Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 8. Daire Kararı
Karar Tarihi:
4/4/2023
Karar No:
112
Esas No:
276
KARAR
Fazla çalışma ücretinin hatalı ödenmesi
… Belediyesinde çalışan işçilere, genel hafta tatili ve resmi tatil günlerindeki çalışmaları karşılığında yapılan fazla çalışma ücreti ödemelerinin toplu iş sözleşmesi hükümlerine aykırı gerçekleştirilmesi sonucu … TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasına ilişkin olarak;
4857 sayılı İş Kanunu’nun,
“Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma” başlıklı 44’üncü maddesinde;
“Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir.
Bu günlere ait ücretler 47nci maddeye göre ödenir.”
“Saklı haklar” başlıklı 45’inci maddesinde;
“Toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmelerine hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatillerde işçilere tanınan haklara, ücretli izinlere ve yüzde usulü ile çalışan işçilerin bu Kanunla tanınan haklarına aykırı hükümler konulamaz.
Bu hususlarda işçilere daha elverişli hak ve menfaatler sağlayan kanun, toplu iş sözleşmesi, iş sözleşmesi veya gelenekten doğan kazanılmış haklar saklıdır.”
“Genel tatil ücreti” başlıklı 47’nci maddesinde ise,
“Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir.
Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işverence işçiye ödenir.”
Hükümlerine yer verilmiştir.
Yine, … Belediyesi ile …-İş (… İşçileri Sendikası) arasında 20.04.2020 tarihinde imzalanan ve 01.04.2020 - 31.03.2022 tarihleri arasında geçerli olan Toplu İş Sözleşmesinin “Tatillerde Çalışma ve Ücreti” başlıklı 51’inci maddesinde
“a) Vardiyasız işçilerin hafta tatili Pazar günüdür. Vardiyalı işçilerin çalıştıkları 6 günü takip eden 7. gün hafta tatilidir, işin icabı bu günlerde çalıştırılan işçilere, sonraki hafta içinde iki gün izin verilmezse, çalıştığı tatil günleri için toplam üç yevmiye ödenir.
b) Yasada belirtilen ulusal bayram ve genel tatil günlerinde yapılacak çalışmalar önceden işçiye duyurulur. Duyuru yapılmayan işçi çalışmaması nedeniyle sorumlu tutulamaz. Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılan işçilere her bir gün için 1+2 = 3 yevmiye ödenir.” denilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat ve toplu sözleşme hükümleri göz önüne alındığında, işçilere, gerek hafta tatili olan pazar günlerinde gerekse resmi tatil günlerinde fazladan çalışacakları her bir gün için o günün yevmiye ücreti ve buna ilave iki günlük yevmiye ücreti olmak üzere toplam üç günlük yevmiye ücreti ödenmesi gerekmektedir.
Ancak yapılan incelemede, işçilere fazladan çalıştıkları pazar günü ve/veya resmi tatil günlerinin yevmiyesine ilave olarak iki yerine üç yevmiye fazladan ödeme yapılması suretiyle toplam dört yevmiye tutarında ücret ödendiği, dolayısıyla pazar günü ile resmi tatil günlerinde yapılan çalışmalar için mevzuata aykırı olarak fazladan bir günlük yevmiye ücreti ödendiği tespit edilmiştir.
Konu ile ilgili olarak sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda, üç yevmiyenin Toplu İş Sözleşmesindeki hükümden, fazla ödenen bir yevmiyenin ise 4857 sayılı Kanun’un 47’nci maddesindeki hükümden ötürü verildiği belirtilmişse de, Toplu İş Sözleşmelerinin dayanağı olan yasal mevzuatın amacı kanunlarda verilen hakları hem sözleşmeye bağlamak hem de bu hakların üzerine bir takım menfaatlerin ilave edilebilmesini sağlamak olduğundan, bu ikisinin birbirinden ayrı hukuki mevzuat gibi değerlendirilmesi suretiyle her birinin hükmünden ayrı ayrı yararlanılabilmesi mümkün değildir.
Bu itibarla, işçilere tatil günlerinde yaptırılan çalışmalar karşılığında her bir gün için; o günün yevmiye ücreti ve buna ilave iki günlük yevmiye ücreti olmak üzere toplam üç günlük yevmiye ücreti ödenmesi gerekirken, mevzuata aykırı olarak toplamda dört günlük yevmiye ücreti ödenmesinden kaynaklanan … TL kamu zararının,
… TL’sinin Harcama Yetkilisi (…) … ile Gerçekleştirme Görevlisi (…)… ’a,
… TL’sinin Harcama Yetkilisi (…) … ile Gerçekleştirme Görevlisi (…)…’a,
… TL’sinin Harcama Yetkilisi (...) … ile Gerçekleştirme Görevlisi (…) …’a,
Müştereken ve müteselsilen,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereğince işleyecek faizleri ile ödettirilmesine, oy birliğiyle karar verildi.
… Belediyesinde çalışan işçilere, genel hafta tatili ve resmi tatil günlerindeki çalışmaları karşılığında yapılan fazla çalışma ücreti ödemelerinin toplu iş sözleşmesi hükümlerine aykırı gerçekleştirilmesi sonucu … TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasına ilişkin olarak;
4857 sayılı İş Kanunu’nun,
“Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma” başlıklı 44’üncü maddesinde;
“Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir.
Bu günlere ait ücretler 47nci maddeye göre ödenir.”
“Saklı haklar” başlıklı 45’inci maddesinde;
“Toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmelerine hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatillerde işçilere tanınan haklara, ücretli izinlere ve yüzde usulü ile çalışan işçilerin bu Kanunla tanınan haklarına aykırı hükümler konulamaz.
Bu hususlarda işçilere daha elverişli hak ve menfaatler sağlayan kanun, toplu iş sözleşmesi, iş sözleşmesi veya gelenekten doğan kazanılmış haklar saklıdır.”
“Genel tatil ücreti” başlıklı 47’nci maddesinde ise,
“Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir.
Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işverence işçiye ödenir.”
Hükümlerine yer verilmiştir.
Yine, … Belediyesi ile …-İş (… İşçileri Sendikası) arasında 20.04.2020 tarihinde imzalanan ve 01.04.2020 - 31.03.2022 tarihleri arasında geçerli olan Toplu İş Sözleşmesinin “Tatillerde Çalışma ve Ücreti” başlıklı 51’inci maddesinde
“a) Vardiyasız işçilerin hafta tatili Pazar günüdür. Vardiyalı işçilerin çalıştıkları 6 günü takip eden 7. gün hafta tatilidir, işin icabı bu günlerde çalıştırılan işçilere, sonraki hafta içinde iki gün izin verilmezse, çalıştığı tatil günleri için toplam üç yevmiye ödenir.
b) Yasada belirtilen ulusal bayram ve genel tatil günlerinde yapılacak çalışmalar önceden işçiye duyurulur. Duyuru yapılmayan işçi çalışmaması nedeniyle sorumlu tutulamaz. Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılan işçilere her bir gün için 1+2 = 3 yevmiye ödenir.” denilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat ve toplu sözleşme hükümleri göz önüne alındığında, işçilere, gerek hafta tatili olan pazar günlerinde gerekse resmi tatil günlerinde fazladan çalışacakları her bir gün için o günün yevmiye ücreti ve buna ilave iki günlük yevmiye ücreti olmak üzere toplam üç günlük yevmiye ücreti ödenmesi gerekmektedir.
Ancak yapılan incelemede, işçilere fazladan çalıştıkları pazar günü ve/veya resmi tatil günlerinin yevmiyesine ilave olarak iki yerine üç yevmiye fazladan ödeme yapılması suretiyle toplam dört yevmiye tutarında ücret ödendiği, dolayısıyla pazar günü ile resmi tatil günlerinde yapılan çalışmalar için mevzuata aykırı olarak fazladan bir günlük yevmiye ücreti ödendiği tespit edilmiştir.
Konu ile ilgili olarak sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda, üç yevmiyenin Toplu İş Sözleşmesindeki hükümden, fazla ödenen bir yevmiyenin ise 4857 sayılı Kanun’un 47’nci maddesindeki hükümden ötürü verildiği belirtilmişse de, Toplu İş Sözleşmelerinin dayanağı olan yasal mevzuatın amacı kanunlarda verilen hakları hem sözleşmeye bağlamak hem de bu hakların üzerine bir takım menfaatlerin ilave edilebilmesini sağlamak olduğundan, bu ikisinin birbirinden ayrı hukuki mevzuat gibi değerlendirilmesi suretiyle her birinin hükmünden ayrı ayrı yararlanılabilmesi mümkün değildir.
Bu itibarla, işçilere tatil günlerinde yaptırılan çalışmalar karşılığında her bir gün için; o günün yevmiye ücreti ve buna ilave iki günlük yevmiye ücreti olmak üzere toplam üç günlük yevmiye ücreti ödenmesi gerekirken, mevzuata aykırı olarak toplamda dört günlük yevmiye ücreti ödenmesinden kaynaklanan … TL kamu zararının,
… TL’sinin Harcama Yetkilisi (…) … ile Gerçekleştirme Görevlisi (…)… ’a,
… TL’sinin Harcama Yetkilisi (…) … ile Gerçekleştirme Görevlisi (…)…’a,
… TL’sinin Harcama Yetkilisi (...) … ile Gerçekleştirme Görevlisi (…) …’a,
Müştereken ve müteselsilen,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereğince işleyecek faizleri ile ödettirilmesine, oy birliğiyle karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?