Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 5. Daire Kararı
Karar Tarihi:
3/3/2022
Karar No:
94
Esas No:
511
KARAR
Hakediş
…….. Ltd.Şti. yükleniminde bulunan ….. TL sözleşme bedelli “….Büyükşehir Belediyesi Sahillerine ve Üst Geçitlere Güvenlik Kamerası Yapılması İşi” kapsamında gerek hakediş dosyalarında gerekse fiilen yerinde yapılan incelemeler sonucunda hakediş dosyasında bedeli ödenmiş bazı imalat kalemlerinin bir kısmının hiç yapılmadığı bir kısmının ise sözleşme eki teknik şartnameye aykırı olması neticesinde ….. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;
Söz konusu işle ilgili olarak idare tarafından düzenlenen ….. tarih ve ….. nolu son hakediş raporunun incelenmesi neticesinde bedeli ödenen imalat kalemlerine ilişkin olarak …. tarihinde sahada yapılan incelemeler neticesinde aşağıda yazılı hususlar tespit edilerek tutanak altına alınmıştır.
1. Kazı işlemlerinin teknik şartname ve sözleşmedeki tariflerine uygun genişlik ve derinlikte (…x…. cm) yapılmamış olduğu, daha yüzeysel kotlarda kazı yapıldığı ve dolguda tuvenan malzeme kullanılmadan geri dolgu yapıldığı tespit edilmiştir.
2. Kazı sonrası kablo muhafaza borusu çekimi sırasında şartname ve sözleşmedeki tariflerine uygun yastıklama, kılıf borusu üzerine emniyet şeridi çekimi ve harman tuğlası koyulmadığı tespit edildi. Bu sebeple de sahanın belirli ve büyük bölümünde, imalat sonrası başka kurumlarca yapıldığı tahmin edilen kazılar sırasında, kılıf boruları üzerinde uyarıcı emniyet şerdi ve harman tuğlası bulunmadığı için hatta kopmalar olduğu ve sistemin çalışmadığı tespit edilmiştir.
3. E021 Poz numaralı, “…. MP Harici Kamera Temini ve Montajı” imalat kalemi için kullanılmış olan kameraların, teknik şartnamesinin …., …. (teknik şartnamede açıkça en az ….GB’a kadar kayıt yapılacağı ve kamera içerisinde … GB SD kart bulunması gerektiği yazmasına rağmen, kullanılan kameralar içinde ….GB SD hafıza kartı olduğu ayrıca en fazla ….GB SD kartı desteklediği tespit edilmiştir.) ve …. maddelerine uymadığı, bu sebeple de iş kapsamındaki tüm hatlarda kullanılan kameraların sözleşme ve teknik şartnamelerine uygun olmadığı tespit edilmiştir.
4. E025 Poz numaralı, “Endüstriyel POE Switch” imalat kalemi için kullanılmış olan switchlerin bir kısmının (yaklaşık %50’si), teknik şartnamesinin …. (teknik şartnamede açıkça -30C ile +60C derece arasındaki sıcaklıklarda çalışabilecektir yazmasına rağmen, kullanılan switchlerin -20C ile +60C arasındaki sıcaklıkta çalıştığı teknik kataloğunda tespit edildi) maddesine uymadığı tespit edilmiştir.
5. E027 Poz numaralı, “12U Saha Panosu Temini ve Montajı (Raflar Dahil)” ve E028 Poz numaralı, “20U Saha Panosu Kabinet ve Aksesuarları” imalat kalemleri için kullanılmış olan kabinetlerin bir kısmının, teknik şartnamesinin …. ve …. (teknik şartnamede açıkça Ürünün EN60529 standardı gereği IP58 koruma sınıfına sahip olması, harici ortamda, kar, yağmur ve çeşitli iklim şartlarına karşı yeterli koruma sağlaması gerektiği belirtilmiş olmasına rağmen dış yüzeylerinin paslandığı, boyalarının kalktığı tespit edilmiştir.
Denetçi tarafından yapılan bu tespitlere rağmen Geçici Kabul Heyeti tarafından …. tarihinde iş yerine gidilerek yüklenici tarafından yapılmış işlerin şartname ve tekniğine uygun yapıldığına ilişkin …. tarihli geçici kabul tutanağı düzenlenmiş ve imzalanmıştır.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanununun “Kamu Zararı” başlıklı 71 inci maddesinde; “Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.
Kamu zararının belirlenmesinde;
a) İş, mal veya hizmet karşılığı olarak belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması,
b) Mal alınmadan, iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılması,
c) Transfer niteliğindeki giderlerde, fazla veya yersiz ödemede bulunulması,
d) İş, mal veya hizmetin rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla alınması veya yaptırılması,
e) İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması,
f) (Mülga: 22/12/2005-5436/10 md.)
g) Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması, Esas alınır.” denilmektedir.
Madde hükümlerinde de anlaşılacağı üzere mal alınmadan, iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılması kamu zararının belirlenmesinde esas alınmakta olup ilgili yapım işinin sözleşmesine, teknik şartnamesine göre yapılması gereken imalatların bir kısmının sözleşme ve eki teknik şartnamesine uygun olmadığı bir kısmının ise hiç yapılmadığı halde yapılmış gibi bedellerinin ödenmesinden dolayı …. TL kamu zararına sebebiyet verilmiştir.
Diğer sorumlulardan Geçici Kabul Komisyon üyeleri ….. (…...) ve …. aynı mahiyetteki savunmalarında özetle tespit tutanağının … nolu maddesinde belirtilen “Kazı işlemlerinin teknik şartname ve sözleşmedeki tariflerine uygun genişlik ve derinlikte yapılmamış olduğu, daha yüzeysel kotlarda kazı yapıldığı ve dolguda tüvenan malzeme yapılmadan geri dolgu yapıldığının tespitine ilişkin olarak “ …. nolu maddede belirtilen “E021 Poz numaralı, “5 MP Harici Kamera Temini ve Montajı” imalat kalemi için belirtilen eksiklikler”, …. nolu maddesinde “E025 Poz numaralı, “Endüstriyel POE Switch” imalat kalemi için belirtilen eksiklikler”, …. nolu maddesinde belirtilen “E027 Poz numaralı, “ 12U Saha Panosu Temini ve Montajı (Raflar Dahil)” imalat kalemi vs, için belirtilen eksiklikler” e yönelik genel olarak; işin bünyesinde kontrol mühendisi olarak çalışılmadığı, kabul komisyonunda inşaat mühendisi olarak görev alındığı, kontrollük ve İdarecilik açısından herhangi bir görevinin bulunmadığı, ihale öncesi poz seçimlerinde herhangi bir yetki ve sorumluluğunun bulunmadığı, …. numaralı madde için, iş bitimi sonrası onarımı tamamlanan asfalt, beton, parke taş, yeşil alanı kontrol edip, çalışma yapılan alanda vatandaş kullanımına engel teşkil edecek veya söz konusu ortamda tehlike yaratacak fiziki hususların var olup olmadığının kontrolünün yapıldığı, …. numaralı madde için geçici kabulde gözle görülmeyen hususların bulunması, …,…,…ve …. nolu maddelerle ilgili olarak mesleki olarak herhangi bir görev ve sorumluluğunun bulunmadığı ve kamu zararından sorumlu tutulamayacağı, kabul işleminin ilgili mevzuata uygun yapıldığı, geçici hakediş ve kesin hesap ödemelerinde yer alınmadığını ve sorumluluğunun bulunmadığını;
Yine Geçici Kabul Komisyonu üyelerinden (…..) …. ise savunmasında tespit tutanağında belirtilen hususlara ilişkin olarak işin bünyesinde kontrol mühendisi olarak çalışılmadığı, kabul komisyonunda elektrik-elektronik mühendisi olarak görev alındığı, kontrollük ve İdarecilik açısından herhangi bir görevin bulunmadığı, ihale öncesi poz seçimlerinde herhangi bir yetki ve sorumluluğun bulunmadığı, özel sağlık nedenleri gereği incelemelerin yeterince gerçekleştirilemediği, muayene ve kabul komisyonunda görev alınmak istemediği, bunun şifai olarak bildirildiği ancak İdarenin buna itibar etmediği, tespit tutanağının … ve …. numaralı maddeler için muayene esnasında yapılan incelemelerin işin kontrollük teşkilatının sözlü ve yazılı olarak vermiş olduğu bilgilere göre istinaden çıplak gözle yapıldığı, iş bitimi sonrası onarımı tamamlanan asfalt, beton, parke taş, yeşil alanı kontrol edip, çalışma yapılan alanda vatandaş kullanımına engel teşkil edecek veya söz konusu ortamda tehlike yaratacak fiziki hususların var olup olmadığının kontrolünün yapıldığı, İdarede gerekli altyapı kontrolünü yapmaya yönelik herhangi bir cihaz olmadığı, yer altında ve yer üstünde gerçekleştirilen imalatların gözle görünmeyen kısımları ve gözle görülen kısımlarında da aldanmaya sebebiyet verilecek durumların varlığı, tutanağın …,… ve …. numaralı maddelerinde belirtilen malzemelere İdarece veya kontrolörce Onay verildiği, …. Numaralı maddede bahsedilen malzemelere ait EN belgesi, Dyo marka boya raporlarının Malzeme Onay Belgeleri Ekinde yer aldığı, onay verilen malzeme listelerinde ve Malzeme Onay Formlarında herhangi bir imzanın bulunmadığı ve bundan dolayı sorumluluğun bulunmadığı, kontrolör Teknisyen …..’ın sözlü ve yazılı vermiş olduğu bilgiler ve yüksekte onun yaptığı kontrollere-bilgilere güvenerek işlem tesis edildiği, Yapım İşleri Genel Şartnamesi madde 14 ve mevzuatın ilgili hükümleri gereği ortaya çıkan kamu zararından işin harcama yetkilisi, gerçekleştirme görevlisi, kontrol teşkilatı ve yüklenicisinin sorumlu olduğu, Yüklenicinin işi sadakat ve özenle yapma sorumluluğunun bulunduğu, Yapım İşleri Genel Şartnamesi 23 ve 25. Maddeleri gereği hatalı, kusurlu ve eksik işlerle ilgili yüklenicinin bakım ve düzeltme sorumluluğunun olduğu, kabul işleminin ilgili mevzuata uygun yapıldığı, geçici hakediş ve kesin hesap ödemelerinde yer alınmadığı dolayısı ile sorumluluğunun bulunmadığını iddia etmişlerse de Geçici Kabul Komisyonu, Yapım İşleri Muayene ve Kabul Yönetmeliği madde 4 gereği, kurulmasından itibaren en geç 10 gün içinde işyerine giderek yüklenici tarafından gerçekleştirilen işleri Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 41 inci maddesine göre inceler, muayene eder ve gerekli gördüğü kısımların işletme ve çalışma deneylerini yapar. Geçici kabule engel bir durum bulunmadığı takdirde, işin geçici kabulünü yapar.
Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 41 inci maddesine göre yapı kontrol görevlisi tarafından geriye kalan eksikliklerin işin sözleşme bedelinin %5’inden fazla olmadığına dair düzenlenen geçici kabul teklif belgesi üzerine, muayene ve kabul komisyonunu teşkil edilir. Muayene ve kabul komisyonu gerçekleştirilen işlerin nev’ini, niteliğini, sözleşme ve ekleri ile teknik gereklere ve iş sırasında onaylanan değişikliklere uygunluğunu ve kabule hazır olup olmadığını, yüklenici veya vekili ile birlikte inceler, bu inceleme esnasında görülen kusur ve eksikliklerin kabule engel olup olmadığını, teknik olarak kabul edilip edilemeyeceğini tespit eder. Teknik olarak kabul edilebilecek olanlar için nefaset kesme yetkisini kullanabilir, kabul edilmeyen ve kabule engel kusur ve eksiklik hali için kabul işlemini eksikliklerin giderildiği tarihe erteler, kabule engel olmayan eksik ve kusurların varlığı halinde onaylanmaksızın geçici kabul tutanağını düzenler, eksik listesini oluşturur ve süreyi tayin eder, eksikliklerin giderilmesini müteakip tutanağı onaylar.
Muayene ve Kabul Yönetmeliği muayene ve kabul komisyonunun sorumluluğunun belirlendiği Madde 16 da “muayene ve kabul komisyonu başkan ve üyelerinin, görevlerini kanuni gereklere uygun veya tarafsızlıkla yapmadıklarının, taraflardan birinin zararına yol açacak ihmalde veya kusurlu hareketlerde bulunduklarının tespiti halinde, haklarında ilgili mevzuatları gereğince disiplin cezası uygulanabileceği, ayrıca, fiil veya davranışlarının özelliğine göre haklarında ceza kovuşturması da yapılarak hükmolunacak ceza ile birlikte tarafların uğradıkları zarar ve ziyan genel hükümlere göre kendilerine tazmin edilebileceği” belirtilmektedir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu 71 inci maddesinde kamu zararı “kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması” olarak tanımlanmış olup, aynı maddenin b fıkrasında “mal alınmadan, iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılması “ kamu zararı nedeni olarak sayılmaktadır. Yine madde 71 de “…Yapılmamış inşaat, onarım ve üretimi yapılmış veya bitmiş gibi gösteren gerçek dışı belge düzenlemek suretiyle kamu kaynağında bir artışa engel veya bir eksilmeye neden olanlar ile bu gibi kanıtlayıcı belgeleri bilerek düzenlemiş, imzalamış veya onaylamış bulunanlar hakkında Türk Ceza Kanunu veya diğer kanunların bu fiillere ilişkin hükümleri uygulanır. “ denilmektedir.
Bu çerçevede; gerçekleştirilen işlerin nev’ini, niteliğini, sözleşme ve ekleri ile teknik gereklere ve iş sırasında onaylanan değişikliklere uygunluğunu inceleme yetkisi bulunan, teknik olarak kabulünde sakınca görülmeyen ve işin İdareye teslimini ve kullanılmasını/işletilmesini engellemeyen, giderilmesi de mümkün olmayan, zaman ve kaynak israfına neden olan eksiklikler için nefaset kesme yetkisi bulunan, tamamlatılması gereken kusur ve eksikliklerin kabule engel olup olmadığına karar veren, bu karara göre eksiklerin giderilmesine yönelik sürelerin ve verilecek cezaların tayininde önemli ve belirleyici rolü olan yapım işleri muayene ve kabul yönetmeliği madde 16 ile de sorumluluğu tarif edilen komisyonun ve üyelerinin bu görevini yerine getirirken yeterince titiz davranmayarak gerekli incelemeleri gerçekleştirmediği anlaşılmaktadır.
Bahse konu işte Geçici Kabul Komisyon üyeleri olarak görev alan (…) ….. ve (….) …..’ın hakediş raporlarında bedeli ödenen kazı imalatlarının teknik şartname ve sözleşmedeki tariflerine uygun genişlik ve derinlikte olmamasına rağmen, fiber optik kabloların geçtiği yerlerde gömlekleme ve yataklama imalatlarının hiç yapılmamasına rağmen ve dolgu üstünde bulunması gereken tuğlaların hiç konulmadığı halde konulmuş gibi gösterilmesine rağmen tüm imalatların sözleşme ve fenni kurallara uygun yapıldığı şeklinde geçici kabul tutanağını imzalamaları kendi görev sorumluluk alanı ile ilgili olarak imalatları yeterince ve gereğince incelemediklerini açıkça ortaya koymaktadır. Yine savunmada komisyonun sadece görünür imalatları kontrol edebileceği ileri sürülmüşse de buna ilişkin herhangi bir yasal düzenleme söz konusu değildir. 5018 Sayılı Kanunun 71 inci maddesine göre söz konusu kişilerin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan hallerden biriyle geçici kabul evrakını yukarıda bahsedilen gerekli teknik incelemeleri ve değerlendirmeleri yeterince yapmaksızın imzalayıp, onaylamak suretiyle, kamu kaynağında eksilişe neden olduğu, iş yaptırılmadan ödeme yapılmasına yol açtığı açıktır.
Geçici Kabul Komisyon üyesi olarak görev alan (…..) ….’ın kendi sorumluluk alanı içerisine giren imalatlara ilişkin olarak geçici kabul tutanağında tüm imalatların sözleşme ve şartnamesine uygun olduğunu belirtmesine rağmen sahada yapılan incelemeler sonucunda kamera, switch, hafıza kartları ve panoların istenen teknik kriterleri sağlamadığı tespit edilmiştir. Ayrıca savunmada komisyonun sadece görünür imalatları kontrol edebileceği ileri sürülmüşse de buna ilişkin herhangi bir yasal düzenleme söz konusu değildir. Yine savunmada idarenin kabul komisyonunun incelemelerini daha sağlıklı yapması açısından yeterli makine ve teçhizata sahip olmaması, kişinin sağlık sorunları ile ilgili olarak yaptığı açıklamaları söz konusu eksik ve hatalı imalatların kabul edilmesi için gerekçe oluşturmamaktadır.
Sorumlulardan Harcama Yetkilisi (…..) ….. ile Gerçekleştirme Görevlileri (…..) ….., (…..) …. (…..) …., (….) ….. ve (….) …. aynı mahiyetteki savunmalarında söz konusu işle ilgili olarak tespit edilen eksikliklerin giderilmesi için yüklenici firmaya …. gün süre verildiğini ve sorumlular hakkında inceleme yapılması için İzmir Büyükşehir Belediyesi Teftiş Kuruluna havale edildiğini bildirmişlerdir. Harcama Yetkilisi (….) …. daha sonradan gönderdiği ek savunmada sorgu konusu yapılan eksikliklere ilişkin olarak bazı imalat kalemlerinin yükleniciye yaptırıldığını ve kesinti tablosunda belirtildiği gibi kamu zararının …. TL den …. TL ye düştüğünü, kalan tutar için de hukuki sürecin başlatıldığını belirtmiştir.
Diğer yandan, Denetçi tarafından rapor yazıldıktan sonra sorumlular tarafından, adı geçen iş ile ilgili geriye kalan kamu zararı tutarı …. TL’nin yüklenici firmanın alacağından …. tarih ve ….nolu kesinti makbuzu ile mahsup edilmek suretiyle tahsil edildiği bildirilmiştir.
Bu itibarla; ….. Ltd.Şti. yükleniminde bulunan ….. TL sözleşme bedelli “…. Büyükşehir Belediyesi Sahillerine ve Üst Geçitlere Güvenlik Kamerası Yapılması İşi” kapsamında gerek hakediş dosyalarında gerekse fiilen yerinde yapılan incelemeler sonucunda hakediş dosyasında bedeli ödenmiş bazı imalat kalemlerinin bir kısmının hiç yapılmadığı bir kısmının ise sözleşme eki teknik şartnameye aykırı olması neticesinde ….. TL kamu zararının;
…. TL’sine ilişkin olarak; sorguda tespit edilen bazı imalat kalemlerindeki eksikliklerin yükleniciye yaptırıldığından, söz konusu tutar ile ilgili denilecek kalmadığına;
Geriye kalan …. TL’si ise ahiz yüklenici firma ….. Ltd.Şti. ‘nin alacağından …. tarih ve …. nolu kesinti makbuzu ile mahsup edilmek suretiyle tahsil edildiğinden ilişilecek husus kalmadığına;
İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.
…….. Ltd.Şti. yükleniminde bulunan ….. TL sözleşme bedelli “….Büyükşehir Belediyesi Sahillerine ve Üst Geçitlere Güvenlik Kamerası Yapılması İşi” kapsamında gerek hakediş dosyalarında gerekse fiilen yerinde yapılan incelemeler sonucunda hakediş dosyasında bedeli ödenmiş bazı imalat kalemlerinin bir kısmının hiç yapılmadığı bir kısmının ise sözleşme eki teknik şartnameye aykırı olması neticesinde ….. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;
Söz konusu işle ilgili olarak idare tarafından düzenlenen ….. tarih ve ….. nolu son hakediş raporunun incelenmesi neticesinde bedeli ödenen imalat kalemlerine ilişkin olarak …. tarihinde sahada yapılan incelemeler neticesinde aşağıda yazılı hususlar tespit edilerek tutanak altına alınmıştır.
1. Kazı işlemlerinin teknik şartname ve sözleşmedeki tariflerine uygun genişlik ve derinlikte (…x…. cm) yapılmamış olduğu, daha yüzeysel kotlarda kazı yapıldığı ve dolguda tuvenan malzeme kullanılmadan geri dolgu yapıldığı tespit edilmiştir.
2. Kazı sonrası kablo muhafaza borusu çekimi sırasında şartname ve sözleşmedeki tariflerine uygun yastıklama, kılıf borusu üzerine emniyet şeridi çekimi ve harman tuğlası koyulmadığı tespit edildi. Bu sebeple de sahanın belirli ve büyük bölümünde, imalat sonrası başka kurumlarca yapıldığı tahmin edilen kazılar sırasında, kılıf boruları üzerinde uyarıcı emniyet şerdi ve harman tuğlası bulunmadığı için hatta kopmalar olduğu ve sistemin çalışmadığı tespit edilmiştir.
3. E021 Poz numaralı, “…. MP Harici Kamera Temini ve Montajı” imalat kalemi için kullanılmış olan kameraların, teknik şartnamesinin …., …. (teknik şartnamede açıkça en az ….GB’a kadar kayıt yapılacağı ve kamera içerisinde … GB SD kart bulunması gerektiği yazmasına rağmen, kullanılan kameralar içinde ….GB SD hafıza kartı olduğu ayrıca en fazla ….GB SD kartı desteklediği tespit edilmiştir.) ve …. maddelerine uymadığı, bu sebeple de iş kapsamındaki tüm hatlarda kullanılan kameraların sözleşme ve teknik şartnamelerine uygun olmadığı tespit edilmiştir.
4. E025 Poz numaralı, “Endüstriyel POE Switch” imalat kalemi için kullanılmış olan switchlerin bir kısmının (yaklaşık %50’si), teknik şartnamesinin …. (teknik şartnamede açıkça -30C ile +60C derece arasındaki sıcaklıklarda çalışabilecektir yazmasına rağmen, kullanılan switchlerin -20C ile +60C arasındaki sıcaklıkta çalıştığı teknik kataloğunda tespit edildi) maddesine uymadığı tespit edilmiştir.
5. E027 Poz numaralı, “12U Saha Panosu Temini ve Montajı (Raflar Dahil)” ve E028 Poz numaralı, “20U Saha Panosu Kabinet ve Aksesuarları” imalat kalemleri için kullanılmış olan kabinetlerin bir kısmının, teknik şartnamesinin …. ve …. (teknik şartnamede açıkça Ürünün EN60529 standardı gereği IP58 koruma sınıfına sahip olması, harici ortamda, kar, yağmur ve çeşitli iklim şartlarına karşı yeterli koruma sağlaması gerektiği belirtilmiş olmasına rağmen dış yüzeylerinin paslandığı, boyalarının kalktığı tespit edilmiştir.
Denetçi tarafından yapılan bu tespitlere rağmen Geçici Kabul Heyeti tarafından …. tarihinde iş yerine gidilerek yüklenici tarafından yapılmış işlerin şartname ve tekniğine uygun yapıldığına ilişkin …. tarihli geçici kabul tutanağı düzenlenmiş ve imzalanmıştır.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanununun “Kamu Zararı” başlıklı 71 inci maddesinde; “Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.
Kamu zararının belirlenmesinde;
a) İş, mal veya hizmet karşılığı olarak belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması,
b) Mal alınmadan, iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılması,
c) Transfer niteliğindeki giderlerde, fazla veya yersiz ödemede bulunulması,
d) İş, mal veya hizmetin rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla alınması veya yaptırılması,
e) İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması,
f) (Mülga: 22/12/2005-5436/10 md.)
g) Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması, Esas alınır.” denilmektedir.
Madde hükümlerinde de anlaşılacağı üzere mal alınmadan, iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılması kamu zararının belirlenmesinde esas alınmakta olup ilgili yapım işinin sözleşmesine, teknik şartnamesine göre yapılması gereken imalatların bir kısmının sözleşme ve eki teknik şartnamesine uygun olmadığı bir kısmının ise hiç yapılmadığı halde yapılmış gibi bedellerinin ödenmesinden dolayı …. TL kamu zararına sebebiyet verilmiştir.
Diğer sorumlulardan Geçici Kabul Komisyon üyeleri ….. (…...) ve …. aynı mahiyetteki savunmalarında özetle tespit tutanağının … nolu maddesinde belirtilen “Kazı işlemlerinin teknik şartname ve sözleşmedeki tariflerine uygun genişlik ve derinlikte yapılmamış olduğu, daha yüzeysel kotlarda kazı yapıldığı ve dolguda tüvenan malzeme yapılmadan geri dolgu yapıldığının tespitine ilişkin olarak “ …. nolu maddede belirtilen “E021 Poz numaralı, “5 MP Harici Kamera Temini ve Montajı” imalat kalemi için belirtilen eksiklikler”, …. nolu maddesinde “E025 Poz numaralı, “Endüstriyel POE Switch” imalat kalemi için belirtilen eksiklikler”, …. nolu maddesinde belirtilen “E027 Poz numaralı, “ 12U Saha Panosu Temini ve Montajı (Raflar Dahil)” imalat kalemi vs, için belirtilen eksiklikler” e yönelik genel olarak; işin bünyesinde kontrol mühendisi olarak çalışılmadığı, kabul komisyonunda inşaat mühendisi olarak görev alındığı, kontrollük ve İdarecilik açısından herhangi bir görevinin bulunmadığı, ihale öncesi poz seçimlerinde herhangi bir yetki ve sorumluluğunun bulunmadığı, …. numaralı madde için, iş bitimi sonrası onarımı tamamlanan asfalt, beton, parke taş, yeşil alanı kontrol edip, çalışma yapılan alanda vatandaş kullanımına engel teşkil edecek veya söz konusu ortamda tehlike yaratacak fiziki hususların var olup olmadığının kontrolünün yapıldığı, …. numaralı madde için geçici kabulde gözle görülmeyen hususların bulunması, …,…,…ve …. nolu maddelerle ilgili olarak mesleki olarak herhangi bir görev ve sorumluluğunun bulunmadığı ve kamu zararından sorumlu tutulamayacağı, kabul işleminin ilgili mevzuata uygun yapıldığı, geçici hakediş ve kesin hesap ödemelerinde yer alınmadığını ve sorumluluğunun bulunmadığını;
Yine Geçici Kabul Komisyonu üyelerinden (…..) …. ise savunmasında tespit tutanağında belirtilen hususlara ilişkin olarak işin bünyesinde kontrol mühendisi olarak çalışılmadığı, kabul komisyonunda elektrik-elektronik mühendisi olarak görev alındığı, kontrollük ve İdarecilik açısından herhangi bir görevin bulunmadığı, ihale öncesi poz seçimlerinde herhangi bir yetki ve sorumluluğun bulunmadığı, özel sağlık nedenleri gereği incelemelerin yeterince gerçekleştirilemediği, muayene ve kabul komisyonunda görev alınmak istemediği, bunun şifai olarak bildirildiği ancak İdarenin buna itibar etmediği, tespit tutanağının … ve …. numaralı maddeler için muayene esnasında yapılan incelemelerin işin kontrollük teşkilatının sözlü ve yazılı olarak vermiş olduğu bilgilere göre istinaden çıplak gözle yapıldığı, iş bitimi sonrası onarımı tamamlanan asfalt, beton, parke taş, yeşil alanı kontrol edip, çalışma yapılan alanda vatandaş kullanımına engel teşkil edecek veya söz konusu ortamda tehlike yaratacak fiziki hususların var olup olmadığının kontrolünün yapıldığı, İdarede gerekli altyapı kontrolünü yapmaya yönelik herhangi bir cihaz olmadığı, yer altında ve yer üstünde gerçekleştirilen imalatların gözle görünmeyen kısımları ve gözle görülen kısımlarında da aldanmaya sebebiyet verilecek durumların varlığı, tutanağın …,… ve …. numaralı maddelerinde belirtilen malzemelere İdarece veya kontrolörce Onay verildiği, …. Numaralı maddede bahsedilen malzemelere ait EN belgesi, Dyo marka boya raporlarının Malzeme Onay Belgeleri Ekinde yer aldığı, onay verilen malzeme listelerinde ve Malzeme Onay Formlarında herhangi bir imzanın bulunmadığı ve bundan dolayı sorumluluğun bulunmadığı, kontrolör Teknisyen …..’ın sözlü ve yazılı vermiş olduğu bilgiler ve yüksekte onun yaptığı kontrollere-bilgilere güvenerek işlem tesis edildiği, Yapım İşleri Genel Şartnamesi madde 14 ve mevzuatın ilgili hükümleri gereği ortaya çıkan kamu zararından işin harcama yetkilisi, gerçekleştirme görevlisi, kontrol teşkilatı ve yüklenicisinin sorumlu olduğu, Yüklenicinin işi sadakat ve özenle yapma sorumluluğunun bulunduğu, Yapım İşleri Genel Şartnamesi 23 ve 25. Maddeleri gereği hatalı, kusurlu ve eksik işlerle ilgili yüklenicinin bakım ve düzeltme sorumluluğunun olduğu, kabul işleminin ilgili mevzuata uygun yapıldığı, geçici hakediş ve kesin hesap ödemelerinde yer alınmadığı dolayısı ile sorumluluğunun bulunmadığını iddia etmişlerse de Geçici Kabul Komisyonu, Yapım İşleri Muayene ve Kabul Yönetmeliği madde 4 gereği, kurulmasından itibaren en geç 10 gün içinde işyerine giderek yüklenici tarafından gerçekleştirilen işleri Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 41 inci maddesine göre inceler, muayene eder ve gerekli gördüğü kısımların işletme ve çalışma deneylerini yapar. Geçici kabule engel bir durum bulunmadığı takdirde, işin geçici kabulünü yapar.
Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 41 inci maddesine göre yapı kontrol görevlisi tarafından geriye kalan eksikliklerin işin sözleşme bedelinin %5’inden fazla olmadığına dair düzenlenen geçici kabul teklif belgesi üzerine, muayene ve kabul komisyonunu teşkil edilir. Muayene ve kabul komisyonu gerçekleştirilen işlerin nev’ini, niteliğini, sözleşme ve ekleri ile teknik gereklere ve iş sırasında onaylanan değişikliklere uygunluğunu ve kabule hazır olup olmadığını, yüklenici veya vekili ile birlikte inceler, bu inceleme esnasında görülen kusur ve eksikliklerin kabule engel olup olmadığını, teknik olarak kabul edilip edilemeyeceğini tespit eder. Teknik olarak kabul edilebilecek olanlar için nefaset kesme yetkisini kullanabilir, kabul edilmeyen ve kabule engel kusur ve eksiklik hali için kabul işlemini eksikliklerin giderildiği tarihe erteler, kabule engel olmayan eksik ve kusurların varlığı halinde onaylanmaksızın geçici kabul tutanağını düzenler, eksik listesini oluşturur ve süreyi tayin eder, eksikliklerin giderilmesini müteakip tutanağı onaylar.
Muayene ve Kabul Yönetmeliği muayene ve kabul komisyonunun sorumluluğunun belirlendiği Madde 16 da “muayene ve kabul komisyonu başkan ve üyelerinin, görevlerini kanuni gereklere uygun veya tarafsızlıkla yapmadıklarının, taraflardan birinin zararına yol açacak ihmalde veya kusurlu hareketlerde bulunduklarının tespiti halinde, haklarında ilgili mevzuatları gereğince disiplin cezası uygulanabileceği, ayrıca, fiil veya davranışlarının özelliğine göre haklarında ceza kovuşturması da yapılarak hükmolunacak ceza ile birlikte tarafların uğradıkları zarar ve ziyan genel hükümlere göre kendilerine tazmin edilebileceği” belirtilmektedir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu 71 inci maddesinde kamu zararı “kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması” olarak tanımlanmış olup, aynı maddenin b fıkrasında “mal alınmadan, iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılması “ kamu zararı nedeni olarak sayılmaktadır. Yine madde 71 de “…Yapılmamış inşaat, onarım ve üretimi yapılmış veya bitmiş gibi gösteren gerçek dışı belge düzenlemek suretiyle kamu kaynağında bir artışa engel veya bir eksilmeye neden olanlar ile bu gibi kanıtlayıcı belgeleri bilerek düzenlemiş, imzalamış veya onaylamış bulunanlar hakkında Türk Ceza Kanunu veya diğer kanunların bu fiillere ilişkin hükümleri uygulanır. “ denilmektedir.
Bu çerçevede; gerçekleştirilen işlerin nev’ini, niteliğini, sözleşme ve ekleri ile teknik gereklere ve iş sırasında onaylanan değişikliklere uygunluğunu inceleme yetkisi bulunan, teknik olarak kabulünde sakınca görülmeyen ve işin İdareye teslimini ve kullanılmasını/işletilmesini engellemeyen, giderilmesi de mümkün olmayan, zaman ve kaynak israfına neden olan eksiklikler için nefaset kesme yetkisi bulunan, tamamlatılması gereken kusur ve eksikliklerin kabule engel olup olmadığına karar veren, bu karara göre eksiklerin giderilmesine yönelik sürelerin ve verilecek cezaların tayininde önemli ve belirleyici rolü olan yapım işleri muayene ve kabul yönetmeliği madde 16 ile de sorumluluğu tarif edilen komisyonun ve üyelerinin bu görevini yerine getirirken yeterince titiz davranmayarak gerekli incelemeleri gerçekleştirmediği anlaşılmaktadır.
Bahse konu işte Geçici Kabul Komisyon üyeleri olarak görev alan (…) ….. ve (….) …..’ın hakediş raporlarında bedeli ödenen kazı imalatlarının teknik şartname ve sözleşmedeki tariflerine uygun genişlik ve derinlikte olmamasına rağmen, fiber optik kabloların geçtiği yerlerde gömlekleme ve yataklama imalatlarının hiç yapılmamasına rağmen ve dolgu üstünde bulunması gereken tuğlaların hiç konulmadığı halde konulmuş gibi gösterilmesine rağmen tüm imalatların sözleşme ve fenni kurallara uygun yapıldığı şeklinde geçici kabul tutanağını imzalamaları kendi görev sorumluluk alanı ile ilgili olarak imalatları yeterince ve gereğince incelemediklerini açıkça ortaya koymaktadır. Yine savunmada komisyonun sadece görünür imalatları kontrol edebileceği ileri sürülmüşse de buna ilişkin herhangi bir yasal düzenleme söz konusu değildir. 5018 Sayılı Kanunun 71 inci maddesine göre söz konusu kişilerin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan hallerden biriyle geçici kabul evrakını yukarıda bahsedilen gerekli teknik incelemeleri ve değerlendirmeleri yeterince yapmaksızın imzalayıp, onaylamak suretiyle, kamu kaynağında eksilişe neden olduğu, iş yaptırılmadan ödeme yapılmasına yol açtığı açıktır.
Geçici Kabul Komisyon üyesi olarak görev alan (…..) ….’ın kendi sorumluluk alanı içerisine giren imalatlara ilişkin olarak geçici kabul tutanağında tüm imalatların sözleşme ve şartnamesine uygun olduğunu belirtmesine rağmen sahada yapılan incelemeler sonucunda kamera, switch, hafıza kartları ve panoların istenen teknik kriterleri sağlamadığı tespit edilmiştir. Ayrıca savunmada komisyonun sadece görünür imalatları kontrol edebileceği ileri sürülmüşse de buna ilişkin herhangi bir yasal düzenleme söz konusu değildir. Yine savunmada idarenin kabul komisyonunun incelemelerini daha sağlıklı yapması açısından yeterli makine ve teçhizata sahip olmaması, kişinin sağlık sorunları ile ilgili olarak yaptığı açıklamaları söz konusu eksik ve hatalı imalatların kabul edilmesi için gerekçe oluşturmamaktadır.
Sorumlulardan Harcama Yetkilisi (…..) ….. ile Gerçekleştirme Görevlileri (…..) ….., (…..) …. (…..) …., (….) ….. ve (….) …. aynı mahiyetteki savunmalarında söz konusu işle ilgili olarak tespit edilen eksikliklerin giderilmesi için yüklenici firmaya …. gün süre verildiğini ve sorumlular hakkında inceleme yapılması için İzmir Büyükşehir Belediyesi Teftiş Kuruluna havale edildiğini bildirmişlerdir. Harcama Yetkilisi (….) …. daha sonradan gönderdiği ek savunmada sorgu konusu yapılan eksikliklere ilişkin olarak bazı imalat kalemlerinin yükleniciye yaptırıldığını ve kesinti tablosunda belirtildiği gibi kamu zararının …. TL den …. TL ye düştüğünü, kalan tutar için de hukuki sürecin başlatıldığını belirtmiştir.
Diğer yandan, Denetçi tarafından rapor yazıldıktan sonra sorumlular tarafından, adı geçen iş ile ilgili geriye kalan kamu zararı tutarı …. TL’nin yüklenici firmanın alacağından …. tarih ve ….nolu kesinti makbuzu ile mahsup edilmek suretiyle tahsil edildiği bildirilmiştir.
Bu itibarla; ….. Ltd.Şti. yükleniminde bulunan ….. TL sözleşme bedelli “…. Büyükşehir Belediyesi Sahillerine ve Üst Geçitlere Güvenlik Kamerası Yapılması İşi” kapsamında gerek hakediş dosyalarında gerekse fiilen yerinde yapılan incelemeler sonucunda hakediş dosyasında bedeli ödenmiş bazı imalat kalemlerinin bir kısmının hiç yapılmadığı bir kısmının ise sözleşme eki teknik şartnameye aykırı olması neticesinde ….. TL kamu zararının;
…. TL’sine ilişkin olarak; sorguda tespit edilen bazı imalat kalemlerindeki eksikliklerin yükleniciye yaptırıldığından, söz konusu tutar ile ilgili denilecek kalmadığına;
Geriye kalan …. TL’si ise ahiz yüklenici firma ….. Ltd.Şti. ‘nin alacağından …. tarih ve …. nolu kesinti makbuzu ile mahsup edilmek suretiyle tahsil edildiğinden ilişilecek husus kalmadığına;
İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?