Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı
Karar Tarihi:
11/8/2023
Karar No:
48958
Esas No:
56072
KARAR
Konu: Mevzuata Aykırı Personel Ataması
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
2-37 sayılı İlamın 13’üncü maddesi ile; … Belediyesinde tahsildar olarak çalışan …’ın atandığı tarihte yürürlükte olan mevzuat hükümlerine aykırı olarak “en az dört yıllık yüksek öğrenimi bitirmiş olmak” ve “görevde yükselme sınavında başarılı olmak” şartlarını sağlamadan 12.03.2009 tarihinde 4. dereceli Bilgi İşlem Müdürlüğü kadrosuna atanması ve kendisine müdür kadrosuna ait ödemelerin yapılması (üstelik 1. dereceli müdürün özel hizmet tazminatının ödenmesi) sonucu oluşan … TL kamu zararının;
Atama işleminden kaynaklanan … TL’sinin Bilgi İşlem Müdürlüğüne naklen atanmasını olura arz eden Bilgi İşlem Müdürü …, atama işlemini teklif eden İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdür Vekili … ile onaylayan Belediye Başkanı …’den,
4’üncü dereceli müdür kadrosuna atandığı halde 1’inci dereceli müdürün özel hizmet tazminatı ödenmesinden kaynaklanan … TL’sinin; Harcama Yetkilisi … (Bilgi İşlem Müdürü) ile Gerçekleştirme Görevlisi … (Şef)’den, … TL’sinin de, Harcama Yetkilisi … (Temizlik İşleri Müdürü) ile Gerçekleştirme Görevlisi … (Şef)’den müştereken ve müteselsilen tazminine karar verilmiştir.
Esas yönünden inceleme
Somut uygulama
…, 31.12.1996 tarihinde sınavla imam olarak açıktan atanmış, 09.03.1999 tarihinde tahsildar kadrosuna, 12.03.2009 tarihinde ise görevde yükselme sınavına girmeden 4. dereceli Bilgi İşlem Müdürlüğüne atanmıştır. 10.06.1994 tarihinde liseyi ve 01.07.2011 tarihinde 2 yıllık Yüksek Okul/… Üniversitesi Teknik Bilimler’i bitirmiştir.
Somut olayda kişinin 4. dereceli müdürlüğe atamasının yapıldığı tarihte yürürlükte olan mevzuat hükümlerinde;
18.04.1999 gün ve 23670 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin;
“Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde, bu Yönetmeliğin belediyeler ile bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmelere ait memur kadrolarında istihdam edilen personelin, müdür ve daha alt görevlere yapılacak görevde yükselme mahiyetindeki asaleten atamaları ile en az ortaöğretim düzeyinde mesleki veya teknik eğitim sonucu ihraz edilen unvanlara ilişkin unvan değişikliği mahiyetindeki asaleten atamaları hakkında uygulanacağı,
“Görevde Yükselmeye İlişkin Esaslar” başlıklı ikinci bölümünün “Öğrenim düzeyi” başlıklı 5’inci maddesinde, Devlet memurlarının Müdür ve Şube Müdürlüğüne atanabilmesi için en az dört yıllık yükseköğrenim, şef kadrosuna atanabilmesi için en az iki yıllık yükseköğrenim görmüş olmaları gerektiği,
“Görevde Yükselme Sınav Esasları” başlıklı üçüncü bölümünün “Sınav şartı” başlıklı 11’inci maddesinde, Görevde yükselme eğitiminde başarılı olanların bu Yönetmelik kapsamında bulunan görevlere atanabilmeleri için, kurumlarınca çıkarılacak görevde yükselme yönetmeliğine uygun olarak yapılacak sınava katılarak başarılı bulunmalarının şart olduğu,
“Görevde Yükselme Yönetmelikleri” başlıklı 15’inci maddesinde, kurumların bu yönetmelik hükümlerine aykırı olmamak şartıyla atamalarda öğrenim düzeyi, hizmet süresi, alt görevlerde bulunma, sicil ve disipline ilişkin şartlar ile görevde yükselme sınavına ilişkin usul ve esaslar gibi hususları kendi çıkaracakları yönetmelikler ile düzenleyebileceği, belirtilmiştir.
02.02.2000 tarih ve 23952 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler ile Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme Esaslarına Dair Yönetmeliğin aşağıda yer verilen ilgili maddelerinde;
“Kapsam
Madde 2 - Bu Yönetmelik, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri ve belediyelerin kurdukları birlik, müessese ve işletmeler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlarda, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak çalışan Devlet memurlarından müdür ve daha alt görevlere görevde yükselme suretiyle atanacaklar hakkında uygulanır.
Tanımlar
Madde 4 - Bu Yönetmelikte geçen;
e) Görevde yükselme: 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi görevlerden bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde sayılan görevlere aynı veya başka hizmet sınıflarından yapılacak atamaları, ifade eder.
Hizmet grupları
Madde 5 - Bu Yönetmeliğe tabi personel 12 hizmet grubuna, hizmet grupları da kendi içlerinde alt hizmet gruplarına ayrılmıştır.
Buna göre:
a) Yönetim Hizmetleri Grubu;
1) İlçe özel idare müdürü, birlik müdürü, itfaiye müdürü, zabıta müdürü ile diğer unvanlı ve unvansız müdürler
2) Zabıta müdür yardımcısı, itfaiye müdür yardımcısı ile diğer unvanlı ve unvansız müdür yardımcıları
3) Muhasip, muhasebeci, başkatip, ayniyat saymanı, işletme saymanı, döner sermaye saymanı, şef, amir, …unvanlarından oluşur.
Görevde yükselme sınavı
Madde 9- Eğitimini tamamlayanların bu Yönetmelik kapsamında bulunan görevlere atanabilmeleri için kurumlarınca yaptırılacak sınava katılarak başarılı olmaları şarttır.
Öğrenim düzeyi
Madde 14 - Bu Yönetmeliğe tabi personelde öğretim düzeyi ile ilgili olarak;
a) Yazı işleri müdürlüğü, personel müdürlüğü, hesap işleri müdürlüğü, iktisat müdürlüğü, zabıta müdürlüğü, itfaiye müdürlüğü kadrolarına atanabilmek için kamu yönetimi, maliye, iktisat, işletme, iş idaresi ve benzeri sosyal ve idari bilim dallarında en az dört yıllık yüksek öğrenim görmek veya bunlara denkliği Milli Eğitim Bakanlığınca kabul edilmiş yurt içi veya yurt dışı öğrenim kurumlarından mezun olmak,
…
g) Diğer müdürlükler için en az dört yıllık yüksek öğrenimi bitirmiş olmak veya denkliği kabul edilen yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olmak, …şarttır.
Hizmete ilişkin özel şartlar
Madde 15 - Bu Yönetmeliğe tabi personelde hizmet süresi ile ilgili olarak aşağıdaki özel şartlar aranır.
a) Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin (a) bendinin (1) numaralı alt bendindeki kadrolara yapılacak atamalarda;
1) 1-4 dereceli kadrolar için 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68 inci maddesinin (B) bendinde belirtilen süreler kadar, 5 ve daha aşağı dereceli kadrolar için de en az 8 yıl hizmeti olmak, …
Geçici Madde 1 - İhtiyaç duyulan hallerde bu Yönetmelik kapsamında bulunan personelden 18/04/1999 tarihinde görevde bulunanlar için bu Yönetmelikte öngörülen öğrenim düzeyinin bir alt öğrenim düzeyi esas alınabilir.” denilmektedir.
Kamu görevlilerinin ilk kez bir göreve atanırken ya da görevde yükselme suretiyle üst göreve atanırken söz konusu görevin gerektirdiği nitelikleri taşıması zorunludur.
Somut olayda; memur …’ın 4. dereceli Bilgi İşlem Müdürlüğüne atandığı tarihte geçerli olan mevzuat hükümlerine göre; müdürlük görevde yükselmeye tabi bir kadro olup, bir kişinin müdürlüğe atanabilmesi için “en az dört yıllık yüksek öğrenimi bitirmiş olmak” (18.04.1999’dan önce görevde olan memurlar için bir alt öğrenim düzeyi esas alınabilir.), “kurumlarınca açılacak yazılı sınavda başarılı olmak” ve “belirli süreli hizmeti bulunma” şartlarını birlikte taşıması gerekmektedir. 2000 tarihli Yönetmeliğin Geçici 1’inci maddesinde, 18.04.1999 tarihinde görevde bulunanlar için bu Yönetmelikte öngörülen öğrenim düzeyinin bir alt öğrenim düzeyi esas alınabilir denilmiş, ancak atama tarihinde …, lise mezunu olması hasebiyle, söz konusu Geçici 1’inci madde hükmünden faydalanamamaktadır. …, atamanın yapıldığı tarihte atandığı müdürlük kadrosu için öngörülen “en az dört yıllık yüksek öğrenimi bitirmiş olmak, 18.04.1999 tarihinden önce görevde bulunanlar için bir alt öğrenim düzeyini bitirmiş olmak” ile “duyuruya çıkılma, başvurular alınma ve eğitime katılma ve yazılı sınavda başarılı olma” şartlarını sağlamamıştır.
Danıştay 5. Dairesinin 29.12.2003 tarih ve Esas No:2000/4306, Karar NO:2003/5767 sayılı kararı ile İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler ile Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme Esaslarına Dair Yönetmeliğin:
“Hizmet grupları” başlıklı 5’inci maddesinin f, g, h, ı, j, k bentleri,
“Görevde yükselme eğitiminin şekli, süresi ve eğitim sonunda yapılacak sınav” başlıklı 7’nci maddesi,
“Görevde yükselme sınavının şekli” başlıklı 10’uncu maddesi,
“Sınav kurulu ve görevleri” başlıklı 12’nci maddesi,
“Hizmet grupları arasında geçişler” başlıklı 19’uncu maddesinin iptaline karar verilmiştir.
Yönetmeliğin 7, 10 ve 12’nci maddelerinin Danıştay tarafından iptal edilmesinden 2009 yılında Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmeliğin (Resmi Gazete tarihi: 04.07.2009 ve sayısı: 27278) yürürlüğe girmesine kadar olan süreçte Yönetmelikte belediyelerde görevde yükselme sınavına tabi olarak atanacaklarda aranacak özel şartlar, sınavın şekli ile sınav kurulu ve görevleri konusunda düzenleme bulunmamaktadır. Ancak Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin 11’inci maddesi ile anılan Yönetmeliğin 9’uncu maddesindeki belirli görevlere atanma konusunda görevde yükselme sınavına katılarak başarılı olunması koşulu bu süreçte halen yürürlüktedir.
Buna göre müdürlük kadrosu görevde yükselme sınavına tabi kadrolar arasında olup, görevde yükselme sınavında başarılı olunması koşulu ile diğer koşullar Yönetmelikte yürürlükteyken bunlar sağlanmaksızın müdürlük kadrosuna asaleten atama yapılmasının mevzuata aykırı olduğu değerlendirilmektedir.
Bu çerçevede ilgilinin atanırken bu kadroya atanabilmek için gereken sınavda başarılı olma, en az dört yıllık yüksek öğrenimi bitirmiş olmak (18.04.1999’dan önce görevde olan memurlar için bir alt öğrenim düzeyi esas alınabilir.) şartlarını taşımadığı açıktır. Bir görev için öngörülen koşulların taşınmaması halinde bu görevin belirli bir süre yürütülmüş olması ilgili lehine kazanılmış hak oluşturmaz. Söz konusu koşulların görevin yürütüldüğü sürede de taşınması zorunlu olduğundan bu koşulun taşınmadığının daha sonra tespit edilmesi bu kişinin bu kadroda çalışmasına hukuki engel oluşturur. İlgilinin gerekli koşulları taşımadan müdürlüğe atandığı anlaşıldığından bu görevi yürütebilmesine olanak da bulunmamaktadır.
İstikrar bulan Danıştay kararlarında da belirtildiği üzere idarelerin yokluk, açık hata, memurun gerçek dışı beyanı ve hilesi ile atama şartlarını taşımaması durumunda süre kaydı aranmaksızın bütün işlemleri geri alabileceği kuşkusuzdur. Kişinin mevzuata aykırı bir şekilde atanması açık hata kapsamında bulunmaktadır.
Açık hatadan kaynaklı yapılan ödemelerin her zaman geri alınabileceği dikkate alındığında, Daire Kararında; müdürlüğe atanmak için gerekli şartları taşımayan …’ın müdürlüğe atanmadan önceki kadrosu tahsildar memuru olduğu için müdür ile tahsildar arasındaki ödeme farkları esas alınarak yapılan kamu zararı hesabının mevzuata uygun olduğu değerlendirilmektedir.
Diğer yandan, atama işleminin üzerinden 10 yıldan fazla zaman geçmesi nedeniyle, kamu zararının 5018 sayılı Kanunun 74’üncü maddesi uyarınca zamanaşımına uğradığı iddia edilmekte ise de;
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Zamanaşımı” başlıklı 74’üncü maddesinde, “Kamu zararının meydana geldiği ve bu Kanunda belirtilen para cezalarının verilmesini gerektiren fiilin işlendiği yılı izleyen malî yılın başından başlamak üzere zamanaşımını kesen ve durduran genel hükümler saklı kalmak kaydıyla onuncu yılın sonuna kadar tespit ve tahsil edilemeyen kamu zararları ile para cezaları zamanaşımına uğrar.” denilmektedir. Somut olayda, atama işlemi eski tarihli olsa da kamu zararı tutarları 2018-2019 yılına aittir. Atama işlemi sürekli olarak temadi eden -devam eden- bir durum olup, 2018-2019 yıllarında meydana gelen kamu zararlarının sorgu konusu yapıldığı dikkate alındığında, bu yıllara ait kamu zararlarının zamanaşımına uğradığı söylenemez.
Diğer yandan (hukuka aykırı atamanın yapıldığı) Bilgi İşlem Müdürü kadrosunun derecesi 4 olduğu halde, 1. dereceli müdür kadrosunun özel hizmet tazminatı ödenmiştir. Bununla ilgili olarak;
22.03.2019 gün ve 30722 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 848 sayılı Cumhurbaşkanı Kararında, 17/4/2006 tarihli ve 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar” ve eki cetvellerin uygulanmasına 2019 yılında devam olunacağı belirtilmiş, 2019 yılında uygulanan 2006/10344 sayılı Karar’ın 3’üncü maddesinde;
“(1) a) I sayılı Cetvelin (A), (D), (E), (F), (G) ve (H) bölümlerinde yer alan zamlar ile II sayılı Cetvelin (A), (B) ve (D) bölümlerinde yer alan özel hizmet tazminatının ödenmesinde;
1) Kurumların 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli cetvellerinde yer alan kadro unvanları,
2) Kamu iktisadi teşebbüslerinin 233 ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelere göre tespit olunan kadro unvanları,
3) (1) ve (2) numaralı alt bentler dışında kalan çeşitli mevzuat hükümlerine göre verilmiş unvanlı ve unvansız kadrolarda, kadro veya görev unvanları,
b) I sayılı Cetvelin (B) ve (C) bölümlerinde yer alan zamlar ile II sayılı Cetvelin (C), (E) ve (F) bölümlerinde yer alan özel hizmet tazminatının ödenmesinde, anılan bölümlerde ayrıca belirtilen istisnai durumlar hariç olmak üzere, personelin işgal ettiği kadronun sınıfı ve kariyeri,
c) III sayılı Cetvelde yer alan diğer tazminatların ödenmesinde Cetveldeki düzenlemeler, esas alınır.”,
10’uncu maddesinde ise; “Kanun ve kanun hükmünde kararnamelerle bir derece verilenler ile kazanılmış hak aylık dereceleri 657 sayılı Kanun hükümleri uyarınca kadro derecelerinin üzerine yükseltilenlerin zam ve tazminatları; bulundukları kurumda, yükselinen derecede kendi kadro unvanlarıyla aynı adı taşıyan kadroların dereceleri için öngörülen puan ve oranlar esas alınarak ödenir. Aylıklarının yükseltildiği derecede, 190 ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelere ekli kurumlarına ait cetvellerde kendi kadro unvanlarıyla aynı adı taşıyan kadro unvanı bulunmayanlara, bulundukları kadro derecelerinin karşılığı olan zam ve tazminatların ödenmesine devam olunur.” hükümleri yer almaktadır.
Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik Eki “EK – 4: Belediye ve Bağlı Kuruluşları İle Mahalli İdare Birlikleri Kadro Kütükleri (I) Sayılı Kütük: Belediye Ve Bağlı Kuruluşları İle Mahalli İdare Birlikleri Memur Kadro Kütüğü” nde Bilgi İşlem Müdürü kadrosu Genel İdare Hizmetleri sınıfında en üst derecesi 1 ve en alt derecesi ise 4 olarak tespit edilmiş olup, … Belediye Meclisinin 06.06.2007 tarih ve 22 sayılı kararıyla Bilgi İşlem Müdürü 4’üncü derece olarak belirlenmiştir. 4’üncü dereceli müdürün alacağı özel hizmet tazminatı 2006/10344 sayılı Kararname eki II sayılı cetvelin A bölümünün 15’inci Grubunda %68 olarak öngörüldüğü halde, 1’inci dereceli müdürün özel hizmet tazminatı olan (2006/10344 sayılı Kararname eki II sayılı cetvelin A bölümünün 10’uncu Grubuna göre) %135 oranı esas alınarak fark ödemesi yapılmıştır. Yapılan bu ödeme de Kararnameye aykırıdır.
Sonuç olarak; …’ın sınav ve okul şartı sağlanmaksızın müdürlük kadrosuna atanması, ayrıca kendisine 1. dereceli müdür kadrosuna ait özel hizmet tazminatının ödenmesi, atamanın ve ödemenin yapıldığı dönemde yürürlükte olan mevzuat hükümlerine aykırıdır.
Sorumluluk yönünden inceleme
Somut olayda atama işleminin gerçekleştirilmesi sürecince yer alan ve tahsildar olarak çalışan kişinin 13.01.2009 gün ve … sayılı yazı ile Bilgi İşlem Müdürlüğü kadrosuna atanmasını Olur’a arz eden … (Bilgi işlem sorumlusu-memur), atama işlemini (İnsan Kayn. ve Eğt. Müd. yerine) teklif eden …, onaylayan (Olur veren) … (Belediye Başkanı) ile beraber 4. dereceli kadroya atandığı halde 1. dereceli kadronun özel hizmet tazminatını ödeyen harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlileri hatalı atamadan ve hatalı ödemelerden kaynaklanan kamu zararından sorumlu tutulmuştur.
Mevzuata aykırı atama işlemi mevcut Belediye Başkanı …’ın görevde bulunduğu dönemde gerçekleşmediği ve kişinin kamu zararına neden olan süreçte de bulunmadığı anlaşılarak 2019 yılında görev yapan Belediye Başkanı …’ın sorumluluğu bulunmadığına hükmedilmiştir.
Somut olaydaki kamu zararının; görevi dahilinde hukuka aykırı atama işlemini gerçekleştirenler ile hatalı oran üzerinden özel hizmet tazminatı ödeyen harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri neticesinde oluştuğu anlaşıldığından, sorumluluk tespitinde kurulan illiyet bağının 5018 sayılı Kanunun 32, 33 ve 71’inci maddeleri ile 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 7’inci maddesinin üçüncü fıkrası hükmüne uygun olduğu görülmüştür.
Bu itibarla; sorumluların tüm itirazları reddedilerek, 37 sayılı İlamın 13’üncü maddesi ile verilen … TL’lik tazmin hükmünün TASDİKİNE,
(Üye …, Üye …, Üye …, Üye …, Üye …, Üye …’in karşı oy gerekçesi karşısında) oy çokluğuyla,
6085 sayılı Kanunun 57’nci maddesi gereği bu Kararın yazılı bildirim tarihinden itibaren onbeş gün içerisinde Sayıştay’da karar düzeltilmesi yolu açık olmak üzere,
Karar verildiği 08.11.2023 tarih ve 56072 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
Karşı Oy Gerekçesi
Üye …, Üye …, Üye …, Üye … ve Üye …:
Konunun esası yönüyle çoğunluk görüşüne katılmakla birlikte, sorumluların tespiti yönüyle çoğunluk görüşüne katılmıyorum.
İlam hükmünde atama işlemini teklif ettiği gerekçesi ile İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdür Vekili …’ın sorumlu tutulduğu görülmüştür. Ancak atama yazısında (personel hareketleri onayında) …’ın adı bulunmamaktadır. İlgili kısımda …’ün adı bulunmaktadır. İmzanın ise kime ait olduğu belli değildir. Bu belirsizliğin ortadan kaldırılması, atamayı teklif eden görevlinin tam olarak ortaya konulması ve sonrasında kamu zararından sorumlu tutulmasını teminen İlam hükmünün bozulması gerekir.
Üye …:
Burada kamu zararına sebebiyet veren karar, işlem veya eylem, 12.03.2009 tarihinde hukuka aykırı olarak yapılmış bir atama işlemidir. Sorumluluk tevcih ederken de atamayı yapan kamu görevlilerini sorumlu tutmaktayız. O halde haksız bir eylemden kaynaklanan bir zarar, tazminat istemi ve sorumluluk halinin söz konusu olduğu durumlarda, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümlerine bakmak gerekecektir.
Kanunun “C. Zamanaşımı” başlıklı 72’nci maddesinde;
“Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve herhâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar. Ancak, tazminat ceza kanunlarının daha uzun bir zamanaşımı öngördüğü cezayı gerektiren bir fiilden doğmuşsa, bu zamanaşımı uygulanır. Haksız fiil dolayısıyla zarar gören bakımından bir borç doğmuşsa zarar gören, haksız fiilden doğan tazminat istemi zamanaşımına uğramış olsa bile, her zaman bu borcu ifadan kaçınabilir.”
Buna göre hukuka aykırı fiilin işlendiği yani atamanın yapıldığı 12.03.2009 tarihinden itibaren 10 yılın geçmesi sebebiyle bu fiile bağlı olarak ortaya çıkmış kamu zararı ve tazminat istemi zaman aşımına uğramıştır. Dolayısıyla İlam hükmünün bu gerekçeyle kaldırılması gerekir.
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
2-37 sayılı İlamın 13’üncü maddesi ile; … Belediyesinde tahsildar olarak çalışan …’ın atandığı tarihte yürürlükte olan mevzuat hükümlerine aykırı olarak “en az dört yıllık yüksek öğrenimi bitirmiş olmak” ve “görevde yükselme sınavında başarılı olmak” şartlarını sağlamadan 12.03.2009 tarihinde 4. dereceli Bilgi İşlem Müdürlüğü kadrosuna atanması ve kendisine müdür kadrosuna ait ödemelerin yapılması (üstelik 1. dereceli müdürün özel hizmet tazminatının ödenmesi) sonucu oluşan … TL kamu zararının;
Atama işleminden kaynaklanan … TL’sinin Bilgi İşlem Müdürlüğüne naklen atanmasını olura arz eden Bilgi İşlem Müdürü …, atama işlemini teklif eden İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdür Vekili … ile onaylayan Belediye Başkanı …’den,
4’üncü dereceli müdür kadrosuna atandığı halde 1’inci dereceli müdürün özel hizmet tazminatı ödenmesinden kaynaklanan … TL’sinin; Harcama Yetkilisi … (Bilgi İşlem Müdürü) ile Gerçekleştirme Görevlisi … (Şef)’den, … TL’sinin de, Harcama Yetkilisi … (Temizlik İşleri Müdürü) ile Gerçekleştirme Görevlisi … (Şef)’den müştereken ve müteselsilen tazminine karar verilmiştir.
Esas yönünden inceleme
Somut uygulama
…, 31.12.1996 tarihinde sınavla imam olarak açıktan atanmış, 09.03.1999 tarihinde tahsildar kadrosuna, 12.03.2009 tarihinde ise görevde yükselme sınavına girmeden 4. dereceli Bilgi İşlem Müdürlüğüne atanmıştır. 10.06.1994 tarihinde liseyi ve 01.07.2011 tarihinde 2 yıllık Yüksek Okul/… Üniversitesi Teknik Bilimler’i bitirmiştir.
Somut olayda kişinin 4. dereceli müdürlüğe atamasının yapıldığı tarihte yürürlükte olan mevzuat hükümlerinde;
18.04.1999 gün ve 23670 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin;
“Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde, bu Yönetmeliğin belediyeler ile bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmelere ait memur kadrolarında istihdam edilen personelin, müdür ve daha alt görevlere yapılacak görevde yükselme mahiyetindeki asaleten atamaları ile en az ortaöğretim düzeyinde mesleki veya teknik eğitim sonucu ihraz edilen unvanlara ilişkin unvan değişikliği mahiyetindeki asaleten atamaları hakkında uygulanacağı,
“Görevde Yükselmeye İlişkin Esaslar” başlıklı ikinci bölümünün “Öğrenim düzeyi” başlıklı 5’inci maddesinde, Devlet memurlarının Müdür ve Şube Müdürlüğüne atanabilmesi için en az dört yıllık yükseköğrenim, şef kadrosuna atanabilmesi için en az iki yıllık yükseköğrenim görmüş olmaları gerektiği,
“Görevde Yükselme Sınav Esasları” başlıklı üçüncü bölümünün “Sınav şartı” başlıklı 11’inci maddesinde, Görevde yükselme eğitiminde başarılı olanların bu Yönetmelik kapsamında bulunan görevlere atanabilmeleri için, kurumlarınca çıkarılacak görevde yükselme yönetmeliğine uygun olarak yapılacak sınava katılarak başarılı bulunmalarının şart olduğu,
“Görevde Yükselme Yönetmelikleri” başlıklı 15’inci maddesinde, kurumların bu yönetmelik hükümlerine aykırı olmamak şartıyla atamalarda öğrenim düzeyi, hizmet süresi, alt görevlerde bulunma, sicil ve disipline ilişkin şartlar ile görevde yükselme sınavına ilişkin usul ve esaslar gibi hususları kendi çıkaracakları yönetmelikler ile düzenleyebileceği, belirtilmiştir.
02.02.2000 tarih ve 23952 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler ile Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme Esaslarına Dair Yönetmeliğin aşağıda yer verilen ilgili maddelerinde;
“Kapsam
Madde 2 - Bu Yönetmelik, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri ve belediyelerin kurdukları birlik, müessese ve işletmeler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlarda, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak çalışan Devlet memurlarından müdür ve daha alt görevlere görevde yükselme suretiyle atanacaklar hakkında uygulanır.
Tanımlar
Madde 4 - Bu Yönetmelikte geçen;
e) Görevde yükselme: 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi görevlerden bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde sayılan görevlere aynı veya başka hizmet sınıflarından yapılacak atamaları, ifade eder.
Hizmet grupları
Madde 5 - Bu Yönetmeliğe tabi personel 12 hizmet grubuna, hizmet grupları da kendi içlerinde alt hizmet gruplarına ayrılmıştır.
Buna göre:
a) Yönetim Hizmetleri Grubu;
1) İlçe özel idare müdürü, birlik müdürü, itfaiye müdürü, zabıta müdürü ile diğer unvanlı ve unvansız müdürler
2) Zabıta müdür yardımcısı, itfaiye müdür yardımcısı ile diğer unvanlı ve unvansız müdür yardımcıları
3) Muhasip, muhasebeci, başkatip, ayniyat saymanı, işletme saymanı, döner sermaye saymanı, şef, amir, …unvanlarından oluşur.
Görevde yükselme sınavı
Madde 9- Eğitimini tamamlayanların bu Yönetmelik kapsamında bulunan görevlere atanabilmeleri için kurumlarınca yaptırılacak sınava katılarak başarılı olmaları şarttır.
Öğrenim düzeyi
Madde 14 - Bu Yönetmeliğe tabi personelde öğretim düzeyi ile ilgili olarak;
a) Yazı işleri müdürlüğü, personel müdürlüğü, hesap işleri müdürlüğü, iktisat müdürlüğü, zabıta müdürlüğü, itfaiye müdürlüğü kadrolarına atanabilmek için kamu yönetimi, maliye, iktisat, işletme, iş idaresi ve benzeri sosyal ve idari bilim dallarında en az dört yıllık yüksek öğrenim görmek veya bunlara denkliği Milli Eğitim Bakanlığınca kabul edilmiş yurt içi veya yurt dışı öğrenim kurumlarından mezun olmak,
…
g) Diğer müdürlükler için en az dört yıllık yüksek öğrenimi bitirmiş olmak veya denkliği kabul edilen yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olmak, …şarttır.
Hizmete ilişkin özel şartlar
Madde 15 - Bu Yönetmeliğe tabi personelde hizmet süresi ile ilgili olarak aşağıdaki özel şartlar aranır.
a) Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin (a) bendinin (1) numaralı alt bendindeki kadrolara yapılacak atamalarda;
1) 1-4 dereceli kadrolar için 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68 inci maddesinin (B) bendinde belirtilen süreler kadar, 5 ve daha aşağı dereceli kadrolar için de en az 8 yıl hizmeti olmak, …
Geçici Madde 1 - İhtiyaç duyulan hallerde bu Yönetmelik kapsamında bulunan personelden 18/04/1999 tarihinde görevde bulunanlar için bu Yönetmelikte öngörülen öğrenim düzeyinin bir alt öğrenim düzeyi esas alınabilir.” denilmektedir.
Kamu görevlilerinin ilk kez bir göreve atanırken ya da görevde yükselme suretiyle üst göreve atanırken söz konusu görevin gerektirdiği nitelikleri taşıması zorunludur.
Somut olayda; memur …’ın 4. dereceli Bilgi İşlem Müdürlüğüne atandığı tarihte geçerli olan mevzuat hükümlerine göre; müdürlük görevde yükselmeye tabi bir kadro olup, bir kişinin müdürlüğe atanabilmesi için “en az dört yıllık yüksek öğrenimi bitirmiş olmak” (18.04.1999’dan önce görevde olan memurlar için bir alt öğrenim düzeyi esas alınabilir.), “kurumlarınca açılacak yazılı sınavda başarılı olmak” ve “belirli süreli hizmeti bulunma” şartlarını birlikte taşıması gerekmektedir. 2000 tarihli Yönetmeliğin Geçici 1’inci maddesinde, 18.04.1999 tarihinde görevde bulunanlar için bu Yönetmelikte öngörülen öğrenim düzeyinin bir alt öğrenim düzeyi esas alınabilir denilmiş, ancak atama tarihinde …, lise mezunu olması hasebiyle, söz konusu Geçici 1’inci madde hükmünden faydalanamamaktadır. …, atamanın yapıldığı tarihte atandığı müdürlük kadrosu için öngörülen “en az dört yıllık yüksek öğrenimi bitirmiş olmak, 18.04.1999 tarihinden önce görevde bulunanlar için bir alt öğrenim düzeyini bitirmiş olmak” ile “duyuruya çıkılma, başvurular alınma ve eğitime katılma ve yazılı sınavda başarılı olma” şartlarını sağlamamıştır.
Danıştay 5. Dairesinin 29.12.2003 tarih ve Esas No:2000/4306, Karar NO:2003/5767 sayılı kararı ile İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler ile Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme Esaslarına Dair Yönetmeliğin:
“Hizmet grupları” başlıklı 5’inci maddesinin f, g, h, ı, j, k bentleri,
“Görevde yükselme eğitiminin şekli, süresi ve eğitim sonunda yapılacak sınav” başlıklı 7’nci maddesi,
“Görevde yükselme sınavının şekli” başlıklı 10’uncu maddesi,
“Sınav kurulu ve görevleri” başlıklı 12’nci maddesi,
“Hizmet grupları arasında geçişler” başlıklı 19’uncu maddesinin iptaline karar verilmiştir.
Yönetmeliğin 7, 10 ve 12’nci maddelerinin Danıştay tarafından iptal edilmesinden 2009 yılında Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmeliğin (Resmi Gazete tarihi: 04.07.2009 ve sayısı: 27278) yürürlüğe girmesine kadar olan süreçte Yönetmelikte belediyelerde görevde yükselme sınavına tabi olarak atanacaklarda aranacak özel şartlar, sınavın şekli ile sınav kurulu ve görevleri konusunda düzenleme bulunmamaktadır. Ancak Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin 11’inci maddesi ile anılan Yönetmeliğin 9’uncu maddesindeki belirli görevlere atanma konusunda görevde yükselme sınavına katılarak başarılı olunması koşulu bu süreçte halen yürürlüktedir.
Buna göre müdürlük kadrosu görevde yükselme sınavına tabi kadrolar arasında olup, görevde yükselme sınavında başarılı olunması koşulu ile diğer koşullar Yönetmelikte yürürlükteyken bunlar sağlanmaksızın müdürlük kadrosuna asaleten atama yapılmasının mevzuata aykırı olduğu değerlendirilmektedir.
Bu çerçevede ilgilinin atanırken bu kadroya atanabilmek için gereken sınavda başarılı olma, en az dört yıllık yüksek öğrenimi bitirmiş olmak (18.04.1999’dan önce görevde olan memurlar için bir alt öğrenim düzeyi esas alınabilir.) şartlarını taşımadığı açıktır. Bir görev için öngörülen koşulların taşınmaması halinde bu görevin belirli bir süre yürütülmüş olması ilgili lehine kazanılmış hak oluşturmaz. Söz konusu koşulların görevin yürütüldüğü sürede de taşınması zorunlu olduğundan bu koşulun taşınmadığının daha sonra tespit edilmesi bu kişinin bu kadroda çalışmasına hukuki engel oluşturur. İlgilinin gerekli koşulları taşımadan müdürlüğe atandığı anlaşıldığından bu görevi yürütebilmesine olanak da bulunmamaktadır.
İstikrar bulan Danıştay kararlarında da belirtildiği üzere idarelerin yokluk, açık hata, memurun gerçek dışı beyanı ve hilesi ile atama şartlarını taşımaması durumunda süre kaydı aranmaksızın bütün işlemleri geri alabileceği kuşkusuzdur. Kişinin mevzuata aykırı bir şekilde atanması açık hata kapsamında bulunmaktadır.
Açık hatadan kaynaklı yapılan ödemelerin her zaman geri alınabileceği dikkate alındığında, Daire Kararında; müdürlüğe atanmak için gerekli şartları taşımayan …’ın müdürlüğe atanmadan önceki kadrosu tahsildar memuru olduğu için müdür ile tahsildar arasındaki ödeme farkları esas alınarak yapılan kamu zararı hesabının mevzuata uygun olduğu değerlendirilmektedir.
Diğer yandan, atama işleminin üzerinden 10 yıldan fazla zaman geçmesi nedeniyle, kamu zararının 5018 sayılı Kanunun 74’üncü maddesi uyarınca zamanaşımına uğradığı iddia edilmekte ise de;
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Zamanaşımı” başlıklı 74’üncü maddesinde, “Kamu zararının meydana geldiği ve bu Kanunda belirtilen para cezalarının verilmesini gerektiren fiilin işlendiği yılı izleyen malî yılın başından başlamak üzere zamanaşımını kesen ve durduran genel hükümler saklı kalmak kaydıyla onuncu yılın sonuna kadar tespit ve tahsil edilemeyen kamu zararları ile para cezaları zamanaşımına uğrar.” denilmektedir. Somut olayda, atama işlemi eski tarihli olsa da kamu zararı tutarları 2018-2019 yılına aittir. Atama işlemi sürekli olarak temadi eden -devam eden- bir durum olup, 2018-2019 yıllarında meydana gelen kamu zararlarının sorgu konusu yapıldığı dikkate alındığında, bu yıllara ait kamu zararlarının zamanaşımına uğradığı söylenemez.
Diğer yandan (hukuka aykırı atamanın yapıldığı) Bilgi İşlem Müdürü kadrosunun derecesi 4 olduğu halde, 1. dereceli müdür kadrosunun özel hizmet tazminatı ödenmiştir. Bununla ilgili olarak;
22.03.2019 gün ve 30722 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 848 sayılı Cumhurbaşkanı Kararında, 17/4/2006 tarihli ve 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar” ve eki cetvellerin uygulanmasına 2019 yılında devam olunacağı belirtilmiş, 2019 yılında uygulanan 2006/10344 sayılı Karar’ın 3’üncü maddesinde;
“(1) a) I sayılı Cetvelin (A), (D), (E), (F), (G) ve (H) bölümlerinde yer alan zamlar ile II sayılı Cetvelin (A), (B) ve (D) bölümlerinde yer alan özel hizmet tazminatının ödenmesinde;
1) Kurumların 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli cetvellerinde yer alan kadro unvanları,
2) Kamu iktisadi teşebbüslerinin 233 ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelere göre tespit olunan kadro unvanları,
3) (1) ve (2) numaralı alt bentler dışında kalan çeşitli mevzuat hükümlerine göre verilmiş unvanlı ve unvansız kadrolarda, kadro veya görev unvanları,
b) I sayılı Cetvelin (B) ve (C) bölümlerinde yer alan zamlar ile II sayılı Cetvelin (C), (E) ve (F) bölümlerinde yer alan özel hizmet tazminatının ödenmesinde, anılan bölümlerde ayrıca belirtilen istisnai durumlar hariç olmak üzere, personelin işgal ettiği kadronun sınıfı ve kariyeri,
c) III sayılı Cetvelde yer alan diğer tazminatların ödenmesinde Cetveldeki düzenlemeler, esas alınır.”,
10’uncu maddesinde ise; “Kanun ve kanun hükmünde kararnamelerle bir derece verilenler ile kazanılmış hak aylık dereceleri 657 sayılı Kanun hükümleri uyarınca kadro derecelerinin üzerine yükseltilenlerin zam ve tazminatları; bulundukları kurumda, yükselinen derecede kendi kadro unvanlarıyla aynı adı taşıyan kadroların dereceleri için öngörülen puan ve oranlar esas alınarak ödenir. Aylıklarının yükseltildiği derecede, 190 ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelere ekli kurumlarına ait cetvellerde kendi kadro unvanlarıyla aynı adı taşıyan kadro unvanı bulunmayanlara, bulundukları kadro derecelerinin karşılığı olan zam ve tazminatların ödenmesine devam olunur.” hükümleri yer almaktadır.
Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik Eki “EK – 4: Belediye ve Bağlı Kuruluşları İle Mahalli İdare Birlikleri Kadro Kütükleri (I) Sayılı Kütük: Belediye Ve Bağlı Kuruluşları İle Mahalli İdare Birlikleri Memur Kadro Kütüğü” nde Bilgi İşlem Müdürü kadrosu Genel İdare Hizmetleri sınıfında en üst derecesi 1 ve en alt derecesi ise 4 olarak tespit edilmiş olup, … Belediye Meclisinin 06.06.2007 tarih ve 22 sayılı kararıyla Bilgi İşlem Müdürü 4’üncü derece olarak belirlenmiştir. 4’üncü dereceli müdürün alacağı özel hizmet tazminatı 2006/10344 sayılı Kararname eki II sayılı cetvelin A bölümünün 15’inci Grubunda %68 olarak öngörüldüğü halde, 1’inci dereceli müdürün özel hizmet tazminatı olan (2006/10344 sayılı Kararname eki II sayılı cetvelin A bölümünün 10’uncu Grubuna göre) %135 oranı esas alınarak fark ödemesi yapılmıştır. Yapılan bu ödeme de Kararnameye aykırıdır.
Sonuç olarak; …’ın sınav ve okul şartı sağlanmaksızın müdürlük kadrosuna atanması, ayrıca kendisine 1. dereceli müdür kadrosuna ait özel hizmet tazminatının ödenmesi, atamanın ve ödemenin yapıldığı dönemde yürürlükte olan mevzuat hükümlerine aykırıdır.
Sorumluluk yönünden inceleme
Somut olayda atama işleminin gerçekleştirilmesi sürecince yer alan ve tahsildar olarak çalışan kişinin 13.01.2009 gün ve … sayılı yazı ile Bilgi İşlem Müdürlüğü kadrosuna atanmasını Olur’a arz eden … (Bilgi işlem sorumlusu-memur), atama işlemini (İnsan Kayn. ve Eğt. Müd. yerine) teklif eden …, onaylayan (Olur veren) … (Belediye Başkanı) ile beraber 4. dereceli kadroya atandığı halde 1. dereceli kadronun özel hizmet tazminatını ödeyen harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlileri hatalı atamadan ve hatalı ödemelerden kaynaklanan kamu zararından sorumlu tutulmuştur.
Mevzuata aykırı atama işlemi mevcut Belediye Başkanı …’ın görevde bulunduğu dönemde gerçekleşmediği ve kişinin kamu zararına neden olan süreçte de bulunmadığı anlaşılarak 2019 yılında görev yapan Belediye Başkanı …’ın sorumluluğu bulunmadığına hükmedilmiştir.
Somut olaydaki kamu zararının; görevi dahilinde hukuka aykırı atama işlemini gerçekleştirenler ile hatalı oran üzerinden özel hizmet tazminatı ödeyen harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri neticesinde oluştuğu anlaşıldığından, sorumluluk tespitinde kurulan illiyet bağının 5018 sayılı Kanunun 32, 33 ve 71’inci maddeleri ile 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 7’inci maddesinin üçüncü fıkrası hükmüne uygun olduğu görülmüştür.
Bu itibarla; sorumluların tüm itirazları reddedilerek, 37 sayılı İlamın 13’üncü maddesi ile verilen … TL’lik tazmin hükmünün TASDİKİNE,
(Üye …, Üye …, Üye …, Üye …, Üye …, Üye …’in karşı oy gerekçesi karşısında) oy çokluğuyla,
6085 sayılı Kanunun 57’nci maddesi gereği bu Kararın yazılı bildirim tarihinden itibaren onbeş gün içerisinde Sayıştay’da karar düzeltilmesi yolu açık olmak üzere,
Karar verildiği 08.11.2023 tarih ve 56072 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
Karşı Oy Gerekçesi
Üye …, Üye …, Üye …, Üye … ve Üye …:
Konunun esası yönüyle çoğunluk görüşüne katılmakla birlikte, sorumluların tespiti yönüyle çoğunluk görüşüne katılmıyorum.
İlam hükmünde atama işlemini teklif ettiği gerekçesi ile İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdür Vekili …’ın sorumlu tutulduğu görülmüştür. Ancak atama yazısında (personel hareketleri onayında) …’ın adı bulunmamaktadır. İlgili kısımda …’ün adı bulunmaktadır. İmzanın ise kime ait olduğu belli değildir. Bu belirsizliğin ortadan kaldırılması, atamayı teklif eden görevlinin tam olarak ortaya konulması ve sonrasında kamu zararından sorumlu tutulmasını teminen İlam hükmünün bozulması gerekir.
Üye …:
Burada kamu zararına sebebiyet veren karar, işlem veya eylem, 12.03.2009 tarihinde hukuka aykırı olarak yapılmış bir atama işlemidir. Sorumluluk tevcih ederken de atamayı yapan kamu görevlilerini sorumlu tutmaktayız. O halde haksız bir eylemden kaynaklanan bir zarar, tazminat istemi ve sorumluluk halinin söz konusu olduğu durumlarda, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümlerine bakmak gerekecektir.
Kanunun “C. Zamanaşımı” başlıklı 72’nci maddesinde;
“Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve herhâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar. Ancak, tazminat ceza kanunlarının daha uzun bir zamanaşımı öngördüğü cezayı gerektiren bir fiilden doğmuşsa, bu zamanaşımı uygulanır. Haksız fiil dolayısıyla zarar gören bakımından bir borç doğmuşsa zarar gören, haksız fiilden doğan tazminat istemi zamanaşımına uğramış olsa bile, her zaman bu borcu ifadan kaçınabilir.”
Buna göre hukuka aykırı fiilin işlendiği yani atamanın yapıldığı 12.03.2009 tarihinden itibaren 10 yılın geçmesi sebebiyle bu fiile bağlı olarak ortaya çıkmış kamu zararı ve tazminat istemi zaman aşımına uğramıştır. Dolayısıyla İlam hükmünün bu gerekçeyle kaldırılması gerekir.
Kararla ilgili sorunuz mu var?