Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 8. Daire Kararı
Karar Tarihi:
8/23/2023
Karar No:
1
Esas No:
292
KARAR
Yapım İşi
… Restorasyon San. Tic. A.Ş. yükleniminde gerçekleştirilen “… Üniversitesi … Rektörlük Binası Restorasyon” işinde yapılan imalatların hatalı pozdan ödenmesi neticesinde … TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasına ilişkin olarak;
Yüklenici tarafından imalatı yapılan; MURB.012 poz numaralı ‘‘Cephelerde daldırma galvanizli çelik elemanlarla geniş açıklıklı iskele kurulması’’, V.0611 poz numaralı ‘‘Kubbe ve Tonozlarda Çelik Borudan Tam Güvenlikli İş İskelesi Yapılması (0,00-51,50m arası)’’ ve V.0616 poz numaralı “Çelik Borudan Tam Güvenlikli İş İskelesi Yapılması” imalatlarına ait poz tanımlarının not kısmında:
‘‘6) İskelenin standartlarına, mevzuatına ve projesine uygun olarak yapıldığı hususu, yapı denetim görevlisi ve yüklenici ile birlikte tutanağa bağlanacak ve tutanak idarenin onayına sunulacaktır.
Ayrıca, iskele genel ve detay durumunu gösterecek şekilde CD ye aktarılacak ve bu CD tutanak ekine konulacaktır.
Bu tutanak ve CD’nin ödeme evraklarına eklenmesi gerekmekte olup bu hususlar yerine getirilmeden iskele bedeli ödenmez.” düzenlemesi yapılmıştır.
Yukarıda yer verilen poz tanımında imalatın ödenebilmesi için çeşitli şartlar sayılmıştır. Buna göre; iskelenin standartlarına, mevzuatına ve projesine uygun olarak yapıldığı hususunun yapı denetim görevlisi ve yüklenici ile birlikte tutanağa bağlanması, bu tutanağın idarenin onayına sunulması, iskelenin genel ve detay durumunu gösterecek şekilde CD’ye aktarılması, bunun tutanak ekine konulması, bu tutanak ve CD’nin ödeme evraklarına eklenmesi gerekmektedir.
Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “İşlerin denetimi” başlıklı 14’üncü maddesinde;
“(1) Sözleşmeye bağlanan her türlü yapım işleri, idare tarafından görevlendirilen yapı denetim görevlisinin denetimi altında, yüklenici tarafından yönetilir ve gerçekleştirilir.
(2) Herhangi bir işin, yapı denetim görevlisinin denetimi altında yapılmış olması yüklenicinin, üstlenmiş olduğu işi bütünüyle projelerine, sözleşme ve şartnamelerine, fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapmak hususundaki yükümlülüklerini ve sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
(3) Yüklenici, üstlenmiş olduğu işleri, sorumlu bir meslek adamı olarak fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapmayı kabul etmiş olduğundan, kendisine verilen projeye ve/veya teknik belgelere göre işi yapmakla, bu projenin ve/veya teknik belgelerin iş yerinin gereklerine, fen ve sanat kurallarına uygun olduğunu, ayrıca işin yapılacağı yere, kullanılacak her türlü malzemenin nitelik bakımından yeterliliğini incelemiş, kabul etmiş ve bu suretle işin teknik sorumluluğunu üstlenmiş sayılır. Bununla birlikte yüklenici, kendisine verilen projelerin ve/veya şartnamelerin, teslim edilen işyerinin veya malzemenin veyahut talimatın, sözleşme ve eklerinde bulunan hükümlere aykırı olduğunu veya fen ve sanat kurallarına uymadığı hususundaki karşı görüşlerini teslim ediliş veya talimat alış tarihinden başlayarak on beş gün içinde (özelliği bakımından incelenmesi uzun sürebilecek işlerde, yüklenicinin isteği halinde bu süre idarece artırılabilir) idareye yazı ile bildirmek zorundadır. Bu sürenin aşılması halinde yüklenicinin itiraz hakkı kalmaz. Yüklenicinin iddia ve itirazlarına rağmen, idare işi kendi istediği gibi yaptırdığı takdirde yüklenici, bu uygulamanın sonunda doğabilecek sorumluluktan kurtulur…” hükmü yer almaktadır.
Anılan Şartnamenin “Hatalı, kusurlu ve eksik işler” başlıklı 24’üncü maddesinde;
“ (1) Yapı denetim görevlisi, yüklenici tarafından yapılmış olan işin eksik, hatalı ve kusurlu olduğunu veya malzemenin şartnamesine uygun olmadığını gösteren delil ve emareler gördüğü takdirde, gerek işin yapımı sırasında ve gerekse kesin kabule kadar olan sürede bu gibi eksiklerin, hataların ve kusurların incelenmesi ve tespiti için gerekli görülen yerlerin kazılmasını ve/veya yıkılıp yeniden yapılmasını yükleniciye tebliğ eder. Bu incelemeler yüklenici veya vekili ile birlikte yapılır. Yüklenici veya vekili bu konuda yapılacak tebliğe uymazsa, incelemeler yapı denetim görevlisince tek taraflı olarak yapılıp durum bir tutanakla tespit edilir. Bu gibi inceleme ve araştırmaların giderleri, işlerin eksik, hatalı ve kusurlu olduğunun anlaşılması halinde yükleniciye ait olur. Aksi anlaşılırsa genel hükümlere göre işlem yapılır.
(2) Sorumluluğu yükleniciye ait olduğu anlaşılan hatalı, kusurlu ve malzemesi şartnameye uymayan işlerin bedelleri, geçici hakedişlere girmiş olsa bile, yüklenicinin daha sonraki hakedişlerinden veya kesin hakedişinden ya da teminatından kesilir.”hükmü yer almaktadır.
Yukarıdaki mevzuat ve sözleşme hükümlerine göre, kontrol teşkilatı; yüklenici ve alt yükleniciler tarafından gerçekleştirilen işlerin sözleşme ve eklerinde (proje, teknik şartname, mahal listesi, birim fiyat tarifleri vs.) belirlenmiş kural ve niteliklere uygun biçimde imal ve inşasından sorumludur. Bununla birlikte, sözleşme ve eklerinde belirlenmemiş bile olsa genel olarak yapı tekniği ve mühendislik kuralları ile kamu makamlarınca belirlenen ve yayımlanan uyulması zorunlu standartlara ve yapı mevzuatına uygunluktan yüklenici ile birlikte kontrol teşkilatının ayrıca sorumlu olduğu anlaşılmaktadır.
Bu kapsamda yapılan incelemede; iskelenin standartlarına, mevzuatına ve projesine uygun olarak yapıldığını gösteren tutanak ve CD’nin ödeme evrakına eklenmemesine rağmen ödemenin gerçekleştirildiği, iskelelerin kurulumuna ilişkin ihale işlem dosyasında bulunan fotoğraflardan, kurulan iskelelerin poz tanımında yer verilen tam güvenlikli olma standardını sağlamadığı anlaşılmıştır.
Buna göre sözleşme ve eki ihale dokumanlarına istinaden yüklenici tarafından MURB.012 poz numaralı ‘‘Cephelerde daldırma galvanizli çelik elemanlarla geniş açıklıklı iskele kurulması’’, V.0611 poz numaralı ‘‘Kubbe ve Tonozlarda Çelik Borudan Tam Güvenlikli İş İskelesi Yapılması (0,00-51,50m arası)’’ ve V.0616 poz numaralı “Çelik Borudan Tam Güvenlikli İş İskelesi Yapılması” imalatlarının yapılması gerekirken 21.065/A İş iskelesi 0-12.5 m yükseklikte (duvar için) ve 21.066/A İş iskelesi 0-12.5 m yükseklikte (tavan için) imalatlarının yapıldığı ancak ödemelerin gerçekte imal edilen iş kalemleri üzerinden değil sözleşme kapsamındaki iş kalemleri için belirlenen pozlar üzerinden yapıldığı görülmüştür.
Sonuç olarak İdare tarafından yüklenici firmaya sözleşme hükümlerine aykırı olarak yapılan ödeme neticesinde kamu zararına sebebiyet verilmiştir.
Ancak, sorumlular tarafından gönderilen savunmalardan, bu tutarın … tarihli muhasebe işlem fişi ekindeki 14 numaralı hakedişten mahsuben kesilerek sözleşmenin diğer tarafı olan … Restorasyon San. Tic. A.Ş.’den tahsil edildiği anlaşıldığından, uyuşmazlık konusu edilen … TL hakkında ilişilecek bir husus kalmadığına, tahsilatın ilamda gösterilmesine oy birliğiyle karar verildi.
… Restorasyon San. Tic. A.Ş. yükleniminde gerçekleştirilen “… Üniversitesi … Rektörlük Binası Restorasyon” işinde yapılan imalatların hatalı pozdan ödenmesi neticesinde … TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasına ilişkin olarak;
Yüklenici tarafından imalatı yapılan; MURB.012 poz numaralı ‘‘Cephelerde daldırma galvanizli çelik elemanlarla geniş açıklıklı iskele kurulması’’, V.0611 poz numaralı ‘‘Kubbe ve Tonozlarda Çelik Borudan Tam Güvenlikli İş İskelesi Yapılması (0,00-51,50m arası)’’ ve V.0616 poz numaralı “Çelik Borudan Tam Güvenlikli İş İskelesi Yapılması” imalatlarına ait poz tanımlarının not kısmında:
‘‘6) İskelenin standartlarına, mevzuatına ve projesine uygun olarak yapıldığı hususu, yapı denetim görevlisi ve yüklenici ile birlikte tutanağa bağlanacak ve tutanak idarenin onayına sunulacaktır.
Ayrıca, iskele genel ve detay durumunu gösterecek şekilde CD ye aktarılacak ve bu CD tutanak ekine konulacaktır.
Bu tutanak ve CD’nin ödeme evraklarına eklenmesi gerekmekte olup bu hususlar yerine getirilmeden iskele bedeli ödenmez.” düzenlemesi yapılmıştır.
Yukarıda yer verilen poz tanımında imalatın ödenebilmesi için çeşitli şartlar sayılmıştır. Buna göre; iskelenin standartlarına, mevzuatına ve projesine uygun olarak yapıldığı hususunun yapı denetim görevlisi ve yüklenici ile birlikte tutanağa bağlanması, bu tutanağın idarenin onayına sunulması, iskelenin genel ve detay durumunu gösterecek şekilde CD’ye aktarılması, bunun tutanak ekine konulması, bu tutanak ve CD’nin ödeme evraklarına eklenmesi gerekmektedir.
Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “İşlerin denetimi” başlıklı 14’üncü maddesinde;
“(1) Sözleşmeye bağlanan her türlü yapım işleri, idare tarafından görevlendirilen yapı denetim görevlisinin denetimi altında, yüklenici tarafından yönetilir ve gerçekleştirilir.
(2) Herhangi bir işin, yapı denetim görevlisinin denetimi altında yapılmış olması yüklenicinin, üstlenmiş olduğu işi bütünüyle projelerine, sözleşme ve şartnamelerine, fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapmak hususundaki yükümlülüklerini ve sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
(3) Yüklenici, üstlenmiş olduğu işleri, sorumlu bir meslek adamı olarak fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapmayı kabul etmiş olduğundan, kendisine verilen projeye ve/veya teknik belgelere göre işi yapmakla, bu projenin ve/veya teknik belgelerin iş yerinin gereklerine, fen ve sanat kurallarına uygun olduğunu, ayrıca işin yapılacağı yere, kullanılacak her türlü malzemenin nitelik bakımından yeterliliğini incelemiş, kabul etmiş ve bu suretle işin teknik sorumluluğunu üstlenmiş sayılır. Bununla birlikte yüklenici, kendisine verilen projelerin ve/veya şartnamelerin, teslim edilen işyerinin veya malzemenin veyahut talimatın, sözleşme ve eklerinde bulunan hükümlere aykırı olduğunu veya fen ve sanat kurallarına uymadığı hususundaki karşı görüşlerini teslim ediliş veya talimat alış tarihinden başlayarak on beş gün içinde (özelliği bakımından incelenmesi uzun sürebilecek işlerde, yüklenicinin isteği halinde bu süre idarece artırılabilir) idareye yazı ile bildirmek zorundadır. Bu sürenin aşılması halinde yüklenicinin itiraz hakkı kalmaz. Yüklenicinin iddia ve itirazlarına rağmen, idare işi kendi istediği gibi yaptırdığı takdirde yüklenici, bu uygulamanın sonunda doğabilecek sorumluluktan kurtulur…” hükmü yer almaktadır.
Anılan Şartnamenin “Hatalı, kusurlu ve eksik işler” başlıklı 24’üncü maddesinde;
“ (1) Yapı denetim görevlisi, yüklenici tarafından yapılmış olan işin eksik, hatalı ve kusurlu olduğunu veya malzemenin şartnamesine uygun olmadığını gösteren delil ve emareler gördüğü takdirde, gerek işin yapımı sırasında ve gerekse kesin kabule kadar olan sürede bu gibi eksiklerin, hataların ve kusurların incelenmesi ve tespiti için gerekli görülen yerlerin kazılmasını ve/veya yıkılıp yeniden yapılmasını yükleniciye tebliğ eder. Bu incelemeler yüklenici veya vekili ile birlikte yapılır. Yüklenici veya vekili bu konuda yapılacak tebliğe uymazsa, incelemeler yapı denetim görevlisince tek taraflı olarak yapılıp durum bir tutanakla tespit edilir. Bu gibi inceleme ve araştırmaların giderleri, işlerin eksik, hatalı ve kusurlu olduğunun anlaşılması halinde yükleniciye ait olur. Aksi anlaşılırsa genel hükümlere göre işlem yapılır.
(2) Sorumluluğu yükleniciye ait olduğu anlaşılan hatalı, kusurlu ve malzemesi şartnameye uymayan işlerin bedelleri, geçici hakedişlere girmiş olsa bile, yüklenicinin daha sonraki hakedişlerinden veya kesin hakedişinden ya da teminatından kesilir.”hükmü yer almaktadır.
Yukarıdaki mevzuat ve sözleşme hükümlerine göre, kontrol teşkilatı; yüklenici ve alt yükleniciler tarafından gerçekleştirilen işlerin sözleşme ve eklerinde (proje, teknik şartname, mahal listesi, birim fiyat tarifleri vs.) belirlenmiş kural ve niteliklere uygun biçimde imal ve inşasından sorumludur. Bununla birlikte, sözleşme ve eklerinde belirlenmemiş bile olsa genel olarak yapı tekniği ve mühendislik kuralları ile kamu makamlarınca belirlenen ve yayımlanan uyulması zorunlu standartlara ve yapı mevzuatına uygunluktan yüklenici ile birlikte kontrol teşkilatının ayrıca sorumlu olduğu anlaşılmaktadır.
Bu kapsamda yapılan incelemede; iskelenin standartlarına, mevzuatına ve projesine uygun olarak yapıldığını gösteren tutanak ve CD’nin ödeme evrakına eklenmemesine rağmen ödemenin gerçekleştirildiği, iskelelerin kurulumuna ilişkin ihale işlem dosyasında bulunan fotoğraflardan, kurulan iskelelerin poz tanımında yer verilen tam güvenlikli olma standardını sağlamadığı anlaşılmıştır.
Buna göre sözleşme ve eki ihale dokumanlarına istinaden yüklenici tarafından MURB.012 poz numaralı ‘‘Cephelerde daldırma galvanizli çelik elemanlarla geniş açıklıklı iskele kurulması’’, V.0611 poz numaralı ‘‘Kubbe ve Tonozlarda Çelik Borudan Tam Güvenlikli İş İskelesi Yapılması (0,00-51,50m arası)’’ ve V.0616 poz numaralı “Çelik Borudan Tam Güvenlikli İş İskelesi Yapılması” imalatlarının yapılması gerekirken 21.065/A İş iskelesi 0-12.5 m yükseklikte (duvar için) ve 21.066/A İş iskelesi 0-12.5 m yükseklikte (tavan için) imalatlarının yapıldığı ancak ödemelerin gerçekte imal edilen iş kalemleri üzerinden değil sözleşme kapsamındaki iş kalemleri için belirlenen pozlar üzerinden yapıldığı görülmüştür.
Sonuç olarak İdare tarafından yüklenici firmaya sözleşme hükümlerine aykırı olarak yapılan ödeme neticesinde kamu zararına sebebiyet verilmiştir.
Ancak, sorumlular tarafından gönderilen savunmalardan, bu tutarın … tarihli muhasebe işlem fişi ekindeki 14 numaralı hakedişten mahsuben kesilerek sözleşmenin diğer tarafı olan … Restorasyon San. Tic. A.Ş.’den tahsil edildiği anlaşıldığından, uyuşmazlık konusu edilen … TL hakkında ilişilecek bir husus kalmadığına, tahsilatın ilamda gösterilmesine oy birliğiyle karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?