Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 1. Daire Kararı
Karar Tarihi:
2/9/2023
Karar No:
88
Esas No:
10892
KARAR
Döner sermaye ek ödemesi
Rektör …’a, Üniversite Hastanesinden ödenen yönetici payı dışında … Fakültesinde mesai dışı katkı sağladığı gerekçesiyle döner sermaye ek ödemesi hesaplanıp ödendiği anlaşılmıştır.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Döner sermaye” başlıklı 58’inci maddesinde yer alan;
“…
c) Tıp ve diş hekimliği fakülteleri ile sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinin hesabında toplanan döner sermaye gelirleri bakiyesinden, bu yerlerde;
1) Gelir getiren görevlerde çalışan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine … ek ödeme matrahının yüzde 800’ünü, araştırma görevlilerine ise yüzde 500’ünü; bu yerlerde görevli olmakla birlikte gelire katkısı olmayan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine yüzde 600’ünü, araştırma görevlilerine ise yüzde 300’ünü,
2) Diğer öğretim elemanlarına … ek ödeme matrahının; uzman tabipler için yüzde 600’ünü, … diğer öğretim elemanları ile diğer personel için yüzde 150’sini, … geçmeyecek şekilde aylık ek ödeme yapılır. …
Nöbet hizmetleri hariç olmak üzere mesai saatleri dışında gelir getirici çalışmalarından doğan katkılarına karşılık olarak (1) numaralı bentte belirtilen personel için yüzde 50’sini, (2) numaralı bentte belirtilen personel için yüzde 20’sini geçmeyecek şekilde ayrıca aylık ek ödeme yapılır.
…
d) Ziraat ve veteriner fakülteleri, sivil havacılık yüksekokulu ve bünyesinde atölye veya laboratuvar bulunan yükseköğretim kurumları ile sürekli eğitim merkezleri, açık öğretim hizmeti veren yükseköğretim kurumları ile düzenli döner sermaye geliri olan yükseköğretim kurumlarında üretilen mal ve hizmetlerden elde edilen döner sermaye gelirlerine katkısı bulunan öğretim elemanlarına yapılacak ek ödemeler hakkında da (c) fıkrası hükümleri uygulanır.
…
f) Rektör, rektör yardımcısı ve genel sekreterlere gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, üniversite yönetim kurulunun uygun gördüğü birimin döner sermaye hesabından yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılır. Yapılacak ek ödemenin tutarı ek ödeme matrahının, rektörler için yüzde 600’ünü, rektör yardımcıları için yüzde 300’ünü, genel sekreterler için yüzde 200’ünü geçemez.
…
Bu fıkra kapsamında bulunan yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmaz. Mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunması hâlinde alabilecekleri toplam ek ödeme tutarı, hiçbir şekilde yönetici payı dahil ilgisine göre (c) ve (d) fıkralarında belirtilen esaslara göre hesaplanacak tutarı geçemez.
…”
Hükümlerinden, döner sermaye gelirlerinin dağıtılmasında, yönetici konumunda olan ve (f) fıkrasında unvanları sayılan personele, mesai saatleri içinde ve dışında gerçekleştirdikleri yöneticilik faaliyetleri nedeniyle ek ödeme yapılacağı; bu kapsamda bulunan yöneticilere mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmayacağı, mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunması halinde ise ayrıca ek ödeme yapılacağı anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in “Dağıtım esasları” başlıklı 5’inci maddesinin üçüncü ve yedinci fıkralarında;
“(3) (Değişik:RG-8/10/2016-29851) (B) Bireysel gelir getirici faaliyet puanı; Kurum içinde bireysel gelir getirici faaliyetlerden dolayı alınan mesai içi (B1), mesai dışı ilave ücret alınmayan (B2) ve mesai dışı ilave ücret alınan (B3) puanlarının toplamından oluşan puandır. Her bir döner sermaye birimi için Yükseköğretim Kurulu tarafından hazırlanan “Gelir Getirici Faaliyet Cetveli”ne göre kişinin ürettiği hizmetlerden elde edilen puanlar kullanılarak hesaplanır. …”
(7) (Değişik:RG-8/10/2016-29851) Kanunun 58 inci maddesinin (c) ve (d) fıkraları kapsamında bulunan personel ile (f) fıkrasının üçüncü paragrafı kapsamında yürütülen hizmetler için mesai dışı (B2+B3) puanı hesaplanır. Bu hesaplama, ilgisine göre Kanunun 58 inci maddesinde belirlenen tavan tutarları geçmemek üzere yapılır.”
denilmek suretiyle yukarıda belirtilen durum teyit edilmektedir. Zira B2 ve B3 puanının hesaplanmasında kullanılan Gelir Getirici Faaliyet Cetveli, tamamen personelin yaptığı işlemler nedeniyle hak ettiği puanlarından oluşmakta, yönetim fonksiyonu kapsamındaki faaliyetlerden hiçbirini içermemektedir.
Fakülte Yönetim ve Döner Sermaye Yürütme Kurulu kararlarıyla Üniversite Rektörüne, … Fakültesinin …de yürütülmekte olan hayvansal üretim, bitkisel üretim, tarhana ünitesi, gübre ünitesi, süt ve süt ürünleri işletmesi ile …daki bal üretim, bitkisel üretim alanlarındaki üretim faaliyetlerine mesai dışı katkı sağlaması ve yazlık ve kışlık tahıl ve yem bitkileri üretimine mesai dışı bireysel katkı vermesi gerekçe gösterilmek suretiyle … yılında her ay … TL ek ödeme yapıldığı anlaşılmıştır.
58’inci maddenin (f) fıkrasına göre yönetici payı ödenen personele, mesai dışında ayrıca ek ödeme yapılabilmesi için, ilgilinin gelir getirici faaliyete doğrudan katkı yapması gerekmektedir ve burada yöneticilik faaliyetleri dışında doğrudan bir mesleki katkının varlığı söz konusu olmalıdır. Katkı payına konu bir mesleki faaliyetin varlığı; ancak, ilgili öğretim üyesinin sahip olduğu meslek alanıyla ilgili olarak faaliyette bulunması, bu faaliyetin yönetim fonksiyonu içerisinde yer almaması ve doğrudan üretim sürecine katkıda bulunması (Örneğin; Tarlaya tohum ekimi ve gübre atılması, mahsulün toplanması, arı kovanlarındaki balların üretimi ve hasadı, küçükbaş ve büyükbaş hayvanların yetiştirilmesi gibi) halinde söz konusu olabilmektedir.
Bu çerçevede, mesai saati dışında bir katkı söz konusuysa; adı geçen Yönetmelik’in “Alt düzenlemeler” başlıklı 10’uncu maddesinin üçüncü fıkrasının,
“Gelir Getirici Faaliyet Cetveli” Yükseköğretim Kurulu tarafından tespit edilir. … Gelir getirici faaliyet cetvelinde bulunmayan işlemlerin puanları, üniversite yönetim kurulları tarafından belirlenebilir.”
hükümleri gereği katkı konusu faaliyetler için ödeme yapılabilmesi için her bir işlem için Yükseköğretim Kurulu tarafından hazırlanan “Gelir Getirici Faaliyet Cetveli”nde olduğu gibi tek tek puanlama yapılması ve katkı payının, verilen hizmet miktarının belirlenen puanlarla çarpılmak suretiyle hesaplanması gerekmektedir.
Ödemeye dayanak teşkil eden Fakülte Yönetim ve Döner Sermaye Yürütme Kurulu kararlarında, böyle bir belirlemenin söz konusu olmadığı ve katkı payı ödemesinin standart bir ödeme haline getirildiği anlaşılmıştır.
Savunmalarda, ödemelerin ilgili öğretim üyesinin akademik nosyonu ve akademik çalışma yaptığı alanda üretime bireysel katkı vermesi ve bu yolla gelire katkısının bulunmasından ötürü yapıldığı, bu hususun ödemeye dayanak teşkil eden faaliyetlere ilişkin ekli protokol ve tutanaklarla sabit olduğu belirtilmektedir.
Savunma eki ek-1’de yer alan Protokolün “Hak ve yükümlülükler” başlıklı 4’üncü maddesiyle, gübrenin taşınması, serilmesi ve arazinin sürümü dahil olmak üzere arazinin ekime hazır hale getirilmesi ile hasattan sonra arazinin, Fakülte mühendislerinin kontrolünde temizlenmesinin yüklenici firma tarafından yapılması; ekim, bakım, gübreleme, ilaçlama, çapalama ve hasat işlemleri için gerekli işgücünün yüklenici tarafından sağlanması ve sulamaya ilişkin maliyetlerin aynı firmaca karşılanması hüküm altına alınmıştır. Ayrıca elde edilen ürün mukabilinde firmadan herhangi bir bedel alınmaması; firmanın, tamburlu ve 80-90 metre kanat genişliğindeki otomatik sulama makinesini Üniversiteye teslim etmesi, 6 inçlik su kuyusu açması ve bu kuyunun elektrik bağlantılarını sağlaması kararlaştırılmıştır.
Aynı Protokolün “Taraflar” başlıklı 1 ve “Konu” başlıklı 2’nci maddesiyle …’ın yukarıdaki faaliyetlere mesai dışı katkı vereceği belirtilmiş ve kendisine ekim yapılacak alanları gösterme görevi verilmiştir. Ayrıca, Protokolün 1 ve “Kapsam” başlıklı 3’üncü maddeleriyle proje ve protokolün yürütücüsü olarak da tanımlanmıştır.
Ek-2’de sunulan Protokolün “Hak ve yükümlülükler” başlıklı 4’üncü maddesiyle pamuk üretilecek alanların zamanında sürümünün yapılmasının ve arazinin ekime hazır hale getirilmesinin …’ın gözetiminde ve Fakültenin sorumluluğunda olduğu; yüklenici Şirketin, ekim, bakım, gübreleme, ilaçlama, çapalama ve hasat işlemleri için gerekli işgücü masraflarını, kaza ve sosyal güvenlik sigortaları da dahil olmak üzere karşılaması, hasattan sonra araziyi Fakülte mühendislerinin olurunu alacak şekilde temizlemesi ve sulamaya ilişkin maliyetleri üstlenmesi hükme bağlanmıştır. Ayrıca elde edilen ürün mukabilinde firma, 320 dekar için (dekar başı minimum 300 kg kütlü pamuk) KDV dahil … TL’yi İşletme birimi hesabına yatırmayı taahhüt etmiştir.
Aynı Protokolün “Taraflar ve yürütücüler” başlıklı 1 ve “Konu” başlıklı 2’nci maddeleriyle …’ın ürünün satışı da dahil olmak üzere yukarıdaki faaliyetlere mesai dışı katkı vereceği belirtilmiş ve kendisine, ekim yapılacak alanları gösterme ve üretim danışmanlığı görevleri verilmiştir. Ayrıca, Protokolün 1 ve “Kapsam” başlıklı 3’üncü maddeleriyle proje ve protokolün yürütücüsü olarak da tanımlanmıştır.
Ek-3’te sunulan Protokolün “Kapsam” başlıklı 3’üncü ve “Hak ve yükümlülükler” başlıklı 4’üncü maddeleriyle … ve … yılları için bütün kültürel önlemler ile arazi ıslahında kullanılacak olan alet, ekipman ve işgücünün, …’ın yönetiminde Fakültenin desteğiyle yüklenici şirket tarafından gerçekleştirilmesi, toprak ıslahı aşamasında üretilecek olan arpa-buğday ve yem bezelyesi karışımının yükleniciye … ve … yıllarında … TL ve …TL’ye satılması, anızlı tarlalarda yükleniciye ait büyükbaş hayvanların otlatılabilmesi, bu hayvanlardan elde edilen gübrelerin, yine yüklenici tarafından Fakülteye ait tarlalara serilmesi ve her yıl beş ay süreyle yüklenicinin bir adet usta sulamacı çalıştırması (Aylık net ücreti … ve … TL) hüküm altına alınmıştır.
Aynı Protokolün “Taraflar” başlıklı 1’inci ve “Konu” başlıklı 2’nci maddeleriyle …’a faaliyetlerin takibi, hazırlayacağı toprak ıslahı projesiyle ot üretiminin gerçekleştirilmesi, ürünün satışı ve gübrelerin arazilere yayılması aşamalarında mesai dışı katkı ve yönlendirme görevleri verilmiştir. Ayrıca, Protokolün “Kapsam” başlıklı 3’üncü maddesiyle protokolün yürütücüsü olarak da tanımlanmıştır.
Savunmaya ekli protokollerde …’a ekim yapılacak alanların gösterilmesi görevi verilmiş ancak bunun hangi yöntem ve sürede yapıldığına, kendisinin üretim sürecinin tamamına olan katkısına ilişkin kanıtlayıcı herhangi bir bilgiye yer verilmemiştir. Yine savunma ekinde sunulan ve … yılının sadece … gününü içeren faaliyet raporlarında da …’ın, yapılan işlere katkısının olduğu belirtilmiş; ancak bu katkının niteliği, miktarı ve süresi açıklanmamıştır.
Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in 5’inci maddesinin üçüncü ve yedinci fıkraları ile 10’uncu maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca bireysel bilgi, deneyim ve işgücüne dayalı olan mesai dışı mesleki katkının (B2 ve B3 puanları) hesaplanmasında kullanılan, yönetimsel, dolaylı, tali ve muğlak hiçbir faaliyete puan vermeyen ve tamamen öğretim elemanının doğrudan yaptığı işlemi baz alan Gelir Getirici Faaliyet Cetvelinde olduğu gibi söz konusu katkıların, yukarıdaki hususların tespiti ve bu tespite göre puanlama yapılması suretiyle hesaplanması gerekirdi.
Bu durumda ödeme ve savunma eki belgeler, üretim sürecinin neredeyse tamamının yükleniciler tarafından gerçekleştirildiği de nazara alındığında; ilgilinin mesai dışında verdiği mesleki katkıyı, açık ve net bir şekilde ortaya koymamaktadır. Öğretim üyesi tarafından verilen katkı, sahip olunan akademik bilginin işin yürütülmesi, yönlendirilmesi, takibi ile gözetiminde kullanılması olup bu hususlar yönetim ve organizasyon hizmetleri içerisinde kalmaktadır.
Açıklanan gerekçelerle, üretim sürecinde doğrudan yer almayan ve yöneticilik faaliyetleri içinde kalan faaliyetler için …’a döner sermaye ek ödemesi yapılması nedeniyle … TL kamu zararı oluştuğuna, oy birliğiyle,
Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in 10’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında, “Gelir getirici faaliyet cetvelinde bulunmayan işlemlerin puanları Üniversite Yönetim Kurulları tarafından belirlenebilir.” denilmekte olup, ilgiliye ait ek ödeme puanı Üniversite Yönetim Kurulunun yetkisini devrettiği Döner Sermaye Yürütme Kurulu kararları ile belirlenmiştir. Bu nedenle Döner Sermaye Yürütme Kurulunun anılan kararlarında imzası bulunan kurul üyelerinin oluşan kamu zararından sorumlu olduğuna, kararların gereği olarak ödemeleri gerçekleştiren harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlilerinin ise sorumluluğunun bulunmadığına,
Bu itibarla, … TL kamu zararının;
… TL’sinin, Diğer Sorumlular …, …ve …e,
… TL’sinin, Diğer Sorumlular …, … ve …’a,
müştereken ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca işbu ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere, oy çokluğuyla karar verildi.
Karşı Oy Gerekçesi:
Üyeler … ve …’ün sorumluluğa ilişkin karşı oy gerekçesi:
5018 sayılı Kanunun 3’üncü maddesinin (k) bendinde, kamu idaresi bütçesinde ödenek tahsis edilen ve harcama yetkisi bulunan birim, harcama birimi olarak tanımlanmıştır. Kanunun 31’inci maddesinde, bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisinin harcama yetkilisi olduğu ifade edilmiş, 32’nci maddesinde ise, bütçeden harcama yapılabilmesi harcama yetkilisinin, harcama talimatı vermesine bağlanmış, harcama talimatlarında da hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgilerin yer alacağı, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken işlemlerden harcama yetkililerinin sorumlu oldukları belirtilmiştir.
5018 sayılı Kanunun 33’üncü maddesinde de, giderin gerçekleştirilmesinin, harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesi ile tamamlanacağı hüküm altına alınmıştır.
14.06.2007 tarihli ve 5189/1 sayılı Sayıştay Genel Kurul Kararının “Sorumlular” başlıklı III’üncü bölümünün “Harcama Yetkilileri” başlıklı 3’üncü maddesinde, harcama yetkililerinin, harcama talimatlarının ve buna konu olan harcamaların bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygunluğundan sorumlu olduklarına oybirliğiyle karar verilmiştir. Aynı bölümde yer alan “Gerçekleştirme Görevlileri” başlıklı 4’üncü maddesinde ise asli bir gerçekleştirme belgesi olan ödeme emri belgesini düzenleyen sıfatıyla imzalayan gerçekleştirme görevlisinin, düzenlediği belge ile birlikte harcama sürecindeki diğer belgelerin doğruluğundan ve mevzuata uygunluğundan harcama yetkilisi ile birlikte sorumlu tutulması gerektiğine çoğunlukla karar verilmiştir.
Yukarıda belirtilen mevzuat ve Sayıştay Genel Kurul Kararı gereğince, yöneticilik faaliyetleri içinde kalan faaliyetler için …’a mevzuata aykırı olarak döner sermaye ek ödemesi yapılması nedeniyle oluşan kamu zararından Döner Sermaye Yürütme Kurulu üyeleri ile birlikte harcama yetkilisinin ve ödeme emri belgesini düzenleyen gerçekleştirme görevlisinin de sorumlu tutulması gerekmektedir.
Rektör …’a, Üniversite Hastanesinden ödenen yönetici payı dışında … Fakültesinde mesai dışı katkı sağladığı gerekçesiyle döner sermaye ek ödemesi hesaplanıp ödendiği anlaşılmıştır.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Döner sermaye” başlıklı 58’inci maddesinde yer alan;
“…
c) Tıp ve diş hekimliği fakülteleri ile sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinin hesabında toplanan döner sermaye gelirleri bakiyesinden, bu yerlerde;
1) Gelir getiren görevlerde çalışan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine … ek ödeme matrahının yüzde 800’ünü, araştırma görevlilerine ise yüzde 500’ünü; bu yerlerde görevli olmakla birlikte gelire katkısı olmayan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine yüzde 600’ünü, araştırma görevlilerine ise yüzde 300’ünü,
2) Diğer öğretim elemanlarına … ek ödeme matrahının; uzman tabipler için yüzde 600’ünü, … diğer öğretim elemanları ile diğer personel için yüzde 150’sini, … geçmeyecek şekilde aylık ek ödeme yapılır. …
Nöbet hizmetleri hariç olmak üzere mesai saatleri dışında gelir getirici çalışmalarından doğan katkılarına karşılık olarak (1) numaralı bentte belirtilen personel için yüzde 50’sini, (2) numaralı bentte belirtilen personel için yüzde 20’sini geçmeyecek şekilde ayrıca aylık ek ödeme yapılır.
…
d) Ziraat ve veteriner fakülteleri, sivil havacılık yüksekokulu ve bünyesinde atölye veya laboratuvar bulunan yükseköğretim kurumları ile sürekli eğitim merkezleri, açık öğretim hizmeti veren yükseköğretim kurumları ile düzenli döner sermaye geliri olan yükseköğretim kurumlarında üretilen mal ve hizmetlerden elde edilen döner sermaye gelirlerine katkısı bulunan öğretim elemanlarına yapılacak ek ödemeler hakkında da (c) fıkrası hükümleri uygulanır.
…
f) Rektör, rektör yardımcısı ve genel sekreterlere gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, üniversite yönetim kurulunun uygun gördüğü birimin döner sermaye hesabından yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılır. Yapılacak ek ödemenin tutarı ek ödeme matrahının, rektörler için yüzde 600’ünü, rektör yardımcıları için yüzde 300’ünü, genel sekreterler için yüzde 200’ünü geçemez.
…
Bu fıkra kapsamında bulunan yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmaz. Mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunması hâlinde alabilecekleri toplam ek ödeme tutarı, hiçbir şekilde yönetici payı dahil ilgisine göre (c) ve (d) fıkralarında belirtilen esaslara göre hesaplanacak tutarı geçemez.
…”
Hükümlerinden, döner sermaye gelirlerinin dağıtılmasında, yönetici konumunda olan ve (f) fıkrasında unvanları sayılan personele, mesai saatleri içinde ve dışında gerçekleştirdikleri yöneticilik faaliyetleri nedeniyle ek ödeme yapılacağı; bu kapsamda bulunan yöneticilere mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmayacağı, mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunması halinde ise ayrıca ek ödeme yapılacağı anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in “Dağıtım esasları” başlıklı 5’inci maddesinin üçüncü ve yedinci fıkralarında;
“(3) (Değişik:RG-8/10/2016-29851) (B) Bireysel gelir getirici faaliyet puanı; Kurum içinde bireysel gelir getirici faaliyetlerden dolayı alınan mesai içi (B1), mesai dışı ilave ücret alınmayan (B2) ve mesai dışı ilave ücret alınan (B3) puanlarının toplamından oluşan puandır. Her bir döner sermaye birimi için Yükseköğretim Kurulu tarafından hazırlanan “Gelir Getirici Faaliyet Cetveli”ne göre kişinin ürettiği hizmetlerden elde edilen puanlar kullanılarak hesaplanır. …”
(7) (Değişik:RG-8/10/2016-29851) Kanunun 58 inci maddesinin (c) ve (d) fıkraları kapsamında bulunan personel ile (f) fıkrasının üçüncü paragrafı kapsamında yürütülen hizmetler için mesai dışı (B2+B3) puanı hesaplanır. Bu hesaplama, ilgisine göre Kanunun 58 inci maddesinde belirlenen tavan tutarları geçmemek üzere yapılır.”
denilmek suretiyle yukarıda belirtilen durum teyit edilmektedir. Zira B2 ve B3 puanının hesaplanmasında kullanılan Gelir Getirici Faaliyet Cetveli, tamamen personelin yaptığı işlemler nedeniyle hak ettiği puanlarından oluşmakta, yönetim fonksiyonu kapsamındaki faaliyetlerden hiçbirini içermemektedir.
Fakülte Yönetim ve Döner Sermaye Yürütme Kurulu kararlarıyla Üniversite Rektörüne, … Fakültesinin …de yürütülmekte olan hayvansal üretim, bitkisel üretim, tarhana ünitesi, gübre ünitesi, süt ve süt ürünleri işletmesi ile …daki bal üretim, bitkisel üretim alanlarındaki üretim faaliyetlerine mesai dışı katkı sağlaması ve yazlık ve kışlık tahıl ve yem bitkileri üretimine mesai dışı bireysel katkı vermesi gerekçe gösterilmek suretiyle … yılında her ay … TL ek ödeme yapıldığı anlaşılmıştır.
58’inci maddenin (f) fıkrasına göre yönetici payı ödenen personele, mesai dışında ayrıca ek ödeme yapılabilmesi için, ilgilinin gelir getirici faaliyete doğrudan katkı yapması gerekmektedir ve burada yöneticilik faaliyetleri dışında doğrudan bir mesleki katkının varlığı söz konusu olmalıdır. Katkı payına konu bir mesleki faaliyetin varlığı; ancak, ilgili öğretim üyesinin sahip olduğu meslek alanıyla ilgili olarak faaliyette bulunması, bu faaliyetin yönetim fonksiyonu içerisinde yer almaması ve doğrudan üretim sürecine katkıda bulunması (Örneğin; Tarlaya tohum ekimi ve gübre atılması, mahsulün toplanması, arı kovanlarındaki balların üretimi ve hasadı, küçükbaş ve büyükbaş hayvanların yetiştirilmesi gibi) halinde söz konusu olabilmektedir.
Bu çerçevede, mesai saati dışında bir katkı söz konusuysa; adı geçen Yönetmelik’in “Alt düzenlemeler” başlıklı 10’uncu maddesinin üçüncü fıkrasının,
“Gelir Getirici Faaliyet Cetveli” Yükseköğretim Kurulu tarafından tespit edilir. … Gelir getirici faaliyet cetvelinde bulunmayan işlemlerin puanları, üniversite yönetim kurulları tarafından belirlenebilir.”
hükümleri gereği katkı konusu faaliyetler için ödeme yapılabilmesi için her bir işlem için Yükseköğretim Kurulu tarafından hazırlanan “Gelir Getirici Faaliyet Cetveli”nde olduğu gibi tek tek puanlama yapılması ve katkı payının, verilen hizmet miktarının belirlenen puanlarla çarpılmak suretiyle hesaplanması gerekmektedir.
Ödemeye dayanak teşkil eden Fakülte Yönetim ve Döner Sermaye Yürütme Kurulu kararlarında, böyle bir belirlemenin söz konusu olmadığı ve katkı payı ödemesinin standart bir ödeme haline getirildiği anlaşılmıştır.
Savunmalarda, ödemelerin ilgili öğretim üyesinin akademik nosyonu ve akademik çalışma yaptığı alanda üretime bireysel katkı vermesi ve bu yolla gelire katkısının bulunmasından ötürü yapıldığı, bu hususun ödemeye dayanak teşkil eden faaliyetlere ilişkin ekli protokol ve tutanaklarla sabit olduğu belirtilmektedir.
Savunma eki ek-1’de yer alan Protokolün “Hak ve yükümlülükler” başlıklı 4’üncü maddesiyle, gübrenin taşınması, serilmesi ve arazinin sürümü dahil olmak üzere arazinin ekime hazır hale getirilmesi ile hasattan sonra arazinin, Fakülte mühendislerinin kontrolünde temizlenmesinin yüklenici firma tarafından yapılması; ekim, bakım, gübreleme, ilaçlama, çapalama ve hasat işlemleri için gerekli işgücünün yüklenici tarafından sağlanması ve sulamaya ilişkin maliyetlerin aynı firmaca karşılanması hüküm altına alınmıştır. Ayrıca elde edilen ürün mukabilinde firmadan herhangi bir bedel alınmaması; firmanın, tamburlu ve 80-90 metre kanat genişliğindeki otomatik sulama makinesini Üniversiteye teslim etmesi, 6 inçlik su kuyusu açması ve bu kuyunun elektrik bağlantılarını sağlaması kararlaştırılmıştır.
Aynı Protokolün “Taraflar” başlıklı 1 ve “Konu” başlıklı 2’nci maddesiyle …’ın yukarıdaki faaliyetlere mesai dışı katkı vereceği belirtilmiş ve kendisine ekim yapılacak alanları gösterme görevi verilmiştir. Ayrıca, Protokolün 1 ve “Kapsam” başlıklı 3’üncü maddeleriyle proje ve protokolün yürütücüsü olarak da tanımlanmıştır.
Ek-2’de sunulan Protokolün “Hak ve yükümlülükler” başlıklı 4’üncü maddesiyle pamuk üretilecek alanların zamanında sürümünün yapılmasının ve arazinin ekime hazır hale getirilmesinin …’ın gözetiminde ve Fakültenin sorumluluğunda olduğu; yüklenici Şirketin, ekim, bakım, gübreleme, ilaçlama, çapalama ve hasat işlemleri için gerekli işgücü masraflarını, kaza ve sosyal güvenlik sigortaları da dahil olmak üzere karşılaması, hasattan sonra araziyi Fakülte mühendislerinin olurunu alacak şekilde temizlemesi ve sulamaya ilişkin maliyetleri üstlenmesi hükme bağlanmıştır. Ayrıca elde edilen ürün mukabilinde firma, 320 dekar için (dekar başı minimum 300 kg kütlü pamuk) KDV dahil … TL’yi İşletme birimi hesabına yatırmayı taahhüt etmiştir.
Aynı Protokolün “Taraflar ve yürütücüler” başlıklı 1 ve “Konu” başlıklı 2’nci maddeleriyle …’ın ürünün satışı da dahil olmak üzere yukarıdaki faaliyetlere mesai dışı katkı vereceği belirtilmiş ve kendisine, ekim yapılacak alanları gösterme ve üretim danışmanlığı görevleri verilmiştir. Ayrıca, Protokolün 1 ve “Kapsam” başlıklı 3’üncü maddeleriyle proje ve protokolün yürütücüsü olarak da tanımlanmıştır.
Ek-3’te sunulan Protokolün “Kapsam” başlıklı 3’üncü ve “Hak ve yükümlülükler” başlıklı 4’üncü maddeleriyle … ve … yılları için bütün kültürel önlemler ile arazi ıslahında kullanılacak olan alet, ekipman ve işgücünün, …’ın yönetiminde Fakültenin desteğiyle yüklenici şirket tarafından gerçekleştirilmesi, toprak ıslahı aşamasında üretilecek olan arpa-buğday ve yem bezelyesi karışımının yükleniciye … ve … yıllarında … TL ve …TL’ye satılması, anızlı tarlalarda yükleniciye ait büyükbaş hayvanların otlatılabilmesi, bu hayvanlardan elde edilen gübrelerin, yine yüklenici tarafından Fakülteye ait tarlalara serilmesi ve her yıl beş ay süreyle yüklenicinin bir adet usta sulamacı çalıştırması (Aylık net ücreti … ve … TL) hüküm altına alınmıştır.
Aynı Protokolün “Taraflar” başlıklı 1’inci ve “Konu” başlıklı 2’nci maddeleriyle …’a faaliyetlerin takibi, hazırlayacağı toprak ıslahı projesiyle ot üretiminin gerçekleştirilmesi, ürünün satışı ve gübrelerin arazilere yayılması aşamalarında mesai dışı katkı ve yönlendirme görevleri verilmiştir. Ayrıca, Protokolün “Kapsam” başlıklı 3’üncü maddesiyle protokolün yürütücüsü olarak da tanımlanmıştır.
Savunmaya ekli protokollerde …’a ekim yapılacak alanların gösterilmesi görevi verilmiş ancak bunun hangi yöntem ve sürede yapıldığına, kendisinin üretim sürecinin tamamına olan katkısına ilişkin kanıtlayıcı herhangi bir bilgiye yer verilmemiştir. Yine savunma ekinde sunulan ve … yılının sadece … gününü içeren faaliyet raporlarında da …’ın, yapılan işlere katkısının olduğu belirtilmiş; ancak bu katkının niteliği, miktarı ve süresi açıklanmamıştır.
Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in 5’inci maddesinin üçüncü ve yedinci fıkraları ile 10’uncu maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca bireysel bilgi, deneyim ve işgücüne dayalı olan mesai dışı mesleki katkının (B2 ve B3 puanları) hesaplanmasında kullanılan, yönetimsel, dolaylı, tali ve muğlak hiçbir faaliyete puan vermeyen ve tamamen öğretim elemanının doğrudan yaptığı işlemi baz alan Gelir Getirici Faaliyet Cetvelinde olduğu gibi söz konusu katkıların, yukarıdaki hususların tespiti ve bu tespite göre puanlama yapılması suretiyle hesaplanması gerekirdi.
Bu durumda ödeme ve savunma eki belgeler, üretim sürecinin neredeyse tamamının yükleniciler tarafından gerçekleştirildiği de nazara alındığında; ilgilinin mesai dışında verdiği mesleki katkıyı, açık ve net bir şekilde ortaya koymamaktadır. Öğretim üyesi tarafından verilen katkı, sahip olunan akademik bilginin işin yürütülmesi, yönlendirilmesi, takibi ile gözetiminde kullanılması olup bu hususlar yönetim ve organizasyon hizmetleri içerisinde kalmaktadır.
Açıklanan gerekçelerle, üretim sürecinde doğrudan yer almayan ve yöneticilik faaliyetleri içinde kalan faaliyetler için …’a döner sermaye ek ödemesi yapılması nedeniyle … TL kamu zararı oluştuğuna, oy birliğiyle,
Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in 10’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında, “Gelir getirici faaliyet cetvelinde bulunmayan işlemlerin puanları Üniversite Yönetim Kurulları tarafından belirlenebilir.” denilmekte olup, ilgiliye ait ek ödeme puanı Üniversite Yönetim Kurulunun yetkisini devrettiği Döner Sermaye Yürütme Kurulu kararları ile belirlenmiştir. Bu nedenle Döner Sermaye Yürütme Kurulunun anılan kararlarında imzası bulunan kurul üyelerinin oluşan kamu zararından sorumlu olduğuna, kararların gereği olarak ödemeleri gerçekleştiren harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlilerinin ise sorumluluğunun bulunmadığına,
Bu itibarla, … TL kamu zararının;
… TL’sinin, Diğer Sorumlular …, …ve …e,
… TL’sinin, Diğer Sorumlular …, … ve …’a,
müştereken ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca işbu ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere, oy çokluğuyla karar verildi.
Karşı Oy Gerekçesi:
Üyeler … ve …’ün sorumluluğa ilişkin karşı oy gerekçesi:
5018 sayılı Kanunun 3’üncü maddesinin (k) bendinde, kamu idaresi bütçesinde ödenek tahsis edilen ve harcama yetkisi bulunan birim, harcama birimi olarak tanımlanmıştır. Kanunun 31’inci maddesinde, bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisinin harcama yetkilisi olduğu ifade edilmiş, 32’nci maddesinde ise, bütçeden harcama yapılabilmesi harcama yetkilisinin, harcama talimatı vermesine bağlanmış, harcama talimatlarında da hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgilerin yer alacağı, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken işlemlerden harcama yetkililerinin sorumlu oldukları belirtilmiştir.
5018 sayılı Kanunun 33’üncü maddesinde de, giderin gerçekleştirilmesinin, harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesi ile tamamlanacağı hüküm altına alınmıştır.
14.06.2007 tarihli ve 5189/1 sayılı Sayıştay Genel Kurul Kararının “Sorumlular” başlıklı III’üncü bölümünün “Harcama Yetkilileri” başlıklı 3’üncü maddesinde, harcama yetkililerinin, harcama talimatlarının ve buna konu olan harcamaların bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygunluğundan sorumlu olduklarına oybirliğiyle karar verilmiştir. Aynı bölümde yer alan “Gerçekleştirme Görevlileri” başlıklı 4’üncü maddesinde ise asli bir gerçekleştirme belgesi olan ödeme emri belgesini düzenleyen sıfatıyla imzalayan gerçekleştirme görevlisinin, düzenlediği belge ile birlikte harcama sürecindeki diğer belgelerin doğruluğundan ve mevzuata uygunluğundan harcama yetkilisi ile birlikte sorumlu tutulması gerektiğine çoğunlukla karar verilmiştir.
Yukarıda belirtilen mevzuat ve Sayıştay Genel Kurul Kararı gereğince, yöneticilik faaliyetleri içinde kalan faaliyetler için …’a mevzuata aykırı olarak döner sermaye ek ödemesi yapılması nedeniyle oluşan kamu zararından Döner Sermaye Yürütme Kurulu üyeleri ile birlikte harcama yetkilisinin ve ödeme emri belgesini düzenleyen gerçekleştirme görevlisinin de sorumlu tutulması gerekmektedir.
Kararla ilgili sorunuz mu var?