Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 3. Daire Kararı
Karar Tarihi:
3/21/2023
Karar No:
162
Esas No:
444
KARAR
Gelir vergisi
Birim fiyat teklif usulü ile ihale edilen, ………. ihale kayıt numaralı, ………. Mühendislik yüklenimindeki “.......... Yapım İşi”nde eksik gelir vergisi kesintisi yapılması sonucu .......... TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasına ilişkin dosyada mevcut bilgi ve belgeler incelenmiştir.
31.12.1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işleri” başlıklı 42 nci maddesinde;
“Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat (dekapaj işleri de inşaat işi sayılır) ve onarma işlerinde kar veya zarar işin bittiği yıl kati olarak tespit edilir ve tamamı o yılın geliri sayılarak, mezkûr yıl beyannamesinde gösterilir.
Mükellefler bu madde kapsamına giren hallerde her inşaat ve onarım işinin hasılat ve giderlerini ayrı bir defterde veya tutmakta oldukları defterlerin ayrı sayfalarında göstermeye ve düzenleyecekleri beyannamaleri işlerin ikmal edildiği takvim yılını takip eden yılın Mart ayının başından yirmibeşinci günü akşamına kadar vermeye mecburdurlar.”
hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanunun “Vergi tevkifatı” başlıklı 94 üncü maddesinde ise;
“Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zırai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.
…
3. 42 nci madde kapsamına giren işler dolayısıyla bu işleri yapanlara (kurumlar dahil) ödenen istihkak bedellerinden,
…”
denilmek suretiyle, Kanunun 42 nci maddesi kapsamına giren yıllara yaygın inşaat ve onarım işleri dolayısıyla, bu işleri yapanlara ödenen istihkak bedellerinin gelir vergisi tevkifatına tabi olacağı hükme bağlanmıştır.
Ayrıca madde hükmünün devamında yer alan;
“Cumhurbaşkanı, bu maddede yer alan tevkifat nispetini, her bir ödeme ve gelir için ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye veya bir katına kadar artırmak suretiyle yeniden tespit etmeye yetkilidir. Bu yetki;
– Tam ve dar mükellefler ile gerçek ve tüzel kişiler itibariyle,
…
Farklı oranlar tespit edilmek suretiyle de kullanılabilir.”
hükmü uyarınca, 04.02.2021 tarihli ve 31385 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan “03.02.2021 Tarihli ve 3491 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının Eki Karar”da, uygulanacak tevkifat oranı %5 olarak belirlenmiştir.
Ancak, “.......... Yapım İşi”ne ilişkin Sözleşme’de işe başlama tarihi ………., iş bitim tarihi ise ………. olarak belirlendiği ve yapım işinin yıllara sari bir iş olduğu görüldüğü halde, yukarıda bahsedilen hükümler gereğince ………. tarihinde düzenlenen 3 no.lu hakediş ve ………. tarihinde düzenlenen 4 no.lu hakediş üzerinden %5 oranında uygulanması gereken gelir vergisi tevkifatının %3 oranında uygulanması sonucu kamu zararına sebebiyet verildiği,
Oluşan kamu zararından; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 32 ve 33 üncü maddeleri gereğince ödeme emri ve eki belgelerinde imzası bulunan harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi, hakediş raporunu düzenleyen ve onaylayan kişiler ile, aynı Kanunun 61 inci maddesi uyarınca, ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde maddi hata kontrolünü yapmakla yükümlü olan muhasebe yetkilisinin sorumlu olduğu,
görülmekle birlikte, kamu zararı tutarı olan toplam .......... TL’nin, ………. tarih ve ………. yevmiye kayıtlı ödeme emri belgesine ekli 6 numaralı hakediş raporu ile .......... Mühendislik’e yapılan ödemelerden mahsup edilmek suretiyle tahsil edildiği anlaşıldığından, .......... TL kamu zararı hususunda ilişilecek husus kalmadığına, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.
Birim fiyat teklif usulü ile ihale edilen, ………. ihale kayıt numaralı, ………. Mühendislik yüklenimindeki “.......... Yapım İşi”nde eksik gelir vergisi kesintisi yapılması sonucu .......... TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasına ilişkin dosyada mevcut bilgi ve belgeler incelenmiştir.
31.12.1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işleri” başlıklı 42 nci maddesinde;
“Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat (dekapaj işleri de inşaat işi sayılır) ve onarma işlerinde kar veya zarar işin bittiği yıl kati olarak tespit edilir ve tamamı o yılın geliri sayılarak, mezkûr yıl beyannamesinde gösterilir.
Mükellefler bu madde kapsamına giren hallerde her inşaat ve onarım işinin hasılat ve giderlerini ayrı bir defterde veya tutmakta oldukları defterlerin ayrı sayfalarında göstermeye ve düzenleyecekleri beyannamaleri işlerin ikmal edildiği takvim yılını takip eden yılın Mart ayının başından yirmibeşinci günü akşamına kadar vermeye mecburdurlar.”
hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanunun “Vergi tevkifatı” başlıklı 94 üncü maddesinde ise;
“Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zırai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.
…
3. 42 nci madde kapsamına giren işler dolayısıyla bu işleri yapanlara (kurumlar dahil) ödenen istihkak bedellerinden,
…”
denilmek suretiyle, Kanunun 42 nci maddesi kapsamına giren yıllara yaygın inşaat ve onarım işleri dolayısıyla, bu işleri yapanlara ödenen istihkak bedellerinin gelir vergisi tevkifatına tabi olacağı hükme bağlanmıştır.
Ayrıca madde hükmünün devamında yer alan;
“Cumhurbaşkanı, bu maddede yer alan tevkifat nispetini, her bir ödeme ve gelir için ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye veya bir katına kadar artırmak suretiyle yeniden tespit etmeye yetkilidir. Bu yetki;
– Tam ve dar mükellefler ile gerçek ve tüzel kişiler itibariyle,
…
Farklı oranlar tespit edilmek suretiyle de kullanılabilir.”
hükmü uyarınca, 04.02.2021 tarihli ve 31385 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan “03.02.2021 Tarihli ve 3491 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının Eki Karar”da, uygulanacak tevkifat oranı %5 olarak belirlenmiştir.
Ancak, “.......... Yapım İşi”ne ilişkin Sözleşme’de işe başlama tarihi ………., iş bitim tarihi ise ………. olarak belirlendiği ve yapım işinin yıllara sari bir iş olduğu görüldüğü halde, yukarıda bahsedilen hükümler gereğince ………. tarihinde düzenlenen 3 no.lu hakediş ve ………. tarihinde düzenlenen 4 no.lu hakediş üzerinden %5 oranında uygulanması gereken gelir vergisi tevkifatının %3 oranında uygulanması sonucu kamu zararına sebebiyet verildiği,
Oluşan kamu zararından; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 32 ve 33 üncü maddeleri gereğince ödeme emri ve eki belgelerinde imzası bulunan harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi, hakediş raporunu düzenleyen ve onaylayan kişiler ile, aynı Kanunun 61 inci maddesi uyarınca, ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde maddi hata kontrolünü yapmakla yükümlü olan muhasebe yetkilisinin sorumlu olduğu,
görülmekle birlikte, kamu zararı tutarı olan toplam .......... TL’nin, ………. tarih ve ………. yevmiye kayıtlı ödeme emri belgesine ekli 6 numaralı hakediş raporu ile .......... Mühendislik’e yapılan ödemelerden mahsup edilmek suretiyle tahsil edildiği anlaşıldığından, .......... TL kamu zararı hususunda ilişilecek husus kalmadığına, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?