Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 7. Daire Kararı
Karar Tarihi:
2/22/2024
Karar No:
38
Esas No:
596
KARAR
Tıp Fakültesi Hastanesi ve Diş Hekimliği Fakültesi Hastanesinde mevzuata göre kendisine yönetici payı ödenen personele yönetici payı ile birlikte taban ek ödeme ödenmesi:
… Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi birimlerinden olan Tıp Fakültesi Hastanesi ve Diş Hekimliği Fakültesi Hastanesinde mevzuata göre kendisine yönetici payı ödenen personele yönetici payı ile birlikte taban ek ödeme ödenmesi suretiyle kamu zararına neden olunduğu iddiasına ilişkin olarak yapılan inceleme sonucunda;
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Döner sermaye” başlıklı 58’inci maddesinin (c) ve (f) fıkralarında;
“(…)
c) Tıp ve diş hekimliği fakülteleri ile sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinin hesabında toplanan döner sermaye gelirleri bakiyesinden, bu yerlerde;
1) Gelir getiren görevlerde çalışan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine aylık (ek gösterge dahil), yan ödeme, ödenek (geliştirme ödeneği hariç) ve her türlü tazminat (28/3/1983 tarihli ve 2809 sayılı Kanunun geçici 3 üncü maddesinin beşinci fıkrası uyarınca ödenen tazminat dahil, makam, temsil ve görev tazminatı ile yabancı dil tazminatı hariç) toplamından oluşan ek ödeme matrahının yüzde 950’sini, araştırma görevlilerine ise yüzde 650’sini; bu yerlerde görevli olmakla birlikte gelire katkısı olmayan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine yüzde 750’sini, araştırma görevlilerine ise yüzde 375’ini,
2) Diğer öğretim elemanlarına ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi personel ile aynı Kanunun 4 üncü maddesinin (B) bendine göre sözleşmeli olarak çalışan personele ek ödeme matrahının; uzman tabipler için yüzde 750’sini, hastaneler başmüdürü ve eczacılar için yüzde 305’ini, başhemşireler için yüzde 255’ini, diğer öğretim elemanları ile diğer personel için yüzde 225’ini, işin ve hizmetin özelliği dikkate alınarak yoğun bakım, doğumhane, yeni doğan, süt çocuğu, yanık, diyaliz, ameliyathane, enfeksiyon, özel bakım gerektiren ruh sağlığı, organ ve doku nakli, acil servis ve benzeri sağlık hizmetlerinde çalışan personel için yüzde 260’ını geçmeyecek şekilde aylık ek ödeme yapılır.
(…)
f) Rektör, rektör yardımcısı ve genel sekreterlere gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, üniversite yönetim kurulunun uygun gördüğü birimin döner sermaye hesabından yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılır. Yapılacak ek ödemenin tutarı ek ödeme matrahının, rektörler için yüzde 600’ünü, rektör yardımcıları için yüzde 300’ünü, genel sekreterler için yüzde 200’ünü geçemez. (Ek cümle:15/4/2020-7243/10 md.) Bu kimselere döner sermaye gelirleri dışında üniversitenin; teknokent, teknopark, teknoloji transfer ofisi, iktisadi işletmeler ve iştirakleri gibi gelir getirici müesseseler ve birimleri sebebiyle ayrıca huzur hakkı, yönetici payı, koordinatörlük, danışmanlık ve benzeri ücret ödenmez.
Döner sermaye gelirinin elde edildiği birimlerin dekan, başhekim ve enstitü ve yüksekokul müdürleri ile bunların yardımcılarına, gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, görev yaptıkları birimin döner sermaye gelirlerinden yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılır. Yapılacak ek ödemenin tutarı, ek ödeme matrahının, dekan, enstitü ve yüksekokul müdürü için yüzde 250’sini, bunların yardımcıları için yüzde 100’ünü, tıp ve diş hekimliği fakülteleri dekanları ile sağlık uygulama ve araştırma merkezleri başhekimleri için yüzde 500’ünü, bunların yardımcıları için yüzde 300’ünü geçemez.
Bu fıkra kapsamında bulunan yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmaz. Mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunması hâlinde alabilecekleri toplam ek ödeme tutarı, hiçbir şekilde yönetici payı dahil ilgisine göre (c) ve (d) fıkralarında belirtilen esaslara göre hesaplanacak tutarı geçemez.
(…)” hükmü,
Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in “Dağıtım esasları” başlıklı 5’inci maddesinin dokuzuncu fıkrasında;
“(Değişik: RG-15/9/2022-31954) 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin (c) fıkrası kapsamındaki personele yapılan ek ödeme, temel ek ödeme ile teşvik ek ödemesinden oluşur. Temel ek ödeme, sabit ek ödeme ile taban ödeme toplamından oluşur.
a) Sabit ek ödeme; üniversitelerin 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin (c) fıkrası kapsamındaki personeline aynı maddenin (i) fıkrasının üçüncü paragrafı ile Sağlık Bakanlığından görevlendirilen personele 4/1/1961 tarihli ve 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanunun ek 3 üncü maddesi uyarınca yapılan ödemedir.
b) Taban ödeme; personelin ödüllendirilerek motivasyonunun artırılması amacıyla yapılan ödemedir. 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin (c) fıkrası kapsamındaki personele yapılacak bu ödeme, Ek-4’te yer alan tablodaki kadro unvanına göre belirlenen taban katsayısının en yüksek devlet memuru aylığı ile çarpımı sonucu bulunan tutardır. Bu ödemenin hesaplanmasında aktif çalışılan gün katsayısı ayrıca çarpan olarak kullanılır. Ancak bu ödeme mesai saatleri dışında serbest meslek faaliyetinde bulunan veya özel sağlık kuruluşlarında çalışmakta olanlara ödenmez.
c) Teşvik ek ödemesi; personelin görev yaptığı tesiste hizmete katkısı ve verimliliği ile finansal sürdürülebilirliği sağlama ve hizmetin kalitesi gibi kriterler göz önüne alınarak mesai içi ve mesai dışı çalışmalarına karşılık olarak döner sermayeden personele yapılan ödemedir.
ç) Sabit ek ödeme tutarı, aynı aya ilişkin olarak yapılacak temel ek ödeme tutarından mahsup edilir. Mesai içi teşvik ek ödemesinin hesabında esas alınacak tavan tutarı, 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin (c) fıkrası uyarınca hesaplanacak tavan tutardan sabit ek ödeme tutarı ile taban ödeme tutarı düşülerek tespit edilir.” hükmü,
Aynı Yönetmelik’in “Yöneticilere yapılacak ödeme” başlıklı 6’ıncı maddesinde ise;
“(1) Rektör, rektör yardımcısı ve genel sekreterlere gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, uygun görülen birimin döner sermaye hesabından yönetici payı olarak ayrılan tutardan kanunda belirtilen oranları geçmeyecek şekilde yönetim kurulunca belirlenen tutarda ek ödeme yapılır.
(2) Döner sermaye gelirinin elde edildiği birimlerin dekan, başhekim ve enstitü ve yüksekokul müdürleri ile bunların yardımcılarına, gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, görev yaptıkları birimin döner sermaye gelirlerinden yönetici payı olarak ayrılan tutardan kanunda belirtilen sınırları geçmeyecek şekilde yönetim kurulunca belirlenen oranda ek ödeme yapılır.
(3) (Değişik:RG-8/7/2014-29054) Birinci ve ikinci fıkralar kapsamında bulunan yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmaz. Mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunulması hâlinde; bu katkıları karşılığında yapılacak ek ödemenin hesabında onaltıncı fıkrası hariç olmak üzere 5 inci maddede belirtilen esaslar dikkate alınır ve ilgililerin yönetici payı olarak aldıkları ek ödemede dahil olmak üzere alabilecekleri toplam ek ödeme tavan tutarı, ilgisine göre Kanunun 58 inci maddesinin (c) ve (d) fıkralarında belirlenen tavan tutarlarını ve her halükarda ek ödeme matrahının yüzde (Değişik ibare:RG-15/9/2022-31954) bindokuzyüzünü geçemez.” hükmü yer almaktadır.
Yukarıdaki mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde; tıp ve diş hekimliği fakülteleri ile sağlık araştırma ve uygulama merkezi personeline Kanunda belirlenen tavan oranlar dikkate alınarak döner sermaye gelirleri üzerinden ek ödeme yapılacağı, ek ödemenin sabit ek ödeme, taban ek ödeme ve teşvik ek ödemesinden oluştuğu, taban ek ödemesinin personelin ödüllendirilerek motivasyonunun artırılması amacıyla yapılan ödeme olduğu, 2547 sayılı Kanunun 58’inci maddesinin (c) fıkrası kapsamındaki personele yapılacak olan taban ek ödeme tutarının Yönetmelik ekinde yer alan tablodaki kadro unvanına göre belirlenen taban katsayısının en yüksek devlet memuru aylığı ile çarpımı sonucu bulunacağı, taban ödemenin hesaplanmasında aktif çalışılan gün katsayısının ayrıca çarpan olarak kullanılacağı ve bir personelin mesai içi teşvik ek ödemesi tutarına, 2547 sayılı Kanunun 58’inci maddesinin (c) fıkrası uyarınca hesaplanacak tavan tutardan sabit ek ödeme ve taban ek ödeme tutarı düşülerek ulaşılacağı anlaşılmaktadır.
Taban ek ödemenin aktif çalışan gün katsayısı ile ilişkilendirilmesi ve mesai içi teşvik ek ödemesinde esas alınacak tavan tutara, 2547 sayılı Kanunun 58’inci maddesinin (c) fıkrası uyarınca hesaplanacak tavan tutardan sabit ek ödeme ve taban ek ödeme tutarı düşülerek ulaşılacağı dikkate alındığında taban ek ödemenin personelin aktif çalışmasına dayalı bir unsur olduğu açıktır.
Ayrıca mevzuatta rektör, rektör yardımcısı ve genel sekreterlere gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, üniversite yönetim kurulunun uygun gördüğü birimin döner sermaye hesabından yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılacağı, döner sermaye gelirinin elde edildiği birimlerin dekan, başhekim ve enstitü ve yüksekokul müdürleri ile bunların yardımcılarına ise yine gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, görev yaptıkları birimin döner sermaye gelirlerinden yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılacağı ifade edilmiş olup, söz konusu yöneticilere mesai içinde verdikleri hizmetlerden dolayı ayrıca bir ek ödeme yapılmayacağı, mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunulması hâlinde ise bu hizmetlerinden dolayı mesai dışı ek ödeme yapılacağı belirtilmiştir.
Nitekim Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in “Dağıtım esasları” başlıklı 5’inci maddesinin yedinci fıkrasında; “Kanunun 58 inci maddesinin (c) ve (d) fıkraları kapsamında bulunan personel ile (f) fıkrasının üçüncü paragrafı kapsamında yürütülen hizmetler için mesai dışı (B2+B3) puanı hesaplanır. Bu hesaplama, ilgisine göre Kanunu 58 inci maddesinde belirlenen tavan tutarları geçmemek üzere yapılır.” denilmektedir. Fıkrada bahsi geçen 58’inci maddenin (f) fıkrasının üçüncü paragrafı ise “Bu fıkra kapsamında bulunan yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmaz. Mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunması hâlinde alabilecekleri toplam ek ödeme tutarı, hiçbir şekilde yönetici payı dahil ilgisine göre (c) ve (d) fıkralarında belirtilen esaslara göre hesaplanacak tutarı geçemez.” şeklindedir. Dolayısıyla yöneticilere yönetici payına ilaveten sadece mesai dışı gelir getirici katkılarından dolayı ek ödeme yapılabilir.
Zira yöneticilere mesai saatleri içerisinde yöneticilik faaliyetlerinden dolayı yönetici payı öngörülmüş olması nedeniyle söz konusu yönetmeliğin ekinde yer alan taban ödeme katsayılarını düzenleyen cetvelde yönetici unvanlarına yer verilmemiştir.
Yapılan incelemede ise Tıp Fakültesi Hastanesinde yönetici payı ödemesi alan Rektör Yardımcısı, Dekan, Dekan Yardımcısı, Başhekim ve Başhekim Yardımcısı kadrolarında görev yapan personele ve Diş Hekimliği Fakültesi hastanesinde de Dekan ve Dekan Yardımcısı kadrolarında görev yapan personele taban ek ödeme ödendiği tespit edilmiştir.
Ancak yukarıda açıklandığı üzere taban ödemenin, personelin aktif çalışmasına bağlı olarak alabileceği bir unsur olması, yöneticilere mesai saatleri içerisinde gerçekleştirmiş olduğu yöneticilik faaliyetleri için yönetici payı ödenmesi öngörülmüş olması ve mevzuatta yönetici payı öngörülmüş olan personele mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılamayacağının belirtilmiş olması nedeniyle söz konusu yöneticilere yönetici payı almalarına rağmen taban ek ödeme ödenmesi mevzuata aykırılık oluşturmaktadır.
Ayrıca rapor konusu husus hakkında …Teknik Üniversitesi’nin Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan istediği görüş üzerine Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yönetici payı alan kişilerin taban ek ödemeden yararlanmasının mümkün olmadığı ifade edilmiş olup, Yükseköğretim Kurulu tarafından ise Tıp Fakültesi bulunan tüm devlet üniversitelerine 09.11.2022 tarih E-95366142-622.02-81669 sayılı yazı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın konu hakkındaki görüşü bildirilmiştir.
Savunmalarda taban ek ödemenin sabit ek ödeme ile birlikte temel ek ödemenin unsurları olduğu; dolayısıyla yönetici personele taban ek ödeme ödenemeyecekse, sabit ek ödemenin de ödenmemesi gerektiği ifade edilmiştir.
Sabit ek ödeme, Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in “Dağıtım esasları” başlıklı 5’inci maddesinin dokuzuncu fıkrasında “üniversitelerin 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin (c) fıkrası kapsamındaki personeline aynı maddenin (i) fıkrasının üçüncü paragrafı ile Sağlık Bakanlığından görevlendirilen personele 4/1/1961 tarihli ve 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanunun ek 3 üncü maddesi uyarınca yapılan ödeme.” olarak tanımlanmıştır. Tanımdaki “aynı maddenin (i) fıkrasının üçüncü paragrafı” atıfında bahsi geçen hüküm, “Üniversitelerin (c) ve (f) fıkraları kapsamındaki personeline bu madde uyarıca her ay yapılacak ek ödemenin net tutarı, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 9 uncu maddesi uyarınca kadro ve görev unvanı veya pozisyon unvanı itibarıyla belirlenmiş olan ek ödemenin net tutarından az olamaz ve bu kapsamda söz konusu ek 9 uncu maddeye göre belirlenen ek ödeme tutarı bu fıkralar uyarınca döner sermaye gelirlerinden yapılacak ek ödemeden mahsup edilmek üzere merkezi yönetim bütçesinden karşılanır.” şeklindedir.
Buna göre sabit ek ödeme, döner sermaye bütçesinden yapılacak ek ödemenin 375 sayılı KHK’nın ek 9’uncu maddesi uyarınca yapılacak ek ödemeden az olmamasını teminen yapılan bir çeşit tamamlayıcı ek ödeme unsuru olup, bu ödemenin 58’inci maddenin (c) ve (f) fıkraları kapsamındaki personele, yani hem öğretim elemanlarına hem de yönetici personele yapılacağı mevzuatta açıkça ifade edilmiştir. Dolayısıyla yöneticilerin sabit ek ödemeden yararlanabilmesinin hukuki dayanağı, sabit ek ödemenin taban ek ödeme gibi temel ek ödemenin bir usuru olması değil, mevzuatta yöneticiler için açıkça sabit ek ödeme ödenebileceğinin ifade edilmiş olmasıdır.
Sorumlular tarafından taban ek ödemenin mesai içi ek ödeme ile ilişkilendirilmeyeceği ve mesai içi ek ödemenin bir unsuru olmadığı ve motivasyon amaçlı bir ödeme olduğu da ifade edilmiştir.
Ancak taban ek ödemenin aktif çalışan gün katsayısı ile ilişkilendirilmesi ve mesai içi teşvik ek ödemesinde esas alınacak tavan tutara, 2547 sayılı Kanunun 58’inci maddesinin (c) fıkrası uyarınca hesaplanacak tavan tutardan sabit ek ödeme ve taban ek ödeme tutarı düşülerek ulaşılacağı dikkate alındığında taban ek ödemenin personelin aktif çalışmasına dayalı olarak hak ettiği bir unsur olduğu açıktır. Keza taban ek ödeme mesai içi ek ödemenin bir unsuru olmasaydı eğer mesai içi teşvik ek ödemesinin tutarının tavan tutarı hesaplanırken bu tavan tutardan taban ek ödemenin çıkarılması işlemine de gerek duyulmayacaktı. Ancak hali hazırda bir personelin mesai içi teşvik ek ödemesinin tutarı tavan tutardan yine mesai içi ek ödemenin bir unsuru olan tabak ek ödeme düşüldükten sonra hesaplanmaktadır. Dolayısıyla taban ek ödemenin mesai içi ek ödeme ile ilişkili olmadığını değerlendirmek mümkün değildir.
Diğer taraftan sorumlular tarafından taban ödeme katsayı cetvelinin kadro unvanları esas alınarak düzenlenmesi ve mevzuatta yöneticilerin doğrudan taban ek ödeme almasını engelleyecek bir hükmü bulunmaması sebebiyle yöneticilerin bu ödemeyi almasında herhangi bir engel olmadığı ifade edilmişse de; Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in “Yöneticilere yapılacak ek ödeme” başlıklı 6’ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmayacağı belirtilmiş olup yukarıda anlatıldığı üzere taban ek ödemenin, mesai içi ek ödemenin bir unsuru olmasından dolayı mevzuata göre yönetici payı alan kişiler taban ek ödemeden faydalanamayacaktır.
Netice itibariyle; Tıp Fakültesi Hastanesi ve Diş Hekimliği Fakültesi hastanesinde yöneticilere yönetici payı ödendiği halde ayrıca taban ek ödemenin de ödenmiş olması suretiyle kamu zararına neden olunmuştur.
Oluşan kamu zararında; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun 32 ve 33’üncü maddeleri gereğince ödeme emri belgesinde imzası bulunan harcama yetkilisi ile gerçekleştirme görevlisi sorumludur.
Sonuç olarak; Tıp Fakültesi Hastanesi ve Diş Hekimliği Fakültesi hastanesinde yöneticilere yönetici payı ödenmesine rağmen taban ek ödeme yapılması sonucunda oluşan ve ayrıntısı aşağıdaki tablolarda gösterilen toplam … TL kamu zararının,
Harcama Yetkilisi … (Başhekim) ve Gerçekleştirme Görevlisi … (İşletme Müdürü)’ye
müştereken ve mütelsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereğince hüküm tarihinden itibaren işleyecek faizleri ile ödettirilmesine, anılan Kanun’un 55’inci maddesi uyarınca İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.
… Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi birimlerinden olan Tıp Fakültesi Hastanesi ve Diş Hekimliği Fakültesi Hastanesinde mevzuata göre kendisine yönetici payı ödenen personele yönetici payı ile birlikte taban ek ödeme ödenmesi suretiyle kamu zararına neden olunduğu iddiasına ilişkin olarak yapılan inceleme sonucunda;
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Döner sermaye” başlıklı 58’inci maddesinin (c) ve (f) fıkralarında;
“(…)
c) Tıp ve diş hekimliği fakülteleri ile sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinin hesabında toplanan döner sermaye gelirleri bakiyesinden, bu yerlerde;
1) Gelir getiren görevlerde çalışan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine aylık (ek gösterge dahil), yan ödeme, ödenek (geliştirme ödeneği hariç) ve her türlü tazminat (28/3/1983 tarihli ve 2809 sayılı Kanunun geçici 3 üncü maddesinin beşinci fıkrası uyarınca ödenen tazminat dahil, makam, temsil ve görev tazminatı ile yabancı dil tazminatı hariç) toplamından oluşan ek ödeme matrahının yüzde 950’sini, araştırma görevlilerine ise yüzde 650’sini; bu yerlerde görevli olmakla birlikte gelire katkısı olmayan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine yüzde 750’sini, araştırma görevlilerine ise yüzde 375’ini,
2) Diğer öğretim elemanlarına ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi personel ile aynı Kanunun 4 üncü maddesinin (B) bendine göre sözleşmeli olarak çalışan personele ek ödeme matrahının; uzman tabipler için yüzde 750’sini, hastaneler başmüdürü ve eczacılar için yüzde 305’ini, başhemşireler için yüzde 255’ini, diğer öğretim elemanları ile diğer personel için yüzde 225’ini, işin ve hizmetin özelliği dikkate alınarak yoğun bakım, doğumhane, yeni doğan, süt çocuğu, yanık, diyaliz, ameliyathane, enfeksiyon, özel bakım gerektiren ruh sağlığı, organ ve doku nakli, acil servis ve benzeri sağlık hizmetlerinde çalışan personel için yüzde 260’ını geçmeyecek şekilde aylık ek ödeme yapılır.
(…)
f) Rektör, rektör yardımcısı ve genel sekreterlere gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, üniversite yönetim kurulunun uygun gördüğü birimin döner sermaye hesabından yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılır. Yapılacak ek ödemenin tutarı ek ödeme matrahının, rektörler için yüzde 600’ünü, rektör yardımcıları için yüzde 300’ünü, genel sekreterler için yüzde 200’ünü geçemez. (Ek cümle:15/4/2020-7243/10 md.) Bu kimselere döner sermaye gelirleri dışında üniversitenin; teknokent, teknopark, teknoloji transfer ofisi, iktisadi işletmeler ve iştirakleri gibi gelir getirici müesseseler ve birimleri sebebiyle ayrıca huzur hakkı, yönetici payı, koordinatörlük, danışmanlık ve benzeri ücret ödenmez.
Döner sermaye gelirinin elde edildiği birimlerin dekan, başhekim ve enstitü ve yüksekokul müdürleri ile bunların yardımcılarına, gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, görev yaptıkları birimin döner sermaye gelirlerinden yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılır. Yapılacak ek ödemenin tutarı, ek ödeme matrahının, dekan, enstitü ve yüksekokul müdürü için yüzde 250’sini, bunların yardımcıları için yüzde 100’ünü, tıp ve diş hekimliği fakülteleri dekanları ile sağlık uygulama ve araştırma merkezleri başhekimleri için yüzde 500’ünü, bunların yardımcıları için yüzde 300’ünü geçemez.
Bu fıkra kapsamında bulunan yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmaz. Mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunması hâlinde alabilecekleri toplam ek ödeme tutarı, hiçbir şekilde yönetici payı dahil ilgisine göre (c) ve (d) fıkralarında belirtilen esaslara göre hesaplanacak tutarı geçemez.
(…)” hükmü,
Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in “Dağıtım esasları” başlıklı 5’inci maddesinin dokuzuncu fıkrasında;
“(Değişik: RG-15/9/2022-31954) 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin (c) fıkrası kapsamındaki personele yapılan ek ödeme, temel ek ödeme ile teşvik ek ödemesinden oluşur. Temel ek ödeme, sabit ek ödeme ile taban ödeme toplamından oluşur.
a) Sabit ek ödeme; üniversitelerin 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin (c) fıkrası kapsamındaki personeline aynı maddenin (i) fıkrasının üçüncü paragrafı ile Sağlık Bakanlığından görevlendirilen personele 4/1/1961 tarihli ve 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanunun ek 3 üncü maddesi uyarınca yapılan ödemedir.
b) Taban ödeme; personelin ödüllendirilerek motivasyonunun artırılması amacıyla yapılan ödemedir. 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin (c) fıkrası kapsamındaki personele yapılacak bu ödeme, Ek-4’te yer alan tablodaki kadro unvanına göre belirlenen taban katsayısının en yüksek devlet memuru aylığı ile çarpımı sonucu bulunan tutardır. Bu ödemenin hesaplanmasında aktif çalışılan gün katsayısı ayrıca çarpan olarak kullanılır. Ancak bu ödeme mesai saatleri dışında serbest meslek faaliyetinde bulunan veya özel sağlık kuruluşlarında çalışmakta olanlara ödenmez.
c) Teşvik ek ödemesi; personelin görev yaptığı tesiste hizmete katkısı ve verimliliği ile finansal sürdürülebilirliği sağlama ve hizmetin kalitesi gibi kriterler göz önüne alınarak mesai içi ve mesai dışı çalışmalarına karşılık olarak döner sermayeden personele yapılan ödemedir.
ç) Sabit ek ödeme tutarı, aynı aya ilişkin olarak yapılacak temel ek ödeme tutarından mahsup edilir. Mesai içi teşvik ek ödemesinin hesabında esas alınacak tavan tutarı, 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin (c) fıkrası uyarınca hesaplanacak tavan tutardan sabit ek ödeme tutarı ile taban ödeme tutarı düşülerek tespit edilir.” hükmü,
Aynı Yönetmelik’in “Yöneticilere yapılacak ödeme” başlıklı 6’ıncı maddesinde ise;
“(1) Rektör, rektör yardımcısı ve genel sekreterlere gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, uygun görülen birimin döner sermaye hesabından yönetici payı olarak ayrılan tutardan kanunda belirtilen oranları geçmeyecek şekilde yönetim kurulunca belirlenen tutarda ek ödeme yapılır.
(2) Döner sermaye gelirinin elde edildiği birimlerin dekan, başhekim ve enstitü ve yüksekokul müdürleri ile bunların yardımcılarına, gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, görev yaptıkları birimin döner sermaye gelirlerinden yönetici payı olarak ayrılan tutardan kanunda belirtilen sınırları geçmeyecek şekilde yönetim kurulunca belirlenen oranda ek ödeme yapılır.
(3) (Değişik:RG-8/7/2014-29054) Birinci ve ikinci fıkralar kapsamında bulunan yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmaz. Mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunulması hâlinde; bu katkıları karşılığında yapılacak ek ödemenin hesabında onaltıncı fıkrası hariç olmak üzere 5 inci maddede belirtilen esaslar dikkate alınır ve ilgililerin yönetici payı olarak aldıkları ek ödemede dahil olmak üzere alabilecekleri toplam ek ödeme tavan tutarı, ilgisine göre Kanunun 58 inci maddesinin (c) ve (d) fıkralarında belirlenen tavan tutarlarını ve her halükarda ek ödeme matrahının yüzde (Değişik ibare:RG-15/9/2022-31954) bindokuzyüzünü geçemez.” hükmü yer almaktadır.
Yukarıdaki mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde; tıp ve diş hekimliği fakülteleri ile sağlık araştırma ve uygulama merkezi personeline Kanunda belirlenen tavan oranlar dikkate alınarak döner sermaye gelirleri üzerinden ek ödeme yapılacağı, ek ödemenin sabit ek ödeme, taban ek ödeme ve teşvik ek ödemesinden oluştuğu, taban ek ödemesinin personelin ödüllendirilerek motivasyonunun artırılması amacıyla yapılan ödeme olduğu, 2547 sayılı Kanunun 58’inci maddesinin (c) fıkrası kapsamındaki personele yapılacak olan taban ek ödeme tutarının Yönetmelik ekinde yer alan tablodaki kadro unvanına göre belirlenen taban katsayısının en yüksek devlet memuru aylığı ile çarpımı sonucu bulunacağı, taban ödemenin hesaplanmasında aktif çalışılan gün katsayısının ayrıca çarpan olarak kullanılacağı ve bir personelin mesai içi teşvik ek ödemesi tutarına, 2547 sayılı Kanunun 58’inci maddesinin (c) fıkrası uyarınca hesaplanacak tavan tutardan sabit ek ödeme ve taban ek ödeme tutarı düşülerek ulaşılacağı anlaşılmaktadır.
Taban ek ödemenin aktif çalışan gün katsayısı ile ilişkilendirilmesi ve mesai içi teşvik ek ödemesinde esas alınacak tavan tutara, 2547 sayılı Kanunun 58’inci maddesinin (c) fıkrası uyarınca hesaplanacak tavan tutardan sabit ek ödeme ve taban ek ödeme tutarı düşülerek ulaşılacağı dikkate alındığında taban ek ödemenin personelin aktif çalışmasına dayalı bir unsur olduğu açıktır.
Ayrıca mevzuatta rektör, rektör yardımcısı ve genel sekreterlere gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, üniversite yönetim kurulunun uygun gördüğü birimin döner sermaye hesabından yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılacağı, döner sermaye gelirinin elde edildiği birimlerin dekan, başhekim ve enstitü ve yüksekokul müdürleri ile bunların yardımcılarına ise yine gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, görev yaptıkları birimin döner sermaye gelirlerinden yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılacağı ifade edilmiş olup, söz konusu yöneticilere mesai içinde verdikleri hizmetlerden dolayı ayrıca bir ek ödeme yapılmayacağı, mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunulması hâlinde ise bu hizmetlerinden dolayı mesai dışı ek ödeme yapılacağı belirtilmiştir.
Nitekim Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in “Dağıtım esasları” başlıklı 5’inci maddesinin yedinci fıkrasında; “Kanunun 58 inci maddesinin (c) ve (d) fıkraları kapsamında bulunan personel ile (f) fıkrasının üçüncü paragrafı kapsamında yürütülen hizmetler için mesai dışı (B2+B3) puanı hesaplanır. Bu hesaplama, ilgisine göre Kanunu 58 inci maddesinde belirlenen tavan tutarları geçmemek üzere yapılır.” denilmektedir. Fıkrada bahsi geçen 58’inci maddenin (f) fıkrasının üçüncü paragrafı ise “Bu fıkra kapsamında bulunan yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmaz. Mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunması hâlinde alabilecekleri toplam ek ödeme tutarı, hiçbir şekilde yönetici payı dahil ilgisine göre (c) ve (d) fıkralarında belirtilen esaslara göre hesaplanacak tutarı geçemez.” şeklindedir. Dolayısıyla yöneticilere yönetici payına ilaveten sadece mesai dışı gelir getirici katkılarından dolayı ek ödeme yapılabilir.
Zira yöneticilere mesai saatleri içerisinde yöneticilik faaliyetlerinden dolayı yönetici payı öngörülmüş olması nedeniyle söz konusu yönetmeliğin ekinde yer alan taban ödeme katsayılarını düzenleyen cetvelde yönetici unvanlarına yer verilmemiştir.
Yapılan incelemede ise Tıp Fakültesi Hastanesinde yönetici payı ödemesi alan Rektör Yardımcısı, Dekan, Dekan Yardımcısı, Başhekim ve Başhekim Yardımcısı kadrolarında görev yapan personele ve Diş Hekimliği Fakültesi hastanesinde de Dekan ve Dekan Yardımcısı kadrolarında görev yapan personele taban ek ödeme ödendiği tespit edilmiştir.
Ancak yukarıda açıklandığı üzere taban ödemenin, personelin aktif çalışmasına bağlı olarak alabileceği bir unsur olması, yöneticilere mesai saatleri içerisinde gerçekleştirmiş olduğu yöneticilik faaliyetleri için yönetici payı ödenmesi öngörülmüş olması ve mevzuatta yönetici payı öngörülmüş olan personele mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılamayacağının belirtilmiş olması nedeniyle söz konusu yöneticilere yönetici payı almalarına rağmen taban ek ödeme ödenmesi mevzuata aykırılık oluşturmaktadır.
Ayrıca rapor konusu husus hakkında …Teknik Üniversitesi’nin Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan istediği görüş üzerine Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yönetici payı alan kişilerin taban ek ödemeden yararlanmasının mümkün olmadığı ifade edilmiş olup, Yükseköğretim Kurulu tarafından ise Tıp Fakültesi bulunan tüm devlet üniversitelerine 09.11.2022 tarih E-95366142-622.02-81669 sayılı yazı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın konu hakkındaki görüşü bildirilmiştir.
Savunmalarda taban ek ödemenin sabit ek ödeme ile birlikte temel ek ödemenin unsurları olduğu; dolayısıyla yönetici personele taban ek ödeme ödenemeyecekse, sabit ek ödemenin de ödenmemesi gerektiği ifade edilmiştir.
Sabit ek ödeme, Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in “Dağıtım esasları” başlıklı 5’inci maddesinin dokuzuncu fıkrasında “üniversitelerin 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin (c) fıkrası kapsamındaki personeline aynı maddenin (i) fıkrasının üçüncü paragrafı ile Sağlık Bakanlığından görevlendirilen personele 4/1/1961 tarihli ve 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanunun ek 3 üncü maddesi uyarınca yapılan ödeme.” olarak tanımlanmıştır. Tanımdaki “aynı maddenin (i) fıkrasının üçüncü paragrafı” atıfında bahsi geçen hüküm, “Üniversitelerin (c) ve (f) fıkraları kapsamındaki personeline bu madde uyarıca her ay yapılacak ek ödemenin net tutarı, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 9 uncu maddesi uyarınca kadro ve görev unvanı veya pozisyon unvanı itibarıyla belirlenmiş olan ek ödemenin net tutarından az olamaz ve bu kapsamda söz konusu ek 9 uncu maddeye göre belirlenen ek ödeme tutarı bu fıkralar uyarınca döner sermaye gelirlerinden yapılacak ek ödemeden mahsup edilmek üzere merkezi yönetim bütçesinden karşılanır.” şeklindedir.
Buna göre sabit ek ödeme, döner sermaye bütçesinden yapılacak ek ödemenin 375 sayılı KHK’nın ek 9’uncu maddesi uyarınca yapılacak ek ödemeden az olmamasını teminen yapılan bir çeşit tamamlayıcı ek ödeme unsuru olup, bu ödemenin 58’inci maddenin (c) ve (f) fıkraları kapsamındaki personele, yani hem öğretim elemanlarına hem de yönetici personele yapılacağı mevzuatta açıkça ifade edilmiştir. Dolayısıyla yöneticilerin sabit ek ödemeden yararlanabilmesinin hukuki dayanağı, sabit ek ödemenin taban ek ödeme gibi temel ek ödemenin bir usuru olması değil, mevzuatta yöneticiler için açıkça sabit ek ödeme ödenebileceğinin ifade edilmiş olmasıdır.
Sorumlular tarafından taban ek ödemenin mesai içi ek ödeme ile ilişkilendirilmeyeceği ve mesai içi ek ödemenin bir unsuru olmadığı ve motivasyon amaçlı bir ödeme olduğu da ifade edilmiştir.
Ancak taban ek ödemenin aktif çalışan gün katsayısı ile ilişkilendirilmesi ve mesai içi teşvik ek ödemesinde esas alınacak tavan tutara, 2547 sayılı Kanunun 58’inci maddesinin (c) fıkrası uyarınca hesaplanacak tavan tutardan sabit ek ödeme ve taban ek ödeme tutarı düşülerek ulaşılacağı dikkate alındığında taban ek ödemenin personelin aktif çalışmasına dayalı olarak hak ettiği bir unsur olduğu açıktır. Keza taban ek ödeme mesai içi ek ödemenin bir unsuru olmasaydı eğer mesai içi teşvik ek ödemesinin tutarının tavan tutarı hesaplanırken bu tavan tutardan taban ek ödemenin çıkarılması işlemine de gerek duyulmayacaktı. Ancak hali hazırda bir personelin mesai içi teşvik ek ödemesinin tutarı tavan tutardan yine mesai içi ek ödemenin bir unsuru olan tabak ek ödeme düşüldükten sonra hesaplanmaktadır. Dolayısıyla taban ek ödemenin mesai içi ek ödeme ile ilişkili olmadığını değerlendirmek mümkün değildir.
Diğer taraftan sorumlular tarafından taban ödeme katsayı cetvelinin kadro unvanları esas alınarak düzenlenmesi ve mevzuatta yöneticilerin doğrudan taban ek ödeme almasını engelleyecek bir hükmü bulunmaması sebebiyle yöneticilerin bu ödemeyi almasında herhangi bir engel olmadığı ifade edilmişse de; Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in “Yöneticilere yapılacak ek ödeme” başlıklı 6’ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmayacağı belirtilmiş olup yukarıda anlatıldığı üzere taban ek ödemenin, mesai içi ek ödemenin bir unsuru olmasından dolayı mevzuata göre yönetici payı alan kişiler taban ek ödemeden faydalanamayacaktır.
Netice itibariyle; Tıp Fakültesi Hastanesi ve Diş Hekimliği Fakültesi hastanesinde yöneticilere yönetici payı ödendiği halde ayrıca taban ek ödemenin de ödenmiş olması suretiyle kamu zararına neden olunmuştur.
Oluşan kamu zararında; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun 32 ve 33’üncü maddeleri gereğince ödeme emri belgesinde imzası bulunan harcama yetkilisi ile gerçekleştirme görevlisi sorumludur.
Sonuç olarak; Tıp Fakültesi Hastanesi ve Diş Hekimliği Fakültesi hastanesinde yöneticilere yönetici payı ödenmesine rağmen taban ek ödeme yapılması sonucunda oluşan ve ayrıntısı aşağıdaki tablolarda gösterilen toplam … TL kamu zararının,
Harcama Yetkilisi … (Başhekim) ve Gerçekleştirme Görevlisi … (İşletme Müdürü)’ye
müştereken ve mütelsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereğince hüküm tarihinden itibaren işleyecek faizleri ile ödettirilmesine, anılan Kanun’un 55’inci maddesi uyarınca İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?