Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 5. Daire Kararı
Karar Tarihi:
3/15/2022
Karar No:
93
Esas No:
512
KARAR
Nakdi yardım
…..Belediyesi ile kamu yararına çalışan dernek statüsünde olmayan ….. Derneği işbirliğinde düzenlenen deve güreşleri etkinliği giderlerinin karşılanması için belediye bütçesinden derneğe nakdi yardım yapılması sonucu ….. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;
5393 sayılı Belediye Kanununun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14 üncü maddesinde belediyenin görev ve sorumluluklarından bahsedilmiştir. Söz konusu maddede belediyenin mahalli müşterek nitelikte olmak şartı ile imar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel altyapı; coğrafi ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor orta ve yükseköğrenim öğrenci yurtları; sosyal hizmet ve yardım, nikâh, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapabileceği veya yaptırabileceği, ayrıca devlete ait her derecedeki okul binalarının inşaatı ile bakım ve onarımını yapabileceği veya yaptırabileceği, her türlü araç, gereç ve malzeme ihtiyaçlarını karşılayabileceği; sağlıkla ilgili her türlü tesisi açabileceği ve işletebileceği; mabetlerin yapımını, bakımını, onarımını vb. işleri yapabileceği ifade edilmiştir.
Aynı Kanunun “Belediyenin giderleri” başlıklı 60 ıncı maddesinde belediyenin giderlerinin; belediye binaları, tesisleri ile araç ve malzemelerinin temini, yapımı, bakımı ve onarımı için yapılan giderler, belediyenin personeline ve seçilmiş organlarının üyelerine yapılan ödemeler, her türlü alt yapı, yapım, onarım ve bakım giderleri, vergi, resim, harç, katılma payı, hizmet karşılığı alınacak ücretler ve diğer gelirlerin takip ve tahsili için yapılacak giderler, belediye zabıta ve itfaiye hizmetleri ile diğer görev ve hizmetlerin yürütülmesi için yapılacak giderler, belediyenin kuruluşuna katıldığı şirket, kuruluş ve katıldığı birliklerle ilgili ortaklık payı ve üyelik aidatı giderleri vb. olduğu, “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75 inci maddesinde ise belediyenin, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda kamu yararına çalışan dernekler ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebileceği belirtilmiş olup, diğer dernekler ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için meclis kararının yanında ayrıca mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerektiği ifade edilmiştir.
Belirtilen mevzuat hükümlerine göre kanun koyucu belediyenin kamu yararına çalışmayan dernekler ile ortak hizmet projesi yapabilmesi için dört şart öngörmüştür. Bunlar; harcamanın belediyenin görev ve sorumluluk alanına giren bir konuda olması, harcama için meclis kararı alınması, ortak hizmet projesi yapılması ve en büyük mülki idare amirinin izninin alınmasıdır. Sadece bu şartlar birlikte sağlandığı takdirde belediye kamu yararına çalışmayan bir dernekle ortak hizmet projesi yapabilecektir.
İçişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil, Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesinin “Tören giderleri” başlıklı 9 uncu maddesinde belirtilen törenler için yapılan giderlerin tümünün veya bir kısmının tören komitesi kararı ile ödenebileceği belirtilmiştir.
Aynı Yönergenin “Diğer tören giderleri” başlıklı 10 uncu maddesinde ise diğer maddelerde belirtilen giderler dışında kalan ve yapılması belde için de gerekli olan veya mahalli örf, adet ve sosyal yaşantı için de gerekli sayılan etkinlik ve törenler için (nişan, nikah, ölüm gibi) harcama yapılabileceği ifade edilmiştir.
Yapılan incelemede, ….. tarihinde ….. Belediyesi ile kamu yararına çalışan dernek statüsünde olmayan ….. Derneğinin işbirliğinde düzenlenen deve güreşleri etkinliği giderlerinin karşılanması için belediye bütçesinden ilgili derneğe nakdi yardım yapılması suretiyle kamu zararına neden olunduğu görülmüştür. Ödeme emri ve ekli belgelerin incelenmesinde; mevzuatta zorunlu olmasına rağmen mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınmadığı, belediye meclisi kararı ile ortak hizmet projesi yapılması gerekirken belediye meclis kararı alınmadığı, yapılan bu harcama için belediye encümeni tarafından alınan …. tarih ve …. nolu karar ile ilgili derneğe ….TL nakdi yardım yapılması konusunda karar alındığı, …. Derneği’nin kamu yararına çalışan dernek statüsünde olmadığı görülmüştür.
Her ne kadar encümen kararı alınmış olsa da 5393 sayılı Kanunun 75 inci maddesinde; belediyenin görev ve sorumluluk alanına giren konularda belediye meclis kararı alınarak yapılacak olan ortak anlaşma yapılması, ayrıca kamu yararına çalışan dernek statüsünde olmayan dernekler için mülki idare amirinin izninin alınması gerektiği açıktır. Adı geçen dernekle yapılan işbirliğinden ve yardımlardan belediye meclisinin bilgi sahibi olması mümkün değildir. Meclis kararı yerine encümen kararının alınması idare hukuku açısından fonksiyon gaspı ortaya çıkarmış olup idari işlemin yetki unsurunu da ihlal etmiştir. Bu nedenle encümen tarafından alınan bu karara ilişkin yokluk yaptırımının gerçekleşmesi gerekmektedir.
Oluşan kamu zararında; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 32 ve 33 üncü maddeleri gereğince ödeme emri ve eki belgelerinde imzası bulunan harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlilerinin, belediye encümeninin mevzuata aykırı bir şekilde belediye meclisi yerine harcama yapılması için karar alan belediye encümeni başkan ve üyeleri ile temsil, ağırlama ve tören giderlerinin kendi insiyatifinde olması nedeniyle belediye başkanının sorumlulukları bulunmaktadır.
Sorumlular savunmalarında özetle; 5393 sayılı Belediye Kanununun belediyelere toplumsal ve kamusal hayatı desteklemesi yönünde görevler getirdiği, geleneksel hale gelmiş sosyal etkinlik olan deve güreşlerinin düzenlenmesi için gerekli meclis kararının alınmamış olması veya dernekle protokol imzalanmaması harcanan paraların kamu zararı olmadığı, meclis tarafından onaylanan performans programında deve güreşi etkinliğinin yapılması kararının olduğu, meclis kararı ve mülki idare amirinin izninin alınmamasının mevzuat açısından eksiklik olarak değerlendirilse de Başkanlığımızın denetim yetki ve görevlerinin mali denetimle sınırlı olduğu, yapılan harcamanın yasa ve mevzuata aykırı bir ödeme olmadığından kamu zararı meydana getirmediği, ilgili kanunda belediyelerin başka kurum ve kuruluşların ihtiyaçlarını karşılayabileceği, Temsil, Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesi’nde gerekli olan veya mahalli örf, adet ve sosyal yaşantı için de gerekli olan etkinlik ve törenler için harcama yapılabileceği ifade edilmiştir.
Sorumlular savunmalarında deve güreşi etkinliğinin geleneksel hale geldiğini, belediyelerin toplumsal hayatı destekleme görevinin olduğunu ve başka kurum ve kuruluşların ihtiyaçlarını karşılayabileceğini belirtmiştir. Ancak sorgunun konusu söz konusu etkinlik için gerekli meclis kararı ile mülki idare amirinin izninin alınmadan derneğe nakdi yardım yapılması olup belediyenin deve güreşi etkinliği yapamayacağı değildir.
Yine sorumlular savunmalarında meclis tarafından onaylanan performans programında deve güreşi etkinliğinin yapılması kararının olduğu ileri sürmüş olsa da 5393 sayılı Belediye Kanununun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75 inci maddesinin ilk fıkrasında “Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda …” hükmü yer almakta olup meclis kararı gerektiği açıkça belirtilmiştir.
Sorumlular savunmalarında; Sayıştay Başkanlığının denetim yetki ve görevi mali denetimle sınırlı olduğu işlemlerde ise mali açıdan kamunun zararına olacak hiçbir harcamanın söz konusu olmadığını ifade etmişseler de; 6085 sayılı Sayıştay Kanununun “Tanımlar” başlıklı 2 nci maddesinde düzenlilik denetiminin mali denetim ve uygunluk denetimi; uygunluk denetiminin ise kamu idarelerinin gelir, gider ve mallarına ilişkin hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygunluğunun incelenmesine ilişkin denetimi olarak tanımlandığı, ayrıca 5393 sayılı Kanunla hüküm altına alınan ve zorunlu olan gerekli karar ve iznin alınmayarak belediye bütçesinden kamu yararına çalışmayan derneğe yapılan nakdi yardımın mevzuata aykırı olduğu ve düzenlilik denetimi kapsamına girdiği açıkça ortadadır.
Bu itibarla; …. Belediyesi ile kamu yararına çalışan dernek statüsünde olmayan ….. Derneği işbirliğinde düzenlenen deve güreşleri etkinliği giderlerinin karşılanması için belediye bütçesinden derneğe nakdi yardım yapılması sonucu oluşan …. TL kamu zararının; Harcama Yetkilisi (…..) ….., Gerçekleştirme Görevlisi (….) ….., Diğer Sorumlular (….) ….., (….) …., (….) …., (….) …., (….) …., (….) …., (….) ….’ye
müştereken ve müteselsilen,
6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,
İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.
…..Belediyesi ile kamu yararına çalışan dernek statüsünde olmayan ….. Derneği işbirliğinde düzenlenen deve güreşleri etkinliği giderlerinin karşılanması için belediye bütçesinden derneğe nakdi yardım yapılması sonucu ….. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;
5393 sayılı Belediye Kanununun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14 üncü maddesinde belediyenin görev ve sorumluluklarından bahsedilmiştir. Söz konusu maddede belediyenin mahalli müşterek nitelikte olmak şartı ile imar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel altyapı; coğrafi ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor orta ve yükseköğrenim öğrenci yurtları; sosyal hizmet ve yardım, nikâh, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapabileceği veya yaptırabileceği, ayrıca devlete ait her derecedeki okul binalarının inşaatı ile bakım ve onarımını yapabileceği veya yaptırabileceği, her türlü araç, gereç ve malzeme ihtiyaçlarını karşılayabileceği; sağlıkla ilgili her türlü tesisi açabileceği ve işletebileceği; mabetlerin yapımını, bakımını, onarımını vb. işleri yapabileceği ifade edilmiştir.
Aynı Kanunun “Belediyenin giderleri” başlıklı 60 ıncı maddesinde belediyenin giderlerinin; belediye binaları, tesisleri ile araç ve malzemelerinin temini, yapımı, bakımı ve onarımı için yapılan giderler, belediyenin personeline ve seçilmiş organlarının üyelerine yapılan ödemeler, her türlü alt yapı, yapım, onarım ve bakım giderleri, vergi, resim, harç, katılma payı, hizmet karşılığı alınacak ücretler ve diğer gelirlerin takip ve tahsili için yapılacak giderler, belediye zabıta ve itfaiye hizmetleri ile diğer görev ve hizmetlerin yürütülmesi için yapılacak giderler, belediyenin kuruluşuna katıldığı şirket, kuruluş ve katıldığı birliklerle ilgili ortaklık payı ve üyelik aidatı giderleri vb. olduğu, “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75 inci maddesinde ise belediyenin, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda kamu yararına çalışan dernekler ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebileceği belirtilmiş olup, diğer dernekler ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için meclis kararının yanında ayrıca mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerektiği ifade edilmiştir.
Belirtilen mevzuat hükümlerine göre kanun koyucu belediyenin kamu yararına çalışmayan dernekler ile ortak hizmet projesi yapabilmesi için dört şart öngörmüştür. Bunlar; harcamanın belediyenin görev ve sorumluluk alanına giren bir konuda olması, harcama için meclis kararı alınması, ortak hizmet projesi yapılması ve en büyük mülki idare amirinin izninin alınmasıdır. Sadece bu şartlar birlikte sağlandığı takdirde belediye kamu yararına çalışmayan bir dernekle ortak hizmet projesi yapabilecektir.
İçişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil, Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesinin “Tören giderleri” başlıklı 9 uncu maddesinde belirtilen törenler için yapılan giderlerin tümünün veya bir kısmının tören komitesi kararı ile ödenebileceği belirtilmiştir.
Aynı Yönergenin “Diğer tören giderleri” başlıklı 10 uncu maddesinde ise diğer maddelerde belirtilen giderler dışında kalan ve yapılması belde için de gerekli olan veya mahalli örf, adet ve sosyal yaşantı için de gerekli sayılan etkinlik ve törenler için (nişan, nikah, ölüm gibi) harcama yapılabileceği ifade edilmiştir.
Yapılan incelemede, ….. tarihinde ….. Belediyesi ile kamu yararına çalışan dernek statüsünde olmayan ….. Derneğinin işbirliğinde düzenlenen deve güreşleri etkinliği giderlerinin karşılanması için belediye bütçesinden ilgili derneğe nakdi yardım yapılması suretiyle kamu zararına neden olunduğu görülmüştür. Ödeme emri ve ekli belgelerin incelenmesinde; mevzuatta zorunlu olmasına rağmen mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınmadığı, belediye meclisi kararı ile ortak hizmet projesi yapılması gerekirken belediye meclis kararı alınmadığı, yapılan bu harcama için belediye encümeni tarafından alınan …. tarih ve …. nolu karar ile ilgili derneğe ….TL nakdi yardım yapılması konusunda karar alındığı, …. Derneği’nin kamu yararına çalışan dernek statüsünde olmadığı görülmüştür.
Her ne kadar encümen kararı alınmış olsa da 5393 sayılı Kanunun 75 inci maddesinde; belediyenin görev ve sorumluluk alanına giren konularda belediye meclis kararı alınarak yapılacak olan ortak anlaşma yapılması, ayrıca kamu yararına çalışan dernek statüsünde olmayan dernekler için mülki idare amirinin izninin alınması gerektiği açıktır. Adı geçen dernekle yapılan işbirliğinden ve yardımlardan belediye meclisinin bilgi sahibi olması mümkün değildir. Meclis kararı yerine encümen kararının alınması idare hukuku açısından fonksiyon gaspı ortaya çıkarmış olup idari işlemin yetki unsurunu da ihlal etmiştir. Bu nedenle encümen tarafından alınan bu karara ilişkin yokluk yaptırımının gerçekleşmesi gerekmektedir.
Oluşan kamu zararında; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 32 ve 33 üncü maddeleri gereğince ödeme emri ve eki belgelerinde imzası bulunan harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlilerinin, belediye encümeninin mevzuata aykırı bir şekilde belediye meclisi yerine harcama yapılması için karar alan belediye encümeni başkan ve üyeleri ile temsil, ağırlama ve tören giderlerinin kendi insiyatifinde olması nedeniyle belediye başkanının sorumlulukları bulunmaktadır.
Sorumlular savunmalarında özetle; 5393 sayılı Belediye Kanununun belediyelere toplumsal ve kamusal hayatı desteklemesi yönünde görevler getirdiği, geleneksel hale gelmiş sosyal etkinlik olan deve güreşlerinin düzenlenmesi için gerekli meclis kararının alınmamış olması veya dernekle protokol imzalanmaması harcanan paraların kamu zararı olmadığı, meclis tarafından onaylanan performans programında deve güreşi etkinliğinin yapılması kararının olduğu, meclis kararı ve mülki idare amirinin izninin alınmamasının mevzuat açısından eksiklik olarak değerlendirilse de Başkanlığımızın denetim yetki ve görevlerinin mali denetimle sınırlı olduğu, yapılan harcamanın yasa ve mevzuata aykırı bir ödeme olmadığından kamu zararı meydana getirmediği, ilgili kanunda belediyelerin başka kurum ve kuruluşların ihtiyaçlarını karşılayabileceği, Temsil, Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesi’nde gerekli olan veya mahalli örf, adet ve sosyal yaşantı için de gerekli olan etkinlik ve törenler için harcama yapılabileceği ifade edilmiştir.
Sorumlular savunmalarında deve güreşi etkinliğinin geleneksel hale geldiğini, belediyelerin toplumsal hayatı destekleme görevinin olduğunu ve başka kurum ve kuruluşların ihtiyaçlarını karşılayabileceğini belirtmiştir. Ancak sorgunun konusu söz konusu etkinlik için gerekli meclis kararı ile mülki idare amirinin izninin alınmadan derneğe nakdi yardım yapılması olup belediyenin deve güreşi etkinliği yapamayacağı değildir.
Yine sorumlular savunmalarında meclis tarafından onaylanan performans programında deve güreşi etkinliğinin yapılması kararının olduğu ileri sürmüş olsa da 5393 sayılı Belediye Kanununun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75 inci maddesinin ilk fıkrasında “Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda …” hükmü yer almakta olup meclis kararı gerektiği açıkça belirtilmiştir.
Sorumlular savunmalarında; Sayıştay Başkanlığının denetim yetki ve görevi mali denetimle sınırlı olduğu işlemlerde ise mali açıdan kamunun zararına olacak hiçbir harcamanın söz konusu olmadığını ifade etmişseler de; 6085 sayılı Sayıştay Kanununun “Tanımlar” başlıklı 2 nci maddesinde düzenlilik denetiminin mali denetim ve uygunluk denetimi; uygunluk denetiminin ise kamu idarelerinin gelir, gider ve mallarına ilişkin hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygunluğunun incelenmesine ilişkin denetimi olarak tanımlandığı, ayrıca 5393 sayılı Kanunla hüküm altına alınan ve zorunlu olan gerekli karar ve iznin alınmayarak belediye bütçesinden kamu yararına çalışmayan derneğe yapılan nakdi yardımın mevzuata aykırı olduğu ve düzenlilik denetimi kapsamına girdiği açıkça ortadadır.
Bu itibarla; …. Belediyesi ile kamu yararına çalışan dernek statüsünde olmayan ….. Derneği işbirliğinde düzenlenen deve güreşleri etkinliği giderlerinin karşılanması için belediye bütçesinden derneğe nakdi yardım yapılması sonucu oluşan …. TL kamu zararının; Harcama Yetkilisi (…..) ….., Gerçekleştirme Görevlisi (….) ….., Diğer Sorumlular (….) ….., (….) …., (….) …., (….) …., (….) …., (….) …., (….) ….’ye
müştereken ve müteselsilen,
6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,
İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?