Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı
Karar Tarihi:
2/7/2024
Karar No:
53144
Esas No:
56466
KARAR
Mevzuata Aykırı Olarak Müdür Kadrosuna Atama.
3- 248 sayılı İlamın 3’üncü maddesi ile; ... ... Belediyesi’nde Zabıta Memuru kadrosunda görev yapmakta iken, önce Belediye Başkan Yardımcılığına ardından aranan şartları taşımadığı halde mevzuata aykırı olarak Zabıta Müdürü kadrosuna asaleten atanan lise mezunu ...’e, müdür kadrosuna ait özel hizmet tazminatı, yan ödeme ve ek ödeme kalemlerinin ödenmesi suretiyle sebep olunan ... TL kamu zararının tazminine hükmedilmiştir.
Söz konusu hükme karşı Sorumlu Üst Yönetici ... tarafından 53144 sayılı dosya kapsamında gönderilen temyiz dilekçesinde;
İlamın 1’inci maddesindeki savunmasını tekrar ederek, ilamda belirtilen ve kendisi aleyhine verilen tazmin hükmünün kaldırılması, talebinde bulunmuştur.
Başsavcılık Mütalaasında;
“... ... Belediyesinde zabıta memuru olarak görev yapan ve lise mezunu olup en az dört yıllık yükseköğrenim görmüş olma şartını taşımayan ...'in 04.12.2012 tarihinde 1’inci dereceli Belediye Başkan Yardımcısı kadrosuna, ardından da 11.06.2013 tarihinde 2’nci dereceli Zabıta Müdürü kadrosuna asaleten atandığı ve kendisine 2018 yılında müdür kadrosuna ait özel hizmet tazminatı, yan ödeme ve ek ödeme kalemlerinin ödendiği görülmüştür.
657 sayılı Kanun'un 68'inci maddesinin (B) bendi hükmü gereğince, Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik kapsamı dışında olan 1' inci dereceli Belediye Başkan Yardımcısı kadrosuna atanacak personelin diğer şartlarla birlikte yükseköğrenim görme şartını da taşıması gerekmektedir. Yükseköğrenim görme şartını taşımayan adı geçen personelin söz konusu kadroya atanması 657 sayılı Kanun'un 68'inci maddesinin (B) bendi hükmüne aykırıdır.
Belediye Zabıta Yönetmeliğinde zabıta müdürü kadrosuna görevde yükselme yoluyla yapılacak atamalara ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. Bu durumda, Belediye Zabıta Yönetmeliği'nin 5l'inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde atıfta bulunulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik hükümlerine bakılması gerekmektedir. Anılan Yönetmelik'in 5 ve 8'inci maddesi hükümlerine göre, müdür kadrosuna atanacak personelin diğer şartlarla birlikte en az dört yıllık yükseköğrenim görmüş olması gerekir. Bu nedenle, lise mezunu olan adı geçen personelin zabıta müdürü kadrosuna atanması mümkün değildir.
Diğer taraftan, adı geçen personelin, Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik'in kapsamı dışında bulunan daha üst görev olan Belediye Başkan Yardımcılığı görevinden anılan müdür kadrosuna sınavsız atanması da mümkün değildir. Çünkü anılan Yönetmelik'in 20'nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi hükmüne göre, daha üst görevlerden "yönetim" hizmetleri grupları kapsamında olan müdür kadrosuna sınavsız atama yapılabilmesi için, atanacak personelin daha üst görevlerde en az altı ay süreyle çalışmış olma şartı ile birlikte, atama yapılacak kadro için aranan diğer şartları da taşıması gerekmektedir. Lise mezunu olan adı geçen personel anılan müdür kadrosuna atanma için gerekli olan en az dört yıllık yükseköğrenim görmüş olma şartını taşımamaktadır.
Ödemelerin dayanağı olan atamaları yapan Üst Yönetici (Belediye Başkanı) ...'in meydana gelen kamu zararından sorumlu olduğu konusunda tereddüt bulunmamaktadır. Diğer taraftan; ödeme emri belgelerini (109 ve 1481 numaralı belgeler hariç) adı geçen personel de harcama yetkilisi unvanı ile imzalamıştır. Adı geçen personel, eğitim durumunun söz konusu kadrolara atanmak için yeterli olmadığını bilecek durumdadır. Bu nedenle, adı geçen personelin, imzasının olduğu ödeme emri belgelerindeki kamu zararından atamayı yapan üst yönetici ile birlikte sorumlu tutulması gerekmektedir. Bu durumda, ...' in harcama yetkilisi olarak imzaladığı ödeme emri belgelerindeki kamu zararı toplamı ... TL'den ... ile ... birlikte, 109 ve 1481 numaralı belgelerdeki kamu zararı toplamı ... TL'den ise ... tek başına sorumludurlar.
Bu nedenlerle temyiz talebinin reddi ile ... ... Belediyesi 2018 yılı hesabının 1. Dairede yargılanması sonucu çıkarılan 21.12.2022 tarih ve 248 numaralı ilamın 3. Maddesi ile verilen tazmin hükmünün, tasdikine karar verilmesinin uygun olacağı mütalâa edilmektedir.”
Denilmiştir.
Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
...’in 14.07.1980 tarihinde ... Ticaret Lisesinden mezun olduğu, ... ... Belediyesinde Zabıta Memuru olarak görev yaparken 03.12.2012 tarihinde 1’inci dereceli Belediye Başkan Yardımcılığı kadrosuna, ardından 10.06.2013 tarihinde 2’nci dereceli Zabıta Müdürü kadrosuna asaleten atandığı anlaşılmıştır.
Esas yönünden yapılan inceleme;
15.3.1999 tarihli ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edilip 18.04.1999 tarihli ve 23670 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik’in Geçici 2’nci maddesinde; “Belediyeler, il özel idareleri ile bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmeler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlardaki memurların görevde yükselmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla İçişleri Bakanlığı tarafından Devlet Personel Başkanlığının görüşü alınmak suretiyle bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren 6 ay içerisinde bir genel yönetmelik hazırlanarak yürürlüğe konulur.” denilmiş ve bu hüküm uyarınca da İçişleri Bakanlığı tarafından 02.02.2000 tarihli ve 23952 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler ile Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik yürürlüğe konulmuştur. Söz konusu Yönetmelik, daha sonra yayımlanan Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’in 23’üncü maddesi hükmü uyarınca yürürlükten kaldırılmıştır.
Mahalli idarelerde görev yapan devlet memurlarının görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esasları düzenleyen ve 04.07.2009 tarihli ve 27278 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’in;
- “Görevde yükselme ve unvan değişikliğine tabi kadrolar” başlıklı 5’inci maddesinde; görevde yükselmeye tabi kadroların sayıldığı, “müdür ve şube müdürü” kadrolarının da görevde yükselmeye tabi sayılan kadrolar içerisinde yer aldığı,
- “Görevde yükselme sınavına tabi olarak atanacaklarda aranacak özel şartlar” başlıklı 7’nci maddesinde; müdür kadrosuna atanabilmek için aranan özel şartların sayıldığı, müdür kadrosuna atanabilmek için “fakülte veya dört yıllık yüksekokul mezunu olmak” şartının özel şartlar arasında yer aldığı,
- “Hizmet grupları arasında geçişler başlıklı” 20’nci maddesinin (c) fıkrasında; Yönetmelik kapsamı dışında bulunan daha üst görevlerde, en az altı ay süreyle çalışmış olanların, aranan şartları taşımaları kaydıyla, aynı Yönetmelik’in 5’inci maddesinde yer alan “yönetim”, “araştırma-planlama” ve “hukuk” hizmetleri gruplarında gösterilen kadrolara sınavsız atanabileceği, Yönetmelik kapsamındaki diğer kadrolara sınavsız atanmak için altı ay çalışmış olmak şartının aranmayacağı,
- “Zabıta ve itfaiye personeli” başlıklı 21’inci maddesinde; zabıta ve itfaiye personelinin görevde yükselme işlemlerinin ilgili mevzuat hükümlerine göre yürütüleceği,
- “Yürürlükten kaldırılan mevzuat” başlıklı 23’üncü maddesinde; 2/2/2000 tarihli ve 23952 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler ile Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’in yürürlükten kaldırıldığı,
Hüküm altına alınmıştır.
11.07.2007 tarihli ve 26490 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Belediye Zabıta Yönetmeliği’nin;
- “Kadro ve unvanlar” başlıklı 6’ncı maddesinde; Belediye zabıta teşkilatı personel kadro ve unvanları; Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına İlişkin Esaslara göre belirlenmiş; daire başkanı, zabıta müdürü, zabıta şube müdürü, zabıta amiri, zabıta komiseri ve zabıta memuru unvanlı kadrolar ile hizmet için gerekli diğer kadrolardan oluşur." denilerek, belediye zabıta teşkilatında yer alan personel kadro ve unvanlarının sayıldığı,
- “Görevde yükselme” başlıklı 17’nci maddesinin birinci fıkrasında; “Bu Yönetmeliğin 6’ncı maddesinde sayılan unvanlardan daire başkanı ve zabıta müdürü dışındaki kadrolara yapılacak atamalarda aşağıdaki şartlar aranır.” denilerek, zabıta daire başkanı ve zabıta müdürü kadrosunun, görevde yükselme işlemleri yönünden Yönetmelik dışında bırakıldığı,
- “Yönetmelikte hüküm bulunmayan haller" başlıklı 51’inci maddesinde de; Yönetmelik’te hüküm bulunmayan hallerde hangi mevzuat hükümlerinin uygulanacağının teker teker sayıldığı,
Anlaşılmaktadır.
Yapılan inceleme neticesinde; ...’in 14.07.1980 tarihinde ... Ticaret Lisesinden mezun olduğu, ... ... Belediyesinde Zabıta Memuru olarak görev yaparken 03.12.2012 tarihinde 1’inci dereceli Belediye Başkan Yardımcılığı kadrosuna, ardından 10.06.2013 tarihinde 2’nci dereceli Zabıta Müdürü kadrosuna asaleten atandığı görülmüştür.
Lise mezunu ... Zabıta Memuru kadrosunda iken, 03.12.2012 tarihinde 1’inci dereceli Belediye Başkan Yardımcısı kadrosuna atanmıştır. Kazanılmış hak aylık derecesi 2/6 olan ...’in 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68’inci maddesinin (B) bendinin alt bendinde hizmet süresi şartı ile birlikte yükseköğrenim görme şartı da yer aldığından, kazanılmış hak aylık derecesi ile 1’inci dereceli Belediye Başkan Yardımcılığına atanması, ilgili Kanun’un 68’inci maddesinin (B) bendine göre mümkün değildir.
..., Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik kapsamı dışında bulunan ve daha üst bir görev olan Belediye Başkan Yardımcısı kadrosunda en az altı ay görev yaptıktan sonra, 10.06.2013 tarihinde 2’nci dereceli Zabıta Müdürü kadrosuna asaleten atanmıştır.
Anılan Yönetmelik’in “Hizmet grupları arasında geçişler” başlıklı 20’nci maddesinin (c) fıkrasında da; Yönetmelik kapsamı dışında bulunan daha üst görevlerde, en az altı ay süreyle çalışmış olanlar, aranan şartları taşımaları kaydıyla, aynı Yönetmelik’in 5’inci maddesinde yer alan “yönetim”, “araştırma-planlama” ve “hukuk” hizmetleri gruplarında gösterilen kadrolara sınavsız atanabileceği, Yönetmelik kapsamındaki diğer kadrolara sınavsız atanmak için altı ay çalışmış olmak şartının aranmayacağı belirtilmiştir. Bu hükümle, Yönetmelik kapsamı dışında bulunan daha üst görevlerde en az altı ay görev yapanların Yönetmelik’in 5’inci maddesinde yer alan kadrolara (müdür, şube müdürü vs.) aranan şartları taşımak kaydıyla sınavsız olarak atanabilmelerine imkân tanınmıştır. Bu şekilde bir atamanın gerçekleşmesi, ataması yapılacak kişinin atama yapılacak kadro için aranan şartları taşıması halinde mümkün olabilecektir.
Ancak, yukarıda da ifade edildiği üzere, Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’in, “zabıta ve itfaiye personeli” başlıklı 21’inci maddesinde; zabıta ve itfaiye personelinin görevde yükselme işlemlerinin ilgili mevzuat hükümlerine göre yürütüleceği hüküm altına alınmış, Belediye Zabıta Yönetmeliği’nin “görevde yükselme” başlıklı 17’nci maddesinin birinci fıkrasında ise; “Bu Yönetmeliğin 6’ncı maddesinde sayılan unvanlardan daire başkanı ve zabıta müdürü dışındaki kadrolara yapılacak atamalarda aşağıdaki şartlar aranır.” denilerek, zabıta daire başkanı ve zabıta müdürü kadrosu, görevde yükselme işlemleri yönünden Yönetmelik kapsamı dışında bırakılmıştır. Bu nedenle, somut olaydaki atamanın hukuki değerlendirmesi 657 sayılı Kanun’un 68’inci maddesinin (B) bendi hükümlerine göre yapılmalıdır.
Diğer yandan, 22.02.2007 tarihli ve 26442 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik ekinde yer alan (I) sayılı Memur Kadro Kütüğünde zabıta müdürü kadrosunun en alt ve üst derece aralıkları 1-4’üncü derece olarak belirlenmiştir. Dolayısıyla zabıta müdürü kadrosuna atanacakların 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68’inci maddesinin (B) bendinde yer alan 1 ve 4’üncü derece aralığındaki kadrolara atanabilme şartlarını taşıması gerekmektedir.
657 sayılı Kanun’un “Derece yükselmesinin usul ve şartları” başlıklı 68’inci maddesinin (B) fıkrasında da;
“(Değişik: 4/5/1984 – KHK-199/1 md.) Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfı ile Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı hariç, sınıfların 1, 2, 3 ve 4’üncü derecelerindeki kadrolarına, derece yükselmesindeki süre kaydı aranmaksızın, atanmasındaki usule göre daha aşağıdaki derecelerden atama yapılabilir. (2)
(Değişik ikinci paragraf: 13/2/2011 - 6111/101 md.) Ancak, bu şekilde bir atamanın yapılabilmesi için ilgilinin;
a) 1 inci dereceli kadrolardan ek göstergesi 5300 ve daha yukarıda olanlar için en az 12 yıl,
b) 1 inci ve 2’nci dereceli kadrolardan ek göstergesi 5300’den az olanlar için en az 10 yıl,
c) 3’üncü ve 4’üncü dereceli kadrolar için en az 8 yıl,
hizmetinin bulunması ve yükseköğrenim görmüş olması şarttır. Dört yıldan az süreli yükseköğrenim görenler için bu sürelere iki yıl ilave edilir…” hükümleri yer almaktadır.
İlgilinin görevde yükselme işlemleri yönünden Yönetmelik kapsamı dışında olduğu kabul edilmekle birlikte, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68’inci maddesinin (B) bendindeki yükseköğrenim şartını karşılaması gerekmektedir. Yükseköğrenim şartını karşılamayan ve lise mezunu olan ...’in önce 1’inci dereceli Belediye Başkan Yardımcısı kadrosuna ardından 2’nci dereceli Zabıta Müdürü kadrosuna atanmasında mevzuata uyarlık bulunmamaktadır.
Sorumlular savunmalarında her ne kadar müesses durumun varlığından bahsedip, Danıştay İçtihadı Birleştirme Kurulunun 22.12.1973 tarihli ve 1968/8 Esas, 1973/14 Karar sayılı İçtihadı Birleştirme Kararını gerekçe göstererek, idarenin yapılan fazla ödemelerin yokluk, açık hata, memurun gerçek dışı beyanı veya hilesi hallerinde, süre aranmaksızın kanunsuz terfi veya intibaka dayanarak ödediği meblağı her zaman geri alabileceğini, yukarıda belirtilen istisnalar dışında kalan hatalı ödemelerin istirdadının, hatalı ödemenin ilk yapıldığı tarihten başlamak üzere dava açma süresi içinde alabileceğini ifade etseler de, yukarıda açıklanan sebeplerle somut olayda yapılan atamanın yoruma gerek bırakmayacak şekilde “açık hata” ile yapıldığı anlaşıldığından mevzuata aykırı atama nedeni ile yapılan ödemeler her zaman geri alınabilecektir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Zamanaşımı” başlıklı 74’üncü maddesinde; ‘‘Kamu zararının meydana geldiği ve bu Kanunda belirtilen para cezalarının verilmesini gerektiren fiilin işlendiği yılı izleyen malî yılın başından başlamak üzere zamanaşımını kesen ve durduran genel hükümler saklı kalmak kaydıyla onuncu yılın sonuna kadar tespit ve tahsil edilemeyen kamu zararları ile para cezaları zamanaşımına uğrar.” hükmü yer almaktadır. Bu hükme göre, zamanaşımı süresinin hesaplanmasında söz konusu atamaların yapıldığı 2012 ve 2013 yılı değil, kamu zararını oluşturan ödemelerin yapıldığı 2018 yılının esas alınması gerekmektedir. Buna göre, 2018 yılında yapılan ödemeler için zamanaşımı 2029 yılının sonunda söz konusu olabilecektir.
Sorumluluk yönünden yapılan inceleme;
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 71’inci maddesinde, kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır, şeklinde tanımlanmıştır.
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 7’nci maddesinin üçüncü fıkrasında, “Sorumlular; mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri ile illiyet bağı kurularak oluşturulan ilamda yer alan kamu zararından tek başlarına veya birlikte tazmin ile yükümlüdür.” denilerek sorumluların tazmin yükümlülüğü, kamu zararı ile mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri arasında illiyet bağının varlığına bağlanmıştır.
5018 sayılı Kanun’un “Üst yöneticiler” başlıklı 11’inci maddesinin ikinci fıkrasında;
“Üst yöneticiler, idarelerinin stratejik planlarının ve bütçelerinin kalkınma planına, yıllık programlara, kurumun stratejik plan ve performans hedefleri ile hizmet gereklerine uygun olarak hazırlanması ve uygulanmasından, sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden, malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi, izlenmesi ve kanunlar ile Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden Bakana; mahallî idarelerde ise meclislerine karşı sorumludurlar. ” hükmüne yer verilmiş,
Ayrıca, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 38’inci maddesi birinci fıkrasının (a) bendinde; “Belediye teşkilâtının en üst amiri olarak belediye teşkilâtını sevk ve idare etmek, belediyenin hak ve menfaatlerini korumak” belediye başkanının görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.
Somut olayda, ödemelerin dayanağı olan atamayı yapan Üst Yönetici (Eski Belediye Başkanı) ...’in meydana gelen kamu zararından sorumlu olduğu konusunda tereddüt bulunmamaktadır. Diğer taraftan; ödeme emri belgelerini harcama yetkilisi unvanı ile imzalayan ..., eğitim durumunun söz konusu kadrolara atanmak için yeterli olmadığını bilecek durumda olduğundan, imzasının olduğu ödeme emri belgelerindeki kamu zararından atamayı yapan üst yönetici ile birlikte sorumludur.
Bu itibarla, sorumlunun temyiz talebinin REDDİ ile 248 sayılı İlamın 3’üncü maddesi ile verilen ... TL tutarındaki tazmin hükmünün TASDİKİNE, (…. Daire Başkanı ..., …. Daire Başkanı ..., Üye ..., Üye ..., Üye ... ve Üye ...’un aşağıda yazılı azınlık görüşlerine karşı) oy çokluğuyla,
6085 sayılı Kanun’un 57’nci maddesi gereği bu Kararın yazılı bildirim tarihinden itibaren on beş gün içerisinde Sayıştay’da karar düzeltilmesi yolu açık olmak üzere,
Karar verildiği 07.02.2024 tarih ve 56466 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
Karşı oy gerekçesi/Azınlık görüşü
…. Daire Başkanı ..., …. Daire Başkanı ... ve Üye ...:
Esas yönünden verilen Kurul kararına katılmakla birlikte sorumluluk yönünden,
Mevzuata uygun olmayan şekilde yapılan asaleten atamalarda, atama onayında imzası bulunanlar dışında kalan harcama yetkilileri ile gerçekleştirme görevlilerinin atamaya yetkili amir tarafından yapılmış atamaları sorgulama yükümlülükleri ve atama şartlarını taşıyıp taşımadığını kontrol ederek atandığı kadronun gerektirdiği ücreti ödememe veya ilgili kamu görevlisinin asaleten atandığı kadronun gerektirdiği ücretten daha düşük bir ücret ödeme yetkisi ve hakkı bulunmamaktadır. Bu sebeple bahse konu olayda harcama yetkilileri ile gerçekleştirme görevlilerine sorumluluk yüklenemez.
Bu itibarla, 248 sayılı İlamın 3’üncü maddesi ile verilen tazmin hükmünün sorumluluk yönünden BOZULMASINA ve yukarıda belirtilen hususların göz önünde bulundurulması suretiyle yeniden hüküm tesisini teminen hükmü veren DAİREYE GÖNDERİLMESİNE karar verilmesi gerekir.
Üye ...:
Kamu zararını oluşturan söz konusu ödemelerin dayanağı mevzuata aykırı yapılan atama işlemidir. Bu nedenle, kamu zararına neden olunduğu hususunda Kurul kararına katılmakla birlikte, kamu zararı toplamı ... TL’nin tamamının mevzuata aykırı atamaları yapan Üst Yönetici (Eski Belediye Başkanı) ...’e tek başına ödettirilmesine karar verilmesini teminen, 248 sayılı İlamın 3’üncü maddesi ile verilen tazmin hükmünün sorumluluk yönünden BOZULMASINA ve yeniden hüküm tesis edilmek üzere dosyanın hükmü veren DAİREYE GÖNDERİLMESİNE karar verilmesi gerekir.
Üye ...:
...'in, ... ... Belediyesinde zabıta memuru kadrosunda görevli iken 04.12.2012 tarihinde 1'inci dereceli Belediye Başkan Yardımcısı kadrosuna, ardından 11.06.2013 tarihinde 2'nci dereceli Zabıta Müdürü kadrosuna asaleten atandığı atama onayından anlaşılmaktadır.
657 sayılı Kanun’un 68’inci maddesinin (B) bendi hükmü gereğince, Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik kapsamı dışında olan 1’inci dereceli Belediye Başkan Yardımcısı kadrosuna atanacak personelin diğer şartlarla birlikte yükseköğrenim görme şartını da taşıması gerekmektedir. Yükseköğrenim görme şartını taşımayan adı geçen personelin, söz konusu kadroya atanması 657 sayılı Kanun’un 68’inci maddesinin (B) bendi hükmüne aykırıdır.
Anılan Kanun ve Yönetmelik’in yukarıda yazılı hükümleri gereğince, 2’nci dereceli Zabıta Müdürü kadrosuna atanacak personelin de diğer şartlarla birlikte fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olması veya 18.04.1999 tarihi itibarıyla görevde bulunmak ve aynı tarih itibarıyla iki yıllık yükseköğrenim mezunu olması ve görevde yükselme sınavında başarılı olması gerekmektedir. Adı geçen personel, müdür kadrosuna atanmak için gerekli olan bu şartları haiz değildir.
Bu nedenle, yapılan atama işlemi mevzuat hükümlerine aykırıdır.
Diğer taraftan, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 71’inci maddesi hükmü uyarınca kamu zararı, kamu görevlilerinin kusurlu eylemleri nedeniyle kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olması sonucunda oluşmakta olup, esasen haksız fiil talep temeline dayanan bir tazminat istemidir. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 72’nci maddesinde: “Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve her hâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar.” denilmektedir.
Dolayısıyla mevzuata aykırı atamalar sonucunda kamu zararı oluştuğu anlaşılsa da, kamu zararı ile sorumlular arasında illiyet bağı kurulamadığından zamanaşımı sorumlular adına tazmin hükmü kurulmasını engellemektedir.
Buna göre, mevzuata aykırı atamanın yapılmasının üzerinden zamanaşımını kesen nedenler olmadan on yıl geçmiş olup, artık zararın sorumlularından istenmesi mümkün görünmemektedir. Bu nedenle 248 sayılı ilamın 3’üncü maddesi ile verilen tazmin hükmünün KALDIRILMASI gerekir.
Üye ...:
Esas yönünden verilen Kurul kararına katılmakla birlikte sorumluluk yönünden,
Ödemelerin dayanağı olan atamayı yapan Üst Yönetici (Eski Belediye Başkanı) ...’in meydana gelen kamu zararından sorumluluğu bulunmakta olup, ödeme emri belgelerini harcama yetkilisi unvanı ile imzalayan ...'e, ahiz konumunda olması hasebiyle söz konusu kadroya atanmak için şartların yeterli olmadığını bilecek durumda olduğu gerekçesiyle herhangi bir sorumluluk yüklenemeyeceğinden, 248 sayılı İlamın 3’üncü maddesi ile verilen tazmin hükmünün sorumluluk yönünden BOZULMASINA ve yeniden hüküm tesis edilmek üzere dosyanın hükmü veren DAİREYE GÖNDERİLMESİNE karar verilmesi gerekir.
3- 248 sayılı İlamın 3’üncü maddesi ile; ... ... Belediyesi’nde Zabıta Memuru kadrosunda görev yapmakta iken, önce Belediye Başkan Yardımcılığına ardından aranan şartları taşımadığı halde mevzuata aykırı olarak Zabıta Müdürü kadrosuna asaleten atanan lise mezunu ...’e, müdür kadrosuna ait özel hizmet tazminatı, yan ödeme ve ek ödeme kalemlerinin ödenmesi suretiyle sebep olunan ... TL kamu zararının tazminine hükmedilmiştir.
Söz konusu hükme karşı Sorumlu Üst Yönetici ... tarafından 53144 sayılı dosya kapsamında gönderilen temyiz dilekçesinde;
İlamın 1’inci maddesindeki savunmasını tekrar ederek, ilamda belirtilen ve kendisi aleyhine verilen tazmin hükmünün kaldırılması, talebinde bulunmuştur.
Başsavcılık Mütalaasında;
“... ... Belediyesinde zabıta memuru olarak görev yapan ve lise mezunu olup en az dört yıllık yükseköğrenim görmüş olma şartını taşımayan ...'in 04.12.2012 tarihinde 1’inci dereceli Belediye Başkan Yardımcısı kadrosuna, ardından da 11.06.2013 tarihinde 2’nci dereceli Zabıta Müdürü kadrosuna asaleten atandığı ve kendisine 2018 yılında müdür kadrosuna ait özel hizmet tazminatı, yan ödeme ve ek ödeme kalemlerinin ödendiği görülmüştür.
657 sayılı Kanun'un 68'inci maddesinin (B) bendi hükmü gereğince, Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik kapsamı dışında olan 1' inci dereceli Belediye Başkan Yardımcısı kadrosuna atanacak personelin diğer şartlarla birlikte yükseköğrenim görme şartını da taşıması gerekmektedir. Yükseköğrenim görme şartını taşımayan adı geçen personelin söz konusu kadroya atanması 657 sayılı Kanun'un 68'inci maddesinin (B) bendi hükmüne aykırıdır.
Belediye Zabıta Yönetmeliğinde zabıta müdürü kadrosuna görevde yükselme yoluyla yapılacak atamalara ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. Bu durumda, Belediye Zabıta Yönetmeliği'nin 5l'inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde atıfta bulunulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik hükümlerine bakılması gerekmektedir. Anılan Yönetmelik'in 5 ve 8'inci maddesi hükümlerine göre, müdür kadrosuna atanacak personelin diğer şartlarla birlikte en az dört yıllık yükseköğrenim görmüş olması gerekir. Bu nedenle, lise mezunu olan adı geçen personelin zabıta müdürü kadrosuna atanması mümkün değildir.
Diğer taraftan, adı geçen personelin, Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik'in kapsamı dışında bulunan daha üst görev olan Belediye Başkan Yardımcılığı görevinden anılan müdür kadrosuna sınavsız atanması da mümkün değildir. Çünkü anılan Yönetmelik'in 20'nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi hükmüne göre, daha üst görevlerden "yönetim" hizmetleri grupları kapsamında olan müdür kadrosuna sınavsız atama yapılabilmesi için, atanacak personelin daha üst görevlerde en az altı ay süreyle çalışmış olma şartı ile birlikte, atama yapılacak kadro için aranan diğer şartları da taşıması gerekmektedir. Lise mezunu olan adı geçen personel anılan müdür kadrosuna atanma için gerekli olan en az dört yıllık yükseköğrenim görmüş olma şartını taşımamaktadır.
Ödemelerin dayanağı olan atamaları yapan Üst Yönetici (Belediye Başkanı) ...'in meydana gelen kamu zararından sorumlu olduğu konusunda tereddüt bulunmamaktadır. Diğer taraftan; ödeme emri belgelerini (109 ve 1481 numaralı belgeler hariç) adı geçen personel de harcama yetkilisi unvanı ile imzalamıştır. Adı geçen personel, eğitim durumunun söz konusu kadrolara atanmak için yeterli olmadığını bilecek durumdadır. Bu nedenle, adı geçen personelin, imzasının olduğu ödeme emri belgelerindeki kamu zararından atamayı yapan üst yönetici ile birlikte sorumlu tutulması gerekmektedir. Bu durumda, ...' in harcama yetkilisi olarak imzaladığı ödeme emri belgelerindeki kamu zararı toplamı ... TL'den ... ile ... birlikte, 109 ve 1481 numaralı belgelerdeki kamu zararı toplamı ... TL'den ise ... tek başına sorumludurlar.
Bu nedenlerle temyiz talebinin reddi ile ... ... Belediyesi 2018 yılı hesabının 1. Dairede yargılanması sonucu çıkarılan 21.12.2022 tarih ve 248 numaralı ilamın 3. Maddesi ile verilen tazmin hükmünün, tasdikine karar verilmesinin uygun olacağı mütalâa edilmektedir.”
Denilmiştir.
Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
...’in 14.07.1980 tarihinde ... Ticaret Lisesinden mezun olduğu, ... ... Belediyesinde Zabıta Memuru olarak görev yaparken 03.12.2012 tarihinde 1’inci dereceli Belediye Başkan Yardımcılığı kadrosuna, ardından 10.06.2013 tarihinde 2’nci dereceli Zabıta Müdürü kadrosuna asaleten atandığı anlaşılmıştır.
Esas yönünden yapılan inceleme;
15.3.1999 tarihli ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edilip 18.04.1999 tarihli ve 23670 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik’in Geçici 2’nci maddesinde; “Belediyeler, il özel idareleri ile bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmeler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlardaki memurların görevde yükselmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla İçişleri Bakanlığı tarafından Devlet Personel Başkanlığının görüşü alınmak suretiyle bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren 6 ay içerisinde bir genel yönetmelik hazırlanarak yürürlüğe konulur.” denilmiş ve bu hüküm uyarınca da İçişleri Bakanlığı tarafından 02.02.2000 tarihli ve 23952 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler ile Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik yürürlüğe konulmuştur. Söz konusu Yönetmelik, daha sonra yayımlanan Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’in 23’üncü maddesi hükmü uyarınca yürürlükten kaldırılmıştır.
Mahalli idarelerde görev yapan devlet memurlarının görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esasları düzenleyen ve 04.07.2009 tarihli ve 27278 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’in;
- “Görevde yükselme ve unvan değişikliğine tabi kadrolar” başlıklı 5’inci maddesinde; görevde yükselmeye tabi kadroların sayıldığı, “müdür ve şube müdürü” kadrolarının da görevde yükselmeye tabi sayılan kadrolar içerisinde yer aldığı,
- “Görevde yükselme sınavına tabi olarak atanacaklarda aranacak özel şartlar” başlıklı 7’nci maddesinde; müdür kadrosuna atanabilmek için aranan özel şartların sayıldığı, müdür kadrosuna atanabilmek için “fakülte veya dört yıllık yüksekokul mezunu olmak” şartının özel şartlar arasında yer aldığı,
- “Hizmet grupları arasında geçişler başlıklı” 20’nci maddesinin (c) fıkrasında; Yönetmelik kapsamı dışında bulunan daha üst görevlerde, en az altı ay süreyle çalışmış olanların, aranan şartları taşımaları kaydıyla, aynı Yönetmelik’in 5’inci maddesinde yer alan “yönetim”, “araştırma-planlama” ve “hukuk” hizmetleri gruplarında gösterilen kadrolara sınavsız atanabileceği, Yönetmelik kapsamındaki diğer kadrolara sınavsız atanmak için altı ay çalışmış olmak şartının aranmayacağı,
- “Zabıta ve itfaiye personeli” başlıklı 21’inci maddesinde; zabıta ve itfaiye personelinin görevde yükselme işlemlerinin ilgili mevzuat hükümlerine göre yürütüleceği,
- “Yürürlükten kaldırılan mevzuat” başlıklı 23’üncü maddesinde; 2/2/2000 tarihli ve 23952 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler ile Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’in yürürlükten kaldırıldığı,
Hüküm altına alınmıştır.
11.07.2007 tarihli ve 26490 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Belediye Zabıta Yönetmeliği’nin;
- “Kadro ve unvanlar” başlıklı 6’ncı maddesinde; Belediye zabıta teşkilatı personel kadro ve unvanları; Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına İlişkin Esaslara göre belirlenmiş; daire başkanı, zabıta müdürü, zabıta şube müdürü, zabıta amiri, zabıta komiseri ve zabıta memuru unvanlı kadrolar ile hizmet için gerekli diğer kadrolardan oluşur." denilerek, belediye zabıta teşkilatında yer alan personel kadro ve unvanlarının sayıldığı,
- “Görevde yükselme” başlıklı 17’nci maddesinin birinci fıkrasında; “Bu Yönetmeliğin 6’ncı maddesinde sayılan unvanlardan daire başkanı ve zabıta müdürü dışındaki kadrolara yapılacak atamalarda aşağıdaki şartlar aranır.” denilerek, zabıta daire başkanı ve zabıta müdürü kadrosunun, görevde yükselme işlemleri yönünden Yönetmelik dışında bırakıldığı,
- “Yönetmelikte hüküm bulunmayan haller" başlıklı 51’inci maddesinde de; Yönetmelik’te hüküm bulunmayan hallerde hangi mevzuat hükümlerinin uygulanacağının teker teker sayıldığı,
Anlaşılmaktadır.
Yapılan inceleme neticesinde; ...’in 14.07.1980 tarihinde ... Ticaret Lisesinden mezun olduğu, ... ... Belediyesinde Zabıta Memuru olarak görev yaparken 03.12.2012 tarihinde 1’inci dereceli Belediye Başkan Yardımcılığı kadrosuna, ardından 10.06.2013 tarihinde 2’nci dereceli Zabıta Müdürü kadrosuna asaleten atandığı görülmüştür.
Lise mezunu ... Zabıta Memuru kadrosunda iken, 03.12.2012 tarihinde 1’inci dereceli Belediye Başkan Yardımcısı kadrosuna atanmıştır. Kazanılmış hak aylık derecesi 2/6 olan ...’in 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68’inci maddesinin (B) bendinin alt bendinde hizmet süresi şartı ile birlikte yükseköğrenim görme şartı da yer aldığından, kazanılmış hak aylık derecesi ile 1’inci dereceli Belediye Başkan Yardımcılığına atanması, ilgili Kanun’un 68’inci maddesinin (B) bendine göre mümkün değildir.
..., Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik kapsamı dışında bulunan ve daha üst bir görev olan Belediye Başkan Yardımcısı kadrosunda en az altı ay görev yaptıktan sonra, 10.06.2013 tarihinde 2’nci dereceli Zabıta Müdürü kadrosuna asaleten atanmıştır.
Anılan Yönetmelik’in “Hizmet grupları arasında geçişler” başlıklı 20’nci maddesinin (c) fıkrasında da; Yönetmelik kapsamı dışında bulunan daha üst görevlerde, en az altı ay süreyle çalışmış olanlar, aranan şartları taşımaları kaydıyla, aynı Yönetmelik’in 5’inci maddesinde yer alan “yönetim”, “araştırma-planlama” ve “hukuk” hizmetleri gruplarında gösterilen kadrolara sınavsız atanabileceği, Yönetmelik kapsamındaki diğer kadrolara sınavsız atanmak için altı ay çalışmış olmak şartının aranmayacağı belirtilmiştir. Bu hükümle, Yönetmelik kapsamı dışında bulunan daha üst görevlerde en az altı ay görev yapanların Yönetmelik’in 5’inci maddesinde yer alan kadrolara (müdür, şube müdürü vs.) aranan şartları taşımak kaydıyla sınavsız olarak atanabilmelerine imkân tanınmıştır. Bu şekilde bir atamanın gerçekleşmesi, ataması yapılacak kişinin atama yapılacak kadro için aranan şartları taşıması halinde mümkün olabilecektir.
Ancak, yukarıda da ifade edildiği üzere, Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’in, “zabıta ve itfaiye personeli” başlıklı 21’inci maddesinde; zabıta ve itfaiye personelinin görevde yükselme işlemlerinin ilgili mevzuat hükümlerine göre yürütüleceği hüküm altına alınmış, Belediye Zabıta Yönetmeliği’nin “görevde yükselme” başlıklı 17’nci maddesinin birinci fıkrasında ise; “Bu Yönetmeliğin 6’ncı maddesinde sayılan unvanlardan daire başkanı ve zabıta müdürü dışındaki kadrolara yapılacak atamalarda aşağıdaki şartlar aranır.” denilerek, zabıta daire başkanı ve zabıta müdürü kadrosu, görevde yükselme işlemleri yönünden Yönetmelik kapsamı dışında bırakılmıştır. Bu nedenle, somut olaydaki atamanın hukuki değerlendirmesi 657 sayılı Kanun’un 68’inci maddesinin (B) bendi hükümlerine göre yapılmalıdır.
Diğer yandan, 22.02.2007 tarihli ve 26442 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik ekinde yer alan (I) sayılı Memur Kadro Kütüğünde zabıta müdürü kadrosunun en alt ve üst derece aralıkları 1-4’üncü derece olarak belirlenmiştir. Dolayısıyla zabıta müdürü kadrosuna atanacakların 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68’inci maddesinin (B) bendinde yer alan 1 ve 4’üncü derece aralığındaki kadrolara atanabilme şartlarını taşıması gerekmektedir.
657 sayılı Kanun’un “Derece yükselmesinin usul ve şartları” başlıklı 68’inci maddesinin (B) fıkrasında da;
“(Değişik: 4/5/1984 – KHK-199/1 md.) Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfı ile Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı hariç, sınıfların 1, 2, 3 ve 4’üncü derecelerindeki kadrolarına, derece yükselmesindeki süre kaydı aranmaksızın, atanmasındaki usule göre daha aşağıdaki derecelerden atama yapılabilir. (2)
(Değişik ikinci paragraf: 13/2/2011 - 6111/101 md.) Ancak, bu şekilde bir atamanın yapılabilmesi için ilgilinin;
a) 1 inci dereceli kadrolardan ek göstergesi 5300 ve daha yukarıda olanlar için en az 12 yıl,
b) 1 inci ve 2’nci dereceli kadrolardan ek göstergesi 5300’den az olanlar için en az 10 yıl,
c) 3’üncü ve 4’üncü dereceli kadrolar için en az 8 yıl,
hizmetinin bulunması ve yükseköğrenim görmüş olması şarttır. Dört yıldan az süreli yükseköğrenim görenler için bu sürelere iki yıl ilave edilir…” hükümleri yer almaktadır.
İlgilinin görevde yükselme işlemleri yönünden Yönetmelik kapsamı dışında olduğu kabul edilmekle birlikte, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68’inci maddesinin (B) bendindeki yükseköğrenim şartını karşılaması gerekmektedir. Yükseköğrenim şartını karşılamayan ve lise mezunu olan ...’in önce 1’inci dereceli Belediye Başkan Yardımcısı kadrosuna ardından 2’nci dereceli Zabıta Müdürü kadrosuna atanmasında mevzuata uyarlık bulunmamaktadır.
Sorumlular savunmalarında her ne kadar müesses durumun varlığından bahsedip, Danıştay İçtihadı Birleştirme Kurulunun 22.12.1973 tarihli ve 1968/8 Esas, 1973/14 Karar sayılı İçtihadı Birleştirme Kararını gerekçe göstererek, idarenin yapılan fazla ödemelerin yokluk, açık hata, memurun gerçek dışı beyanı veya hilesi hallerinde, süre aranmaksızın kanunsuz terfi veya intibaka dayanarak ödediği meblağı her zaman geri alabileceğini, yukarıda belirtilen istisnalar dışında kalan hatalı ödemelerin istirdadının, hatalı ödemenin ilk yapıldığı tarihten başlamak üzere dava açma süresi içinde alabileceğini ifade etseler de, yukarıda açıklanan sebeplerle somut olayda yapılan atamanın yoruma gerek bırakmayacak şekilde “açık hata” ile yapıldığı anlaşıldığından mevzuata aykırı atama nedeni ile yapılan ödemeler her zaman geri alınabilecektir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Zamanaşımı” başlıklı 74’üncü maddesinde; ‘‘Kamu zararının meydana geldiği ve bu Kanunda belirtilen para cezalarının verilmesini gerektiren fiilin işlendiği yılı izleyen malî yılın başından başlamak üzere zamanaşımını kesen ve durduran genel hükümler saklı kalmak kaydıyla onuncu yılın sonuna kadar tespit ve tahsil edilemeyen kamu zararları ile para cezaları zamanaşımına uğrar.” hükmü yer almaktadır. Bu hükme göre, zamanaşımı süresinin hesaplanmasında söz konusu atamaların yapıldığı 2012 ve 2013 yılı değil, kamu zararını oluşturan ödemelerin yapıldığı 2018 yılının esas alınması gerekmektedir. Buna göre, 2018 yılında yapılan ödemeler için zamanaşımı 2029 yılının sonunda söz konusu olabilecektir.
Sorumluluk yönünden yapılan inceleme;
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 71’inci maddesinde, kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır, şeklinde tanımlanmıştır.
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 7’nci maddesinin üçüncü fıkrasında, “Sorumlular; mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri ile illiyet bağı kurularak oluşturulan ilamda yer alan kamu zararından tek başlarına veya birlikte tazmin ile yükümlüdür.” denilerek sorumluların tazmin yükümlülüğü, kamu zararı ile mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri arasında illiyet bağının varlığına bağlanmıştır.
5018 sayılı Kanun’un “Üst yöneticiler” başlıklı 11’inci maddesinin ikinci fıkrasında;
“Üst yöneticiler, idarelerinin stratejik planlarının ve bütçelerinin kalkınma planına, yıllık programlara, kurumun stratejik plan ve performans hedefleri ile hizmet gereklerine uygun olarak hazırlanması ve uygulanmasından, sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden, malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi, izlenmesi ve kanunlar ile Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden Bakana; mahallî idarelerde ise meclislerine karşı sorumludurlar. ” hükmüne yer verilmiş,
Ayrıca, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 38’inci maddesi birinci fıkrasının (a) bendinde; “Belediye teşkilâtının en üst amiri olarak belediye teşkilâtını sevk ve idare etmek, belediyenin hak ve menfaatlerini korumak” belediye başkanının görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.
Somut olayda, ödemelerin dayanağı olan atamayı yapan Üst Yönetici (Eski Belediye Başkanı) ...’in meydana gelen kamu zararından sorumlu olduğu konusunda tereddüt bulunmamaktadır. Diğer taraftan; ödeme emri belgelerini harcama yetkilisi unvanı ile imzalayan ..., eğitim durumunun söz konusu kadrolara atanmak için yeterli olmadığını bilecek durumda olduğundan, imzasının olduğu ödeme emri belgelerindeki kamu zararından atamayı yapan üst yönetici ile birlikte sorumludur.
Bu itibarla, sorumlunun temyiz talebinin REDDİ ile 248 sayılı İlamın 3’üncü maddesi ile verilen ... TL tutarındaki tazmin hükmünün TASDİKİNE, (…. Daire Başkanı ..., …. Daire Başkanı ..., Üye ..., Üye ..., Üye ... ve Üye ...’un aşağıda yazılı azınlık görüşlerine karşı) oy çokluğuyla,
6085 sayılı Kanun’un 57’nci maddesi gereği bu Kararın yazılı bildirim tarihinden itibaren on beş gün içerisinde Sayıştay’da karar düzeltilmesi yolu açık olmak üzere,
Karar verildiği 07.02.2024 tarih ve 56466 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
Karşı oy gerekçesi/Azınlık görüşü
…. Daire Başkanı ..., …. Daire Başkanı ... ve Üye ...:
Esas yönünden verilen Kurul kararına katılmakla birlikte sorumluluk yönünden,
Mevzuata uygun olmayan şekilde yapılan asaleten atamalarda, atama onayında imzası bulunanlar dışında kalan harcama yetkilileri ile gerçekleştirme görevlilerinin atamaya yetkili amir tarafından yapılmış atamaları sorgulama yükümlülükleri ve atama şartlarını taşıyıp taşımadığını kontrol ederek atandığı kadronun gerektirdiği ücreti ödememe veya ilgili kamu görevlisinin asaleten atandığı kadronun gerektirdiği ücretten daha düşük bir ücret ödeme yetkisi ve hakkı bulunmamaktadır. Bu sebeple bahse konu olayda harcama yetkilileri ile gerçekleştirme görevlilerine sorumluluk yüklenemez.
Bu itibarla, 248 sayılı İlamın 3’üncü maddesi ile verilen tazmin hükmünün sorumluluk yönünden BOZULMASINA ve yukarıda belirtilen hususların göz önünde bulundurulması suretiyle yeniden hüküm tesisini teminen hükmü veren DAİREYE GÖNDERİLMESİNE karar verilmesi gerekir.
Üye ...:
Kamu zararını oluşturan söz konusu ödemelerin dayanağı mevzuata aykırı yapılan atama işlemidir. Bu nedenle, kamu zararına neden olunduğu hususunda Kurul kararına katılmakla birlikte, kamu zararı toplamı ... TL’nin tamamının mevzuata aykırı atamaları yapan Üst Yönetici (Eski Belediye Başkanı) ...’e tek başına ödettirilmesine karar verilmesini teminen, 248 sayılı İlamın 3’üncü maddesi ile verilen tazmin hükmünün sorumluluk yönünden BOZULMASINA ve yeniden hüküm tesis edilmek üzere dosyanın hükmü veren DAİREYE GÖNDERİLMESİNE karar verilmesi gerekir.
Üye ...:
...'in, ... ... Belediyesinde zabıta memuru kadrosunda görevli iken 04.12.2012 tarihinde 1'inci dereceli Belediye Başkan Yardımcısı kadrosuna, ardından 11.06.2013 tarihinde 2'nci dereceli Zabıta Müdürü kadrosuna asaleten atandığı atama onayından anlaşılmaktadır.
657 sayılı Kanun’un 68’inci maddesinin (B) bendi hükmü gereğince, Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik kapsamı dışında olan 1’inci dereceli Belediye Başkan Yardımcısı kadrosuna atanacak personelin diğer şartlarla birlikte yükseköğrenim görme şartını da taşıması gerekmektedir. Yükseköğrenim görme şartını taşımayan adı geçen personelin, söz konusu kadroya atanması 657 sayılı Kanun’un 68’inci maddesinin (B) bendi hükmüne aykırıdır.
Anılan Kanun ve Yönetmelik’in yukarıda yazılı hükümleri gereğince, 2’nci dereceli Zabıta Müdürü kadrosuna atanacak personelin de diğer şartlarla birlikte fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olması veya 18.04.1999 tarihi itibarıyla görevde bulunmak ve aynı tarih itibarıyla iki yıllık yükseköğrenim mezunu olması ve görevde yükselme sınavında başarılı olması gerekmektedir. Adı geçen personel, müdür kadrosuna atanmak için gerekli olan bu şartları haiz değildir.
Bu nedenle, yapılan atama işlemi mevzuat hükümlerine aykırıdır.
Diğer taraftan, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 71’inci maddesi hükmü uyarınca kamu zararı, kamu görevlilerinin kusurlu eylemleri nedeniyle kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olması sonucunda oluşmakta olup, esasen haksız fiil talep temeline dayanan bir tazminat istemidir. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 72’nci maddesinde: “Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve her hâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar.” denilmektedir.
Dolayısıyla mevzuata aykırı atamalar sonucunda kamu zararı oluştuğu anlaşılsa da, kamu zararı ile sorumlular arasında illiyet bağı kurulamadığından zamanaşımı sorumlular adına tazmin hükmü kurulmasını engellemektedir.
Buna göre, mevzuata aykırı atamanın yapılmasının üzerinden zamanaşımını kesen nedenler olmadan on yıl geçmiş olup, artık zararın sorumlularından istenmesi mümkün görünmemektedir. Bu nedenle 248 sayılı ilamın 3’üncü maddesi ile verilen tazmin hükmünün KALDIRILMASI gerekir.
Üye ...:
Esas yönünden verilen Kurul kararına katılmakla birlikte sorumluluk yönünden,
Ödemelerin dayanağı olan atamayı yapan Üst Yönetici (Eski Belediye Başkanı) ...’in meydana gelen kamu zararından sorumluluğu bulunmakta olup, ödeme emri belgelerini harcama yetkilisi unvanı ile imzalayan ...'e, ahiz konumunda olması hasebiyle söz konusu kadroya atanmak için şartların yeterli olmadığını bilecek durumda olduğu gerekçesiyle herhangi bir sorumluluk yüklenemeyeceğinden, 248 sayılı İlamın 3’üncü maddesi ile verilen tazmin hükmünün sorumluluk yönünden BOZULMASINA ve yeniden hüküm tesis edilmek üzere dosyanın hükmü veren DAİREYE GÖNDERİLMESİNE karar verilmesi gerekir.
Kararla ilgili sorunuz mu var?