Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı
Karar Tarihi:
11/29/2023
Karar No:
53201
Esas No:
56149
KARAR
Yapım işinde; yapılan deneylerin ücretlerinin yükleniciden tahsil edilmemesi;
183 sayılı İlamın 4. maddesinin (C) bendiyle; … yüklenimindeki “… Yapım İşi”’nde; ... Başmühendisliği tarafından yapılan deneylerin ücretlerinin yükleniciden tahsil edilmediği gerekçesiyle .. TL’nin tazminine ilişkin hüküm tesis edilmiştir.
Sorumlu [Deney Ücretlerinin Yükleniciden Tahsilinden Sorumlu Olan Kamu Görevlisi sıfatıyla temyiz talep eden Araştırma ve Geliştirme Başmühendisi …], temyiz dilekçesinde özetle; Daire Kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu,
1- Yol yapım işlerinde yoğun şekilde toprak işleri, sanat yapıları işleri, üstyapı işleri yapıldığından; bu işlerin kalite kontrolü yönünden etkin bir şekilde yerinde denetlenebilmesi için, yükleniciler ile yapılan sözleşmelerde teknik personel bulundurma zorunluluğu ve laboratuvar kurma zorunluluğu istendiğini,
2- Söz konusu iş için de, işe ait sözleşmenin 23. maddesinde “Teknik Personel, makine ve ekipman bulundurulması” başlığı altında “1 adet laboratuar teknisyeni veya laborant” bulundurma zorunluluğu getirildiğini (Dilekçe Eki: 1)
3- İşe ait sözleşmenin Madde 33.26.1’de;
“Yüklenici, işin şartnamelere uygun olarak yapılabilmesinin temini için, iş programına uygun olarak iş başında, toprak, beton, mekanik (PMT + PMAT) ve sathi kaplama işlerinin kalite kontrollerinin yapılacağı sabit veya mobil laboratuarları iş yerinde kurmak zorundadır. Yüklenici bu maksatla:
1 Malzeme boyutlarının tespiti için elek analizi,
2 Dolgularda sıkışma kontrolü (kasnak veya nükleer aletle),
3 Beton basınç dayanımı,
4 Mekanik (Plentmiks alttemel, Plentmiks temel) ve sathi kaplama işlerinin kontrolü, için gerekli laboratuvar araç ve gereçlerini ve gerekli personeli temin edecek ve laboratuvarı çalışmaya hazır hale getirecektir. Bu işlerin bedelleri ilgili birim fiyatlara dahil edilmiş olduğundan bu işler için ayrıca ölçü ve ödeme yapılmaz”
Denildiğini (Dilekçe Eki: 2)
4- İşin yüklenicisinin, işe ait şantiyede deneylerin yapılabilmesi için şantiyesinde sözleşmede belirtilen laboratuvarı kurduğunu ve bu deneyleri İdare kontrolünde yapabilecek 1 adet de laborant çalıştırdığını (Dilekçe Eki: 2)
5- ‘Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Yükleniciye ait giderler” başlıklı 27 nci maddesindeki; “ç) Sözleşmede veya eklerinde belirtilen yükleme ve benzeri teknik deneylerin giderleri ...”nin yüklenici tarafından karşılanması hususundaki düzenleme kapsamında, yüklenicinin yol yapım şantiyesinde sözleşmenin Madde 33- 32’de belirtilen laboratuvarını kurduğunu ve yine sözleşmenin 23. maddesinde taahhüt ettiği 1 adet laborantı istihdam ederek bu giderleri karşılamış olduğunu, yüklenicinin kurduğu laboratuvar ve istihdam ettiği laborant kapsamında yükleniciye herhangi bir ödeme yapılmadığını,
6- İşin devamı sırasında, yüklenici şantiyelerinde zaten yapılmış olan deneylerin, Bölge Müdürlüğü laboratuvarlarında sadece doğruluğunun kontrol edilmesi amacı ile intikal ettirildiğinden; yapılan deneylerden ücret alınmadığını,
7- Sonuç olarak Yapım işleri Genel Şartnamesinin “Yükleniciye Ait Giderler” başlıklı 27 nci maddesi gereği, yüklenicinin, kendi şantiyesinde, işe ait sözleşme gereği laboratuvarını kurduğunu, işin başında kontrol mühendisi olarak görevlendirilmiş olan İdarenin elemanları denetiminde, gerekli deneyleri yaptığını ve bu giderleri İdare bütçesinden herhangi bir ödeme almaksızın karşıladığını, ... Başmühendisliğinde ücret alınmayan deneyler, yüklenici şantiyelerinde zaten yapılmış olan deneylerin doğruluk kontrolü amacı ile yapıldığından; ücret alınmamasının herhangi bir kamu zararına sebebiyet vermediğini,
8- Açıklanan nedenlerle, usul ve yasaya aykırı Daire kararının kaldırılmasına, aksi halde kararın bozulmasına karar verilmesini Kurulumuza arz etmiştir.
Başsavcılık mütalaasında özetle; adı geçenin dilekçesinde özetle;
- Söz konusu işe ait sözleşmenin 23. maddesinde; “Teknik Personel, makine ve ekipman bulundurulması” başlığı altında “1 adet laboratuar teknisyeni veya laborant” bulundurma zorunluluğu getirildiği,
- İşe ait sözleşmenin Madde 33.26.1'de;
”Yüklenici, işin şartnamelere uygun olarak yapılabilmesinin temini için, iş programına uygun olarak iş başında, toprak, beton, mekanik (PMT + PMAT) ve sathi kaplama işlerinin kalite kontrollerinin yapılacağı sabit veya mobil laboratuarları iş yerinde kurmak zorundadır. Yüklenici bu maksatla:
1 Malzeme boyutlarının tespiti için elek analizi,
2 Dolgularda sıkışma kontrolü (kasnak veya nükleer aletle),
3 Beton basınç dayanımı,
4 Mekanik (Plentmiks alttemel, Plentmiks temel) ve sathi kaplama işlerinin kontrolü, için gerekli laboratuar araç ve gereçlerini ve gerekli personeli temin edecek ve laboratuarı çalışmaya hazır hale getirecektir. Bu işlerin bedelleri ilgili birim fiyatlara dahil edilmiş olduğundan bu işler için ayrıca ölçü ve ödeme yapılmaz.”
Denildiği,
- İşin yüklenicisinin, işe ait şantiyede deneylerin yapılabilmesi için şantiyesinde sözleşmede belirtilen laboratuvarı kurduğu ve bu deneyleri İdarenin kontrolünde yapabilecek 1 adet de laborant çalıştırdığı
- Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Yükleniciye Ait Giderler” başlıklı 27 nci maddesi gereği, yüklenicinin, kendi şantiyesinde, işe ait sözleşme gereği laboratuvarını kurduğu, işin başında kontrol mühendisi olarak görevlendirilmiş olan idare elemanları denetiminde, gerekli deneyleri yaptığı ve bu giderleri İdarenin bütçesinden herhangi bir ödeme almaksızın karşıladığı
- ... Başmühendisliğinde ücret alınmayan deneylerin, yüklenici şantiyelerinde zaten yapılmış olan deneylerin doğruluğunun kontrolü amacı ile yapıldığından, ücret alınmamasında herhangi bir kamu zararına sebebiyet verilmediği
Hususlarının ileri sürüldüğü ve bu meyanda tazmin hükmünün kaldırılmasının talep edildiği ifade edildikten sonra; sözleşme eki birim fiyat tariflerinde yapılacak deneylerin birim fiyata dâhil olduğu belirtildiği gibi, ayrıca tariflerde birim fiyata dâhil olmayan masraflar kısmında deney ücretlerinin sayılmadığı, Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nin “Yükleniciye ait giderler” başlıklı 27 nci maddesi hükümleri gereğince, iş kapsamında yaptırılacak tüm deneylerin giderinin yükleniciye ait olmasına rağmen, yapılan protokoller kapsamında bir kısım deneylerin ücretinin yükleniciden tahsil edildiği halde bir kısım deney ücretlerinin ise tahsil edilmemesi sonucu kamu zararına neden olunduğunun görüldüğü; bu nedenle, temyiz talebinin reddi ile tazmin hükmünün tasdikine karar verilmesinin uygun olacağı mütalaa olunmuştur.
Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Temyize konu işbu ilam maddesi bendinde tazmin hükmü, adı geçen yapım işinde ... Başmühendisliği tarafından yapılan deneylerin ücretlerinin yükleniciden tahsil edilmemesinin kamu zararına sebebiyet verdiği gerekçesiyle verilmiştir.
Sözleşme eki birim fiyat tariflerinde yapılacak deneylerin birim fiyata dahil olduğu belirtilmiştir. Ayrıca tariflerde birim fiyata dahil olmayan masraflar kısmında deney ücretleri sayılmamıştır.
Diğer taraftan sözleşme eki olarak kabul edilen Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Yükleniciye ait giderler” başlıklı 27 nci maddesinde:
“(1) İşin gerçekleştirilmesi için gerekli ve yüklenicinin yapmak zorunda olduğu bazı işlerin karşılığı olan, aşağıdaki bentlerde gösterilen giderlerin tümü, sözleşme veya eklerinde kimin tarafından ödeneceği belirtilmemiş ve aksine bir hüküm bulunmamakta ise;
…
ç) Sözleşmede veya eklerinde belirtilen yükleme ve benzeri teknik deneylerin giderleri,
d) Kabul heyetlerinin gerekli gördüğü durumlarda, yüklenicinin yaptığı işlerle ilgili olarak güven sağlamak için yapılacak bütün teknik deneylerin giderleri,
…
yükleniciye aittir.”
Denilmektedir.
Bu hükümlere göre iş kapsamında yaptırılacak tüm deneylerin giderlerinin yükleniciye ait olduğu konusunda bir şüphe bulunmamaktadır.
Sorumlu, işe ait sözleşmenin sırasıyla 23. ve 24. maddelerindeki laboratuvar teknisyeni veya laborant ve laboratuvar bulundurma zorunluluğundan hareketle yüklenicinin laboratuvarını kurduğunu ve 1 adet laborantı istihdam ettiğini ifade etmek suretiyle sözleşmeye dahil deney ücretlerine ilişkin giderleri karşılamış olduğunu, laboratuvar ve laborant için yükleniciye ayrıca herhangi bir ödeme yapılmadığını, yüklenici şantiyelerinde zaten yapılmış olan deneylerin Bölge Müdürlüğü laboratuvarlarında sadece doğruluğunun kontrol edilmesi amacı ile intikal ettirilmesinden kaynaklı deney ücretlerinin bu sebeple yükleniciden tahsil edilmediğini iddia etmekte ise de; sorumlunun, dilekçesi ekinde buna ilişkin kanıtlayıcı bir belge sunmaması bir yana; sözleşme, sözleşme eki birim fiyat tarifleri ve Yapım İşleri Genel Şartnamesinde tüm deneylerin giderlerinin yükleniciye ait olduğu konusu tereddüde yer vermeyecek şekilde açıktır.
Bu itibarla, yapılan protokoller kapsamında bir kısım deneylerin ücreti yükleniciden tahsil edildiği halde bir kısım deney ücretlerinin ise tahsil edilmemesi nedeniyle 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 71 inci maddesi kapsamında kamu zararına sebebiyet verildiğinden; (münferiden sorumluluk yüklenen) sorumlunun tüm iddia ve itirazlarının reddiyle 183 sayılı İlamın 4. maddesinin (C) bendiyle verilen … TL’nin tazminine ilişkin hükmün TASDİKİNE, oy birliğiyle,
6085 sayılı Kanunun 57 nci maddesi gereği bu Kararın yazılı bildirim tarihinden itibaren onbeş gün içerisinde Sayıştay’da karar düzeltilmesi yolu açık olmak üzere,
Karar verildiği 29.11.2023 tarih ve 56149 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
183 sayılı İlamın 4. maddesinin (C) bendiyle; … yüklenimindeki “… Yapım İşi”’nde; ... Başmühendisliği tarafından yapılan deneylerin ücretlerinin yükleniciden tahsil edilmediği gerekçesiyle .. TL’nin tazminine ilişkin hüküm tesis edilmiştir.
Sorumlu [Deney Ücretlerinin Yükleniciden Tahsilinden Sorumlu Olan Kamu Görevlisi sıfatıyla temyiz talep eden Araştırma ve Geliştirme Başmühendisi …], temyiz dilekçesinde özetle; Daire Kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu,
1- Yol yapım işlerinde yoğun şekilde toprak işleri, sanat yapıları işleri, üstyapı işleri yapıldığından; bu işlerin kalite kontrolü yönünden etkin bir şekilde yerinde denetlenebilmesi için, yükleniciler ile yapılan sözleşmelerde teknik personel bulundurma zorunluluğu ve laboratuvar kurma zorunluluğu istendiğini,
2- Söz konusu iş için de, işe ait sözleşmenin 23. maddesinde “Teknik Personel, makine ve ekipman bulundurulması” başlığı altında “1 adet laboratuar teknisyeni veya laborant” bulundurma zorunluluğu getirildiğini (Dilekçe Eki: 1)
3- İşe ait sözleşmenin Madde 33.26.1’de;
“Yüklenici, işin şartnamelere uygun olarak yapılabilmesinin temini için, iş programına uygun olarak iş başında, toprak, beton, mekanik (PMT + PMAT) ve sathi kaplama işlerinin kalite kontrollerinin yapılacağı sabit veya mobil laboratuarları iş yerinde kurmak zorundadır. Yüklenici bu maksatla:
1 Malzeme boyutlarının tespiti için elek analizi,
2 Dolgularda sıkışma kontrolü (kasnak veya nükleer aletle),
3 Beton basınç dayanımı,
4 Mekanik (Plentmiks alttemel, Plentmiks temel) ve sathi kaplama işlerinin kontrolü, için gerekli laboratuvar araç ve gereçlerini ve gerekli personeli temin edecek ve laboratuvarı çalışmaya hazır hale getirecektir. Bu işlerin bedelleri ilgili birim fiyatlara dahil edilmiş olduğundan bu işler için ayrıca ölçü ve ödeme yapılmaz”
Denildiğini (Dilekçe Eki: 2)
4- İşin yüklenicisinin, işe ait şantiyede deneylerin yapılabilmesi için şantiyesinde sözleşmede belirtilen laboratuvarı kurduğunu ve bu deneyleri İdare kontrolünde yapabilecek 1 adet de laborant çalıştırdığını (Dilekçe Eki: 2)
5- ‘Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Yükleniciye ait giderler” başlıklı 27 nci maddesindeki; “ç) Sözleşmede veya eklerinde belirtilen yükleme ve benzeri teknik deneylerin giderleri ...”nin yüklenici tarafından karşılanması hususundaki düzenleme kapsamında, yüklenicinin yol yapım şantiyesinde sözleşmenin Madde 33- 32’de belirtilen laboratuvarını kurduğunu ve yine sözleşmenin 23. maddesinde taahhüt ettiği 1 adet laborantı istihdam ederek bu giderleri karşılamış olduğunu, yüklenicinin kurduğu laboratuvar ve istihdam ettiği laborant kapsamında yükleniciye herhangi bir ödeme yapılmadığını,
6- İşin devamı sırasında, yüklenici şantiyelerinde zaten yapılmış olan deneylerin, Bölge Müdürlüğü laboratuvarlarında sadece doğruluğunun kontrol edilmesi amacı ile intikal ettirildiğinden; yapılan deneylerden ücret alınmadığını,
7- Sonuç olarak Yapım işleri Genel Şartnamesinin “Yükleniciye Ait Giderler” başlıklı 27 nci maddesi gereği, yüklenicinin, kendi şantiyesinde, işe ait sözleşme gereği laboratuvarını kurduğunu, işin başında kontrol mühendisi olarak görevlendirilmiş olan İdarenin elemanları denetiminde, gerekli deneyleri yaptığını ve bu giderleri İdare bütçesinden herhangi bir ödeme almaksızın karşıladığını, ... Başmühendisliğinde ücret alınmayan deneyler, yüklenici şantiyelerinde zaten yapılmış olan deneylerin doğruluk kontrolü amacı ile yapıldığından; ücret alınmamasının herhangi bir kamu zararına sebebiyet vermediğini,
8- Açıklanan nedenlerle, usul ve yasaya aykırı Daire kararının kaldırılmasına, aksi halde kararın bozulmasına karar verilmesini Kurulumuza arz etmiştir.
Başsavcılık mütalaasında özetle; adı geçenin dilekçesinde özetle;
- Söz konusu işe ait sözleşmenin 23. maddesinde; “Teknik Personel, makine ve ekipman bulundurulması” başlığı altında “1 adet laboratuar teknisyeni veya laborant” bulundurma zorunluluğu getirildiği,
- İşe ait sözleşmenin Madde 33.26.1'de;
”Yüklenici, işin şartnamelere uygun olarak yapılabilmesinin temini için, iş programına uygun olarak iş başında, toprak, beton, mekanik (PMT + PMAT) ve sathi kaplama işlerinin kalite kontrollerinin yapılacağı sabit veya mobil laboratuarları iş yerinde kurmak zorundadır. Yüklenici bu maksatla:
1 Malzeme boyutlarının tespiti için elek analizi,
2 Dolgularda sıkışma kontrolü (kasnak veya nükleer aletle),
3 Beton basınç dayanımı,
4 Mekanik (Plentmiks alttemel, Plentmiks temel) ve sathi kaplama işlerinin kontrolü, için gerekli laboratuar araç ve gereçlerini ve gerekli personeli temin edecek ve laboratuarı çalışmaya hazır hale getirecektir. Bu işlerin bedelleri ilgili birim fiyatlara dahil edilmiş olduğundan bu işler için ayrıca ölçü ve ödeme yapılmaz.”
Denildiği,
- İşin yüklenicisinin, işe ait şantiyede deneylerin yapılabilmesi için şantiyesinde sözleşmede belirtilen laboratuvarı kurduğu ve bu deneyleri İdarenin kontrolünde yapabilecek 1 adet de laborant çalıştırdığı
- Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Yükleniciye Ait Giderler” başlıklı 27 nci maddesi gereği, yüklenicinin, kendi şantiyesinde, işe ait sözleşme gereği laboratuvarını kurduğu, işin başında kontrol mühendisi olarak görevlendirilmiş olan idare elemanları denetiminde, gerekli deneyleri yaptığı ve bu giderleri İdarenin bütçesinden herhangi bir ödeme almaksızın karşıladığı
- ... Başmühendisliğinde ücret alınmayan deneylerin, yüklenici şantiyelerinde zaten yapılmış olan deneylerin doğruluğunun kontrolü amacı ile yapıldığından, ücret alınmamasında herhangi bir kamu zararına sebebiyet verilmediği
Hususlarının ileri sürüldüğü ve bu meyanda tazmin hükmünün kaldırılmasının talep edildiği ifade edildikten sonra; sözleşme eki birim fiyat tariflerinde yapılacak deneylerin birim fiyata dâhil olduğu belirtildiği gibi, ayrıca tariflerde birim fiyata dâhil olmayan masraflar kısmında deney ücretlerinin sayılmadığı, Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nin “Yükleniciye ait giderler” başlıklı 27 nci maddesi hükümleri gereğince, iş kapsamında yaptırılacak tüm deneylerin giderinin yükleniciye ait olmasına rağmen, yapılan protokoller kapsamında bir kısım deneylerin ücretinin yükleniciden tahsil edildiği halde bir kısım deney ücretlerinin ise tahsil edilmemesi sonucu kamu zararına neden olunduğunun görüldüğü; bu nedenle, temyiz talebinin reddi ile tazmin hükmünün tasdikine karar verilmesinin uygun olacağı mütalaa olunmuştur.
Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Temyize konu işbu ilam maddesi bendinde tazmin hükmü, adı geçen yapım işinde ... Başmühendisliği tarafından yapılan deneylerin ücretlerinin yükleniciden tahsil edilmemesinin kamu zararına sebebiyet verdiği gerekçesiyle verilmiştir.
Sözleşme eki birim fiyat tariflerinde yapılacak deneylerin birim fiyata dahil olduğu belirtilmiştir. Ayrıca tariflerde birim fiyata dahil olmayan masraflar kısmında deney ücretleri sayılmamıştır.
Diğer taraftan sözleşme eki olarak kabul edilen Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Yükleniciye ait giderler” başlıklı 27 nci maddesinde:
“(1) İşin gerçekleştirilmesi için gerekli ve yüklenicinin yapmak zorunda olduğu bazı işlerin karşılığı olan, aşağıdaki bentlerde gösterilen giderlerin tümü, sözleşme veya eklerinde kimin tarafından ödeneceği belirtilmemiş ve aksine bir hüküm bulunmamakta ise;
…
ç) Sözleşmede veya eklerinde belirtilen yükleme ve benzeri teknik deneylerin giderleri,
d) Kabul heyetlerinin gerekli gördüğü durumlarda, yüklenicinin yaptığı işlerle ilgili olarak güven sağlamak için yapılacak bütün teknik deneylerin giderleri,
…
yükleniciye aittir.”
Denilmektedir.
Bu hükümlere göre iş kapsamında yaptırılacak tüm deneylerin giderlerinin yükleniciye ait olduğu konusunda bir şüphe bulunmamaktadır.
Sorumlu, işe ait sözleşmenin sırasıyla 23. ve 24. maddelerindeki laboratuvar teknisyeni veya laborant ve laboratuvar bulundurma zorunluluğundan hareketle yüklenicinin laboratuvarını kurduğunu ve 1 adet laborantı istihdam ettiğini ifade etmek suretiyle sözleşmeye dahil deney ücretlerine ilişkin giderleri karşılamış olduğunu, laboratuvar ve laborant için yükleniciye ayrıca herhangi bir ödeme yapılmadığını, yüklenici şantiyelerinde zaten yapılmış olan deneylerin Bölge Müdürlüğü laboratuvarlarında sadece doğruluğunun kontrol edilmesi amacı ile intikal ettirilmesinden kaynaklı deney ücretlerinin bu sebeple yükleniciden tahsil edilmediğini iddia etmekte ise de; sorumlunun, dilekçesi ekinde buna ilişkin kanıtlayıcı bir belge sunmaması bir yana; sözleşme, sözleşme eki birim fiyat tarifleri ve Yapım İşleri Genel Şartnamesinde tüm deneylerin giderlerinin yükleniciye ait olduğu konusu tereddüde yer vermeyecek şekilde açıktır.
Bu itibarla, yapılan protokoller kapsamında bir kısım deneylerin ücreti yükleniciden tahsil edildiği halde bir kısım deney ücretlerinin ise tahsil edilmemesi nedeniyle 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 71 inci maddesi kapsamında kamu zararına sebebiyet verildiğinden; (münferiden sorumluluk yüklenen) sorumlunun tüm iddia ve itirazlarının reddiyle 183 sayılı İlamın 4. maddesinin (C) bendiyle verilen … TL’nin tazminine ilişkin hükmün TASDİKİNE, oy birliğiyle,
6085 sayılı Kanunun 57 nci maddesi gereği bu Kararın yazılı bildirim tarihinden itibaren onbeş gün içerisinde Sayıştay’da karar düzeltilmesi yolu açık olmak üzere,
Karar verildiği 29.11.2023 tarih ve 56149 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
Kararla ilgili sorunuz mu var?