Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı
Karar Tarihi:
11/8/2023
Karar No:
48959
Esas No:
56070
KARAR
Konu: Mevzuata Aykırı Personel Ataması
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
3-37 sayılı İlamın 4’üncü maddesi ile; … Belediyesinde şef olarak çalışan …’ın atandığı tarihte yürürlükte olan mevzuat hükümlerine aykırı olarak “en az dört yıllık yükseköğrenimi bitirmiş olmak” şartı ile “görevde yükselme sınavında başarılı olma” şartlarını sağlamadan 06.12.2007 tarihinde 3. dereceli Temizlik İşleri Müdürlüğüne atanması ve kendisine müdür kadrosuna ait ödemelerin yapılması (üstelik 2. dereceli müdürün özel hizmet tazminatının ödenmesi) sonucu oluşan … TL kamu zararının;
Şef olarak çalışırken Personel Hareketleri Onayında 06.12.2007 tarihinde Temizlik İşleri Müdürlüğüne atama işlemini teklif eden … (İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdür V.), onaylayan … (Belediye Başkan Vekili), 04.12.2007 gün ve 1762/110 sayılı olur ile Temizlik İşleri Müdürlüğüne atama işlemini olura arz eden … (Yazı İşleri Müdür V.), olur veren … (Belediye Başkanı) ile yapılan atamanın mevzuata aykırı olduğu Bakanlık izni ve mahkeme kararıyla sabit olduğu halde atamanın iptaliyle ilgili gerekli işlemi yapmayan dönemin İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürü … ve Belediye Başkanı …’dan müştereken ve müteselsilen tazminine karar verilmiştir.
Esas yönünden inceleme:
Somut uygulama
…, 31.12.1985 tarihinde açıktan sınavla tahsildar olarak atanmıştır. 22.01.1987 tarihinde memurluğa, 07.05.1993 tarihinde şefliğe, 06.12.2007 tarihinde ise görevde yükselme sınavına girmeden 3. dereceli Temizlik İşleri Müdürlüğüne atanmıştır. 05.06.1980 tarihinde … Lisesinden mezun olmuştur.
Somut olayda kişinin 3. dereceli müdürlüğe atamasının yapıldığı tarihte yürürlükte olan mevzuat hükümlerinde;
18.04.1999 gün ve 23670 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin;
“Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde, bu Yönetmeliğin belediyeler ile bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmelere ait memur kadrolarında istihdam edilen personelin, müdür ve daha alt görevlere yapılacak görevde yükselme mahiyetindeki asaleten atamaları ile en az ortaöğretim düzeyinde mesleki veya teknik eğitim sonucu ihraz edilen unvanlara ilişkin unvan değişikliği mahiyetindeki asaleten atamaları hakkında uygulanacağı,
“Görevde Yükselmeye İlişkin Esaslar” başlıklı ikinci bölümünün “Öğrenim düzeyi” başlıklı 5’inci maddesinde, Devlet memurlarının Müdür ve Şube Müdürlüğüne atanabilmesi için en az dört yıllık yükseköğrenim, şef kadrosuna atanabilmesi için en az iki yıllık yükseköğrenim görmüş olmaları gerektiği,
“Görevde Yükselme Sınav Esasları” başlıklı üçüncü bölümünün “Sınav şartı” başlıklı 11’inci maddesinde, Görevde yükselme eğitiminde başarılı olanların bu Yönetmelik kapsamında bulunan görevlere atanabilmeleri için, kurumlarınca çıkarılacak görevde yükselme yönetmeliğine uygun olarak yapılacak sınava katılarak başarılı bulunmalarının şart olduğu,
“Görevde yükselme yönetmelikleri” başlıklı 15’inci maddesinde, kurumların bu yönetmelik hükümlerine aykırı olmamak şartıyla atamalarda öğrenim düzeyi, hizmet süresi, alt görevlerde bulunma, sicil ve disipline ilişkin şartlar ile görevde yükselme sınavına ilişkin usul ve esaslar gibi hususları kendi çıkaracakları yönetmelikler ile düzenleyebileceği, belirtilmiştir.
02.02.2000 tarih ve 23952 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler ile Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme Esaslarına Dair Yönetmeliğin aşağıda yer verilen ilgili maddelerinde;
“Kapsam
Madde 2 - Bu Yönetmelik, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri ve belediyelerin kurdukları birlik, müessese ve işletmeler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlarda, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak çalışan Devlet memurlarından müdür ve daha alt görevlere görevde yükselme suretiyle atanacaklar hakkında uygulanır.
Tanımlar
Madde 4 - Bu Yönetmelikte geçen;
e) Görevde yükselme: 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi görevlerden bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde sayılan görevlere aynı veya başka hizmet sınıflarından yapılacak atamaları, ifade eder.
Hizmet grupları
Madde 5 - Bu Yönetmeliğe tabi personel 12 hizmet grubuna, hizmet grupları da kendi içlerinde alt hizmet gruplarına ayrılmıştır.
Buna göre:
a) Yönetim Hizmetleri Grubu;
1) İlçe özel idare müdürü, birlik müdürü, itfaiye müdürü, zabıta müdürü ile diğer unvanlı ve unvansız müdürler
2) Zabıta müdür yardımcısı, itfaiye müdür yardımcısı ile diğer unvanlı ve unvansız müdür yardımcıları
3) Muhasip, muhasebeci, başkatip, ayniyat saymanı, işletme saymanı, döner sermaye saymanı, şef, amir, …unvanlarından oluşur.
Görevde yükselme sınavı
Madde 9- Eğitimini tamamlayanların bu Yönetmelik kapsamında bulunan görevlere atanabilmeleri için kurumlarınca yaptırılacak sınava katılarak başarılı olmaları şarttır.
Öğrenim düzeyi
Madde 14 - Bu Yönetmeliğe tabi personelde öğretim düzeyi ile ilgili olarak;
a) Yazı işleri müdürlüğü, personel müdürlüğü, hesap işleri müdürlüğü, iktisat müdürlüğü, zabıta müdürlüğü, itfaiye müdürlüğü kadrolarına atanabilmek için kamu yönetimi, maliye, iktisat, işletme, iş idaresi ve benzeri sosyal ve idari bilim dallarında en az dört yıllık yüksek öğrenim görmek veya bunlara denkliği Milli Eğitim Bakanlığınca kabul edilmiş yurt içi veya yurt dışı öğrenim kurumlarından mezun olmak, …
g) Diğer müdürlükler için en az dört yıllık yüksek öğrenimi bitirmiş olmak veya denkliği kabul edilen yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olmak, … şarttır.
Hizmete ilişkin özel şartlar
Madde 15 - Bu Yönetmeliğe tabi personelde hizmet süresi ile ilgili olarak aşağıdaki özel şartlar aranır.
a) Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin (a) bendinin (1) numaralı alt bendindeki kadrolara yapılacak atamalarda;
1) 1-4 dereceli kadrolar için 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68 inci maddesinin (B) bendinde belirtilen süreler kadar, 5 ve daha aşağı dereceli kadrolar için de en az 8 yıl hizmeti olmak.
Geçici Madde 1 - İhtiyaç duyulan hallerde bu Yönetmelik kapsamında bulunan personelden 18/04/1999 tarihinde görevde bulunanlar için bu Yönetmelikte öngörülen öğrenim düzeyinin bir alt öğrenim düzeyi esas alınabilir.” denilmektedir.
Kamu görevlilerinin ilk kez bir göreve atanırken ya da görevde yükselme suretiyle üst göreve atanırken söz konusu görevin gerektirdiği nitelikleri taşıması zorunludur.
Somut olayda; memur …’ın 3. dereceli Temizlik İşleri Müdürlüğüne atandığı 06.12.2007 tarihinde geçerli olan mevzuat hükümlerine göre; müdürlük görevde yükselmeye tabi bir kadro olup, bir kişinin müdürlüğe atanabilmesi için “en az dört yıllık yüksek öğrenimi bitirmiş olmak” (18.04.1999’dan önce görevde olan memurlar için bir alt öğrenim düzeyi esas alınabilir.), “kurumlarınca açılacak yazılı sınavda başarılı olmak” ve “belirli süreli hizmeti bulunma” şartlarını birlikte taşıması gerekmektedir. …, atamanın yapıldığı tarihte atandığı müdürlük kadrosu için öngörülen; “en az dört yıllık yüksek öğrenimi bitirmiş olmak, 18.04.1999 tarihinden önce görevde bulunanlar için bir alt öğrenim düzeyini bitirmiş olmak” ile “duyuruya çıkılma, başvurular alınma ve eğitime katılma ve yazılı sınavda başarılı olma” şartlarını yerine getirmemiştir.
Konuyla ilgili olarak; ... Bakanlığının ... gün ve ... Bşk.... sayılı kararında; “657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 76 ve 3 üncü maddesi ile 02.02.2000 tarihli İl Özel İdareleri Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik Müessese ve İşletmeler de Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik hükümlerinin atamanın yapıldığı tarihte yürürlükte olduğu ve görevde yükselme ve unvan değişikliği eğitim ve sınavı düzenlenmeden, bu hususta duyuruya çıkılmadan, başvurular alınmadan ilgili yapılan atamaların mevzuata aykırı olduğu anlaşıldığından” denilerek ... Bakanının onayı ile Belediyede atama yapanlar hakkında soruşturma izni verilmiş, … Asliye Ceza Mahkemesinin Esas 2011/… ve Karar 2012/… sayılı ilamında da, İl özel idareleri, belediyeler ve özel idareler ve belediyelerin kurdukları birlik, müessese ve işletmeler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlardaki memurların, görevde yükselme esaslarına dair yönetmelik hükümlerine aykırı olarak atamaların yapıldığının sabit görüldüğü ve sanıkların üzerlerine atılı görevi kullanma suçunu işlediği sübut bulmakla ayrı ayrı cezalandırılmaları yoluna gidilerek, sanıkların ayrı ayrı 6'şar ay 7'şer gün hapis cezası ile cezalandırılmalarına ve CMK 231. maddesi gereğince hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ve sanıkların CMK 231/8. maddesi gereğince ayrı ayrı 5'er yıl süre ile denetim sürelerine tabi tutulmalarına karar verilmiştir.
Danıştay 5. Dairesinin 29.12.2003 tarih ve Esas No:2000/4306, Karar NO:2003/5767 sayılı kararı ile İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler ile Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme Esaslarına Dair Yönetmeliğin:
“Hizmet grupları” başlıklı 5’inci maddesinin f, g, h, ı, j, k bentleri,
“Görevde yükselme eğitiminin şekli, süresi ve eğitim sonunda yapılacak sınav” başlıklı 7’nci maddesi,
“Görevde yükselme sınavının şekli” başlıklı 10’uncu maddesi,
“Sınav kurulu ve görevleri” başlıklı 12’nci maddesi,
“Hizmet grupları arasında geçişler” başlıklı 19’uncu maddesinin iptaline karar verilmiştir.
Yönetmeliğin 7, 10 ve 12’nci maddelerinin Danıştay tarafından iptal edilmesinden 2009 yılında Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmeliğin (Resmi Gazete tarihi: 04.07.2009 ve sayısı: 27278) yürürlüğe girmesine kadar olan süreçte Yönetmelikte belediyelerde görevde yükselme sınavına tabi olarak atanacaklarda aranacak özel şartlar, sınavın şekli ile sınav kurulu ve görevleri konusunda düzenleme bulunmamaktadır. Ancak Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin 11’inci maddesi ile anılan Yönetmeliğin 9’uncu maddesindeki belirli görevlere atanma konusunda görevde yükselme sınavına katılarak başarılı olunması koşulu bu süreçte halen yürürlüktedir.
Buna göre müdürlük kadrosu görevde yükselme sınavına tabi kadrolar arasında olup, görevde yükselme sınavında başarılı olunması koşulu ile diğer koşullar Yönetmelikte yürürlükteyken bunlar sağlanmaksızın müdürlük kadrosuna asaleten atama yapılmasının mevzuata aykırı olduğu değerlendirilmektedir.
Bu çerçevede ilgilinin atanırken bu kadroya atanabilmek için gereken sınavda başarılı olma ile en az dört yıllık yüksek öğrenimi bitirmiş olmak (18.04.1999’dan önce görevde olan memurlar için bir alt öğrenim düzeyi esas alınabilir.) şartlarını taşımadığı açıktır. Bir görev için öngörülen koşulların taşınmaması halinde bu görevin belirli bir süre yürütülmüş olması ilgili lehine kazanılmış hak oluşturmaz. Söz konusu koşulların görevin yürütüldüğü sürede de taşınması zorunlu olduğundan bu koşulun taşınmadığının daha sonra tespit edilmesi bu kişinin bu kadroda çalışmasına hukuki engel oluşturur. İlgilinin gerekli koşulları taşımadan müdürlüğe atandığı anlaşıldığından bu görevi yürütebilmesine olanak da bulunmamaktadır.
İstikrar bulan Danıştay kararlarında da belirtildiği üzere idarelerin yokluk, açık hata, memurun gerçek dışı beyanı ve hilesi ile atama şartlarını taşımaması durumunda süre kaydı aranmaksızın bütün işlemleri geri alabileceği kuşkusuzdur. Kişinin mevzuata aykırı bir şekilde atanması açık hata kapsamında bulunmaktadır.
Açık hatadan kaynaklı yapılan ödemelerin her zaman geri alınabileceği dikkate alındığında, Daire Kararında; müdürlüğe atanmak için gerekli şartları taşımayan …’ın müdürlüğe atanmadan önceki kadrosu şef olduğu için müdür ile şef arasındaki ödeme farkları esas alınarak yapılan kamu zararı hesabının mevzuata uygun olduğu değerlendirilmektedir.
Ayrıca atama işleminin üzerinden 10 yıldan fazla zaman geçmesi nedeniyle, kamu zararının 5018 sayılı Kanunun 74’üncü maddesi uyarınca zamanaşımına uğradığı iddia edilmekte ise de;
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Zamanaşımı” başlıklı 74’üncü maddesinde, “Kamu zararının meydana geldiği ve bu Kanunda belirtilen para cezalarının verilmesini gerektiren fiilin işlendiği yılı izleyen malî yılın başından başlamak üzere zamanaşımını kesen ve durduran genel hükümler saklı kalmak kaydıyla onuncu yılın sonuna kadar tespit ve tahsil edilemeyen kamu zararları ile para cezaları zamanaşımına uğrar.” denilmektedir. Somut olayda, atama işlemi eski tarihli olsa da kamu zararı tutarları 2018-2019 yılına aittir. Atama işlemi sürekli olarak temadi eden -devam eden- bir durum olup, 2018-2019 yıllarında meydana gelen kamu zararlarının sorgu konusu yapıldığı dikkate alındığında, bu yıllara ait kamu zararlarının zamanaşımına uğradığı söylenemez.
Diğer yandan, (hukuka aykırı atamanın yapıldığı) Temizlik İşleri Müdürü kadrosunun derecesi 3 olduğu halde, kişiye 2. dereceli müdür kadrosunun özel hizmet tazminatı ödenmiştir. Bununla ilgili olarak;
22.03.2019 gün ve 30722 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 848 sayılı Cumhurbaşkanı Kararında, 17/4/2006 tarihli ve 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar” ve eki cetvellerin uygulanmasına 2019 yılında devam olunacağı belirtilmiş, 2019 yılında uygulanan 2006/10344 sayılı Karar’ın 3’üncü maddesinde;
“(1) a) I sayılı Cetvelin (A), (D), (E), (F), (G) ve (H) bölümlerinde yer alan zamlar ile II sayılı Cetvelin (A), (B) ve (D) bölümlerinde yer alan özel hizmet tazminatının ödenmesinde;
1) Kurumların 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli cetvellerinde yer alan kadro unvanları,
2) Kamu iktisadi teşebbüslerinin 233 ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelere göre tespit olunan kadro unvanları,
3) (1) ve (2) numaralı alt bentler dışında kalan çeşitli mevzuat hükümlerine göre verilmiş unvanlı ve unvansız kadrolarda, kadro veya görev unvanları,
b) I sayılı Cetvelin (B) ve (C) bölümlerinde yer alan zamlar ile II sayılı Cetvelin (C), (E) ve (F) bölümlerinde yer alan özel hizmet tazminatının ödenmesinde, anılan bölümlerde ayrıca belirtilen istisnai durumlar hariç olmak üzere, personelin işgal ettiği kadronun sınıfı ve kariyeri,
c) III sayılı Cetvelde yer alan diğer tazminatların ödenmesinde Cetveldeki düzenlemeler, esas alınır.”,
10’uncu maddesinde ise; “Kanun ve kanun hükmünde kararnamelerle bir derece verilenler ile kazanılmış hak aylık dereceleri 657 sayılı Kanun hükümleri uyarınca kadro derecelerinin üzerine yükseltilenlerin zam ve tazminatları; bulundukları kurumda, yükselinen derecede kendi kadro unvanlarıyla aynı adı taşıyan kadroların dereceleri için öngörülen puan ve oranlar esas alınarak ödenir. Aylıklarının yükseltildiği derecede, 190 ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelere ekli kurumlarına ait cetvellerde kendi kadro unvanlarıyla aynı adı taşıyan kadro unvanı bulunmayanlara, bulundukları kadro derecelerinin karşılığı olan zam ve tazminatların ödenmesine devam olunur.” hükümleri yer almaktadır.
… Belediyesinde müdürlüklerin kadro dereceleri 4, 3 ve 1 olarak belirlenmiştir. 2006/10344 sayılı Karar’ın yukarıda yer verilen hükümlerine göre; özel hizmet tazminatlarının ödenmesinde kadro derecesi esas alınacaktır. Kişi lise mezunu olup yükselebileceği derece 3’tür. Ancak kazanılmış hak aylık derecesi 657 sayılı Kanun hükümleri uyarınca 2’nci dereceye yükseltilmiştir. Kararnamenin 10 uncu maddesine göre; … Belediyesinde 2’nci dereceli müdür kadrosu olmadığından, özel hizmet tazminatı da kadro derecesi esas alınarak ödenmesi gerektiğinden, kendisine işgal ettiği 3’üncü dereceli müdür kadrosuna ait %80 oranında özel hizmet tazminatı ödenmesi gerekirken, 2’nci dereceli müdürün aldığı %100 oranında özel hizmet tazminatı ödenmesi de mevzuata uygun değildir.
Sonuç olarak; …’ın sınav ve okul şartı sağlanmaksızın müdürlük kadrosuna atanması, ayrıca kendisine 2. dereceli müdür kadrosuna ait özel hizmet tazminatının ödenmesi, atamanın ve ödemenin yapıldığı dönemde yürürlükte olan mevzuat hükümlerine aykırıdır.
Sorumluluk yönünden inceleme:
Somut olayda atama işleminin gerçekleştirilmesi sürecince yer alan ve şef olarak çalışan kişinin 04.12.2007 gün ve … sayılı olur ile Temizlik İşleri Müdürlüğüne atama işlemini olura arz eden … (Yazı İşleri Müdür V.), olur veren … (Belediye Başkanı), Personel Hareketleri Onayında 06.12.2007 tarihinde Temizlik İşleri Müdürlüğüne atama işlemini teklif eden … (Personel Müdür V.), onaylayan … (Belediye Başkan Vekili) ile beraber yapılan atamanın mevzuata aykırı olduğu Bakanlık izni ve mahkeme kararıyla (… Asliye Ceza Mahkemesinin Esas No: 2011/… ve Karar No: 2012/… sayılı kararıyla) sabit olmasına karşın söz konusu atamanın iptalini yapmayan dönemin İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürü … ve Belediye Başkanı … hatalı atamadan kaynaklanan kamu zararından sorumlu tutulmuştur.
Mevzuata aykırı atama işlemi mevcut Belediye Başkanı …’ın görevde bulunduğu dönemde gerçekleşmediği ve kişinin kamu zararına neden olan süreçte de bulunmadığı anlaşılarak 2019 yılında görev yapan Belediye Başkanı …’ın sorumluluğu bulunmadığına hükmedilmiştir.
Ayrıca Kararda harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlilerinin sorumluluğu bulunmadığına hükmedilmiştir.
Somut olaydaki kamu zararının; görevi dahilinde hukuka aykırı atama işlemini gerçekleştirenler ile bu atama işleminin hukuka aykırı olduğu ilgili Bakanlığın soruşturma raporu ile ceza mahkemesi kararıyla sabit olmasına rağmen atama işlemini iptal etmeyen görevlilerin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri neticesinde oluştuğu anlaşıldığından, sorumluluk tespitinde kurulan illiyet bağının 5018 sayılı Kanunun 71’inci maddesi ve 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 7’inci maddesinin üçüncü fıkrası hükmüne uygun olduğu görülmüştür.
Bu itibarla; sorumluların tüm itirazları reddedilerek, 37 sayılı İlamın 4’üncü maddesi ile verilen … TL’lik tazmin hükmünün TASDİKİNE,
(Temyiz Kurulu Başkanı-.... Daire Başkanı …, Üye …, Üye …, Üye …, Üye …, Üye …, Üye …’in karşı oy gerekçesi karşısında) oy çokluğuyla,
6085 sayılı Kanunun 57’nci maddesi gereği bu Kararın yazılı bildirim tarihinden itibaren onbeş gün içerisinde Sayıştay’da karar düzeltilmesi yolu açık olmak üzere,
Karar verildiği 08.11.2023 tarih ve 56070 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
Karşı Oy Gerekçesi
Temyiz Kurulu Başkanı-.... Daire Başkanı …:
Temyize konu ilam hükmünde hukuka aykırı olduğuna hükmedilen atama işleminin 06.12.2007 tarihinde gerçekleştiği görülmektedir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanununun “Zamanaşımı” başlıklı 74’üncü maddesinde; “Kamu zararının meydana geldiği ve bu Kanunda belirtilen para cezalarının verilmesini gerektiren fiilin işlendiği yılı izleyen malî yılın başından başlamak üzere zamanaşımını kesen ve durduran genel hükümler saklı kalmak kaydıyla onuncu yılın sonuna kadar tespit ve tahsil edilemeyen kamu zararları ile para cezaları zamanaşımına uğrar.” hükmü yer almaktadır.
Hukuki uyuşmazlık konusu olan atama işlemi, 5018 sayılı Kanunun yukarıda yer verilen hükmü çerçevesinde değerlendirildiği takdirde, 06.12.2007 tarihinde gerçekleşen söz konusu işlemin, yargılamaya esas rapora konu edildiği tarihte -hem 2018 hem de 2019 yılında- zamanaşımına uğradığı anlaşılmaktadır. Dolayısıyla bu atama işleminden kaynaklanan kamu zararı, sorgu-rapor ve hesap yargısı konusu edilemez. Bu itibarla, ilam hükmünün kaldırılması gerekir.
Üye …:
Konunun esası yönüyle çoğunluk görüşüne katılmakla birlikte, sorumluların tespiti yönüyle çoğunluk görüşüne katılmıyorum. Şöyle ki; 6085 sayılı Kanunun 7’nci maddesinde ifade edildiği üzere sorumlular; mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri ile illiyet bağı kurularak kamu zararından tek başlarına veya birlikte tazmin ile yükümlü kılınırlar. Somut olayda atama işlemleri eski tarihli olup, sonraki yıllarda ise bu atamalardaki hukuka aykırılık durumu ilgili Bakanlık soruşturması ve akabinde ceza mahkemesi kararıyla ortaya çıkmış ve kesinleşmiş olduğundan, kamu zararı sorumluluğunda, artık hatalı atamayı yapanların sorumluluğundan bahsedilemeyecek, bunların yerine mahkeme kararından sonra atamaları iptal etmeyenlerin sorumluluğundan bahsedilecektir.
Bununla birlikte, kamu zararının tespit edildiği dönemde atamaya bağlı maaş ödemelerini gerçekleştiren görevdeki harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlileri, kişilerin atamalarındaki mevzuata aykırılık mahkeme kararı ile ortaya konulmuş iken bu aykırılığı bilmek durumundadır. Görevdeki harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmalleri nedeniyle atamaların iptali yönünde herhangi bir işlem geliştirilmeden, maaş ödemesine (üstelik özel hizmet tazminatı da fazla ödenerek) devam edildiğinden, oluşan kamu zararından 5018 sayılı Kanunun 32 ve 33’üncü maddeleri uyarınca harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlilerinin de sorumlu tutulması gerekir. Bu yüzden somut olayda illiyet bağı, mahkeme kararının çıktığı dönemde (2012 yılında) görevi ve yetkisi dahilinde olduğu halde atama işlemlerini iptal etmeyen İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürü ve Belediye Başkanı ile kamu zararının tespit edildiği 2018-2019 yıllarında hatalı maaş ödemesini yapan harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlileri açısından kurulmalıdır. Dolayısıyla ilam hükmünün, kamu zararından 2012 yılında görev yapan … (İnsan Kaynakları ve Eğitim Müd.) ve … (Belediye Başkanı) ile 2018-2019 yıllarında ilgiliye hatalı maaş ödemesini gerçekleştiren harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlilerinin sorumlu tutulması gerektiği gerekçesiyle sorumluluktan bozulması gerekir.
Üye …, Üye …, Üye …, Üye …:
Konunun esası yönüyle çoğunluk görüşüne katılıyorum. Ancak bahsi geçen ceza mahkemesi kararında atamaların mevzuata aykırı olduğu sabit görülmüş ve atama yapanlara gereken ceza hükmü verilmiştir. Bu durumda, mahkeme kararı mevcut iken, bu kararı görmezden gelerek hukuka aykırı yapılmış atamaları iptal etmeyen kamu görevlileri 5018 sayılı Kanunun 71’inci maddesi gereği ilama konu kamu zararından sorumludur. Atamayı yapanların ise sorumluluğu kalmamıştır. Bu nedenle; kamu zararından sadece mahkemenin sonuçlandığı dönemde görev yapan İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürü … ile Belediye Başkanı …’ın sorumlu tutulması gerektiği gerekçesiyle bozulması gerekir.
Üye …:
Burada kamu zararına sebebiyet veren karar, işlem veya eylem, 06.12.2007 tarihinde hukuka aykırı olarak yapılmış bir atama işlemidir. Sorumluluk tevcih ederken de atamayı yapan kamu görevlilerini sorumlu tutmaktayız. O halde haksız bir eylemden kaynaklanan bir zarar, tazminat istemi ve sorumluluk halinin söz konusu olduğu durumlarda, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümlerine bakmak gerekecektir.
Kanunun “C. Zamanaşımı” başlıklı 72’nci maddesinde;
“Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve herhâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar. Ancak, tazminat ceza kanunlarının daha uzun bir zamanaşımı öngördüğü cezayı gerektiren bir fiilden doğmuşsa, bu zamanaşımı uygulanır. Haksız fiil dolayısıyla zarar gören bakımından bir borç doğmuşsa zarar gören, haksız fiilden doğan tazminat istemi zamanaşımına uğramış olsa bile, her zaman bu borcu ifadan kaçınabilir.”
Buna göre hukuka aykırı fiilin işlendiği yani atamanın yapıldığı 06.12.2007 tarihinden itibaren 10 yılın geçmesi sebebiyle bu fiile bağlı olarak ortaya çıkmış kamu zararı ve tazminat istemi zaman aşımına uğramıştır. Dolayısıyla İlam hükmünün bu gerekçeyle kaldırılması gerekir.
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
3-37 sayılı İlamın 4’üncü maddesi ile; … Belediyesinde şef olarak çalışan …’ın atandığı tarihte yürürlükte olan mevzuat hükümlerine aykırı olarak “en az dört yıllık yükseköğrenimi bitirmiş olmak” şartı ile “görevde yükselme sınavında başarılı olma” şartlarını sağlamadan 06.12.2007 tarihinde 3. dereceli Temizlik İşleri Müdürlüğüne atanması ve kendisine müdür kadrosuna ait ödemelerin yapılması (üstelik 2. dereceli müdürün özel hizmet tazminatının ödenmesi) sonucu oluşan … TL kamu zararının;
Şef olarak çalışırken Personel Hareketleri Onayında 06.12.2007 tarihinde Temizlik İşleri Müdürlüğüne atama işlemini teklif eden … (İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdür V.), onaylayan … (Belediye Başkan Vekili), 04.12.2007 gün ve 1762/110 sayılı olur ile Temizlik İşleri Müdürlüğüne atama işlemini olura arz eden … (Yazı İşleri Müdür V.), olur veren … (Belediye Başkanı) ile yapılan atamanın mevzuata aykırı olduğu Bakanlık izni ve mahkeme kararıyla sabit olduğu halde atamanın iptaliyle ilgili gerekli işlemi yapmayan dönemin İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürü … ve Belediye Başkanı …’dan müştereken ve müteselsilen tazminine karar verilmiştir.
Esas yönünden inceleme:
Somut uygulama
…, 31.12.1985 tarihinde açıktan sınavla tahsildar olarak atanmıştır. 22.01.1987 tarihinde memurluğa, 07.05.1993 tarihinde şefliğe, 06.12.2007 tarihinde ise görevde yükselme sınavına girmeden 3. dereceli Temizlik İşleri Müdürlüğüne atanmıştır. 05.06.1980 tarihinde … Lisesinden mezun olmuştur.
Somut olayda kişinin 3. dereceli müdürlüğe atamasının yapıldığı tarihte yürürlükte olan mevzuat hükümlerinde;
18.04.1999 gün ve 23670 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin;
“Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde, bu Yönetmeliğin belediyeler ile bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmelere ait memur kadrolarında istihdam edilen personelin, müdür ve daha alt görevlere yapılacak görevde yükselme mahiyetindeki asaleten atamaları ile en az ortaöğretim düzeyinde mesleki veya teknik eğitim sonucu ihraz edilen unvanlara ilişkin unvan değişikliği mahiyetindeki asaleten atamaları hakkında uygulanacağı,
“Görevde Yükselmeye İlişkin Esaslar” başlıklı ikinci bölümünün “Öğrenim düzeyi” başlıklı 5’inci maddesinde, Devlet memurlarının Müdür ve Şube Müdürlüğüne atanabilmesi için en az dört yıllık yükseköğrenim, şef kadrosuna atanabilmesi için en az iki yıllık yükseköğrenim görmüş olmaları gerektiği,
“Görevde Yükselme Sınav Esasları” başlıklı üçüncü bölümünün “Sınav şartı” başlıklı 11’inci maddesinde, Görevde yükselme eğitiminde başarılı olanların bu Yönetmelik kapsamında bulunan görevlere atanabilmeleri için, kurumlarınca çıkarılacak görevde yükselme yönetmeliğine uygun olarak yapılacak sınava katılarak başarılı bulunmalarının şart olduğu,
“Görevde yükselme yönetmelikleri” başlıklı 15’inci maddesinde, kurumların bu yönetmelik hükümlerine aykırı olmamak şartıyla atamalarda öğrenim düzeyi, hizmet süresi, alt görevlerde bulunma, sicil ve disipline ilişkin şartlar ile görevde yükselme sınavına ilişkin usul ve esaslar gibi hususları kendi çıkaracakları yönetmelikler ile düzenleyebileceği, belirtilmiştir.
02.02.2000 tarih ve 23952 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler ile Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme Esaslarına Dair Yönetmeliğin aşağıda yer verilen ilgili maddelerinde;
“Kapsam
Madde 2 - Bu Yönetmelik, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri ve belediyelerin kurdukları birlik, müessese ve işletmeler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlarda, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak çalışan Devlet memurlarından müdür ve daha alt görevlere görevde yükselme suretiyle atanacaklar hakkında uygulanır.
Tanımlar
Madde 4 - Bu Yönetmelikte geçen;
e) Görevde yükselme: 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi görevlerden bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde sayılan görevlere aynı veya başka hizmet sınıflarından yapılacak atamaları, ifade eder.
Hizmet grupları
Madde 5 - Bu Yönetmeliğe tabi personel 12 hizmet grubuna, hizmet grupları da kendi içlerinde alt hizmet gruplarına ayrılmıştır.
Buna göre:
a) Yönetim Hizmetleri Grubu;
1) İlçe özel idare müdürü, birlik müdürü, itfaiye müdürü, zabıta müdürü ile diğer unvanlı ve unvansız müdürler
2) Zabıta müdür yardımcısı, itfaiye müdür yardımcısı ile diğer unvanlı ve unvansız müdür yardımcıları
3) Muhasip, muhasebeci, başkatip, ayniyat saymanı, işletme saymanı, döner sermaye saymanı, şef, amir, …unvanlarından oluşur.
Görevde yükselme sınavı
Madde 9- Eğitimini tamamlayanların bu Yönetmelik kapsamında bulunan görevlere atanabilmeleri için kurumlarınca yaptırılacak sınava katılarak başarılı olmaları şarttır.
Öğrenim düzeyi
Madde 14 - Bu Yönetmeliğe tabi personelde öğretim düzeyi ile ilgili olarak;
a) Yazı işleri müdürlüğü, personel müdürlüğü, hesap işleri müdürlüğü, iktisat müdürlüğü, zabıta müdürlüğü, itfaiye müdürlüğü kadrolarına atanabilmek için kamu yönetimi, maliye, iktisat, işletme, iş idaresi ve benzeri sosyal ve idari bilim dallarında en az dört yıllık yüksek öğrenim görmek veya bunlara denkliği Milli Eğitim Bakanlığınca kabul edilmiş yurt içi veya yurt dışı öğrenim kurumlarından mezun olmak, …
g) Diğer müdürlükler için en az dört yıllık yüksek öğrenimi bitirmiş olmak veya denkliği kabul edilen yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olmak, … şarttır.
Hizmete ilişkin özel şartlar
Madde 15 - Bu Yönetmeliğe tabi personelde hizmet süresi ile ilgili olarak aşağıdaki özel şartlar aranır.
a) Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin (a) bendinin (1) numaralı alt bendindeki kadrolara yapılacak atamalarda;
1) 1-4 dereceli kadrolar için 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68 inci maddesinin (B) bendinde belirtilen süreler kadar, 5 ve daha aşağı dereceli kadrolar için de en az 8 yıl hizmeti olmak.
Geçici Madde 1 - İhtiyaç duyulan hallerde bu Yönetmelik kapsamında bulunan personelden 18/04/1999 tarihinde görevde bulunanlar için bu Yönetmelikte öngörülen öğrenim düzeyinin bir alt öğrenim düzeyi esas alınabilir.” denilmektedir.
Kamu görevlilerinin ilk kez bir göreve atanırken ya da görevde yükselme suretiyle üst göreve atanırken söz konusu görevin gerektirdiği nitelikleri taşıması zorunludur.
Somut olayda; memur …’ın 3. dereceli Temizlik İşleri Müdürlüğüne atandığı 06.12.2007 tarihinde geçerli olan mevzuat hükümlerine göre; müdürlük görevde yükselmeye tabi bir kadro olup, bir kişinin müdürlüğe atanabilmesi için “en az dört yıllık yüksek öğrenimi bitirmiş olmak” (18.04.1999’dan önce görevde olan memurlar için bir alt öğrenim düzeyi esas alınabilir.), “kurumlarınca açılacak yazılı sınavda başarılı olmak” ve “belirli süreli hizmeti bulunma” şartlarını birlikte taşıması gerekmektedir. …, atamanın yapıldığı tarihte atandığı müdürlük kadrosu için öngörülen; “en az dört yıllık yüksek öğrenimi bitirmiş olmak, 18.04.1999 tarihinden önce görevde bulunanlar için bir alt öğrenim düzeyini bitirmiş olmak” ile “duyuruya çıkılma, başvurular alınma ve eğitime katılma ve yazılı sınavda başarılı olma” şartlarını yerine getirmemiştir.
Konuyla ilgili olarak; ... Bakanlığının ... gün ve ... Bşk.... sayılı kararında; “657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 76 ve 3 üncü maddesi ile 02.02.2000 tarihli İl Özel İdareleri Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik Müessese ve İşletmeler de Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik hükümlerinin atamanın yapıldığı tarihte yürürlükte olduğu ve görevde yükselme ve unvan değişikliği eğitim ve sınavı düzenlenmeden, bu hususta duyuruya çıkılmadan, başvurular alınmadan ilgili yapılan atamaların mevzuata aykırı olduğu anlaşıldığından” denilerek ... Bakanının onayı ile Belediyede atama yapanlar hakkında soruşturma izni verilmiş, … Asliye Ceza Mahkemesinin Esas 2011/… ve Karar 2012/… sayılı ilamında da, İl özel idareleri, belediyeler ve özel idareler ve belediyelerin kurdukları birlik, müessese ve işletmeler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlardaki memurların, görevde yükselme esaslarına dair yönetmelik hükümlerine aykırı olarak atamaların yapıldığının sabit görüldüğü ve sanıkların üzerlerine atılı görevi kullanma suçunu işlediği sübut bulmakla ayrı ayrı cezalandırılmaları yoluna gidilerek, sanıkların ayrı ayrı 6'şar ay 7'şer gün hapis cezası ile cezalandırılmalarına ve CMK 231. maddesi gereğince hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ve sanıkların CMK 231/8. maddesi gereğince ayrı ayrı 5'er yıl süre ile denetim sürelerine tabi tutulmalarına karar verilmiştir.
Danıştay 5. Dairesinin 29.12.2003 tarih ve Esas No:2000/4306, Karar NO:2003/5767 sayılı kararı ile İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler ile Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme Esaslarına Dair Yönetmeliğin:
“Hizmet grupları” başlıklı 5’inci maddesinin f, g, h, ı, j, k bentleri,
“Görevde yükselme eğitiminin şekli, süresi ve eğitim sonunda yapılacak sınav” başlıklı 7’nci maddesi,
“Görevde yükselme sınavının şekli” başlıklı 10’uncu maddesi,
“Sınav kurulu ve görevleri” başlıklı 12’nci maddesi,
“Hizmet grupları arasında geçişler” başlıklı 19’uncu maddesinin iptaline karar verilmiştir.
Yönetmeliğin 7, 10 ve 12’nci maddelerinin Danıştay tarafından iptal edilmesinden 2009 yılında Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmeliğin (Resmi Gazete tarihi: 04.07.2009 ve sayısı: 27278) yürürlüğe girmesine kadar olan süreçte Yönetmelikte belediyelerde görevde yükselme sınavına tabi olarak atanacaklarda aranacak özel şartlar, sınavın şekli ile sınav kurulu ve görevleri konusunda düzenleme bulunmamaktadır. Ancak Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin 11’inci maddesi ile anılan Yönetmeliğin 9’uncu maddesindeki belirli görevlere atanma konusunda görevde yükselme sınavına katılarak başarılı olunması koşulu bu süreçte halen yürürlüktedir.
Buna göre müdürlük kadrosu görevde yükselme sınavına tabi kadrolar arasında olup, görevde yükselme sınavında başarılı olunması koşulu ile diğer koşullar Yönetmelikte yürürlükteyken bunlar sağlanmaksızın müdürlük kadrosuna asaleten atama yapılmasının mevzuata aykırı olduğu değerlendirilmektedir.
Bu çerçevede ilgilinin atanırken bu kadroya atanabilmek için gereken sınavda başarılı olma ile en az dört yıllık yüksek öğrenimi bitirmiş olmak (18.04.1999’dan önce görevde olan memurlar için bir alt öğrenim düzeyi esas alınabilir.) şartlarını taşımadığı açıktır. Bir görev için öngörülen koşulların taşınmaması halinde bu görevin belirli bir süre yürütülmüş olması ilgili lehine kazanılmış hak oluşturmaz. Söz konusu koşulların görevin yürütüldüğü sürede de taşınması zorunlu olduğundan bu koşulun taşınmadığının daha sonra tespit edilmesi bu kişinin bu kadroda çalışmasına hukuki engel oluşturur. İlgilinin gerekli koşulları taşımadan müdürlüğe atandığı anlaşıldığından bu görevi yürütebilmesine olanak da bulunmamaktadır.
İstikrar bulan Danıştay kararlarında da belirtildiği üzere idarelerin yokluk, açık hata, memurun gerçek dışı beyanı ve hilesi ile atama şartlarını taşımaması durumunda süre kaydı aranmaksızın bütün işlemleri geri alabileceği kuşkusuzdur. Kişinin mevzuata aykırı bir şekilde atanması açık hata kapsamında bulunmaktadır.
Açık hatadan kaynaklı yapılan ödemelerin her zaman geri alınabileceği dikkate alındığında, Daire Kararında; müdürlüğe atanmak için gerekli şartları taşımayan …’ın müdürlüğe atanmadan önceki kadrosu şef olduğu için müdür ile şef arasındaki ödeme farkları esas alınarak yapılan kamu zararı hesabının mevzuata uygun olduğu değerlendirilmektedir.
Ayrıca atama işleminin üzerinden 10 yıldan fazla zaman geçmesi nedeniyle, kamu zararının 5018 sayılı Kanunun 74’üncü maddesi uyarınca zamanaşımına uğradığı iddia edilmekte ise de;
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Zamanaşımı” başlıklı 74’üncü maddesinde, “Kamu zararının meydana geldiği ve bu Kanunda belirtilen para cezalarının verilmesini gerektiren fiilin işlendiği yılı izleyen malî yılın başından başlamak üzere zamanaşımını kesen ve durduran genel hükümler saklı kalmak kaydıyla onuncu yılın sonuna kadar tespit ve tahsil edilemeyen kamu zararları ile para cezaları zamanaşımına uğrar.” denilmektedir. Somut olayda, atama işlemi eski tarihli olsa da kamu zararı tutarları 2018-2019 yılına aittir. Atama işlemi sürekli olarak temadi eden -devam eden- bir durum olup, 2018-2019 yıllarında meydana gelen kamu zararlarının sorgu konusu yapıldığı dikkate alındığında, bu yıllara ait kamu zararlarının zamanaşımına uğradığı söylenemez.
Diğer yandan, (hukuka aykırı atamanın yapıldığı) Temizlik İşleri Müdürü kadrosunun derecesi 3 olduğu halde, kişiye 2. dereceli müdür kadrosunun özel hizmet tazminatı ödenmiştir. Bununla ilgili olarak;
22.03.2019 gün ve 30722 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 848 sayılı Cumhurbaşkanı Kararında, 17/4/2006 tarihli ve 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar” ve eki cetvellerin uygulanmasına 2019 yılında devam olunacağı belirtilmiş, 2019 yılında uygulanan 2006/10344 sayılı Karar’ın 3’üncü maddesinde;
“(1) a) I sayılı Cetvelin (A), (D), (E), (F), (G) ve (H) bölümlerinde yer alan zamlar ile II sayılı Cetvelin (A), (B) ve (D) bölümlerinde yer alan özel hizmet tazminatının ödenmesinde;
1) Kurumların 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli cetvellerinde yer alan kadro unvanları,
2) Kamu iktisadi teşebbüslerinin 233 ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelere göre tespit olunan kadro unvanları,
3) (1) ve (2) numaralı alt bentler dışında kalan çeşitli mevzuat hükümlerine göre verilmiş unvanlı ve unvansız kadrolarda, kadro veya görev unvanları,
b) I sayılı Cetvelin (B) ve (C) bölümlerinde yer alan zamlar ile II sayılı Cetvelin (C), (E) ve (F) bölümlerinde yer alan özel hizmet tazminatının ödenmesinde, anılan bölümlerde ayrıca belirtilen istisnai durumlar hariç olmak üzere, personelin işgal ettiği kadronun sınıfı ve kariyeri,
c) III sayılı Cetvelde yer alan diğer tazminatların ödenmesinde Cetveldeki düzenlemeler, esas alınır.”,
10’uncu maddesinde ise; “Kanun ve kanun hükmünde kararnamelerle bir derece verilenler ile kazanılmış hak aylık dereceleri 657 sayılı Kanun hükümleri uyarınca kadro derecelerinin üzerine yükseltilenlerin zam ve tazminatları; bulundukları kurumda, yükselinen derecede kendi kadro unvanlarıyla aynı adı taşıyan kadroların dereceleri için öngörülen puan ve oranlar esas alınarak ödenir. Aylıklarının yükseltildiği derecede, 190 ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelere ekli kurumlarına ait cetvellerde kendi kadro unvanlarıyla aynı adı taşıyan kadro unvanı bulunmayanlara, bulundukları kadro derecelerinin karşılığı olan zam ve tazminatların ödenmesine devam olunur.” hükümleri yer almaktadır.
… Belediyesinde müdürlüklerin kadro dereceleri 4, 3 ve 1 olarak belirlenmiştir. 2006/10344 sayılı Karar’ın yukarıda yer verilen hükümlerine göre; özel hizmet tazminatlarının ödenmesinde kadro derecesi esas alınacaktır. Kişi lise mezunu olup yükselebileceği derece 3’tür. Ancak kazanılmış hak aylık derecesi 657 sayılı Kanun hükümleri uyarınca 2’nci dereceye yükseltilmiştir. Kararnamenin 10 uncu maddesine göre; … Belediyesinde 2’nci dereceli müdür kadrosu olmadığından, özel hizmet tazminatı da kadro derecesi esas alınarak ödenmesi gerektiğinden, kendisine işgal ettiği 3’üncü dereceli müdür kadrosuna ait %80 oranında özel hizmet tazminatı ödenmesi gerekirken, 2’nci dereceli müdürün aldığı %100 oranında özel hizmet tazminatı ödenmesi de mevzuata uygun değildir.
Sonuç olarak; …’ın sınav ve okul şartı sağlanmaksızın müdürlük kadrosuna atanması, ayrıca kendisine 2. dereceli müdür kadrosuna ait özel hizmet tazminatının ödenmesi, atamanın ve ödemenin yapıldığı dönemde yürürlükte olan mevzuat hükümlerine aykırıdır.
Sorumluluk yönünden inceleme:
Somut olayda atama işleminin gerçekleştirilmesi sürecince yer alan ve şef olarak çalışan kişinin 04.12.2007 gün ve … sayılı olur ile Temizlik İşleri Müdürlüğüne atama işlemini olura arz eden … (Yazı İşleri Müdür V.), olur veren … (Belediye Başkanı), Personel Hareketleri Onayında 06.12.2007 tarihinde Temizlik İşleri Müdürlüğüne atama işlemini teklif eden … (Personel Müdür V.), onaylayan … (Belediye Başkan Vekili) ile beraber yapılan atamanın mevzuata aykırı olduğu Bakanlık izni ve mahkeme kararıyla (… Asliye Ceza Mahkemesinin Esas No: 2011/… ve Karar No: 2012/… sayılı kararıyla) sabit olmasına karşın söz konusu atamanın iptalini yapmayan dönemin İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürü … ve Belediye Başkanı … hatalı atamadan kaynaklanan kamu zararından sorumlu tutulmuştur.
Mevzuata aykırı atama işlemi mevcut Belediye Başkanı …’ın görevde bulunduğu dönemde gerçekleşmediği ve kişinin kamu zararına neden olan süreçte de bulunmadığı anlaşılarak 2019 yılında görev yapan Belediye Başkanı …’ın sorumluluğu bulunmadığına hükmedilmiştir.
Ayrıca Kararda harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlilerinin sorumluluğu bulunmadığına hükmedilmiştir.
Somut olaydaki kamu zararının; görevi dahilinde hukuka aykırı atama işlemini gerçekleştirenler ile bu atama işleminin hukuka aykırı olduğu ilgili Bakanlığın soruşturma raporu ile ceza mahkemesi kararıyla sabit olmasına rağmen atama işlemini iptal etmeyen görevlilerin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri neticesinde oluştuğu anlaşıldığından, sorumluluk tespitinde kurulan illiyet bağının 5018 sayılı Kanunun 71’inci maddesi ve 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 7’inci maddesinin üçüncü fıkrası hükmüne uygun olduğu görülmüştür.
Bu itibarla; sorumluların tüm itirazları reddedilerek, 37 sayılı İlamın 4’üncü maddesi ile verilen … TL’lik tazmin hükmünün TASDİKİNE,
(Temyiz Kurulu Başkanı-.... Daire Başkanı …, Üye …, Üye …, Üye …, Üye …, Üye …, Üye …’in karşı oy gerekçesi karşısında) oy çokluğuyla,
6085 sayılı Kanunun 57’nci maddesi gereği bu Kararın yazılı bildirim tarihinden itibaren onbeş gün içerisinde Sayıştay’da karar düzeltilmesi yolu açık olmak üzere,
Karar verildiği 08.11.2023 tarih ve 56070 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
Karşı Oy Gerekçesi
Temyiz Kurulu Başkanı-.... Daire Başkanı …:
Temyize konu ilam hükmünde hukuka aykırı olduğuna hükmedilen atama işleminin 06.12.2007 tarihinde gerçekleştiği görülmektedir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanununun “Zamanaşımı” başlıklı 74’üncü maddesinde; “Kamu zararının meydana geldiği ve bu Kanunda belirtilen para cezalarının verilmesini gerektiren fiilin işlendiği yılı izleyen malî yılın başından başlamak üzere zamanaşımını kesen ve durduran genel hükümler saklı kalmak kaydıyla onuncu yılın sonuna kadar tespit ve tahsil edilemeyen kamu zararları ile para cezaları zamanaşımına uğrar.” hükmü yer almaktadır.
Hukuki uyuşmazlık konusu olan atama işlemi, 5018 sayılı Kanunun yukarıda yer verilen hükmü çerçevesinde değerlendirildiği takdirde, 06.12.2007 tarihinde gerçekleşen söz konusu işlemin, yargılamaya esas rapora konu edildiği tarihte -hem 2018 hem de 2019 yılında- zamanaşımına uğradığı anlaşılmaktadır. Dolayısıyla bu atama işleminden kaynaklanan kamu zararı, sorgu-rapor ve hesap yargısı konusu edilemez. Bu itibarla, ilam hükmünün kaldırılması gerekir.
Üye …:
Konunun esası yönüyle çoğunluk görüşüne katılmakla birlikte, sorumluların tespiti yönüyle çoğunluk görüşüne katılmıyorum. Şöyle ki; 6085 sayılı Kanunun 7’nci maddesinde ifade edildiği üzere sorumlular; mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri ile illiyet bağı kurularak kamu zararından tek başlarına veya birlikte tazmin ile yükümlü kılınırlar. Somut olayda atama işlemleri eski tarihli olup, sonraki yıllarda ise bu atamalardaki hukuka aykırılık durumu ilgili Bakanlık soruşturması ve akabinde ceza mahkemesi kararıyla ortaya çıkmış ve kesinleşmiş olduğundan, kamu zararı sorumluluğunda, artık hatalı atamayı yapanların sorumluluğundan bahsedilemeyecek, bunların yerine mahkeme kararından sonra atamaları iptal etmeyenlerin sorumluluğundan bahsedilecektir.
Bununla birlikte, kamu zararının tespit edildiği dönemde atamaya bağlı maaş ödemelerini gerçekleştiren görevdeki harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlileri, kişilerin atamalarındaki mevzuata aykırılık mahkeme kararı ile ortaya konulmuş iken bu aykırılığı bilmek durumundadır. Görevdeki harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmalleri nedeniyle atamaların iptali yönünde herhangi bir işlem geliştirilmeden, maaş ödemesine (üstelik özel hizmet tazminatı da fazla ödenerek) devam edildiğinden, oluşan kamu zararından 5018 sayılı Kanunun 32 ve 33’üncü maddeleri uyarınca harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlilerinin de sorumlu tutulması gerekir. Bu yüzden somut olayda illiyet bağı, mahkeme kararının çıktığı dönemde (2012 yılında) görevi ve yetkisi dahilinde olduğu halde atama işlemlerini iptal etmeyen İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürü ve Belediye Başkanı ile kamu zararının tespit edildiği 2018-2019 yıllarında hatalı maaş ödemesini yapan harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlileri açısından kurulmalıdır. Dolayısıyla ilam hükmünün, kamu zararından 2012 yılında görev yapan … (İnsan Kaynakları ve Eğitim Müd.) ve … (Belediye Başkanı) ile 2018-2019 yıllarında ilgiliye hatalı maaş ödemesini gerçekleştiren harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlilerinin sorumlu tutulması gerektiği gerekçesiyle sorumluluktan bozulması gerekir.
Üye …, Üye …, Üye …, Üye …:
Konunun esası yönüyle çoğunluk görüşüne katılıyorum. Ancak bahsi geçen ceza mahkemesi kararında atamaların mevzuata aykırı olduğu sabit görülmüş ve atama yapanlara gereken ceza hükmü verilmiştir. Bu durumda, mahkeme kararı mevcut iken, bu kararı görmezden gelerek hukuka aykırı yapılmış atamaları iptal etmeyen kamu görevlileri 5018 sayılı Kanunun 71’inci maddesi gereği ilama konu kamu zararından sorumludur. Atamayı yapanların ise sorumluluğu kalmamıştır. Bu nedenle; kamu zararından sadece mahkemenin sonuçlandığı dönemde görev yapan İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürü … ile Belediye Başkanı …’ın sorumlu tutulması gerektiği gerekçesiyle bozulması gerekir.
Üye …:
Burada kamu zararına sebebiyet veren karar, işlem veya eylem, 06.12.2007 tarihinde hukuka aykırı olarak yapılmış bir atama işlemidir. Sorumluluk tevcih ederken de atamayı yapan kamu görevlilerini sorumlu tutmaktayız. O halde haksız bir eylemden kaynaklanan bir zarar, tazminat istemi ve sorumluluk halinin söz konusu olduğu durumlarda, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümlerine bakmak gerekecektir.
Kanunun “C. Zamanaşımı” başlıklı 72’nci maddesinde;
“Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve herhâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar. Ancak, tazminat ceza kanunlarının daha uzun bir zamanaşımı öngördüğü cezayı gerektiren bir fiilden doğmuşsa, bu zamanaşımı uygulanır. Haksız fiil dolayısıyla zarar gören bakımından bir borç doğmuşsa zarar gören, haksız fiilden doğan tazminat istemi zamanaşımına uğramış olsa bile, her zaman bu borcu ifadan kaçınabilir.”
Buna göre hukuka aykırı fiilin işlendiği yani atamanın yapıldığı 06.12.2007 tarihinden itibaren 10 yılın geçmesi sebebiyle bu fiile bağlı olarak ortaya çıkmış kamu zararı ve tazminat istemi zaman aşımına uğramıştır. Dolayısıyla İlam hükmünün bu gerekçeyle kaldırılması gerekir.
Kararla ilgili sorunuz mu var?