Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 1. Daire Kararı
Karar Tarihi:
2/9/2023
Karar No:
88
Esas No:
10892
KARAR
Döner sermaye ek ödemesi
… Yüksekokulu Öğretim Üyesi … tarafından …ne yapılan … adlı projenin Üniversite Yönetim Kurulu (ÜYK) kararlarıyla araştırma ve geliştirme projesi kapsamına alınarak proje kapsamında yapılan ek ödemelere ait kesintilerin eksik yapıldığı iddia edilmektedir.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Döner sermaye” başlıklı 58’inci maddesinin (k) fıkrasında;
“Üniversite-sanayi işbirliği kapsamında araştırma ve geliştirme, tasarım ve yenilik projeleri ile faaliyetleri sonucunda elde edilen gelirler döner sermaye işletmesinin ayrı bir hesabında toplanır. Bu gelirlerden (b) fıkrası uyarınca yapılacak olan kesintiler de dâhil herhangi bir kesinti yapılmaz. Bu kapsamda görev yapan öğretim elemanına ödenecek gelirin yüzde 85’i, herhangi bir vergi kesintisi yapılmaksızın ilgili öğretim elemanına ödenir. Kalan tutar, (b) fıkrasında belirtilen işler için kullanılır. Bu kapsamda değerlendirilecek proje ve faaliyetlere, öğretim elemanının müracaatı doğrultusunda, üniversite yönetim kurulunun izni ile karar verilir.”
hükümleri yer almaktadır.
Aynı Kanun’un 58. maddesinin (h) ve (i) fıkralarına istinaden yürürlüğe konulan Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (v) bendinde;
“Üniversite sanayi işbirliği; Ülkemizde Üniversite-Sanayi işbirliğinde paydaşlar arasındaki sinerjiyi artırmak, ulusal yenilik ekosisteminde bu işbirliğini geliştirmek, sanayimizi rekabet gücü ve katma değeri yüksek yenilikçi ürünler üretebilen ileri teknoloji ağırlıklı ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşturmak amacıyla gerçekleştirilen;
1) Araştırma ve geliştirme faaliyeti (Ar-Ge): Araştırma ve geliştirme, kültür, insan ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bunun yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı çalışmaları, çevre uyumlu ürün tasarımı veya yazılım faaliyetleri ile alanında bilimsel ve teknolojik gelişme sağlayan, bilimsel ve teknolojik bir belirsizliğe odaklanan, çıktıları özgün, deneysel, bilimsel ve teknik içerik taşıyan faaliyetleri,
2) Yenilik: Sosyal ve ekonomik ihtiyaçlara cevap verebilen, mevcut pazarlara başarıyla sunulabilecek ya da yeni pazarlar yaratabilecek; yeni bir ürün, hizmet, uygulama, yöntem veya iş modeli fikri ile oluşturulan süreçleri ve süreçlerin neticelerini,
3) Tasarım faaliyeti: Sanayi alanında ve Bakanlar Kurulunun uygun göreceği diğer alanlarda katma değer ve rekabet avantajı yaratma potansiyelini haiz, ürün veya ürünlerin işlevselliğini artırma, geliştirme, iyileştirme ve farklılaştırmaya yönelik yenilikçi faaliyetlerin tümünü,
4) Tasarım projesi: Amacı, kapsamı, genel ve teknik tanımı, süresi, bütçesi, özel şartları, diğer kurum, kuruluş, gerçek ve tüzel kişilerce sağlanacak ayni veya nakdi destek tutarları, sonuçta doğacak fikri mülkiyet haklarının paylaşım esasları tespit edilmiş ve tasarım faaliyetlerinin her safhasını belirleyecek mahiyette ve bilimsel esaslar çerçevesinde tasarımcı tarafından yürütülen projeyi
ifade eder.” hükümlerine yer verilmiştir.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinden, bir projenin Ar-Ge kapsamında değerlendirilerek elde edilen gelirlerden 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (k) fıkrasına göre ek ödeme yapılabilmesi için üniversite - sanayi işbirliği kapsamında araştırma ve geliştirme, tasarım ve yenilik projeleri ile faaliyetler olması gerekmektedir.
Bunun yanı sıra Ar-Ge sayılacak proje/faaliyetlerin, Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve Denetim Yönetmeliği’nin 5’inci maddesinde belirtilen Ar-Ge ve yenilik sayılmayan faaliyetler arasında yer almaması gerekmektedir.
Yapılan incelemede;
-ÜYK’nın … tarihli ve … sayılı toplantısında alınan … no’lu ve … tarihli ve … sayılı toplantısında alınan … no’lu kararlarla, adı geçen öğretim üyesi tarafından yürütülen … adlı projenin Ar-Ge projesi kapsamında değerlendirildiği,
-Projenin, … tarafından yürütülecek tasarım ve ilgili faaliyetlerin, üretim mühendisliği yönünden incelenerek süreç yönetiminin yapılması planlanarak projelendirilmesine ve desteklenen ürünlerin mühendislik yönünden değerlendirilerek analiz edilip üretilebilir hale getirilmesine; bu çerçevede ürünlerin imalatında kullanılacak malzemeler, konstrüksiyon şekilleri ile üretim metodunun seçimi konularında destek verilmek suretiyle tasarımların uygulanabilir hale getirilmesine yönelik olduğu,
-Proje kapsamında elde edilen gelirlerden, 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (k) fıkrasına istinaden yapılan %15 oranındaki kesinti dışında hiçbir kesintinin yapılmadığı ve kesinti dışında kalan tüm gelirin, proje yürütücüsüne ödendiği,
anlaşılmıştır.
Ar-Ge Komisyonu Değerlendirme Formu, Ar-Ge Çalışması Başvuru Formu ve eki belgeler ile savunma ekindeki belgelerin incelenmesi sonucunda, yapılan projenin ürün veya tasarımın üretilme sürecine ilişkin katma değer yaratabilecek bir proje olduğu, rekabet gücünü arttırabileceği, ayrıca üniversite-sanayi işbirliği şartını taşıyor olduğu ve yukarıda belirtilen Yönetmelik hükümleri uyarınca Ar-Ge sayılmayan faaliyetler kapsamında olmadığı anlaşıldığından proje kapsamında elde edilen gelirlerden; 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (k) fıkrası uyarınca sadece %15 oranında kesinti yapılması yeterli olup, ayrıca %5 BAP payı, %1 hazine payı ile gelir ve damga vergisi kesintileri yapılmasına mahal bulunmamaktadır.
Bu itibarla, mevzuatına uygun olduğu anlaşılan … TL ile ilgili ilişilecek husus bulunmadığına,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca işbu ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere, oy birliğiyle karar verildi.
… Yüksekokulu Öğretim Üyesi … tarafından …ne yapılan … adlı projenin Üniversite Yönetim Kurulu (ÜYK) kararlarıyla araştırma ve geliştirme projesi kapsamına alınarak proje kapsamında yapılan ek ödemelere ait kesintilerin eksik yapıldığı iddia edilmektedir.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Döner sermaye” başlıklı 58’inci maddesinin (k) fıkrasında;
“Üniversite-sanayi işbirliği kapsamında araştırma ve geliştirme, tasarım ve yenilik projeleri ile faaliyetleri sonucunda elde edilen gelirler döner sermaye işletmesinin ayrı bir hesabında toplanır. Bu gelirlerden (b) fıkrası uyarınca yapılacak olan kesintiler de dâhil herhangi bir kesinti yapılmaz. Bu kapsamda görev yapan öğretim elemanına ödenecek gelirin yüzde 85’i, herhangi bir vergi kesintisi yapılmaksızın ilgili öğretim elemanına ödenir. Kalan tutar, (b) fıkrasında belirtilen işler için kullanılır. Bu kapsamda değerlendirilecek proje ve faaliyetlere, öğretim elemanının müracaatı doğrultusunda, üniversite yönetim kurulunun izni ile karar verilir.”
hükümleri yer almaktadır.
Aynı Kanun’un 58. maddesinin (h) ve (i) fıkralarına istinaden yürürlüğe konulan Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (v) bendinde;
“Üniversite sanayi işbirliği; Ülkemizde Üniversite-Sanayi işbirliğinde paydaşlar arasındaki sinerjiyi artırmak, ulusal yenilik ekosisteminde bu işbirliğini geliştirmek, sanayimizi rekabet gücü ve katma değeri yüksek yenilikçi ürünler üretebilen ileri teknoloji ağırlıklı ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşturmak amacıyla gerçekleştirilen;
1) Araştırma ve geliştirme faaliyeti (Ar-Ge): Araştırma ve geliştirme, kültür, insan ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bunun yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı çalışmaları, çevre uyumlu ürün tasarımı veya yazılım faaliyetleri ile alanında bilimsel ve teknolojik gelişme sağlayan, bilimsel ve teknolojik bir belirsizliğe odaklanan, çıktıları özgün, deneysel, bilimsel ve teknik içerik taşıyan faaliyetleri,
2) Yenilik: Sosyal ve ekonomik ihtiyaçlara cevap verebilen, mevcut pazarlara başarıyla sunulabilecek ya da yeni pazarlar yaratabilecek; yeni bir ürün, hizmet, uygulama, yöntem veya iş modeli fikri ile oluşturulan süreçleri ve süreçlerin neticelerini,
3) Tasarım faaliyeti: Sanayi alanında ve Bakanlar Kurulunun uygun göreceği diğer alanlarda katma değer ve rekabet avantajı yaratma potansiyelini haiz, ürün veya ürünlerin işlevselliğini artırma, geliştirme, iyileştirme ve farklılaştırmaya yönelik yenilikçi faaliyetlerin tümünü,
4) Tasarım projesi: Amacı, kapsamı, genel ve teknik tanımı, süresi, bütçesi, özel şartları, diğer kurum, kuruluş, gerçek ve tüzel kişilerce sağlanacak ayni veya nakdi destek tutarları, sonuçta doğacak fikri mülkiyet haklarının paylaşım esasları tespit edilmiş ve tasarım faaliyetlerinin her safhasını belirleyecek mahiyette ve bilimsel esaslar çerçevesinde tasarımcı tarafından yürütülen projeyi
ifade eder.” hükümlerine yer verilmiştir.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinden, bir projenin Ar-Ge kapsamında değerlendirilerek elde edilen gelirlerden 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (k) fıkrasına göre ek ödeme yapılabilmesi için üniversite - sanayi işbirliği kapsamında araştırma ve geliştirme, tasarım ve yenilik projeleri ile faaliyetler olması gerekmektedir.
Bunun yanı sıra Ar-Ge sayılacak proje/faaliyetlerin, Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve Denetim Yönetmeliği’nin 5’inci maddesinde belirtilen Ar-Ge ve yenilik sayılmayan faaliyetler arasında yer almaması gerekmektedir.
Yapılan incelemede;
-ÜYK’nın … tarihli ve … sayılı toplantısında alınan … no’lu ve … tarihli ve … sayılı toplantısında alınan … no’lu kararlarla, adı geçen öğretim üyesi tarafından yürütülen … adlı projenin Ar-Ge projesi kapsamında değerlendirildiği,
-Projenin, … tarafından yürütülecek tasarım ve ilgili faaliyetlerin, üretim mühendisliği yönünden incelenerek süreç yönetiminin yapılması planlanarak projelendirilmesine ve desteklenen ürünlerin mühendislik yönünden değerlendirilerek analiz edilip üretilebilir hale getirilmesine; bu çerçevede ürünlerin imalatında kullanılacak malzemeler, konstrüksiyon şekilleri ile üretim metodunun seçimi konularında destek verilmek suretiyle tasarımların uygulanabilir hale getirilmesine yönelik olduğu,
-Proje kapsamında elde edilen gelirlerden, 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (k) fıkrasına istinaden yapılan %15 oranındaki kesinti dışında hiçbir kesintinin yapılmadığı ve kesinti dışında kalan tüm gelirin, proje yürütücüsüne ödendiği,
anlaşılmıştır.
Ar-Ge Komisyonu Değerlendirme Formu, Ar-Ge Çalışması Başvuru Formu ve eki belgeler ile savunma ekindeki belgelerin incelenmesi sonucunda, yapılan projenin ürün veya tasarımın üretilme sürecine ilişkin katma değer yaratabilecek bir proje olduğu, rekabet gücünü arttırabileceği, ayrıca üniversite-sanayi işbirliği şartını taşıyor olduğu ve yukarıda belirtilen Yönetmelik hükümleri uyarınca Ar-Ge sayılmayan faaliyetler kapsamında olmadığı anlaşıldığından proje kapsamında elde edilen gelirlerden; 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (k) fıkrası uyarınca sadece %15 oranında kesinti yapılması yeterli olup, ayrıca %5 BAP payı, %1 hazine payı ile gelir ve damga vergisi kesintileri yapılmasına mahal bulunmamaktadır.
Bu itibarla, mevzuatına uygun olduğu anlaşılan … TL ile ilgili ilişilecek husus bulunmadığına,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca işbu ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere, oy birliğiyle karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?