Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 1. Daire Kararı
Karar Tarihi:
5/17/2022
Karar No:
85
Esas No:
10866
KARAR
Döner sermaye ek ödeme
… Yüksekokulunda düzenlenen özel kurslarda yapılan yöneticilik faaliyetleri için bazı öğretim elemanlarına döner sermaye ek ödemesi yapıldığı anlaşılmıştır.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Döner sermaye” başlıklı 58’inci maddesinde;
“…
c) Tıp ve diş hekimliği fakülteleri ile sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinin hesabında toplanan döner sermaye gelirleri bakiyesinden, bu yerlerde;
1) Gelir getiren görevlerde çalışan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine … ek ödeme matrahının yüzde 800’ünü, araştırma görevlilerine ise yüzde 500’ünü; bu yerlerde görevli olmakla birlikte gelire katkısı olmayan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine yüzde 600’ünü, araştırma görevlilerine ise yüzde 300’ünü,
2) Diğer öğretim elemanlarına … ek ödeme matrahının; uzman tabipler için yüzde 600’ünü, … diğer öğretim elemanları ile diğer personel için yüzde 150’sini, … geçmeyecek şekilde aylık ek ödeme yapılır. …
Nöbet hizmetleri hariç olmak üzere mesai saatleri dışında gelir getirici çalışmalarından doğan katkılarına karşılık olarak (1) numaralı bentte belirtilen personel için yüzde 50’sini, (2) numaralı bentte belirtilen personel için yüzde 20’sini geçmeyecek şekilde ayrıca aylık ek ödeme yapılır.
…
d) Ziraat ve veteriner fakülteleri, sivil havacılık yüksekokulu ve bünyesinde atölye veya laboratuvar bulunan yükseköğretim kurumları ile sürekli eğitim merkezleri, açık öğretim hizmeti veren yükseköğretim kurumları ile düzenli döner sermaye geliri olan yükseköğretim kurumlarında üretilen mal ve hizmetlerden elde edilen döner sermaye gelirlerine katkısı bulunan öğretim elemanlarına yapılacak ek ödemeler hakkında da (c) fıkrası hükümleri uygulanır.
f) Rektör, rektör yardımcısı ve genel sekreterlere gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, üniversite yönetim kurulunun uygun gördüğü birimin döner sermaye hesabından yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılır. Yapılacak ek ödemenin tutarı ek ödeme matrahının, rektörler için yüzde 600’ünü, rektör yardımcıları için yüzde 300’ünü, genel sekreterler için yüzde 200’ünü geçemez.
Döner sermaye gelirinin elde edildiği birimlerin dekan, başhekim ve enstitü ve yüksekokul müdürleri ile bunların yardımcılarına, gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, görev yaptıkları birimin döner sermaye gelirlerinden yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılır. Yapılacak ek ödemenin tutarı, ek ödeme matrahının, dekan, enstitü ve yüksekokul müdürü için yüzde 250’sini, bunların yardımcıları için yüzde 100’ünü, tıp ve diş hekimliği fakülteleri dekanları ile sağlık uygulama ve araştırma merkezleri başhekimleri için yüzde 500’ünü, bunların yardımcıları için yüzde 300’ünü geçemez.
Bu fıkra kapsamında bulunan yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmaz. Mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunması hâlinde alabilecekleri toplam ek ödeme tutarı, hiçbir şekilde yönetici payı dahil ilgisine göre (c) ve (d) fıkralarında belirtilen esaslara göre hesaplanacak tutarı geçemez.”
hükümlerine yer verilmiştir.
Buna göre, bir öğretim elemanına işletme faaliyetleri nedeniyle ek ödeme yapılabilmesi için ya gelir getirici işlemlere katkıda bulunması ya da 58’inci maddenin (f) bendinde sayılan yöneticilerden olması gerekmektedir. 58’inci maddenin (f) bendinde sayılan kişilere gelir getirici katkılarına bakılmaksızın yöneticilik faaliyetleri nedeniyle döner sermaye ek ödemesi yapılmaktadır. Bu nedenle anılan (f) fıkrasında sayılmayan öğretim elemanlarına yalnızca gelir getirici işleme doğrudan katkıda bulunmaları halinde döner sermaye ek ödemesi yapılabilecek olup yöneticilik ve koordinasyon faaliyetleri nedeniyle ek ödeme yapılmayacaktır.
Ayrıca yöneticilik faaliyetleri nedeniyle (f) fıkrası kapsamında müstehak olunan ek ödeme, hem mesai içi hem de mesai dışı yöneticilik faaliyetleri nedeniyle ödenmektedir. Yönetici payı ödenen kişilerin, mesai saatleri dışında gelir getirici işleme (yöneticilik faaliyetleri dışında) doğrudan katkılarının bulunması halinde ise ek ödeme hesaplanıp ödenebilecektir.
Ödemeye konu olan ve savunmada yer verilen mesai dışında yürütülen faaliyetler; kursların yürütülmesi, organizasyon çalışması, sınav çalışmalarının yürütülmesi, ders içeriklerinin hazırlanması, tanıtım çalışmalarının yapılması, koordinasyonu, takibinin yapılması ve programlarının hazırlanması gibi yöneticilik faaliyetleri kapsamında olup, gelir getirici işleme doğrudan katkı sağlayan mesleki faaliyetler değildir. Bu faaliyetler nedeniyle yalnızca 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (f) bendi kapsamında yönetici payına müstehak öğretim elemanlarına ödeme yapılabilmekte, mevzuatta bu kapsamda bulunmayan öğretim elemanlarına bahse konu faaliyetler için ek ödeme yapılmasına imkan veren bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu nedenle 58’inci maddenin (f) fıkrası kapsamında bulunup da yönetici payı ödenen personele ve bu fıkra kapsamında bulunmayan öğretim elemanlarına, bahsi geçen faaliyetler için ek ödeme yapılması kamu zararı oluşturmaktadır.
Diğer yandan 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Giderin gerçekleştirilmesi” başlıklı 33’üncü maddesinin birinci, ikinci ve dördüncü fıkrasında;
“Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekir. Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır.
Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.
Gerçekleştirme görevlileri, bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumludurlar.”
hükümlerine yer verilmiştir.
… tarihli ve … sayılı Sayıştay Genel Kurulu Kararının “III- SORUMLULAR” bölümünün, “3- Harcama Yetkilileri” kısmının, “b) Kurul, Komite veya Komisyon Üyelerinin Harcama Yetkisinden Doğan Sorumluluğu” bendinin son paragrafıyla;
“- Yönetim kurulu, icra komitesi, encümen gibi adlarla teşkil edilen yönetim organlarının kararı bir giderin yapılması için harcama yetkilisine izin verme şeklinde düzenlenmiş ise, bu halde kurul, komisyon veya komitenin harcamaya izin veren kararın kanun, tüzük ve yönetmeliğe uygun olmasıyla sınırlı olarak sorumlu olacağına,…”
Aynı bölümün “4- Gerçekleştirme Görevlileri” kısmının, “c) Kurul, Komisyon veya Benzeri Bir Organca Düzenlenen Gerçekleştirme Belgelerinde Sorumluluk” bendiyle;
“5018 sayılı Kanunun 33’üncü maddesi uyarınca mali işlemin gerçekleştirilmesinde görevli olanların sorumluluğu, bu işlemleri yetkili ve görevli olarak yapmalarına ve yapılan giderin bu kişilerce düzenlenen belgeye dayanılarak yapılması hususlarına göre belirlenmektedir.
Bu nedenle mevzuatına göre oluşturulan kurul, komisyon veya benzeri bir organ tarafından düzenlenen keşif, rapor, tutanak, karar veya ödemeye esas benzeri belgelerden doğacak sorumluluğa, işlemi gerçekleştiren ve bu belgeyi düzenleyip imzalayan kurul üyelerinin de dahil edilmeleri ve bu işlem nedeniyle harcama yetkilisiyle birlikte sorumlu tutulmaları gerektiğine,”
karar verilmiştir.
2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 58’inci Maddesine Göre Döner Sermaye İşletmelerinin Kurulmasında Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmelik’in 10’uncu maddesi uyarınca İşletme Yönetim Kurulu olan Üniversite Yönetim Kurulu, yetkilerini yürütme kuruluna devretmiştir. Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in 3’üncü maddesinin (e) ve (r) bendi ve 4, 5, 6, 10 ve geçici 3’üncü maddeleri ile ek ödeme (katkı payı) olarak dağıtılacak miktarlar ile ek ödeme dönemini ve oranlarını belirleme yetkisi, yönetim kuruluna, dolayısıyla yürütme kuruluna verilmiştir.
Yürütme Kurulu, bu yetkiye istinaden aldığı kararlarla, İşletme birimlerince alınan ek ödemeye ilişkin yönetim kurulu kararlarını onaylamıştır. Yürütme Kurulu kararlarında, hangi öğretim elemanına ne miktarda ek ödeme yapılacağı belirtilmekte, harcama birimleri tarafından da kararda belirtilen miktarlar ilgili öğretim elemanlarına ödenmektedir. Bu açıdan, belirtilen mevzuat hükümleri gereği, Yürütme Kurulunca alınan kararlar tavsiye niteliğinde olmayıp ilgilileri bağlayıcıdır. Kurul kararı olmadan harcama birimlerinde katkı payı ödemesi yapılabilmesi söz konusu olmadığından, giderin gerçekleşme sürecinin bir parçası olan kararı alanların 5018 sayılı Kanun’un 33 ve 71’inci maddeleri ile Sayıştay Genel Kurulunun … sayılı kararı gereği mali sorumluluğu bulunmaktadır.
Saymanlık müdür ve müdür yardımcılarının, muhasebe yetkililiğine ilişkin görevlerini gerçekleştirmeleri durumunda harcamanın gerçekleşme süreci ile ilgili sorumluluklarından söz edilememekle birlikte, burada yürütme kurulu kararını imzalamak suretiyle giderin gerçekleşme sürecinde yer almışlardır. Dolayısıyla yaptıkları işlemin, muhasebe yetkililiği ile ilgisi bulunmamakta ve bahse konu kişiler, sorumluluk yönünden diğer yürütme kurulu üyelerinden ayrılmamaktadırlar.
Bu itibarla, 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (f) bendi uyarınca yönetici payına müstehak olan ve bu açıdan kendilerine ayrıca ödenmiş yönetici payları bulunmayan öğretim elemanlarına, yaptıkları yöneticilik faaliyetleri nedeniyle ödenen ve aynı Kanun bendindeki limitleri aşmayan ek ödemeler kamu zararı olarak değerlendirilemez.
Bu nedenlerle, sorguda kamu zararı olarak hesaplanan … TL’nin;
Yüksekokul Müdürü … ve Müdür Yardımcıları …, … ile …’ın yöneticilik payına isabet eden … TL ile, Yüksekokul Müdürlüğü görevini vekaleten yürüten … da yönetici payı alabileceğinden kendisine ödenen … TL tutarındaki ek ödemenin yasal düzenlemelere uygun olduğuna ve ilişilecek husus bulunmadığına,
Geriye kalan ve kamu zararı olan … TL’nin;
… TL’sinin Harcama Yetkilisi … (Yüksekokul Müdürü), gerçekleştirme görevlileri … (Öğretim Üyesi), … (… Fakültesi Dekanı), … (… Fakültesi Dekanı), … (… Fakültesi Dekanı), … (Döner Sermaye Saymanlık Md.) ve … (Yüksekokul Sekreteri)’a müştereken ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,
Anılan Kanunun 55’inci maddesi uyarınca işbu ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy çokluğuyla karar verildi.
Karşı Oy Gerekçesi:
Başkan …’nün karşı oy gerekçesi:
2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 58 inci maddesinin (d) fıkrasında, bünyesinde atölye veya laboratuvar bulunan yükseköğretim kurumları ile sürekli eğitim merkezleri, açık öğretim hizmeti veren yükseköğretim kurumları ile düzenli döner sermaye geliri olan yükseköğretim kurumlarında üretilen mal ve hizmetlerden elde edilen döner sermaye gelirlerine katkısı bulunan öğretim elemanlarına yapılacak ek ödemeler hakkında da (c) fıkrası hükümlerinin uygulanacağı ifade edilmiş, (c) fıkrasında, tıp ve diş hekimliği fakülteleri ile sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinin hesabında toplanan döner sermaye gelirleri bakiyesinden bu yerlerde çalışanlara yapılacak ek ödemeye ilişkin düzenleme yapılmıştır. (f) fıkrasında ise bu fıkra kapsamındaki yöneticilere gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, üniversite yönetim kurulunun uygun gördüğü birimin döner sermaye hesabından yönetici payı olarak ayrılan tutardan, yine fıkrada belirtilen oranlarda ek ödeme yapılacağı, bu kişilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmayacağı, mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunması hâlinde alabilecekleri toplam ek ödeme tutarının ise, hiçbir şekilde yönetici payı dahil ilgisine göre (c) ve (d) fıkralarında belirtilen esaslara göre hesaplanacak tutarı geçemeyeceği belirtilmektedir.
Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında; “Birinci ve ikinci fıkralar kapsamında bulunan yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmaz. Mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunulması hâlinde; bu katkıları karşılığında yapılacak ek ödemenin hesabında onaltıncı fıkrası hariç olmak üzere 5 inci maddede belirtilen esaslar dikkate alınır ve ilgililerin yönetici payı olarak aldıkları ek ödeme de dahil olmak üzere alabilecekleri toplam ek ödeme tavan tutarı, ilgisine göre Kanunun 58 inci maddesinin (c) ve (d) fıkralarında belirlenen tavan tutarlarını ve her halükarda ek ödeme matrahının yüzde binaltıyüzünü geçemez.” denilmiştir. Bu düzenlemelerden temel kuralın yöneticilere mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerden dolayı yönetici payı dışında ayrıca ek ödeme yapılamaması, mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkılarının bulunması halinde ise gelir getirici katkıları dikkate alınarak ek ödeme yapılabilmesi olduğu anlaşılmaktadır.
Yapılan incelemede; … Yüksekokulu tarafından … yılında mesai saati dışında verilen kursların yürütülmesi, organizasyon çalışması, sınav çalışmalarının yürütülmesi, ders içeriklerinin hazırlanması, tanıtım çalışmalarının yapılması, koordinasyonu ve takibinin yapılması ve programlarının hazırlanması faaliyetleri için bazı öğretim elemanlarına, ek ödeme ödendiği anlaşılmaktadır.
Öğretim elemanlarına gerçekleştirdiği faaliyetlerin karşılığında gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, üniversite yönetim kurulunun uygun gördüğü birimin döner sermaye hesabından zaten yönetici payı ödendiği söylenebilirse de yukarıda belirtilen mevzuat gereği, bu ödemenin mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı yapıldığı, ancak mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunması hâlinde ayrıca ödeme alabilecekleri görülmektedir.
Ayrıca 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 58 inci maddesinin (i) bendinde ise:
“Döner sermaye işletmesi faaliyetlerinin gerçekleştirilmesinde, kaynakların ekonomik, verimli ve tasarruflu kullanılması esastır. Yapılacak olan ödemelerde gelir-gider dengesinin gözetilmesi zorunludur.” denilmektedir.
Toplumun geniş bir kesimine yönelik olarak bir mecburiyet olmamasına karşın düzenlenen ve kaynak sağlanan bir program nedeniyle mesai saatleri dışında katkı sağlayan öğretim görevlilerine gelire katkıları nedeniyle ödeme yapılmasında ilişilecek bir husus bulunmamaktadır.
Bu nedenlerle yapılan ödemenin mevzuata uygunluğuna karar verilmesi gerekir.
… Yüksekokulunda düzenlenen özel kurslarda yapılan yöneticilik faaliyetleri için bazı öğretim elemanlarına döner sermaye ek ödemesi yapıldığı anlaşılmıştır.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Döner sermaye” başlıklı 58’inci maddesinde;
“…
c) Tıp ve diş hekimliği fakülteleri ile sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinin hesabında toplanan döner sermaye gelirleri bakiyesinden, bu yerlerde;
1) Gelir getiren görevlerde çalışan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine … ek ödeme matrahının yüzde 800’ünü, araştırma görevlilerine ise yüzde 500’ünü; bu yerlerde görevli olmakla birlikte gelire katkısı olmayan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine yüzde 600’ünü, araştırma görevlilerine ise yüzde 300’ünü,
2) Diğer öğretim elemanlarına … ek ödeme matrahının; uzman tabipler için yüzde 600’ünü, … diğer öğretim elemanları ile diğer personel için yüzde 150’sini, … geçmeyecek şekilde aylık ek ödeme yapılır. …
Nöbet hizmetleri hariç olmak üzere mesai saatleri dışında gelir getirici çalışmalarından doğan katkılarına karşılık olarak (1) numaralı bentte belirtilen personel için yüzde 50’sini, (2) numaralı bentte belirtilen personel için yüzde 20’sini geçmeyecek şekilde ayrıca aylık ek ödeme yapılır.
…
d) Ziraat ve veteriner fakülteleri, sivil havacılık yüksekokulu ve bünyesinde atölye veya laboratuvar bulunan yükseköğretim kurumları ile sürekli eğitim merkezleri, açık öğretim hizmeti veren yükseköğretim kurumları ile düzenli döner sermaye geliri olan yükseköğretim kurumlarında üretilen mal ve hizmetlerden elde edilen döner sermaye gelirlerine katkısı bulunan öğretim elemanlarına yapılacak ek ödemeler hakkında da (c) fıkrası hükümleri uygulanır.
f) Rektör, rektör yardımcısı ve genel sekreterlere gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, üniversite yönetim kurulunun uygun gördüğü birimin döner sermaye hesabından yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılır. Yapılacak ek ödemenin tutarı ek ödeme matrahının, rektörler için yüzde 600’ünü, rektör yardımcıları için yüzde 300’ünü, genel sekreterler için yüzde 200’ünü geçemez.
Döner sermaye gelirinin elde edildiği birimlerin dekan, başhekim ve enstitü ve yüksekokul müdürleri ile bunların yardımcılarına, gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, görev yaptıkları birimin döner sermaye gelirlerinden yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılır. Yapılacak ek ödemenin tutarı, ek ödeme matrahının, dekan, enstitü ve yüksekokul müdürü için yüzde 250’sini, bunların yardımcıları için yüzde 100’ünü, tıp ve diş hekimliği fakülteleri dekanları ile sağlık uygulama ve araştırma merkezleri başhekimleri için yüzde 500’ünü, bunların yardımcıları için yüzde 300’ünü geçemez.
Bu fıkra kapsamında bulunan yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmaz. Mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunması hâlinde alabilecekleri toplam ek ödeme tutarı, hiçbir şekilde yönetici payı dahil ilgisine göre (c) ve (d) fıkralarında belirtilen esaslara göre hesaplanacak tutarı geçemez.”
hükümlerine yer verilmiştir.
Buna göre, bir öğretim elemanına işletme faaliyetleri nedeniyle ek ödeme yapılabilmesi için ya gelir getirici işlemlere katkıda bulunması ya da 58’inci maddenin (f) bendinde sayılan yöneticilerden olması gerekmektedir. 58’inci maddenin (f) bendinde sayılan kişilere gelir getirici katkılarına bakılmaksızın yöneticilik faaliyetleri nedeniyle döner sermaye ek ödemesi yapılmaktadır. Bu nedenle anılan (f) fıkrasında sayılmayan öğretim elemanlarına yalnızca gelir getirici işleme doğrudan katkıda bulunmaları halinde döner sermaye ek ödemesi yapılabilecek olup yöneticilik ve koordinasyon faaliyetleri nedeniyle ek ödeme yapılmayacaktır.
Ayrıca yöneticilik faaliyetleri nedeniyle (f) fıkrası kapsamında müstehak olunan ek ödeme, hem mesai içi hem de mesai dışı yöneticilik faaliyetleri nedeniyle ödenmektedir. Yönetici payı ödenen kişilerin, mesai saatleri dışında gelir getirici işleme (yöneticilik faaliyetleri dışında) doğrudan katkılarının bulunması halinde ise ek ödeme hesaplanıp ödenebilecektir.
Ödemeye konu olan ve savunmada yer verilen mesai dışında yürütülen faaliyetler; kursların yürütülmesi, organizasyon çalışması, sınav çalışmalarının yürütülmesi, ders içeriklerinin hazırlanması, tanıtım çalışmalarının yapılması, koordinasyonu, takibinin yapılması ve programlarının hazırlanması gibi yöneticilik faaliyetleri kapsamında olup, gelir getirici işleme doğrudan katkı sağlayan mesleki faaliyetler değildir. Bu faaliyetler nedeniyle yalnızca 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (f) bendi kapsamında yönetici payına müstehak öğretim elemanlarına ödeme yapılabilmekte, mevzuatta bu kapsamda bulunmayan öğretim elemanlarına bahse konu faaliyetler için ek ödeme yapılmasına imkan veren bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu nedenle 58’inci maddenin (f) fıkrası kapsamında bulunup da yönetici payı ödenen personele ve bu fıkra kapsamında bulunmayan öğretim elemanlarına, bahsi geçen faaliyetler için ek ödeme yapılması kamu zararı oluşturmaktadır.
Diğer yandan 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Giderin gerçekleştirilmesi” başlıklı 33’üncü maddesinin birinci, ikinci ve dördüncü fıkrasında;
“Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekir. Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır.
Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.
Gerçekleştirme görevlileri, bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumludurlar.”
hükümlerine yer verilmiştir.
… tarihli ve … sayılı Sayıştay Genel Kurulu Kararının “III- SORUMLULAR” bölümünün, “3- Harcama Yetkilileri” kısmının, “b) Kurul, Komite veya Komisyon Üyelerinin Harcama Yetkisinden Doğan Sorumluluğu” bendinin son paragrafıyla;
“- Yönetim kurulu, icra komitesi, encümen gibi adlarla teşkil edilen yönetim organlarının kararı bir giderin yapılması için harcama yetkilisine izin verme şeklinde düzenlenmiş ise, bu halde kurul, komisyon veya komitenin harcamaya izin veren kararın kanun, tüzük ve yönetmeliğe uygun olmasıyla sınırlı olarak sorumlu olacağına,…”
Aynı bölümün “4- Gerçekleştirme Görevlileri” kısmının, “c) Kurul, Komisyon veya Benzeri Bir Organca Düzenlenen Gerçekleştirme Belgelerinde Sorumluluk” bendiyle;
“5018 sayılı Kanunun 33’üncü maddesi uyarınca mali işlemin gerçekleştirilmesinde görevli olanların sorumluluğu, bu işlemleri yetkili ve görevli olarak yapmalarına ve yapılan giderin bu kişilerce düzenlenen belgeye dayanılarak yapılması hususlarına göre belirlenmektedir.
Bu nedenle mevzuatına göre oluşturulan kurul, komisyon veya benzeri bir organ tarafından düzenlenen keşif, rapor, tutanak, karar veya ödemeye esas benzeri belgelerden doğacak sorumluluğa, işlemi gerçekleştiren ve bu belgeyi düzenleyip imzalayan kurul üyelerinin de dahil edilmeleri ve bu işlem nedeniyle harcama yetkilisiyle birlikte sorumlu tutulmaları gerektiğine,”
karar verilmiştir.
2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 58’inci Maddesine Göre Döner Sermaye İşletmelerinin Kurulmasında Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmelik’in 10’uncu maddesi uyarınca İşletme Yönetim Kurulu olan Üniversite Yönetim Kurulu, yetkilerini yürütme kuruluna devretmiştir. Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in 3’üncü maddesinin (e) ve (r) bendi ve 4, 5, 6, 10 ve geçici 3’üncü maddeleri ile ek ödeme (katkı payı) olarak dağıtılacak miktarlar ile ek ödeme dönemini ve oranlarını belirleme yetkisi, yönetim kuruluna, dolayısıyla yürütme kuruluna verilmiştir.
Yürütme Kurulu, bu yetkiye istinaden aldığı kararlarla, İşletme birimlerince alınan ek ödemeye ilişkin yönetim kurulu kararlarını onaylamıştır. Yürütme Kurulu kararlarında, hangi öğretim elemanına ne miktarda ek ödeme yapılacağı belirtilmekte, harcama birimleri tarafından da kararda belirtilen miktarlar ilgili öğretim elemanlarına ödenmektedir. Bu açıdan, belirtilen mevzuat hükümleri gereği, Yürütme Kurulunca alınan kararlar tavsiye niteliğinde olmayıp ilgilileri bağlayıcıdır. Kurul kararı olmadan harcama birimlerinde katkı payı ödemesi yapılabilmesi söz konusu olmadığından, giderin gerçekleşme sürecinin bir parçası olan kararı alanların 5018 sayılı Kanun’un 33 ve 71’inci maddeleri ile Sayıştay Genel Kurulunun … sayılı kararı gereği mali sorumluluğu bulunmaktadır.
Saymanlık müdür ve müdür yardımcılarının, muhasebe yetkililiğine ilişkin görevlerini gerçekleştirmeleri durumunda harcamanın gerçekleşme süreci ile ilgili sorumluluklarından söz edilememekle birlikte, burada yürütme kurulu kararını imzalamak suretiyle giderin gerçekleşme sürecinde yer almışlardır. Dolayısıyla yaptıkları işlemin, muhasebe yetkililiği ile ilgisi bulunmamakta ve bahse konu kişiler, sorumluluk yönünden diğer yürütme kurulu üyelerinden ayrılmamaktadırlar.
Bu itibarla, 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (f) bendi uyarınca yönetici payına müstehak olan ve bu açıdan kendilerine ayrıca ödenmiş yönetici payları bulunmayan öğretim elemanlarına, yaptıkları yöneticilik faaliyetleri nedeniyle ödenen ve aynı Kanun bendindeki limitleri aşmayan ek ödemeler kamu zararı olarak değerlendirilemez.
Bu nedenlerle, sorguda kamu zararı olarak hesaplanan … TL’nin;
Yüksekokul Müdürü … ve Müdür Yardımcıları …, … ile …’ın yöneticilik payına isabet eden … TL ile, Yüksekokul Müdürlüğü görevini vekaleten yürüten … da yönetici payı alabileceğinden kendisine ödenen … TL tutarındaki ek ödemenin yasal düzenlemelere uygun olduğuna ve ilişilecek husus bulunmadığına,
Geriye kalan ve kamu zararı olan … TL’nin;
… TL’sinin Harcama Yetkilisi … (Yüksekokul Müdürü), gerçekleştirme görevlileri … (Öğretim Üyesi), … (… Fakültesi Dekanı), … (… Fakültesi Dekanı), … (… Fakültesi Dekanı), … (Döner Sermaye Saymanlık Md.) ve … (Yüksekokul Sekreteri)’a müştereken ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,
Anılan Kanunun 55’inci maddesi uyarınca işbu ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy çokluğuyla karar verildi.
Karşı Oy Gerekçesi:
Başkan …’nün karşı oy gerekçesi:
2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 58 inci maddesinin (d) fıkrasında, bünyesinde atölye veya laboratuvar bulunan yükseköğretim kurumları ile sürekli eğitim merkezleri, açık öğretim hizmeti veren yükseköğretim kurumları ile düzenli döner sermaye geliri olan yükseköğretim kurumlarında üretilen mal ve hizmetlerden elde edilen döner sermaye gelirlerine katkısı bulunan öğretim elemanlarına yapılacak ek ödemeler hakkında da (c) fıkrası hükümlerinin uygulanacağı ifade edilmiş, (c) fıkrasında, tıp ve diş hekimliği fakülteleri ile sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinin hesabında toplanan döner sermaye gelirleri bakiyesinden bu yerlerde çalışanlara yapılacak ek ödemeye ilişkin düzenleme yapılmıştır. (f) fıkrasında ise bu fıkra kapsamındaki yöneticilere gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, üniversite yönetim kurulunun uygun gördüğü birimin döner sermaye hesabından yönetici payı olarak ayrılan tutardan, yine fıkrada belirtilen oranlarda ek ödeme yapılacağı, bu kişilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmayacağı, mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunması hâlinde alabilecekleri toplam ek ödeme tutarının ise, hiçbir şekilde yönetici payı dahil ilgisine göre (c) ve (d) fıkralarında belirtilen esaslara göre hesaplanacak tutarı geçemeyeceği belirtilmektedir.
Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında; “Birinci ve ikinci fıkralar kapsamında bulunan yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmaz. Mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunulması hâlinde; bu katkıları karşılığında yapılacak ek ödemenin hesabında onaltıncı fıkrası hariç olmak üzere 5 inci maddede belirtilen esaslar dikkate alınır ve ilgililerin yönetici payı olarak aldıkları ek ödeme de dahil olmak üzere alabilecekleri toplam ek ödeme tavan tutarı, ilgisine göre Kanunun 58 inci maddesinin (c) ve (d) fıkralarında belirlenen tavan tutarlarını ve her halükarda ek ödeme matrahının yüzde binaltıyüzünü geçemez.” denilmiştir. Bu düzenlemelerden temel kuralın yöneticilere mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerden dolayı yönetici payı dışında ayrıca ek ödeme yapılamaması, mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkılarının bulunması halinde ise gelir getirici katkıları dikkate alınarak ek ödeme yapılabilmesi olduğu anlaşılmaktadır.
Yapılan incelemede; … Yüksekokulu tarafından … yılında mesai saati dışında verilen kursların yürütülmesi, organizasyon çalışması, sınav çalışmalarının yürütülmesi, ders içeriklerinin hazırlanması, tanıtım çalışmalarının yapılması, koordinasyonu ve takibinin yapılması ve programlarının hazırlanması faaliyetleri için bazı öğretim elemanlarına, ek ödeme ödendiği anlaşılmaktadır.
Öğretim elemanlarına gerçekleştirdiği faaliyetlerin karşılığında gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, üniversite yönetim kurulunun uygun gördüğü birimin döner sermaye hesabından zaten yönetici payı ödendiği söylenebilirse de yukarıda belirtilen mevzuat gereği, bu ödemenin mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı yapıldığı, ancak mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunması hâlinde ayrıca ödeme alabilecekleri görülmektedir.
Ayrıca 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 58 inci maddesinin (i) bendinde ise:
“Döner sermaye işletmesi faaliyetlerinin gerçekleştirilmesinde, kaynakların ekonomik, verimli ve tasarruflu kullanılması esastır. Yapılacak olan ödemelerde gelir-gider dengesinin gözetilmesi zorunludur.” denilmektedir.
Toplumun geniş bir kesimine yönelik olarak bir mecburiyet olmamasına karşın düzenlenen ve kaynak sağlanan bir program nedeniyle mesai saatleri dışında katkı sağlayan öğretim görevlilerine gelire katkıları nedeniyle ödeme yapılmasında ilişilecek bir husus bulunmamaktadır.
Bu nedenlerle yapılan ödemenin mevzuata uygunluğuna karar verilmesi gerekir.
Kararla ilgili sorunuz mu var?