Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 3. Daire Kararı
Karar Tarihi:
4/7/2022
Karar No:
114
Esas No:
403
KARAR
Mal Alımı
… ili park ve yeşil alanlarının, kırsal ve kentsel rekreasyon alanlarının Covid-19 virüsüne karşı ilaçlanması ve dezenfekte edilmesi amacıyla yapılan dezenfektan alımı işinde teslim edilen ürün teknik şartnameye uygun olmamasına rağmen kabulünün yapılıp bedelinin ödenmesi sonucu … TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasıyla ilgili olarak dosyada mevcut bilgi ve belgeler değerlendirilmiştir.
05.01.2002 tarihli ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun “Denetim, muayene ve kabul işlemleri” başlıklı 11 inci maddesinde;
“Teslim edilen mal, hizmet, yapım veya yapılan işin muayene ve kabul işlemleri, idarelerce kurulacak en az üç kişilik muayene ve kabul komisyonları tarafından yapılır. Mal veya yapılan iş yüklenici tarafından idareye teslim edilmedikçe muayene ve kabul işlemleri yapılamaz.
Ancak sözleşmesinde hüküm bulunması halinde; imalat veya üretim süreci gerektiren işler, muayene ve kabul komisyonlarının yetki ve sorumluluğunu kaldırmaması şartıyla, ihale dokümanında belirtilen kalite ve özelliklere göre yapılıp yapılmadığı hususunda, ilgili idare tarafından belirli aşamalarda ve aralıklarla denetlenebilir.
Taahhüdün tamamlanan ve müstakil kullanıma elverişli bölümleri için kısmî kabul yapılabilir.”
“Yasak fiil ve davranışlar” başlıklı 25 inci maddesinde;
“Sözleşmenin uygulanması sırasında aşağıda belirtilen fiil veya davranışlarda bulunmak yasaktır:
a) Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet suretiyle veya başka yollarla sözleşmeye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek.
b) Sahte belge düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek.
c) Sözleşme konusu işin yapılması veya teslimi sırasında hileli malzeme, araç veya usuller kullanmak, fen ve sanat kurallarına aykırı, eksik, hatalı veya kusurlu imalat yapmak
d) Taahhüdünü yerine getirirken idareye zarar vermek.
e) Bilgi ve deneyimini idarenin zararına kullanmak veya 29 uncu madde hükümlerine aykırı hareket etmek.
f) Mücbir sebepler dışında, ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmemek.
g) Sözleşmenin 16 ncı madde hükmüne aykırı olarak devredilmesi veya devir alınması.”
hükümleri yer almaktadır.
Mal alımlarında uygulanacak muayene ve kabul işlemlerine dair esas ve usullerin belirlendiği 19.12.2002 tarihli ve 24968 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Mal Alımları Denetim Muayene ve Kabul İşlemlerine Dair Yönetmelik’in “Komisyonun görev ve sorumlulukları” başlıklı 7 nci maddesinde;
“Komisyonun görev ve sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir:
a) Yüklenici tarafından idareye teslim edilen malın veya yapılan işin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığını inceler.
b) Komisyon üyeleri her muayenede hazır bulunmak zorundadır.
c) Kısa sürede bozulabilen maddelerin muayenesine öncelik verir.
d) Komisyon, ihale dokümanında belirlenen şekilde kabul işlemlerinde esas alınacak işlemleri yürütür.”
“Muayenede izlenecek yöntem” başlıklı 15 inci maddesinde;
“Muayenelerde önce fiziksel nitelikler kontrol edilir. Fiziksel niteliklerinin tamamı ihale dokümanında belirtilen hükümlere uygun bulunmayan malın numuneleri, laboratuvar muayenelerine gönderilmez. Fiziksel muayenede niteliklerin bazıları uygun çıkmazsa muayene yarıda bırakılmaz, muayene işlemi tamamlanır.
Yükleniciler, fiziksel muayene sonucu verilen red raporuna usulüne göre itiraz ederek ikinci bir muayeneyi isteyebilirler. Bu takdirde, mal aynen korunmak suretiyle ilk muayenede bulunmamış olan kişilerden kurulacak en az üç kişilik ikinci bir komisyona muayene yaptırılır. Bu komisyonun vereceği kararlar kesin olup, muayene ve kabulün bu karar esas alınarak sonuçlandırılacağına ilişkin hükme ihale dokümanında yer verilmek zorundadır.
İkinci komisyon fiziksel muayenede itiraz konusu olan kısımları inceler. Sonuç olumsuz ise red raporu verilir. Bu durumda laboratuvar muayenelerine geçilmez ve bu rapora itiraz edilemez.
Sonuç olumlu ise, laboratuvar muayenelerine geçilir. Bu niteliklerin de uygun bulunması halinde kabul raporu düzenlenir.”
“Malın veya yapılan işin fiziksel muayenesi” başlıklı 16 ncı maddesinde;
“Malın veya yapılan işin fiziksel muayenesine başlanmadan önce bir tutanak tutulur. Tutanaklarda muayenenin başlangıcından itibaren inceleme, muayene ve numune alma safhaları özetlenir. İzlenecek yöntem, usul ve sonuç belirtilir. Bu tutanak komisyonca imzalanır ve mevcutsa yüklenici ve/veya vekiline imzalattırılır. Muayene aynı günde bitmez ise, yüklenici ve/veya vekiline hazır bulunması için muayenenin devam edeceği gün ve saat tespit edilerek tebliğ edilir.”
“Laboratuvar muayeneleri” başlıklı 17 nci maddesinde;
“Bu işlemlerden sonra alımın niteliğinin laboratuvar muayenesi gerektirmesi halinde laboratuvar muayeneleri yapılarak sonuç hakkında rapor düzenlenir.
Laboratuvar muayeneleri, varsa idarenin kendi laboratuvarlarında, yoksa diğer kamu kuruluşlarına ait laboratuvarlarda, bu da mümkün olmaz ise özel laboratuvarlarda yapılır.
İdareler ihale dokümanında laboratuvar muayenelerinin kimin tarafından hangi yöntemle yaptırılacağı ile masraflarının kime ait olacağını ve hangi sonucun muteber alınacağını belirteceklerdir.”
“Kabul” başlıklı 25 inci maddesinde;
“Sözleşme konusu malların denetim, muayene ve testleri tamamlandığında, komisyonun olumlu raporu idarece kabul edilerek, ödemeye ilişkin belgenin düzenlenmesinde esas alınır.
…”
“Sorumluluk” başlıklı 27 nci maddesinde;
“Muayene ve kabul komisyonlarının başkan ve üyeleri ile ihtiyacın karşılanma sürecindeki her aşamada görev alan diğer ilgililerin görevlerini kanuni gereklere uygun veya tarafsızlıkla yapmadıklarının taraflardan birinin zararına yol açacak ihmalde veya kusurlu hareketlerde bulunduklarının tespiti halinde haklarında ilgili mevzuatları gereğince disiplin cezası uygulanır.
Ayrıca, fiil veya davranışlarının özelliğine göre haklarında ceza kovuşturması da yapılır ve hükmolunacak ceza ile birlikte tarafların uğradıkları zarar ve ziyan genel hükümlere göre kendilerine tazmin ettirilir.”
hükümleri yer almaktadır.
31.12.2009 tarih ve 27449 sayılı 4. Mükerrer Resmî Gazete’de yayımlanan Biyosidal Ürünler Yönetmeliğinin, “Biyosidal ürünlerin piyasaya arzı” başlıklı 5 inci maddesinde;
“Biyosidal ürünlerin piyasaya arz edilebilmesi için aşağıdaki koşulların sağlanması zorunludur.
a)Biyosidal ürünlerin Bakanlık tarafından bu Yönetmelikte belirlenmiş usullere göre ruhsatlandırılmış veya tescil edilmiş olması,
....”
“Biyosidal ürünlerin kullanımı” başlıklı 7 nci maddesinde;
“ (1) Biyosidal ürünlerin kullanımı aşağıdaki hükümlere tabidir.
a) Bakanlıkça ruhsat verilmemiş veya tescil edilmemiş bir biyosidal ürün ya da ruhsatlandırma veya tescil için belirlenmiş koşullara ve kullanım amaçlarına uymayan veya 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen muafiyet kapsamında bulunmayan ürünler kullanılamaz.
…”
“Etiketleme” başlıklı 36 ncı maddesinde;
“(1) Bir biyosidal ürünün piyasaya arz edilebilmesi için Ek-XII’deki Ürün Etiket Örneğinde belirtilen niteliklere uygun etiket hazırlanması ve Bakanlıkça onaylanması zorunludur. Biyosidal ürünün etiketlenmesinde başvuru sahibi ve onunla birlikte ruhsat veya tescil sahibi sorumludur.
(2) Biyosidal ürünler, Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmeliğin 5 inci maddesi altında yer alan özelliklere sahip biyosidal ürünler insan sağlığı ve çevre açısından tehlikeli olarak kabul edilir.
(3) Biyosidal ürünün kullanım amacı ve nitelikleriyle ilgili olarak alıcının aldatılmasına sebep olacak ve böylelikle ürüne ilişkin abartılı bir izlenim yaratacak şekilde; yanlış, yanıltıcı ya da eksik bilgi verilmesi ve ürünün gerçek niteliklerinin saklanması yasaktır. Ayrıca biyosidal ürünün etiketinde ‘düşük riskli biyosidal ürün’, ‘toksik değildir’, ‘zararsızdır’ gibi ifadelerin bulunması yasaktır.
(4) Tehlikeli biyosidal ürünler için ikinci fıkraya göre etiketlenmeye ek olarak aşağıda yer alan hususlar açık ve silinmeyecek şekilde Türkçe olarak etiket üzerinde belirtilir.
a) Biyosidal ürünün ticari adı ve ürünü tanıtıcı her türlü tanımları,
b) Ruhsat veya tescil sahibinin adı veya unvanı, adresi ve telefon numarası
c) Her aktif maddenin adı ve metrik birim olarak konsantrasyonu,
ç) Türkiye’de verilen ruhsat veya tescil numarası,
d) Sıvı konsantreler, granül, toz, katı gibi müstahzarın tipi,
e) Ahşap koruma, dezenfeksiyon, yüzey biyositi, çürüme önleyici gibi biyosidal ürünün ruhsat veya tescil için kullanım amacı,
f) Ruhsat ya da tescilde belirtilen her kullanım için kullanım talimatları ve metrik birimlerle belirtilmiş kullanılacak doz miktarları,
g) Olası istenmeyen doğrudan ya da dolaylı yan etkileri,
ğ) İlkyardım talimatları,
h) Biyosidal ürünün yanında bir broşür veriliyorsa “kullanmadan önce kullanma talimatlarını okuyunuz” ibaresi,
ı) Biyosidal ürünün güvenli bertarafı ve ambalajlanmasına, bunun yanı sıra ambalajın tekrar kullanımının önlenmesiyle ilgili talimatlar,
i) Ürünün şarj numarası veya parti adı veya tanımı,
j) Normal saklama veya depolama koşullarında geçerli olan son kullanma tarihi,
k) Biyosidal ürünün kullanımında etkili olması için gereken süre, tekrar uygulanması için gereken bekleme süresi,
l) Ürünün ilk kullanımı ile bir sonraki kullanımı arasındaki zaman aralığı ya da biyosidal ürünün kullanıldığı alana insan ve hayvanların bir sonraki girişi için uygun ve aşağıdakileri de içeren zamanlamanın verilmesi;
1) Uygulama yapılan alanın arındırma yolları ve havalandırılması için gereken süre,
2) Ekipmanın temizlenmesine ilişkin ayrıntılı bilgiler,
3) Kullanım, depolama ve taşıma veya nakliye sırasında uygulanacak önleyici tedbirler açısından kişisel korunma ekipmanları ve elbiseleri, yangından korunma önlemleri, mobilyaların kaplanması, gıda ve yem maddelerinin kaldırılması ve hayvanların ürüne maruz kalmasının önlenmesine yönelik talimatların etiket üzerinde bulunması zorunludur.
…”
hükümleri yer almaktadır.
Yukarıda yer verilen Biyosidal Ürünler Yönetmeliği gereğince biyosidal ürünlerin piyasaya arz edilebilmesi için; biyosidal ürünün belirlenmiş usullere göre Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsatlandırılmış veya tescil edilmiş olması ve “Ürün Etiketi”nin Yönetmeliğe uygun olarak hazırlanarak Bakanlıkça onaylanması zorunludur. Yine aynı Yönetmelik gereğince Sağlık Bakanlığınca ruhsat verilmemiş veya tescil edilmemiş bir biyosidal ürünün kullanılması ve piyasaya arzı yasaklanmıştır.
… ili park ve yeşil alanlarının, kırsal ve kentsel rekreasyon alanlarının Covid-19 virüsüne karşı ilaçlanması ve dezenfekte edilmesi amacıyla dezenfektan alımının ivedi olarak yapılmasının zorunlu olduğu gerekçesiyle 04.01.2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince alımın Pazarlık Usulü ile yapıldığı, … tarihinde onaylanan ihale komisyonu kararı ile …’e alım işinin ihale edildiği ve yüklenici firma ile … tarihinde sözleşme imzalandığı, yüklenici tarafından Belediyeye teslim edilen 30 litrelik bidonlarda 2105 adet “… Dezenfektan” marka dezenfektanın … tarihinde toplanan Muayene ve Kabul Komisyonu tarafından incelendiği ve teslim alınan malın evsafa ve teknik şartnameye uygun olduğuna, kabule engel olabilecek eksik, kusur ve arızaların bulunmadığına karar verildiği, kabul tutanağının Harcama Yetkilisi tarafından onaylandığı, … tarihli ve … numaralı Ödeme Emri Belgesi ile de yüklenici …’a (…) sözleşme tutarı olan …TL’nin (KDV Hariç) ödendiği görülmüştür.
Denetim sırasında; yüklenici tarafından Belediyeye teslim edilen “…” markalı ürünün mevzuata uygun olarak gerekli ruhsatlandırma ve tescil onaylarının olup olmadığının tespit için, Sayıştay Başkanlığı tarafından … İl Sağlık Müdürlüğüne … tarihinde gönderilen yazıda “… Dezenfektan” isimli ürünün ruhsatının bulunup bulunmadığının, ürün üzerindeki etiket onayının bulunup bulunmadığının, ürünün halk sağlığı açısından kullanılıp kullanılamayacağının sorulduğu, Sağlık Bakanlığı tarafından gönderilen cevapta “… Dezenfektan” isimli ürüne ait Bakanlık tarafından ruhsatlandırma, tescil ve etiket onayı işleminin yapılmadığı, ayrıca ürünün halk sağlığı alanında dezenfektan olarak kullanımının uygun olamayacağı ve halk sağlığı alanında kullanılacak ürünlerin Biyosidal ürün ruhsatı alınmasının zorunlu olduğu açıkça ifade edilmiştir.
Ayrıca bir biyosidal ürünün piyasaya arz edilebilmesi için Biyosidal Ürünler Yönetmeliğinde belirtilen hususların açık ve silinmeyecek şekilde Türkçe olarak etiket üzerinde bulunmasının, Yönetmelik Eki-XII’deki ürün etiket örneğinde belirtilen niteliklere uygun etiketin hazırlanmasının ve Bakanlıkça onaylanmasının zorunlu olduğu, ancak yüklenicinin idareye teslim ettiği (ruhsatlandırma, tescil ve etiket onayı işlemleri yapılmayan) “…Dezenfektan” marka dezenfektanın üzerinde bulunan etiket incelendiğinde; Biyosidal Ürünler Yönetmeliği hükümleri gereğince üzerinde bulunması gereken biyosidal ürünün ticari adı ve ürünü tanıtıcı her türlü tanımları, ruhsat veya tescil sahibinin adı veya unvanı, adresi ve telefon numarası gibi asgari bilgilerin yer almadığı tespit edilmiştir.
Bahsi geçen ürün etiketi üzerinde “Sağlık Bakanlığının … tarih/… nolu izni ile imal edilmiştir.” şeklinde bilgi yer almakla birlikte, Sağlık Bakanlığının internet sitesinde bulunan, Bakanlık tarafından onaylanan dezenfektanlar ile onaylı etiket ve ruhsatlara ilişkin “Halk Sağlığı Alanında Kullanılan İzinli Dezenfektanlar” listesinden … tarih ve … no’lu iznin, …. Temizlik Gıda Ve Tarım Ürünleri İnş. Malz. Yakacak Mad. Taşımacılık Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ye verilen “… Dezenfektan” isimli ürüne ait olduğu tespit edilmiştir. Ürün etiketinin onaysız olması ve Yönetmelikte belirlenen bilgileri taşımamasının yanında yanıltıcı ve yanlış bilgiler içermesinden dolayı “Ürün Etiketi” belgesinin sahte olduğu, ürün etiketi üzerinde başka bir ürün için verilmiş bir ruhsat numarasının kullanıldığı, başka bir ifadeyle Yüklenicinin mevzuata aykırı olarak Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsatlandırılmamış, tescil edilmemiş ve ürün etiketi onaylanmamış, halk sağlığı alanında dezenfektan olarak kullanımı uygun olamayan bir ürünü, üzerinde sahte bir ürün etiketi ile Belediyeye ve piyasaya arz ettiği anlaşılmıştır.
Diğer taraftan “… Mal Alımı” işine ait Teknik Şartnamede, alınacak dezenfektanın %7,99 hidrojen peroksit ve yardımcı madde olarak %0,10 stabilizatör ve tampon içermesi gerektiği belirtilmekle birlikte teslim edilen ürünün ihale dokümanında belirtilen bu şarta uygun olup olmadığının belirlenmesi amacıyla denetim sırasında, Belediye tarafından laboratuvar muayenesi için ürünün numunesinin … Üniversitesi Teknoloji ve Araştırma Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezine ait Kimya Analiz Laboratuvarına … tarihli tutanak ile teslim edildiği, teknik şartnameye göre ürünün içeriğinde %7,99 hidrojen peroksit ve yardımcı madde olarak %0,10 stabilizatör ve tampon olması gerekirken … Üniversitesi Teknoloji ve Araştırma Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından düzenlenen … tarihli Deney Raporu ile numunenin içeriğinde %2,07 hidrojen peroksit bulunduğunun ortaya çıktığı, sonuç olarak ürünün, ruhsatsız olmasının yanısıra içeriğinin de Teknik Şartnameye uygun olmadığı görülmüştür.
4735 sayılı Kanun gereğince idareye teslim edilen malın muayene ve kabul işlemleri, idarelerce kurulacak en az üç kişilik muayene ve kabul komisyonları tarafından yapılmaktadır. Mal alımlarında uygulanacak muayene ve kabul işlemlerine dair esas ve usullerin belirlendiği Mal Alımları Denetim Muayene ve Kabul İşlemlerine Dair Yönetmelik gereğince Komisyonun yüklenici tarafından idareye teslim edilen malın ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığını inceleme görevi ve sorumluluğu bulunmaktadır.
Yönetmelik uyarınca muayenelerde önce fiziksel niteliklerin kontrol edilmesi, malın fiziksel muayenesine başlanmadan önce bir tutanak tutulması, tutanakta muayenenin başlangıcından itibaren inceleme, muayene ve numune alma safhalarının özetlenmesi, izlenecek yöntem, usul ve sonucun belirtilmesi, hazırlanan tutanağın komisyonca imzalanması ve mevcutsa yüklenici ve/veya vekiline de imzalatılması, daha sonra malın fiziksel muayenesine geçilmesi gerekmektedir. Bu işlemlerden sonra alımın niteliğinin laboratuvar muayenesi gerektirmesi halinde laboratuvar muayenesi yapılarak sonuç hakkında rapor düzenlenmesi gerekmektedir.
Teslim alınan ürünlere ilişkin Muayene ve Kabul Komisyonunun denetim, muayene ve kabul işlemleri üzerinde yapılan incelemede;
- Malın fiziksel muayenesine başlanmadan önce, muayenenin başlangıcından itibaren inceleme, muayene ve numune alma safhalarının özetlenmediği, izlenecek yöntem, usul ve sonucun belirlendiği bir tutanak tutulmadığı,
- Malın üzerinde bulunan “Ürün Etiketi”nin kontrol edilmediği,
- Ürünün Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsatlandırma, tescil ve etiket onayının bulunup
bulunmadığının sorulmadığı ve araştırılmadığı,
- Ürünün niteliği gereği laboratuvar muayenesi gerektirdiği halde malın laboratuvar
muayenelerinin yapılmadığı,
görülmüştür.
Oysa ki yukarıda belirtildiği üzere, yüklenici tarafından teslim edilen ürünün Sağlık Bakanlığından alınmış “Ruhsatlandırma”, “Tescil” ve “Etiket” onayının bulunmadığının, ürün üzerinde bulunan etiketin asgari bilgileri taşımadığının, ürün etiketi üzerinde başka bir ürün için verilmiş bir ruhsat numarasının kullanıldığının ve ürün etiketinin sahte olduğunun Muayene ve Kabul Komisyonu tarafından yapılacak inceleme ile kolaylıkla tespit edilmesinin mümkün olduğu, ayrıca teslim alınan ürünün mevzuat gereği yapılması gereken laboratuvar muayenesi yapılmış olsaydı içeriğinin teknik şartnameye uygun olmadığının tespit edileceği açıktır.
10.12.2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun;
“Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8 inci maddesinde:
“Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır.”
“Harcama talimatı ve sorumluluk” başlıklı 32 nci maddesinde;
“ (…) Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun ve diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.”
“Giderin gerçekleştirilmesi” başlıklı 33 üncü maddesinde;
“ (…) Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.
(…) Gerçekleştirme görevlileri, bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumludurlar.”
“Kamu zararı” başlıklı 71 inci maddesinde;
“Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.
Kamu zararının belirlenmesinde;
a) İş, mal veya hizmet karşılığı olarak belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması,
b) Mal alınmadan, iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılması,
c) Transfer niteliğindeki giderlerde, fazla veya yersiz ödemede bulunulması,
d) İş, mal veya hizmetin rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla alınması veya yaptırılması,
e) İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde
yapılmaması,
g) Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması,
esas alınır.”,
hükümleri yer almaktadır.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri ve açıklamalar uyarınca, “Dezenfektan Alımı” işi kapsamındaki ürünün Biosidal Ürün Yönetmeliğine ve Teknik Şartnameye uygun olmamasına rağmen kabul edilmesinden ve bedelinin yükleniciye ödenmesinden dolayı ortaya çıkan kamu zararından, Muayene ve Kabul Komisyonu üyeleri ve Komisyon kararını onaylayanlar ile beraber ödeme emrinde imzası bulunan Harcama Yetkilisi ve Gerçekleştirme Görevlisi sorumludur.
Bu itibarla, “Dezenfektan Mal Alımı” işi kapsamındaki ürünün ruhsatlandırma, tescil ve ürün etiket onayı bulunmamasına, halk sağlığı alanında dezenfektan olarak kullanımının uygun olamamasına, etiket üzerinde bulunan ruhsat numarasının başka bir ürüne ait olmasına ve içeriğinin teknik şartnameye uygun olmamasına rağmen Muayene ve Kabul Komisyonu tarafından kabul edilmesi ve daha sonra ödemenin yapılması sonucu … TL kamu zararına sebebiyet verilmiştir.
Bununla birlikte, denetim esnasında denetçiler tarafından yaptırılan analiz sonucuna göre Teknik Şartnameye uygun olmayan ürünlere yönelik olarak ilgili Daire Başkanlığı tarafından yükleniciye … tarih ve … sayılı yazı ile sözleşmenin ilgili maddesi uyarınca teslim edilen ürünlerin şartnameye uygun ürünlerle değiştirilmesinin bildirildiği ve yüklenici tarafından Şartname gereği … adet … litrelik bidonlar içerisindeki ... etiketli ürünlerin eksiksiz bir şekilde teslim edildiği Muayene Kabul Komisyonu tarafından düzenlenen tutanakta görülmüştür.
Teslim alınan ürünlerden rastgele 3’ü şahit numune olmak üzere toplam 9 adet bidon seçilerek mühürleme işlemine müteakip 2 farklı laboratuvarda analiz yaptırıldığı, … Üniversitesi ve … Üniversitesi Biyosidal ve AR&GE Laboratuvarlarında yapılan analizlerde ürünlerin teknik şartnamede yazılı değerlere göre mevzuat limitine uygun olduğu laboratuvar analiz sonuçlarında görülmüştür.
Ayrıca teslim alınan ... etiketli ürünün Sağlık Bakanlığından alınmış “Ruhsatlandırma”, “Tescil” ve “Etiket” onayının bulunduğu Sağlık Bakanlığının internet Sitesinden (http://cbs.cevresaglik.gov.tr/cevresaglik/Biyosidal/Dezenfektanlar.aspx) teyit edilmiştir.
Sonuç olarak … kayıt numaralı ihale kapsamında temin edilen “… Mal Alımı” işi ile ilgili ürünün Teknik Şartnameye uygun olmamasına, ruhsatlandırma, tescil ve ürün etiket onayı bulunmamasına ve halk sağlığı alanında dezenfektan olarak kullanımının uygun olmamasına rağmen alımının yapılması nedeniyle Rapora konu edilen … TL kamu zararı; Sözleşmenin 40.1 maddesi uyarınca Teknik Şartnameye uygun, tescil ve ürün etiket onayı bulunan dezenfektanların … tarihinde yüklenici tarafından teslim edilmesi suretiyle ortadan kalktığından konu hakkında ilişilecek husus bulunmadığına, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere,
…,
oy birliğiyle karar verildi.
… ili park ve yeşil alanlarının, kırsal ve kentsel rekreasyon alanlarının Covid-19 virüsüne karşı ilaçlanması ve dezenfekte edilmesi amacıyla yapılan dezenfektan alımı işinde teslim edilen ürün teknik şartnameye uygun olmamasına rağmen kabulünün yapılıp bedelinin ödenmesi sonucu … TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasıyla ilgili olarak dosyada mevcut bilgi ve belgeler değerlendirilmiştir.
05.01.2002 tarihli ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun “Denetim, muayene ve kabul işlemleri” başlıklı 11 inci maddesinde;
“Teslim edilen mal, hizmet, yapım veya yapılan işin muayene ve kabul işlemleri, idarelerce kurulacak en az üç kişilik muayene ve kabul komisyonları tarafından yapılır. Mal veya yapılan iş yüklenici tarafından idareye teslim edilmedikçe muayene ve kabul işlemleri yapılamaz.
Ancak sözleşmesinde hüküm bulunması halinde; imalat veya üretim süreci gerektiren işler, muayene ve kabul komisyonlarının yetki ve sorumluluğunu kaldırmaması şartıyla, ihale dokümanında belirtilen kalite ve özelliklere göre yapılıp yapılmadığı hususunda, ilgili idare tarafından belirli aşamalarda ve aralıklarla denetlenebilir.
Taahhüdün tamamlanan ve müstakil kullanıma elverişli bölümleri için kısmî kabul yapılabilir.”
“Yasak fiil ve davranışlar” başlıklı 25 inci maddesinde;
“Sözleşmenin uygulanması sırasında aşağıda belirtilen fiil veya davranışlarda bulunmak yasaktır:
a) Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet suretiyle veya başka yollarla sözleşmeye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek.
b) Sahte belge düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek.
c) Sözleşme konusu işin yapılması veya teslimi sırasında hileli malzeme, araç veya usuller kullanmak, fen ve sanat kurallarına aykırı, eksik, hatalı veya kusurlu imalat yapmak
d) Taahhüdünü yerine getirirken idareye zarar vermek.
e) Bilgi ve deneyimini idarenin zararına kullanmak veya 29 uncu madde hükümlerine aykırı hareket etmek.
f) Mücbir sebepler dışında, ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmemek.
g) Sözleşmenin 16 ncı madde hükmüne aykırı olarak devredilmesi veya devir alınması.”
hükümleri yer almaktadır.
Mal alımlarında uygulanacak muayene ve kabul işlemlerine dair esas ve usullerin belirlendiği 19.12.2002 tarihli ve 24968 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Mal Alımları Denetim Muayene ve Kabul İşlemlerine Dair Yönetmelik’in “Komisyonun görev ve sorumlulukları” başlıklı 7 nci maddesinde;
“Komisyonun görev ve sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir:
a) Yüklenici tarafından idareye teslim edilen malın veya yapılan işin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığını inceler.
b) Komisyon üyeleri her muayenede hazır bulunmak zorundadır.
c) Kısa sürede bozulabilen maddelerin muayenesine öncelik verir.
d) Komisyon, ihale dokümanında belirlenen şekilde kabul işlemlerinde esas alınacak işlemleri yürütür.”
“Muayenede izlenecek yöntem” başlıklı 15 inci maddesinde;
“Muayenelerde önce fiziksel nitelikler kontrol edilir. Fiziksel niteliklerinin tamamı ihale dokümanında belirtilen hükümlere uygun bulunmayan malın numuneleri, laboratuvar muayenelerine gönderilmez. Fiziksel muayenede niteliklerin bazıları uygun çıkmazsa muayene yarıda bırakılmaz, muayene işlemi tamamlanır.
Yükleniciler, fiziksel muayene sonucu verilen red raporuna usulüne göre itiraz ederek ikinci bir muayeneyi isteyebilirler. Bu takdirde, mal aynen korunmak suretiyle ilk muayenede bulunmamış olan kişilerden kurulacak en az üç kişilik ikinci bir komisyona muayene yaptırılır. Bu komisyonun vereceği kararlar kesin olup, muayene ve kabulün bu karar esas alınarak sonuçlandırılacağına ilişkin hükme ihale dokümanında yer verilmek zorundadır.
İkinci komisyon fiziksel muayenede itiraz konusu olan kısımları inceler. Sonuç olumsuz ise red raporu verilir. Bu durumda laboratuvar muayenelerine geçilmez ve bu rapora itiraz edilemez.
Sonuç olumlu ise, laboratuvar muayenelerine geçilir. Bu niteliklerin de uygun bulunması halinde kabul raporu düzenlenir.”
“Malın veya yapılan işin fiziksel muayenesi” başlıklı 16 ncı maddesinde;
“Malın veya yapılan işin fiziksel muayenesine başlanmadan önce bir tutanak tutulur. Tutanaklarda muayenenin başlangıcından itibaren inceleme, muayene ve numune alma safhaları özetlenir. İzlenecek yöntem, usul ve sonuç belirtilir. Bu tutanak komisyonca imzalanır ve mevcutsa yüklenici ve/veya vekiline imzalattırılır. Muayene aynı günde bitmez ise, yüklenici ve/veya vekiline hazır bulunması için muayenenin devam edeceği gün ve saat tespit edilerek tebliğ edilir.”
“Laboratuvar muayeneleri” başlıklı 17 nci maddesinde;
“Bu işlemlerden sonra alımın niteliğinin laboratuvar muayenesi gerektirmesi halinde laboratuvar muayeneleri yapılarak sonuç hakkında rapor düzenlenir.
Laboratuvar muayeneleri, varsa idarenin kendi laboratuvarlarında, yoksa diğer kamu kuruluşlarına ait laboratuvarlarda, bu da mümkün olmaz ise özel laboratuvarlarda yapılır.
İdareler ihale dokümanında laboratuvar muayenelerinin kimin tarafından hangi yöntemle yaptırılacağı ile masraflarının kime ait olacağını ve hangi sonucun muteber alınacağını belirteceklerdir.”
“Kabul” başlıklı 25 inci maddesinde;
“Sözleşme konusu malların denetim, muayene ve testleri tamamlandığında, komisyonun olumlu raporu idarece kabul edilerek, ödemeye ilişkin belgenin düzenlenmesinde esas alınır.
…”
“Sorumluluk” başlıklı 27 nci maddesinde;
“Muayene ve kabul komisyonlarının başkan ve üyeleri ile ihtiyacın karşılanma sürecindeki her aşamada görev alan diğer ilgililerin görevlerini kanuni gereklere uygun veya tarafsızlıkla yapmadıklarının taraflardan birinin zararına yol açacak ihmalde veya kusurlu hareketlerde bulunduklarının tespiti halinde haklarında ilgili mevzuatları gereğince disiplin cezası uygulanır.
Ayrıca, fiil veya davranışlarının özelliğine göre haklarında ceza kovuşturması da yapılır ve hükmolunacak ceza ile birlikte tarafların uğradıkları zarar ve ziyan genel hükümlere göre kendilerine tazmin ettirilir.”
hükümleri yer almaktadır.
31.12.2009 tarih ve 27449 sayılı 4. Mükerrer Resmî Gazete’de yayımlanan Biyosidal Ürünler Yönetmeliğinin, “Biyosidal ürünlerin piyasaya arzı” başlıklı 5 inci maddesinde;
“Biyosidal ürünlerin piyasaya arz edilebilmesi için aşağıdaki koşulların sağlanması zorunludur.
a)Biyosidal ürünlerin Bakanlık tarafından bu Yönetmelikte belirlenmiş usullere göre ruhsatlandırılmış veya tescil edilmiş olması,
....”
“Biyosidal ürünlerin kullanımı” başlıklı 7 nci maddesinde;
“ (1) Biyosidal ürünlerin kullanımı aşağıdaki hükümlere tabidir.
a) Bakanlıkça ruhsat verilmemiş veya tescil edilmemiş bir biyosidal ürün ya da ruhsatlandırma veya tescil için belirlenmiş koşullara ve kullanım amaçlarına uymayan veya 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen muafiyet kapsamında bulunmayan ürünler kullanılamaz.
…”
“Etiketleme” başlıklı 36 ncı maddesinde;
“(1) Bir biyosidal ürünün piyasaya arz edilebilmesi için Ek-XII’deki Ürün Etiket Örneğinde belirtilen niteliklere uygun etiket hazırlanması ve Bakanlıkça onaylanması zorunludur. Biyosidal ürünün etiketlenmesinde başvuru sahibi ve onunla birlikte ruhsat veya tescil sahibi sorumludur.
(2) Biyosidal ürünler, Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmeliğin 5 inci maddesi altında yer alan özelliklere sahip biyosidal ürünler insan sağlığı ve çevre açısından tehlikeli olarak kabul edilir.
(3) Biyosidal ürünün kullanım amacı ve nitelikleriyle ilgili olarak alıcının aldatılmasına sebep olacak ve böylelikle ürüne ilişkin abartılı bir izlenim yaratacak şekilde; yanlış, yanıltıcı ya da eksik bilgi verilmesi ve ürünün gerçek niteliklerinin saklanması yasaktır. Ayrıca biyosidal ürünün etiketinde ‘düşük riskli biyosidal ürün’, ‘toksik değildir’, ‘zararsızdır’ gibi ifadelerin bulunması yasaktır.
(4) Tehlikeli biyosidal ürünler için ikinci fıkraya göre etiketlenmeye ek olarak aşağıda yer alan hususlar açık ve silinmeyecek şekilde Türkçe olarak etiket üzerinde belirtilir.
a) Biyosidal ürünün ticari adı ve ürünü tanıtıcı her türlü tanımları,
b) Ruhsat veya tescil sahibinin adı veya unvanı, adresi ve telefon numarası
c) Her aktif maddenin adı ve metrik birim olarak konsantrasyonu,
ç) Türkiye’de verilen ruhsat veya tescil numarası,
d) Sıvı konsantreler, granül, toz, katı gibi müstahzarın tipi,
e) Ahşap koruma, dezenfeksiyon, yüzey biyositi, çürüme önleyici gibi biyosidal ürünün ruhsat veya tescil için kullanım amacı,
f) Ruhsat ya da tescilde belirtilen her kullanım için kullanım talimatları ve metrik birimlerle belirtilmiş kullanılacak doz miktarları,
g) Olası istenmeyen doğrudan ya da dolaylı yan etkileri,
ğ) İlkyardım talimatları,
h) Biyosidal ürünün yanında bir broşür veriliyorsa “kullanmadan önce kullanma talimatlarını okuyunuz” ibaresi,
ı) Biyosidal ürünün güvenli bertarafı ve ambalajlanmasına, bunun yanı sıra ambalajın tekrar kullanımının önlenmesiyle ilgili talimatlar,
i) Ürünün şarj numarası veya parti adı veya tanımı,
j) Normal saklama veya depolama koşullarında geçerli olan son kullanma tarihi,
k) Biyosidal ürünün kullanımında etkili olması için gereken süre, tekrar uygulanması için gereken bekleme süresi,
l) Ürünün ilk kullanımı ile bir sonraki kullanımı arasındaki zaman aralığı ya da biyosidal ürünün kullanıldığı alana insan ve hayvanların bir sonraki girişi için uygun ve aşağıdakileri de içeren zamanlamanın verilmesi;
1) Uygulama yapılan alanın arındırma yolları ve havalandırılması için gereken süre,
2) Ekipmanın temizlenmesine ilişkin ayrıntılı bilgiler,
3) Kullanım, depolama ve taşıma veya nakliye sırasında uygulanacak önleyici tedbirler açısından kişisel korunma ekipmanları ve elbiseleri, yangından korunma önlemleri, mobilyaların kaplanması, gıda ve yem maddelerinin kaldırılması ve hayvanların ürüne maruz kalmasının önlenmesine yönelik talimatların etiket üzerinde bulunması zorunludur.
…”
hükümleri yer almaktadır.
Yukarıda yer verilen Biyosidal Ürünler Yönetmeliği gereğince biyosidal ürünlerin piyasaya arz edilebilmesi için; biyosidal ürünün belirlenmiş usullere göre Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsatlandırılmış veya tescil edilmiş olması ve “Ürün Etiketi”nin Yönetmeliğe uygun olarak hazırlanarak Bakanlıkça onaylanması zorunludur. Yine aynı Yönetmelik gereğince Sağlık Bakanlığınca ruhsat verilmemiş veya tescil edilmemiş bir biyosidal ürünün kullanılması ve piyasaya arzı yasaklanmıştır.
… ili park ve yeşil alanlarının, kırsal ve kentsel rekreasyon alanlarının Covid-19 virüsüne karşı ilaçlanması ve dezenfekte edilmesi amacıyla dezenfektan alımının ivedi olarak yapılmasının zorunlu olduğu gerekçesiyle 04.01.2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince alımın Pazarlık Usulü ile yapıldığı, … tarihinde onaylanan ihale komisyonu kararı ile …’e alım işinin ihale edildiği ve yüklenici firma ile … tarihinde sözleşme imzalandığı, yüklenici tarafından Belediyeye teslim edilen 30 litrelik bidonlarda 2105 adet “… Dezenfektan” marka dezenfektanın … tarihinde toplanan Muayene ve Kabul Komisyonu tarafından incelendiği ve teslim alınan malın evsafa ve teknik şartnameye uygun olduğuna, kabule engel olabilecek eksik, kusur ve arızaların bulunmadığına karar verildiği, kabul tutanağının Harcama Yetkilisi tarafından onaylandığı, … tarihli ve … numaralı Ödeme Emri Belgesi ile de yüklenici …’a (…) sözleşme tutarı olan …TL’nin (KDV Hariç) ödendiği görülmüştür.
Denetim sırasında; yüklenici tarafından Belediyeye teslim edilen “…” markalı ürünün mevzuata uygun olarak gerekli ruhsatlandırma ve tescil onaylarının olup olmadığının tespit için, Sayıştay Başkanlığı tarafından … İl Sağlık Müdürlüğüne … tarihinde gönderilen yazıda “… Dezenfektan” isimli ürünün ruhsatının bulunup bulunmadığının, ürün üzerindeki etiket onayının bulunup bulunmadığının, ürünün halk sağlığı açısından kullanılıp kullanılamayacağının sorulduğu, Sağlık Bakanlığı tarafından gönderilen cevapta “… Dezenfektan” isimli ürüne ait Bakanlık tarafından ruhsatlandırma, tescil ve etiket onayı işleminin yapılmadığı, ayrıca ürünün halk sağlığı alanında dezenfektan olarak kullanımının uygun olamayacağı ve halk sağlığı alanında kullanılacak ürünlerin Biyosidal ürün ruhsatı alınmasının zorunlu olduğu açıkça ifade edilmiştir.
Ayrıca bir biyosidal ürünün piyasaya arz edilebilmesi için Biyosidal Ürünler Yönetmeliğinde belirtilen hususların açık ve silinmeyecek şekilde Türkçe olarak etiket üzerinde bulunmasının, Yönetmelik Eki-XII’deki ürün etiket örneğinde belirtilen niteliklere uygun etiketin hazırlanmasının ve Bakanlıkça onaylanmasının zorunlu olduğu, ancak yüklenicinin idareye teslim ettiği (ruhsatlandırma, tescil ve etiket onayı işlemleri yapılmayan) “…Dezenfektan” marka dezenfektanın üzerinde bulunan etiket incelendiğinde; Biyosidal Ürünler Yönetmeliği hükümleri gereğince üzerinde bulunması gereken biyosidal ürünün ticari adı ve ürünü tanıtıcı her türlü tanımları, ruhsat veya tescil sahibinin adı veya unvanı, adresi ve telefon numarası gibi asgari bilgilerin yer almadığı tespit edilmiştir.
Bahsi geçen ürün etiketi üzerinde “Sağlık Bakanlığının … tarih/… nolu izni ile imal edilmiştir.” şeklinde bilgi yer almakla birlikte, Sağlık Bakanlığının internet sitesinde bulunan, Bakanlık tarafından onaylanan dezenfektanlar ile onaylı etiket ve ruhsatlara ilişkin “Halk Sağlığı Alanında Kullanılan İzinli Dezenfektanlar” listesinden … tarih ve … no’lu iznin, …. Temizlik Gıda Ve Tarım Ürünleri İnş. Malz. Yakacak Mad. Taşımacılık Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ye verilen “… Dezenfektan” isimli ürüne ait olduğu tespit edilmiştir. Ürün etiketinin onaysız olması ve Yönetmelikte belirlenen bilgileri taşımamasının yanında yanıltıcı ve yanlış bilgiler içermesinden dolayı “Ürün Etiketi” belgesinin sahte olduğu, ürün etiketi üzerinde başka bir ürün için verilmiş bir ruhsat numarasının kullanıldığı, başka bir ifadeyle Yüklenicinin mevzuata aykırı olarak Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsatlandırılmamış, tescil edilmemiş ve ürün etiketi onaylanmamış, halk sağlığı alanında dezenfektan olarak kullanımı uygun olamayan bir ürünü, üzerinde sahte bir ürün etiketi ile Belediyeye ve piyasaya arz ettiği anlaşılmıştır.
Diğer taraftan “… Mal Alımı” işine ait Teknik Şartnamede, alınacak dezenfektanın %7,99 hidrojen peroksit ve yardımcı madde olarak %0,10 stabilizatör ve tampon içermesi gerektiği belirtilmekle birlikte teslim edilen ürünün ihale dokümanında belirtilen bu şarta uygun olup olmadığının belirlenmesi amacıyla denetim sırasında, Belediye tarafından laboratuvar muayenesi için ürünün numunesinin … Üniversitesi Teknoloji ve Araştırma Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezine ait Kimya Analiz Laboratuvarına … tarihli tutanak ile teslim edildiği, teknik şartnameye göre ürünün içeriğinde %7,99 hidrojen peroksit ve yardımcı madde olarak %0,10 stabilizatör ve tampon olması gerekirken … Üniversitesi Teknoloji ve Araştırma Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından düzenlenen … tarihli Deney Raporu ile numunenin içeriğinde %2,07 hidrojen peroksit bulunduğunun ortaya çıktığı, sonuç olarak ürünün, ruhsatsız olmasının yanısıra içeriğinin de Teknik Şartnameye uygun olmadığı görülmüştür.
4735 sayılı Kanun gereğince idareye teslim edilen malın muayene ve kabul işlemleri, idarelerce kurulacak en az üç kişilik muayene ve kabul komisyonları tarafından yapılmaktadır. Mal alımlarında uygulanacak muayene ve kabul işlemlerine dair esas ve usullerin belirlendiği Mal Alımları Denetim Muayene ve Kabul İşlemlerine Dair Yönetmelik gereğince Komisyonun yüklenici tarafından idareye teslim edilen malın ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığını inceleme görevi ve sorumluluğu bulunmaktadır.
Yönetmelik uyarınca muayenelerde önce fiziksel niteliklerin kontrol edilmesi, malın fiziksel muayenesine başlanmadan önce bir tutanak tutulması, tutanakta muayenenin başlangıcından itibaren inceleme, muayene ve numune alma safhalarının özetlenmesi, izlenecek yöntem, usul ve sonucun belirtilmesi, hazırlanan tutanağın komisyonca imzalanması ve mevcutsa yüklenici ve/veya vekiline de imzalatılması, daha sonra malın fiziksel muayenesine geçilmesi gerekmektedir. Bu işlemlerden sonra alımın niteliğinin laboratuvar muayenesi gerektirmesi halinde laboratuvar muayenesi yapılarak sonuç hakkında rapor düzenlenmesi gerekmektedir.
Teslim alınan ürünlere ilişkin Muayene ve Kabul Komisyonunun denetim, muayene ve kabul işlemleri üzerinde yapılan incelemede;
- Malın fiziksel muayenesine başlanmadan önce, muayenenin başlangıcından itibaren inceleme, muayene ve numune alma safhalarının özetlenmediği, izlenecek yöntem, usul ve sonucun belirlendiği bir tutanak tutulmadığı,
- Malın üzerinde bulunan “Ürün Etiketi”nin kontrol edilmediği,
- Ürünün Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsatlandırma, tescil ve etiket onayının bulunup
bulunmadığının sorulmadığı ve araştırılmadığı,
- Ürünün niteliği gereği laboratuvar muayenesi gerektirdiği halde malın laboratuvar
muayenelerinin yapılmadığı,
görülmüştür.
Oysa ki yukarıda belirtildiği üzere, yüklenici tarafından teslim edilen ürünün Sağlık Bakanlığından alınmış “Ruhsatlandırma”, “Tescil” ve “Etiket” onayının bulunmadığının, ürün üzerinde bulunan etiketin asgari bilgileri taşımadığının, ürün etiketi üzerinde başka bir ürün için verilmiş bir ruhsat numarasının kullanıldığının ve ürün etiketinin sahte olduğunun Muayene ve Kabul Komisyonu tarafından yapılacak inceleme ile kolaylıkla tespit edilmesinin mümkün olduğu, ayrıca teslim alınan ürünün mevzuat gereği yapılması gereken laboratuvar muayenesi yapılmış olsaydı içeriğinin teknik şartnameye uygun olmadığının tespit edileceği açıktır.
10.12.2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun;
“Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8 inci maddesinde:
“Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır.”
“Harcama talimatı ve sorumluluk” başlıklı 32 nci maddesinde;
“ (…) Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun ve diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.”
“Giderin gerçekleştirilmesi” başlıklı 33 üncü maddesinde;
“ (…) Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.
(…) Gerçekleştirme görevlileri, bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumludurlar.”
“Kamu zararı” başlıklı 71 inci maddesinde;
“Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.
Kamu zararının belirlenmesinde;
a) İş, mal veya hizmet karşılığı olarak belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması,
b) Mal alınmadan, iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılması,
c) Transfer niteliğindeki giderlerde, fazla veya yersiz ödemede bulunulması,
d) İş, mal veya hizmetin rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla alınması veya yaptırılması,
e) İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde
yapılmaması,
g) Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması,
esas alınır.”,
hükümleri yer almaktadır.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri ve açıklamalar uyarınca, “Dezenfektan Alımı” işi kapsamındaki ürünün Biosidal Ürün Yönetmeliğine ve Teknik Şartnameye uygun olmamasına rağmen kabul edilmesinden ve bedelinin yükleniciye ödenmesinden dolayı ortaya çıkan kamu zararından, Muayene ve Kabul Komisyonu üyeleri ve Komisyon kararını onaylayanlar ile beraber ödeme emrinde imzası bulunan Harcama Yetkilisi ve Gerçekleştirme Görevlisi sorumludur.
Bu itibarla, “Dezenfektan Mal Alımı” işi kapsamındaki ürünün ruhsatlandırma, tescil ve ürün etiket onayı bulunmamasına, halk sağlığı alanında dezenfektan olarak kullanımının uygun olamamasına, etiket üzerinde bulunan ruhsat numarasının başka bir ürüne ait olmasına ve içeriğinin teknik şartnameye uygun olmamasına rağmen Muayene ve Kabul Komisyonu tarafından kabul edilmesi ve daha sonra ödemenin yapılması sonucu … TL kamu zararına sebebiyet verilmiştir.
Bununla birlikte, denetim esnasında denetçiler tarafından yaptırılan analiz sonucuna göre Teknik Şartnameye uygun olmayan ürünlere yönelik olarak ilgili Daire Başkanlığı tarafından yükleniciye … tarih ve … sayılı yazı ile sözleşmenin ilgili maddesi uyarınca teslim edilen ürünlerin şartnameye uygun ürünlerle değiştirilmesinin bildirildiği ve yüklenici tarafından Şartname gereği … adet … litrelik bidonlar içerisindeki ... etiketli ürünlerin eksiksiz bir şekilde teslim edildiği Muayene Kabul Komisyonu tarafından düzenlenen tutanakta görülmüştür.
Teslim alınan ürünlerden rastgele 3’ü şahit numune olmak üzere toplam 9 adet bidon seçilerek mühürleme işlemine müteakip 2 farklı laboratuvarda analiz yaptırıldığı, … Üniversitesi ve … Üniversitesi Biyosidal ve AR&GE Laboratuvarlarında yapılan analizlerde ürünlerin teknik şartnamede yazılı değerlere göre mevzuat limitine uygun olduğu laboratuvar analiz sonuçlarında görülmüştür.
Ayrıca teslim alınan ... etiketli ürünün Sağlık Bakanlığından alınmış “Ruhsatlandırma”, “Tescil” ve “Etiket” onayının bulunduğu Sağlık Bakanlığının internet Sitesinden (http://cbs.cevresaglik.gov.tr/cevresaglik/Biyosidal/Dezenfektanlar.aspx) teyit edilmiştir.
Sonuç olarak … kayıt numaralı ihale kapsamında temin edilen “… Mal Alımı” işi ile ilgili ürünün Teknik Şartnameye uygun olmamasına, ruhsatlandırma, tescil ve ürün etiket onayı bulunmamasına ve halk sağlığı alanında dezenfektan olarak kullanımının uygun olmamasına rağmen alımının yapılması nedeniyle Rapora konu edilen … TL kamu zararı; Sözleşmenin 40.1 maddesi uyarınca Teknik Şartnameye uygun, tescil ve ürün etiket onayı bulunan dezenfektanların … tarihinde yüklenici tarafından teslim edilmesi suretiyle ortadan kalktığından konu hakkında ilişilecek husus bulunmadığına, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere,
…,
oy birliğiyle karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?