Döner sermaye ek ödeme

… Fakültesi bünyesinde gerçekleştirilen Pedagojik Formasyon Eğitimi Sertifika Programı kapsamında elde edilen döner sermaye gelirlerinden, bu gelirlerin elde edilmesinde doğrudan katkısı olmayan Üniversite Rektörü …’ya döner sermaye ek ödemesi yapıldığı anlaşılmıştır.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Döner sermaye” başlıklı 58’nci maddesinde;

“…

c) Tıp ve diş hekimliği fakülteleri ile sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinin hesabında toplanan döner sermaye gelirleri bakiyesinden, bu yerlerde;

1) Gelir getiren görevlerde çalışan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine … ek ödeme matrahının yüzde 800’ünü, araştırma görevlilerine ise yüzde 500’ünü; bu yerlerde görevli olmakla birlikte gelire katkısı olmayan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine yüzde 600’ünü, araştırma görevlilerine ise yüzde 300’ünü,

2) Diğer öğretim elemanlarına … ek ödeme matrahının; uzman tabipler için yüzde 600’ünü, … diğer öğretim elemanları ile diğer personel için yüzde 150’sini, … geçmeyecek şekilde aylık ek ödeme yapılır. …

Nöbet hizmetleri hariç olmak üzere mesai saatleri dışında gelir getirici çalışmalarından doğan katkılarına karşılık olarak (1) numaralı bentte belirtilen personel için yüzde 50’sini, (2) numaralı bentte belirtilen personel için yüzde 20’sini geçmeyecek şekilde ayrıca aylık ek ödeme yapılır.

…

d) Ziraat ve veteriner fakülteleri, sivil havacılık yüksekokulu ve bünyesinde atölye veya laboratuvar bulunan yükseköğretim kurumları ile sürekli eğitim merkezleri, açık öğretim hizmeti veren yükseköğretim kurumları ile düzenli döner sermaye geliri olan yükseköğretim kurumlarında üretilen mal ve hizmetlerden elde edilen döner sermaye gelirlerine katkısı bulunan öğretim elemanlarına yapılacak ek ödemeler hakkında da (c) fıkrası hükümleri uygulanır.

f) Rektör, rektör yardımcısı ve genel sekreterlere gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, üniversite yönetim kurulunun uygun gördüğü birimin döner sermaye hesabından yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılır. Yapılacak ek ödemenin tutarı ek ödeme matrahının, rektörler için yüzde 600’ünü, rektör yardımcıları için yüzde 300’ünü, genel sekreterler için yüzde 200’ünü geçemez.

Döner sermaye gelirinin elde edildiği birimlerin dekan, başhekim ve enstitü ve yüksekokul müdürleri ile bunların yardımcılarına, gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, görev yaptıkları birimin döner sermaye gelirlerinden yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılır. Yapılacak ek ödemenin tutarı, ek ödeme matrahının, dekan, enstitü ve yüksekokul müdürü için yüzde 250’sini, bunların yardımcıları için yüzde 100’ünü, tıp ve diş hekimliği fakülteleri dekanları ile sağlık uygulama ve araştırma merkezleri başhekimleri için yüzde 500’ünü, bunların yardımcıları için yüzde 300’ünü geçemez.

Bu fıkra kapsamında bulunan yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmaz. Mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunması hâlinde alabilecekleri toplam ek ödeme tutarı, hiçbir şekilde yönetici payı dahil ilgisine göre (c) ve (d) fıkralarında belirtilen esaslara göre hesaplanacak tutarı geçemez.”

hükümleri yer almaktadır.

Bu hükümlere göre, … Fakültesi bünyesinde gerçekleştirilen Pedagojik Formasyon Eğitimi Sertifika Programı kapsamında elde edilen döner sermaye gelirinden, 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (d) fıkrası uyarınca, gelirin elde edilmesine doğrudan katkıda bulunan öğretim elemanlarına ek ödeme yapılabilir. Anılan mevzuat hükmü uyarınca ek ödeme yapılabilmesi için, ilgili öğretim elemanının gelir getirici faaliyete doğrudan katkısı (fili olarak ders verme gibi) bulunması gerekmektedir.

18.11.2015 tarihli Pedagojik Formasyon Eğitimi Sertifika Programına İlişkin Çerçeve Usul ve Esaslar’ın “Fakülte Yönetim Kurulu” başlıklı 8’inci maddesinde programın açılması ve uygulanması ile ilgili görevlerin yerine getirilmesinden Fakülte Yönetim Kurulunun yükümlü olduğu belirtilmiştir.

Anılan Esaslar’ın;

“Pedagojik Formasyon Birimi” başlıklı 9’uncu maddesinde,

“Programa ilişkin akademik, idari ve mali işler, fakülte dekanı tarafından oluşturulan Pedagojik Formasyon Birimince yürütülür. Bu birim; bir dekan yardımcısı başkanlığında eğitim bilimleri bölüm başkanı, doktorası ya da doçentliği eğitim bilimleri ve öğretmen yetiştirme alanından olan bir öğretim üyesinden oluşur. Dekan yardımcısı, programın idari ve mali; eğitim bilimleri bölüm başkanı ise, akademik konularındaki koordinatörüdür. Birimin sekretarya işleri için de yeterli sayıda personel görevlendirilir.”,

“Katkı Paylarının Dağıtımı” başlıklı 12’nci maddesinde ise,

“Programın yürütülmesine katkıda bulunanların katkı payları, ilgili yükseköğretim kurumunun Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü'nün usul ve esasları doğrultusunda hesaplanır ve ödenir.”

denilmektedir.

Bu düzenlemelere göre, Rektörün programın gelirlerinden döner sermaye ek ödemesi alabilmesi için programda ders görevinin olması veya pedagojik formasyon biriminde yer alması gerekmektedir. Anılan Esaslar’ın 9’uncu maddesine göre Rektörün pedagojik formasyon biriminde yer alması mümkün olmadığı gibi, yapılan incelemede Rektörün programda ders görevinin de bulunmadığı anlaşılmıştır.

Buna göre, anılan Esaslar’ın 12’nci maddesinden hareketle, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 58’inci maddesi ve Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik hükümleri gerekçe gösterilerek, … Fakültesi bünyesinde gerçekleştirilen söz konusu programın gelirlerinden, doğrudan katkısı olduğu iddiası ile 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (f) fıkrasında düzenlenen yönetici payı dışında Rektöre ek ödeme yapılması mümkün değildir. Bu nedenle, Rektöre yapılan söz konusu ödemenin kamu zararı olarak değerlendirilmesi gerekir.

Bu itibarla, … TL kamu zararının Harcama Yetkilisi (Dekan Vekili) …, Gerçekleştirme Görevlisi (Öğretim Üyesi) …, Diğer Sorumlular … (Rektör), … (Rektör yardımcısı), … (Rektör yardımcısı) ve Şube Müdürü …’a müştereken ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,

Anılan Kanun’un 55’inci maddesi uyarınca işbu ilamın tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere, oy çokluğuyla karar verildi.

Karşı Oy Gerekçesi:

Başkan …’nün karşı oy gerekçesi:

2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 58 inci maddesinin (d) fıkrasında, bünyesinde atölye veya laboratuvar bulunan yükseköğretim kurumları ile sürekli eğitim merkezleri, açık öğretim hizmeti veren yükseköğretim kurumları ile düzenli döner sermaye geliri olan yükseköğretim kurumlarında üretilen mal ve hizmetlerden elde edilen döner sermaye gelirlerine katkısı bulunan öğretim elemanlarına yapılacak ek ödemeler hakkında da (c) fıkrası hükümlerinin uygulanacağı ifade edilmiş, (c) fıkrasında, tıp ve diş hekimliği fakülteleri ile sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinin hesabında toplanan döner sermaye gelirleri bakiyesinden bu yerlerde çalışanlara yapılacak ek ödemeye ilişkin düzenleme yapılmıştır. (f) fıkrasında ise rektörlere gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, üniversite yönetim kurulunun uygun gördüğü birimin döner sermaye hesabından yönetici payı olarak ayrılan tutardan, yine fıkrada belirtilen oranlarda ek ödeme yapılacağı, bu kapsamda bulunan yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmayacağı, mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunması hâlinde alabilecekleri toplam ek ödeme tutarının ise, hiçbir şekilde yönetici payı dahil ilgisine göre (c) ve (d) fıkralarında belirtilen esaslara göre hesaplanacak tutarı geçemeyeceği belirtilmektedir.

Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında; “Birinci ve ikinci fıkralar kapsamında bulunan yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmaz. Mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunulması hâlinde; bu katkıları karşılığında yapılacak ek ödemenin hesabında onaltıncı fıkrası hariç olmak üzere 5 inci maddede belirtilen esaslar dikkate alınır ve ilgililerin yönetici payı olarak aldıkları ek ödeme de dahil olmak üzere alabilecekleri toplam ek ödeme tavan tutarı, ilgisine göre Kanunun 58 inci maddesinin (c) ve (d) fıkralarında belirlenen tavan tutarlarını ve her halükarda ek ödeme matrahının yüzde binaltıyüzünü geçemez.” denilmiştir. Bu düzenlemelerden temel kuralın yöneticilere mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerden dolayı yönetici payı dışında ayrıca ek ödeme yapılamaması, mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkılarının bulunması halinde ise gelir getirici katkıları dikkate alınarak ek ödeme yapılabilmesi olduğu anlaşılmaktadır.

Üniversitenin diğer üniversite ile imzaladığı Pedagojik Formasyon Eğitimi Sertifika Programı İşbirliği Protokolü çerçevesinde rektöre, Pedagojik Formasyon Eğitimi Sertifika Programında elde edilen gelirlerden ek ödeme yapıldığı anlaşılmaktadır. Rektörün programla ilgili olarak gerçekleştirdiği faaliyetlerin karşılığında gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, üniversite yönetim kurulunun uygun gördüğü birimin döner sermaye hesabından zaten yönetici payı ödendiği söylenebilirse de yukarıda belirtilen mevzuat gereği, bu ödemenin mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı yapıldığı, ancak mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunması hâlinde ayrıca ödeme alabilecekleri görülmektedir. Ödeme belgesi ekinde yer alan “Bireysel Faaliyet Unsurları Cetveli” incelendiğinde rektörün pedagojik formasyon programına sağladığı katkının tamamının mesai dışı faaliyetlerinden kaynaklandığı görülmektedir. Ayrıca rektörün bu faaliyetlerinin sadece birinci dönemde gerçekleşmiş olması nedeniyle eğitimin ilk dönemi için ödeme yapıldığı, ikinci dönem için ödeme yapılmadığı, ödeme yapılırken de ödeme limitlerinin aşılmadığı anlaşılmaktadır.

Ayrıca 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 58 inci maddesinin (i) bendinde ise:

“Döner sermaye işletmesi faaliyetlerinin gerçekleştirilmesinde, kaynakların ekonomik, verimli ve tasarruflu kullanılması esastır. Yapılacak olan ödemelerde gelir-gider dengesinin gözetilmesi zorunludur.

Yapılacak ek ödemenin oranları ile bu ödemelerin esas ve usulleri; yükseköğretim kurumlarının hizmet sunum şartları ve kriterleri, personelin kadro ve görev unvanı, görev yeri, çalışma şartları ve süresi, eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetleri ve mesleki uygulamalar ile ilgili performansı ve özellik arz eden riskli bölümlerde çalışma gibi hizmete katkı unsurları esas alınarak Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkartılacak yönetmelikle belirlenir. Bu yönetmelikte belirlenen temel ilkeler çerçevesinde üniversite yönetim kurulları gerekli düzenlemeleri yapmaya yetkilidir.” Denilmektedir. Bu çerçevede yetkili kurullarca, rektörün hangi bireysel faaliyet unsurları üzerinden ne kadar ek ödeme alacağı da belirlenmiştir.

6085 sayılı Kanunun 35 inci maddesinin ikinci fıkrasında:

“Denetimin yürütülmesi ve kamu zararının tespitinde aşağıdaki hususlara uyulur:

Kamu idarelerinin gelir, gider ve malları ile bunlara ilişkin mali nitelikteki tüm hesap ve işlemlerinin denetiminde; yetkili merci ve organlar tarafından usulüne uygun olarak alınan karar veya yapılan iş ve işlemlerin mevzuata ve idarelerce belirlenen hedef ve göstergelere uygun olmasına rağmen, yönetsel bakımdan gerekliliği, ölçülülüğü, uygun bulunmadığı yönünde görüş ve öneri içeren yerindelik denetimi sayılabilecek denetim raporu düzenlenemez. Denetim raporlarında, kamu idaresinin yerine geçerek belirli bir iş ve işlemin yapılmasını veya belirli bir politikanın uygulanmasını zorunlu kılacak, kamu idaresinin takdir yetkisini sınırlayacak veya ortadan kaldıracak görüş ve talep içeren rapor düzenlenemez.” Denilmektedir. Bu çerçevede ilgili kurul kararları ve düzenlenen belgelerde rektörün pedagojik formasyon programına sağladığı katkının tamamının mesai dışı faaliyetlerinden kaynaklandığı belirtilmiş olmasına karşın bunun aksi kanıtlanmadıkça rektörün fiilen katkısının olmadığı gerekçesiyle kamu zararı oluştuğu söylenemez. Yapılan ödemenin mevzuata uygunluğuna karar verilmesi gerekir.