Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 7. Daire Kararı
Karar Tarihi:
1/26/2023
Karar No:
60
Esas No:
560
KARAR
Yardım komisyonu üyelerine huzur hakkı adı altında ücret ödemesi yapılması:
Belediyesi Muhtaç Kimselere Yardım Yönetmeliği hükümlerine göre belediye sınırları içerisinde ihtiyaç sahiplerine verilecek ayni ve nakdi yardım taleplerinin değerlendirilmesi maksadıyla belediye başkanı tarafından belediyede görevli memurlar arasından görevlendirilerek kurulan yardım komisyonu üyelerine huzur hakkı adı altında ücret ödemesi yapılması sonucunda kamu zararına sebebiyet verilmesi iddiası ile ilgili olarak yapılan incelemede;
TC Anayasası’nın “Kamu Hizmeti Görevlileriyle İlgili Hükümler” başlıklı 128’inci maddesinin ikinci fıkrasında; memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işlerinin kanunla düzenleneceği belirtilmiş ve devamında mali ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümlerinin saklı olduğu hüküm altına alınmıştır.
Yasa koyucu da buna binaen memurlara ilişkin olarak bir statü hukukunu temsil eden 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nu çıkarmış ve temel hak ve yükümlülükleri ile mali haklarına ilişkin kuralları belirlemiştir. İlgili Kanun’un “Mali Haklar” başlıklı 146’ncı maddesinde;
“Bu Kanunun birinci maddesinin birinci fıkrası kapsamına giren memurlar aylık, ücret, ödenek, hizmetle ilgili her çeşit ödeme ve bunların şekil ve şartları bakımından bu Kanundaki hükümlere, aynı maddenin ikinci fıkrası kapsamına giren memurlar özel kanunlardaki hükümlere tabidir.
Memurlara kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve yönetmeliklerin ve amirlerin tayin ettiği görevler karşılığında bu Kanunla sağlanan haklar dışında ücret ödenemez, hiçbir yarar sağlanamaz. (Gençlik ve Spor hizmetleri uygulamasında fiilen görevlendirilecekler hariç.)” hükmü yer almaktadır.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Huzur ve izin hakkı” başlıklı 32’nci maddesinde;
“Meclis başkan ve üyelerine, meclis ve komisyon toplantılarına katıldıkları her gün için, 39 uncu madde uyarınca belediye başkanına ödenmekte olan aylık brüt ödeneğin günlük tutarının üçte birini geçmemek üzere meclis tarafından belirlenecek miktarda huzur hakkı ödenir.
…”
“Encümen üyelerine verilecek ödenek” başlıklı 36’nci maddesinde ise;
“Belediye encümeni başkan ve üyelerine, nüfusu 10.000'e kadar olan belediyelerde (3.500), nüfusu 10.001-50.000'e kadar olan belediyelerde (4.500), 50.001-200.000'e kadar olan belediyelerde (6.000) ve 200.001'in üzerinde olan belediyelerde ise (7.500) gösterge rakamının Devlet memurları için belirlenen aylık katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda aylık brüt ödenek verilir. Encümenin memur üyelerine bu tutarların yarısı ödenir.”
Düzenlemeleri hüküm altına alınmıştır.
Yukarıdaki mevzuat hükmünden de anlaşılacağı üzere; kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi, yönetmelikler ve amirlerin tayin ettiği görevler karşılığında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nca sağlanan haklar dışında hiçbir ücret ödenemez ve yarar sağlanamaz. Diğer taraftan, diğer kanunlar ve yürürlükte bulunan toplu sözleşme ile memurlara sağlanmış bulunan mali ve sosyal haklar da göz ardı edilememektedir.
Dolayısıyla, 657 sayılı Kanun kapsamında belediyede istihdam edilen çalışanlara bu Kanun dışında sağlanan haklar dışında ücret ödenebilmesi ve yarar sağlanabilmesi için söz konusu mali ve sosyal hakların diğer kanun yahut yürürlükte bulunan toplu sözleşme ile hüküm altına alınması gerekmektedir. Aksi takdirde, memur statüsünde istihdam edilen çalışanlara yapılacak her ne ad altında olursa olsun ödemeler yasal olmaktan çıkacaktır. Diğer taraftan, “huzur hakkı” ödemesi belediye meclis başkanı ile üyelerine 5393 sayılı Kanun uyarınca sağlanan bir mali hak olup bu başlık altında belediye meclisi tarafından çıkarılan Yönetmelik kapsamında görevlendirilen memur personele mali hak sağlanması da mümkün değildir.
Belediye tarafından belediye sınırları içerisinde ihtiyaç sahiplerine verilecek ayni ve nakdi yardım taleplerinin değerlendirilmesi maksadıyla çıkarılan “İstanbul İli Esenler Belediyesi Muhtaç Kimselere Yardım Yönetmeliği’nin “Yönetim” başlıklı 14’üncü maddesinde; yardım komisyonunun, belediye başkanının görevlendireceği bir başkan ile dört kişiden oluşacağı, komisyon üyelerinin İdarede görevli memur ve müdürlerden seçilerek iki yıl görevlendirileceği düzenlemesi yapılmış, bu düzenleme doğrultusunda da görevlendirmeler yapılarak komisyon çalışmaları yürütülmüştür.
18.07.2018 tarihli Başkanlık Makamı Olur’u ile ise; Hazine ve Maliye Bakanlığınca çıkarılan 162 Seri No.’lu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliği’nde yer alan; “Memurlar ve diğer kamu görevlilerinden, kurum ve kuruluşların yönetim kurulu, denetim kurulu, tasfiye kurulu, danışma kurulu üyelikleri ve komisyon, heyet, komite ile benzeri organlarda görev alanlara, kurum içi ve kurum dışı ayrımı yapılmaksızın bu görevlerinden sadece biri için ücret ödenebilir. Bu maddenin uygulanmasında oluşacak tereddütleri gidermeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.” Düzenlemeye istinaden komisyonda yer alan kişilere belediye memur encümen üyelerine ödenmekte olan oranda komisyon ücreti ödenmesine dair olur verilmiştir. 18.07.2018 tarihli Başkanlık Makamının Olur’undan sonra komisyonda yer alan kişilere ücret ödemesi yapıldığı tespit edilmiştir.
Yukarıda da belirtildiği üzere, 657 sayılı Kanun kapsamında Belediyede istihdam edilen çalışanlara bu Kanun’da yer alan haklar dışında ücret ödenebilmesi ve yarar sağlanabilmesi için söz konusu mali ve sosyal hakların kanunlarda yahut yürürlükte bulunan Toplu Sözleşmede düzenlenmiş olması gerekmektedir. Aksi takdirde, memur statüsünde istihdam edilen çalışanlara her ne ad altında olursa olsun yapılacak ödemeler yasal olmaktan çıkacaktır. Diğer taraftan, “huzur hakkı” ödemesi belediye meclis başkanı ile üyelerine 5393 sayılı Kanun uyarınca sağlanan bir mali hak olup başka komisyon veya toplantılar için görevlendirilen memura ücret ödenmesinin dayanağı olamayacaktır.
Ancak sorumluların göndermiş oldukları savunmalardan kamu zararı tutarı olan … TL’nin, 17.08.2022 tarih ve 892756 sıra numaralı, 17.08.2022 tarih ve 892757 sıra numaralı, 17.08.2022 tarih ve 892758 sıra numaralı, 17.08.2022 tarih ve 892759 numaralı tahsilat makbuzları ile tahsil edildiği anlaşıldığından ilişilecek husus kalmadığına, işbu İlamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanun’un 55’inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle,
Belediyesi Muhtaç Kimselere Yardım Yönetmeliği hükümlerine göre belediye sınırları içerisinde ihtiyaç sahiplerine verilecek ayni ve nakdi yardım taleplerinin değerlendirilmesi maksadıyla belediye başkanı tarafından belediyede görevli memurlar arasından görevlendirilerek kurulan yardım komisyonu üyelerine huzur hakkı adı altında ücret ödemesi yapılması sonucunda kamu zararına sebebiyet verilmesi iddiası ile ilgili olarak yapılan incelemede;
TC Anayasası’nın “Kamu Hizmeti Görevlileriyle İlgili Hükümler” başlıklı 128’inci maddesinin ikinci fıkrasında; memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işlerinin kanunla düzenleneceği belirtilmiş ve devamında mali ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümlerinin saklı olduğu hüküm altına alınmıştır.
Yasa koyucu da buna binaen memurlara ilişkin olarak bir statü hukukunu temsil eden 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nu çıkarmış ve temel hak ve yükümlülükleri ile mali haklarına ilişkin kuralları belirlemiştir. İlgili Kanun’un “Mali Haklar” başlıklı 146’ncı maddesinde;
“Bu Kanunun birinci maddesinin birinci fıkrası kapsamına giren memurlar aylık, ücret, ödenek, hizmetle ilgili her çeşit ödeme ve bunların şekil ve şartları bakımından bu Kanundaki hükümlere, aynı maddenin ikinci fıkrası kapsamına giren memurlar özel kanunlardaki hükümlere tabidir.
Memurlara kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve yönetmeliklerin ve amirlerin tayin ettiği görevler karşılığında bu Kanunla sağlanan haklar dışında ücret ödenemez, hiçbir yarar sağlanamaz. (Gençlik ve Spor hizmetleri uygulamasında fiilen görevlendirilecekler hariç.)” hükmü yer almaktadır.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Huzur ve izin hakkı” başlıklı 32’nci maddesinde;
“Meclis başkan ve üyelerine, meclis ve komisyon toplantılarına katıldıkları her gün için, 39 uncu madde uyarınca belediye başkanına ödenmekte olan aylık brüt ödeneğin günlük tutarının üçte birini geçmemek üzere meclis tarafından belirlenecek miktarda huzur hakkı ödenir.
…”
“Encümen üyelerine verilecek ödenek” başlıklı 36’nci maddesinde ise;
“Belediye encümeni başkan ve üyelerine, nüfusu 10.000'e kadar olan belediyelerde (3.500), nüfusu 10.001-50.000'e kadar olan belediyelerde (4.500), 50.001-200.000'e kadar olan belediyelerde (6.000) ve 200.001'in üzerinde olan belediyelerde ise (7.500) gösterge rakamının Devlet memurları için belirlenen aylık katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda aylık brüt ödenek verilir. Encümenin memur üyelerine bu tutarların yarısı ödenir.”
Düzenlemeleri hüküm altına alınmıştır.
Yukarıdaki mevzuat hükmünden de anlaşılacağı üzere; kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi, yönetmelikler ve amirlerin tayin ettiği görevler karşılığında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nca sağlanan haklar dışında hiçbir ücret ödenemez ve yarar sağlanamaz. Diğer taraftan, diğer kanunlar ve yürürlükte bulunan toplu sözleşme ile memurlara sağlanmış bulunan mali ve sosyal haklar da göz ardı edilememektedir.
Dolayısıyla, 657 sayılı Kanun kapsamında belediyede istihdam edilen çalışanlara bu Kanun dışında sağlanan haklar dışında ücret ödenebilmesi ve yarar sağlanabilmesi için söz konusu mali ve sosyal hakların diğer kanun yahut yürürlükte bulunan toplu sözleşme ile hüküm altına alınması gerekmektedir. Aksi takdirde, memur statüsünde istihdam edilen çalışanlara yapılacak her ne ad altında olursa olsun ödemeler yasal olmaktan çıkacaktır. Diğer taraftan, “huzur hakkı” ödemesi belediye meclis başkanı ile üyelerine 5393 sayılı Kanun uyarınca sağlanan bir mali hak olup bu başlık altında belediye meclisi tarafından çıkarılan Yönetmelik kapsamında görevlendirilen memur personele mali hak sağlanması da mümkün değildir.
Belediye tarafından belediye sınırları içerisinde ihtiyaç sahiplerine verilecek ayni ve nakdi yardım taleplerinin değerlendirilmesi maksadıyla çıkarılan “İstanbul İli Esenler Belediyesi Muhtaç Kimselere Yardım Yönetmeliği’nin “Yönetim” başlıklı 14’üncü maddesinde; yardım komisyonunun, belediye başkanının görevlendireceği bir başkan ile dört kişiden oluşacağı, komisyon üyelerinin İdarede görevli memur ve müdürlerden seçilerek iki yıl görevlendirileceği düzenlemesi yapılmış, bu düzenleme doğrultusunda da görevlendirmeler yapılarak komisyon çalışmaları yürütülmüştür.
18.07.2018 tarihli Başkanlık Makamı Olur’u ile ise; Hazine ve Maliye Bakanlığınca çıkarılan 162 Seri No.’lu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliği’nde yer alan; “Memurlar ve diğer kamu görevlilerinden, kurum ve kuruluşların yönetim kurulu, denetim kurulu, tasfiye kurulu, danışma kurulu üyelikleri ve komisyon, heyet, komite ile benzeri organlarda görev alanlara, kurum içi ve kurum dışı ayrımı yapılmaksızın bu görevlerinden sadece biri için ücret ödenebilir. Bu maddenin uygulanmasında oluşacak tereddütleri gidermeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.” Düzenlemeye istinaden komisyonda yer alan kişilere belediye memur encümen üyelerine ödenmekte olan oranda komisyon ücreti ödenmesine dair olur verilmiştir. 18.07.2018 tarihli Başkanlık Makamının Olur’undan sonra komisyonda yer alan kişilere ücret ödemesi yapıldığı tespit edilmiştir.
Yukarıda da belirtildiği üzere, 657 sayılı Kanun kapsamında Belediyede istihdam edilen çalışanlara bu Kanun’da yer alan haklar dışında ücret ödenebilmesi ve yarar sağlanabilmesi için söz konusu mali ve sosyal hakların kanunlarda yahut yürürlükte bulunan Toplu Sözleşmede düzenlenmiş olması gerekmektedir. Aksi takdirde, memur statüsünde istihdam edilen çalışanlara her ne ad altında olursa olsun yapılacak ödemeler yasal olmaktan çıkacaktır. Diğer taraftan, “huzur hakkı” ödemesi belediye meclis başkanı ile üyelerine 5393 sayılı Kanun uyarınca sağlanan bir mali hak olup başka komisyon veya toplantılar için görevlendirilen memura ücret ödenmesinin dayanağı olamayacaktır.
Ancak sorumluların göndermiş oldukları savunmalardan kamu zararı tutarı olan … TL’nin, 17.08.2022 tarih ve 892756 sıra numaralı, 17.08.2022 tarih ve 892757 sıra numaralı, 17.08.2022 tarih ve 892758 sıra numaralı, 17.08.2022 tarih ve 892759 numaralı tahsilat makbuzları ile tahsil edildiği anlaşıldığından ilişilecek husus kalmadığına, işbu İlamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanun’un 55’inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle,
Kararla ilgili sorunuz mu var?