Gelir vergisi tevkifatının eksik yapılması ile sözleşmeye aykırı ödeme yapılması



Doğrudan temin ile gerçekleştirilen “3 günlük hizmet içi eğitimi alımı” işinde; gelir vergisi kesintisinin eksik yapılması ve yapılan sözleşmeye aykırı olarak bu verginin bir kısmının ve yüklenicinin ulaşım giderlerinin belediye bütçesinden ödenmesi sonucu … TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasına ilişkin olarak,

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun “Serbest meslek kazancının tarifi” başlıklı 65’inci maddesinde, her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançların serbest meslek kazancı olduğu ve serbest meslek faaliyetinin sermayeden ziyade şahsi mesaiye ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin bir işverene tâbi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılması olduğu hüküm altına alınmıştır.

Aynı Kanun’un “Arızi kazançlar” başlıklı 82’nci maddesinin birinci fıkrasının (4) numaralı bendinde, arızî olarak yapılan serbest meslek faaliyetleri dolayısıyla tahsil edilen hâsılatın, vergiye tâbi arızî kazanç olduğu hükme bağlanmıştır.

Anılan Kanun’un “Vergi tevkifatı” başlıklı 94’üncü maddesinin birinci fıkrasında; kamu idare ve müesseseleri, iktisadî kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıflara ait iktisadî işletmeler, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı ile zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçilerin yapacakları ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben kesinti yapacakları belirtilmiş olup, aynı fıkranın (2) numaralı bendinde, serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemelerden; (2009/14592 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen) 18’inci madde kapsamına giren serbest meslek işleri dolayısıyla yapılan ödemelerden %17 ve diğerlerinden %20 oranında tevkifat yapılacağı belirtilmiştir.

Bu hükümlere göre, devamlı veya arızî olarak yapılmasına bakılmaksızın serbest meslek niteliğindeki ödemelerden gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.

Yine, İdare ile yüklenici arasında imzalanan hizmet alımına ilişkin Sözleşmenin;

“Sözleşmenin türü ve bedeli” başlıklı 6’ncı maddesinde;

“Bu sözleşme birim fiyat sözleşme olup, idarece hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için Yüklenici tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan tutarların toplamı olan ….– TL (… Türk Lirası) bedel üzerinden akdedilmiştir. …”

“Sözleşme bedeline dahil olan giderler” başlıklı 7’nci maddesinde ise;

“Taahhüdün (ilave işler nedeniyle meydana gelebilecek artışlar dahil) yerine getirilmesine ilişkin Sözleşmenin imzalanmasından doğan her türlü vergi (KDV Hariç), resim, harç ve benzeri giderler ile ulaşım giderleri, teklif fiyata dahil edilecektir. Sözleşme bedeline dahildir. …”

hükümlerine yer verilmiştir.

Bu sözleşme hükümleri uyarınca; Yükleniciye yapılacak olan … TL’lik ödemenin, brüt olduğu ve kesilmesi gereken verginin bu tutar üzerinden yapılacağı, kesilmesi gereken verginin ve ulaşım giderlerinin İdarece yüklenilmeyeceği anlaşılmaktadır.

Bu durumda, İdare tarafından bu hizmet alımı karşılığında ödenen … TL üzerinden % 20 oranında gelir vergisi tevkifatı (… TL) yapılması ve sözleşme bedeline dahil olan ulaşım giderlerinin ise yüklenici tarafından karşılanması gerekmektedir.

Ancak, yapılan incelemede serbest meslek niteliğindeki bu ödeme üzerinden serbest meslek hükümlerine göre %20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekirken, sehven vergiden muaf esnaftan alınan hizmet hükümlerine göre %10 oranında tevkifat yapıldığı ve sözleşme hükümlerine göre tevkifatın, brüt … TL ödeme üzerinden yapılarak kalan tutarın yükleniciye ödenmesi gerekirken, hatalı olarak … TL’nin net ödeme olarak kabul edilerek brüte iblağ edildiği ve gelir vergisi tevkifatının Belediyece karşılandığı tespit edilmiştir. Ayrıca, sözleşme gereği yüklenici tarafından karşılanması gereken ulaşım giderlerinin de Belediye bütçesinden ödendiği görülmüştür.

Bu kapsamda,

Yükleniciye yapılan … TL’lik ödemenin net olarak kabul edilerek … TL olarak brüte iblağ edilmesi ve bu tutar üzerinden % 10 oranında (… x%10) … TL gelir vergisi tevkifatı yapılarak (…-…) … TL ödeme yapılması nedeniyle … TL’nin ve sözleşme gereği yüklenici tarafından karşılanması gereken … TL ulaşım giderlerinin Belediye bütçesinden karşılanması sonucu, toplam (… +…) … TL kamu zararına sebebiyet verildiği,

Yükleniciye yapılan … TL’lik ödeme üzerinden sorumlu sıfatıyla kesilmesi gereken (… x %20) … TL gelir vergisinin kesilmediği,

anlaşılmıştır.

Konu hakkında, sorumlular tarafından gönderilen savunmalardan, gelir vergisinin eksik tahsil edilmesinden ve yükleniciye ait ulaşım giderlerinin belediye bütçesinden karşılanmasından kaynaklanan … TL’nin;

… TL’sinin … tarih ve … seri no.lu dekont ile … Müd. V. …’dan,

… TL’sinin … tarih ve … seri no.lu dekont ile … Müdür V. …’den,

… TL’sinin … tarih ve … seri no.lu dekont ile Memur …’dan,

… TL’sinin … tarih ve … seri no.lu dekont ile Memur …’dan,

… TL’sinin … tarih ve … seri no.lu dekont ile …’tan,

Tahsil edildiği bildirilmiştir.

Buna göre, sözleşme hükümlerine aykırı olarak belediye bütçesinden karşılanan; … TL gelir vergisi ile … TL ulaşım giderlerinden kaynaklanan toplam (… +…) … TL kamu zararının ve gelir vergisi tevkifatının hatalı uygulanmasından kaynaklanan (…-…) … TL verginin, sorumlularından tahsil edildiği anlaşıldığından, uyuşmazlık konusu edilen (…+…) … TL hakkında ilişilecek bir husus kalmadığına, yapılan tahsilatın İlamda gösterilmesine, oy birliğiyle karar verildi.