Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı
Karar Tarihi:
1/3/2024
Karar No:
48932
Esas No:
56278
KARAR
Konu: Mevzuata aykırı atama.
2-171 sayılı İlamın 6’ncı maddesi ile; Belediyede tekniker kadro unvanı ile görev yapmakta olan ... ’un, 10.07.2007 tarihli unvan değişikliği işleminin mevzuata aykırı yapılması nedeniyle oluşan ... TL kamu zararının sorumlulara ödettirilmesine hükmedilmiştir. Karar, 23.03.2022 tarih ve 51385 sayılı Temyiz Kurulu Kararının 2.maddesi söz konusu tazmin hükmünün tasdikine karar verilmiştir.
Söz konusu temyiz Kurulu kararına karşı sorumlular tarafından sunulan karar düzeltme dilekçesi ve Başsavcılık Mütalaası 171 sayılı İlamın 2 inci maddesine belirtildiği gibidir.
Sorumlu Üst Yönetici ... ile Sayıştay Savcısının sözlü açıklamalarının dinlenilmesinden ve dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Temyize konu ilamın 6. Maddesi ile ... ’un ... Belediyesinde memur olarak görev yapmakta iken 10.07.2007 tarihinde unvanı değiştirilerek tekniker kadrosuna atandığı; mevzuat hükümlerinde de belirtildiği üzere ilgili kadronun, unvan değişikliğine tabi kadrolar arasında yer aldığı; dolayısıyla bu kadrolara atanmanın şartlarından biri unvan değişikliği sınavında başarılı olmak olduğu;
Belediyenin uygulamasında ise bahsi geçen kadroya atamanın sınavsız olarak gerçekleştirildiği tespit edilerek kişinin unvan değişikliği işleminin mevzuata aykırı olduğuna ve atandığı kadrodan yapılan ödemelerin kamu zararı olduğuna hükmedilmiştir.
2 Şubat 2000 tarihinde yürürlüğe giren İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler ile Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme Esaslarına Dair Yönetmelik’in ilgili hükümleri şu şekildedir:
“Madde 5- (Değişik:RG-31/12/2005-26040)
Bu Yönetmelik kapsamında görevde yükselme ve unvan değişikliğine tabi kadrolar aşağıda belirtilmiştir.
…
Unvan değişikliğine tabi kadrolar:
Mühendis, Mimar, Şehir Plancısı, Jeolog, Jeomorfolog, Jeofizikçi, Hidrolog, İstatistikçi, Fizikçi, Arkeolog, Avukat, Matematikçi, Ekonomist, Biyolog, Veteriner, Psikolog, Pedagog, Yönetici Öğretmen, Öğretmen, Kütüphaneci, Sosyolog, Mütercim, Tercüman, Çocuk Eğitimcisi, İmam, Hemşire, Laborant, Ebe, Hayvan Sağlık Memuru, Tekniker, Teknisyen, Programcı.
…
Madde 18 - (Başlığıyla birlikte değişik:RG-31/12/2005-26040)
Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde belirtilen unvan değişikliğine tabi kadrolara, en az ortaöğretim düzeyinde mesleki veya teknik eğitim sonucu ihraz edilen unvanlara ilişkin kurum personelin atanmaları, bu Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde eğitime tabi tutulmaksızın yapılacak unvan değişikliği sınavı sonundaki başarısına göre gerçekleştirilir.”
... ’un ... Belediyesinde memur olarak görev yapmakta iken 10.07.2007 tarihinde unvanı değiştirilerek tekniker kadrosuna atandığı; mevzuat hükümlerinde de belirtildiği üzere ilgili kadronun, unvan değişikliğine tabi kadrolar arasında yer aldığı; dolayısıyla bu kadrolara atanmanın şartlarından birinin unvan değişikliği sınavında başarılı olmak olduğu; Belediyenin uygulamasında ise bahsi geçen kadroya atamanın sınavsız olarak gerçekleştirildiği anlaşılmıştır. Kişinin unvan değişikliği işlemi mevzuata aykırı olduğundan eski kadrosu ile mevcut kadrosu arasındaki maaş kalemlerinin toplam tutarı arasındaki fark kamu zararı oluşturmaktadır.
Sorumluluğuna hükmedilen atamayı onaylayan Üst Yönetici (Belediye Başkanı) ... tarafından sunulan karar düzeltme dilekçesinde, ilam hükmüne sorumluluk yönünden itiraz edilmekte olup, 5018 sayılı Kanunu’nun 11’inci maddesi gereği üst yönetici olan Belediye Başkanının, Belediye Meclisine karşı mali ve siyasi bir sorumluluğu olduğu, 5189/1 sayılı Sayıştay Genel Kurulu Kararı gereği asıl sorumluluğun harcama yetkilisine ait olduğundan bahisle, ilama konu hukuka aykırı atama işlemi ile sebep olunan kamu zararından sorumlu tutulmasının hukuka aykırı olduğu belirtilmektedir.
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun ‘Sorumlular ve sorumluluk halleri’ başlıklı 7’nci madde hükmü gereği, hesap yargısında sorumluluk halinin belirlenmesinde, 5018 sayılı Kanun ve Sayıştay denetimi ile ilgili diğer kanunlarda belirtilen sorumlular ve sorumluluk hallerinin esas alınacağı hükme bağlanmıştır.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun 8’inci maddesinde hesap verme sorumluluğu, “Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır.” tanımlanmak suretiyle sorumluluk hali düzenlenmektedir.
Yine 5018 sayılı Kanun’un 11’inci maddesinde belediyelerde üst yöneticinin belediye başkanı olduğu belirtilmekte olup aynı maddede yer verilen “...Üst yöneticiler, idarelerinin stratejik planlarının ve bütçelerinin kalkınma planına, yıllık programlara, kurumun stratejik plan ve performans hedefleri ile hizmet gereklerine uygun olarak hazırlanması ve uygulanmasından, sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden, malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi, izlenmesi ve bu Kanunda belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden Bakana; mahallî idarelerde ise meclislerine karşı sorumludurlar. (2/7/2018 tarihli ve 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 213 üncü maddesiyle bu maddenin birinci fıkrasında yer alan “müsteşar,” ibaresi “ve” şeklinde, ikinci fıkrasında yer alan “bu Kanunda” ibaresi “kanunlar ile Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde” şeklinde değiştirilmiştir.)
Üst yöneticiler, bu sorumluluğun gereklerini harcama yetkilileri, malî hizmetler birimi ve iç denetçiler aracılığıyla yerine getirirler.” hüküm ile hesap verme sorumluluğu bağlamında üst yöneticinin sorumluluğu belirtilmektedir.
Üst yöneticinin hesap yargısı bağlamında sorumluluğuna ilişkin olarak; 5189/1 sayılı Sayıştay Genel Kurulu Kararında “... Üst yöneticiler işlerin gidişatından harcama yetkililerinin ve diğer görevlilerin bilgilendirmeleri ve raporları ile bilgi sahibi olmaktadırlar. Bununla birlikte üst yöneticilerin özel kanunlardan doğan Sayıştay’a karşı mali sorumlulukları olabileceği gibi, münferit bir olayda sorumluluklarına hükmedilmeleri de gerekebilir. Bu husus, meselenin Sayıştay yargısında görüşülmesi sırasında hükme bağlanacak bir konudur.” denilmek suretiyle, dava konusu hukuki uyuşmazlığın yargılanması aşamasında, somut olay özelinde üst yöneticinin sorumlu olup olmadığının hükme bağlanacağı ifade edilmektedir.
5018 sayılı Kanun’un 71’nci maddesinde kamu zararı; “kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.” şeklinde tanımlanmaktadır. Bu tanımdan anlaşılacağı üzere, kamu görevlisi tarafından icra edilen işlem, eylem veya alınan kararın mevzuata aykırı olması ayrıca, manevi unsur olan kasıt, kusur veya ihmal unsurlarını barındıran işlem, eylem veya karar fiilinin kamu kaynağında artışa engel veya eksilişe sebep olması gerekmektedir.
Somut olayda; 2 Şubat 2000 tarihinde yürürlüğe giren “İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler İle Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme Esaslarına Dair Yönetmeliğinin” 5’inci madde hükmünde görevde yükselme ve unvan değişikliğine tabi kadrolardan birisi olarak belirtilen tekniker kadrosuna aynı Yönetmeliğin 18’inci maddesinde bu kadroya atama yapılabilmesi için aranan unvan değişikliği sınavının yapılmaksızın atama yapılması işlemi neticesinde ilgili personele tekniker kadrosu için yapılan ödeme ile eski kadrosu arasında oluşan fark kaynaklı kamu zararının oluştuğu, ilgili ilam hükmünde bu tespitin yapılması neticesinde doğan kamu zararının tazmininden söz konusu mevzuata aykırı atamaya olur veren Belediye Başkanı ile işlemi olura sunan Belediye Başkan Yardımcısı sorumluluğuna hükmedildiği görülmektedir.
Konu atama işleminin İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler İle Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme Esaslarına Dair Yönetmelik hükümlerine aykırılığı açık olup, bu mevzuata aykırı işlem neticesinde ataması yapılan personele yapılan fazla ödeme suretiyle kamu zararına sebebiyet verildiği ortadadır.
Sorumluluk yönünden değerlendirildiğinde; 5018 sayılı Kanun’un 71’inci madde hükmünde kamu zararının maddi unsuru olarak belirtilen “kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri...”nin; ilgili Yönetmeliğin 5’inci maddesinde belirtilen tekniker kadrosunda aynı Yönetmeliğin 18’inci madde hükmünde aranan unvan değişikliği sınavı yapılmaksızın Belediye Başkanınca atama işlemi yapılması suretiyle tecessüm etmiş olup, tespiti yapılan kamu zararından mevzuat hükmüne aykırı atama işlemine doğrudan dahli olan Belediyenin üst yöneticisi konumunda olan Belediye Başkanı ... ile olura arz eden Başkan Yardımcısı ... ’nun sorumluluğuna hükmedilmesi yerindedir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve açıklamalar çerçevesinde; Belediyede tekniker kadro unvanı ile görev yapmakta olan ... ’un, 10.07.2007 tarihli unvan değişikliği işleminin mevzuata aykırı yapılması nedeniyle ... TL kamu zararına sebebiyet verildiğinden, sorumluların karar düzeltilmesine ilişkin talebinin reddi ile 171 sayılı İlamın 6 ıncı maddesi ile verilen tazmin hükmünün tasdikine ilişkin 23.03.2022 tarih ve 51385 sayılı Temyiz Kurulu Kararının DÜZELTİLMESİNE MAHAL OLMADIĞINA,( Temyiz Kurulu Başkanı ve ....Daire Başkanı ... ,....Daire Başkanı ...,....Daire Başkanı ..., Üyeler ... , ... ’ın aşağıda yazılı karşı oy gerekçesine karşı) oy çokluğu ile,
Karar verildiği 03.01.2024 tarih 56278 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
Karşı oy gerekçesi/Azınlık görüşü
Temyiz Kurulu Başkanı ve ....Daire Başkanı ... ,....Daire Başkanı ...,....Daire Başkanı ..., Üyeler ... , ... ’ın karşı oy gerekçesi
Somut olayda ilgili personelin atama işlemi 10.07.2007 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Belediyede tekniker kadro unvanı ile görev yapmakta olan kişinin 10.07.2007 tarihli unvan değişikliği işlemi mevzuata aykırıdır. Daire Kararına konu olan ve kamu zararı olduğuna hükmedilen ödemeler ise 2018 yılında yapılmıştır.
Söz konusu kamu zararına yol açan ödemeler esas itibariyle 2007 yılında gerçekleşen “atama” işlemine dayanmaktadır. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 71 inci maddesi düzenlemesi gereğince kamu zararı; kamu görevlilerinin kusurlu eylemleri nedeniyle kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olması sonucunda oluşmakta olup esasen haksız fiil talep temeline dayanan bir tazminat istemidir. Türk Borçlar Kanunu’nun 72’nci maddesinde ise: “Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve herhâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar.” denilmektedir. Buna göre Yönetmeliğe aykırı atama işlemi üzerinden, zamanaşımını kesen ya da durduran sebepler olmadan 10 yıl geçtikten sonra artık o işleme/eyleme dayalı olarak oluşan kamu zararlarının tazmini istemi zamanaşımına uğrayacak ve takibinin yapılması mümkün olmayacaktır.
Bu itibarla, uyuşmazlık konusu olayda 2007 yılında yapılan atama mevzuatına aykırı olmakla birlikte bu atama işlemine dayalı olarak 2018 yılında yapılan ödemeler zamanaşımına uğramış olduğundan artık takip edilebilir bir kamu zararından söz etmek mümkün değildir. Bu nedenle Daire Kararının 6 ıncı maddesi ile verilen tazmin hükmünün kaldırılması gerekir.
....Daire Başkanı ...’ın karşı oy gerekçesi
Somut olayda ilgili personelin atama işlemi 10.07.2007 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Belediyede tekniker kadro unvanı ile görev yapmakta olan kişinin 10.07.2007 tarihli unvan değişikliği işlemi mevzuata aykırıdır. Daire Kararına konu olan ve kamu zararı olduğuna hükmedilen ödemeler ise 2018 yılında yapılmıştır.
Söz konusu kamu zararına yol açan ödemeler esas itibariyle 2007 yılında gerçekleşen “atama” işlemine dayanmaktadır. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 71 inci maddesi düzenlemesi gereğince kamu zararı; kamu görevlilerinin kusurlu eylemleri nedeniyle kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olması sonucunda oluşmakta olup esasen haksız fiil talep temeline dayanan bir tazminat istemidir. Türk Borçlar Kanunu’nun 72’nci maddesinde ise: “Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve herhâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar.” denilmektedir. Buna göre Yönetmeliğe aykırı atama işlemi üzerinden, zamanaşımını kesen ya da durduran sebepler olmadan 10 yıl geçtikten sonra artık o işleme/eyleme dayalı olarak oluşan kamu zararlarının tazmini istemi zamanaşımına uğrayacak ve takibinin yapılması mümkün olmayacaktır.
Ayrıca; 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 74’ncü maddesinde “Kamu zararının meydana geldiği ve bu Kanunda belirtilen para cezalarının verilmesini gerektiren fiilin işlendiği yılı izleyen malî yılın başından başlamak üzere zamanaşımını kesen ve durduran genel hükümler saklı kalmak kaydıyla onuncu yılın sonuna kadar tespit ve tahsil edilemeyen kamu zararları ile para cezaları zamanaşımına uğrar.” hükmü uyarınca da atamanın yapıldığı 10.07.2007 tarihini izleyen mali yılbaşından itibaren başlayan süre 31.12.2018 tarihinden sonra (zamanaşımını kesen bir işlemde bulunmamaktadır) zamanaşımına uğramıştır.
Her ne kadar kişiye yapılan ödemelerin zamanaşımını keseceği iddia edilse de ... ’un kusurundan kaynaklanmayan 2007 yılındaki atamadan dolayı zamanaşımı doğmuştur. Zaman aşımını 2018 yılından başlatmak mevzuata aykırıdır. Eğer zaman aşımı 2018 yılından başlayacak ise atamayı yapanların sorumlu olmaması gerekir.
Bu itibarla, ... ’un memur kadrosundan tekniker kadrosuna 2007 yılında yapılan asaleten atama hukuka aykırı olmakla birlikte bu atama işlemi ile ilgili olarak 2018 yılında yapılan ödemeler zamanaşımına uğramış olduğundan artık takip edilebilir bir kamu zararından söz etmek mümkün değildir. Dairesince 15.10.2020 tarihli karar ile ilgili görevlilere sorumluk hükmedilemeyeceğinden, Daire Kararının 6 ıncı maddesi ile verilen tazmin hükmünün kaldırılması gerekir.
2-171 sayılı İlamın 6’ncı maddesi ile; Belediyede tekniker kadro unvanı ile görev yapmakta olan ... ’un, 10.07.2007 tarihli unvan değişikliği işleminin mevzuata aykırı yapılması nedeniyle oluşan ... TL kamu zararının sorumlulara ödettirilmesine hükmedilmiştir. Karar, 23.03.2022 tarih ve 51385 sayılı Temyiz Kurulu Kararının 2.maddesi söz konusu tazmin hükmünün tasdikine karar verilmiştir.
Söz konusu temyiz Kurulu kararına karşı sorumlular tarafından sunulan karar düzeltme dilekçesi ve Başsavcılık Mütalaası 171 sayılı İlamın 2 inci maddesine belirtildiği gibidir.
Sorumlu Üst Yönetici ... ile Sayıştay Savcısının sözlü açıklamalarının dinlenilmesinden ve dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Temyize konu ilamın 6. Maddesi ile ... ’un ... Belediyesinde memur olarak görev yapmakta iken 10.07.2007 tarihinde unvanı değiştirilerek tekniker kadrosuna atandığı; mevzuat hükümlerinde de belirtildiği üzere ilgili kadronun, unvan değişikliğine tabi kadrolar arasında yer aldığı; dolayısıyla bu kadrolara atanmanın şartlarından biri unvan değişikliği sınavında başarılı olmak olduğu;
Belediyenin uygulamasında ise bahsi geçen kadroya atamanın sınavsız olarak gerçekleştirildiği tespit edilerek kişinin unvan değişikliği işleminin mevzuata aykırı olduğuna ve atandığı kadrodan yapılan ödemelerin kamu zararı olduğuna hükmedilmiştir.
2 Şubat 2000 tarihinde yürürlüğe giren İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler ile Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme Esaslarına Dair Yönetmelik’in ilgili hükümleri şu şekildedir:
“Madde 5- (Değişik:RG-31/12/2005-26040)
Bu Yönetmelik kapsamında görevde yükselme ve unvan değişikliğine tabi kadrolar aşağıda belirtilmiştir.
…
Unvan değişikliğine tabi kadrolar:
Mühendis, Mimar, Şehir Plancısı, Jeolog, Jeomorfolog, Jeofizikçi, Hidrolog, İstatistikçi, Fizikçi, Arkeolog, Avukat, Matematikçi, Ekonomist, Biyolog, Veteriner, Psikolog, Pedagog, Yönetici Öğretmen, Öğretmen, Kütüphaneci, Sosyolog, Mütercim, Tercüman, Çocuk Eğitimcisi, İmam, Hemşire, Laborant, Ebe, Hayvan Sağlık Memuru, Tekniker, Teknisyen, Programcı.
…
Madde 18 - (Başlığıyla birlikte değişik:RG-31/12/2005-26040)
Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde belirtilen unvan değişikliğine tabi kadrolara, en az ortaöğretim düzeyinde mesleki veya teknik eğitim sonucu ihraz edilen unvanlara ilişkin kurum personelin atanmaları, bu Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde eğitime tabi tutulmaksızın yapılacak unvan değişikliği sınavı sonundaki başarısına göre gerçekleştirilir.”
... ’un ... Belediyesinde memur olarak görev yapmakta iken 10.07.2007 tarihinde unvanı değiştirilerek tekniker kadrosuna atandığı; mevzuat hükümlerinde de belirtildiği üzere ilgili kadronun, unvan değişikliğine tabi kadrolar arasında yer aldığı; dolayısıyla bu kadrolara atanmanın şartlarından birinin unvan değişikliği sınavında başarılı olmak olduğu; Belediyenin uygulamasında ise bahsi geçen kadroya atamanın sınavsız olarak gerçekleştirildiği anlaşılmıştır. Kişinin unvan değişikliği işlemi mevzuata aykırı olduğundan eski kadrosu ile mevcut kadrosu arasındaki maaş kalemlerinin toplam tutarı arasındaki fark kamu zararı oluşturmaktadır.
Sorumluluğuna hükmedilen atamayı onaylayan Üst Yönetici (Belediye Başkanı) ... tarafından sunulan karar düzeltme dilekçesinde, ilam hükmüne sorumluluk yönünden itiraz edilmekte olup, 5018 sayılı Kanunu’nun 11’inci maddesi gereği üst yönetici olan Belediye Başkanının, Belediye Meclisine karşı mali ve siyasi bir sorumluluğu olduğu, 5189/1 sayılı Sayıştay Genel Kurulu Kararı gereği asıl sorumluluğun harcama yetkilisine ait olduğundan bahisle, ilama konu hukuka aykırı atama işlemi ile sebep olunan kamu zararından sorumlu tutulmasının hukuka aykırı olduğu belirtilmektedir.
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun ‘Sorumlular ve sorumluluk halleri’ başlıklı 7’nci madde hükmü gereği, hesap yargısında sorumluluk halinin belirlenmesinde, 5018 sayılı Kanun ve Sayıştay denetimi ile ilgili diğer kanunlarda belirtilen sorumlular ve sorumluluk hallerinin esas alınacağı hükme bağlanmıştır.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun 8’inci maddesinde hesap verme sorumluluğu, “Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır.” tanımlanmak suretiyle sorumluluk hali düzenlenmektedir.
Yine 5018 sayılı Kanun’un 11’inci maddesinde belediyelerde üst yöneticinin belediye başkanı olduğu belirtilmekte olup aynı maddede yer verilen “...Üst yöneticiler, idarelerinin stratejik planlarının ve bütçelerinin kalkınma planına, yıllık programlara, kurumun stratejik plan ve performans hedefleri ile hizmet gereklerine uygun olarak hazırlanması ve uygulanmasından, sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden, malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi, izlenmesi ve bu Kanunda belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden Bakana; mahallî idarelerde ise meclislerine karşı sorumludurlar. (2/7/2018 tarihli ve 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 213 üncü maddesiyle bu maddenin birinci fıkrasında yer alan “müsteşar,” ibaresi “ve” şeklinde, ikinci fıkrasında yer alan “bu Kanunda” ibaresi “kanunlar ile Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde” şeklinde değiştirilmiştir.)
Üst yöneticiler, bu sorumluluğun gereklerini harcama yetkilileri, malî hizmetler birimi ve iç denetçiler aracılığıyla yerine getirirler.” hüküm ile hesap verme sorumluluğu bağlamında üst yöneticinin sorumluluğu belirtilmektedir.
Üst yöneticinin hesap yargısı bağlamında sorumluluğuna ilişkin olarak; 5189/1 sayılı Sayıştay Genel Kurulu Kararında “... Üst yöneticiler işlerin gidişatından harcama yetkililerinin ve diğer görevlilerin bilgilendirmeleri ve raporları ile bilgi sahibi olmaktadırlar. Bununla birlikte üst yöneticilerin özel kanunlardan doğan Sayıştay’a karşı mali sorumlulukları olabileceği gibi, münferit bir olayda sorumluluklarına hükmedilmeleri de gerekebilir. Bu husus, meselenin Sayıştay yargısında görüşülmesi sırasında hükme bağlanacak bir konudur.” denilmek suretiyle, dava konusu hukuki uyuşmazlığın yargılanması aşamasında, somut olay özelinde üst yöneticinin sorumlu olup olmadığının hükme bağlanacağı ifade edilmektedir.
5018 sayılı Kanun’un 71’nci maddesinde kamu zararı; “kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.” şeklinde tanımlanmaktadır. Bu tanımdan anlaşılacağı üzere, kamu görevlisi tarafından icra edilen işlem, eylem veya alınan kararın mevzuata aykırı olması ayrıca, manevi unsur olan kasıt, kusur veya ihmal unsurlarını barındıran işlem, eylem veya karar fiilinin kamu kaynağında artışa engel veya eksilişe sebep olması gerekmektedir.
Somut olayda; 2 Şubat 2000 tarihinde yürürlüğe giren “İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler İle Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme Esaslarına Dair Yönetmeliğinin” 5’inci madde hükmünde görevde yükselme ve unvan değişikliğine tabi kadrolardan birisi olarak belirtilen tekniker kadrosuna aynı Yönetmeliğin 18’inci maddesinde bu kadroya atama yapılabilmesi için aranan unvan değişikliği sınavının yapılmaksızın atama yapılması işlemi neticesinde ilgili personele tekniker kadrosu için yapılan ödeme ile eski kadrosu arasında oluşan fark kaynaklı kamu zararının oluştuğu, ilgili ilam hükmünde bu tespitin yapılması neticesinde doğan kamu zararının tazmininden söz konusu mevzuata aykırı atamaya olur veren Belediye Başkanı ile işlemi olura sunan Belediye Başkan Yardımcısı sorumluluğuna hükmedildiği görülmektedir.
Konu atama işleminin İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler İle Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme Esaslarına Dair Yönetmelik hükümlerine aykırılığı açık olup, bu mevzuata aykırı işlem neticesinde ataması yapılan personele yapılan fazla ödeme suretiyle kamu zararına sebebiyet verildiği ortadadır.
Sorumluluk yönünden değerlendirildiğinde; 5018 sayılı Kanun’un 71’inci madde hükmünde kamu zararının maddi unsuru olarak belirtilen “kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri...”nin; ilgili Yönetmeliğin 5’inci maddesinde belirtilen tekniker kadrosunda aynı Yönetmeliğin 18’inci madde hükmünde aranan unvan değişikliği sınavı yapılmaksızın Belediye Başkanınca atama işlemi yapılması suretiyle tecessüm etmiş olup, tespiti yapılan kamu zararından mevzuat hükmüne aykırı atama işlemine doğrudan dahli olan Belediyenin üst yöneticisi konumunda olan Belediye Başkanı ... ile olura arz eden Başkan Yardımcısı ... ’nun sorumluluğuna hükmedilmesi yerindedir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve açıklamalar çerçevesinde; Belediyede tekniker kadro unvanı ile görev yapmakta olan ... ’un, 10.07.2007 tarihli unvan değişikliği işleminin mevzuata aykırı yapılması nedeniyle ... TL kamu zararına sebebiyet verildiğinden, sorumluların karar düzeltilmesine ilişkin talebinin reddi ile 171 sayılı İlamın 6 ıncı maddesi ile verilen tazmin hükmünün tasdikine ilişkin 23.03.2022 tarih ve 51385 sayılı Temyiz Kurulu Kararının DÜZELTİLMESİNE MAHAL OLMADIĞINA,( Temyiz Kurulu Başkanı ve ....Daire Başkanı ... ,....Daire Başkanı ...,....Daire Başkanı ..., Üyeler ... , ... ’ın aşağıda yazılı karşı oy gerekçesine karşı) oy çokluğu ile,
Karar verildiği 03.01.2024 tarih 56278 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
Karşı oy gerekçesi/Azınlık görüşü
Temyiz Kurulu Başkanı ve ....Daire Başkanı ... ,....Daire Başkanı ...,....Daire Başkanı ..., Üyeler ... , ... ’ın karşı oy gerekçesi
Somut olayda ilgili personelin atama işlemi 10.07.2007 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Belediyede tekniker kadro unvanı ile görev yapmakta olan kişinin 10.07.2007 tarihli unvan değişikliği işlemi mevzuata aykırıdır. Daire Kararına konu olan ve kamu zararı olduğuna hükmedilen ödemeler ise 2018 yılında yapılmıştır.
Söz konusu kamu zararına yol açan ödemeler esas itibariyle 2007 yılında gerçekleşen “atama” işlemine dayanmaktadır. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 71 inci maddesi düzenlemesi gereğince kamu zararı; kamu görevlilerinin kusurlu eylemleri nedeniyle kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olması sonucunda oluşmakta olup esasen haksız fiil talep temeline dayanan bir tazminat istemidir. Türk Borçlar Kanunu’nun 72’nci maddesinde ise: “Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve herhâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar.” denilmektedir. Buna göre Yönetmeliğe aykırı atama işlemi üzerinden, zamanaşımını kesen ya da durduran sebepler olmadan 10 yıl geçtikten sonra artık o işleme/eyleme dayalı olarak oluşan kamu zararlarının tazmini istemi zamanaşımına uğrayacak ve takibinin yapılması mümkün olmayacaktır.
Bu itibarla, uyuşmazlık konusu olayda 2007 yılında yapılan atama mevzuatına aykırı olmakla birlikte bu atama işlemine dayalı olarak 2018 yılında yapılan ödemeler zamanaşımına uğramış olduğundan artık takip edilebilir bir kamu zararından söz etmek mümkün değildir. Bu nedenle Daire Kararının 6 ıncı maddesi ile verilen tazmin hükmünün kaldırılması gerekir.
....Daire Başkanı ...’ın karşı oy gerekçesi
Somut olayda ilgili personelin atama işlemi 10.07.2007 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Belediyede tekniker kadro unvanı ile görev yapmakta olan kişinin 10.07.2007 tarihli unvan değişikliği işlemi mevzuata aykırıdır. Daire Kararına konu olan ve kamu zararı olduğuna hükmedilen ödemeler ise 2018 yılında yapılmıştır.
Söz konusu kamu zararına yol açan ödemeler esas itibariyle 2007 yılında gerçekleşen “atama” işlemine dayanmaktadır. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 71 inci maddesi düzenlemesi gereğince kamu zararı; kamu görevlilerinin kusurlu eylemleri nedeniyle kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olması sonucunda oluşmakta olup esasen haksız fiil talep temeline dayanan bir tazminat istemidir. Türk Borçlar Kanunu’nun 72’nci maddesinde ise: “Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve herhâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar.” denilmektedir. Buna göre Yönetmeliğe aykırı atama işlemi üzerinden, zamanaşımını kesen ya da durduran sebepler olmadan 10 yıl geçtikten sonra artık o işleme/eyleme dayalı olarak oluşan kamu zararlarının tazmini istemi zamanaşımına uğrayacak ve takibinin yapılması mümkün olmayacaktır.
Ayrıca; 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 74’ncü maddesinde “Kamu zararının meydana geldiği ve bu Kanunda belirtilen para cezalarının verilmesini gerektiren fiilin işlendiği yılı izleyen malî yılın başından başlamak üzere zamanaşımını kesen ve durduran genel hükümler saklı kalmak kaydıyla onuncu yılın sonuna kadar tespit ve tahsil edilemeyen kamu zararları ile para cezaları zamanaşımına uğrar.” hükmü uyarınca da atamanın yapıldığı 10.07.2007 tarihini izleyen mali yılbaşından itibaren başlayan süre 31.12.2018 tarihinden sonra (zamanaşımını kesen bir işlemde bulunmamaktadır) zamanaşımına uğramıştır.
Her ne kadar kişiye yapılan ödemelerin zamanaşımını keseceği iddia edilse de ... ’un kusurundan kaynaklanmayan 2007 yılındaki atamadan dolayı zamanaşımı doğmuştur. Zaman aşımını 2018 yılından başlatmak mevzuata aykırıdır. Eğer zaman aşımı 2018 yılından başlayacak ise atamayı yapanların sorumlu olmaması gerekir.
Bu itibarla, ... ’un memur kadrosundan tekniker kadrosuna 2007 yılında yapılan asaleten atama hukuka aykırı olmakla birlikte bu atama işlemi ile ilgili olarak 2018 yılında yapılan ödemeler zamanaşımına uğramış olduğundan artık takip edilebilir bir kamu zararından söz etmek mümkün değildir. Dairesince 15.10.2020 tarihli karar ile ilgili görevlilere sorumluk hükmedilemeyeceğinden, Daire Kararının 6 ıncı maddesi ile verilen tazmin hükmünün kaldırılması gerekir.
Kararla ilgili sorunuz mu var?