Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı
Karar Tarihi:
11/29/2023
Karar No:
53218
Esas No:
56148
KARAR
Yapım işinde; işin sözleşmesi devredildiği halde devir sözleşmesinden damga vergisi alınmaması;
183 sayılı İlamın 4. maddesinin (B) bendiyle; … yüklenimindeki “… Yapım İşi”’nde; işin sözleşmesi devredildiği halde devir sözleşmesinden damga vergisi alınmadığı gerekçesiyle … TL’nin tazminine ilişkin hüküm tesis edilmiştir.
Sorumlu [(Devir Sözleşmesi Üzerinde İmzası Bulunan) Devir Sözleşmesini Uygun Gören Kamu Görevlisi sıfatıyla temyiz talep eden Bölge Müdür Yardımcısı …], temyiz dilekçesinde özetle;
- Maliye Bakanlığı’nın 27/02/2004 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan “1 Seri No'lu Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde Damga Vergisi ve Harç İstisnası Uygulaması Hakkında Tebliğ”’in 4.7 nci maddesinde; “Bu durumda, döviz kazandırıcı faaliyetlerde, ihale makamı dışında kalan diğer işlem tarafları arasındaki muamelelere; her iki işlem tarafının da o işle ilgili olarak düzenlenmiş belgeye sahip olmasına bağlı olarak damga vergisi ve harç istisnası tatbik edilecektir.” Denildiğini,
- Devir sözleşmesinin İhale Makamının onayından sonra damga vergisini tahsil etmekle yükümlü tutulan noter vasıtası ile yapıldığı gerçeğinden hareketle devir sözleşmesinde damga vergisi alınmaması hususunun, taraflarına ait bir kusur teşkil etmediğini, kaldı ki; işe ait idari şartnamenin 8. maddesinde Vergi Resim ve Harç İstisna Belgesinin verilmesi kriterlerinden biri olan, “’İhale, yeterlik kriterlerini taşıyan tüm yerli ve yabancı isteklilere açıktır.” hükmüne istinaden, işi devir eden … + … Ortak girişimi adına, T.C. Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü'nce düzenlenmiş … tarihli ve … sayılı geçerliliği devam eden Vergi, Resim ve Harç İstisnası Belgesi (VRHİB) (Dilekçe Eki: 1) ve işi devir alan … adına düzenlenmiş … tarihli ve … sayılı Vergi, Resim ve Harç İstisnası Belgesinin (VRHİB) (Dilekçe Eki: 2) bulunduğu; dolayısıyla tarafların düzenlenmiş belgeye sahip olduğu anlaşıldığından damga vergisi alınamaması herhangi bir kamu zararına sebebiyet vermediğini Kurulumuza bildirmiştir.
Başsavcılık mütalaasında özetle; adı geçenin dilekçesinde daha önceki savunmalarını da tekrarlayarak özetle;
- Devir sözleşmesinin İhale Makamının onayından sonra damga vergisini tahsil etmekle yükümlü tutulan noter vasıtası ile yapıldığı gerçeğinden hareketle devir sözleşmesinde damga vergisi alınmaması hususunun tarafına ait bir kusur teşkil etmediği,
- Sözleşmeyi devir eden ve devir alan tarafların her ikisinin de vergi, resim ve harç istisnası belgesine sahip olduğu anlaşıldığından damga vergisi alınamamasının herhangi bir kamu zararına sebebiyet vermediği
Hususlarının ileri sürüldüğü ve bu meyanda tazmin hükmünün kaldırılmasının talep edildiği ifade edildikten sonra; Sayıştay 1. Dairesi tarafından verilen kararda savunmada ileri sürülen hususlar karşılandığından; temyiz talebinin yerinde olmadığı; bu nedenle, temyiz talebinin reddi ile tazmin hükmünün tasdikine karar verilmesinin uygun olacağı mütalaa olunmuştur.
Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Temyize konu işbu ilam maddesi bendinde tazmin hükmü, adı geçen yapım işinde işin sözleşmesi devredildiği halde devir sözleşmesinden damga vergisi alınmamasının kamu zararına sebebiyet verdiği gerekçesiyle verilmiştir.
Söz konusu işin ilk yüklenicisi …+… Ortak Girişimi iken 06.09.2013 tarihli devir sözleşmesi ile iş …’ye devredilmiştir.
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 14 üncü maddesinde:
“Kağıtların Damga Vergisi bu kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı nispet veya miktarlarda alınır. (Ek hüküm: 22/7/1998-4369/77 md.) Şu kadar ki her bir kağıt için hesaplanacak vergi tutarı (1) sayılı tabloda yer alan sınırlamalar saklı kalmak üzere 800 bin Yeni Türk Lirasını aşamaz. Bir önceki yılda uygulanan bu azami tutar, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere, o yıl için tespit ve ilan olunan yeniden değerleme oranında artırılır. (Ek ibare: 9/4/2003-4842/28 md.) Cumhurbaşkanı yeniden değerleme oranının % 50 fazlasını geçmemek ve % 20'sinden az olmamak üzere yeni oranlar tespit etmeye yetkilidir.
Belli parayı ihtiva eden mukavelenamelerin değiştirilmesi halinde artan miktar aynı nispette vergiye tabidir. (Ek cümle: 15/7/2016-6728/25 md.) Birinci fıkraya göre azami tutardan vergi alınan mukavelenamelerin, diğer hükümlerinde değişiklik olmaksızın sadece bedelinin artması durumunda, artan bedele ilişkin bu hüküm uygulanmaz. Bunların devri halinde aslından alınan verginin dörtte biri alınır.
…”
Aynı Kanunun 26 ncı maddesinde ise:
“Resmi dairelerin ilgili memurları kendilerine ibraz edilen kağıtların Damga Vergisini aramaya ve vergisi hiç ödenmemiş veya noksan ödenmiş olanları bir tutanakla tesbit etmeye veya bunları tutanağı düzenlemek üzere, vergi dairesine göndermeye mecburdurlar.”
Hükümleri yer almakta olup, bu hükümlere göre; belli parayı ihtiva eden mukavelenamelerin devri halinde aslından alınan verginin dörtte birinin alınması gerekmekle birlikte noterde yapılan devir sözleşmesinin ibraz edildiği kamu görevlisinin, damga vergisini arama yükümlülüğü bulunmaktadır.
Diğer taraftan, Maliye Bakanlığının 27.02.2004 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 1 Seri Nolu Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde Damga Vergisi ve Harç İstisnası Uygulaması Hakkında Tebliğin 4.7 nci maddesi:
“Diğer döviz kazandırıcı faaliyetlerde, belgeye bağlı olarak uygulanan damga vergisi ve harç istisnasının; belge sahibi yatırımcı, ihracatçı veya üstlenicinin belge kapsamındaki iş nedeniyle ihale makamı dışında kalan ve belge sahibi olmayan diğer kişi ve kuruluşlarla (taşeron, malzeme müteahhidi v.b) yapacağı muamelelere tatbiki mümkün değildir.
…
Bu durumda, döviz kazandırıcı faaliyetlerde, ihale makamı dışında kalan diğer işlem tarafları arasındaki muamelelere; her iki işlem tarafının da o işle ilgili olarak düzenlenmiş belgeye sahip olmasına bağlı olarak damga vergisi ve harç istisnası tatbik edilecektir.”
Hükmünü haizdir.
Bu hükme göre de; devir sözleşmesine damga vergisi ve harç istisnası uygulanabilmesi için devir eden ve devir alan tarafın her ikisinin de bu kapsamda alınmış istisna belgesine sahip olması gerekmektedir.
İlk yüklenici ortak girişim adına düzenlenmiş 27.06.2012 tarihli Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesi bulunmaktadır. Temyiz dilekçesinde, işi devir alan … adına düzenlenmiş 13.09.2013 tarihli Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesi bulunduğundan devir sözleşmesinin damga vergisi istisnası kapsamında bulunduğu belirtilmektedir. Ancak devir sözleşmesinin tarihi 06.09.2013 olup, sözleşme damga vergisini doğuran olay sözleşmenin imzalanmasıyla birlikte ortaya çıkmaktadır. Devir sözleşmesinin imzalandığı tarih olan 06.09.2013’te … adına düzenlenmiş Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesi olmadığından; vergiyi doğuran olay meydana gelmiştir.
1 Seri Nolu Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde Damga Vergisi ve Harç İstisnası Uygulaması Hakkında Tebliğ’in 4.1 inci maddesinde yer alan; “Belgenin alınmasından önce veya belgenin geçerlilik süresinin dolmasından sonra, belgeye bağlanan iş ile ilgili olarak yapılan işlemlere, damga vergisi ve harç istisnası tatbik edilmeyecektir.” hükmüne istinaden belge tarihinden önce yapılan devir sözleşmesi için istisna uygulanması mümkün değildir.
Bu itibarla, işin devrine ilişkin sözleşmeden damga vergisi alınmaması sonucu 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 71 inci maddesi kapsamında kamu zararına sebebiyet verildiğinden; sorumlunun tüm iddia ve itirazlarının reddiyle 183 sayılı İlamın 4. maddesinin (B) bendiyle verilen . TL’nin.. tazminine ilişkin hükmün TASDİKİNE, oy birliğiyle,
6085 sayılı Kanunun 57 nci maddesi gereği bu Kararın yazılı bildirim tarihinden itibaren onbeş gün içerisinde Sayıştay’da karar düzeltilmesi yolu açık olmak üzere,
Karar verildiği 29.11.2023 tarih ve 56148 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
183 sayılı İlamın 4. maddesinin (B) bendiyle; … yüklenimindeki “… Yapım İşi”’nde; işin sözleşmesi devredildiği halde devir sözleşmesinden damga vergisi alınmadığı gerekçesiyle … TL’nin tazminine ilişkin hüküm tesis edilmiştir.
Sorumlu [(Devir Sözleşmesi Üzerinde İmzası Bulunan) Devir Sözleşmesini Uygun Gören Kamu Görevlisi sıfatıyla temyiz talep eden Bölge Müdür Yardımcısı …], temyiz dilekçesinde özetle;
- Maliye Bakanlığı’nın 27/02/2004 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan “1 Seri No'lu Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde Damga Vergisi ve Harç İstisnası Uygulaması Hakkında Tebliğ”’in 4.7 nci maddesinde; “Bu durumda, döviz kazandırıcı faaliyetlerde, ihale makamı dışında kalan diğer işlem tarafları arasındaki muamelelere; her iki işlem tarafının da o işle ilgili olarak düzenlenmiş belgeye sahip olmasına bağlı olarak damga vergisi ve harç istisnası tatbik edilecektir.” Denildiğini,
- Devir sözleşmesinin İhale Makamının onayından sonra damga vergisini tahsil etmekle yükümlü tutulan noter vasıtası ile yapıldığı gerçeğinden hareketle devir sözleşmesinde damga vergisi alınmaması hususunun, taraflarına ait bir kusur teşkil etmediğini, kaldı ki; işe ait idari şartnamenin 8. maddesinde Vergi Resim ve Harç İstisna Belgesinin verilmesi kriterlerinden biri olan, “’İhale, yeterlik kriterlerini taşıyan tüm yerli ve yabancı isteklilere açıktır.” hükmüne istinaden, işi devir eden … + … Ortak girişimi adına, T.C. Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü'nce düzenlenmiş … tarihli ve … sayılı geçerliliği devam eden Vergi, Resim ve Harç İstisnası Belgesi (VRHİB) (Dilekçe Eki: 1) ve işi devir alan … adına düzenlenmiş … tarihli ve … sayılı Vergi, Resim ve Harç İstisnası Belgesinin (VRHİB) (Dilekçe Eki: 2) bulunduğu; dolayısıyla tarafların düzenlenmiş belgeye sahip olduğu anlaşıldığından damga vergisi alınamaması herhangi bir kamu zararına sebebiyet vermediğini Kurulumuza bildirmiştir.
Başsavcılık mütalaasında özetle; adı geçenin dilekçesinde daha önceki savunmalarını da tekrarlayarak özetle;
- Devir sözleşmesinin İhale Makamının onayından sonra damga vergisini tahsil etmekle yükümlü tutulan noter vasıtası ile yapıldığı gerçeğinden hareketle devir sözleşmesinde damga vergisi alınmaması hususunun tarafına ait bir kusur teşkil etmediği,
- Sözleşmeyi devir eden ve devir alan tarafların her ikisinin de vergi, resim ve harç istisnası belgesine sahip olduğu anlaşıldığından damga vergisi alınamamasının herhangi bir kamu zararına sebebiyet vermediği
Hususlarının ileri sürüldüğü ve bu meyanda tazmin hükmünün kaldırılmasının talep edildiği ifade edildikten sonra; Sayıştay 1. Dairesi tarafından verilen kararda savunmada ileri sürülen hususlar karşılandığından; temyiz talebinin yerinde olmadığı; bu nedenle, temyiz talebinin reddi ile tazmin hükmünün tasdikine karar verilmesinin uygun olacağı mütalaa olunmuştur.
Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Temyize konu işbu ilam maddesi bendinde tazmin hükmü, adı geçen yapım işinde işin sözleşmesi devredildiği halde devir sözleşmesinden damga vergisi alınmamasının kamu zararına sebebiyet verdiği gerekçesiyle verilmiştir.
Söz konusu işin ilk yüklenicisi …+… Ortak Girişimi iken 06.09.2013 tarihli devir sözleşmesi ile iş …’ye devredilmiştir.
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 14 üncü maddesinde:
“Kağıtların Damga Vergisi bu kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı nispet veya miktarlarda alınır. (Ek hüküm: 22/7/1998-4369/77 md.) Şu kadar ki her bir kağıt için hesaplanacak vergi tutarı (1) sayılı tabloda yer alan sınırlamalar saklı kalmak üzere 800 bin Yeni Türk Lirasını aşamaz. Bir önceki yılda uygulanan bu azami tutar, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere, o yıl için tespit ve ilan olunan yeniden değerleme oranında artırılır. (Ek ibare: 9/4/2003-4842/28 md.) Cumhurbaşkanı yeniden değerleme oranının % 50 fazlasını geçmemek ve % 20'sinden az olmamak üzere yeni oranlar tespit etmeye yetkilidir.
Belli parayı ihtiva eden mukavelenamelerin değiştirilmesi halinde artan miktar aynı nispette vergiye tabidir. (Ek cümle: 15/7/2016-6728/25 md.) Birinci fıkraya göre azami tutardan vergi alınan mukavelenamelerin, diğer hükümlerinde değişiklik olmaksızın sadece bedelinin artması durumunda, artan bedele ilişkin bu hüküm uygulanmaz. Bunların devri halinde aslından alınan verginin dörtte biri alınır.
…”
Aynı Kanunun 26 ncı maddesinde ise:
“Resmi dairelerin ilgili memurları kendilerine ibraz edilen kağıtların Damga Vergisini aramaya ve vergisi hiç ödenmemiş veya noksan ödenmiş olanları bir tutanakla tesbit etmeye veya bunları tutanağı düzenlemek üzere, vergi dairesine göndermeye mecburdurlar.”
Hükümleri yer almakta olup, bu hükümlere göre; belli parayı ihtiva eden mukavelenamelerin devri halinde aslından alınan verginin dörtte birinin alınması gerekmekle birlikte noterde yapılan devir sözleşmesinin ibraz edildiği kamu görevlisinin, damga vergisini arama yükümlülüğü bulunmaktadır.
Diğer taraftan, Maliye Bakanlığının 27.02.2004 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 1 Seri Nolu Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde Damga Vergisi ve Harç İstisnası Uygulaması Hakkında Tebliğin 4.7 nci maddesi:
“Diğer döviz kazandırıcı faaliyetlerde, belgeye bağlı olarak uygulanan damga vergisi ve harç istisnasının; belge sahibi yatırımcı, ihracatçı veya üstlenicinin belge kapsamındaki iş nedeniyle ihale makamı dışında kalan ve belge sahibi olmayan diğer kişi ve kuruluşlarla (taşeron, malzeme müteahhidi v.b) yapacağı muamelelere tatbiki mümkün değildir.
…
Bu durumda, döviz kazandırıcı faaliyetlerde, ihale makamı dışında kalan diğer işlem tarafları arasındaki muamelelere; her iki işlem tarafının da o işle ilgili olarak düzenlenmiş belgeye sahip olmasına bağlı olarak damga vergisi ve harç istisnası tatbik edilecektir.”
Hükmünü haizdir.
Bu hükme göre de; devir sözleşmesine damga vergisi ve harç istisnası uygulanabilmesi için devir eden ve devir alan tarafın her ikisinin de bu kapsamda alınmış istisna belgesine sahip olması gerekmektedir.
İlk yüklenici ortak girişim adına düzenlenmiş 27.06.2012 tarihli Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesi bulunmaktadır. Temyiz dilekçesinde, işi devir alan … adına düzenlenmiş 13.09.2013 tarihli Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesi bulunduğundan devir sözleşmesinin damga vergisi istisnası kapsamında bulunduğu belirtilmektedir. Ancak devir sözleşmesinin tarihi 06.09.2013 olup, sözleşme damga vergisini doğuran olay sözleşmenin imzalanmasıyla birlikte ortaya çıkmaktadır. Devir sözleşmesinin imzalandığı tarih olan 06.09.2013’te … adına düzenlenmiş Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesi olmadığından; vergiyi doğuran olay meydana gelmiştir.
1 Seri Nolu Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde Damga Vergisi ve Harç İstisnası Uygulaması Hakkında Tebliğ’in 4.1 inci maddesinde yer alan; “Belgenin alınmasından önce veya belgenin geçerlilik süresinin dolmasından sonra, belgeye bağlanan iş ile ilgili olarak yapılan işlemlere, damga vergisi ve harç istisnası tatbik edilmeyecektir.” hükmüne istinaden belge tarihinden önce yapılan devir sözleşmesi için istisna uygulanması mümkün değildir.
Bu itibarla, işin devrine ilişkin sözleşmeden damga vergisi alınmaması sonucu 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 71 inci maddesi kapsamında kamu zararına sebebiyet verildiğinden; sorumlunun tüm iddia ve itirazlarının reddiyle 183 sayılı İlamın 4. maddesinin (B) bendiyle verilen . TL’nin.. tazminine ilişkin hükmün TASDİKİNE, oy birliğiyle,
6085 sayılı Kanunun 57 nci maddesi gereği bu Kararın yazılı bildirim tarihinden itibaren onbeş gün içerisinde Sayıştay’da karar düzeltilmesi yolu açık olmak üzere,
Karar verildiği 29.11.2023 tarih ve 56148 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
Kararla ilgili sorunuz mu var?