Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 4. Daire Kararı
Karar Tarihi:
4/11/2023
Karar No:
130
Esas No:
301
KARAR
EK DERS ÜCRETİ
…. Üniversitesi tarafından normal öğretim kapsamında yapılan derslere zamlı ek ders ücreti ödenmesi hususunun sorgu konusu edildiği görülmüştür.
2547 sayılı Kanun’un “Çalışma Esasları” başlıklı 36 ncı maddesinde;
“Öğretim üyesi, kadrosunun bulunduğu yükseköğretim birimi ile sınırlı olmaksızın ve ihtiyaç bulunması halinde görevli olduğu yükseköğretim kurumunda haftada asgari on saat ders vermekle yükümlüdür. Öğretim görevlisi ise haftada asgari on iki saat ders vermekle yükümlüdür. Ancak yükseköğretim kurumlarının uygulamalı birimlerinde görev yapacak olan öğretim görevlileri için ders yükü aranmaz ve bunlara ders ücreti ödenmez.”,
3843 sayılı Kanun’un “Ders Ücreti” başlıklı 10 uncu maddesinde;
“Normal örgün öğretimde zorunlu ders yükünü doldurmuş olan öğretim elemanlarına ikinci öğretimde verdikleri her ders için; dolduramamış olan öğretim elemanlarına bu yükün doldurulmasından sonra verdikleri her ders için, 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 11 inci maddesinde öngörülen hükümler çerçevesinde ek ders ücreti ile ara sınav, yarıyıl ve yılsonu sınavları için ödenecek ücretlerin üç katını aşmayacak şekilde ikinci öğretim programları esas alınarak, Cumhurbaşkanınca belirlenecek ders ücreti ödenir.”,
2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu'nun “Ek ders ücreti” başlıklı 11 inci maddesinde;
“2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 36 ncı maddesine göre haftalık okutulması mecburi ders yükü saati dışında, kısmi statüde bulunanlar dahil öğretim elamanlarına görev unvanlarına göre Maliye Bakanlığının görüşü üzerine Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen mecburi ve isteğe bağlı dersler ve diğer faaliyetler için bu ders ve faaliyetlerin haftalık ders programında yer alması ve fiilen yapılması şartıyla en çok yirmi saate kadar, ikinci öğretimde ise en çok on saate kadar ek ders ücreti ödenir. Ders yüklerinin tamamlanmasında öncelikle normal örgün öğretimde verilen ders ve faaliyetler dikkate alınır.
Müfredat programları uyarınca normal çalışma günlerinde çalışma saatinin bitiminden ve saat 17.00'den sonra başlayan gece öğretimi ile hafta tatili, yarı yıl veya yaz tatillerinde yapılan öğretimde yukarıdaki şekilde hesaplanan ek ders ücretleri % 60 zamlı ödenir. Yaz ve yarı yıl tatillerinde yapılan öğretim için verilecek ek ders ücretinin hesabında ders yükü dikkate alınmaz.”,
8 Haziran 1994 tarihli ve 21954 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 94/559 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 1 inci maddesinde de;
“İkinci öğretimde görev alan, normal örgün öğretimde zorunlu ders yükünü doldurmuş olan öğretim elemanlarına ikinci öğretimde verdikleri her ders için; dolduramamış olan öğretim elemanlarına bu yükün doldurulmasından sonra vermiş oldukları her ders için, 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 11 inci maddesinde öngörülen hükümler çerçevesinde ek ders ücreti ile yarıyıl ve yılsonu sınavları için verilecek ücretler birer katı fazlasıyla ödenir.”
Denilmektedir.
3843 sayılı Yükseköğretim Kurumlarında İkili Öğretim Yapılması, 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bir Ek Madde Eklenmesi Hakkında Kanun'un “Tanımlar” başlıklı 3 üncü maddesinde;
“a) İkili Öğretim: Yükseköğretim kurumlarında önlisans, lisans ve lisansüstü düzeyde yapılan normal örgün öğretim ve ikinci örgün öğretimi,
b) İkinci Öğretim: Yükseköğretim kurumlarında normal örgün öğretimin bitimini takiben yapılan örgün öğretimi,
…,
İfade eder.
Hükmü yer almaktadır.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere; Yükseköğretim Kurumlarında ikili öğretim, normal örgün öğretim ve ikinci örgün öğretimden oluşmaktadır. Normal öğretimin mevzuatta tanımı olmamakla birlikte yükseköğretim kurumlarında, haftaiçi günlerde, normal çalışma saatlerinde yapılan öğretim faaliyetlerini, ikinci öğretim ise, söz konusu Kanun'un 3/b maddesine göre, “yükseköğretim kurumlarında normal örgün öğretimin bitimini takiben yapılan örgün öğretimi” ifade ettiği anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan, “gece öğretimi” ise, 2914 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinde tanımlanmıştır. Buna göre, gece öğretimi, “Müfredat programları uyarınca normal çalışma günlerinde çalışma saatinin bitiminden ve saat 17.00'den sonra başlayan öğretim”dir.
2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu'nun 7 nci maddesinde de “Yükseköğretim Kurulunun görevleri” sayılırken, (c) bendinde “Üniversite çalışmalarının en verimli düzeyde sürdürülmesi için büyümenin sınırlarını tespit etmek ve yaz öğretimi, gece öğretimi, ikili öğretim gibi tedbirler almak,” denilmek ve ikili öğretim (normal ve ikinci öğretim) ile gece öğretimi ifadelerine ayrı ayrı yer verilmek suretiyle bunlar arasındaki ayrım vurgulanmıştır.
Buna göre, ek ders ücretinin %60 zamlı ödenebilmesi için derslerin, müfredat programı (üniversitece belirlenmiş olan ders ve içeriklerini belirleyen program) uyarınca dersin normal çalışma günlerinde çalışma saatinin bitiminden ve 17.00'den sonra başlayan gece öğretiminde yapılması gerektiği, ders programı uyarınca normal çalışma saatlerinde ve 17.00'den önce yapılan derslerin ise gece öğretimi kapsamında değerlendirilemeyeceği anlaşılmaktadır.
Dolayısıyla ek ders ücretinin %60 zamlı ödenebilmesi, dersin müfredat programı uyarınca çalışma saatinin bitiminden ve 17.00'den sonra başlaması şartına bağlı olup mevzuatında da dersin ikinci öğretim kapsamında bulunması zorunluluğuna yer verilmemiştir.
Bu nedenle, ek ders ücretlerinin ödenmesinde, normal örgün öğretimde, 2914 sayılı Kanunun 11 inci maddesinde belirtilen göstergeler esas alınacak olup, haftaiçi günlerde saat 17.00'den sonra başlayan gece öğretimi ile hafta tatili, yarıyıl veya yaz tatillerinde yapılan öğretimde ise, ek ders ücretleri %60 zamlı ödenecektir. İkinci öğretimde ödenecek ek ders ücretlerinin belirlenmesi ise ayrı bir husus olup, normal örgün öğretimde zorunlu ders yükünü doldurmuş olan öğretim elemanlarına 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 11 inci maddesinde öngörülen hükümler çerçevesinde ek ders ücreti ile yarıyıl ve yılsonu sınavları için verilecek ücretler birer katı fazlasıyla ödenebilir.
Yukarıda yapılan açıklamalar neticesinde; …. Üniversitesi …….. Fakültesi, …….. Meslek Yüksek Okulundaki müfredat programı uyarınca normal çalışma günlerinde çalışma saatinin bitiminden ve 17.00'den sonra başlayan gece öğretimi kapsamındaki derslerin ek ders ücretlerinin %60 zamlı ödenmesi mevzuata aykırı olmadığından, ….. TL ek ders ücreti ödemesi hakkında ilişecek bir husus bulunmadığına,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55 inci maddesi uyarınca İşbu ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere,
Oy çokluğuyla,
Karar verildi.
Azınlık Görüşü:
Üye …. ve Üye ……’... karşı oy gerekçesi;
“2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu'nun “Ek ders ücreti” başlıklı 11 inci maddesinde;
“2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 36'ncı maddesine göre haftalık okutulması mecburi ders yükü saati dışında, kısmi statüde bulunanlar dahil öğretim elamanlarına görev unvanlarına göre Maliye Bakanlığının görüşü üzerine Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen mecburi ve isteğe bağlı dersler ve diğer faaliyetler için bu ders ve faaliyetlerin haftalık ders programında yer alması ve fiilen yapılması şartıyla en çok yirmi saate kadar, ikinci öğretimde ise en çok on saate kadar ek ders ücreti ödenir. Ders yüklerinin tamamlanmasında öncelikle normal örgün öğretimde verilen ders ve faaliyetler dikkate alınır.
Müfredat programları uyarınca normal çalışma günlerinde çalışma saatinin bitiminden ve saat 17.00'den sonra başlayan gece öğretimi ile hafta tatili, yarı yıl veya yaz tatillerinde yapılan öğretimde yukarıdaki şekilde hesaplanan ek ders ücretleri % 60 zamlı ödenir. Yaz ve yarı yıl tatillerinde yapılan öğretim için verilecek ek ders ücretinin hesabında ders yükü dikkate alınmaz.”
Denilmektedir.
Yukarıda yer verilen madde hükmünde; ek ders ücretlerinin %60 zamlı ödenebilmesinin şartları düzenlenmiş olup, buna göre madde metninde “müfredat programları uyarınca” denilmek suretiyle ek ders ödenen öğretim programının Yükseköğretim Kurulu tarafından ikinci öğretim kapsamında olduğuna karar verilmesi gerektiği ve de ek ders ödenecek dersin çalışma saati bitiminden ve saat 17.00'den sonra başlayan gece öğretimi (ikinci öğretim) kapsamında yapılması gerektiği ifade edilmiştir. Bu iki şartın birlikte gerçekleşmediği, normal öğretim kapsamındaki dersler için sadece dersin çalışma saati bitiminden ve saat 17.00'den sonra başlaması durumunda ek ders ücretlerinin zamlı ödenmesi mevzuata aykırıdır.
Bu itibarla, normal öğretim kapsamında olan dersler için zamlı ek ders ücreti ödenmesi mevzuata aykırılık teşkil ettiğinden …. TL ek ders ücreti ödenmesinin kamu zararı teşkil ettiğine ve sorumlularından tazminine karar verilmesi gerekir.”
…. Üniversitesi tarafından normal öğretim kapsamında yapılan derslere zamlı ek ders ücreti ödenmesi hususunun sorgu konusu edildiği görülmüştür.
2547 sayılı Kanun’un “Çalışma Esasları” başlıklı 36 ncı maddesinde;
“Öğretim üyesi, kadrosunun bulunduğu yükseköğretim birimi ile sınırlı olmaksızın ve ihtiyaç bulunması halinde görevli olduğu yükseköğretim kurumunda haftada asgari on saat ders vermekle yükümlüdür. Öğretim görevlisi ise haftada asgari on iki saat ders vermekle yükümlüdür. Ancak yükseköğretim kurumlarının uygulamalı birimlerinde görev yapacak olan öğretim görevlileri için ders yükü aranmaz ve bunlara ders ücreti ödenmez.”,
3843 sayılı Kanun’un “Ders Ücreti” başlıklı 10 uncu maddesinde;
“Normal örgün öğretimde zorunlu ders yükünü doldurmuş olan öğretim elemanlarına ikinci öğretimde verdikleri her ders için; dolduramamış olan öğretim elemanlarına bu yükün doldurulmasından sonra verdikleri her ders için, 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 11 inci maddesinde öngörülen hükümler çerçevesinde ek ders ücreti ile ara sınav, yarıyıl ve yılsonu sınavları için ödenecek ücretlerin üç katını aşmayacak şekilde ikinci öğretim programları esas alınarak, Cumhurbaşkanınca belirlenecek ders ücreti ödenir.”,
2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu'nun “Ek ders ücreti” başlıklı 11 inci maddesinde;
“2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 36 ncı maddesine göre haftalık okutulması mecburi ders yükü saati dışında, kısmi statüde bulunanlar dahil öğretim elamanlarına görev unvanlarına göre Maliye Bakanlığının görüşü üzerine Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen mecburi ve isteğe bağlı dersler ve diğer faaliyetler için bu ders ve faaliyetlerin haftalık ders programında yer alması ve fiilen yapılması şartıyla en çok yirmi saate kadar, ikinci öğretimde ise en çok on saate kadar ek ders ücreti ödenir. Ders yüklerinin tamamlanmasında öncelikle normal örgün öğretimde verilen ders ve faaliyetler dikkate alınır.
Müfredat programları uyarınca normal çalışma günlerinde çalışma saatinin bitiminden ve saat 17.00'den sonra başlayan gece öğretimi ile hafta tatili, yarı yıl veya yaz tatillerinde yapılan öğretimde yukarıdaki şekilde hesaplanan ek ders ücretleri % 60 zamlı ödenir. Yaz ve yarı yıl tatillerinde yapılan öğretim için verilecek ek ders ücretinin hesabında ders yükü dikkate alınmaz.”,
8 Haziran 1994 tarihli ve 21954 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 94/559 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 1 inci maddesinde de;
“İkinci öğretimde görev alan, normal örgün öğretimde zorunlu ders yükünü doldurmuş olan öğretim elemanlarına ikinci öğretimde verdikleri her ders için; dolduramamış olan öğretim elemanlarına bu yükün doldurulmasından sonra vermiş oldukları her ders için, 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 11 inci maddesinde öngörülen hükümler çerçevesinde ek ders ücreti ile yarıyıl ve yılsonu sınavları için verilecek ücretler birer katı fazlasıyla ödenir.”
Denilmektedir.
3843 sayılı Yükseköğretim Kurumlarında İkili Öğretim Yapılması, 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bir Ek Madde Eklenmesi Hakkında Kanun'un “Tanımlar” başlıklı 3 üncü maddesinde;
“a) İkili Öğretim: Yükseköğretim kurumlarında önlisans, lisans ve lisansüstü düzeyde yapılan normal örgün öğretim ve ikinci örgün öğretimi,
b) İkinci Öğretim: Yükseköğretim kurumlarında normal örgün öğretimin bitimini takiben yapılan örgün öğretimi,
…,
İfade eder.
Hükmü yer almaktadır.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere; Yükseköğretim Kurumlarında ikili öğretim, normal örgün öğretim ve ikinci örgün öğretimden oluşmaktadır. Normal öğretimin mevzuatta tanımı olmamakla birlikte yükseköğretim kurumlarında, haftaiçi günlerde, normal çalışma saatlerinde yapılan öğretim faaliyetlerini, ikinci öğretim ise, söz konusu Kanun'un 3/b maddesine göre, “yükseköğretim kurumlarında normal örgün öğretimin bitimini takiben yapılan örgün öğretimi” ifade ettiği anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan, “gece öğretimi” ise, 2914 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinde tanımlanmıştır. Buna göre, gece öğretimi, “Müfredat programları uyarınca normal çalışma günlerinde çalışma saatinin bitiminden ve saat 17.00'den sonra başlayan öğretim”dir.
2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu'nun 7 nci maddesinde de “Yükseköğretim Kurulunun görevleri” sayılırken, (c) bendinde “Üniversite çalışmalarının en verimli düzeyde sürdürülmesi için büyümenin sınırlarını tespit etmek ve yaz öğretimi, gece öğretimi, ikili öğretim gibi tedbirler almak,” denilmek ve ikili öğretim (normal ve ikinci öğretim) ile gece öğretimi ifadelerine ayrı ayrı yer verilmek suretiyle bunlar arasındaki ayrım vurgulanmıştır.
Buna göre, ek ders ücretinin %60 zamlı ödenebilmesi için derslerin, müfredat programı (üniversitece belirlenmiş olan ders ve içeriklerini belirleyen program) uyarınca dersin normal çalışma günlerinde çalışma saatinin bitiminden ve 17.00'den sonra başlayan gece öğretiminde yapılması gerektiği, ders programı uyarınca normal çalışma saatlerinde ve 17.00'den önce yapılan derslerin ise gece öğretimi kapsamında değerlendirilemeyeceği anlaşılmaktadır.
Dolayısıyla ek ders ücretinin %60 zamlı ödenebilmesi, dersin müfredat programı uyarınca çalışma saatinin bitiminden ve 17.00'den sonra başlaması şartına bağlı olup mevzuatında da dersin ikinci öğretim kapsamında bulunması zorunluluğuna yer verilmemiştir.
Bu nedenle, ek ders ücretlerinin ödenmesinde, normal örgün öğretimde, 2914 sayılı Kanunun 11 inci maddesinde belirtilen göstergeler esas alınacak olup, haftaiçi günlerde saat 17.00'den sonra başlayan gece öğretimi ile hafta tatili, yarıyıl veya yaz tatillerinde yapılan öğretimde ise, ek ders ücretleri %60 zamlı ödenecektir. İkinci öğretimde ödenecek ek ders ücretlerinin belirlenmesi ise ayrı bir husus olup, normal örgün öğretimde zorunlu ders yükünü doldurmuş olan öğretim elemanlarına 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 11 inci maddesinde öngörülen hükümler çerçevesinde ek ders ücreti ile yarıyıl ve yılsonu sınavları için verilecek ücretler birer katı fazlasıyla ödenebilir.
Yukarıda yapılan açıklamalar neticesinde; …. Üniversitesi …….. Fakültesi, …….. Meslek Yüksek Okulundaki müfredat programı uyarınca normal çalışma günlerinde çalışma saatinin bitiminden ve 17.00'den sonra başlayan gece öğretimi kapsamındaki derslerin ek ders ücretlerinin %60 zamlı ödenmesi mevzuata aykırı olmadığından, ….. TL ek ders ücreti ödemesi hakkında ilişecek bir husus bulunmadığına,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55 inci maddesi uyarınca İşbu ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere,
Oy çokluğuyla,
Karar verildi.
Azınlık Görüşü:
Üye …. ve Üye ……’... karşı oy gerekçesi;
“2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu'nun “Ek ders ücreti” başlıklı 11 inci maddesinde;
“2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 36'ncı maddesine göre haftalık okutulması mecburi ders yükü saati dışında, kısmi statüde bulunanlar dahil öğretim elamanlarına görev unvanlarına göre Maliye Bakanlığının görüşü üzerine Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen mecburi ve isteğe bağlı dersler ve diğer faaliyetler için bu ders ve faaliyetlerin haftalık ders programında yer alması ve fiilen yapılması şartıyla en çok yirmi saate kadar, ikinci öğretimde ise en çok on saate kadar ek ders ücreti ödenir. Ders yüklerinin tamamlanmasında öncelikle normal örgün öğretimde verilen ders ve faaliyetler dikkate alınır.
Müfredat programları uyarınca normal çalışma günlerinde çalışma saatinin bitiminden ve saat 17.00'den sonra başlayan gece öğretimi ile hafta tatili, yarı yıl veya yaz tatillerinde yapılan öğretimde yukarıdaki şekilde hesaplanan ek ders ücretleri % 60 zamlı ödenir. Yaz ve yarı yıl tatillerinde yapılan öğretim için verilecek ek ders ücretinin hesabında ders yükü dikkate alınmaz.”
Denilmektedir.
Yukarıda yer verilen madde hükmünde; ek ders ücretlerinin %60 zamlı ödenebilmesinin şartları düzenlenmiş olup, buna göre madde metninde “müfredat programları uyarınca” denilmek suretiyle ek ders ödenen öğretim programının Yükseköğretim Kurulu tarafından ikinci öğretim kapsamında olduğuna karar verilmesi gerektiği ve de ek ders ödenecek dersin çalışma saati bitiminden ve saat 17.00'den sonra başlayan gece öğretimi (ikinci öğretim) kapsamında yapılması gerektiği ifade edilmiştir. Bu iki şartın birlikte gerçekleşmediği, normal öğretim kapsamındaki dersler için sadece dersin çalışma saati bitiminden ve saat 17.00'den sonra başlaması durumunda ek ders ücretlerinin zamlı ödenmesi mevzuata aykırıdır.
Bu itibarla, normal öğretim kapsamında olan dersler için zamlı ek ders ücreti ödenmesi mevzuata aykırılık teşkil ettiğinden …. TL ek ders ücreti ödenmesinin kamu zararı teşkil ettiğine ve sorumlularından tazminine karar verilmesi gerekir.”
Kararla ilgili sorunuz mu var?