Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 5. Daire Kararı
Karar Tarihi:
10/25/2022
Karar No:
4
Esas No:
564
KARAR
Atama
Zabıta Müdürlüğü ile Muhtarlık İşleri Müdürlüğüne ataması yapılan ……………….’nın atamasının Yönetmeliğe aykırı yapılması suretiyle …………………. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak,
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 68 inci maddesinin B fıkrasında; kurumların 1 ve 2’nci dereceli kadrolar için en az 10 yıl, 3 ve 4’üncü dereceli kadrolar için en az 8 yıl hizmeti bulunan ve yükseköğrenim görenlerin atanabileceği belirtilmiştir.
18.04.1999 gün ve 23670 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik’in 2 nci maddesinde; bu Yönetmeliğin belediyeler ile bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmelere ait memur kadrolarında, müdür ve daha alt görevlere görevde yükselme mahiyetindeki asaleten atanmalarında uygulanacağı, “Görevde Yükselmeye İlişkin Esaslar” başlıklı ikinci bölümünün “Öğrenim düzeyi” başlıklı 5 inci maddesinde; Devlet memurlarının Müdür ve Şube Müdürlüğüne atanabilmesi için en az dört yıllık yükseköğrenim, şef kadrosuna atanabilmesi için en az iki yıllık yükseköğrenim görmüş olmaları gerektiği, 11 inci maddesinde Görevde yükselme eğitiminde başarılı olanların bu Yönetmelik kapsamında bulunan görevlere atanabilmeleri için kurumlarınca çıkarılacak görevde yükselme yönetmeliğine uygun olarak yapılacak sınava katılarak başarılı bulunmalarının şart olduğu, kurumların bu yönetmelik hükümlerine aykırı olmamak şartıyla kendi yönetmeliklerini çıkarabilecekleri düzenlenmiştir.
04.07.2009 gün ve 27278 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’in, “Zabıta ve itfaiye personeli” başlıklı 21 inci maddesinde; “Zabıta ve itfaiye personelinin görevde yükselme işlemleri, ilgili mevzuat hükümlerine göre yürütülür.” düzenlemesi yapılmıştır.
11.07.2007 gün ve 26490 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Belediye Zabıta Yönetmeliği’nin “Görevde yükselme şartları” başlıklı 17 nci maddesinde;
“(1) Bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde sayılan unvanlardan daire başkanı ve zabıta müdürü dışındaki kadrolara yapılacak atamalarda aşağıdaki şartlar aranır.
a) Zabıta şube müdürlüğüne atanabilmek için;
1) Meslekle ilgili yüksek öğrenimi bitirmesi veya en az 4 yıllık yüksek öğrenim mezunu olmak,
2) En az iki yıl zabıta amiri olarak çalışmış olmak,
3) 1-4 dereceli kadrolara atanmak için 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (B) bendinde belirtilen süre kadar hizmeti bulunmak,
4) Son üç yıllık sicil notu ortalaması en az iyi derecede olmak,
5) Görevde yükselme sınavında başarılı olmak,
6) Kadro durumu elverişli olmak,
…
şartları aranır.
(2) Belediyeler, atanılacak görevin niteliği itibariyle aranacak hizmet sürelerini, 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (B) bendi hükümlerine göre değerlendirerek kendi kurumlarında ve diğer kurumlarda geçen hizmet sürelerini dikkate alarak belirlerler. Bu sürelerin en az iki yılının zabıta teşkilatında geçmiş olması şarttır. Ancak, yeni kurulan belediyeler ile görevde yükselmeyle ilgili ilanlara başvuru olmaması halinde en az iki yıl çalışmış olmak şartı aranmaz.”
“Yönetmelikte hüküm bulunmayan haller” başlıklı 51 inci maddesinde;
“ (1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde;
“ı) 15/3/1999 tarihli ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan, Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik,
hükümleri uygulanır.”
düzenlemeleri yer almaktadır.
Müdürlüğe atamanın ilk işlemi olan Zabıta Müdürlüğüne yapılan atama, daha sonra ise Muhtarlık İşleri Müdürlüğüne yapılan atamanın irdelenmesi gerekmektedir.
Zabıta Müdürlüğüne Yapılan Atamanın İncelenmesi:
Yukarıda yer alan düzenlemelere göre Zabıta Müdürüne ilişkin atama Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’e tabi değildir. Zabıta Müdürü 11.07.2007 gün ve 26490 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Belediye Zabıta Yönetmeliği’nin “Görevde yükselme şartları” başlıklı 17 nci maddesine göre de görevde yükselmeye tabi olmadığı için 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68/B maddesine göre atanacaktır. Ancak aynı Yönetmeliğin 51 inci maddesinde, bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde 15.03.1999 günlü ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan, Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik hükümlerinin uygulanacağı belirtildiği için, 18.04.1999 gün ve 23670 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik hükümlerine bakılması gerekir.
Mezkur Yönetmeliğin “Görevde Yükselmeye İlişkin Esaslar” başlıklı ikinci bölümünün “Öğrenim düzeyi” başlıklı 5 inci maddesinde; müdür ve şube müdürü görevlerine atanabilmeleri için en az dört yıllık yükseköğrenim görmüş olmaları gerektiği, ancak, kurumların kendi yönetmeliklerinde düzenlemeleri kaydıyla, sadece hizmet alanına ilişkin olarak iki yıllık yükseköğrenim görenlerin müdür ve daha alt görevlere atanabilmeleri için bu maddede öngörülen öğrenim şartının aranmayacağı belirtilmiştir. Zabıta yönetmeliğinde zabıta müdürü olarak atanacak kişilerin bitirmesi gereken okula ilişkin bir düzenleme olmadığına göre zabıta müdürü olarak atanacak kişinin 657 sayılı Kanun’un 68/B maddesinde belirtilen şartları sağlamasının yanında en az dört yıllık yükseköğrenim görmüş olması gerekir.
Yukarıda yer alan yönetmelik hükümlerinin değerlendirilmesi sonucunda, bir kişinin zabıta müdürü olarak atanabilmesi için; En az dört yıllık yükseköğrenim görmüş olması, 657 sayılı Kanun’un 68/B maddesindeki şartları sağlaması gerekir.
………………….’nın hizmet cetvelinin incelenmesinde, 29.12.1992 tarihinde açıktan itfaiye eri olarak atandığı, 15.02.1993 tarihinde zabıta memuru, 28.01.2000 tarihinde zabıta komiseri, 08.06.2005 tarihinde tekniker kadrosuna, 25.09.2014 tarihinde Zabıta Müdür kadrosuna ve 15.01.2019 tarihinde Muhtarlık İşleri Müdür kadrosuna atandığı görülmüştür. ……………… 27.01.2003 tarihinde ……………… Meslek Yüksekokulu Halıcılık ve Desinatörlük Bölümünden Halıcılık ve Desinatörlük Teknikeri olarak mezun olmuştur.
………………. Zabıta Müdürlüğüne atamasının yapıldığı 25.09.2014 tarihinde iki yıllık yükseköğrenim mezunu olduğundan dolayı en az dört yıllık yükseköğrenim görmüş olma şartını sağlamamaktadır.
Zabıta Müdürlüğüne atanmış olma herhangi bir kazanılmış hak teşkil etmeyeceği gibi diğer müdürlüklere atanmanın basamağı da değildir. Kaldı ki zabıta müdürlüğüne atanmak için gerekli şartları taşımadığı için, bu atama esas alınarak Muhtarlık İşleri Müdürlüğüne de yapılan atama hatalıdır.
Muhtarlık İşleri Müdürlüğüne Yapılan Atamanın İncelenmesi:
04.07.2009 gün ve 27278 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’e göre Muhtarlık İşleri Müdürlüğüne atandığı 15.01.2019 tarihinde Yönetmelikte aranan şartları taşımamaktadır.
Atamanın yapıldığı tarihte yürürlükte olan Yönetmeliğin “görevde yükselme sınavına tabi olarak atanacaklarda aranacak özel şartlar” başlıklı 7 nci maddesine göre bir kişinin müdür olarak atanabilmesi için, 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (B) bendinde belirtilen atanma şartlarını taşıması, fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olması ve iki yılı uzman, sivil savunma uzmanı, şef, ayniyat saymanı, kontrol memuru, eğitmen veya muhasebeci kadrosunda çalışmış olması ve sınavda başarılı olması gerekir. ………………… atanma şartlarından “fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olma ve iki yılı uzman, sivil savunma uzmanı, şef, ayniyat saymanı, kontrol memuru, eğitmen veya muhasebeci kadrosunda çalışmış olmaile sınavda başarılı olma” şartını taşımamaktadır.
Gerek 18.04.1999 gün ve 23670 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik ve gerekse 04.07.2009 gün ve 27278 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik hükümlerine göre müdürlük kadrosuna atanabilmek için fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olma ile sınavda başarılı olunması gerekmektedir. Bu kişi fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olma ile sınav şartı sağlanmadan müdürlüğe atanmıştır. Fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olma şartını sağlamadan ve sınava girilmeksizin müdürlük kadrosuna yapılan atama Yönetmelik hükümlerine aykırıdır.
Zabıta müdürlüğüne atanması Yönetmelik hükmüne aykırı olduğundan dolayı, açık hata kapsamında olan atamanın kazanılmış hak oluşturması mümkün değildir. Bu nedenle bu müdürlük esas alınarak Muhtarlık İşleri Müdürlüğüne atama yapılmasının da hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Kamu görevlilerinin ilk kez bir göreve atanırken ya da görevde yükselme suretiyle üst göreve atanırken söz konusu görevin gerektirdiği nitelikleri taşıması zorunludur. Bu zorunluluk atama tarihi bakımından geçerli olduğu gibi görevin sürdürüldüğü süre zarfı yönünden de taşınması gereklidir. Bu çerçevede ilgilinin müdürlük kadrosuna atanabilmek için gereken şartları taşımadığı açıktır. Bir görev için öngörülen koşulların taşınmaması halinde bu görevin belirli bir süre yürütülmüş olması ilgili lehine kazanılmış hak oluşturmaz. Söz konusu koşulların atama süresince de taşınması zorunlu olduğundan bu koşulun taşınmadığının daha sonra tespit edilmesi bu kişinin bu kadroda çalışmasına hukuki engel oluşturur.
Sorumlular savunmalarında, atamalar ile ilgili bilgi verip ilgili Yönetmelikler ve 657 sayılı Kanun’un 68/B maddesinden bahsederek, Zabıta Müdürlüğü kadrosunun Belediye Zabıta Yönetmeliği’nin 17 nci maddesinin birinci bendinde sınav şartlarından istisna tutulduğunu ve …………………..’nın tüm şartları taşıdığı için Zabıta Müdürlüğüne atandığını, aynı maddenin ikinci bendinde en az iki yıl çalışma şartı arandığını, madde metninden anlaşılacağı üzere bu şart daire başkanı ve zabıta müdürü kadroları dışındaki kadrolar için aranan bir şart olduğunu, Zabıta Müdürlüğünün 6 yıl boyunca kesintisiz başarılı bir şekilde yürütüldüğünü, Zabıta personelinin görevde yükselme işlemlerinin Belediye Zabıta Yönetmeliği’ne göre yürütüleceğini, Belediye Zabıta Yönetmeliği’nde ise, zabıta müdürü kadrosuna yapılacak Zabıta Müdürü kadrosuna atama yapılması hakkında. atamaların görevde yükselme kapsamı dışında tutulduğunu, buna göre zabıta müdürü kadrosuna yapılacak atamaların 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68/B maddesi hükümlerine göre yapılması gerektiğini, atama tarihi olan 25/09/2014 tarihinde 23 yıllık memuriyet hizmeti bulunan ve 2 yıllık yükseköğrenim mezunu olan ……………………'nın Zabıta Müdürü kadrosuna atamasının mevzuata uygun olduğunu, Belediye Zabıta Yönetmeliği'nin 17 nci maddesi bir bütün olarak incelendiğinde görüleceği üzere, anılan maddenin ikinci fıkrasında yer alan hükümden daire başkanları ve zabıta müdürleri istisna tutulduğunu, söz konusu durumun zabıta müdür kadrosuna atanabilmek için gerekli şartlara Yönetmeliğin 17 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer verildiğini gösterdiğini, zabıta daire başkanı ve zabıta müdürlüğü kadrolarına atanmada dikkate alınacak mevzuat hükmünün 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun ilgili hükümleri olduğunu, Zabıta Müdürlüğü kadrosuna yapılan atamada ki söz konusu madde hükümleri incelendiğinde Zabıta Müdürlüğü kadrosuna asaleten atanmasında aranan hizmet şartı ve öğrenim şartının taşındığını, mevcutta Zabıta müdürü kadrosu uhdesindeyken eşdeğer kadro olan bir başka müdürlük olan Muhtarlık İşleri Müdürlüğü kadrosuna naklen atama yapıldığını, uhdesinde bulunan kadro ile atandığı kadro özlük hakları eşdeğer olduğundan ve fazladan bir ödeme yapılmadığından kamu zararı oluşmadığını, kadro alınması ve zimmet çıkarılmasının olumsuz etkileri olduğunu, söz konusu görevi gerek vekaleten ve gerekse asaleten yürüttüğü süre boyunca ve Muhtarlık işleri Müdürlüğü kadrosuna atamasının uygun bulunulmaması gereği ile belirtilen hükümler gereği tarafına çıkarılan zabıta komiseri ve Muhtarlık işleri Müdürlüğü arasındaki oluşan kamu zararının, Zabıta Müdürlüğü Kadrosu ve Muhtarlık işleri Müdürlüğü kadrosu düşünülerek tarafına yapılan sorgunun ve çıkarılan kamu zararı ile ilgili zimmetin kaldırılmasının talep edildiğini ifade etmişler ise de;
…………………….. Zabıta Müdürlüğüne atamasının yapıldığı 25.09.2014 tarihinde iki yıllık yükseköğrenim mezunu olduğundan dolayı en az dört yıllık yükseköğrenim görmüş olma şartını sağlamamaktadır. Zabıta Müdürlüğüne atanmış olma herhangi bir kazanılmış hak teşkil etmeyeceği gibi diğer müdürlüklere atanmanın basamağı da değildir. Kaldı ki zabıta müdürlüğüne atanmak için gerekli şartları taşımadığı için, bu atama esas alınarak Muhtarlık İşleri Müdürlüğüne de yapılan atama da hatalıdır. 04.07.2009 gün ve 27278 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’in “görevde yükselme sınavına tabi olarak atanacaklarda aranacak özel şartlar” başlıklı 7 nci maddesine göre bir kişinin müdür olarak atanabilmesi için, 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (B) bendinde belirtilen atanma şartlarını taşıması, fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olması ve iki yılı uzman, sivil savunma uzmanı, şef, ayniyat saymanı, kontrol memuru, eğitmen veya muhasebeci kadrosunda çalışmış olması ve sınavda başarılı olması gerekir. ………………….. atanma şartlarından “fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olma ve iki yılı uzman, sivil savunma uzmanı, şef, ayniyat saymanı, kontrol memuru, eğitmen veya muhasebeci kadrosunda çalışmış olma ile sınavda başarılı olma” şartını taşımamaktadır.
Zabıta müdürlüğüne atanması Yönetmelik hükmüne aykırı olduğundan dolayı, açık hata kapsamında olan atamanın kazanılmış hak oluşturması mümkün değildir. Bu nedenle bu müdürlük esas alınarak Muhtarlık İşleri Müdürlüğüne atama yapılmasının da hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
………………….. Tarihli Teknikerliğe Yapılan Atamaya İlişkin İnceleme;
02.02.2000 gün ve 23952 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri Ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler ile Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme Esaslarına Dair Yönetmelik’in 5 inci maddesinin (f) fıkrasında;
"Teknik Hizmetler Grubu;
1) Mühendis, mimar, şehir plancısı, jeolog, jeomorfolog, jeofizikçi, hidrolog, istatistikçi, fizikçi, arkeolog, matematikçi, (Ek: 10/05/2001-24398) ekonomist,
2)Tekniker,
3)Teknisyen, teknik ressam, fen memuru,"
olarak düzenlenmiş, yönetmeliğin “Görevde yükselme sınavı” başlıklı 9’uncu ilk fıkrasında, “Görevde yükselme eğitiminde başarılı olanların bu Yönetmelik kapsamında bulunan görevlere atanabilmeleri için kurumlarınca yaptırılacak ve yapılacak sınava katılarak başarılı olmaları şarttır.” denilmiş, 14 üncü maddesinde öğrenim düzeyine ilişkin düzenlemeler ve 15 inci maddesinde hizmete ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Diğer kamu ve kurumlarına ait Yönetmeliklerde de benzer hükümler yer almıştır.
…………………….. zabıta komiseri olarak çalışırken sınava girmeden ………………. tarihinde teknikerliğe atandığı, bu atamanın kazanılmış hak oluşturmasının da mümkün olmadığı, bu kapsamda Müdür olarak yapılan ödeme ile zabıta komiseri olarak yapılması gereken ödeme arasındaki farkın kamu zararı olarak hesaplanması gerektiği, nitekim hesaplamanın bu şekilde yapıldığı Rapordan anlaşılmaktadır.
Sorumluluk yönünden yapılan inceleme;
Yukarıda esası yönünden değerlendirilen hukuki işlem 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 71 inci maddesinde düzenlenen kamu zararının unsurları ile fiil ve netice arasındaki illiyet bağı çerçevesinde değerlendirilecektir.
5018 sayılı Kanunun 71 inci maddesinde, kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır, şeklinde tanımlanmıştır. Mevzuata aykırı işlem veya eylemlerin neticesinde ortaya çıkan bu zararı; kamu zararının objektif unsuru olarak kavramsallaştırılabiliriz. Kamu görevlilerinin varlığı, mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemlerin varlığı ve kusur derecesinin belirlenmesine ilişkin hususları da kamu zararının sübjektif unsurları kapsamında değerlendirmek gerekmektedir.
Nitekim, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 7 inci maddesinin üçüncü fıkrasında, “Sorumlular; mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri ile illiyet bağı kurularak oluşturulan ilamda yer alan kamu zararından tek başlarına veya birlikte tazmin ile yükümlüdür.” denilerek sorumluların tazmin yükümlülüğü kamu zararı ile mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri arasında illiyet bağının varlığına bağlanmıştır.
Bahse konu mevzuat hükümlerini birlikte değerlendirdiğimizde; hesap yargılamasında kamu zararına birden fazla sorumlunun sebep olduğunun tespiti halinde oluşan bu zarardan söz konusu sorumluların müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmaları gerektiği de açıktır.
Kural olarak bir mali karar, işlem veya eylemin yapılmasında görev alanlardan her birinin işlemi diğer işlemlerin nedeni olduğu takdirde herkes ortaya çıkan zarardan sorumlu tutulacaktır. Bu kapsamda, somut olayda …………………’nın Zabıta Yönetmeliği’ne aykırı olarak …………….. tarih ve …………….. sayılı yazı ile Zabıta Yönetmeliği’nin 17 nci maddesi gereğince 1’inci dereceli zabıta müdürü kadrosuna atamasını olura arz eden İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürü ………………., uygun görüşle arz eden Belediye Başkan yardımcısı ………………. ve Olur veren Belediye Başkanı ………………, Zabıta Müdürlüğü kadrosunda bulunmayı esas alarak ……………… tarih ve …………….. sayılı yazı ile naklen 1’inci dereceli Muhtarlık İşleri Müdürü kadrosuna atamasını olura arz eden İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürü …………….., uygun görüşle arz eden Belediye Başkan yardımcısı …………….. ve olur veren Belediye Başkanı ……………….., oluşan kamu zararından harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi ile birlikte sorumludurlar. Harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlileri de mevzuata aykırı çalıştırılan kişiye ödeme yapılması anında gerekli incelemeyi yapmadıklarından dolayı sorumludurlar.
Nitekim, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunun “Harcama Talimatı ve Sorumluluk” başlıklı 32 nci maddesinde; “Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır.
Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur” denilmekle birlikte,
“Giderlerin Gerçekleştirilmesi” başlıklı 33 ncü maddesinde; “Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekir. Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır. Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler”
hükümlerine yer verilmiştir.
5018 sayılı Kanun uyarınca, harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlileri, giderin gerçekleştirilmesi ve harcamanın yapılması süreçlerinde, mevzuata uygunluk açısından kontrolleri sağlamakla yükümlüdürler. Yapılacak harcama, nitelik itibariyle hukuka aykırı nitelik taşıyorsa, söz konusu işlemleri yapmaktan kaçınmak durumundadırlar.
Diğer taraftan atama işlemini olura arz eden İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürü ………………..’ün vefat etmesi sebebiyle sorgu tebliğ edilemediğinden, savunması alınamayan ilgiliye sorumluluk atfetmek mümkün değildir.
Bu itibarla, Zabıta Müdürlüğü ile Muhtarlık İşleri Müdürlüğüne ataması yapılan ………………’nın atamasının Yönetmeliğe aykırı yapılması sonucu oluşan ………………. TL kamu zararının;
…………… TL’sinin Harcama Yetkilisi ………….., Gerçekleştirme Görevlisi ……………… ile atamayı uygun görüşle arz eden Diğer Sorumlular; ……………. ile olur veren ………………….’a,
……….
Müştereken ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereğince işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,
İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle,
karar verildi.
Zabıta Müdürlüğü ile Muhtarlık İşleri Müdürlüğüne ataması yapılan ……………….’nın atamasının Yönetmeliğe aykırı yapılması suretiyle …………………. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak,
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 68 inci maddesinin B fıkrasında; kurumların 1 ve 2’nci dereceli kadrolar için en az 10 yıl, 3 ve 4’üncü dereceli kadrolar için en az 8 yıl hizmeti bulunan ve yükseköğrenim görenlerin atanabileceği belirtilmiştir.
18.04.1999 gün ve 23670 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik’in 2 nci maddesinde; bu Yönetmeliğin belediyeler ile bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmelere ait memur kadrolarında, müdür ve daha alt görevlere görevde yükselme mahiyetindeki asaleten atanmalarında uygulanacağı, “Görevde Yükselmeye İlişkin Esaslar” başlıklı ikinci bölümünün “Öğrenim düzeyi” başlıklı 5 inci maddesinde; Devlet memurlarının Müdür ve Şube Müdürlüğüne atanabilmesi için en az dört yıllık yükseköğrenim, şef kadrosuna atanabilmesi için en az iki yıllık yükseköğrenim görmüş olmaları gerektiği, 11 inci maddesinde Görevde yükselme eğitiminde başarılı olanların bu Yönetmelik kapsamında bulunan görevlere atanabilmeleri için kurumlarınca çıkarılacak görevde yükselme yönetmeliğine uygun olarak yapılacak sınava katılarak başarılı bulunmalarının şart olduğu, kurumların bu yönetmelik hükümlerine aykırı olmamak şartıyla kendi yönetmeliklerini çıkarabilecekleri düzenlenmiştir.
04.07.2009 gün ve 27278 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’in, “Zabıta ve itfaiye personeli” başlıklı 21 inci maddesinde; “Zabıta ve itfaiye personelinin görevde yükselme işlemleri, ilgili mevzuat hükümlerine göre yürütülür.” düzenlemesi yapılmıştır.
11.07.2007 gün ve 26490 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Belediye Zabıta Yönetmeliği’nin “Görevde yükselme şartları” başlıklı 17 nci maddesinde;
“(1) Bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde sayılan unvanlardan daire başkanı ve zabıta müdürü dışındaki kadrolara yapılacak atamalarda aşağıdaki şartlar aranır.
a) Zabıta şube müdürlüğüne atanabilmek için;
1) Meslekle ilgili yüksek öğrenimi bitirmesi veya en az 4 yıllık yüksek öğrenim mezunu olmak,
2) En az iki yıl zabıta amiri olarak çalışmış olmak,
3) 1-4 dereceli kadrolara atanmak için 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (B) bendinde belirtilen süre kadar hizmeti bulunmak,
4) Son üç yıllık sicil notu ortalaması en az iyi derecede olmak,
5) Görevde yükselme sınavında başarılı olmak,
6) Kadro durumu elverişli olmak,
…
şartları aranır.
(2) Belediyeler, atanılacak görevin niteliği itibariyle aranacak hizmet sürelerini, 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (B) bendi hükümlerine göre değerlendirerek kendi kurumlarında ve diğer kurumlarda geçen hizmet sürelerini dikkate alarak belirlerler. Bu sürelerin en az iki yılının zabıta teşkilatında geçmiş olması şarttır. Ancak, yeni kurulan belediyeler ile görevde yükselmeyle ilgili ilanlara başvuru olmaması halinde en az iki yıl çalışmış olmak şartı aranmaz.”
“Yönetmelikte hüküm bulunmayan haller” başlıklı 51 inci maddesinde;
“ (1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde;
“ı) 15/3/1999 tarihli ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan, Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik,
hükümleri uygulanır.”
düzenlemeleri yer almaktadır.
Müdürlüğe atamanın ilk işlemi olan Zabıta Müdürlüğüne yapılan atama, daha sonra ise Muhtarlık İşleri Müdürlüğüne yapılan atamanın irdelenmesi gerekmektedir.
Zabıta Müdürlüğüne Yapılan Atamanın İncelenmesi:
Yukarıda yer alan düzenlemelere göre Zabıta Müdürüne ilişkin atama Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’e tabi değildir. Zabıta Müdürü 11.07.2007 gün ve 26490 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Belediye Zabıta Yönetmeliği’nin “Görevde yükselme şartları” başlıklı 17 nci maddesine göre de görevde yükselmeye tabi olmadığı için 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68/B maddesine göre atanacaktır. Ancak aynı Yönetmeliğin 51 inci maddesinde, bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde 15.03.1999 günlü ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan, Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik hükümlerinin uygulanacağı belirtildiği için, 18.04.1999 gün ve 23670 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik hükümlerine bakılması gerekir.
Mezkur Yönetmeliğin “Görevde Yükselmeye İlişkin Esaslar” başlıklı ikinci bölümünün “Öğrenim düzeyi” başlıklı 5 inci maddesinde; müdür ve şube müdürü görevlerine atanabilmeleri için en az dört yıllık yükseköğrenim görmüş olmaları gerektiği, ancak, kurumların kendi yönetmeliklerinde düzenlemeleri kaydıyla, sadece hizmet alanına ilişkin olarak iki yıllık yükseköğrenim görenlerin müdür ve daha alt görevlere atanabilmeleri için bu maddede öngörülen öğrenim şartının aranmayacağı belirtilmiştir. Zabıta yönetmeliğinde zabıta müdürü olarak atanacak kişilerin bitirmesi gereken okula ilişkin bir düzenleme olmadığına göre zabıta müdürü olarak atanacak kişinin 657 sayılı Kanun’un 68/B maddesinde belirtilen şartları sağlamasının yanında en az dört yıllık yükseköğrenim görmüş olması gerekir.
Yukarıda yer alan yönetmelik hükümlerinin değerlendirilmesi sonucunda, bir kişinin zabıta müdürü olarak atanabilmesi için; En az dört yıllık yükseköğrenim görmüş olması, 657 sayılı Kanun’un 68/B maddesindeki şartları sağlaması gerekir.
………………….’nın hizmet cetvelinin incelenmesinde, 29.12.1992 tarihinde açıktan itfaiye eri olarak atandığı, 15.02.1993 tarihinde zabıta memuru, 28.01.2000 tarihinde zabıta komiseri, 08.06.2005 tarihinde tekniker kadrosuna, 25.09.2014 tarihinde Zabıta Müdür kadrosuna ve 15.01.2019 tarihinde Muhtarlık İşleri Müdür kadrosuna atandığı görülmüştür. ……………… 27.01.2003 tarihinde ……………… Meslek Yüksekokulu Halıcılık ve Desinatörlük Bölümünden Halıcılık ve Desinatörlük Teknikeri olarak mezun olmuştur.
………………. Zabıta Müdürlüğüne atamasının yapıldığı 25.09.2014 tarihinde iki yıllık yükseköğrenim mezunu olduğundan dolayı en az dört yıllık yükseköğrenim görmüş olma şartını sağlamamaktadır.
Zabıta Müdürlüğüne atanmış olma herhangi bir kazanılmış hak teşkil etmeyeceği gibi diğer müdürlüklere atanmanın basamağı da değildir. Kaldı ki zabıta müdürlüğüne atanmak için gerekli şartları taşımadığı için, bu atama esas alınarak Muhtarlık İşleri Müdürlüğüne de yapılan atama hatalıdır.
Muhtarlık İşleri Müdürlüğüne Yapılan Atamanın İncelenmesi:
04.07.2009 gün ve 27278 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’e göre Muhtarlık İşleri Müdürlüğüne atandığı 15.01.2019 tarihinde Yönetmelikte aranan şartları taşımamaktadır.
Atamanın yapıldığı tarihte yürürlükte olan Yönetmeliğin “görevde yükselme sınavına tabi olarak atanacaklarda aranacak özel şartlar” başlıklı 7 nci maddesine göre bir kişinin müdür olarak atanabilmesi için, 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (B) bendinde belirtilen atanma şartlarını taşıması, fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olması ve iki yılı uzman, sivil savunma uzmanı, şef, ayniyat saymanı, kontrol memuru, eğitmen veya muhasebeci kadrosunda çalışmış olması ve sınavda başarılı olması gerekir. ………………… atanma şartlarından “fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olma ve iki yılı uzman, sivil savunma uzmanı, şef, ayniyat saymanı, kontrol memuru, eğitmen veya muhasebeci kadrosunda çalışmış olmaile sınavda başarılı olma” şartını taşımamaktadır.
Gerek 18.04.1999 gün ve 23670 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik ve gerekse 04.07.2009 gün ve 27278 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik hükümlerine göre müdürlük kadrosuna atanabilmek için fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olma ile sınavda başarılı olunması gerekmektedir. Bu kişi fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olma ile sınav şartı sağlanmadan müdürlüğe atanmıştır. Fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olma şartını sağlamadan ve sınava girilmeksizin müdürlük kadrosuna yapılan atama Yönetmelik hükümlerine aykırıdır.
Zabıta müdürlüğüne atanması Yönetmelik hükmüne aykırı olduğundan dolayı, açık hata kapsamında olan atamanın kazanılmış hak oluşturması mümkün değildir. Bu nedenle bu müdürlük esas alınarak Muhtarlık İşleri Müdürlüğüne atama yapılmasının da hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Kamu görevlilerinin ilk kez bir göreve atanırken ya da görevde yükselme suretiyle üst göreve atanırken söz konusu görevin gerektirdiği nitelikleri taşıması zorunludur. Bu zorunluluk atama tarihi bakımından geçerli olduğu gibi görevin sürdürüldüğü süre zarfı yönünden de taşınması gereklidir. Bu çerçevede ilgilinin müdürlük kadrosuna atanabilmek için gereken şartları taşımadığı açıktır. Bir görev için öngörülen koşulların taşınmaması halinde bu görevin belirli bir süre yürütülmüş olması ilgili lehine kazanılmış hak oluşturmaz. Söz konusu koşulların atama süresince de taşınması zorunlu olduğundan bu koşulun taşınmadığının daha sonra tespit edilmesi bu kişinin bu kadroda çalışmasına hukuki engel oluşturur.
Sorumlular savunmalarında, atamalar ile ilgili bilgi verip ilgili Yönetmelikler ve 657 sayılı Kanun’un 68/B maddesinden bahsederek, Zabıta Müdürlüğü kadrosunun Belediye Zabıta Yönetmeliği’nin 17 nci maddesinin birinci bendinde sınav şartlarından istisna tutulduğunu ve …………………..’nın tüm şartları taşıdığı için Zabıta Müdürlüğüne atandığını, aynı maddenin ikinci bendinde en az iki yıl çalışma şartı arandığını, madde metninden anlaşılacağı üzere bu şart daire başkanı ve zabıta müdürü kadroları dışındaki kadrolar için aranan bir şart olduğunu, Zabıta Müdürlüğünün 6 yıl boyunca kesintisiz başarılı bir şekilde yürütüldüğünü, Zabıta personelinin görevde yükselme işlemlerinin Belediye Zabıta Yönetmeliği’ne göre yürütüleceğini, Belediye Zabıta Yönetmeliği’nde ise, zabıta müdürü kadrosuna yapılacak Zabıta Müdürü kadrosuna atama yapılması hakkında. atamaların görevde yükselme kapsamı dışında tutulduğunu, buna göre zabıta müdürü kadrosuna yapılacak atamaların 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68/B maddesi hükümlerine göre yapılması gerektiğini, atama tarihi olan 25/09/2014 tarihinde 23 yıllık memuriyet hizmeti bulunan ve 2 yıllık yükseköğrenim mezunu olan ……………………'nın Zabıta Müdürü kadrosuna atamasının mevzuata uygun olduğunu, Belediye Zabıta Yönetmeliği'nin 17 nci maddesi bir bütün olarak incelendiğinde görüleceği üzere, anılan maddenin ikinci fıkrasında yer alan hükümden daire başkanları ve zabıta müdürleri istisna tutulduğunu, söz konusu durumun zabıta müdür kadrosuna atanabilmek için gerekli şartlara Yönetmeliğin 17 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer verildiğini gösterdiğini, zabıta daire başkanı ve zabıta müdürlüğü kadrolarına atanmada dikkate alınacak mevzuat hükmünün 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun ilgili hükümleri olduğunu, Zabıta Müdürlüğü kadrosuna yapılan atamada ki söz konusu madde hükümleri incelendiğinde Zabıta Müdürlüğü kadrosuna asaleten atanmasında aranan hizmet şartı ve öğrenim şartının taşındığını, mevcutta Zabıta müdürü kadrosu uhdesindeyken eşdeğer kadro olan bir başka müdürlük olan Muhtarlık İşleri Müdürlüğü kadrosuna naklen atama yapıldığını, uhdesinde bulunan kadro ile atandığı kadro özlük hakları eşdeğer olduğundan ve fazladan bir ödeme yapılmadığından kamu zararı oluşmadığını, kadro alınması ve zimmet çıkarılmasının olumsuz etkileri olduğunu, söz konusu görevi gerek vekaleten ve gerekse asaleten yürüttüğü süre boyunca ve Muhtarlık işleri Müdürlüğü kadrosuna atamasının uygun bulunulmaması gereği ile belirtilen hükümler gereği tarafına çıkarılan zabıta komiseri ve Muhtarlık işleri Müdürlüğü arasındaki oluşan kamu zararının, Zabıta Müdürlüğü Kadrosu ve Muhtarlık işleri Müdürlüğü kadrosu düşünülerek tarafına yapılan sorgunun ve çıkarılan kamu zararı ile ilgili zimmetin kaldırılmasının talep edildiğini ifade etmişler ise de;
…………………….. Zabıta Müdürlüğüne atamasının yapıldığı 25.09.2014 tarihinde iki yıllık yükseköğrenim mezunu olduğundan dolayı en az dört yıllık yükseköğrenim görmüş olma şartını sağlamamaktadır. Zabıta Müdürlüğüne atanmış olma herhangi bir kazanılmış hak teşkil etmeyeceği gibi diğer müdürlüklere atanmanın basamağı da değildir. Kaldı ki zabıta müdürlüğüne atanmak için gerekli şartları taşımadığı için, bu atama esas alınarak Muhtarlık İşleri Müdürlüğüne de yapılan atama da hatalıdır. 04.07.2009 gün ve 27278 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’in “görevde yükselme sınavına tabi olarak atanacaklarda aranacak özel şartlar” başlıklı 7 nci maddesine göre bir kişinin müdür olarak atanabilmesi için, 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (B) bendinde belirtilen atanma şartlarını taşıması, fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olması ve iki yılı uzman, sivil savunma uzmanı, şef, ayniyat saymanı, kontrol memuru, eğitmen veya muhasebeci kadrosunda çalışmış olması ve sınavda başarılı olması gerekir. ………………….. atanma şartlarından “fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olma ve iki yılı uzman, sivil savunma uzmanı, şef, ayniyat saymanı, kontrol memuru, eğitmen veya muhasebeci kadrosunda çalışmış olma ile sınavda başarılı olma” şartını taşımamaktadır.
Zabıta müdürlüğüne atanması Yönetmelik hükmüne aykırı olduğundan dolayı, açık hata kapsamında olan atamanın kazanılmış hak oluşturması mümkün değildir. Bu nedenle bu müdürlük esas alınarak Muhtarlık İşleri Müdürlüğüne atama yapılmasının da hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
………………….. Tarihli Teknikerliğe Yapılan Atamaya İlişkin İnceleme;
02.02.2000 gün ve 23952 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri Ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler ile Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme Esaslarına Dair Yönetmelik’in 5 inci maddesinin (f) fıkrasında;
"Teknik Hizmetler Grubu;
1) Mühendis, mimar, şehir plancısı, jeolog, jeomorfolog, jeofizikçi, hidrolog, istatistikçi, fizikçi, arkeolog, matematikçi, (Ek: 10/05/2001-24398) ekonomist,
2)Tekniker,
3)Teknisyen, teknik ressam, fen memuru,"
olarak düzenlenmiş, yönetmeliğin “Görevde yükselme sınavı” başlıklı 9’uncu ilk fıkrasında, “Görevde yükselme eğitiminde başarılı olanların bu Yönetmelik kapsamında bulunan görevlere atanabilmeleri için kurumlarınca yaptırılacak ve yapılacak sınava katılarak başarılı olmaları şarttır.” denilmiş, 14 üncü maddesinde öğrenim düzeyine ilişkin düzenlemeler ve 15 inci maddesinde hizmete ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Diğer kamu ve kurumlarına ait Yönetmeliklerde de benzer hükümler yer almıştır.
…………………….. zabıta komiseri olarak çalışırken sınava girmeden ………………. tarihinde teknikerliğe atandığı, bu atamanın kazanılmış hak oluşturmasının da mümkün olmadığı, bu kapsamda Müdür olarak yapılan ödeme ile zabıta komiseri olarak yapılması gereken ödeme arasındaki farkın kamu zararı olarak hesaplanması gerektiği, nitekim hesaplamanın bu şekilde yapıldığı Rapordan anlaşılmaktadır.
Sorumluluk yönünden yapılan inceleme;
Yukarıda esası yönünden değerlendirilen hukuki işlem 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 71 inci maddesinde düzenlenen kamu zararının unsurları ile fiil ve netice arasındaki illiyet bağı çerçevesinde değerlendirilecektir.
5018 sayılı Kanunun 71 inci maddesinde, kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır, şeklinde tanımlanmıştır. Mevzuata aykırı işlem veya eylemlerin neticesinde ortaya çıkan bu zararı; kamu zararının objektif unsuru olarak kavramsallaştırılabiliriz. Kamu görevlilerinin varlığı, mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemlerin varlığı ve kusur derecesinin belirlenmesine ilişkin hususları da kamu zararının sübjektif unsurları kapsamında değerlendirmek gerekmektedir.
Nitekim, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 7 inci maddesinin üçüncü fıkrasında, “Sorumlular; mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri ile illiyet bağı kurularak oluşturulan ilamda yer alan kamu zararından tek başlarına veya birlikte tazmin ile yükümlüdür.” denilerek sorumluların tazmin yükümlülüğü kamu zararı ile mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri arasında illiyet bağının varlığına bağlanmıştır.
Bahse konu mevzuat hükümlerini birlikte değerlendirdiğimizde; hesap yargılamasında kamu zararına birden fazla sorumlunun sebep olduğunun tespiti halinde oluşan bu zarardan söz konusu sorumluların müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmaları gerektiği de açıktır.
Kural olarak bir mali karar, işlem veya eylemin yapılmasında görev alanlardan her birinin işlemi diğer işlemlerin nedeni olduğu takdirde herkes ortaya çıkan zarardan sorumlu tutulacaktır. Bu kapsamda, somut olayda …………………’nın Zabıta Yönetmeliği’ne aykırı olarak …………….. tarih ve …………….. sayılı yazı ile Zabıta Yönetmeliği’nin 17 nci maddesi gereğince 1’inci dereceli zabıta müdürü kadrosuna atamasını olura arz eden İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürü ………………., uygun görüşle arz eden Belediye Başkan yardımcısı ………………. ve Olur veren Belediye Başkanı ………………, Zabıta Müdürlüğü kadrosunda bulunmayı esas alarak ……………… tarih ve …………….. sayılı yazı ile naklen 1’inci dereceli Muhtarlık İşleri Müdürü kadrosuna atamasını olura arz eden İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürü …………….., uygun görüşle arz eden Belediye Başkan yardımcısı …………….. ve olur veren Belediye Başkanı ……………….., oluşan kamu zararından harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi ile birlikte sorumludurlar. Harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlileri de mevzuata aykırı çalıştırılan kişiye ödeme yapılması anında gerekli incelemeyi yapmadıklarından dolayı sorumludurlar.
Nitekim, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunun “Harcama Talimatı ve Sorumluluk” başlıklı 32 nci maddesinde; “Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır.
Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur” denilmekle birlikte,
“Giderlerin Gerçekleştirilmesi” başlıklı 33 ncü maddesinde; “Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekir. Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır. Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler”
hükümlerine yer verilmiştir.
5018 sayılı Kanun uyarınca, harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlileri, giderin gerçekleştirilmesi ve harcamanın yapılması süreçlerinde, mevzuata uygunluk açısından kontrolleri sağlamakla yükümlüdürler. Yapılacak harcama, nitelik itibariyle hukuka aykırı nitelik taşıyorsa, söz konusu işlemleri yapmaktan kaçınmak durumundadırlar.
Diğer taraftan atama işlemini olura arz eden İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürü ………………..’ün vefat etmesi sebebiyle sorgu tebliğ edilemediğinden, savunması alınamayan ilgiliye sorumluluk atfetmek mümkün değildir.
Bu itibarla, Zabıta Müdürlüğü ile Muhtarlık İşleri Müdürlüğüne ataması yapılan ………………’nın atamasının Yönetmeliğe aykırı yapılması sonucu oluşan ………………. TL kamu zararının;
…………… TL’sinin Harcama Yetkilisi ………….., Gerçekleştirme Görevlisi ……………… ile atamayı uygun görüşle arz eden Diğer Sorumlular; ……………. ile olur veren ………………….’a,
……….
Müştereken ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereğince işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,
İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle,
karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?