin hükmüne esas Sayıştay Bilirkişisi Raporunun yukarıda açıklanan hatalı ve yanlış yönleri aynı şekilde ortaya konulmuştur.
Tüm bu açıklamalar çerçevesinde, mekanik uygulama projesindeki gazlı yangın söndürme sisteminin projesine göre daha az kurulmadığı hatta daha fazla kurulduğu anlaşıldığından ve dolayısıyla eksik imalat nedeniyle kamu zararına sebebiyet verildiği söylenemeyeceğinden; temyiz talebinde bulunan sorumluların iddia ve itirazlarının kabul edilerek 296 sayılı Ek İlamın 28. maddesinin (b) bendiyle verilen … TL’nin tazminine ilişkin hükmün 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesinin 7 nci fıkrası uyarınca BOZULMASINA ve yukarıda belirtilen hususların tekrar değerlendirilmesini teminen yeni hüküm tesisi için dosyanın hükmü veren DAİREYE GÖNDERİLMESİNE, (Üye …, Üye …, Üye …, Üye … ve ..’nin aşağıda yazılı azınlık görüşlerine karşı) oy çokluğuyla,
Karar verildiği 13.03.2024 tarih ve 56552 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
Karşı oy gerekçesi/Azınlık görüşü
Üye …, Üye … ve Üye …:
Yukarıda Ek İlamın 1. maddesinin (a) bendine ilişkin Karşı oy gerekçesi/Azınlık görüşündeki tespit davalarının ve davalar için hazırlanan bilirkişi raporlarının hukuki niteliğine dair açıklamalar bu madde için de geçerli olmakla birlikte, işe ait sözleşmenin “Sözleşmenin Türü ve Bedeli” başlıklı 6. maddesi, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun (uygulama projesini tanımlayan) “Tanımlar” başlıklı 4 üncü maddesi, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin eki olan Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Projelerin uygulanması” başlıklı 12 nci maddesinin birinci fıkrası, “Sözleşme ve eklerine uymayan” işler başlıklı 23 üncü maddesi ve “Hatalı, kusurlu ve eksik işler” başlıklı 24 üncü maddesi hükümleri doğrultusunda; Sayıştay tarafından görevlendirilen Bilirkişi raporundaki:
“Tespit b); Yerinde yapılan denetimde sonucunda, ihale eki olan CT14- EU Yangın Gazlı Söndürme Sistemi paftasına göre uygulama projesinde 9.770,48 Kg kapasiteli 44 santral yapılması gerekirken, 3.174,9 Kg kapasiteli 16 adet santral imalatı görülmüştür.
Maliyetlendirme b);
Yapılmayan 1 adet yangın damperi ve 4 adet Kanal Tipi Susturucunun yaklaşık maliyet cetvelinde verilmediğinden birim fiyatlarını tarafımdan da belirlenememiştir.
Projesine göre 1 adet Novec 1230 Gazlı Söndürme Sistemi santralinin ortalama yangından koruma sıvısı miktarı (9.770,48 Kg/44 adet) 222,22 Kg’dır. İmalatı yapılan 1 adet Novec 1230 Gazlı Söndürme Sistemi santralinin otalama yangından koruma sıvısı miktarı (3.174,9 Kg/16 adet) 198,43 Kg’dır. 1 adet santralin koruyucu sıvı hesabında hacim (Tavan tipi ile değiştirebilir), konsantrasyon yüzdesi, oda sıcaklığı, güvenlik katsayısı gibi faktörler söz konusu olduğundan santral başına koruma sıvısı kg miktarı değişebilir. Ancak her bir santralde nozzle, tüp, tüp askısı, selenoid valf, boşaltma ve geciktirme aparatları standart olarak mevcut olacağından yapılmayan santral oranı üzerinden ihale indirimli yüklenici teklif fiyatı, kamu zararı ve KDV’li kamu zararı aşağıdaki şekilde hesaplanmıştır.
Sonuç b)
Söz konusu imalat değişikliklerine ilişkin herhangi bir proje değişikliğinin bulunmadığı, ihale eki olan uygulama projesine göre yapılması istenen imalatların yapılmadığı, söz konusu kalemlerin hakkediş ile yükleniciye ödendiği, KDV dahil … TL’lik kamu zararının oluştuğu … kanaatine varılmıştır.”
Tespitlere itibar edilerek sorumluların iddia ve itirazlarının reddiyle tazmin hükmünün tasdik edilmesi gerekir.
Üye …:
Yukarıda Karşı oy gerekçesi/Azınlık görüşü kısmındaki “tazmin hükmünün tasdikine” yönelik azınlık düşüncesine aynen katılmakla beraber, hesap yargılama usulü bağlamında temyiz mercii olan Temyiz Kurulu çalışma usulüne ilişkin olarak ayrıca;
Sayıştay yargılamasında ilk derece mahkemesi olarak dairelerce verilen kararlara karşı sorumlular temyiz ve karar düzeltme ile yargılamanın iadesi yoluna müracaat edebilirler. 6085 sayılı Sayıştay Kanununun “Temyiz” başlıklı 55 inci maddesindeki düzenlemeye göre Temyiz Kurulu; temyiz olunan hükmü olduğu gibi veya düzelterek tasdik etmeye, bozma kararı vererek daireye göndermeye ya da Kurul üye tam sayısının üçte iki çoğunluğu ile daire kararını tümüyle ortadan kaldırmaya karar verebilir. Kaldırma kararı (doğası gereği Sayıştay dairelerince kamu zararının sorumlularına ödettirilmesi ile yönündeki kararlar hakkında verilebilecek bir karar olup) kamu zararının oluşmadığı dolayısıyla da dairece haklarında hüküm tesis edilen sorumlular hakkında hüküm tesis edilmesi gerekmediği sonucuna ulaşan ve sorumluların beraatı anlamına gelen bir hükümdür.
Bu düzenlemede yer verilen “kurul üye sayısının üçte iki çoğunluğu ile kaldırılması” şeklindeki kısmın klasik anlamdaki temyiz uygulamalarının dışına taşan bir düzenleme olduğu ortadadır. Hukuk sisteminde ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu kararın kaldırılması ve bunun yerine yeni bir karar verilmesi uygulaması istinaf mahkemeleri aşamasında görülebilen bir uygulamadır. İstinaf mahkemelerince verilen kararlar (İlk derece mahkemesinin kararını kaldıran kararlar dâhil) hakkında da belli şartlar altında temyiz yoluna gidilebilmektedir. Oysa Sayıştay Temyiz Kurulunca verilen kaldırma kararına karşı karar düzeltme dışında müracaat edilebilecek bir kanun yolu ve mercii bulunmamaktadır. Türk hukuk sisteminde temyiz incelemesi sürecinde verilebilecek kararlardan farklı ve temyizi kabil olmayan bir yöntem olarak belirlenmiş olması nedeniyle de 6085 sayılı Kanunda normal karar çoğunluğundan farklı olarak kaldırma kararı için Kurulun üçte ikisinin çoğunluğu aranmıştır.
İlk derecede kamu zararını tazminle yükümlü tutulmuş olan sorumluların haklarında verilmiş olan bu kararın, sorumlular lehine sonuçlanması için en kısa ve kesin olan yol dairece verilmiş olan tazmin kararının kaldırılması olup sorumluların temyiz başvuruları da çoğunlukla “kararın kaldırılması veya bozulması” şeklinde bir taleple sonlandırılmaktadır. Bu sebeple temyiz başvurusunda taraflarca kaldırma talep edilmişse öncelikle bu talebin görüşülmesi ve sonuçlandırılması gereklidir.
Ancak kaldırma kararının alınabilmesi için bozma veya tasdik kararlarından farklı bir çoğunluk (Kurulun üçte ikisinin oyu) aranmakta olduğundan bunun altında kalan oylama sonuçlarında bozma kararı verildiği kabul edilemeyeceğinden sonuca ulaşmak üzere müzakere ve oylamaya devam edilmesi gerekmektedir.
Kaldırma talebine yönelik müzakereler sonrasında yapılan oylamada Kurulun üçte iki çoğunluğu ile kaldırma kararı çıkmadığı halde kaldırma yönünde kullanılan oyların karar çoğunluğuna (5 azınlık oyuna karşı 10 çoğunluk oyu ile) ulaştığı gerekçe gösterilerek müzakerelere devam edilmemiş ve kaldırma gerekçelerine dayalı olarak bozma kararı verildiği sonucuna ulaşılmıştır.
Yukarıda açıklanan nedenlerle kaldırma kararının oylandığı ancak bu kararın gerektirdiği üçte iki çoğunluğa ulaşılmadığı halde kurulun çoğunluğunun kaldırma yönünde oy kullandığı gerekçesiyle kaldırma gerekçeli bozma kararı verildiği sonucuna ulaşılması mümkün olmayıp müzakerelere devam edilerek yapılacak oylama sonucuna göre tasdik veya bozma kararlarından hangisinin verildiğinin belirlenmesi gerekir.
Üye …:
Yukarıda Ek İlamın 1. maddesinin (a) bendine ilişkin Karşı oy gerekçesi/Azınlık görüşündeki tespit davalarının ve davalar için hazırlanan bilirkişi raporlarının hukuki niteliğine dair açıklamalara şahsım da katılmakla beraber; sorumluların, kamu zararı olarak söz edilen uzman raporunda toplam gaz miktarını gösteren ve dizayn miktarı olarak belirtilen kg cinsinden değerin, Sayıştay Bilirkişisince odaya konacak tüpün adedini belirtmekte olan 1, 2, 3 katsayıları ile çarpılarak hesap hatası yapıldığı yönündeki iddia ve itirazlarının yeniden incelenmesi sonucunda (oluşması durumunda) kamu zararı tutarının yeniden hesaplanmasını teminen tazmin hükmünün bozularak Dairesine gönderilmesi gerekir.
Kararla ilgili sorunuz mu var?