Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 8. Daire Kararı
Karar Tarihi:
4/25/2023
Karar No:
124
Esas No:
283
KARAR
Fazla yapılan işçi ödemeleri
A) ………. Üniversitesinde çalışmakta iken emekliye ayrılan işçilere ödenen ilave tediyelerin çalışılan süre ile orantılı olarak ödenmemesi neticesinde ………. TL kamu zararına neden olunduğu iddiası ile ilgili olarak;
6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanun’un 2’nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun’un 1’inci maddesinde;
“Umumi, mülhak ve hususi bütçeli dairelerle mütedavil sermayeli müesseseler, sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait olan şirket ve kurumlarla belediyeler ve bunlara bağlı teşekküller, 3460 ve 3659 sayılı kanunların şümulüne giren İktisadi Devlet Teşekkülleri ve diğer bilcümle kurum, banka, ortaklık ve müesseselerinde müstahdem olanlardan İş Kanununun şümulüne giren veya girmiyen yerlerde çalışmakta olan ve İş Kanununun muaddel birinci maddesindeki tarife göre işçi vasfında olan kimselere, ücret sistemleri ne olursa olsun, her yıl için birer aylık istihkakları tutarında ilave tediye yapılır.”
Aynı Kanun’un 3’üncü maddesinde;
“Birinci ve ikinci maddelerde yazılı olan işçilere mezkûr maddeler gereğince yapılan tediyelerden ayrı olarak her yıl için bir aylık istihkakları tutarını geçmemek üzere Cumhurbaşkanı kararıyla aynı nispette bir ilave tediye daha yapılabilir.”
Yine aynı Kanun’un 4’üncü maddesinde ise;
“Bu kanuna göre yapılacak tediyelerin zamanı Cumhurbaşkanınca tespit olunur.
…”
Hükümleri yer almaktadır.
3348 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’nda;
“4/7/1956 tarihli ve 6772 sayılı Kanun kapsamına giren kurumlarda çalışan işçilere, 2021 yılında, mezkûr Kanunun 1 inci maddesine göre yapılacak ilave tediyenin birinci yarısının 29/1/2021, diğer yarısının 11/5/2021 tarihinde ödenmesine,
…
6772 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi gereğince karar verilmiştir.” denilmektedir.
4226 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’nda;
“4/7/1956 tarihli ve 6772 sayılı Kanun kapsamına giren kurumlarda çalışan işçilere, anılan Kanunun 3 üncü maddesine göre 2021 yılında verilecek ilave tediyenin birinci yarısının 16/7/2021, diğer yarısının 17/12/2021 tarihinde ödenmesine; mezkûr Kanunun 3 üncü ve 4 üncü maddeleri gereğince karar verilmiştir.” denilmektedir.
Yukarıda yer alan 6772 sayılı Kanun’un 1’inci maddesinden, Üniversitede çalışan işçilere her yıl birer aylık istihkakları tutarında ilave tediye ödeneceği aynı Kanun’un 3’üncü maddesinden ise Cumhurbaşkanı kararı ile bu ilave tediyeye ek ayrı bir ilave tediye daha ödenebileceği anlaşılmaktadır.
Yapılan incelemede; emekliye ayrılan altı işçiye ödenen ilave tediyelerin işçilerin yıl içindeki hizmet süreleri dikkate alınmadan ödendiği görülmüştür.
Savunmalarda, ilave tediyelerin işçilerin yıl içindeki hizmet süreleri ile orantılı ödenmemesinin, Sayıştay Genel Kurulu’nun 1985/2 Esas ve 4492/1 Karar numaralı kararı uyarınca mevzuata uygun olduğu belirtilmiştir. Anılan Karar’da aynen;
“…Eğer, bu işçi yılın bitiminden önce işten ayrılacak olursa, işe giriş tarihi ile ayrılış tarihi arasındaki hizmet süresine göre yeniden bir değerlendirme yapılması ve yukarıda açıklanan yönteme göre yapılacak hesaplama sonunda ileride ödenecek ilave tediye taksitlerinden bir alacağı ortaya çıkarsa bu alacağının verilmesi, isten ayrıldığı tarihe nazaran fazla ödeme yapıldıysa, bu miktarın geri alınmaması gerekmektedir.”
Denilmektedir.
Dolayısıyla, çalışmakta iken emekliye ayrılan işçilere ödenen ilave tediyelerin çalışılan süre ile orantılı olarak ödenmemesinde mevzuata aykırı bir husus bulunmamaktadır.
Bu itibarla, yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ve yapılan açıklamalar çerçevesinde Üniversite bünyesinde çalışırken emekliye ayrılan işçilere ödenen ilave tediyelerin mevzuatına uygun olduğu anlaşıldığından, uyuşmazlık konusu ………. TL hakkında ilişilecek bir husus bulunmadığına oy birliğiyle karar verildi.
B) Emekliye ayrılan işçilere ödenen ek ödemelerin çalışılan süre ile orantılı olmaması neticesinde ………. TL kamu zararına neden olunduğu iddiası ile ilgili olarak;
………. Üniversitesi Rektörlüğü ve (10 no’lu işkolunda faaliyet gösteren) bağlı işyerine ilişkin olarak ………. Sendikası ile ………. Sendikası (……….) arasında yürürlük tarihi 01.09.2020-28.02.2023 olan toplu iş sözleşmesi 25.02.2021 tarihinde imzalanmıştır.
Toplu İş Sözleşmesi’nin “Ek ödeme” başlıklı 38’inci maddesinde;
“a- işçilere müktesep hak sayılmamak ve başka bir ödemeyi etkilememek kaydıyla, toplu iş sözleşmesinin birinci döneminde (01.09.2020-28.02.2021) ve kasım ayında ödenmek üzere brüt 375,00 TL (üçyüzyetmişbeş) ek ödeme yapılacaktır.
b- ek ödeme, toplu iş sözleşmesinin ikinci döneminde yer alan 01.03.2021-28.02.2022 tarihleri arasında ve mayıs ayında olmak üzere brüt 750,00 TL (yediyüzelli) olarak ödenecektir.
c- Bu ödeme çalışılan süre ile orantılı olarak ödenir.”
Denilmektedir.
Söz konusu Toplu İş Sözleşmesinin geçici 2’nci maddesinde “Ek ödeme” başlıklı 38’inci maddesinin “b” bendindeki ödemenin 2021 yılı Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Anlaşma Protokolü ile öngörülen miktar yahut oran esas alınarak aynen uygulanacağı belirtilmiştir. Bu hüküm uyarınca da işçilere yapılan ek ödeme tutarı 750,00 TL’den 895,44 TL’ye yükseltilmiştir.
………. Üniversitesi Rektörlüğü ve (17 no’lu işkolunda faaliyet gösteren) bağlı işyerine ilişkin olarak ………. Sendikası ile ………. Sendikası arasında yürürlük tarihi 01.02.2021-31.01.2023 olan toplu iş sözleşmesi 16.09.2021 tarihinde imzalanmıştır.
Toplu İş Sözleşmesi’nin “Ek ödeme” başlıklı 38’inci maddesinde;
“İşçilere müktesep hak sayılmamak ve başka bir ödemeyi etkilememek kaydıyla, yılda bir defa toplu iş sözleşmesinin birinci yılının mayıs ayında brüt 895,03 TL ek ödeme yapılacaktır.
…
Bu ödeme yıl içinde çalışılan süre ile orantılı olarak ödenir.”
Denilmektedir.
Yukarıda yer alan toplu iş sözleşmesi hükmü uyarınca işçilere toplu iş sözleşmesinin ikinci döneminde ve mayıs ayında olmak üzere 895,44 TL (17 no’lu iş kolunda çalışanlara ise 895,03 TL) ek ödeme yapılmaktadır. Toplu iş sözleşmesi hükmü uyarınca, söz konusu ödemenin çalışılan süre ile orantılı olarak ödenmesi gerekmektedir. Yapılan incelemede; emekliye ayrılan yedi işçiye yıl içindeki hizmet süreleri dikkate alınmadan ek ödeme yapılarak fazla ödemeye neden olunduğu görülmüştür.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ve yapılan açıklamalar çerçevesinde, emekliye ayrılan işçilere ödenen ek ödemelerin çalışılan süre ile orantılı olmaması sonucu oluşan toplam ………. TL kamu zararının sorumlularına ortaklaşa ve zincirleme ödettirilmesine karar verilmesi gerekmekteyse de;
Sorumlular tarafından gönderilen savunmalardan, ………. TL kamu zararının; ahiz ....’dan ... tarih ve ... numaralı muhasebe işlem fişiyle tahsil edildiği ve bütçeye gelir kaydedildiği anlaşıldığından, uyuşmazlık konusu ………. TL hakkında ilişilecek bir husus kalmadığına, tahsilatın ilamda gösterilmesine oy birliğiyle karar verildi.
A) ………. Üniversitesinde çalışmakta iken emekliye ayrılan işçilere ödenen ilave tediyelerin çalışılan süre ile orantılı olarak ödenmemesi neticesinde ………. TL kamu zararına neden olunduğu iddiası ile ilgili olarak;
6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanun’un 2’nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun’un 1’inci maddesinde;
“Umumi, mülhak ve hususi bütçeli dairelerle mütedavil sermayeli müesseseler, sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait olan şirket ve kurumlarla belediyeler ve bunlara bağlı teşekküller, 3460 ve 3659 sayılı kanunların şümulüne giren İktisadi Devlet Teşekkülleri ve diğer bilcümle kurum, banka, ortaklık ve müesseselerinde müstahdem olanlardan İş Kanununun şümulüne giren veya girmiyen yerlerde çalışmakta olan ve İş Kanununun muaddel birinci maddesindeki tarife göre işçi vasfında olan kimselere, ücret sistemleri ne olursa olsun, her yıl için birer aylık istihkakları tutarında ilave tediye yapılır.”
Aynı Kanun’un 3’üncü maddesinde;
“Birinci ve ikinci maddelerde yazılı olan işçilere mezkûr maddeler gereğince yapılan tediyelerden ayrı olarak her yıl için bir aylık istihkakları tutarını geçmemek üzere Cumhurbaşkanı kararıyla aynı nispette bir ilave tediye daha yapılabilir.”
Yine aynı Kanun’un 4’üncü maddesinde ise;
“Bu kanuna göre yapılacak tediyelerin zamanı Cumhurbaşkanınca tespit olunur.
…”
Hükümleri yer almaktadır.
3348 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’nda;
“4/7/1956 tarihli ve 6772 sayılı Kanun kapsamına giren kurumlarda çalışan işçilere, 2021 yılında, mezkûr Kanunun 1 inci maddesine göre yapılacak ilave tediyenin birinci yarısının 29/1/2021, diğer yarısının 11/5/2021 tarihinde ödenmesine,
…
6772 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi gereğince karar verilmiştir.” denilmektedir.
4226 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’nda;
“4/7/1956 tarihli ve 6772 sayılı Kanun kapsamına giren kurumlarda çalışan işçilere, anılan Kanunun 3 üncü maddesine göre 2021 yılında verilecek ilave tediyenin birinci yarısının 16/7/2021, diğer yarısının 17/12/2021 tarihinde ödenmesine; mezkûr Kanunun 3 üncü ve 4 üncü maddeleri gereğince karar verilmiştir.” denilmektedir.
Yukarıda yer alan 6772 sayılı Kanun’un 1’inci maddesinden, Üniversitede çalışan işçilere her yıl birer aylık istihkakları tutarında ilave tediye ödeneceği aynı Kanun’un 3’üncü maddesinden ise Cumhurbaşkanı kararı ile bu ilave tediyeye ek ayrı bir ilave tediye daha ödenebileceği anlaşılmaktadır.
Yapılan incelemede; emekliye ayrılan altı işçiye ödenen ilave tediyelerin işçilerin yıl içindeki hizmet süreleri dikkate alınmadan ödendiği görülmüştür.
Savunmalarda, ilave tediyelerin işçilerin yıl içindeki hizmet süreleri ile orantılı ödenmemesinin, Sayıştay Genel Kurulu’nun 1985/2 Esas ve 4492/1 Karar numaralı kararı uyarınca mevzuata uygun olduğu belirtilmiştir. Anılan Karar’da aynen;
“…Eğer, bu işçi yılın bitiminden önce işten ayrılacak olursa, işe giriş tarihi ile ayrılış tarihi arasındaki hizmet süresine göre yeniden bir değerlendirme yapılması ve yukarıda açıklanan yönteme göre yapılacak hesaplama sonunda ileride ödenecek ilave tediye taksitlerinden bir alacağı ortaya çıkarsa bu alacağının verilmesi, isten ayrıldığı tarihe nazaran fazla ödeme yapıldıysa, bu miktarın geri alınmaması gerekmektedir.”
Denilmektedir.
Dolayısıyla, çalışmakta iken emekliye ayrılan işçilere ödenen ilave tediyelerin çalışılan süre ile orantılı olarak ödenmemesinde mevzuata aykırı bir husus bulunmamaktadır.
Bu itibarla, yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ve yapılan açıklamalar çerçevesinde Üniversite bünyesinde çalışırken emekliye ayrılan işçilere ödenen ilave tediyelerin mevzuatına uygun olduğu anlaşıldığından, uyuşmazlık konusu ………. TL hakkında ilişilecek bir husus bulunmadığına oy birliğiyle karar verildi.
B) Emekliye ayrılan işçilere ödenen ek ödemelerin çalışılan süre ile orantılı olmaması neticesinde ………. TL kamu zararına neden olunduğu iddiası ile ilgili olarak;
………. Üniversitesi Rektörlüğü ve (10 no’lu işkolunda faaliyet gösteren) bağlı işyerine ilişkin olarak ………. Sendikası ile ………. Sendikası (……….) arasında yürürlük tarihi 01.09.2020-28.02.2023 olan toplu iş sözleşmesi 25.02.2021 tarihinde imzalanmıştır.
Toplu İş Sözleşmesi’nin “Ek ödeme” başlıklı 38’inci maddesinde;
“a- işçilere müktesep hak sayılmamak ve başka bir ödemeyi etkilememek kaydıyla, toplu iş sözleşmesinin birinci döneminde (01.09.2020-28.02.2021) ve kasım ayında ödenmek üzere brüt 375,00 TL (üçyüzyetmişbeş) ek ödeme yapılacaktır.
b- ek ödeme, toplu iş sözleşmesinin ikinci döneminde yer alan 01.03.2021-28.02.2022 tarihleri arasında ve mayıs ayında olmak üzere brüt 750,00 TL (yediyüzelli) olarak ödenecektir.
c- Bu ödeme çalışılan süre ile orantılı olarak ödenir.”
Denilmektedir.
Söz konusu Toplu İş Sözleşmesinin geçici 2’nci maddesinde “Ek ödeme” başlıklı 38’inci maddesinin “b” bendindeki ödemenin 2021 yılı Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Anlaşma Protokolü ile öngörülen miktar yahut oran esas alınarak aynen uygulanacağı belirtilmiştir. Bu hüküm uyarınca da işçilere yapılan ek ödeme tutarı 750,00 TL’den 895,44 TL’ye yükseltilmiştir.
………. Üniversitesi Rektörlüğü ve (17 no’lu işkolunda faaliyet gösteren) bağlı işyerine ilişkin olarak ………. Sendikası ile ………. Sendikası arasında yürürlük tarihi 01.02.2021-31.01.2023 olan toplu iş sözleşmesi 16.09.2021 tarihinde imzalanmıştır.
Toplu İş Sözleşmesi’nin “Ek ödeme” başlıklı 38’inci maddesinde;
“İşçilere müktesep hak sayılmamak ve başka bir ödemeyi etkilememek kaydıyla, yılda bir defa toplu iş sözleşmesinin birinci yılının mayıs ayında brüt 895,03 TL ek ödeme yapılacaktır.
…
Bu ödeme yıl içinde çalışılan süre ile orantılı olarak ödenir.”
Denilmektedir.
Yukarıda yer alan toplu iş sözleşmesi hükmü uyarınca işçilere toplu iş sözleşmesinin ikinci döneminde ve mayıs ayında olmak üzere 895,44 TL (17 no’lu iş kolunda çalışanlara ise 895,03 TL) ek ödeme yapılmaktadır. Toplu iş sözleşmesi hükmü uyarınca, söz konusu ödemenin çalışılan süre ile orantılı olarak ödenmesi gerekmektedir. Yapılan incelemede; emekliye ayrılan yedi işçiye yıl içindeki hizmet süreleri dikkate alınmadan ek ödeme yapılarak fazla ödemeye neden olunduğu görülmüştür.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ve yapılan açıklamalar çerçevesinde, emekliye ayrılan işçilere ödenen ek ödemelerin çalışılan süre ile orantılı olmaması sonucu oluşan toplam ………. TL kamu zararının sorumlularına ortaklaşa ve zincirleme ödettirilmesine karar verilmesi gerekmekteyse de;
Sorumlular tarafından gönderilen savunmalardan, ………. TL kamu zararının; ahiz ....’dan ... tarih ve ... numaralı muhasebe işlem fişiyle tahsil edildiği ve bütçeye gelir kaydedildiği anlaşıldığından, uyuşmazlık konusu ………. TL hakkında ilişilecek bir husus kalmadığına, tahsilatın ilamda gösterilmesine oy birliğiyle karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?