Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı
Karar Tarihi:
2/7/2024
Karar No:
48770
Esas No:
56472
KARAR
İtfaiye Müdürlüğüne görevlendirilen şahsa fiilen itfaiye hizmetinde görev yapmadığı halde mevzuata aykırı olarak maktu mesai ücreti ödenmesi.
15 sayılı İlamın 8’inci maddesi ile; ... ... Belediyesinde Emlak ve İstimlak Müdürlüğünde Tahsildar olarak görev yaparken İtfaiye Müdürlüğüne görevlendirilen ...’a fiilen itfaiye hizmetinde görev yapmadığı halde mevzuata aykırı olarak maktu mesai ücreti ödenmesi suretiyle sebep olunan ... TL kamu zararının tazminine hükmedilmiştir.
Söz konusu hükme karşı Sorumlu Harcama Yetkilisi ... tarafından 48770 sayılı dosya kapsamında gönderilen temyiz dilekçesinde özetle;
Daha önceki savunmasını da tekrar ederek, yetkili merci tarafından yapılan atama sonucunda tarafının da imzası bulunan ödeme işlemlerindeki kusurun kendisine ait olmadığını,
Eğer yapılan atama işlemi hatalı ise bunun idarece ya da mahkeme kararı ile iptali gerektiğini, geçerli bir atama işlemi varken personelin mali haklarının ödenmesinin şart olduğunu,
...'ın itfaiye müdürlüğüne yasal mevzuata uygun bir şekilde görevlendirme yetkisinin taraflarında olmayıp bu yetkinin belediye başkanlığında olduğunu, ilgili talebe istinaden belediye başkanlığının oluru ile görevlendirmenin gerçekleştirildiğini,
İlgili personelin ilamda belirtildiğinin aksine zorunlu olarak itfaiye olaylarına (yangın, trafik, kurtarma vs.) ekip olarak fiilen müdahale ettiğini, yangın ve kurtarma eğitimleri verilerek fiilen itfaiye görevinde çalıştığını,
Kamu görevlisinin kamu zararından sorumlu tutulabilmesi için kasıt, kusur ve ihmalinin bulunması gerektiğini, oysaki yetkili amirce yapılan atama işleminden dolayı kendisinin cezalandırıldığını, kendi kusurunun bulunmadığını,
Bu ödemeleri yapmakta kötü niyetli bir kastının bulunmadığını, Belediyenin görevlendirmesine istinaden kararlara uygun olarak ödemeler yapıldığını, sadece yapılan ödemelerde imzasının bulunmasının tarafını sorumlu hale getirmesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğunu,
İfade ederek, ilamda belirtilen ve kendisi aleyhine verilen tazmin hükmünün kaldırılması talebinde bulunmuştur.
Başsavcılık Mütalaasında;
“Yargılamaya esas raporda da belirtildiği üzere, Emlak ve İstimlak Müdürlüğünde Tahsildar olarak görev yaptığı sırada kendi isteğiyle İtfaiye Müdürlüğüne görevlendirmesi yapılan ...'a, mevzuata aykırı olarak aylık maktu mesai ücreti ödendiği görülmüştür.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun "Kamu zararı" başlıklı 71 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde "Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması," kamu zararı olarak tanımlanmış,
"Harcama talimatı ve sorumluluk" başlıklı 32. maddesinde; harcama yetkililerinin, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun ve diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumlu oldukları,
"Giderin Gerçekleştirilmesi" başlıklı 33'üncü maddesinde; bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerektiği, gerçekleştirme görevlilerinin, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürüttüğü, gerçekleştirme görevlilerinin, bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumlu oldukları,
Belirtilmiştir.
Tahsildar kadrosunda görev yapan ...'ın, İtfaiye Müdürlüğünde görevlendirilmek için dilekçe ile başvurduğu, bunun üzerine 22.02.2016 tarihinde İtfaiye Müdürlüğünde göreve başladığı anlaşılmıştır. Ancak söz konusu görevlendirme, 21.10.2006 tarihli 26326 sayılı Resmi Gazete' de yayımlanan Belediye İtfaiye Yönetmeliğin 18'inci maddesinde itfaiye erliğine naklen geçiş için düzenlenen usul ve esaslara uygun olarak yapılmadığından, ilgilinin Yönetmeliğin 14'üncü maddesinde yer alan itfaiye yangın personeline yardımcı ve destek olan "diğer personel" kapsamında görevlendirildiği anlaşılmaktadır.
2019 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu eki (K) cetvelinde destek hizmeti yürüten itfaiye personeli, maktu mesai ücreti ödenecek personel kapsamı dışında tutulduğundan, İtfaiye Müdürlüğünde yardımcı ve destek personel olarak görevlendirilen ...'a maktu mesai ücreti ödenmesi nedeniyle kamu zararı oluşmuştur.
Bu nedenlerle temyiz talebinin reddi ile ... ... Belediyesi 2019 yılı hesabının 1. Dairede yargılanması sonucu çıkarılan 01.03.2021 tarih ve 15 numaralı ilamın 8. maddesi ile verilen tazmin hükmünün, tasdikine karar verilmesinin uygun olacağı mütalâa edilmektedir.”
Denilmiştir.
Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
15 sayılı İlamın 8’inci maddesi ile; ... ... Belediyesinde Emlak ve İstimlak Müdürlüğünde Tahsildar olarak görev yaparken kendi isteğiyle İtfaiye Müdürlüğüne görevlendirilen ...’a fiilen itfaiye hizmetinde görev yapmadığı halde mevzuata aykırı olarak maktu mesai ücreti ödenmesi suretiyle ... TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak,
2019 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ekinde yer alan ve “Ek Ders, Konferans ve Fazla Çalışma Ücretleri ile Diğer Ücret Ödemelerinin Tutarları”nı düzenleyen (K) cetvelinin “III. Fazla Çalışma Ücreti” bölümünde, “(B) Aylık Maktu Mesai Ücreti” başlığı altında; “...Belediyeler ile bunlara bağlı müstakil bütçeli kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarda (iktisadi işletmeler hariç), görevlerinin niteliği gereği 657 sayılı Kanunda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmaksızın zabıta ve itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan personele (destek hizmeti yürüten personel hariç), belediye meclisi kararı ile tespit edilen tutar, fazla çalışma ücreti olarak maktuen ödenir... ” denilerek, zabıta ve itfaiye hizmetlerinde çalışan personele fazla çalışma ücreti ödenebileceği belirtilmiş, fazla çalışma ücretinin ödenebilmesi için ise personelin fiilen zabıta ve itfaiye hizmetlerinde çalışması şart koşulmuş olup, zabıta ve itfaiye hizmetlerinde destek hizmeti yürüten personele ise fazla çalışma ücreti ödenemeyeceği hükme bağlanmıştır.
21.10.2006 tarihli ve 26326 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Belediye İtfaiye Yönetmeliği’nde, belediye itfaiye teşkilatının kuruluş, görev, yetki ve sorumlulukları ile itfaiye memurlarının nitelikleri düzenlenmiştir. Anılan Yönetmelik’in;
“Kadro ve Unvanlar” başlıklı 8’inci maddesinin birinci fıkrasında; “Belediye itfaiye teşkilatı personel kadro ve unvanları, Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına İlişkin Esaslara göre; daire başkanı, itfaiye müdürü, itfaiye şube müdürü, itfaiye amiri, itfaiye çavuşu ve itfaiye eri kadroları ile diğer kadrolardan oluşur.”,
“Belediye itfaiye yangın personeli” başlıklı 9’uncu maddesinde; “Belediye itfaiye teşkilatında çalışan itfaiye eri, itfaiye çavuşu, itfaiye amiri, itfaiye şube müdürü, itfaiye müdürü ve itfaiye daire başkanı yangın personelidir. Bu personel, bizzat yangın yerinde bulunmak ve yangına müdahale etmekle sorumlu ve görevlidir.”,
“Diğer Personel” başlıklı 14’üncü maddesinde; “İtfaiye teşkilatında, hizmetlerin yürütülmesine yardımcı ve destek olmak üzere norm kadroya uygun olarak, itfaiye yangın personeli dışında personel çalıştırılabilir.”
Hükümleri yer almaktadır.
Yönetmelik’in, “Başka memurluklardan naklen geçiş” başlıklı 18’inci maddesinde de; “Herhangi bir resmi kuruluştan veya belediyenin diğer hizmet birimlerinde asıl memur iken, belediye itfaiye erliğine geçmek isteyenler; 30 yaşını aşmamaları, 15 inci maddedeki yaş dışındaki diğer şartları taşımaları ve 16 ncı maddede öngörülen sözlü sınavda başarılı olmaları kaydıyla, 657 sayılı Kanuna ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine uyularak itfaiye erliğine atanabilir.” denilerek belediyenin diğer hizmet birimlerinde asıl memur iken itfaiye erliğine geçmek isteyenlerin itfaiye eri olarak atanabilmesine ilişkin usul ve esaslara yer verilmiştir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun "Kamu zararı" başlıklı 71’inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde; "Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması" kamu zararı olarak tanımlanmış,
"Harcama talimatı ve sorumluluk" başlıklı 32’nci maddesinde; harcama yetkililerinin, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun ve diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumlu oldukları,
"Giderin Gerçekleştirilmesi" başlıklı 33'üncü maddesinde ise; bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerektiği, gerçekleştirme görevlilerinin, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürüttüğü, gerçekleştirme görevlilerinin, bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumlu oldukları,
Hüküm altına alınmıştır.
Tahsildar kadrosunda görev yapan ...’in, İtfaiye Müdürlüğünde görevlendirilmek için dilekçe ile başvurduğu, bunun üzerine 22.02.2016 tarihinde İtfaiye Müdürlüğünde göreve başladığı anlaşılmıştır. Ancak söz konusu görevlendirme, anılan Yönetmelik’in 18’inci maddesinde itfaiye erliğine naklen geçiş için düzenlenen usul ve esaslara uygun olarak yapılmadığından, ilgilinin Yönetmelik’in 14’üncü maddesinde yer alan itfaiye yangın personeline yardımcı ve destek olan “diğer personel” kapsamında görevlendirildiği anlaşılmaktadır.
2019 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ekinde yer alan (K) cetvelinde, destek hizmeti yürüten itfaiye personeli maktu mesai ücreti ödenecek personel kapsamı dışında tutulduğundan, İtfaiye Müdürlüğünde yardımcı ve destek personel olarak görevlendirilen ...’a maktu mesai ücreti ödenmesi nedeniyle kamu zararı oluşmuştur.
Bu itibarla, sorumlunun temyiz talebinin REDDİ ile 15 sayılı İlamın 8’inci maddesi ile verilen ... TL tutarındaki tazmin hükmünün TASDİKİNE, (Üye ..., Üye ... ve Üye ...’un aşağıda yazılı azınlık görüşlerine karşı) oy çokluğuyla,
6085 sayılı Kanun’un 57’nci maddesi gereği bu Kararın yazılı bildirim tarihinden itibaren on beş gün içerisinde Sayıştay’da karar düzeltilmesi yolu açık olmak üzere,
Karar verildiği 07.02.2024 tarih ve 56472 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
Karşı oy gerekçesi/Azınlık görüşü
Üye ... ve Üye ...:
15 sayılı İlamın 8’inci maddesi ile; ... Belediyesi Emlak ve İstimlak Müdürlüğünde Tahsildar kadrosunda görev yaparken İtfaiye Müdürlüğüne görevlendirilen ...’a, fiilen itfaiye hizmetinde görev yapmadığı halde mevzuata aykırı olarak maktu mesai ücreti ödendiği gerekçe gösterilerek oluşan kamu zararının ödettirilmesi yönünde karar verilmiştir.
Emlak ve İstimlak Müdürlüğünde Tahsildar kadrosunda görev yapan ...'ın, İtfaiye Müdürlüğünde görevlendirilmek için dilekçe ile başvurduğu, bunun üzerine 19.02.2016 tarihli Başkanlık oluru ile 22.02.2016 tarihinde 24/48 saat vardiya usulüne uygun olarak İtfaiye Müdürlüğünde görevlendirildiği, itfaiye olaylarına (yangın, trafik, kurtarma vs.) ekip olarak fiilen müdahale edildiği, yangın ve kazaların can ve mal güvenliği için ivedilikle müdahale edilmesi gereken olaylar olduğu, ayrıca ilgili personele yangın ve kurtarma eğitimi verildiği ve fiilen itfaiye görevinde çalıştığı anlaşılmıştır.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 52’nci maddesinde; “İtfaiye hizmetleri kesintisiz olarak yürütülür. İtfaiye personelinin çalışma süresi ve saatleri 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmaksızın, hizmetin aksatılmadan yürütülmesini sağlayacak şekilde düzenlenir. Belediye itfaiye teşkilâtında fiilen çalışanlara fazla mesai ücreti olarak yılı bütçe kanununda belirlenen üst sınırı aşmamak kaydıyla belediye meclisi kararı ile tespit edilen maktu tutar ödenir.” denilmek suretiyle, itfaiye hizmetlerinin kesintisiz olarak yürütüleceği vurgulanmıştır.
2019 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ekinde yer alan ve “Ek Ders, Konferans ve Fazla Çalışma Ücretleri ile Diğer Ücret Ödemelerinin Tutarları”nı düzenleyen (K) cetvelinin “III. Fazla Çalışma Ücreti” bölümünde, “(B) Aylık Maktu Mesai Ücreti” başlığı altında; “...Belediyeler ile bunlara bağlı müstakil bütçeli kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarda (iktisadi işletmeler hariç), görevlerinin niteliği gereği 657 sayılı Kanunda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmaksızın zabıta ve itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan personele (destek hizmeti yürüten personel hariç), belediye meclisi kararı ile tespit edilen tutar, fazla çalışma ücreti olarak maktuen ödenir... ” denilerek, zabıta ve itfaiye hizmetlerinde çalışan personele fazla çalışma ücreti ödenebileceği, fazla çalışma ücretinin ödenebilmesi için personelin fiilen zabıta ve itfaiye hizmetlerinde çalışmasının şart olduğu ifade edilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre; 2019 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’na ekli K Cetvelinde zikredilen fazla çalışma ücretinin, itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan personele ödenebileceği, itfaiye teşkilatında destek hizmeti yürüten personele ise ödenemeyeceği anlaşılmaktadır. Destek hizmeti yürüten personelin tespiti hususunda ise; 21.10.2006 tarihinde yürürlüğe giren Belediye İtfaiye Yönetmeliğinde, Belediye itfaiye teşkilatının bizzat yangına müdahale eden “yangın personeli” ile yangına müdahale etmeyen “diğer personel” kadro ve pozisyonlarından oluşacağı ve yangın personeli dışındaki diğer personelin itfaiye hizmetlerine yardımcı ve destek olmakla görevli kılınacağı ifade edilmiş ancak itfaiye biriminin çatısı altında hangi kadro ve pozisyonlarda çalışan personelin destek hizmeti yürüttüğüne ilişkin sarih bir hükme yer verilmemiştir.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 52’nci maddesinde; itfaiye personelinin çalışma süresi ve saatlerinin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmayacağı, itfaiye hizmetlerinin kesintisiz olarak yürütüleceği belirtilmiş ve bu şartlar altında Belediye itfaiye teşkilatında fiilen çalışanlara aylık maktu fazla çalışma ücretinin ödenmesi öngörülmüştür. Kanun maddesinin atıf yaptığı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun K Cetvelinde de; itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan personele (destek hizmeti yürüten personel hariç) bu ücretin ödeneceği belirtilmiştir.
Yukarıda yer verilen Kanun hükümlerinde itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan personele maktu fazla çalışma ücretinin ödeneceği vurgulandığından, itfaiye teşkilatı bünyesinde itfaiye hizmetlerini bizzat yürüten kişilerin söz konusu ücreti alması mümkündür. Dolayısıyla somut olayda; söz konusu personelin itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışmadığı ve destek hizmeti yürüttüğünü söylemek mevzuat hükümleri karşısında mümkün görünmemektedir. Maktu fazla çalışma ücretinin ödenmesinde tek şart, itfaiye hizmetlerini bilfiil yürütmek olduğundan, burada kadro ve pozisyonu ne olursa olsun itfaiye hizmetlerinde fiili çalışması olan personelin tespiti önemlidir.
Bununla birlikte; Kanunda bahsedilen “itfaiye hizmetleri” ise sadece yangına müdahaleden ibaret olmayıp, Belediye İtfaiye Yönetmeliğinin 6’ncı maddesinde de sayıldığı üzere itfaiye teşkilatının yerine getirdiği her türlü afet ve kaza, çökme ve patlama gibi durumlarda arama-kurtarma hizmetlerinin yanı sıra başka görevleri de kapsamaktadır. Bu nedenle Kanunda zikredilen “itfaiye hizmetleri” kavramı geniş yorumlanarak itfaiye hizmetlerinin bir bütün olarak değerlendirilmesi ve kesintisiz yürütülecek bu hizmetleri 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmaksızın bilfiil yerine getiren personelin, görev unvanına bakılmaksızın “itfaiye hizmetlerini fiilen yürüten personel” olarak addedilmesi gerekmektedir. Bu manada İlamda benimsenmiş, bizzat yangına müdahale ile görevli “yangın personeli” dışında kalan tüm personelin destek hizmeti yürüttüğü yaklaşımından hareketle adı geçen personelin maktu fazla çalışma ücreti alamayacağını söylemek mümkün değildir. İtfaiye teşkilatında “yangın personeli” kadrosunda olmasa da; memur, bilgisayar işletmeni, tekniker, mühendis, şef, şube müdürü gibi unvanlarda bulunanlardan fiilen itfaiye hizmetlerinde çalıştığı tespit edilenlerin de söz konusu ücreti almaları Kanun hükümleri çerçevesinde mümkündür.
Kaldı ki; Belediye İtfaiye Yönetmeliğinde, araç kullanma dâhil tüm bu hizmetlerin itfaiye erleri tarafından yerine getirileceği belirtildiğinden; itfaiye hizmeti ile ilgili sayılan her tür görevi fiilen yerine getiren personelin de görev unvanı ne olursa olsun itfaiye eri olarak değerlendirilmesi ve maktu fazla çalışma ücretinin ödenmesi gerekir.
Dolayısıyla gerek 5393 sayılı Belediye Kanununda gerekse ilgili yıl Bütçe Kanununda itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan personele maktu çalışma ücretinin ödeneceği belirtildiğinden; burada görev unvanına bağlı kalınmaksızın bizzat yangına müdahale eden, arama-kurtarma çalışmalarına katılan veya bu tür olaylara müdahale etmek amacıyla 24 saat esasına göre vardiya usulü nöbet tutan -mesai saatleri içinde büro işleri, temizlik gibi destek hizmeti yürütenler haricindeki- personelin söz konusu maktu ücreti almasında hukuken bir sakınca bulunmamaktadır.
Bu itibarla, itfaiye teşkilatı bünyesinde olup, görev unvanlarına bakılmaksızın itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışanlara maktu fazla çalışma ücretinin ödenmesi mevzuat hükümleri çerçevesinde mümkün göründüğünden; sorumlunun temyiz dilekçesindeki iddialarının KABULÜ ile 15 sayılı İlamın 8’inci maddesi ile verilen tazmin hükmünün KALDIRILMASI gerekir.
Üye ...:
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Zabıtanın görev ve yetkileri“ başlıklı 51’inci maddesinde, “Belediye zabıta ve özel güvenlik hizmetlerinde fiilen çalışanlara, fazla mesai ücreti olarak yılı bütçe kanununda belirlenen üst sınırı aşmamak kaydıyla belediye meclisi kararı ile tespit edilen maktu tutar ödenir.” hükmü yer alırken, aynı Kanun’un “İtfaiye” başlıklı 52’nci maddesinde, “Belediye itfaiye teşkilâtında fiilen çalışanlara fazla mesai ücreti olarak yılı bütçe kanununda belirlenen üst sınırı aşmamak kaydıyla belediye meclisi kararı ile tespit edilen maktu tutar ödenir.” hükmüne yer verilmiştir.
Her iki madde incelendiğinde görüleceği üzere, zabıta biriminde çalışanlara yılı merkezi yönetim bütçe kanununda belirlenen maktu fazla mesai ücretinin ödenebilmesi için “zabıta hizmetlerinde fiilen çalışma” şartı öngörülmüş iken, itfaiye biriminde çalışanlara mezkûr ücretin ödenebilmesi için “itfaiye teşkilatında fiilen çalışma” şartı yeterli görülmüştür. Bu bağlamda, maktu fazla mesai ücreti ödenmesinde; zabıta biriminde fiilen yürütülen zabıta hizmetleri ve destek hizmetleri ayrımı mümkün iken, itfaiye teşkilatında bahsedilen şekilde bir ayrım yapılması isabetli olmayacaktır.
21.10.2006 tarihli ve 26326 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Belediye İtfaiye Yönetmeliği’nin 7’nci maddesinde, “(2) İtfaiye personelinin çalışma saatleri vardiyalar şeklinde düzenlenir. Fazla çalışma ücretleri ile ilgili olarak 5393 sayılı Kanunda yer alan hükümler uygulanır.” hükmü yer almaktadır.
Her ne kadar 2019 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’na ekli "K" Cetvelinin "Aylık Maktu Fazla Çalışma Ücreti" başlıklı bölümünün "III. Aylık Maktu Fazla Çalışma Ücreti" alt başlığında yer alan;
"Belediyeler ile bunlara bağlı müstakil bütçeli kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarda (iktisadi işletmeler hariç), görevlerinin niteliği gereği 657 sayılı Kanunda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmaksızın zabıta ve itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan personele (destek hizmeti yürüten personel hariç), belediye meclisi kararı ile tespit edilen tutar, fazla çalışma ücreti olarak maktuen ödenir." hükmünde, itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışma şartı öngörülmüşse de; 5393 sayılı Kanun’unda maktu fazla mesai ücretinin ödenmesine ilişkin esas ve usuller açısından değil, sadece ücretin maktu tutarı konusunda bütçe kanuna atıf yapılmış olduğundan mezkûr Kanun’da sağlanan hak ve menfaatin merkezi yönetim bütçe kanunları ile sınırlandırılamayacağı düşünülmektedir.
Bu durumda 5393 sayılı Kanun’da düzenlendiği şekliyle zabıta hizmetlerinde fiilen çalışanlara maktu fazla mesai ücreti ödenebilecek iken, itfaiye teşkilatında fiilen çalışıp fazla mesai yapan tüm personele merkezi yönetim bütçe kanununda belirlenen maktu fazla mesai ücreti ödenebilecektir.
Bu itibarla; tazmin hükmünün KALDIRILMASINA karar verilmesi uygun olacaktır.
15 sayılı İlamın 8’inci maddesi ile; ... ... Belediyesinde Emlak ve İstimlak Müdürlüğünde Tahsildar olarak görev yaparken İtfaiye Müdürlüğüne görevlendirilen ...’a fiilen itfaiye hizmetinde görev yapmadığı halde mevzuata aykırı olarak maktu mesai ücreti ödenmesi suretiyle sebep olunan ... TL kamu zararının tazminine hükmedilmiştir.
Söz konusu hükme karşı Sorumlu Harcama Yetkilisi ... tarafından 48770 sayılı dosya kapsamında gönderilen temyiz dilekçesinde özetle;
Daha önceki savunmasını da tekrar ederek, yetkili merci tarafından yapılan atama sonucunda tarafının da imzası bulunan ödeme işlemlerindeki kusurun kendisine ait olmadığını,
Eğer yapılan atama işlemi hatalı ise bunun idarece ya da mahkeme kararı ile iptali gerektiğini, geçerli bir atama işlemi varken personelin mali haklarının ödenmesinin şart olduğunu,
...'ın itfaiye müdürlüğüne yasal mevzuata uygun bir şekilde görevlendirme yetkisinin taraflarında olmayıp bu yetkinin belediye başkanlığında olduğunu, ilgili talebe istinaden belediye başkanlığının oluru ile görevlendirmenin gerçekleştirildiğini,
İlgili personelin ilamda belirtildiğinin aksine zorunlu olarak itfaiye olaylarına (yangın, trafik, kurtarma vs.) ekip olarak fiilen müdahale ettiğini, yangın ve kurtarma eğitimleri verilerek fiilen itfaiye görevinde çalıştığını,
Kamu görevlisinin kamu zararından sorumlu tutulabilmesi için kasıt, kusur ve ihmalinin bulunması gerektiğini, oysaki yetkili amirce yapılan atama işleminden dolayı kendisinin cezalandırıldığını, kendi kusurunun bulunmadığını,
Bu ödemeleri yapmakta kötü niyetli bir kastının bulunmadığını, Belediyenin görevlendirmesine istinaden kararlara uygun olarak ödemeler yapıldığını, sadece yapılan ödemelerde imzasının bulunmasının tarafını sorumlu hale getirmesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğunu,
İfade ederek, ilamda belirtilen ve kendisi aleyhine verilen tazmin hükmünün kaldırılması talebinde bulunmuştur.
Başsavcılık Mütalaasında;
“Yargılamaya esas raporda da belirtildiği üzere, Emlak ve İstimlak Müdürlüğünde Tahsildar olarak görev yaptığı sırada kendi isteğiyle İtfaiye Müdürlüğüne görevlendirmesi yapılan ...'a, mevzuata aykırı olarak aylık maktu mesai ücreti ödendiği görülmüştür.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun "Kamu zararı" başlıklı 71 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde "Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması," kamu zararı olarak tanımlanmış,
"Harcama talimatı ve sorumluluk" başlıklı 32. maddesinde; harcama yetkililerinin, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun ve diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumlu oldukları,
"Giderin Gerçekleştirilmesi" başlıklı 33'üncü maddesinde; bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerektiği, gerçekleştirme görevlilerinin, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürüttüğü, gerçekleştirme görevlilerinin, bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumlu oldukları,
Belirtilmiştir.
Tahsildar kadrosunda görev yapan ...'ın, İtfaiye Müdürlüğünde görevlendirilmek için dilekçe ile başvurduğu, bunun üzerine 22.02.2016 tarihinde İtfaiye Müdürlüğünde göreve başladığı anlaşılmıştır. Ancak söz konusu görevlendirme, 21.10.2006 tarihli 26326 sayılı Resmi Gazete' de yayımlanan Belediye İtfaiye Yönetmeliğin 18'inci maddesinde itfaiye erliğine naklen geçiş için düzenlenen usul ve esaslara uygun olarak yapılmadığından, ilgilinin Yönetmeliğin 14'üncü maddesinde yer alan itfaiye yangın personeline yardımcı ve destek olan "diğer personel" kapsamında görevlendirildiği anlaşılmaktadır.
2019 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu eki (K) cetvelinde destek hizmeti yürüten itfaiye personeli, maktu mesai ücreti ödenecek personel kapsamı dışında tutulduğundan, İtfaiye Müdürlüğünde yardımcı ve destek personel olarak görevlendirilen ...'a maktu mesai ücreti ödenmesi nedeniyle kamu zararı oluşmuştur.
Bu nedenlerle temyiz talebinin reddi ile ... ... Belediyesi 2019 yılı hesabının 1. Dairede yargılanması sonucu çıkarılan 01.03.2021 tarih ve 15 numaralı ilamın 8. maddesi ile verilen tazmin hükmünün, tasdikine karar verilmesinin uygun olacağı mütalâa edilmektedir.”
Denilmiştir.
Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
15 sayılı İlamın 8’inci maddesi ile; ... ... Belediyesinde Emlak ve İstimlak Müdürlüğünde Tahsildar olarak görev yaparken kendi isteğiyle İtfaiye Müdürlüğüne görevlendirilen ...’a fiilen itfaiye hizmetinde görev yapmadığı halde mevzuata aykırı olarak maktu mesai ücreti ödenmesi suretiyle ... TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak,
2019 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ekinde yer alan ve “Ek Ders, Konferans ve Fazla Çalışma Ücretleri ile Diğer Ücret Ödemelerinin Tutarları”nı düzenleyen (K) cetvelinin “III. Fazla Çalışma Ücreti” bölümünde, “(B) Aylık Maktu Mesai Ücreti” başlığı altında; “...Belediyeler ile bunlara bağlı müstakil bütçeli kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarda (iktisadi işletmeler hariç), görevlerinin niteliği gereği 657 sayılı Kanunda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmaksızın zabıta ve itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan personele (destek hizmeti yürüten personel hariç), belediye meclisi kararı ile tespit edilen tutar, fazla çalışma ücreti olarak maktuen ödenir... ” denilerek, zabıta ve itfaiye hizmetlerinde çalışan personele fazla çalışma ücreti ödenebileceği belirtilmiş, fazla çalışma ücretinin ödenebilmesi için ise personelin fiilen zabıta ve itfaiye hizmetlerinde çalışması şart koşulmuş olup, zabıta ve itfaiye hizmetlerinde destek hizmeti yürüten personele ise fazla çalışma ücreti ödenemeyeceği hükme bağlanmıştır.
21.10.2006 tarihli ve 26326 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Belediye İtfaiye Yönetmeliği’nde, belediye itfaiye teşkilatının kuruluş, görev, yetki ve sorumlulukları ile itfaiye memurlarının nitelikleri düzenlenmiştir. Anılan Yönetmelik’in;
“Kadro ve Unvanlar” başlıklı 8’inci maddesinin birinci fıkrasında; “Belediye itfaiye teşkilatı personel kadro ve unvanları, Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına İlişkin Esaslara göre; daire başkanı, itfaiye müdürü, itfaiye şube müdürü, itfaiye amiri, itfaiye çavuşu ve itfaiye eri kadroları ile diğer kadrolardan oluşur.”,
“Belediye itfaiye yangın personeli” başlıklı 9’uncu maddesinde; “Belediye itfaiye teşkilatında çalışan itfaiye eri, itfaiye çavuşu, itfaiye amiri, itfaiye şube müdürü, itfaiye müdürü ve itfaiye daire başkanı yangın personelidir. Bu personel, bizzat yangın yerinde bulunmak ve yangına müdahale etmekle sorumlu ve görevlidir.”,
“Diğer Personel” başlıklı 14’üncü maddesinde; “İtfaiye teşkilatında, hizmetlerin yürütülmesine yardımcı ve destek olmak üzere norm kadroya uygun olarak, itfaiye yangın personeli dışında personel çalıştırılabilir.”
Hükümleri yer almaktadır.
Yönetmelik’in, “Başka memurluklardan naklen geçiş” başlıklı 18’inci maddesinde de; “Herhangi bir resmi kuruluştan veya belediyenin diğer hizmet birimlerinde asıl memur iken, belediye itfaiye erliğine geçmek isteyenler; 30 yaşını aşmamaları, 15 inci maddedeki yaş dışındaki diğer şartları taşımaları ve 16 ncı maddede öngörülen sözlü sınavda başarılı olmaları kaydıyla, 657 sayılı Kanuna ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine uyularak itfaiye erliğine atanabilir.” denilerek belediyenin diğer hizmet birimlerinde asıl memur iken itfaiye erliğine geçmek isteyenlerin itfaiye eri olarak atanabilmesine ilişkin usul ve esaslara yer verilmiştir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun "Kamu zararı" başlıklı 71’inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde; "Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması" kamu zararı olarak tanımlanmış,
"Harcama talimatı ve sorumluluk" başlıklı 32’nci maddesinde; harcama yetkililerinin, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun ve diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumlu oldukları,
"Giderin Gerçekleştirilmesi" başlıklı 33'üncü maddesinde ise; bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerektiği, gerçekleştirme görevlilerinin, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürüttüğü, gerçekleştirme görevlilerinin, bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumlu oldukları,
Hüküm altına alınmıştır.
Tahsildar kadrosunda görev yapan ...’in, İtfaiye Müdürlüğünde görevlendirilmek için dilekçe ile başvurduğu, bunun üzerine 22.02.2016 tarihinde İtfaiye Müdürlüğünde göreve başladığı anlaşılmıştır. Ancak söz konusu görevlendirme, anılan Yönetmelik’in 18’inci maddesinde itfaiye erliğine naklen geçiş için düzenlenen usul ve esaslara uygun olarak yapılmadığından, ilgilinin Yönetmelik’in 14’üncü maddesinde yer alan itfaiye yangın personeline yardımcı ve destek olan “diğer personel” kapsamında görevlendirildiği anlaşılmaktadır.
2019 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ekinde yer alan (K) cetvelinde, destek hizmeti yürüten itfaiye personeli maktu mesai ücreti ödenecek personel kapsamı dışında tutulduğundan, İtfaiye Müdürlüğünde yardımcı ve destek personel olarak görevlendirilen ...’a maktu mesai ücreti ödenmesi nedeniyle kamu zararı oluşmuştur.
Bu itibarla, sorumlunun temyiz talebinin REDDİ ile 15 sayılı İlamın 8’inci maddesi ile verilen ... TL tutarındaki tazmin hükmünün TASDİKİNE, (Üye ..., Üye ... ve Üye ...’un aşağıda yazılı azınlık görüşlerine karşı) oy çokluğuyla,
6085 sayılı Kanun’un 57’nci maddesi gereği bu Kararın yazılı bildirim tarihinden itibaren on beş gün içerisinde Sayıştay’da karar düzeltilmesi yolu açık olmak üzere,
Karar verildiği 07.02.2024 tarih ve 56472 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
Karşı oy gerekçesi/Azınlık görüşü
Üye ... ve Üye ...:
15 sayılı İlamın 8’inci maddesi ile; ... Belediyesi Emlak ve İstimlak Müdürlüğünde Tahsildar kadrosunda görev yaparken İtfaiye Müdürlüğüne görevlendirilen ...’a, fiilen itfaiye hizmetinde görev yapmadığı halde mevzuata aykırı olarak maktu mesai ücreti ödendiği gerekçe gösterilerek oluşan kamu zararının ödettirilmesi yönünde karar verilmiştir.
Emlak ve İstimlak Müdürlüğünde Tahsildar kadrosunda görev yapan ...'ın, İtfaiye Müdürlüğünde görevlendirilmek için dilekçe ile başvurduğu, bunun üzerine 19.02.2016 tarihli Başkanlık oluru ile 22.02.2016 tarihinde 24/48 saat vardiya usulüne uygun olarak İtfaiye Müdürlüğünde görevlendirildiği, itfaiye olaylarına (yangın, trafik, kurtarma vs.) ekip olarak fiilen müdahale edildiği, yangın ve kazaların can ve mal güvenliği için ivedilikle müdahale edilmesi gereken olaylar olduğu, ayrıca ilgili personele yangın ve kurtarma eğitimi verildiği ve fiilen itfaiye görevinde çalıştığı anlaşılmıştır.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 52’nci maddesinde; “İtfaiye hizmetleri kesintisiz olarak yürütülür. İtfaiye personelinin çalışma süresi ve saatleri 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmaksızın, hizmetin aksatılmadan yürütülmesini sağlayacak şekilde düzenlenir. Belediye itfaiye teşkilâtında fiilen çalışanlara fazla mesai ücreti olarak yılı bütçe kanununda belirlenen üst sınırı aşmamak kaydıyla belediye meclisi kararı ile tespit edilen maktu tutar ödenir.” denilmek suretiyle, itfaiye hizmetlerinin kesintisiz olarak yürütüleceği vurgulanmıştır.
2019 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ekinde yer alan ve “Ek Ders, Konferans ve Fazla Çalışma Ücretleri ile Diğer Ücret Ödemelerinin Tutarları”nı düzenleyen (K) cetvelinin “III. Fazla Çalışma Ücreti” bölümünde, “(B) Aylık Maktu Mesai Ücreti” başlığı altında; “...Belediyeler ile bunlara bağlı müstakil bütçeli kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarda (iktisadi işletmeler hariç), görevlerinin niteliği gereği 657 sayılı Kanunda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmaksızın zabıta ve itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan personele (destek hizmeti yürüten personel hariç), belediye meclisi kararı ile tespit edilen tutar, fazla çalışma ücreti olarak maktuen ödenir... ” denilerek, zabıta ve itfaiye hizmetlerinde çalışan personele fazla çalışma ücreti ödenebileceği, fazla çalışma ücretinin ödenebilmesi için personelin fiilen zabıta ve itfaiye hizmetlerinde çalışmasının şart olduğu ifade edilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre; 2019 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’na ekli K Cetvelinde zikredilen fazla çalışma ücretinin, itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan personele ödenebileceği, itfaiye teşkilatında destek hizmeti yürüten personele ise ödenemeyeceği anlaşılmaktadır. Destek hizmeti yürüten personelin tespiti hususunda ise; 21.10.2006 tarihinde yürürlüğe giren Belediye İtfaiye Yönetmeliğinde, Belediye itfaiye teşkilatının bizzat yangına müdahale eden “yangın personeli” ile yangına müdahale etmeyen “diğer personel” kadro ve pozisyonlarından oluşacağı ve yangın personeli dışındaki diğer personelin itfaiye hizmetlerine yardımcı ve destek olmakla görevli kılınacağı ifade edilmiş ancak itfaiye biriminin çatısı altında hangi kadro ve pozisyonlarda çalışan personelin destek hizmeti yürüttüğüne ilişkin sarih bir hükme yer verilmemiştir.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 52’nci maddesinde; itfaiye personelinin çalışma süresi ve saatlerinin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmayacağı, itfaiye hizmetlerinin kesintisiz olarak yürütüleceği belirtilmiş ve bu şartlar altında Belediye itfaiye teşkilatında fiilen çalışanlara aylık maktu fazla çalışma ücretinin ödenmesi öngörülmüştür. Kanun maddesinin atıf yaptığı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun K Cetvelinde de; itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan personele (destek hizmeti yürüten personel hariç) bu ücretin ödeneceği belirtilmiştir.
Yukarıda yer verilen Kanun hükümlerinde itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan personele maktu fazla çalışma ücretinin ödeneceği vurgulandığından, itfaiye teşkilatı bünyesinde itfaiye hizmetlerini bizzat yürüten kişilerin söz konusu ücreti alması mümkündür. Dolayısıyla somut olayda; söz konusu personelin itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışmadığı ve destek hizmeti yürüttüğünü söylemek mevzuat hükümleri karşısında mümkün görünmemektedir. Maktu fazla çalışma ücretinin ödenmesinde tek şart, itfaiye hizmetlerini bilfiil yürütmek olduğundan, burada kadro ve pozisyonu ne olursa olsun itfaiye hizmetlerinde fiili çalışması olan personelin tespiti önemlidir.
Bununla birlikte; Kanunda bahsedilen “itfaiye hizmetleri” ise sadece yangına müdahaleden ibaret olmayıp, Belediye İtfaiye Yönetmeliğinin 6’ncı maddesinde de sayıldığı üzere itfaiye teşkilatının yerine getirdiği her türlü afet ve kaza, çökme ve patlama gibi durumlarda arama-kurtarma hizmetlerinin yanı sıra başka görevleri de kapsamaktadır. Bu nedenle Kanunda zikredilen “itfaiye hizmetleri” kavramı geniş yorumlanarak itfaiye hizmetlerinin bir bütün olarak değerlendirilmesi ve kesintisiz yürütülecek bu hizmetleri 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmaksızın bilfiil yerine getiren personelin, görev unvanına bakılmaksızın “itfaiye hizmetlerini fiilen yürüten personel” olarak addedilmesi gerekmektedir. Bu manada İlamda benimsenmiş, bizzat yangına müdahale ile görevli “yangın personeli” dışında kalan tüm personelin destek hizmeti yürüttüğü yaklaşımından hareketle adı geçen personelin maktu fazla çalışma ücreti alamayacağını söylemek mümkün değildir. İtfaiye teşkilatında “yangın personeli” kadrosunda olmasa da; memur, bilgisayar işletmeni, tekniker, mühendis, şef, şube müdürü gibi unvanlarda bulunanlardan fiilen itfaiye hizmetlerinde çalıştığı tespit edilenlerin de söz konusu ücreti almaları Kanun hükümleri çerçevesinde mümkündür.
Kaldı ki; Belediye İtfaiye Yönetmeliğinde, araç kullanma dâhil tüm bu hizmetlerin itfaiye erleri tarafından yerine getirileceği belirtildiğinden; itfaiye hizmeti ile ilgili sayılan her tür görevi fiilen yerine getiren personelin de görev unvanı ne olursa olsun itfaiye eri olarak değerlendirilmesi ve maktu fazla çalışma ücretinin ödenmesi gerekir.
Dolayısıyla gerek 5393 sayılı Belediye Kanununda gerekse ilgili yıl Bütçe Kanununda itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan personele maktu çalışma ücretinin ödeneceği belirtildiğinden; burada görev unvanına bağlı kalınmaksızın bizzat yangına müdahale eden, arama-kurtarma çalışmalarına katılan veya bu tür olaylara müdahale etmek amacıyla 24 saat esasına göre vardiya usulü nöbet tutan -mesai saatleri içinde büro işleri, temizlik gibi destek hizmeti yürütenler haricindeki- personelin söz konusu maktu ücreti almasında hukuken bir sakınca bulunmamaktadır.
Bu itibarla, itfaiye teşkilatı bünyesinde olup, görev unvanlarına bakılmaksızın itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışanlara maktu fazla çalışma ücretinin ödenmesi mevzuat hükümleri çerçevesinde mümkün göründüğünden; sorumlunun temyiz dilekçesindeki iddialarının KABULÜ ile 15 sayılı İlamın 8’inci maddesi ile verilen tazmin hükmünün KALDIRILMASI gerekir.
Üye ...:
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Zabıtanın görev ve yetkileri“ başlıklı 51’inci maddesinde, “Belediye zabıta ve özel güvenlik hizmetlerinde fiilen çalışanlara, fazla mesai ücreti olarak yılı bütçe kanununda belirlenen üst sınırı aşmamak kaydıyla belediye meclisi kararı ile tespit edilen maktu tutar ödenir.” hükmü yer alırken, aynı Kanun’un “İtfaiye” başlıklı 52’nci maddesinde, “Belediye itfaiye teşkilâtında fiilen çalışanlara fazla mesai ücreti olarak yılı bütçe kanununda belirlenen üst sınırı aşmamak kaydıyla belediye meclisi kararı ile tespit edilen maktu tutar ödenir.” hükmüne yer verilmiştir.
Her iki madde incelendiğinde görüleceği üzere, zabıta biriminde çalışanlara yılı merkezi yönetim bütçe kanununda belirlenen maktu fazla mesai ücretinin ödenebilmesi için “zabıta hizmetlerinde fiilen çalışma” şartı öngörülmüş iken, itfaiye biriminde çalışanlara mezkûr ücretin ödenebilmesi için “itfaiye teşkilatında fiilen çalışma” şartı yeterli görülmüştür. Bu bağlamda, maktu fazla mesai ücreti ödenmesinde; zabıta biriminde fiilen yürütülen zabıta hizmetleri ve destek hizmetleri ayrımı mümkün iken, itfaiye teşkilatında bahsedilen şekilde bir ayrım yapılması isabetli olmayacaktır.
21.10.2006 tarihli ve 26326 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Belediye İtfaiye Yönetmeliği’nin 7’nci maddesinde, “(2) İtfaiye personelinin çalışma saatleri vardiyalar şeklinde düzenlenir. Fazla çalışma ücretleri ile ilgili olarak 5393 sayılı Kanunda yer alan hükümler uygulanır.” hükmü yer almaktadır.
Her ne kadar 2019 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’na ekli "K" Cetvelinin "Aylık Maktu Fazla Çalışma Ücreti" başlıklı bölümünün "III. Aylık Maktu Fazla Çalışma Ücreti" alt başlığında yer alan;
"Belediyeler ile bunlara bağlı müstakil bütçeli kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarda (iktisadi işletmeler hariç), görevlerinin niteliği gereği 657 sayılı Kanunda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmaksızın zabıta ve itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan personele (destek hizmeti yürüten personel hariç), belediye meclisi kararı ile tespit edilen tutar, fazla çalışma ücreti olarak maktuen ödenir." hükmünde, itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışma şartı öngörülmüşse de; 5393 sayılı Kanun’unda maktu fazla mesai ücretinin ödenmesine ilişkin esas ve usuller açısından değil, sadece ücretin maktu tutarı konusunda bütçe kanuna atıf yapılmış olduğundan mezkûr Kanun’da sağlanan hak ve menfaatin merkezi yönetim bütçe kanunları ile sınırlandırılamayacağı düşünülmektedir.
Bu durumda 5393 sayılı Kanun’da düzenlendiği şekliyle zabıta hizmetlerinde fiilen çalışanlara maktu fazla mesai ücreti ödenebilecek iken, itfaiye teşkilatında fiilen çalışıp fazla mesai yapan tüm personele merkezi yönetim bütçe kanununda belirlenen maktu fazla mesai ücreti ödenebilecektir.
Bu itibarla; tazmin hükmünün KALDIRILMASINA karar verilmesi uygun olacaktır.
Kararla ilgili sorunuz mu var?